ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ
ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ
Το 1983 ήταν έτος Καβάφη. Εγώ
συμμετείχα στις εκδηλώσεις για τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από το θάνατό του,
με μία έκθεση σαράντα πορτραίτων του. Εκείνο το διάστημα είδα πολλές φορές τον
ποιητή στον ύπνο μου. Ακολουθούν μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα από τις
συνομιλίες μας.
Α.Ι.:
Ασχολούμαι πολλούς μήνες με τα πορτραίτα σου.
Ποια είναι η γνώμη σου γι’ αυτά;
Κ.Κ.: Με
ενοχλούν αφάνταστα οι επέτειοι, τα αφιερώματα, οι εκθέσεις και γενικά οι
Εκδηλώσεις που γίνονται για να με τιμήσουν.
Όλοι αυτοί λησμονούν πόσο υπέφερα
το τελευταίο διάστημα..
Α.Ι.: Σε
ενοχλούν τα πορτραίτα;
Κ.Κ.: Όλα με
ενοχλούν. Όλα αυτά που γίνονται για μένα.
Είναι τόσο περιττά!
Α.Ι.: Δεν
νιώθεις ικανοποίηση που τώρα υπάρχει ένα πλήθος ανθρώπων που
καταλαβαίνει την ποίησή σου;
Κ.Κ.: Και
τότε ήταν αρκετοί που την καταλάβαιναν. Όσο για την επιτυχία, και όσο ζούσα
είχα επιτυχία.
Α.Ι.: Τώρα
γράφεις ποιήματα;
Κ.Κ.:
Ευτυχώς, όχι πλέον. Απαλλάχτηκα επιτέλους απ’ αυτό. Τώρα είμαι ήρεμος.
--
Κ.Κ.: Δεν
υπάρχει παρηγοριά. Αν σταθείς κάποια συννεφιασμένη Κυριακή σ’ ένα τοπίο
ανάμεσα στη θάλασσα και τον ουρανό, θα
νιώσεις απελπισία. Αυτή τη στιγμή που
σου μιλάω, βρίσκομαι σ’ ένα τέτοιο
τοπίο.
--
Κ.Κ.: Όταν η
σήψις προχωρήσει στο ένα χέρι, τότε πρέπει να σου το κόψουν. Σου μένει το
άλλο χέρι. Μ’ αυτό μπορείς να κάμεις
πολλά πράγματα: να γράψεις, να
ζωγραφίσεις, να φας, να κάμεις έρωτα,
αλλά και να σκοτώσεις. Εάν σου κόψουν και
αυτό, μένει μόνο το στόμα. Με το στόμα
μπορείς να ζωγραφίσεις, να γράψεις, να
φιλήσεις. Εάν όμως σου κόψουν και το
κεφάλι, δεν σου μένει τίποτα πια.
--
Κ.Κ.: Μου
άρεσε πάρα πολύ να με φωτογραφίζουν. Κυρίως όλη εκείνη η προετοιμασία
πριν από τη φωτογράφιση με ενθουσίαζε.
--
Αυτή την εποχή σκέφτομαι συνεχώς τα
άστρα. Εύχομαι να ηρεμήσετε και να
λουσθείτε με σταγόνες που θα πέφτουν
επάνω σας, μα αντί για νερό θα πέφτουν
χιλιάδες άστρα.
Εσείς είστε πολύ αγνός, γι’
αυτό σας εκμεταλλεύονται όλοι.
--
Αν θέλεις να εκπορθήσεις ένα κάστρο,
δεν είναι η δύναμις που μετρά, αλλά η τέχνη
της πολιορκίας.
--
Πάντοτε όταν ομιλούσα χρησιμοποιούσα παραβολές και συμβολικά
στοιχεία για να
δοκιμάσω τη νοημοσύνη του συνομιλητή μου.
--
Α.Ι.:
(Ετοιμάζομαι να του πω πόσο τον αγαπώ).
Κ.Κ.: Μη μου
πείτε ότι μ’ αγαπάτε. Η αγάπη πάντοτε με πλήγωνε. Η αγάπη απαιτεί θυσίες
αίματος. Δεν τη μπορώ. Δεν αγάπησα πολλές
φορές στη ζωή μου…
Α.Ι.: Με τι
θα παρομοίαζες τη ζωή μου;
Κ.Κ.:
Στέκεστε στην αποβάθρα και κοιτάζετε τη θάλασσα που είναι φουρτουνιασμένη.
Έχει ξεσπάσει καταιγίδα κι εσείς
αγωνιάτε γιατί περιμένετε ένα καράβι με πολύτιμο
φορτίο. Περιμένετε να σας φέρει
πρόσωπα και αντικείμενα πολύτιμα. Οι ώρες
περνούν και το καράβι δεν έρχεται. Και
εσείς αγωνιάτε. Και όταν βραδιάζει, η
θάλασσα επιτέλους γαληνεύει. Και τότε
φθάνει το καράβι με την πολύτιμη
πραμάτεια.
--
Η σήψις μπορεί να καταστρέψει ένα χέρι. Όμως το χρυσό
δαχτυλίδι που είναι περασμένο στο δάχτυλο, μένει ανέπαφο στις σαπισμένες
σάρκες.
--
Είναι αλήθεια ότι κολακεύομαι που παγκοσμίως πλέον
αναγνωρίζουν το έργο μου.
Πάντοτε επιθυμούσα να έχει το έργο μου οικουμενικό χαρακτήρα.
Η μεγίστη αρετή είναι η συνένωσις των λαών μέσω της Τέχνης.
Α.Ι.: Στην
Αλεξάνδρεια πώς ήταν οι άνθρωποι; Ήταν Εχθρικοί;
Κ.Κ.: Όχι
εχθρικοί… Ήταν ύπουλοι! Είχα να παλέψω με τόσα πράγματα!...
--
Κ.Κ.: Με
πειράζει που στην Ελλάδα με συνδέουν πάντοτε με κάτι άλλο.
Α.Ι.: Με τι
άλλο;
Κ.Κ.: Με
πειράζει που συνδέουν την προσωπική μου ζωή με το έργο μου…
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΙΣΑΡΗΣ, σελ. 109-112.
Από το
βιβλίο: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΙΣΑΡΗΣ, ΟΝΕΙΡΟΛΟΓΙΟ .
ΟΝΕΙΡΑ 1981-2017. Εκδόσεις ΣΤΕΡΩΜΑ/ ΣΙΟΛΑ- ΑΛΕΞΙΟΥ, Αθήνα 2018, σ. 130, τιμή 12
ευρώ.
--
Υστερόγραφες
στιγμές ως Εικόνες της σύγχρονης Ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής
πραγματικότητας.
1., Το σύγχρονο
της Ελλάδας πρόσωπο είναι αυτό της Μάρθας Βούρτση και της Τασώ Καββαδία μαζί.
2., Θλίψη
και πίκρα, άγχος και πόνος για τις παντοειδείς καταστροφές που αφήνουν πίσω
τους, στο πέρασμά τους, οι μεγάλες φωτιές ανά την επικράτεια. Ο βιός μιάς ζωής
γίνεται στάχτη από την μία στιγμή στην άλλη. Μνήμες, παραστάσεις, εμπειρίες,
βιώματα χαράς και πένθους, ζωές και κόποι φτωχών ανθρώπων όλα στάχτη. Στερεύουν
οι πνεύμονες πρασίνου και οξυγόνου της πατρίδας μας. Μια Ελλάδα φλεγόμενη στη
μέση του πουθενά της σύγχρονης ιστορίας της.
3., Δεν
μπορείς να μην σταθείς ανάμεσα στις άλλες πύρινες στιγμές καταστροφής, στην
εικόνα που ένας μικρός σκαντζόχοιρος αγωνίζεται με μανιώδη δίψα επιβίωσης να
πιει νερό από ένα μπουκάλι που του προσφέρει ένας πυροσβέστης, κρατώντας το
μικρό ζωάκι στην χούφτα του.
4.,
Αχαρακτήριστες πολιτικά οι Εικόνες που έδειξαν οι τηλεοπτικές κάμερες στην
επέτειο της αποκατάστασης της Δημοκρατίας στο Προεδρικό Μέγαρο ντάλα καλοκαίρι.
Από την μία οι συνοδευόμενες Κυρίες και οι Κύριοι προσκεκλημένοι με τους
στολισμούς τους να κατεβαίνουν τα σκαλιά του Προεδρικού Κήπου σαν να
προέρχονται από επίδειξη μόδας υπό τις οδηγίες του Κύριου Λάκη Γαβαλά και από
την άλλη, τα «μοχθηρά» βλέμματα και πρόσωπα των πολιτικών αρχηγών που
παρευρίσκονταν. Κανείς δεν ήθελε να κοιτάξει τον άλλον απευθείας, οι στάσεις
των σωμάτων τους, τα βλέμματά τους, οι συγκρατημένες χειρονομίες τους- που δεν
μπορούσε να τις αποφύγει ούτε να τις κρύψει ο φακός- έδειχναν τέτοια εχθρότητα
και σε ατομικό επίπεδο ακόμα απαξίωσης που, ο απλός φορολογούμενος και
ταλαιπωρούμενος τηλεθεατής της επαγγελματικής τάξης των βουλευτών μας,
συλλογίζονταν ότι τώρα θα ορμήσουν να κατασπαράξουν ο ένας τον άλλον. Και σιμά,
στα αριστερά, απέναντι από τους πολιτικούς κυβερνητικούς και της αντιπολίτευσης
εκπροσώπους μία ομάδα ανθρώπων μεγάλης ηλικίας, ας μου επιτραπεί με σεβασμό,
ένα «Καπή» αγωνιστών, αντιστασιακών και αντιχουντικών και οι συγγενείς τους οι
οποίοι περίμεναν υπομονετικά πότε θα τους χαιρετήσουν οι επίσημοι σημερινοί
πολιτικοί εκπρόσωπο προσκεκλημένοι. Και
αναρωτιέσαι, αφού όλοι εχθρεύονται πολιτικά όλους και η ετήσια επέτειος είναι ένα
είδος «πασαρέλας» για τις τηλεοπτικές κάμερες, λέω μήπως, θα ήταν καλό οι
θυσιασθέντες και αγωνισθέντες, φυλακισμένοι αντιστασιακοί ή τα μέλη των
οικογενειών τους να μην παρευρίσκονται. Εξάλλου, δεν ανέμεναν δαφνοστεφανώματα
για τις τότε πράξεις τους, η Ελληνική Ιστορία μίλησε για αυτούς και θα
εξακολουθεί να μιλά και να τους έχει ως παράδειγμα. Κάνω λάθος;
5., Σίγουρα, προκαλούν οργή και αγανάκτηση οι
Εικόνες του Λοιμού των παιδιών και των οικογενειών των Παλαιστινίων στην
περιοχή της Γάζας, αποτροπιασμό και ντροπή ο ξεριζωμός τους. Να καταδικάσουμε
την πολιτική της νυν ισραηλινής κυβέρνησης, αλλά όχι σύσσωμο τον Λαό του Ισραήλ
που και αυτός έχει μπλεχτεί στον ιστό της αράχνης των γεωστρατηγικών πολιτικών
και οικονομικών παιχνιδιών των μεγάλων δυνάμεων της δύσης, των ισχυρών αραβικών
και μουσουλμανικών πλούσιων πετρελαιοπαραγωγών χωρών της περιοχής. Ένα ακραίο
και φανατισμένο κομμάτι της στρατιωτικής πτέρυγας των μουσουλμάνων προκάλεσε
την σφαγή και την ομηρία παιδιών και ηλικιωμένων από πολίτες διαφόρων χωρών σε
ένα μουσικό φεστιβάλ με τα φρικτά και απάνθρωπα και από τις δύο πλευρές
αποτελέσματα. Η καταδίκη της βίας πρέπει να γίνεται και για την μία και για την
άλλη πλευρά. Ας μην λησμονούμε την γενοκτονία του Εβραϊκού Λαού στην σύγχρονη
παγκόσμια ιστορία πριν μερικές δεκαετίες τον προηγούμενο αιώνα. Εξάλλου, από
την ίδια ιστορική και πολιτισμική μήτρα παράδοσης προέρχονται και οι δύο
πανάρχαιοι σημαντικοί Λαοί της περιοχής. Πρέπει να δοθεί ειρηνική λύση και το
κράτος του Ισραήλ να αποκτήσει την ασφάλεια που χρειάζεται ως έθνος να υπάρξει
και οι Παλαιστίνιοι να αποκτήσουν την δική τους ανεξάρτητη και ελεύθερη,
ακηδεμόνευτη πατρίδα και να ευημερήσουν ως Λαός και ως έθνος. Παλαιστινιακό και
Κυπριακό, δύο ανοιχτά προβλήματα στην σκακιέρα των ισχυρών συμφερόντων τρίτων
εδώ και χρόνια. Λέω ανοησίες;
6., Αν
ευσταθούν ως απλοϊκός συλλογισμός τα παραπάνω, τότε ας μου επιτραπεί να εκφράσω
την γνώμη μου σαν φορολογούμενος πολίτης αυτής της χώρας. Είναι λάθος να
ανοίξουμε ένα ακόμα εσωτερικό μέτωπο πολιτικού και κοινωνικού σπαραγμού εντός
της ελληνικής επικράτειας. Έναν διχασμό από το πουθενά. Δεν είναι λύση η
εμπόδιση της αποβίβασης ισραηλινών τουριστών στην χώρα μας, των οικογενειών τους,
θα φέρει αντίθετα αποτελέσματα. Με την ίδια δικαιολογία θα πρέπει να
αποκλειστούν και οι ταξιδιώτες άλλων χωρών που κλείνουν τα μάτια μπροστά στο
αδελφοκτόνο δράμα Λαών της Μεσογείου και των οικογενειών τους. Επαναστατικές
γυμναστικές απαγόρευσης ανέξοδες και φασαριόζικες δεν υπάρχουν. Αν πραγματικά
θέλουν οι καλλιτέχνες εκείνοι και οι πολιτικές μειοψηφίες που έχουν
περισσότερες ευαίσθητες κεραίες από όλους εμάς τους βολεμένους να βοηθήσουν
ουσιαστικά τον Παλαιστινιακό Λαό, ας ζητήσουν κάτι απλό από τους βουλευτές
τους, τα κομματικά τους στελέχη, τα κόμματά τους. Να προσφέρουν ένα μέρος από
την κρατική χορηγία, την οικονομική βοήθεια που τους παράσχει η ελληνική
πολιτεία και το ελληνικό πολιτικό σύστημα για τον λαό της Παλαιστίνης. Να δώσουν
ένα μέρος της αποζημίωσής τους να αγοραστούν και να σταλούν τρόφιμα και άλλα είδη.
Έτσι θα γίνουν ουσιαστικές πιστευτές γέφυρες επικοινωνίας ανθρωπισμού και
παραδείγματος σε εμάς όλους, σε εκείνους που δεν συμφωνούμε με τις ακραίες και
αναποτελεσματικές ενέργειές τους που κάνουν τελικά κακό στην χώρα για να μην πω
και στην ελληνική οικονομία. Ιδεολογικός Ρατσισμός αλά καρτ δεν μπορεί να υπάρχει,
δεν ζούμε μέρες του Μάη του 1968. Κάνω λάθος, ή είναι πολιτικές εκτιμήσεις του
καύσωνα;
7., Ακούω όπως όλοι μας δημοσιογραφικές και
βουλευτικές φωνές αντιπολιτευτικές τόσο μα τόσο ακραίες, σαν να μας προετοιμάζουν
για πόλεμο, μόνο που, το μάρμαρο θα το πληρώσουμε και πάλι εμείς όχι οι εκλεγμένοι
επαγγελματίες κομματικοί εκπρόσωποί μας. Αυτοί θα τα βρούνε για μία ακόμα φορά
εντός και εκτός του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Μέχρι να καταφέρουν να ρίξουν την Κυβερνητική
Βαστίλη. Και εντάξει, τους πολιτικούς δεν τους εμπιστεύεσαι πια, τους δημοσιογράφους
το ίδιο, κλείνεις τους τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς δέκτες και δεν χάνεις τον
χρόνο σου παρακολουθώντας τα επαναλαμβανόμενα σήριαλ των ανθρωποκτονιών και της
δημόσιας βίας των ειδήσεων. Την ίδια στιγμή που μετά από λίγο θα προβάλλουν
ταινίες με εγκλήματα, βία, διάφορες ουσίες και άλλα που δεν αντέχει ο άνθρωπος.
Όταν όμως ακούς από τα χείλη Πανεπιστημιακών δασκάλων να ξεστομίζουν τόσο ακραίες
εκφράσεις και λόγια, τότε αναρωτιέσαι τι φοιτητές έβγαλαν τα δημόσια ιδρύματα,
τα άτομα αυτά πληρώνονταν να διδάξουν τι! Εν δυνάμει πολεμοχαρείς «φονιάδες;». Κρίμα.
8., Το συμβάν
με την Ιατροδικαστική υπηρεσία της Πελοποννήσου ως ένα από τα σημεία των καιρών
δείχνει πόσο αναποτελεσματικό υπήρξε και εξακολουθεί να είναι ένα μέρος του
κρατικού μηχανισμού.
9., Εν τέλει,
μοιάζει η χώρα αυτή για δεκαετίες να πλοηγούνταν με αυτόματο πιλότο. Όλοι οι
διατελέσαντες πολιτικοί εκπρόσωποι συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης ανεύθυνοι
για το οτιδήποτε μας συνέβη και εξακολουθεί να μας συμβαίνει.
10. Όσο για
τα αγροτικά σκάνδαλα, έτσι εξηγείται ότι εμείς οι Έλληνες έχουμε υψηλούς δείκτες
χοληστερίνης και τρυγλυκερίδια. Αντί να παχαίνουμε τα αμνοερίφια παχύναμε εμείς
από την τσίκνα των κρεάτων.
11., Για όσους
φανατικούς του διαβάσματος- αν θέλουν και έχουν χρόνο, ας ακούνε κάθε Κυριακή απόγευμα
στο Πρώτο Πρόγραμμα την εκπομπή για το Βιβλίο, Ένα Βιβλίο ένα Ταξίδι, του
πεζογράφου και κριτικού κυρίου Πέτρου Τατσόπουλου, 5-6 μ.μ. (τελευταία για τον Μαρκήσιο ντε Σαντ). Λόγος καθαρός, σκέψη
κατανοητή, παρατηρήσεις ενδοκειμενικές και συσχετίσεις με άλλους συγγραφείς εύστοχες.
Φωνή κριτική από τις λίγες με ταλέντο και ουσία. Το ίδιο θα λέγαμε και για τον
κριτικό λόγο της κυρίας Σταυρούλας Παπασπύρου στην εκπομπή Βιβλιοβούλιο όπου με
ένα είδος θεατρικής «τελετουργίας» της φωνής της και των χειρονομιών της, η
κριτικός αναλύει με απλό λόγο τις νεότερες και παλαιότερες εκδόσεις ελληνικών
και ξένων μυθιστορημάτων. Στιγμές της ελληνικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης που
αξίζει να παρακολουθείς για όσους ενδιαφέρονται.
12., Τέλος μία
απορία, σε τι οφείλονται τα τόσα πολλά επαναλαμβανόμενα, κουραστικά τρέιλερ της ελληνικής
τηλεόρασης όλων των καναλιών. Ο μισός και πάνω τηλεοπτικός χρόνος είναι διαφημίσεις
και τρέιλερ. Τουλάχιστον μπρε παιδιά υπεύθυνοι των τηλεοπτικών προγραμμάτων, δείχνετε
σε κάθε τρέιλερ της «Παραλίας» πχ. σκηνές από διαφορετικά επεισόδια;
13., Είθε να
μεγαλώσει η μερίδα των Ελλήνων που θα στέκεται υποστηρικτικά στους νέους σε
ηλικία Έλληνες και Ελληνίδες που αρχίζουν τώρα την εκπαιδευτική τους καλλιέργεια
και επαγγελματική καριέρα και το κυριότερο, να είναι αυτά τα νέα ελληνόπουλα το
παράδειγμα, τα πρότυπα της μελλοντικής ζωής της Χώρας. Είθε.
γ.χ.μ.
Πειραιάς
29 Ιουλίου
2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου