Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα Γρανάδα 5/6/1898- Γρανάδα 19/8/1936

 

        FEDERICO  GARCIA  LORCA

Ισπανία Φουέντεβακιέρος 5/6/1898- Γρανάδα 19/8/1936

          Στο Λόρκα

Φεντερίκο Γκαρθία-Λόρκα. Προσκυνώ.

Σκύβω το κεφάλι. Ντρέπομαι.

Αξίζεις μιά θάλασσα από στίχους

και γω δεν σου ‘γραψα ούτε

όσες ήταν οι κάνες

που σημάδεψαν το στήθος σου.

 

Φεντερίκο.

Κάθομαι τώρα εδώ και συλλογιέμαι.

Και μετρώ τα τελευταία σου βήματα

(απ’ το κατώφλι του σπιτιού σου

ως το κατώφλι της ζωής)

Πώς;

Πώς τόσα λίγα βήματα

σε πήγαν τόσο μακριά;

(τόσο μακριά απ’ τους δειλούς

τόσο κοντά στους αντρειωμένους;)

 

Τι θα ‘δινα Φεντερίκο.

Πόσα θα ‘δινα για να μάθαινα

τι λόγια είπατε με τον Χάρο

σαν ανταμώσατε εκεί πάνω στο γεφύρι…

Σίγουρα θα δοκίμασε να σε τρομάξει.

Να φυσήξει μέσα σου το φόβο

(για να πέσεις πρίν να χτυπηθείς).

Μα εσύ τον παραμέρισες με το χέρι

και πήδηξες στο κενό της αθανασίας.

          Μενέλαος Λουντέμης (αφιέρωμα)   

          Σαν σήμερα, 19 Αυγούστου του 2025 συμπληρώνονται 89 χρόνια από την δολοφονία του ισπανού λυρικού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Ο Ισπανός ποιητής Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, γνήσιο τέκνο της ισπανικής γης και ποιητικής λαϊκής παράδοσης δολοφονείται στην Γρανάδα στις 19 Αυγούστου του 1936 κατά την διάρκεια του Ισπανικού Εμφύλιου Πολέμου από τους φαλαγγίτες του στρατηγού Φράνκο. Ήταν μόλις 38 ετών. Θάφτηκε σε άγνωστη τοποθεσία σε κοντινό λοφίσκο. Το δολοφονημένο σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ. Μετά τον ηρωικό του θάνατο, τόσο η ποίησή του όσο και τα θεατρικά του έργα έτυχαν μεγάλης προβολής και αναγνώρισης παγκοσμίως. Αγαπήθηκαν, μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες και τα θεατρικά του έργα ανεβάστηκαν και εξακολουθούν να παρασταίνονται στις μεγαλύτερες θεατρικές σκηνές ανά την υφήλιο. Τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από σημαντικούς συνθέτες και τραγουδήθηκαν ή διδάσκονται σε διεθνή Ωδεία. Η ζωή και το τραγικό τέλος του απασχόλησαν με επιτυχία τον παγκόσμιο κινηματογραφικό φακό, ενώ είναι αρκετά και συχνά τα ντοκιμαντέρ που γυρίστηκαν για την περιπέτεια του βίου του και της καλλιτεχνικής και συγγραφικής του δημιουργίας και παραγωγής. Στην Ελλάδα ο ισπανός δολοφονημένος ποιητής Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα είναι αρκετά γνωστός και αγαπητός. Είναι αρκετοί οι έλληνες μεταφραστές και οι ελληνίδες μεταφράστριες που έχουν μεταφράσει τον Ισπανό ποιητή και θεατρικό συγγραφέα στα ελληνικά, με προεξάρχοντα τον ποιητή και στιχουργό Νίκο Γκάτσο.  Οι ελληνικές κρατικές και ιδιωτικές θεατρικές σκηνές και θεατρικοί θίασοι θεωρούν τιμή τους να ανεβάζουν έργα του στην σκηνή σε κάθε θεατρική σεζόν και φεστιβάλ. Σπουδαίες ελληνίδες ηθοποιοί έχουν ερμηνεύσει πασίγνωστες και φημισμένες Ηρωίδες του. Η φήμη του υπερβαίνει τα σύνορα της πατρίδας του και συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγάλους και σημαντικούς Ισπανούς Ποιητές του 20^ου αιώνα.

Αντιγράφουμε δύο ποιήματά του σε μετάφραση του ποιητή και μεταφραστή Άρη Δικταίου, από το βιβλίο του: «Σ’ αναζήτηση του απόλυτου. Ιστορική Ανθολογία της Παγκοσμίου Ποιήσεως», εκδόσεις Γεωργίου Φέξη, Αθήνα 1960.

 ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΚΑΒΑΛΛΑΡΗ

Κόρντοβα,

μοναχική και μακρινή Κόρντοβα!

 

Μαύρη φοράδα, γιομάτο φεγγάρι

κ’ ελιές μες στο δισάκι μου.

Αν και κατέχω το δρόμο

ποτέ δε θα φτάσω στην Κόρντοβα.

 

Μες στα χωράφια, μέσα στον άνεμο,

μαύρη φοράδα, κόκκινο φεγγάρι.

Ο θάνατος μ’ αγναντεύει

από τους πύργους της Κόρντοβας.

 

Άι μακρύς ο δρόμος που ‘ναι!

Άι, γενναία μου φοράδα!

Άι και με καρτερεί ο θάνατος

πρίν να φτάσω στην Κόρντοβα!

 

Κόρντοβα,

μοναχική και μακρινή Κόρντοβα!

 

          ΤΟ  ΜΟΥΓΓΟ  ΠΑΙΔΙ

Το παιδί γυρεύει τη φωνή του,

(την έχει ο βασιλιάς των γρύλλων).

Σε μιά σταγόνα νερού,

το παιδί γύρευε τη φωνή του.

 

Δεν την θέλω για να κουβεντιάσω’

θα την κάνω ένα δαχτυλιδάκι

που η σιωπή μου θα τη βάλει

στο πιό μικρό της δάχτυλο.

 

Σε μιά σταγόνα νερού,

το παιδί γύρευε τη φωνή του.

--

 Στα Λογοτεχνικά Πάρεργα έχουμε αναρτήσει αρκετά σημειώματα και πληροφορίες με θέμα τους τον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και το έργο του.

γ.χ.μ.

Πειραιάς

Δευτέρα 18 Αυγούστου 2025