ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 2001-ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ 2001

«ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ», έκδοσης Δήμου Πειραιά 2001.

Ο Δήμος Πειραιά, «εξέδωσε» ένα πολυτελέστατο, πανάκριβο, (22  χιλιάδες δραχμές η τιμή του με έκπτωση), και αξιόλογο βιβλίο.

Έναν ογκώδη, μεγάλου σχήματος, με κουβερτούρα και πολυτελέστατο τόμο, που, όπως υποδηλώνει και ο γενικός του τίτλος αναφέρεται, άλλοτε διεξοδικά και άλλοτε πανοραμικά στην διαχρονικά, Ιστορική, Πολιτική, Οικονομική, και Πολιτιστική προσφορά της πόλης του Πειραιά, του πρώτου λιμανιού της χώρας.

Ένα πρισματικό έργο, που διερευνά και καταγράφει τους κυριότερους φορείς και πρόσωπα της Πόλης μας, (έστω και συνοπτικά) και σκιαγραφεί με εύγλωττο τρόπο και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, την αναπτυξιακή διαδρομή του Πειραιά μέχρι σήμερα.

Μια πόλη, που παρά την βαρειά σκιά της πρωτεύουσας-ακόμα και σήμερα, ιδιαίτερα σήμερα πια-κατόρθωσε όχι χωρίς κόστος να κρυσταλλώσει το δικό της ύφος, την δική της αυτόνομη φωνή, να αποκτήσει το προσωπικό της άρωμα και να αρχιτεκτονίσει το «αυτόχθονο», όχι πάντα, πολιτιστικό της πρόσωπο.

Το θαλάσσιο στοιχείο, και ο σίγουρα στενός γεωγραφικός χώρος της πόλης δεν εμπόδισαν το έμψυχο δυναμικό της, να διακριθεί και να εξελιχθεί σε διάφορους τομείς με σπουδαία αποτελέσματα.

Ο Πειραιάς υπήρξε ανέκαθεν μια μεγάλη αγορά. Όπως και κάθε λιμάνι ασφαλώς. Ένα πολυπολιτισμικό παζάρι φυλών, εθνοτήτων, προσώπων και ενίοτε τάσεων και ιδεών. Μπορεί ίσως να μην διαθέτει το «αριστοκρατικό προφίλ» της πρωτεύουσας, έχει όμως την δική του αίγλη.

Αυτό το χαρακτηριστικό λαϊκό ζεστό ανθρώπινο χρώμα και άρωμα προσφυγιάς που του προσέφεραν είτε οι εκατοντάδες κάτοικοι που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο κέντρο του, ή την ευρύτερη περιφέρειά του, είτε τα γύρω νησιά του Αργοσαρωνικού κόλπου, σαν μαργαριταρένιο περιδέραιο πάντοτε τον κοσμούσαν.

Είναι αξιέπαινη η ερευνητική αυτή εργασία από συγγραφείς και ερευνητές του Πειραϊκού χώρου και όχι μόνο. Άτομα που διαθέτουν εμπειρία και ιστορία το καθένα στην συγγραφική του ενασχόληση.

Θα ήθελα όμως να θέσω μερικά ερωτήματα και να προβώ σε μερικά σχόλια όσον αφορά την σύνολη ταυτότητα της έκδοσης, μια, που φυσικά αντιπροσωπεύει την σύνολη πολιτιστική και ιστορική παρουσία της πόλης μας.

Όχι ασφαλώς από διάθεση αρνητική για την έκδοση, ή μεμψίμοιρη, αλλά καλόπιστη πρόθεση και πραγματικό ενδιαφέρον για την πόλη μας μια, που και εγώ όπως και άλλοι Πειραιώτες ασχολούμαστε με τα πολιτιστικά κοινά του Πειραιά και έχουμε και τις κατάλληλες γνώσεις.

Εκθέτοντας τους προβληματισμούς αυτούς, ίσως επιτέλους να συμβάλλω στο άνοιγμα μιας συζήτησης ευρύτερου ενδιαφέροντος για τα λιμνάζοντα πνευματικά ύδατα που έχει περιπέσει το πρώτο λιμάνι και, ίσως ανοιχτούν καινούργια πεδία έρευνας και αναδειχθούν νέες άφθαρτες ανθρώπινες πνευματικές δυνάμεις που σίγουρα υπάρχουν στην πόλη μας και παραγκωνίστηκαν από ορισμένα γνωστά άτομα. Ίσως με τις επισημάνσεις αυτές να βοηθήσω στην ανίχνευση πνευματικών διεξόδων στον χώρο του Πειραιά, μια πόλη που θέλω να πιστεύω ότι σεβόμαστε και αγαπάμε όλοι μας.

Και αναφέρω τα εξής:

Α) Είναι πλέον καιρός η όποια Πολιτική Πειραϊκή αρχή και οι αρμόδιοι φορείς της σε διοικητικό επίπεδο, να κατανοήσουν γνωρίζοντας, ότι υπάρχει μια σημαντική ανθρώπινη σερμαγιά πνευματικού δυναμικού που εργάζεται αθόρυβα και διακριτικά χωρίς να εξαντλούνται σε δημόσιες σχέσεις προς ίδιον όφελος. Άτομα, που είτε κατοικούν στον Πειραιά είτε όχι, δεν παύουν να έχουν Πειραϊκή συνείδηση και να την προβάλλουν είτε με την ζωή τους είτε με το έργο τους.

Πρόσωπα, που δεν βρίσκονται στα «Τοπ» της καθημερινής επικαιρότητας ούτε  συχνάζουν σε μέρη χρηματικής εκδούλευσης. Όμως η παρουσία τους είναι διαρκής και σημαντική και η προσφορά τους σπουδαία και σταθερά ανοδική. Οφείλει η Δημοτική αρχή, να γνωρίσει τα πρόσωπα αυτά (εν ζωή), να συνομιλήσει μαζί τους να τα προσκαλέσει σε μια συγκέντρωση τουλάχιστον γνωριμίας, και, γιατί όχι, να ενθαρρύνει τις όποιες προσπάθειές τους και να επιβραβεύσει την όποια συγγραφική προσφορά τους.

Β) Είναι πλέον καιρός, η όποια Πειραϊκή αρχή και οι αρμόδιοι φορείς της να δημιουργήσουν έναν Αρχειακό χώρο των πνευματικών ανθρώπων του Πειραιά από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα.

Να συγκεντρωθούν τα βιογραφικά τους και άλλα στοιχεία που αφορούν το συγγραφικό τους έργο, να καταγραφεί το αρχειακό υλικό του έργου τους, το φωτογραφικό υλικό, και ασφαλώς να οργανωθεί και να μαζευτεί το διάσπαρτο συνολικό συγγραφικό τους έργο.

Να ερευνηθεί και αξιοποιηθεί η πνευματική τους πορεία και παρουσία και να γνωστοποιηθεί στο ευρύτερο Πειραϊκό κοινό και όχι μόνο.

Με την συγκέντρωση του υλικού αυτού, ο Δήμος, ως φορέας όχι μόνο θα ανταμείψει με τον τρόπο του υλικά αλλά και ηθικά τους ανθρώπους αυτούς που πρόβαλλαν ή εξέφρασαν την Πειραϊκή τους αυτοσυνειδησίας, αλλά θα προτείνει με σαφή στοιχεία και ενέργειες και τρόπους, ότι ο Πειραιάς έχει ταυτότητα, παράγει έργο, και δηλώνει τους σύγχρονους δημιουργούς του που παράγουν το έργο αυτό.

Ένας κτιριακός χώρος που θα συγκεντρωθεί ένα τέτοιου είδους και εύρους υλικό, θα είναι μάλλον μια ουσιαστική αντιπρόταση στους εκτός Πειραιά δημιουργούς, που θεωρούν την πόλη φτωχό επίνειο της Αθήνας. Στην προσπάθεια αυτή μπορούν να συμπαρασταθούν σημαντικά και οι διάφοροι Πολιτιστικοί φορείς της πόλης, τα πνευματικά Σωματεία, καθώς και ιδιώτες Πειραιώτες γνώστες των εδώ πραγμάτων. Επίσης το Πανεπιστήμιο του Πειραιά, και οι Εφοπλιστικοί παράγοντες ως χορηγοί.

Γ) Είναι πλέον καιρός η όποια Πολιτική Πειραϊκή αρχή και οι αρμόδιοι διοικητικοί φορείς της πόλης, να βοηθήσουν έμπρακτα πρόσωπα του Πειραιά ερευνητές, μελετητές, συγγραφείς, και άλλους ανιδιοτελής πνευματικούς δημιουργούς, που, θα θελήσουν να ερευνήσουν, καταγράψουν και επεξεργαστούν τα σκόρπια και διάσπαρτα πληροφοριακά στοιχεία της Πειραϊκής ιστορικής διαδρομής.

Συγκεκριμένα:

1.    Έχει ιστορικό και ερευνητικό ενδιαφέρον να έχουμε μια όσον το δυνατόν πλήρη καταγραφή όλων των λογοτεχνικών και όχι μόνο περιοδικών του Πειραιά. Να δοθούν υλικά κίνητρα  ώστε να έχουμε την αποδελτίωσή τους, την φωτοτυπική τους αναπαραγωγή, την ευρετηριοποίησή τους, την θεματολογική τους διερεύνηση κ.λ.π., ώστε να γίνουν προσεγγίσημα σε κάθε ενδιαφερόμενο ή μελετητή, ή ακόμα και μαθητή ή σπουδαστή της πόλης. Για αυτούς που θα ήθελαν να ερευνήσουν τις κοινωνικές διεργασίες να μελετήσουν τις διάφορες ιδεολογικές τάσεις και οραματικές προοπτικές των ατόμων που δημοσίευαν στα τοπικά αυτά έντυπα και των άλλων μη Πειραιωτών δημιουργών.

Από σχετική έρευνα που διεξάγω εδώ και χρόνια, πάνω από 50 τίτλοι περιοδικών κυκλοφόρησαν κατά διαστήματα τα περισσότερα από αυτά είναι διάσπαρτα σε διάφορες πανελλαδικά βιβλιοθήκες ή τοπικά ή ιδιωτικά αρχεία. Είναι ιστορικά άδικο άλλοι πνευματικοί ή πολιτιστικοί φορείς ή και ιδιώτες άλλων μεγάλων πόλεων να ερευνούν και γιατί όχι να εμπορεύονται το υλικό αυτό, και ο επίσημος Πειραιάς να αγνοεί ακόμα και την ύπαρξή τους. Η μοναδική πηγή πληροφόρησης είναι το βιβλίο του συγγραφέα Γιάννη Χατζημανωλάκη «Χρονικό της Πειραϊκής ζωής», ένα βιβλίο όμως που εκδόθηκε πριν τριάντα χρόνια (30), και δεν συμπληρώνει, ούτε ικανοποιεί τις σημερινές ανάγκες έρευνας και ενημέρωσης για την ιστορία της πόλης. Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια από τις βάσεις, αλλά μετά τι;

Η ίδια προσπάθεια θα όφειλε να γίνει και για τον Πειραϊκό τύπο, τον χώρο των Εικαστικών τεχνών.

Ας υπάρξει επιτέλους μια βιβλιογραφική άρτια καταγραφή και αποδελτίωση του υλικού αυτού. Αξίζει επίσης μια ιστορική μνημόνευση των μνημείων της Ανάστασης, όπως έγινε με το Α Νεκροταφείο της Αθήνας από τον Στέλιο Λυδάκη.

Δ). Είναι καιρός πλέον η όποια Πολιτική Πειραϊκή αρχή και οι αρμόδιοι διοικητικοί φορείς της να συνδράμουν στην ίδρυση ενός εκδοτικού οίκου που θα εκδίδει ή θα επανεκδίδει ή ανατυπώνει όπως ο (οίκος του Νότη Καραβία) βιβλία Πειραιωτών συγγραφέων παλαιών και νεότερων ευρύτερου και ειδικότερου ενδιαφέροντος σε μικρό κόστος, άλλοι Δήμοι, ή άλλοι ιδιωτικοί φορείς με αρκετή επιτυχία. Σαν μια σειρά «Εκ νέου». Ας γίνει προσπάθεια επίσης για την έκδοση ενός ετήσιου ημερολογίου, σε συνεργασία και με τους βιβλιοπώλες της πόλης.

Ε). Η Δημοτική Βιβλιοθήκη και το Ιστορικό Αρχείο, οφείλουν να εμπλουτιστούν με περισσότερα βιβλία Πειραιωτών δημιουργών και άλλο σκόρπιο ερευνητικό υλικό, και να είναι προσβάσημο και διαθέσιμο σε κάθε ενδιαφερόμενο, και ασφαλώς να παραμένει ανοικτό περισσότερες ώρες, και ορισμένες μέρες το απόγευμα. (δεν εργαζόμαστε όλοι το τετράωρο που είναι ανοικτό το Αρχείο, 9-1).

ΣΤ)  Ήρθε η ώρα να τεθούν τα θεμέλια ενός ετήσιου Συμποσίου στον Πειραιά ευρύτερου πολιτιστικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Ώστε να καθιερωθεί ως πολιτιστικός θεσμός με πανελλαδικές προεκτάσεις. (όπως παραδείγματος χάριν το Συμπόσιο της Πάτρας).

Οι σκέψεις αυτές, που συνοπτικά αναφέρω, ίσως συμβάλλουν σε όσους από τους Δημοτικούς και άλλους φορείς της πόλης ενδιαφέρονται για την Πειραϊκή ταυτότητα.

Και αναφέρομαι ειδικά στην Δημοτική αρχή γιατί αυτή σαν επίσημος εκφραστής της βούλησης του Πειραϊκού λαού έχει την δυνατότητα και τους οικονομικούς πόρους να υλοποιήσει αρκετά σχέδια των σύγχρονων αναγκών της πόλης. Μπορεί να ενώσει τις σκόρπιες δυνάμεις που είναι διάσπαρτες σε έναν ενιαίο φορέα.

Διαφορετικά, τα πολιτιστικά πράγματα στην πόλη μας θα λιμνάζουν, καθώς οι άνθρωποι που ουσιαστικά ενδιαφέρονται θα κουράζονται και θα απογοητεύονται από το ανέλπιδο τις περισσότερες φορές αγωνιστικό τους ταξίδι.

Αν η Πόλη αδιαφορεί για τα ουσιώδη της ιστορίας της, τότε και οι συνειδητοί πολίτες οφείλουν να αδιαφορούν για αυτήν. Ο Χρόνος κουράζει και πειθαναγκάζει τις επιθυμίες των ανθρώπων, που φεύγουν από τον μάταιο τούτο κόσμο αδικαίωτοι και πικραμένοι.

Μετά θάνατο για εμάς, τα πριν για αυτούς.

Μελετώντας το βιβλίο, θα ήθελα να σημειώσω τα εξής:

Ίσως να ήταν ορθότερη μια διαφορετική δομή της επιλογής της ύλης και των περιεχομένων, μια άλλη πιο πλουραλιστική οπτική της ευρύτερης σύλληψης του έργου.

Ίσως κάτω από την εποπτεία του συγγραφέα και ιστορικού Γιάννη Χατζημανωλάκη, να είχε συσταθεί μια ομάδα Πειραιωτών συγγραφέων που ο κάθε συγγραφέας θα έγραφε και από ένα κείμενο για έναν άλλον Πειραιώτη δημιουργό. Ένα είδος Πειραϊκού Ανθολογίου. Μικρά κείμενα με το δικό τους χαρακτηριστικό ύφος και περισσότερο αντιπροσωπευτικά των σύγχρονων δημιουργών και ασφαλώς πιο πολύπλευρο στην ανάδειξη και άλλων συγγραφέων και των απόψεών των, που παραμένουν στην αφάνεια ή στην συστηματική αγνόηση.

Με τον τρόπο αυτόν θα αποφεύγετο ένα άτομο όσο αξιόλογο συγγραφικά και αν είναι να συντάξει και συγγράψει πέντε (5) διαφορετικά κείμενα. Βαραίνει πολύ αρνητικά αυτό σε μια και μόνη έκδοση. Αλλά πέντε (5) κείμενα του ίδιου συγγραφέα σε σύνολο δώδεκα (12) κειμένων του βιβλίου είναι πάρα πολλά και γενούν αλγεινές εντυπώσεις. Σε μια έκδοση όχι ατομική αλλά επίσημη της πόλης υπό την εποπτεία της Δημοτικής αρχής.

Κάνω αυτόν τον σχολιασμό, χωρίς διάθεση αντιπαράθεση ή αντιδικίας με τον ερευνητή ο οποίος έχει σημαντικό έργο να επιδείξει.

Μια άλλη επιλογή και οπτική από διαφορετικά άτομα θα έδινε την ευκαιρία και σε άλλους μελετητές και συγγραφείς να αναπτύξουν τις ιδέες και τις απόψεις τους, και θα προσθέτανε κάτι διαφορετικό και μια νέα πνοή στην Πειραϊκή έρευνα.

Τα κείμενα του προέδρου της Φιλολογικής είναι αξιόλογα και σαφή στις προθέσεις τους, όμως έχουν, όχι μονό ιστορική, αλλά και συγγραφική δομή που έχει και το βιβλίο του «Χρονικό…», και ακολουθεί την ίδια μνημονική καταγραφή εμπλουτισμένη φυσικά με νέα παράθεση ονομάτων (εν είδη τηλεφωνικού καταλόγου).

Αλλά, όπως έχουμε ήδη γράψει από τότε έχουν περάσει 30 χρόνια, μια άλλη γενιά αντρώθηκε και αναζητά διεξόδους στους πνευματικούς χώρους του Πειραιά, μακριά από κατεστημένα και κλισέ πια ονόματα. Ο συγγραφέας των πέντε κειμένων με την ευρύτητα των πληροφοριών που διαθέτει συνθέτει ένα πανόραμα ονομάτων και τίτλων. Ο έμπειρος συγγραφέας όπως εύκολα κανείς βλέπει, δεν σπουδαιολογεί, απλά μνημονεύει παραθετικά τα διάφορα ονόματα χωρίς να διευκρινίζει ή να στέκεται στο έργο πολλών από αυτών, πλην εξαιρέσεων με ψήγματα κρίσεων.

Πέρα από τις γενικές θεματικές κατηγοριοποιήσεις δεν υπάρχει ακόμα διάκριση μεταξύ γηγενών Πειραιωτών και ατόμων από άλλους όμορους Δήμους.

Κάτι επίσης που προϊδεάζει αρνητικά τον αναγνώστη, είναι η πάρα πολύ συχνή παραπομπή του συγγραφέα, σε κείμενα, πληροφορίες και σημειώσεις, μόνο από δικά του κείμενα και βιβλία. Κάτι που λυγίζει το κείμενο, ενώ αγνοούνται συστηματικά άλλες σύγχρονες βιβλιογραφικές αναφορές. Αναφέρομαι ασφαλώς πάντα στο χώρο της λογοτεχνίας.

Κατά τα άλλα, τα κείμενα του συγγραφέα και προέδρου της Φιλολογικής Στέγης, είναι ενδιαφέροντα αλλά γνωστά στους αναγνώστες του, και σίγουρα δημοσιογραφικά διαφωτιστικά των θεμάτων που διαπραγματεύεται.

Επίσης, απουσιάζει ένα χρήσιμο και χρηστικό ευρετήριο για να βοηθήσει τον αναγνώστη στην ευκολότερη ανάγνωση των κειμένων. Δεν υπάρχει μια έστω φωτογραφία του γνωστού και σημαντικού θεατρανθρώπου που συνδέθηκε δημιουργικά και δόξασε την πόλη μας, του Δημήτρη Ροντήρη. Παράλειψη αποτελεί η μη αναφορά και αναδρομή στην Δημοτική ραδιοφωνία και τους πρώτους έστω συντελεστές της. Καθώς και άξιζαν αρκετές αράδες αναφοράς για την πολιτιστική συνεισφορά της ΕΚΙΤΕΠ, και τα πρόσωπά της. Το καφενείο των γυναικών το «Νατζά» (από το γνωστό έργο του Αντρέ Μπρετόν) και τα διάφορα καλλιτεχνικά πρόσωπα που σύχναζαν εκεί, το άλλο πολιτιστικό κέντρο τον «ΝΩΕ» και την ιστορία του και λοιπά.

Για την ιστορία αναφέρω χωρίς διάθεση αντιδικίας με κανέναν, ορισμένες χρήσιμες πληροφορίες και στοιχεία, που ενδιαφέρουν τους ερευνητές και δεν υπάρχουν στην σύνολη ύλη του βιβλίου.

Στον Πειραιά γεννήθηκαν 40 περίπου ποιήτριες με αξιόλογο έργο. Πειραιώτης είναι και ο γνωστός δικηγόρος και δημοσιογράφος και εκδότης του θεατρικού περιοδικού Δρώμενα και του πολιτιστικού Κ.Λ.Π. με τον οποίο συνεργάστηκα και στην εφημερίδα Εξόρμηση, Δραπετσωνίτης Νίκος Λαγκαδινός. Ο επίσης εκδότης και συγγραφέας του περιοδικού ΤΟ Παραμιλητό που έβγαινε στον Πειραιά πριν μερικά χρόνια, εκπαιδευτικός Νίκος Δενδρινός. Ο γνωστός ποιητής της γενιάς του 1970 και εκδότης του περιοδικού Οδός Πανός, που υπήρξα για αρκετό καιρό συνεργάτης, Γιώργος Χρονάς. Από την πόλη μας ξεκίνησε και η μικρή ομάδα διανοουμένων που δημιούργησαν το γνωστό λογοτεχνικό περιοδικό Διαβάζω. Πειραιώτης είναι και ο εκδότης του περιοδικού Πολύπτυχο και συγγραφέας Ευάγγελος Ρόζος.

Από μια σύντομη έρευνα, αποδελτίωσα πάνω από 50 τίτλους λογοτεχνικών περιοδικών που εκδίδονταν στην πόλη μας.

Ηλύσια 1911, Αττικός Αστἠρ 1928, Ιδέα 1907. Πειραϊκός Έσπερος 1922-1923 και πολλά άλλα.

Στον Πειραιά γεννήθηκε ο σουρεαλιστής ποιητής και μαθηματικός Έκτωρ Κακναβάτος, αλλά και, η νομικός και ποιήτρια Ρούλα Κακλαμανάκη, έζησε ο σκηνοθέτης Ντίνος Δημόπουλος, μεγάλωσε ο συγγραφέας Διονύσης Χαριτάτος. Αξίζει να μνημονεύσουμε τα ονόματα των Βουγιούκα-Μεγαρίδη, που μας έδωσαν τα πολύτιμα «Οδωνυμικά του Πειραιά», η πρόωρα χαμένη ιστορικός και ερευνήτρια Λίζα Μιχελή με το αξιόλογο για τον Πειραιά Λεύκωμά της. Στον Πειραιά γεννήθηκε ο καθηγητής και μεταφραστής Ηλίας Κυζηράκος, ο συγγραφέας Δημήτριος Κόκορης, η Νικολουδάκη, η Τζανάκου, η εκδότρια του περιοδικού Νέα Αριάνδη, εδώ έζησε για λίγο ο Ηθοποιός Διονύσης Παπαγιανόπουλος, ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, δίδαξε ο ποιητής Κώστας Βάρναλης, έζησε η Μαλβίνα Κάραλη και τόσοι άλλοι. Ονόματα που απουσιάζουν από τις εργασίες του συγγραφέα και προέδρου της Φιλολογικής.

Από το κείμενο ακόμα του Κώστα Θεοφάνους που αναφέρεται στους εικαστικούς, απουσιάζουν τα ονόματα του Γιάννη Κουνέλλη, του Γλύκα, του Μανούση, του Ξαγοράρη και άλλων.

Ατέλειωτο και άσβεστο μνημονικό εικονοστάσι η Πειραϊκή πνευματική παρουσία που χρόνια τώρα λιχνίζει την Πειραϊκή πορεία μέσα στο χρόνο.

Μακριά από ανέξοδες χειρονομίες εντυπωσιασμού και τα γνωστά συνηθισμένα και κουραστικά αλληλολιβανίσματα μιας συγκεκριμένης μικρής και μη εξαιρετέας παρεούλας, οφείλει η Δημοτική αρχή μια προσφορά αγάπης και ενδιαφέροντος σε πρόσωπα που έφυγαν είτε βρίσκονται ακόμα ανάμεσά μας.

Σε άτομα που δεν υπήρξαν ούτε καραβοκυραίοι, ούτε αθλητές, ούτε πολιτικοί, ούτε ηθοποιοί, ούτε τραγουδιστές, ούτε συγγραφείς της προσκολλήσεως και αιώνιοι καρεκλοκένταυροι, για να είναι ΙΝ, αλλά που με την αθόρυβη προσφορά τους τίμησαν την πόλη που γεννήθηκαν.

Ο Κόσμος μας γύρω μας αλλάζει ραγδαία καθώς και οι ιδέες και οι αξίες του. Νέα πολιτικά και οικονομικά δεδομένα δημιουργούνται. Η μεταμοντέρνα πολυπολιτισμική κοινωνία μας είναι πια γεγονός. Η παγκοσμιοποιημένη ιστορική συνείδηση του ατόμου θέτει άλλου είδους ερωτήματα.

Κάτω από αυτήν την προοπτική, η σχέση πρέπει να είναι αμφίδρομη του γνωστού υπερατλαντικού ρητού. «Τι έκανες εσύ για την χώρα σου;» Οι σημερινοί υποψιασμένοι και συνειδητοί πολίτες και κατεπέκταση δημότες και δει του Πειραιά, ρωτάνε τι έκανε η πόλη τους για αυτούς.

Και, μια πόλη που αδιαφορεί για την ιστορία κι τους κατοίκους της-δημότες της, εξαναγκάζει και τους δημότες να αδιαφορούν για την πόλη και να ιδιωτεύουν. Ως μόνη σωστική λύση για αυτούς, το έργο και την υπόληψή τους.

Αξίζει άραγε μια τέτοια τύχη ο Πειραιάς;

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη δημοσίευση, εφημερίδα 

«Η Φωνή του Πειραιώς», αριθμός φύλλου 16.583/ Τετάρτη 21 Αυγούστου του 2002, σελίδα 4,6.

Πειραιάς 10 Αυγούστου 2013.

Σημείωση: Έντεκα (11) χρόνια μετά, με την Ελλάδα σε διαρκή πολύπλευρη πτώχευση, και τον Πειραιά σε κατακόρυφο μαρασμό, τίποτα σχεδόν δεν έχει αλλάξει.

Δυστυχώς τα πρόσωπα που και τότε ποδηγετούσαν δυναμικότερα έστω τα πνευματικά πράγματα του Πειραιά άφησαν πίσω τους τα κλωνοποιημένα «γεσμενάκια». Παρότι ο χρόνος και η σωματική εξάντληση αλλά και ο φυσικός θάνατος απέσυρε πολλούς από αυτούς από το προσκήνιο, τα πράγματα πήραν κατακόρυφη πτωτική πορεία.

Ο Πειραιάς ερήμωσε οικονομικά, του έφυγαν ή μάλλον με τον τρόπο τους οι Δημοτικές αρχές έδιωξαν τις Ναυτιλιακές εταιρείες από το πρώτο λιμάνι, έκλεισαν οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες του, και οι έμποροι με τα εμπορικά τους καταστήματα κρατούν ψηλά τις τιμές των προϊόντων τους.

Στον πολιτιστικό και πνευματικό χώρο, κατά την άποψή μου δεν άλλαξε προς το καλύτερο σχεδόν τίποτα. Μια από τα ίδια, και συνέχιση του αλληλολιβανίσματος χωρίς τίποτα το εποικοδομητικό και το ψυχωφελές. Οι ίδιες παρεούλες που ανταλλάσσουν μεταξύ τους ποιητικές φιλοφρονήσεις, και δεν ενδιαφέρονται παρά μόνο για την δική τους προβολή. Περιφέρουν την πνευματική τους πτωχεία με υπερηφάνεια και κομπασμό.

Ο Πειραιάς ότι είχε να δώσει κάποτε το έδωσε.  Στην οπισθοδρόμηση τον οδήγησαν ορισμένες πασίγνωστες παρεούλες που τους ενδιέφερε περισσότερο η δική τους προβολή και τα είχαν καλά με όλες τις Δημοτικές αρχές. Την πτωτική αυτή πορεία δεν είναι εύκολο πλέον να την σταματήσει καμιά υγιή πνευματική δύναμη.

Ο Πειραιάς πέθανε ζήτω ο….