Η ΝΕΑ ΠΟΙΗΣΗ

                   Περιοδικό  «Η  νέα Ποίηση»

           

          Σε μια ταραγμένη πολιτικά και κοινωνικά εποχή για την Ελλάδα, το 1974, χρονιά που ήδη έχει πέσει τουλάχιστον τυπικά η άφρων δικτατορία, η δικτατορία των Συνταγματαρχών που κράτησε από το 1967 έως το 1974, και η μεγαλόνησος βρίσκεται κάτω από την Τούρκικη Στρατιωτική Κατοχή, με τον Αττίλα 1 και τον Αττίλα 2, πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι ακόμα ο στρατιωτικός πρόεδρος της δεύτερης δικτατορίας του Δημήτρη Ιωαννίδη, ο Φαίδων Γκιζίκης, έχει ορκιστεί η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τον πρεσβύτερο και αντιπρόεδρο και υπουργό των εξωτερικών τον Γεώργιο Μαύρο του κόμματος της Ένωσης Κέντρου-Νέες Δυνάμεις (Γιάγκος Πεσματζόγλου), έχουν νομιμοποιηθεί τα πολιτικά κόμματα, όπως το εξόριστο και μέχρι τότε στην παρανομία ιστορικό ΚΚΕ με αρχηγό τον Χαρίλαο Φλωράκη, το ΚΚ Εσωτερικού με αρχηγό τον θρυλικό και σοφό πολιτικό και συγγραφέα Ηλία Ηλιού, πρώην πρόεδρο της ΕΔΑ, ο Ανδρέας Παπανδρέου μαζί με τους συνεργάτες του έχει ιδρύσει το ΠΑΣΟΚ, και ακόμα, καθώς αργά και σταθερά φυλακίζονται οι πρωταίτιοι του πραξικοπήματος και γίνεται η αποχουντοποίηση – τα περιβόητα σταγονίδια που έλεγε ο συχωρεμένος συντηρητικός πολιτικός, θεατρικός και ιστορικός συγγραφέας Ευάγγελος Αβέρωφ –, προετοιμάζεται το δημοψήφισμα για το αν επιθυμεί ο Ελληνικός Λαός να έχει Βασιλευομένη ή Προεδρική Δημοκρατία, ο πρώην Βασιλεύς των Ελλήνων Κωνσταντίνος ο Β΄ βρίσκεται εξόριστος στο εξωτερικό με τα άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας, και, για την ιστορία της γενιάς μας, της γενιάς του 1980, στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Ελλάδας βρίσκεται ο ορκισμένος από τη δεύτερη περίοδο της δικτατορίας ο κυρός πλέον πρώην μητροπολίτης Ιωαννίνων  Σεραφείμ (1974-1998) (Βησσαρίων Τίκας, 1913-1998), καθώς έχει εκθρονιστεί ο προηγούμενος αρχιεπίσκοπος της δικτατορίας, ο κυρός και αυτός Ιερώνυμος (1967-1973) Κοτσώνης από την Τήνο (1905-1988) (παρένθεση εμού του ιδίου: διαβάζοντας με σταθερότητα την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας μετά από σαράντα χρόνια, δεν είναι μούρλια, τραγελαφικά και πολύ κωμικά όλα αυτά, σε μια περίοδο όπου οι δικτάτορες στρατιωτικοί ήθελαν να σώσουν την Ελλάδα; και, όπως μας έλεγαν οι μεγαλύτεροι, στην επιστράτευση δεν είχαν οι Έλληνες επιστρατευμένοι, πού πλήρωναν μόνοι τους το εισιτήριο του τρένου της διαδρομής, όχι όπλα να πάνε να πολεμήσουν τους Τούρκους και να υπερασπιστούν την πατρίδα τους, αλλά ούτε μπαλάσκες, ούτε κράνη, ούτε καν καραβάνες για φαγητό, τίποτα) και, το κυριότερο, προετοιμάζονταν οι πρώτες ελεύθερες εκλογές για την 17 Νοεμβρίου  – ημέρα συμβολική και έντονα φορτισμένη, αφού θύμιζε την εξέγερση του Πολυτεχνείου του 1973 –, αυτή σε γενικές γραμμές ήταν η κατάσταση στην Ελλάδα τότε, πολύ ταραγμένη πολιτικά, ανήσυχη κοινωνικά, αβέβαιη για την εξέλιξη της δημοκρατίας της και έχοντας χάσει έναν πόλεμο, που της στοίχισε ένα κομμάτι του Ελληνισμού, αυτό της Κύπρου.

Όμως η ζωή συνεχίστηκε – και έτσι γίνεται πάντοτε –, τα πολιτικά, ιστορικά και κοινωνικά πράγματα στην Ελλάδα και τον κόσμο άλλαξαν ραγδαία, και δημιουργήθηκαν οι νέες πολιτικές, κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες, μέσα στις οποίες οι μελλοντικοί άνθρωποι θα ζήσουν και θα δημιουργήσουν, ευτυχισμένοι ή δυστυχισμένοι, ταλαιπωρημένοι ή εξαθλιωμένοι, χαρούμενοι ή λυπημένοι, και θα αγωνιστούν να απολαύσουν, έστω και για λίγο, το σύντομο και τυχαίο πέρασμά τους  από αυτόν τον μικρό και στρογγυλό πλανήτη που ονομάζουμε Γη, ο οποίος περιστρέφεται ασταμάτητα μαζί με τα δισεκατομμύρια άλλα αστέρια του ενός ή των πολλών Συμπάντων.

           Στον ελληνικό χώρο, στον χώρο της τέχνης, άρχισαν να αναδύονται οι νέες δυνάμεις έκφρασης που μέχρι τότε ήσαν απαγορευμένες από το δικτατορικό καθεστώς, μολονότι δεν είχε σταματήσει ούτε η εκδοτική παραγωγή – με εξαίρεση τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας – ούτε είχαν παύσει να γίνονται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, μέσα από τις οποίες οι καλλιτέχνες και πνευματικοί άνθρωποι της εποχής εξέφραζαν υπογείως την αντίθεσή τους στο καθεστώς. Κυκλοφορούσαν με την όποια ύλη τους τη λογοκριμένη οι εφημερίδες, έβγαιναν διάφορα οικογενειακά και ποικίλης κυκλοφορίας περιοδικά, ενώ εκδίδονταν και αρκετά σε όλη την Ελλάδα λογοτεχνικά περιοδικά. Τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας, από το 1972 και έπειτα, άρχισαν αρκετοί συγγραφείς να εκδίδουν τα βιβλία τους, να κυκλοφορούν ορισμένα λαθρόβια και ολιγότευχα λογοτεχνικά περιοδικά επίσης, και σε γενικές γραμμές είχε αρχίσει κάτι να διαφαίνεται στον ορίζοντα τον πνευματικό, μια που όλοι πλέον προετοιμάζονταν για την πτώση του στρατιωτικού καθεστώτος.

Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας και την αρχή της μεταπολίτευσης, οι εκδοτικές δραστηριότητες αυξήθηκαν ραγδαίως. Βιβλία κάθε είδους μεταφράζονταν, κυρίως πολιτικά και κοινωνιολογικά, ιστορικά, θρησκευτικά, που μιλούσαν ανοιχτά για την αληθινή ιστορική πορεία του Χριστιανισμού – οι εκδόσεις «Αναγνωστίδης» είχαν εκδώσει αρκετά σημαντικά βιβλία και μελέτες, έστω και αν ήσαν γεμάτα ορθογραφικά λάθη και σε φτηνό χαρτί, αλλά για πρώτη φορά οι Έλληνες είχαν τη δυνατότητα να μελετήσουν στη γλώσσα τους τέτοιου είδους σοβαρές μελέτες, που στο εξωτερικό ήσαν διαδεδομένες πολλές δεκαετίες πριν. Τα πολιτικά κείμενα επίσης μεταφράζονταν κατά κόρον, τα έργα του πατριάρχη του Μαρξισμού Καρόλου Μαρξ, όπως το «Κεφάλαιο», εκείνα του επαναστάτη Τσε Γκουεβάρα, τα «Στρατιωτικά Κείμενα», τα έργα του ηγέτη της Οκτωβριανής Επανάστασης  Βλαδίμηρου Ίλιτς Ουλιάνοφ Λένιν, το «Κόκκινο βιβλίο» του μεγάλου τιμονιέρη Μάο Τσε Τουνγκ, η δίτομη «Επανάσταση της Σοβιετικής Ένωσης» του Λέον Τρότσκι και πολλά άλλα. Στον χώρο της Ορθόδοξης παράδοσης, κυκλοφορούσαν σύγχρονα και ενδιαφέροντα κείμενα από τις εκδόσεις «Μήνυμα», από τις εκδόσεις της εφημερίδας «Χριστιανική» του αγωνιστή και αντιστασιακού Νίκου Ψαρουδάκη, από τον εκδοτικό οίκο της Αποστολικής Διακονίας, όπως ήταν «Η Μυστική Θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας» του Βλαδίμηρου Λόσκυ, τα βιβλία του πατρός Φλορόφσκι από τις εκδόσεις Πουρνάρα της Θεσσαλονίκης, οι νέες τότε πρωτοποριακές εργασίες του Χρήστου Γιανναρά, «Πείνα και δίψα», «Το Πρόσωπο και ο Έρως» και άλλα, του τότε μητροπολίτη Περγάμου Ιωάννη Ζηζιούλα, η μελέτη «Ισλάμ» του νυν αρχιεπισκόπου Τυράννων και πάσης Αλβανίας Πειραιώτη Αναστασίου Γιαννουλάτου και άλλα. Τα βιβλία των σημαντικών στοχαστών, φιλοσόφων, κοινωνιολόγων και ιστορικών: του  Στέλιου Ράμφου, του Κώστα Αξελού, του Κορνήλιου Καστοριάδη, του Παναγιώτη Κονδύλη, του Κωνσταντίνου Τσουκαλά, του Κώστα Ζουράρι, του Βασίλη Ραφαηλίδη, του Νίκου Σβορώνου, του Θάνου Βερέμη, του Γιώργου Βέλτσου και πολλών άλλων. Ο νέος ελληνικός κινηματογράφος άνοιγε τα φτερά του σε νέες προβληματικές, άγγιζε πρωτόγνωρα για την εποχή του θέματα, οι θεατρικοί παραγωγοί ανέβαζαν καινούργια έργα σύγχρονων και μοντέρνων πολιτικά συγγραφέων, στον χώρο των εικαστικών τεχνών νέοι ζωγράφοι, μοντέρνοι και πρωτοπόροι, κατέθεταν τις προτάσεις τους στις καινούργιες και παλαιότερες αίθουσες τέχνης που άνοιγαν και όπου παρουσίαζαν τα έργα τους οι παλαιοί μαζί με τους νέους καλλιτέχνες. Από τις σημαντικές και επαναστατικές αυτές ζυμώσεις δεν μπορούσε να λείπει και ο ποιητικός λόγος. Την περίοδο αυτή, σύμφωνα με τις έρευνες των ερευνητών και των ιστορικών της Ελληνικής Γραμματείας, κυκλοφόρησαν οι περισσότερες ποιητικές συλλογές στην Ελλάδα. Όλοι έγραφαν και όλοι ήθελαν να εκδώσουν έστω και μία ποιητική συλλογή, και, το κυριότερο, να αναγνωριστούν ως «μεγάλοι ποιητές ή ποιήτριες», οι βιτρίνες των βιβλιοπωλείων ήσαν γεμάτες από νέες ποιητικές συλλογές που μόλις είχαν κυκλοφορήσει. Σίγουρα, διαβάζοντας τις χιλιάδες αυτές συλλογές που εκδόθηκαν τα χρόνια μετά τη μεταπολίτευση στην Ελλάδα ο όποιος ερευνητής και μελετητής θα διαπιστώσει ότι δεν αξίζουν πάρα πολλές από αυτές, και φυσικά δεν άξιζε να εκδοθούν, όμως ήταν τόσο τρελό το εκδοτικό αυτό πνευματικό και καλλιτεχνικό πανηγύρι μετά τη μεταπολίτευση, που δεν μπορούσες να το σταματήσεις με κριτήρια και αξιολογήσεις που αφορούσαν καθαρά την τέχνη της γραφής. Οι άνθρωποι ήθελαν να ξεσπάσουν, ήθελαν να εκφράσουν την αντίθεσή τους σε αυτό που τους έπνιγε, ήθελαν να δηλώσουν την παρουσία τους στον διπλανό τους με έναν ποιητικό για αυτούς, όπως πίστευαν, τρόπο. Η ποίηση είχε γίνει τρόπος ζωής, όπως θεωρούσαν πολλοί νέοι και νέες που έγραφαν. Ο ποιητικός και κοινωνιολογικός λόγος ήταν αυτός που πρυτάνευε εκείνη την περίοδο. Αυτό είχε σαν επακόλουθο, αν δεν λαθεύω, την περίοδο εκείνη να αναπτύσσονται και να γεννιούνται τα διάφορα εκδοτικά, των περιοδικών, των εφημερίδων, τα καλλιτεχνικά με δύο λόγια «κυκλώματα». Δηλαδή, μικρές παρέες που εξέδιδαν τα έντυπά τους και που ήταν δύσκολο, αν δεν μετείχες σε αυτές, να έχεις πρόσβαση στα έντυπα αυτά. Υπήρχαν έντυπα που πολλοί ή πολλές πλήρωναν για να δουν δημοσιευμένο ένα ποίημά τους, έναν στίχο τους, ένα μικρό τους διήγημα, υπήρχε ένα εμπορικό θα λέγαμε αλισβερίσι και ένας αλιμάριστος ποιητικός εκδοτικός λόγος που δεν μπορούσε να ελεγχθεί και που κυκλοφορούσε ευρέως. Χρειάστηκε να έρθουν οι επόμενες δεκαετίες, μετά το δεύτερο ποιητικό Νόμπελ, που κέρδισε επάξια η Ελλάδα στο πρόσωπο του Οδυσσέα Ελύτη, για να κατασταλάξει αυτός ο ποιητικός «κουρνιαχτός» και να κατακάτσει όλη αυτή η τεράστια ποιητική παραγωγή, που ακόμα δεν έχει καταγραφεί σε όλη της την έκταση και το εύρος. Οι Έλληνες θεωρούν ότι ο ποιητικός λόγος είναι ένας εύκολος τεχνικά και συγγραφικά λόγος και ότι μπορεί κανείς εύκολα να τον χρησιμοποιήσει, και αυτό επαυξάνεται περισσότερο από την τάση που έχουν οι Έλληνες συγγραφείς να διαβάζουν μόνο τα δικά τους κείμενα ή αυτά των φίλων τους, κι έτσι η ποιητική αυτή εκδοτική «παθογένεια» συνεχίζεται, σε μικρότερη ασφαλώς έκταση, αν και στις μέρες μας οι άνθρωποι δεν διαβάζουν πλέον ποίηση, ούτε τους ενδιαφέρει η όποια μικρή παραγωγή, γνωρίζουν πέντε έξι ποιητικά ονόματα από το σχολείο, και από αυτούς έχουν διαβάσει μόνο ορισμένα ποιήματα που διδάχθηκαν στο σχολείο και έτσι πορεύονται. Οι άνθρωποι που μελετούν ουσιαστικά και δημιουργικά τον ποιητικό λόγο παλαιότερων ή νεότερων δημιουργών σήμερα είναι ελάχιστοι και ίσως σιγά-σιγά γίνονται ακόμα λιγότεροι. Οι καιροί, οι συνθήκες και οι πνευματικές ανάγκες και διέξοδοι των ανθρώπων άλλαξαν και αυτό δεν μπορεί κανείς να το σταματήσει, οι νεότεροι δημιουργούν τους δικούς τους πνευματικούς πυρήνες αναφοράς, τα δικά τους καλλιτεχνικά σύμβολα με τα οποία πορεύονται, και τα οποία δεν προέρχονται κατ’ ανάγκην από τον ποιητικό χώρο ή λόγο.

          Όμως, στη δική μου γενιά, τη γενιά του 1980, τα πράγματα για τον ποιητικό λόγο ήσαν διαφορετικά. Το 1974, όπως παρά πάνω αναφέραμε, πρωτοκυκλοφόρησαν διάφορα αξιόλογα και σοβαρά περιοδικά, τα οποία άφησαν το πνευματικό και καλλιτεχνικό τους στίγμα στα Ελληνικά Γράμματα, και ένα από αυτά υπήρξε και το μικρό και ολιγότευχο περιοδικό «η νέα ποίηση», που εκδόθηκε από τον Νοέμβριο του 1971 έως τον Φλεβάρη-Μάη του 1976, τεύχη 8 –  τουλάχιστον αυτά που γνωρίζω εγώ από την δική μου έρευνα. Εκδότης και διευθυντής του ήταν ο γνωστός και καταξιωμένος ποιητής της γενιάς του 1970, ο ποιητής, εκδότης, μεταφραστής και επιμελητής εκδόσεων και ανθολογιών Αντώνης Φωστιέρης. Όπως γράφεται στο μικρό βιογραφικό σημείωμα των συνεργατών του περιοδικού στη  σελίδα 24: «Φωστιέρης Αντώνης: γεννήθηκε το 1953 στην Αθήνα. Τέλειωσε με άριστα τα γυμνασιακά του χρόνια στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων, και μπήκε πρώτος στη Νομική του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου τώρα είναι τελειόφοιτος. Άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα το 1967 στη «Διάπλαση των Παίδων» κι από τότε, κατά καιρούς, σε λογοτεχνικά περιοδικά. Έχει εκδώσει τις συλλογές «Το Μεγάλο Ταξίδι» (1971) και «Εσωτερικοί χώροι, ή Τα είκοσι» (1973). Έχει πάρει α΄ βραβείο σε ποιητικούς διαγωνισμούς (1970 και 1974). Ποιήματά του βρίσκονται σε ανθολογίες. Εκδίδει αυτό το περιοδικό».

           Την περίοδο πάνω κάτω αυτή, λοιπόν, ενδεικτικά αναφέρω ότι  κυκλοφόρησαν τα εξής περιοδικά: Α΄) η «Συνέχεια», πρώτο τεύχος Μάρτιος 1973, Β΄) οι γνωστές μας «Τομές» του ποιητή Δημήτρη Δούκαρη, πρώτο τεύχος Γενάρης 1975, Γ΄) η πρώτη περίοδος του περιοδικού «Τραμ», πρώτο τεύχος Οκτώβριος 1971, Δ΄) η «Φιλολογική Στέγη» στον Πειραιά, πρώτο τεύχος Φλεβάρης του 1965, Ε΄) το Ετήσιο «Χριστιανικό Συμπόσιο» 1967, ΣΤ΄) η ετήσια έκδοση της γκαλερί «Ωρα», «Χρονικό» 1970, Ζ΄) η «Χώρα», πρώτο τεύχος Σεπτέμβρης του 1978, Η΄) τα «Νέα Σύνορα» του Δημήτρη Βαλασκαντζή από το 1969, Θ΄) τα γνωστά μας «Αιολικά Γράμματα»του Κώστα Βαλέτα, Γενάρης του 1971, Ι΄) « το Δέντρο», Μάρτιος του 1978, ΙΑ΄) η «Δοκιμασία» (1973) του Γιάννη Δάλλα, και, τέλος, το γνωστό και σημαντικό περιοδικό «Διαβάζω» που δημιούργησαν ο Πειραιώτης Περικλής Αθανασόπουλος και οι συνεργάτες του, πρώτο τεύχος Ιανουάριος-Φεβρουάριος 1976.  

Επίσης, εξακολουθούν να κυκλοφορούν η ετήσια «Φιλολογική Πρωτοχρονιά» (1949), η μηνιαία «Ευθύνη» (1972) και η μακροβιότερη δεκαπενθήμερη «Νέα Εστία» (1927), η «Νέα Πορεία» (1955) του Τηλέμαχου Αλαβέρα από τη Θεσσαλονίκη, η «Καινούργια Εποχή» (1956) του Γιάννη Γουδέλη, ο γνωστός «Λωτός» (1971) του Σέργιου Τράμπα, ο «Μαντατοφόρος» (1972), η «Γραφή», πρώτο τεύχος Μάης του 1978 (όχι της Λάρισας), ο «Εκηβόλος» (1978), η σημαντική όχι μόνο για την Θεσσαλονίκη «Διαγώνιος» (1958) του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου κ.λπ.

         Όπως διαπιστώνουμε από τα ως άνω στοιχεία, η εκδοτική κίνηση και κατά την διάρκεια της δικτατορίας συνεχίζονταν με ζέση και συνεχίστηκε με μεράκι και ζήλο και μετά τη μεταπολίτευση.

          Το περιοδικό λοιπόν που εξέδωσε ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης (πριν το γνωστό μας «η λέξη» μαζί με τον συγγραφέα Θανάση Νιάρχο), σε αυτή τη δημιουργική για τα λογοτεχνικά δρώμενα περίοδο είναι «η νέα ποίηση».

         «η νέα ποίηση» κυκλοφόρησε το πρώτο της τεύχος τον Νοέμβριο του 1974 και το τελευταίο της τον Φλεβάρη-Μάη του 1976. Τεύχη συνολικά 8. Η αρίθμηση των σελίδων αρχίζει από το νούμερο 1 έως την 184. Κάθε τεύχος αποτελείται από 12 φύλλα, δηλαδή περίπου ένα δεκαεξασέλιδο, συμπεριλαμβανομένου και του λεπτού σκούρου εξωφύλλου. Οι διαστάσεις της είναι 18Χ26,5. Το λεπτό αυτό λογοτεχνικό περιοδικό, από το δεύτερο τεύχος του δημοσιεύει και διαφημίσεις, όχι αναγκαστικά λογοτεχνικού ενδιαφέροντος. Η ύλη του είναι συγκεκριμένη, δημοσιεύει νεότερους και παλαιότερους λογοτέχνες αλλά και μεταφράσεις ξένων δημιουργών. Η τιμή του είναι από το πρώτο έως το τελευταίο 12 δραχμές και, ασφαλώς, κυκλοφορεί στο πολυτονικό σύστημα της εποχής, το χαρτί είναι μάλλον «πενιχρό» και τα κείμενα που δημοσιεύονται είναι χτυπημένα σε τυπογραφεία της εποχής με τα γνωστά στοιχεία. Τόσο τα κείμενα όσο και οι σχετικές φωτογραφίες – αυτές που απεικονίζουν τους συμμετέχοντας λογοτέχνες  – είναι ασπρόμαυρα. Στο τέλος κάθε τεύχους υπάρχει μικρό βιογραφικό των συμμετεχόντων. Το εξώφυλλο είναι συνήθως σκούρο και από απλό χαρτί. Τα τρία πρώτα τεύχη έχουν διπλόγραμμο  αχνό κόκκινο  πλαίσιο, μέσα στο οποίο δίνονται οι ανάλογες πληροφορίες για το τεύχος.

Το πρώτο τεύχος εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 1974. Πάνω δεξιά με κόκκινα γράμματα γράφεται η τιμή του τεύχους (δραχ. 12) υπογραμμισμένο, ακολουθεί στη μέση του εξωφύλλου ο τίτλος του περιοδικού με μικρά πολυτονικά ψηφία σε κόκκινο χρώμα, ακριβώς δεξιά κάτω από τον τίτλο έχουμε την ένδειξη «ποιητικό περιοδικό», και από κάτω ακριβώς γράφονται τα εξής: «Έκδοση-Διεύθυνση: Αντώνης Φωστιέρης». Στο αριστερό μέρος, ακριβώς από κάτω, υπάρχει μικρό πλαίσιο όπου γράφονται τα εξής: «1. Σε αυτό το τεύχος –ανέκδοτα, πρωτότυπα ποιήματα και μεταφράσεις κριτικές δοκίμια για την ποίηση:». Στην δεξιά πλευρά της σελίδας, σε όλο της το μήκος, αναφέρονται με μεγάλα γράμματα τα ονόματα των συνεργατών και κειμενογράφων. Τα εξής: Μιχαήλ Δ. Στασινόπουλος, Άγγελος Τερζάκης, Κώστας Βάρναλης, Δημήτρης Δούκαρης, Νανά Ησαΐα, Γιώργος Θέμελης, Γιώργος Καραβασίλης, Κ. Μιχαήλ, Λευτέρης Πούλιος, Λύντια Στεφάνου, Γ. Ξ. Στογιαννίδης, Αντώνης Φωστιέρης, και μετά από μια μικρή βινιετούλα ακολουθούν τα ονόματα των δύο ξένων ποιητών, του Rafael Alberti και της Emily Dickinson. Ακριβώς κάτω από την, σε παράλληλη σειρά, παράθεση ονομάτων γράφεται η ημερομηνία έκδοσης: Νοέμβριος 1974. Η ίδια γενική εικόνα επαναλαμβάνεται και στο οπισθόφυλλο. Το περιοδικό είναι δεμένο με καρφίτσα.

Στην πρώτη σελίδα του πρώτου αυτού τεύχους γράφονται τα εξής:

«η νέα ποίηση

Μηνιαίο ποιητικό περιοδικό. Τιμή φύλλου δρχ. 12. Ετήσια συνδρομή (10 τεύχη) δρχ. 100. Έκδοση-Διεύθυνση (υπεύθυνος κατά το νόμο) Αντώνης Θ. Φωστιέρης: Διον. Αιγινήτου 46, Αθήνα 615, τηλ. 722-855. Σαυτή τη διεύθυνση οι συνδρομές, κείμενα κλπ. Υπεύθυνος τυπογραφείου Νίκ. Μολδοβάνης: Ναυαρίνου 11, Αθήνα

Πρώτη περίοδος, αρ. φύλλου 1. Νοέμβριος 1974»

και ακολουθούν δύο ανέκδοτα ποιήματα του ποιητή Κώστα Βάρναλη, τα οποία δημοσιεύονται σε μια πρώτη χειρόγραφη μορφή με γράμματα του ίδιου του ποιητή Κώστα Βάρναλη και από κάτω κανονικά με τα στοιχεία του τυπογραφείου. Τα ποιήματα αυτά είναι:

ΔΙΧΤΑΤΟΡΙΕΣ…

Μικρός στα ξένα δάκρυζα, σαν άκουα τ’ όνομά σου,

μεγάλος κλαίω, που σε κοιτάζω από κοντά, θεομάνα.

          Και:

Η ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ

                    – Πώς στόμωσ’ έτσι του σπαθιού σου η κόψη

και πώς μετράς τη γης με σκότεινη όψη;

Αιώνες όλ’ η Γης σε προσκυνά,

δεν είσαι, δε γρικιέσαι πουθενά!

                     – Πάω με τους λίγους άρχοντες της Γης,

του πολέμου, της βίας, της αρπαγής.

Αν να σκοτώνεις το λαό μπορείς,

στο πλάι σου σπαθοφόρα θα με βρείς.

28.11.73.

Σημείωση: στην ανακοίνωση του περιοδικού γράφεται ότι είναι Μηνιαίο περιοδικό, ταυτοχρόνως όμως μιλά για ετήσια συνδρομή 10 τευχών, όχι 12, και ανάλογη θα είναι και η τιμή του. Αυτό σημαίνει, ή ότι είναι τυπογραφικό λάθος, ή ότι θα κυκλοφορήσουν δύο διπλά τεύχη. Επίσης, υπάρχει λάθος στον μήνα της έκδοσης και γράφεται Οκτώβριος 1974, το οποίο διορθώνεται με το χέρι και γράφεται Νοέμβριος.

Στην τελευταία σελίδα, με αριθμό 24, δίνεται ακόμα και η εξής πληροφορία: Επιμέλεια φωτογραφικού υλικού, Στούντιο Γιάννη Μάνθου-Παπαδιαμαντοπούλου 10.

Στη δεύτερη σελίδα, με ημερομηνία 3-10-1974, δημοσιεύεται επιστολή του Ακαδημαϊκού και πρώτου προέδρου της μεταπολεμικής ελληνικής δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλου. Ακολουθεί μια επίσης με την ευκαιρία επιστολή του Ακαδημαϊκού και συγγραφέα Άγγελου Τερζάκη και, ακριβώς από κάτω από τις δύο επιστολές, δημοσιεύονται τα εξής:

«Η ΝΕΑ ΠΟΙΗΣΗ δημοσιεύει ανέκδοτα πρωτότυπα ποιήματα και μεταφράσεις (με εισαγωγή στο έργο των λιγώτερο γνωστών, εδώ, ξένων ποιητών), κριτικές, δοκίμια, μελέτες γύρω απ’ την ποίηση, με πρόθεση να δώσει μια, κατά το δυνατό, σφαιρική εικόνα της σύγχρονης πραγματικότητας σαυτό τον τομέα.

Η ΝΕΑ ΠΟΙΗΣΗ δεν είναι όργανο μιας λογοτεχνικής ‘‘σχολής’’ ή ομάδας, ούτε ενός, από πριν, κλειστού κύκλου ανθρώπων.

Είναι μια αρτηρία, ζεστή και ζωηρή, μες τον καθένα μας.»

Ακολουθούν τα «Δέκα ποιήματα» (σελίδες 3-5) του Γ. Ξ. Στογιαννίδη. Έχουμε έπειτα σε μετάφραση της ποιήτριας Νανάς Ησαΐα  (σελίδες 6-9) μια εισαγωγή και μετάφραση ποιημάτων της φημισμένης ποιήτριας Έμιλυ Ντίκινσον (Emily Dickinson). Έπεται μια συνέντευξη με τον ποιητή Γιώργο Θέμελη από τον εκδότη του περιοδικού Αντώνη Φωστιέρη: «Μια συνομιλία γύρω από τη λειτουργία της ποίησης, την ΄΄κοινωνική θέση’’ της, την κριτική της, τα νέα ρεύματα» (σελίδες 10-11).

Η ποιήτρια και μεταφράστρια Λύντια Στεφάνου δημοσιεύει το κείμενο «Λίγα για τον λόγο» (σελίδες 12-14). Ο ποιητής της γενιάς του 1970, ο γνωστός μας Λευτέρης Πούλιος, δημοσιεύει στη σελίδα 15 το ποίημα «Αθήνα». Στην επόμενη σελίδα 16, ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης δημοσιεύει δύο ποιήματα, τα «Η μοναξιά του χρόνου» και το «Ποιος είσαι συ». Στις σελίδες 17-18 ο ποιητής και ανθολόγος Γιώργος Καραβασίλης μας δίνει μια μικρή εισαγωγή και μετάφραση ποιημάτων του Ραφαέλ Αλμπέρτι (Rafael Alberti). Ο Κ. Μιχαήλ κρατά τις σελίδες κριτικής των ποιητικών βιβλίων (σελίδες 19-22). Παρουσιάζονται τα βιβλία των Γ. Θέμελη, Έλενας Στριγγάρη, Α. Κ. Χριστοδούλου και Στέφανου Ροζάνη. Τέλος στις σελίδες 23 και 24 δημοσιεύονται μικρά βιογραφικά στοιχεία των συνεργατών, όπου γράφονται τα εξής:

«συνεργάτες της ‘‘νέας ποίησης’’. (Τα σημειώματα-παρουσίαση των συνεργατών του περιοδικού έχουν στοιχεία βιογραφικά τους, όχι αξιολογικά του έργου τους)».

         Αυτό είναι το υλικό που περιλαμβάνει το πρώτο τεύχος του περιοδικού «η νέα ποίηση». Το δεύτερο τεύχος κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 1974, το 3^οτεύχος τον Γενάρη του 1975, το 4^ο τεύχος τον  Γενάρη-Μάρτη του 1975, το 5^ο τεύχος κυκλοφόρησε τον Απρίλη-Μάη του 1975, το 6^ο τεύχος Καλοκαίρι-Σεπτέμβρη 1975, και το 8^ο τεύχος τον Φλεβάρη-Μάη του 1976.

Το 7^ο τεύχος του περιοδικού δεν το έχω δει, δεν κατόρθωσα να το αγοράσω, ούτε το βρήκα σε κανένα παλαιοπωλείο και, έτσι, δεν το καταγράφω.

  Το δεύτερο τεύχος του περιοδικού, του Δεκέμβρη 1974, όπως είναι φυσικό είναι αφιερωμένο στην επέτειο του Πολυτεχνείου, μια που ήδη έχει περάσει ένας χρόνος και η μνήμη ακόμα όχι μόνο είναι νωπή αλλά και στάζει αίμα από τους δολοφονημένους από τη δικτατορία πολίτες, ενώ η δημοκρατία στην Ελλάδα παραπαίει ακόμα μέχρι να βρει τον ορθό της προσανατολισμό. Το τεύχος επιγράφεται «Αφιέρωμα, λεύκωμα-ντοκουμέντο. Η λαϊκή μούσα για το ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ».

Στο τρίτο τεύχος δημοσιεύονται ανέκδοτα ποιήματα του Τάκη Βαρβιτσιώτη, της Λύντιας Στεφάνου, του Γιάννη Νεγρεπόντη, του Γιώργου Βέη, της Λ. Χατζοπούλου-Καραβία, του Γιάννη Βαρβέρη, του Κώστα Μαυρουδή και άλλων. Στο τεύχος αυτό υπάρχει και η στήλη της αλληλογραφίας, όπου δημοσιεύονται τα βιβλία που το περιοδικό έλαβε. Ο Στέφανος Μπεκατώρος επίσης δημοσιεύει ένα δοκίμιο για την ποίηση και ο Γιώργος Καραβασίλης μεταφράζει Μπορίς Βιάν (Boris Vian), τον γνωστό μας αργότερα από τα μυθιστορήματά του «Θα φτύσω στους τάφους σας», «Ο Ψυχοβγάλτης» και άλλα που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις της Ιωάννας Χατζηνικολή.

Στο τέταρτο τεύχος δημοσιεύονται, μεταξύ άλλων, ανέκδοτα ποιήματα του Τ.Κ. Παπατσώνη, της Μαρίας Λαϊνά, του θεατράνθρωπου και ποιητή Δημήτρη Ποταμίτη, του Γιώργου Μαρκόπουλου, των Beat ποιητών Allen Ginsberg, Gregory Corso, Jack Kerouak,Lawrence Ferlingetti. Ο ποιητής Νίκος Καρούζος δημοσιεύει, με την ευκαιρία του θανάτου του ποιητή Νίκου Καββαδία στις 11.2.1975, ένα μικρό κείμενο, κάτω από ένα χειρόγραφο του Ν. Καββαδία (το ποίημα  «Παραλληλισμοί»). Και ο Κώστας Μύρης (Κώστας Γεωργουσόπουλος) δημοσιεύει τους στίχους για τραγούδια «Η μεγάλη αγρυπνία».

Το πέμπτο τεύχος έχει κείμενα για τον γνωστό Γάλλο συγγραφέα Αντονέν Αρτώ (Antonin Artaud) και ποιήματα της Μελισσάνθης, του Νίκου Δ. Καρούζου, του Μανώλη Πρατικάκη, του Σταύρου Βαβούρη, του Ανέστη Ευαγγέλου, του Δημήτρη Γαβαλά, του Δημήτρη Κόρσου και άλλων.

Στο έκτο τεύχος δημοσιεύονται κείμενα του Dylan Thomas σε μετάφραση Λύντιας Στεφάνου, καθώς και ποιήματα της Έρσης Λάγκε, της  εκ Θεσσαλονίκης σημαντικής ποιήτριας Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου, της ποιήτριας και δοκιμιογράφου Ολυμπίας Καράγιωργα, του Γιάννη Πατίλη, της Κικής Δημουλά, του Διαμαντή Αξιώτη, του Νίκου Δήμου, του Στέφανου Μπεκατώρου κ.ά.

Τέλος, στο 8 τεύχος, που κυκλοφόρησε τον Φλεβάρη-Μάη του 1976, βλέπουμε στη δεύτερη σελίδα του εξωφύλλου να δημοσιεύεται διαφήμιση του τόμου «Ποίηση ’75», με ανέκδοτα ποιήματα 43 νεοελλήνων ποιητών, από τις εκδόσεις «μικρή άρκτος».  Στην πρώτη σελίδα του τεύχους (σελίδα 161) δημοσιεύεται το ποίημα του Νικηφόρου Βρεττάκου «Πριν Βουλιάξω» (Ελβετία 1970). Ο ποιητής Τάσος Παππάς δημοσιεύει το ποίημα «Χαιρετισμός στη ‘‘Νέα Ποίηση’’», Ο Γ. Ξ. Στογιαννίδης υπογράφει μια μικρή μελέτη για τον ποιητή Γιώργο Θέμελη, η ποιήτρια και επαγγελματίας αστρολόγος Θεοδώρα Ντάκου παρουσιάζεται στο τεύχος αυτό με ποιήματά της, ο Πειραιώτης ποιητής Γιάννης Κακουλίδης με τρία του ποιήματα δίνει το ποιητικό του στίγμα («Συγχωρητικαί Ευχαί εις πάσαν αράν και αφορισμόν», «Σύχρονη Εμπειρία» και « Planning for the Unthinkable») και ο Π. Β. Πάσχος με θρησκευτικής πνοής ποιητικές καταθέσεις. Έχουμε επίσης την ποιητική κατάθεση της Βικτωρίας Π. Παπαδάτου, το κείμενο «Η εύθραυστη ηλικία» του Rene Char, ποιήματα από τη σύγχρονη Αφρικάνικη ποίηση, ένα ποίημα του  Χρήστου Τουμανίδη («Τα δέντρα») και δύο ποιήματα («Φωτογραφία» και «Όταν δεν περνούν οι γερανοί») του πρόωρα χαμένου ποιητή και μεταφραστή παλαιού φίλου Σωκράτη Ζερβού, του παιδιού με τα σγουρά μαλλιά που ήταν πάντα με ένα τσιγάρο στο στόμα, ενώ ο ιστορικός της λογοτεχνίας, λαογράφος και δοκιμιογράφος Μιχάλης Μερακλής χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Κ. Μιχαήλ δημοσιεύει για ποιητικές συλλογές του Πειραιώτη ποιητή Στέλιου Γεράνη εκτενή κριτική. Με την σελίδα 184 τελειώνει και το τεύχος αυτό.

         Το περιοδικό «η νέα ποίηση», που εξέδωσε ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης για ένα χρόνο περίπου, σύνολο τευχών 8, μαζί με το 7^ο τεύχος που δεν το έχω δει, όπως φαίνεται και από τη σύντομη παράθεση της ύλης του, υπήρξε μια αρκετά ενδιαφέρουσα και πρωτοπόρα εκδοτική κατάθεση για την εποχή του, με εκλεκτές και σημαντικές συνεργασίες και μελέτες σύγχρονες και ενδιαφέρουσες. Οι συνεργάτες του είναι από τα πιο γνωστά ονόματα στον χώρο της ποίησης και του δοκιμίου, τα ποιήματα που δημοσιεύονται υπηρετούν τον μοντέρνο στίχο και η θεματολογία τους είναι αρκετά σύγχρονη. Βλέπουμε ακόμα την παρουσία σημαντικών γυναικείων φωνών, είτε με τη δημοσίευση ποιημάτων τους, είτε με μεταφράσεις τους, είτε με μικρές μελέτες τους. Τα πρόσωπα είναι από διαφορετικές γενιές, έστω και αν η γενιά του ποιητή Αντώνη Φωστιέρη, η γενιά του ’70, καταλαμβάνει τον μεγαλύτερο χώρο των σελίδων. Αλλά και οι ξένες παρουσίες έχουν ενδιαφέρον.

Θα γράφαμε ότι το περιοδικό αυτό προετοιμάζει την έκδοση του περιοδικού «η λέξη», που εξέδωσε αργότερα, μαζί με τον συγγραφέα και επιμελητή εκδόσεων Θανάση Νιάρχο, ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης.

ΥΓ. Ο κριτικός και δοκιμιογράφος Αλέξης Ζήρας, στο "Λεξικό νεοελληνικής λογοτεχνίας" των εκδόσεων Πατάκη, στο γνωστό λήμμα του για τον ποιητή Αντώνη Φωστιέρη αναφέρει μόνο ονομαστικά το περιοδικό. Δυστυχώς δεν κατόρθωσα να βρω επαρκείς πληροφορίες για το περιοδικό στα παράλληλα περιοδικά που εξέτασα.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή, σήμερα, Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου 2014.

Πειραιάς, Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου 2014.

Αναγκαίες συμπληρωματικές πληροφορίες

Ο ποιητής και εκδότης κύριος Αντώνης Φωστιέρης, είχε την καλοσύνη να μου τηλεφωνήσει και να μου στείλει 3 ακόμα τεύχη του περιοδικού «η νέα ποίηση» το 7 τεύχος που δεν είχα βρει στο εμπόριο καθώς και τα νούμερα 9 και 10, επίσης, διόρθωσε τις ορθογραφικές αβλεψίες της προηγούμενης δημοσίευσης. Το νέο κείμενο το δημοσιεύω ξανά, συμπληρώνοντάς το με την ύλη των τευχών που δεν είχα αποδελτιώσει που μου έστειλε ο ποιητής και για τα οποία τον ευχαριστώ.

Με τα δύο αυτά τεύχη 9 και 10 κλείνει ο κύκλος του λογοτεχνικού αυτού περιοδικού που την συμβολή του στην ελληνική ποίηση θέλησα να καταγράψω στο bloc μου. Το σύνολο των σελίδων των δέκα αυτών τευχών είναι 250, στο τελευταίο τεύχος, το 10, υπάρχει σχετικό γενικό θεματικό ευρετήριο, η τιμή του τελευταίου τεύχους είναι 24 δραχμές και έχει 38 σελίδες.

Το 7 τεύχος κυκλοφόρησε όπως αναφέρεται στην σελίδα 137 τον Οχτώβρη του 1975 με Γενάρη του 1976, σελίδες 137 έως 160. Το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο έχουν χρώμα λευκό και με πανομοιότυπα πληροφοριακά στοιχεία, η τιμή του είναι και πάλι 12 παλαιές δραχμές.

Ο ποιητής και εικαστικός Νίκος Εγγονόπουλος παρουσιάζεται με δύο ποιήματα: «Περί Κροκοδείλου Κλαδά» και

«Βιτσέντζος Κορνάρος"

«σα να μην έφτανε/

πως η ζωή/

είν’ τόσο σύντομη/

είναι τόσο λίγη/

μας/

τηνε κάμουνε/

τόσο συχνά/

-και δίχως λόγο-/

κι’ οδυνηρή/

γι’ αυτό κι εγώ γυρνάω/

από σκοντράδα/

σε σκοντράδα/

ξεμπετουργιασμένος/

και τραγουδώ».

Σημείωση 1: Νομίζω ότι η λέξη ξεμπετουργιασμένος» που χρησιμοποιεί ο ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος, μας δείχνει πως μια λέξη σαρανταποδαρούσα και κάπως βαριόηχη-με αυτό μπ-μια λέξη που δεν την ακούς συχνά και μάλλον πια δεν μιλιέται, μπορεί στην πέννα ενός ποιητή να λειτουργήσει ποιητικά. Ο Νίκος Εγγονόπουλος συνηθίζει να χρησιμοποιεί ένα λεξιλόγιο όχι τόσο σύνηθες στο ελληνικό κοινό, αν και περισσότερο κάνει χρήση παράξενων λέξεων ο έτερος των Υπερρεαλιστών, ο Ανδρέας Εμπειρίκος. Τα ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος σε δύο τόμους. Σημαντικό επίσης έργο του είναι η ποιητική του συλλογή «Η Κοιλάδα με τους Ροδώνες».

Ο ποιητής και μεταφραστής Γιώργος Καραβασίλης μας δίνει τα εξής ποιήματα:

«Ελεγεία για τον Ρενέ Κρέβελ», «Αρχέτυπα»και

«Ήθος»

«Μετά τον έρωτα/

Η αθώωση/

στο κοντινότερο γαύγισμα/

κάτω στο συνοικισμό/

κι ας ήταν και προσφυγικός».

Σημείωση 2: Ο ποιητής και μεταφραστής Γιώργος Καραβασίλης μας έδωσε τα επόμενα χρόνια έναν στέρεο και μουσικό ποιητικό λόγο αλλά και εξαίσιες μεταφράσεις. Δες «Σαπφούς Σάπφειροι»

Ο τρυφερός και λυρικός λόγος της ποιήτριας Κοραλίας Θεοτοκά ακολουθεί με τρία ποιήματα: «Η Μαύρη αλήθεια», το «Επικίνδυνο τραγουδάκι»και το «Αισιόδοξο»

«Είμαι μια μελλοντική ψυχή/

κι έχω να τελειώσω μια ζωή/

με πράγματα της σάρκας./

Ανατέλλω μέσα απ’ τ’ ατσάλι/

με λάμψεις δίστομες/

μια για τα μάτια/

μια για την καρδιά/

με την ταχύτητα της βοής/

που πεθαίνει τα κοκόρια/

Κελαϊδώ μες στις μοτοσυκλέτες/

μες στους κλειστούς αριθμούς./

Είδε κανένας Άνοιξη εκεί;/

Σε λίγο θα μετράνε και τ’ αγέρι/

καθώς τον ιερό χρόνο.

Διαστέλλεται, συστέλλεται ο χρόνος/

κτυπάς στον τοίχο με τέτοιες σκέψεις΄/

κι έχω να σπάσω κόκκαλα/

για να βρω τους άλλους./

«Ο Παράδεισος είναι οι άλλοι»./

Δεν το είπε ο Σάρτρ./

«Όσοι θάνατοι τόσες γέννες»./

«Περισσεύουν οι ζωντανοί/

από τους σφαγμένους»,/

Όλα καλά, πάμε καλά,/

Ζούμε ακόμα, άρα αγαπιόμαστε./

Βρέφη όλου του κόσμου ενωθείτε».

Σημείωση 3: Η ποιήτρια Κοραλία Θεοτοκά,(Νέο Φάληρο 5/5/1935-Αθήνα 18/12/1976) δεύτερη σύζυγος του μυθιστοριογράφου και δοκιμιογράφου Γιώργου Θεοτοκά, ενός από τους αντιπροσωπευτικότερους συγγραφείς και διανοούμενους της Γενιάς του 1930, είναι ίσως κάπως παραγνωρισμένη μέσα στον λειμώνα της γυναικείας ποιητικής δημιουργίας. Ο άτυχος θάνατός της-η αυτοκτονία της-παρότι συγκλόνισε τους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής της, αργότερα, η ποιητική της φωνή μάλλον λησμονήθηκε. Από όσο εγώ γνωρίζω, το μόνο βιβλίο που υπάρχει για την ποιήτρια είναι αυτό που εκδόθηκε το 1977 από τις εκδόσεις του βιβλιοπωλείου της Εστίας σε επιμέλεια Θανάση Νιάρχου που περιλαμβάνει «τα κείμενά της  και τα κείμενα για το έργο της», ένας τόμος 330 σελίδων που μας φωτίζει την πνευματική της πορεία.

Εδώ βλέπουμε δύο πασίγνωστα τσιτάτα του Ζαν Πωλ Σαρτρ «Η Κόλαση είναι οι άλλοι» και αυτό του Κάρλ Μαρξ «Προλετάριοι όλου του Κόσμου ενωθείτε» να χρησιμοποιούνται από την ποιήτρια παραλλαγμένοι για τις ανάγκες του ποιητικού της νοήματος.

«Δεν θέλω πια ό,τι ήθελα/

να τρέχω και να τρέχω/

πάνω στα βήματα εκείνων/

που απ’ τη δική μου την ορμή/

φεύγουν κυνηγημένοι/

και να στενεύει ο καιρός.»

Από το «Ένα σεντόνι», σελίδα 94.

Ο Αμερικανός συγγραφέας και ποιητής Charles Bukowski, που γεννήθηκε στην Γερμανία αλλά πολιτογραφήθηκε Αμερικανός, να μας δίνει τρία του ποιήματα.

Σημείωση 4:Ο Τσάρλς Μπουκόφσκι, ο beat αυτός ποιητής ήταν κάποτε πολύ αγαπητός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό,-εξίσου με τον άλλο πάπα των beat ποιητών τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ-ο εκδοτικός οίκος Οδυσσέας είχε κυκλοφορήσει τα μυθιστορήματά του, αν και νομίζω, ότι ήταν αρκετά «παρακμιακός» και κάπως βαρετός, τα ποιήματά του αντίθετα, με αυτόν τον σαρκαστικό και πυρετικό λόγο, θεωρώ ότι είναι πιο αντιπροσωπευτικά της πνευματικής του δημιουργίας. Κυκλοφορούν δυό ογκώδεις τόμοι και άλλοι μικρότεροι με το ποιητικό του έργο. που μπορεί να συναντήσει κανείς εξαίσιες ποιητικές μονάδες του Αμερικανού δημιουργού, η ταινία που γυρίστηκε για την ζωή του δεν προσθέτει πολλά στην μεταθανάτια υστεροφημία του.

Ο ποιητής Θ. Π. Ζαφειρίου, μας δίνει έξη ποιήματά του:

Από «Το Ποίημα»

«Πήγαμε βαθιά μέσα στο ποίημα,/

αυτό αιμορραγούσε,/

αίμα δικό του/

μέσα στις δικές μας φλέβες/

κι ο ποιητής που έγινε εδώ/

κομματάκια,/

αυτά γυρεύουν τη ζωή του,/

κρατούν ακόμη τον καημό του.»

Ο εκδότης του περιοδικού, μεταφραστής και ποιητής Αντώνης Φωστιέρης που το 2013 κυκλοφόρησε την τελευταία του ποιητική συλλογή «Τοπία του Τίποτα» από τις εκδόσεις Καστανιώτη, μας δίνει τρία του ποιήματα:

Από «Το Άλογο»

«Αυτό το άλογο βοσκάει τους μέσα κάμπους/

Κάποτε υψώνει το λαιμό του και τρώει το χόρτο μου./

Ποτέ μου δεν το είδα δεν το αντάμωσα/

Η πεδιάδα του

                       Φαντάζομαι είμ’ εγώ/

Κή ευτυχία μου/

Το ποδοβολητό του που ακούγεται/

Χωρίς σκοπό στην πλούσια ερημιά μου».

Ο ποιητής Δημήτρης Σταθόπουλος μας δίνει τα ποιήματα «Πειρασμός», «Πένθος» και «Βεβαιότητα».

Από το «Πένθος»

«Μόνο κάτι πουλιά περαστικά/

ρίξαν ένα ρούχο/

στο γυμνοσάλιαγκα/

το σάλιο του άναρθρη ευχαριστία/

σύρθηκε στη φρυγμένη γη.

Πιο πέρα το πένθος της κυπάρισσος/

ράντιζε μαρασμό τις καλαμιές».

Ο ποιητής και καθηγητής Γιώργος Δανιήλ που για ένα διάστημα στα παιδικά και εφηβικά του χρόνια κατοίκησε στον Πειραιά μας δίνει 5 μικρά «Αμαρτωλά»

Από το IV

«Με γοργό ρυθμό και δόντια/

που γυάλιζαν στιλπνά/

σε στόματα μισάνοιχτα στον πόθο/

σε πήρα με πήρες/

καρφωθήκαμε/

σε κοινό πάσσαλο».

Σημείωση 5: Ενδιαφέρουσα είναι και η μελέτη του Γιώργου Δανιήλ για τον πεζογράφο Νίκο Καχτίτση.

Η ποιήτρια Αλίκη Γιατράκου-Fossi, πέντε ποιήματά της.

Από το ποίημα «Στον Τόπο μας»

«Εδώ όλα μας ξέχασαν. Και είναι ο τόπος μας/

Οι δρόμοι. Ξυπνούσαμε τα μεσημέρια με τους ψιθύρους,/

Και αστράφτανε: «Περνάνε κείνοι οι θεοί»/

το γιασεμί. Μισό ξερό, μισό ένα χάρμα/    

το βάσταγε η μάντρα κι έσκυβε: «Ωραία παιδιά»/

Και οι κάπαρες. Μια ώρα δρόμο κατηφόριζαν./

το βράχο όπως όπως για να ιδούνε. «Αυτοί είναι»./

Οι λυγαριές θαυμάζανε και ξέραμε τα φίλτρα της αγάπης./

«όποιος περάσει από λυγιά/

και δεν κόψει κλωνάρι/

να μη χαρεί τα νιάτα του/

κι ας είν’ και παλληκάρι»./

Μωρέ τι έγινε και μας ξεχάσανε;/

Και νάλεγες μαθές/

Πως συ κι εγώ καταλιακού/

Κι εγώ κι εσύ στον ίσκιο/

Δεν είμαστε το ίδιο πράγμα;»

Σημείωση 6: Με την Αλίκη Γιατράκου-Fossi είχαμε θυμάμαι επικοινωνήσει πριν από χρόνια,-έμενε στο Παρίσι-και είχε την καλοσύνη να μου στείλει τις ποιητικές της συλλογές. Πάντα μου άρεσε η ποίησή της, και ιδιαίτερα όταν μπόλιαζε τόσο αρμονικά τον ποιητικό της λόγο με αποσπάσματα από τον δημοτικό λόγο, από το δημοτικό τραγούδι.

Ο γνωστός σε όλους μας Σωκράτης Α. Σκαρτσής, μας δίνει τις «Δέκα Ερωτικές Ασκήσεις» του.

7

«Είναι κάτι λέξεις πράγματα/

και κάτι πράγματα λέξεις/

έτσι γινόμαστε ο κόσμος»

9

«Πρέπει να γίνω αυτό ένα/

με σένα με τον κόσμο/

με μένα να γίνω η γλώσσα».

Σημείωση 7: Αξίζει κάποτε να εξεταστεί η συμβολή του συγγραφέα και καθηγητή Σωκράτη Α. Σκαρτσή στην διοργάνωση των Συμποσίων Ποίησης στην Πάτρα αλλά και των εκδόσεών τους

Ο ομότιμος πλέον καθηγητής, συγγραφέας, λαογράφος και ιστορικός της λογοτεχνίας Μιχάλης Μερακλής ως Κ. Μιχαήλ γράφει για την ποιητική συλλογή του Β. Ευστρατιάδη «Τώρα που ο νεκρός ζει».

Ο ποιητής και εκδότης του λογοτεχνικού περιοδικού «Τομές» Δημήτρης Δούκαρης, κρίνει «Τα Ποιήματα» της Μελισσάνθης και ο συγγραφές και συνεκδότης Θανάσης Θ. Νιάρχος γράφει για την ποιητική συλλογή «Το Χρονικό» ενός από τους πιο Σεφερικούς ποιητές της γενιάς του τον Τάκη Σινόπουλο. Και οι δύο δημιουργοί, δηλαδή η ποιήτρια Μελισσάνθη και ο Τάκης Σινόπουλος άφησαν τα δημιουργικά τους ίχνη τόσο βαθειά πάνω στην ποιητική γη της πατρίδα μας που δεν χρειάζονται συστάσεις.

Τέλος το τεύχος κλείνει με την σελίδα «Τα βιβλία που λάβαμε», τα ονόματα των συνεργατών των προηγούμενων τευχών και, μικρά βιογραφικά των συνεργατών του παρόντος τεύχους.

Ήδη, είχε κυκλοφορήσει ο τόμος «Ποίηση ‘75» των Αντώνη Φωστιέρη και Θανάση Θ. Νιάρχου, όπως μας το δηλώνει η διαφήμιση της πρό τελευταίας σελίδας.

            Το 9 τεύχος του περιοδικού «η νέα ποίηση» κυκλοφόρησε τον Ιούνιο-Σεπτέμβριο του 1976, ήδη η μικρή μας Δημοκρατία είχε αρχίσει να κάνει δειλά-δειλά τα πρώτα της βήματα. Η Δίκες των Χουντικών και των άλλων βασανιστών συνεχίζονταν, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή του πρεσβύτερου εδραίωνε και θωράκιζε την Νέα Ελληνική Δημοκρατία, και ο Αντρέας με το ζιβάγκο και τα συνθήματα της Αλλαγής κάλπαζε προς την εξουσία. Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας ήταν ένας από τους πλέον μορφωμένους Έλληνες πολιτικούς ο Καντιανός φιλόσοφος και συγγραφέας Κωνσταντίνος Τσάτσος. Ο οποίος, ειρήσθω εν παρόδω, για ένα διάστημα κατά την διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου διέμεινε με την οικογένειά του στην Καστέλλα  του Πειραιά, εδώ στην πόλη μας γεννήθηκε η χορογράφος και χορεύτρια κόρη του Ντόρα Τσάτσου-Συμεωνίδου, δικοί του ακόμα πρόγονοι, οικοδόμησαν την γνωστή μας Ιωννίδειο Σχολή(δες τα Απομνημονεύματα του Κωνσταντίνου Τσάτσου). Την περίοδο εκείνη, 1976 άρχισαν να εκδίδονται και διάφορα ποικίλα και ενδιαφέροντα λογοτεχνικά περιοδικά. Επικρατούσε μια εκδοτική άνθιση σε όλους τους τομείς.

Η Πειραιώτισσα ποιήτρια και μεταφράστρια Όλγα Βότση ανοίγει τις σελίδες του περιοδικού με το ποίημά της «Όταν Ουρλιάζουν»

‘Όταν ουρλιάζουν για πρώτη φορά βαθιά μου/

σα ζώα πληγωμένα οι νύχτες,/

κι εγώ βγαίνω σα νυχτοβάτης/

απ’ τα ζεστά στρώματα της αγάπης/

να μαθαίνω την άγρια καρδιά των ανέμων,/

να κοιτάζω τον ίσκιο μου/

στων γκρεμών την άκρη να μεγαλώνει,/

απ’την άξαφνη του πόνου συγκομιδή,/

τι βαθύς, λέω, και γλυκός είναι ο κόσμος,/

που για πρώτη φορά σήμερα,/

μες απ’των βαράθρων τ’ ανοίγματα βλέπω.»…..

Σημείωση 1: Σημαντική θρησκευτική και οντολογική φωνή η Πειραιώτισσα ποιήτρια Όλγα Βότση, άφησε πίσω της ένα σημαντικό έργο, εκτός από τα ποιήματά της ξεχωρίζουν και οι μεταφράσεις της(δες ιδιαίτερα το έργο του Φρανς Κάφκα)  αλλά και άλλων δημιουργών. Ο εκδοτικός οίκος Οι Εκδόσεις των Φίλων έχουν κυκλοφορήσει το σύνολο των ποιημάτων της καθώς και στοχαστικά της κείμενα. Και μελέτες.

Ο πεζογράφος Τριαντάφυλλος Πίττας μας δίνει τρία του ποιήματα.

Από το «Ιδιωτικό»

«Μέσα στο αποσπερινό σούρουπο τι περιμένεις/

δε θα ρθει απόξω αυτό/

Το δάγκωμα οχιάς κοντά στη ρίζα σου/

θα το νιώσεις κι αύριο κι αύριο/

όπως και χθες./

Αβάσταχτη η απαντοχή/

για κάτι άλλο που το ξέρεις/

δεν έρχεται δε θα’ ρθει ποτέ».

Σημείωση 2: Τον πεζογράφο Τριαντάφυλλο Πίττα τον είχα συναντήσει εδώ και χρόνια καθώς ετοίμαζα μια μικρή μελέτη για το έργο του. Ήταν ένας ευαίσθητος άνθρωπος αρκετά καλλιεργημένος, νομίζω εργαζόταν στις εκδόσεις Κέδρος; Έχουν περάσει τόσα χρόνια και η μνήμη έχει εξασθενήσει πολύ. Αργότερα έγραψα την μελέτη για το έργο του η οποία δημοσιεύτηκε στο λογοτεχνικό περιοδικό «η γραφή» της Λάρισσας-τώρα και στο bloc μου. Όταν μετά από ένα μεγάλο διάστημα προσπάθησα να επικοινωνήσω μαζί του αναζητώντας στοιχεία για μια άλλη μελέτη για τα πεζά του, η σύζυγός του μου είπε, ότι είχε φύγει για το αιώνιο ταξίδι.

Ο ποιητής και μεταφραστής Χριστόφορος Λιοντάκης μας δίνει το ποίημα «Μνημοτεχνική»

«Στο πρωινό του πατέρα ξύπνημα/

Το φως απ’ τις χαραματιές κινούσε πάλι τις σκιές μας/

Δωμάτια γεμάτα νύστα και αρώματα από φρούτα….»

Σημείωση 3: Ο ποιητής Χριστόφορος Λιοντάκης πάντοτε αθόρυβος και διακριτικός, μας έχει δώσει σπουδαία ποιητικά κείμενα σημαντικές μεταφράσεις και ανθολογίες, οι μεταφράσεις έργων του Γάλλου ποιητή Αρθούρου Ρεμπώ είναι επίσης κάτι που αξίζει να επισημανθεί.

Ο ποιητής Αντώνης Αντωνίου, ένας πράγματι ολιγογράφος ποιητής μας δίνει έξη ποιήματα με τον γενικό τίτλο «διαστάσεις» αφιερωμένα στον εκ Θεσσαλονίκης ποιητή Γιώργο Θέμελη.

«Η παρουσία που σμιλεύτηκε μέσα στο ξέφωτο/

σ’ ένα δάσος από ψυχές φοβισμένες που ικετεύουν…»

Σε εισαγωγή και μετάφραση της ποιήτριας Ολύμπιας Καράγιωργας δημοσιεύονται ποιήματα από «Σύγχρονες Αμερικάνες Ποιήτριες», ποιήματα της Anne Sexton, Adrienne Rich, Elizabeth Bishop, Sylvia Plath, Alice Walker, και άλλων λευκών και νέγρικων γυναικείων ποιητικών φωνών της Αμερικάνικης Ηπείρου που έβαλαν το λιθαράκι τους στην γυναικεία ποιητική παρουσία του εξωτερικού και ιδιαίτερα του Αγγλοσαξονικού κόσμου. Στον Ελληνικό χώρο, είναι ελάχιστα γνωστές οι περισσότερες, με μόνη ίσως εξαίρεση την Σύλβια Πλαθ ίσως και εξαιτίας της κινηματογραφικής ταινίας με την ζωή της.

Ο Σωτήρης Κακίσης μεταφραστής και πεζογράφος δημοσιεύει τέσσερα ποιήματά του.

Από το «Εικοσιεννέα»

«σα ζωγράφος άφησε κάποτε/

μορφές που δεν έφτανε με τα δάκτυλα/

ο ίδιος ταλαντεύτηκε στο κενό,/

για λίγο συνοφρύωσε την τέχνη του».

Ο Λιβανέζος ποιητής georges schehade παρουσιάζεται σε μετάφραση του Νίκου Κοντομήτρου. Στον Ελλαδικό χώρο, πέρα από ελάχιστα ψήγματα μεταφράσεων, μόνον ο συγγραφέας Χαλίλ Γκιμπράν είναι γνωστός από τις εκδόσεις Μπουκουμάνη.

«Ο Προφήτης», «Ο Κήπος του Προφήτη» κ.λ.π.

Το περιοδικό κλείνει με την κριτική του Μιχάλη Μερακλή για το ποιητικό βιβλίο «Το διάλειμμα» του Ανέστη Ευαγγέλου, με τις πολλές συγγραφικές ψηφίδες.

Τέλος, το τεύχος 10 και τελευταίο, κυκλοφόρησε τον Οχτώβρη-Δεκέμβρη του 1976, με το τεύχος αυτό το περιοδικό κλείνει αισίως τον κύκλο του και ακολουθεί η ετήσια ποιητική εκδοτική προσπάθεια με τίτλο «Ποίηση»

Το τελευταίο αυτό τεύχος, είναι πλούσιο σε ποιητική ύλη. Ο Σουρεαλιστής ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος δημοσιεύει το ποίημα «Η Φύσις»

«Η Φύσις είναι σαν μεγάλο συντριβάνι/

Θέμε δεν θέμε πάμε πάντοτε με τα νερά της…»

Ακολουθεί το «Μια κοινή ιστορία ειπωμένη κοινά» του ποιητή και δοκιμιογράφου Θ. Δ. Φραγκόπουλου.

Μια επίσης σημαντική γυναικεία φωνή είναι αυτή της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, το έργο της πλούσιο σε θεματολογία κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη, προσοχής ιδιαίτερης τυγχάνουν και οι μεταφράσεις της. Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, θέλω να σημειώσω ότι είναι μια ποιητική γυναικεία φωνή που θαύμαζε ο κυρός Κίμων Φράιερ, από αυτόν κληρονόμησα και την αγάπη μου γι’ αυτήν την θαυμάσια ποιήτρια και ερωτική ύπαρξη.

Ακολουθούν ποιήματα του τελευταίου μεγάλου υπερρεαλιστή ποιητή Νάνου Βαλαωρίτη, του νεότερου Αργύρη Χιόνη, του φευγάτου Μιχάλη Κατσαρού, του Χρήστου Αέττωνος, της ποιήτριας και δημοσιογράφου Αγγελικής Κώττη, του Χριστόφορου, και της συγγραφέως Κλαίτης Σωτηριάδου.

Και πάλι η ποιήτρια Ολύμπια Καράγιωργα γράφει την εισαγωγή και μεταφράζει «Ρωσίδες Ποιήτριες». Την τραγική ποιητική φωνή της Άννας Αχμάτωβα (Anna Akhmatova) που έζησε τις Σταλινικές θηριωδίες, στην Ελλάδα είναι αρκετά γνωστή.

Στην ποίηση

«Η φήμη κολυμπούσε σα κύκνος/

μες στη χρυσή ομίχλη/

Και, συ αγάπη, υπήρξες πάντα/

η απελπισία μου»  

 Την γνώριμή μας επίσης Marina Tsvetayeva,

«Τι θα κάνω/

μ’ όλη αυτή την απεραντοσύνη/

σ’ έναν τόσο μετρημένο κόσμο;»

Τις ποιήτριες Olga Berggolts, Margarita Aligher, Silva Kaputikian, Rima Kazakova, Bella Akhmadulina, Yunna Morits. Όλες σχεδόν άγνωστες στο ελληνικό αναγνωστικό ποιητικό κοινό.

Ο ποιητής Χρήστος Κεφάλας μας δίνει τις ποιητικές του «Θρομβώσεις».

Ακολουθούν ποιήματα της Καίτης Τσιαμπούση, της Βάσως Λημνιούδη και του Πάνου Γρηγορίου.

Και πάλι ο καθηγητής και ιστορικός της λογοτεχνίας Μιχάλης Μερακλής βιβλιοκρίνει τις ποιητικές συλλογές του Δημήτρη Τσαλουμά και του Σπύρου Τσακνιά. Ο Θανάσης Θ. Νιάρχος γράφει για το βιβλίο «Δεύτερη Γραφή» του Οδυσσέα Ελύτη, ο δε κριτικός Αλέξης Ζήρας για «Το άλλο άγγελμα» του Δημήτρη Δούκαρη.

Το περιοδικό τελειώνει με τα θεματικά περιεχόμενα των δέκα τευχών και τις απαραίτητες για την έκδοση του περιοδικού διαφημιστικές σελίδες.

          Αυτή σε γενικές γραμμές ήταν η ταυτότητα ενός σύγχρονου για την εποχή του ποιητικού περιοδικού με πλούσια και πρωτοποριακή ύλη τόσο από Έλληνες όσο και από ξένους δημιουργούς.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, Σάββατο, 17 Ιανουαρίου 2015