ΠΑΡΑΣΤΑΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΛΟΥΙΤΖΙ
ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ
Μια απόπειρα καταγραφής της πρόσληψής του στον
Ελληνικό χώρο
Μέρος Τέταρτο
ΛΟΥΤΖΙ ΠΙΡΑΝΤΕΛΛΟ
«Πιραντέλλο, Λουίτζι (Luigi Pirandello, 1867-1936). Ιταλός δραματουργός, τιμημένος με το
βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1934. Μολονότι ήταν ονομαστός ως μυθιστοριογράφος
και κριτικός πριν στραφεί στο θέατρο, σήμερα είναι γνωστότερος ως ο θεατρικό
συγγραφέας που επανέφερε την Ιταλία στο κυρίως ρεύμα της ευρωπαϊκής
δραματουργίας μετά από μια περίοδο στασιμότητας. Η επιτυχία των έργων του
απέδειξε ότι το Ιταλικό θέατρο πρόζας ήταν και πάλι ικανό μα διεκδικήσει την
πρωτοκαθεδρία από την όπερα. Τα πρώτα του έργα ήταν δραματοποιήσεις μερικών
δικών του διηγημάτων, αλλά διεθνώς διάσημος έγινε μόνο το 1921 ανέβηκε το
γνωστότερο έργο του, Sei personaggi in cerca d’ autore (Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα), ως Six Characters in Search of an Author, ανέβηκε στο Λονδίνο και στη Νέα Υόρκη το 1922 και
έχει ξαναπαιχτεί πολλές φορές. Το έργο, που αποτελεί κλειδί για την κατανόηση της
πιραντελικής δραματουργίας, αφορά σε μια ομάδα προσώπων από άλλο έργο που
εισβάλλουν στη σκηνή στη διάρκεια μιας πρόβας και γίνονται οι ίδιοι ρυθμιστές
του πεπρωμένου τους. Είναι μέρος μιας τριλογίας της οποίας τα άλλα μέρη,
λιγότερο γνωστά στον αγγλόφωνο χώρο, είναι τα
Ciascuno a suo modo (Ο καθένας και η γνώμη του) (1924) και Questa sera si recita a soggetto (Απόψε αυτοσχεδιάζουμε) (1929). Σ’ αυτά, όπως και σε
όλα του τα έργα, ιδίως στην ωραιότερη τραγωδία
του Enrico IV (Ερρίκος ο Δ) (1922, Λ. 1925), τον Πιραντέλλο
απασχολεί η ματαιότητα των ανθρώπινων επιδιώξεων και η αδυναμία μας να
κατανοήσουμε ολοκληρωμένα και αντικειμενικά την πραγματικότητα οποιουδήποτε
ανθρώπου. Με άφθαστη ικανότητα διεύρυνε τα όρια της δραματουργίας φέρνοντας στη
σκηνή τις πνευματικές και ψυχολογικές ανησυχίες του καιρού του, χρονικογράφος
μιας εποχής σήψης και κατακερματισμού…..
……..Ο Πιραντέλλο είχε μια δυστυχισμένη
ζωή: η σύζυγός του, την οποία παντρεύτηκε το 1894εκδήλωσε ψυχασθένεια το 1904.
Επί 15 χρόνια τη φρόντιζε στο σπίτι, βρίσκοντας παρηγοριά μόνο στην εργασία
του. Όταν τέλος την έκλεισε σε φρενοκομείο κατόρθωσε να αφιερώσει περισσότερο
χρόνο στο θέατρο. Το 1925 ίδρυσε στη Ρώμη δικό του θίασο και αποδείχθηκε
εξαίρετος σκηνοθέτης, με οξεία αντίληψη των τεχνικών προβλημάτων της σκηνικής
τέχνης. Με το θίασό του έκανε μεγάλες περιοδείες στην Ευρώπη και στην Αμερική,
και έγινε ονομαστός ως ηθοποιός, ιδίως στα δικά του έργα…..»
ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ,
Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης,
Επιμέλεια: Phyllis Hartnoll- Peter
Found, μετάφραση: Νίκος Χατζόπουλος, εκδόσεις Νεφέλη 2000,
σελίδα 501.
ΟΙ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
Από την σχετική έρευνα που διεξήγαγα αλλά και το μελέτημα του ιστορικού
του Ελληνικού Θεάτρου Γιάννη Σιδέρη καθώς και το βιβλίο της Σοφίας Ιορδανίδου,
βλέπει κανείς ότι ο Λουίτζι Πιραντέλλο, όχι μόνο ευτύχησε θεατρικά στον
Ελληνικό χώρο αλλά και, σημαντικοί σκηνοθέτες, ηθοποιοί(δες Μαρίκα Κοτοπούλη),
μεταφραστές, και άλλοι συντελεστές του θεάτρου ασχολήθηκαν ουσιαστικά και
συστηματικά με τα θεατρικά του έργα, τα οποία ανέβασαν σε διαφορετικές σκηνές-Κρατικές
και Ιδιωτικές-σε όλη την Ελλάδα και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Ο
Σικελός συγγραφέας απασχόλησε το Ελληνικό θεατρόφιλο κοινό που παρά τις
δυσκολίες της θεατρικής του γραφής αγάπησε τα έργα του και τα παρακολούθησε με
μεγάλο ενδιαφέρον, ανεξάρτητα αν υπήρξαν θεατρικοί κριτικοί ή άλλοι πνευματικοί
δημιουργοί οι οποίοι μίλησαν και έγραψαν αρνητικά για αυτά, πέρα ασφαλώς από
την σκηνοθετική προσέγγισή τους. Από τον Πειραιώτη θεατράνθρωπο και συγγραφέα
Σπύρο Μελά, ως τον μεγάλο δάσκαλο των ημερών μας Κάρολο Κουν και το Θέατρο
Τέχνης, και από τον επίσης Πειραιώτη και δάσκαλο του Θεάτρου Δημήτρη Ροντήρη ως
τον πολύ σύγχρονό μας εξαίρετο σκηνοθέτη Δημήτρη Μαυρίκιο- δάσκαλοι σκηνοθέτες
με παιδεία, θεατρικό κύρος και εμπειρία- και από τον συγγραφέα Άγγελο Τερζάκη
ως τον κριτικό Άλκη Θρύλο
( Ελένη Νεγρεπόντη), τον
λησμονημένο μάλλον Δημήτρη Μυράτ και τον σύγχρονό μας φιλόλογο και επίσης
δάσκαλο της θεατρικής τέχνης Κώστα Γεωργουσόπουλο, τον Πειραιώτη θεατράνθρωπο,
δημοσιογράφο, μεταφραστή και συγγραφέα Μάριο Πλωρίτη και πάρα πολλούς άλλους
αξιόλογους και σημαντικούς ανθρώπους του Θεάτρου, ο Λουίτζι Πιραντέλλο και το
έργο του μπόλιασε τα θεατρικά δρώμενα της χώρας μας από πολύ νωρίς, εξίσου με
την πατρίδα του, και, η πρόσληψή του, υπήρξε σταθερή, συνεχής και κατά
περιόδους τρομερά ανοδική.
Στην παραστασιολογική αυτή
αναφορά δεν καταγράφω όλους τους συντελεστές των Πιραντελλικών παραστάσεων,
πράγμα μάλλον κουραστικό για το αφιέρωμα ενός περιοδικού, όταν μάλιστα έχουν προηγηθεί
αρκετές σελίδες από τον γράφοντα με γενική ανάλυση του έργου του και έχει γίνει
αποδελτίωση της εργογραφίας του και της ενδεικτικής βιβλιογραφίας. Και φυσικά
υπάρχουν και οι κατά καιρούς δημοσιευμένες μελέτες και άρθρα των ανθρώπων του
Θεάτρου.
Με αφορμή την φετινή παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, αρχίζω
και εγώ την αναφορά μου από το έργο του Λουίτζι Πιραντέλλο «Ερρίκος Δ΄».
Ερρίκος ο Δ΄
- Πρώτη παράσταση 18/8/1925 στο Θέατρο Κοτοπούλη από τον
θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη στο ρόλο της Μαρκησίας Σπίνα, Ερρίκος ο Μήτσος
Μυράτ, η σκηνοθεσία είναι της μεγάλης μας τραγωδού.
* Φρίξος Ηλιάδης, «Μαρίκα
Κοτοπούλη», εκδ. Δωρικός 1996, σ.σ.343,350. του ιδίου, περιοδικό «Μανδραγόρας»
τεύχος 20-21, σ.60.
- Δεύτερη παράσταση 5/1/1926 στο Θέατρο Αλάμπρα στην Αλεξάνδρεια
από τον θίασο και πάλι της Μαρίκας Κοτοπούλη σε σκηνοθεσία του Μήστου Μυράτ, η
μετάφραση είναι της Δανάης Τσουκαλά.
* «Παξινού-Μινωτή, Μίμησης
πράξεως σπουδαίας και τελείας» Λεύκωμα, εκδ. ΜΙΕΤ 1997, σ.σ. 24,67.
- Τρίτη παράσταση 21/11/1950 στο Εθνικό Θέατρο, από τον
θίασο του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. Η μετάφραση είναι του
Γεωργίου Ρούσσου και τα σκηνικά και τα κουστούμια του Γιάννη Στεφανέλλη.
* 60 χρόνια Εθνικό Θέατρο
(1932-1992), έκδ. Κέδρος 1992
* Στο Internet και στην
ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου, μπορεί να βρει κανείς σήμερα, όλες τις παραστάσεις
και τους συντελεστές του Εθνικού Θεάτρου.
- Τέταρτη παράσταση 10/11/1966 στο Θέατρο Εταιρείας
Μακεδονικών Σπουδών στην Κεντρική Σκηνή στην Θεσσαλονίκη από το Κρατικό Θέατρο
Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία Σωκράτη Καραντινού, η μετάφραση είναι και πάλι
του Γεωργίου Ρούσσου και οι σκηνογραφίες του Κοσμά Ξενάκη. Ανάμεσα στις άλλες
συμμετοχές είναι και αυτή της Αλέκας Παϊζη και του Ανδρέα Φιλιππίδη.
* Σωκράτης Καραντινός,
«Σαράντα Χρόνια Θέατρο στον προθάλαμο-σκαμπανεβάσματα», Αθήνα 1974.
* Χρήστος Σουγιουλτζής, «35 Χρόνια Κρατικού
Θεάτρου Βορείου Ελλάδος (1961-1996)», εκδ. Ήβος 1999.
- Πέμπτη παράσταση 9/11/1967 στο Εθνικό Θέατρο από τον
θίασο του Εθνικού Θεάτρου. Η σκηνοθεσία είναι του Λεωνίδα Τριβιζά και η
μετάφραση και πάλι του Γεωργίου Ρούσσου. Συμμετέχει εκτός από τον Δημήτρη Χορν
και η Ελένη Χατζηαργύρη.
* Φρίξος Ηλιάδης, «Δημήτρης
Χορν» εκδ. Κοχλίας 2003, σ.σ. 189,192-193,256.
- Έκτη παράσταση 25/12/1978 στο Θέατρο Κώστα Μουσούρη
από το θίασο της Τζένης Ρουσσέας και του Δημήτρη Χορν. Η σκηνοθεσία είναι του
Δημήτρη Χορν, η μετάφραση του Γεωργίου Ρούσσου και τα σκηνικά και τα κουστούμια
του Γ. Καρύδη. Ανάμεσα στους άλλους συμμετέχουν και η Ματίνα Καρρά, ο Σταύρος
Ξενίδης και αρκετοί άλλοι.
* Είναι η πρώτη παράσταση του
έργου του Πιραντέλλο που παρακολούθησα δύο φορές, εκεί, στην Πλατεία Καρύτση.
* Βλέπε θεατρικά σημειώματα
και κριτικές της εποχής εκείνης για την παράσταση:
Ανωνύμως, εφημερίδα Τα Νέα
2/1/1979, «Αύριο ο Χορν Ερρίκος»
Ανωνύμως, εφημερίδα Τα Νέα
4/1/1979, «Ήταν συγκλονιστικός»
Ανωνύμως, εφημερίδα Η
Καθημερινή 18/2/1979, «Ο Χορν στον ρόλο του Ερρίκου»
Σούλα Αλεξανδροπούλου,
εφημερίδα Ελευθεροτυπία 6/1/1979, «Θα μπορούσα να είμαι ένας κλόουν…»
Τάσος Λιγνάδης, περιοδικό
Επίκαιρα τχ. 554/15-3-1979, σ. 62-63, «Ερρίκος ο Δ΄»
Νίκος Σωτηριάδης, εφημερίδα
Εξόρμηση 1/4/1979, «Η Πιραντελλική τέχνη θυσιάζεται για έναν ηθοποιό»
Μαίρη Παραπονιάρη, εφημερίδα
Η Ακρόπολη 6/1/1979, «Η Τζένη Ρουσσέα εξομολογείται στην Ακρόπολη»
Γιάννης Βαρβέρης, περιοδικό
Τομές τχ. 48/5,1979, (θεατρική κριτική)
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Το Βήμα 21/2/1979, (θεατρική κριτική).-Τώρα και στα βιβλία των
θεατρικών κριτικών του.
- Έβδομη παράσταση 23/3/1991 στην Κεντρική Σκηνή του
Εθνικού Θεάτρου από τον θίασο του Εθνικού Θεάτρου, η σκηνοθεσία είναι του Κώστα
Μπάκα και η μετάφραση και πάλι του Γεωργίου Ρούσσου, τα σκηνικά και τα
κουστούμια είναι του Γιώργου Πάτσα. Ερμηνεύουν Ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος, ο
Χρήστος Δακτυλίδης, ο Α. Θεοδωρακόπουλος και άλλοι.
Βλέπε θεατρικά σημειώματα και
κριτικές:
Ανωνύμως, εφημερίδα Η
Καθημερινή 22/3/1991, «Παιχνίδι τρέλας και λογικής»
Ανωνύμως, εφημερίδα Η Νίκη
24/1/1991, «Ερρίκος ο Δ΄ στο Εθνικό»
Μαρία Κατσουνάκη, εφημερίδα Η
Καθημερινή 6/4/1991, «Το ειδύλλιό μου με ένα ρόλο…»
Θεόδωρος Κρητικός, περιοδικό
Ο Ταχυδρόμος τχ. 14/1-4-1991, «Βέκια Σκουόλα»
Θεόδωρος Κρητικός, εφημερίδα
Η Ελευθεροτυπία 14/4/1991, «Μπαγιάτικη πρωτοπορία»
Άλκης Μαργαρίτης, εφημερίδα
Τα Νέα 30/3/1991, «Ερρίκος ο Δ΄»
Σπύρος Παγιατάκης, εφημερίδα
Η Καθημερινή 31/3/1991, «Ακροβατικά θεωρήματα»
- Όγδοη παράσταση, 3/11/2006 από το Εθνικό Θέατρο στη
Σκηνή Κοτοπούλη-Ρεξ, από τον θίασο του Εθνικού Θεάτρου. Η σκηνοθεσία είναι του
Δημήτρη Μαυρίκιου καθώς και η διασκευή του έργου, τα σκηνικά του Διονύση
Φωτόπουλου, η μουσική του Στάθη Σταυρόπουλου, η κίνηση της Αποστολίας
Παπαδαμάκη και οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου. Ερμηνεύουν ο Νίκος
Καραθάνος, η Όλια Λαζαρίδου, ο Γιάννης Βογιατζής, ο Αιμίλιος Χειλάκης, ο Κοσμάς
Φοντούκης, ο Γιάννης Κότσιφας, η Ευγενία Δημητροπούλου και η Αλέκα Παίζη.
Βλέπε θεατρικά σημειώματα και
κριτκές:
Ανωνύμως, εφημερίδα Το
Ποντίκι 2/11/2006, «Η τέχνη της ανατροπής»
Ματίνα Καλτάκη, εφημερίδα Ο
Κόσμος του Επενδυτή 11/11/2006, «Ο Ερρίκος και οι καλές προθέσεις»
Στέλλα Λοϊζου, εφημερίδα Το
Βήμα 10/12/2006, «Η θεατρικότητα ως σημαία»
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Τα Νέα 9/12/2006, «Ερρίκος για δέσιμο»
Κ. Ραπανάκη, εφημερίδα Η Νίκη
14/1/2007, «Ερρίκος ο Δ΄»
Αγγελική Παντολέων, εφημερίδα
Πρώτο Θέμα 19/11/2006, «Από το μυαλό του Ερρίκου Δ στην καρδιά του Πιραντέλλο»
Μηνάς Χρηστίδης, εφημερίδα Η
Ελευθεροτυπία 25/11/2006, «Θεατρικά τέρατα»
Έλενα Χατζηιωάννου, εφημερίδα
Τα Νέα 21/10/2006, «Η τρέλα και η ψευδαίσθησή της»
Αλεξάνδρα Τζαβέλλα, εφημερίδος
Ελεύθερος Τύπος 6/11/2006, «Βαθιά υπόκλιση στον πιραντελλικό δόκτορα»
Ιλειάνα Δημάδη, περιοδικό
Αθηνόραμα τχ. 340/16-11-2006 σ. 72-73, «Ερρίκος Δ΄»
Γιώργος Σαρηγιάννης, περιοδικό
Ο Ταχυδρόμος τχ. 353/2-12-2006 σ. 24,
«Η αυταπάτη της ομορφιάς»
Ελένη Γκίνη, περιοδικό
Φουαγιέ τχ. 13/1,2007 σ. 52-53, «Ερρίκος ο Δ΄»
Δημήτρης Τσατσούλης,
περιοδικό Νέα Εστία τχ. 1795/12,2006 σ.1182-1183, «Ερρίκος Δ΄»
Παναγιώτης Τιμογιαννάκης,
εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος 29/1/2007, «Ερρίκος αντάξιος του Πιραντέλλο»
ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΡΟΛΩΝ
- Πρώτη παράσταση 4/8/1971, στο Θέατρο Τέχνης από τον
θίασο του Θεάτρου Τέχνη. Η σκηνοθεσία είναι του Καρόλου Κουν, η μετάφραση του
Γιώργου Σεβαστίκογλου και η σκηνογραφία του Σάββα Χαρατσίδη. Συμμετείχαν οι
ηθοποιοί του θιάσου του Θεάτρου Τέχνης, Γιώργος Λαζάνης, Αλεξάνδρα Λαδικού,
Άγγελος Αντωνόπουλος, Γιώργος Αρμένης, Γιάννης Μόρτζος και άλλοι.
Βλέπε θεατρικά σημειώματα και
κριτικές:
Ειρήνη Καλκάνη, εφημερίδα Η
Απογευματινή 14/8/1971
Περσεύς Αθηναίος, εφημερίδα
Ημερησία 19/8/1971
- Δεύτερη παράσταση 11/12/1987 στην Κεντρική Σκηνή Θέατρο
Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών από το Θέατρο και το θίασο του Κρατικού Θεάτρου
Βορείου Ελλάδος. Η σκηνοθεσία και η μουσική επιμέλεια ήταν του Ροζάριο
Κρεσέντσι, η μετάφραση του Γιώργου Σεβαστίκογλου, τα σκηνικά και τα κουστούμια
ήταν του Απόστολου Βέτα, η κινησιολογία του Ντανιέλ Λομέλ. Ερμηνεύουν ο Νίκος
Κολοβός, η Αλεξάνδρα Λαδικού, ο Νικηφόρος Νανέρης, ο Νίκος Σεργιανόπουλος και
άλλοι.
- Τρίτη παράσταση 22/10/1998 στο Θέατρο της οδού
Κεφαλληνίας, από τον θίασο της Θεατρικής Εταιρείας «Πράξη». Η σκηνοθεσία και η
μετάφραση ήταν του Μίνωα Βολανάκη, τα σκηνικά του Κ. Εμμανουήλ, τα κοστούμια
του Γιάννη Μετζικώφ, οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου. Πρωταγωνιστούσαν οι
Μπέττυ Αρβανίτη, ο Σοφοκλής Πέππας, ο Β. Τσαγκλός και άλλοι.
Βλέπε θεατρικά σημειώματα και
κριτικές:
Περσεύς Αθηναίος, εφημερίδα
Ελεύθερη Ώρα 13/12/1998, «Το παιχνίδι των ρόλων»
Μαρία Αδαμοπούλου, εφημερίδα
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 11/10/1998, «Το συναίσθημα θα έρθει»
Κάτια Αρφαρά, εφημερίδα Το
Βήμα 31/1/1999, «Το κύρος της επάρκειας»
Ανδριανός Γεωργίου, περιοδικό
Ραδιοτηλεόραση τχ.1500/14-11-1998, σ.9. «Η ηδονή της απάθειας»
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Τα Νέα 14/12/1998,
«Η μετακένωση».
Πέγκυ Κουνενάκη, εφημερίδα Η
Καθημερινή 18/10/1998, «Παιχνίδι των ρόλων με… κρυφές μαγείες».
Νίκος Φένεκ Μικελίδης,
εφημερίδα Ελευθεροτυπία 3/1/1999, «Παίζοντας με τους ρόλους».
Περιοδικό Επίλογος 1999,
χρόνος 8ος /11,1999 σ.242.
Σταύρος Ξηντάρας, εφημερίδα Η
Απογευματινή 21/2/1999, «Ο Βολανάκης φέρνει κοντά τον Πιραντέλλο».
Ελένη Πετάση, περιοδικό
Δίφωνο τχ. 40/1,1999, σ.136. «Ρόλοι ζευγαριού».
Λέανδρος Πολενάκης, εφημερίδα
Η Αυγή 8/11/1998, «Προσωπεία και Πρόσωπα».
Γιώργος Σαρηγιάννης,
εφημερίδα Τα Νέα 16/1/1998, «Βολανάκη σκηνοθετεί Πιραντέλλο». Και Τα Νέα
5/11/1998, «Παιχνίδι ρόλων αστραφτερό».
Ματίνα Βόσσου, περιοδικό
Ανατολικός τχ. 9/5,8,1999, σ.123. «Το παιχνίδι των ρόλων».
Ανωνύμως, περιοδικό
Ραδιοτηλεόραση τχ. 1560/8-1-2000, σ.55. «Το παιχνίδι των ρόλων».
Ανωνύμως, εφημερίδα Τα Νέα
8/1/2000, «Ο Βολανάκης σκηνοθετεί Πιραντέλλο στην ΕΡΤ».
ΑΠΟΨΕ
ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ
- Πρώτη παράσταση 11/10/1961, στο Θέατρο Αθηνών από τον
θίασο του Δημήτρη Μυράτ και της Βούλας Ζουμπουλάκη, η σκηνοθεσία και η
μετάφραση είναι του Δημήτρη Μυράτ και η μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Ερμήνευσαν
οι θιασάρχες, ο Γιάννης Αργύρης, ο Βύρων Πάλλης, η Αλίκη Ζωγράφου.
Η παράσταση επαναλήφθηκε και
στις 5/3/1964.
Για την παράσταση υπάρχουν
θεατρικές ειδήσεις στις εφημερίδες: Το Έθνος, από τον Κ. Οικονομίδη, στην
Ελευθερία από τον Μάριο Πλωρίτη, Τα Νέα από τον Βάσο Βαρίκα, στην Αθηναίκή από
τον Λέων Κουκούλα, καθώς και η γνωστή κριτική της Άλκης Θρύλου και του Πέτρου
Χάρη στο περιοδικό Νέα Εστία.
Το μεγαλύτερο μέρος των
θεατρικών κριτικών της Ελένης Νεγρεπόντη (Άλκης Θρύλος), συζύγου του ποιητή
Κώστα Ουράνη, έχουν εκδοθεί στην πολύτομη σειρά κριτικών της συγγραφέως από το
Ίδρυμα Κώστα και Ελένη Ουράνη.
- Δεύτερη παράσταση 19/12/1981, στο Θέατρο Οφ Μπρόντγουαίη,
Θίασος Θεατροποιοί. Σκηνοθεσία-διασκευή συλλογικά, μετάφραση Μίμης
Αυγουστίδης-Π. Μουστάκης.
- Τρίτη παράσταση 11/5/1987, στο Θέατρο Ίριδα από το
θίασο του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η σκηνοθεσία Σίμου Παπαναστασόπουλου και η
μετάφραση του Δημήτρη Μυράτ.
- Τέταρτη παράσταση 11/11/1992 στο Θέατρο Αναλυτή, από το
θίασο του Κώστα Ρηγόπουλου-Μάρθας Καραγιάννη, διασκευή για τη μουσική παράσταση
Μηνάς Κωνσταντόπουλος-Σταμάτης Κραουνάκης, οι στίχοι είναι της Λίνας Νικολακοπούλου,
μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη. Η σκηνοθεσία ήταν του Μηνά Κωνσταντόπουλου, και
τα κουστούμια του Μανώλη Παντελιδάκη, οι χορογραφίες του Δημήτρη Παπάζογλου.
Συμμετείχαν οι θιασάρχες, ο Κώστας Καζάκος, ο Νίκος Αρβανίτης, ο Γρηγόρης
Τουμασάτος, η Μαρία Κατσανδρή και άλλοι.
Βλέπε και θεατρικά
σημειώματα:
Γιάννης Βαρβέρης, εφημερίδα Η
Καθημερινή 21/3/1993, «Βία στα καμαρίνια».
Κώστας Γεωργουσόπουλος, εφημερίδα
Τα Νέα 17/12/1992, «Τα λάθη μιας μετάγγισης».
Περιοδικό Επίλογος, χρόνος 2ος 11/1993, σ. 13,445.
Μηνάς Τιγκίλης, περιοδικό Ένα
τχ. 53/23-12-1992. «Η εγχείρηση πέτυχε, ο ασθενής δεν απέθανε».
- Πέμπτη παράσταση 5/6/1996. Θέατρο Πολύτεχνο από τον
Εταιρικό Θίασο ΣΕΗ, «Σύγχρονη Αυλαία-Ομάδα Σύγχρονης Τέχνης». Σκηνοθεσία
Στέλιος Γούτης, μετάφραση Δημήτρης Μυράτ, μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, σκηνικά
Θανάσης Τζάτσος, κουστούμια Αφροδίτη Κοτζιά. Ερμήνευσαν οι: Ν. Πόγκας, Γ.
Τσίκης, Μίρκα Καλατζοπούλου, Φαίη Κοκκινοπούλου, Στέλιος Γούτης και άλλοι.
Βλέπε και Σοφία Ιορδανίδου,
σ.66-67.
Περιοδικό Επίλογος χρόνος 5ος
11/1996, σ.222.
- Έκτη παράσταση 27/12/1997. Θέατρο Αμφιθέατρο, θίασος
Αμφιθεάτρου, σκηνοθεσία Σπύρος Ευαγγελάτος, μετάφραση Δημήτρης Μυράτ, και, στις
21/11/1998, συμπλήρωση, μετάφραση,
δραματουργική αναδιάρθρωση-επιλογή μουσικής και σκηνοθεσία Σπύρος Ευαγγελάτος.
Ερμήνευσαν οι: Αφροδίτη
Κουτσουδάκη, ο Σπύρος Μαβίδης, ο Γιώργος Κροντήρης, η Δήμητρα Παπαχρήστου, η
Λήδα Τασοπούλου και άλλοι συντελεστές του Αμφιθεάτρου.
Βλέπε θεατρικά σημειώματα και
κριτικές:
«Δάφνη». Τιμητικός τόμος για
τον Σπύρο Ευαγγελάτο, έκδοση Ergo 2001, σ. 28,32,67.
Επίλογος, χρόνος 8ος 11/1998, σ. 240,242.
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Τα Νέα 26/1/1998, «Σκηνοθετώντας αντικριστά κάτοπτρα»
Ματίνα Καλτάκη, εφημερίδα Ο
Κόσμος του Επενδυτή 17/1/1998,
«Μεταμοντέρνο από το 1930».
Μυρτώ Λοβέρδου, εφημερίδα Το
Βήμα 28/12/1997, «Το Αμφιθέατρο ανεβάζει Πιραντέλλο και αυτοσχεδιάζει».
Σπύρος Παγιατάκης, εφημερίδα
Η Καθημερινή 15/2/1998, «Το αληθινό και το θεατρικά αληθινό».
Λέανδρος Πολενάκης, εφημερίδα
Η Αυγή 29/3/1998
Βαγγέλης Σακκάτος, εφημερίδα
Η Εποχή 25/12/1998, «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε από το Αμφιθέατρο».
Εύα Ταξιαρχοπούλου, εφημερίδα
Πριν 8/2/1998, «Ο ταχυδακτυλουργός Πιραντέλλο προκαλεί… την αλήθεια».
Μηνάς Χρηστίδης, εφημερίδα
Ελευθεροτυπία 31/1/1998, «Δύο καλές θεατρικές ευκαιρίες».
Βαγγέλης Ψυρράκης, εφημερίδα Η
Απογευματινή 15/2/1998, «Θεατρική επιχείρηση ανοιχτής καρδιάς»
Υπάρχει ακόμα και κείμενο της
Ελευθερίας Ντάνου στην εφημερίδα Ελεύθερος.
- Έβδομη παράσταση 28/6/2003, Θέατρο Ρεματιάς, θίασος
Θεατρικό Εργαστήρι του Δήμου Χαλανδρίου. Σκηνοθεσία και μετάφραση του Τάσου
Ραμσή.
Βλέπε και περιοδικό Επίλογος χρόνος
12ος 2003, 11/2003, σ.322.
- Όγδοη παράσταση από τη
μελέτη της Σοφίας Ιορδανίδου σελίδα 65.
Στην Φοιτητική Εστία του Πανεπιστημίου Αθηνών
στα Ιλίσια τον Μάιο του 1990, από το
θεατρικό τμήμα της Φ. Ε. Π. Α. σκηνοθεσία Τάσος Ράτζος, σκηνικά Στέργιος
Στάμος, κοστούμια Βίκυ Δαγλαρίδου, μουσική επιμέλεια Ιάκωβος Δρόσος, φωτισμοί
Γ. Σαπάκου. Ερμήνευσαν Ι. Παγιατάκη, Κ. Παπαδόπουλος, Α. Αυγέρης, Ρ. Μπόσμου κ.
ά.
ΕΞΙ
ΠΡΟΣΩΠΑ ΖΗΤΟΥΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
- Πρώτη παράσταση 24/6/1925, Θέατρο Αθήναιον, θίασος Θέατρο
Τέχνης του Σπύρου Μελά, σκηνοθεσία Σπύρος Μελάς, μετάφραση Νίκος Ποριώτης,
πρωταγωνιστούν η Ελένη Παπαδάκη, η Άννα Γαλανού, ο Ηλίας Δεστούνης, ο Σπύρος
Μελάς και άλλοι.
- Δεύτερη παράσταση 20/12/1943, στο Θέατρο Αλίκη, θίασος
Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν, θίασος Θεάτρου Τέχνης. Σκηνοθεσία Κάρολος Κουν,
μετάφραση Μάριος Πλωρίτης και άλλοι συντελεστές του Θεάτρου Τέχνης, σκηνικά Γ.
Στεφανέλλης, ηθοποιοί Βασίλης Διαμαντόπουλος, Κούλα Μεταξά και άλλοι.
Βλέπε και την κριτική
W. (Θεατρική κριτική).
Περιοδικό Φιλολογικά Χρονικά τχ. 3/1-4-1944.
- Τρίτη παράσταση 7/2/1968, πάλι από το Θέατρο Τέχνης.
Σκηνοθεσία και μετάφραση Κάρολος Κουν, σκηνικά Γιάννης Καρύδης, συμμετείχαν ο
Γιώργος Λαζάνης, η Μάγια Λυμπεροπούλου, ο Μίμης Κουγιουμτζής, ο Κώστας Μπάκας,
και άλλοι.
Βλέπε και κριτικές
Κ.Ο.Κ. εφημερίδα Η Ακρόπολις
17/2/1968
Ειρήνη Καλκάνη, εφημερίδα Η
Απογευματινή 1/3/1968.
- Τέταρτη παράσταση 5/11/1959, Θέατρο Εθνικό Θέατρο, θίασος
Εθνικού Θεάτρου. Σκηνοθεσία και μετάφραση Αλέξης Σολομός, κοστούμια Αντώνης
Φωκάς. Ερμήνευσαν οι: Άννα Συνοδινού, Δέσπω Διαμαντίδου, Δημήτρης Παπαμιχαήλ,
Γιώργος Γληνός, Λυκούργος Καλλέργης.
Βλέπε και θεατρικά σημειώματα:
Βασίλης Μανιάτης(Κώστας
Κουλουφάκος), περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης τχ. 59-60/11,12,1959, σ.224-225.
Φώφη Τρέζου, περιοδικό Κριτική
τχ. 9/5,6,1960σ.113-114.
- Πέμπτη παράσταση 9/1/1972, Θ. Ο. Κ. θίασος Θεατρικός
όμιλος Κύπρου σκηνοθεσία Νίκος Σιαφκάλης, μετάφραση Αλέξης Σολομός.
- Έκτη παράσταση 3/11/1984, Θέατρο Πορεία, θίασος Λαϊκό
Πειραματικό Θέατρο, σκηνοθεσία Λεωνίδας Τριβιζάς, μετάφραση Άννα
Βαρβαρέσου-Τζόγια, σκηνικά-κοστούμια Μιχάλης Σδούκος, ερμήνευσαν οι: Εύα
Κοταμανίδου, Βασίλης Ανδρεόπουλος, Γιώργος Κυρίτσης, Μαρίνη Γεωργίου, Ρόζα
Νεογένη.
Βλέπε και, Κώστας
Γεωργουσόπουλος, εφημερίδα Τα Νέα 21/1/1985, και στο βιβλίο του με τις κριτικές
του, σ. 119-123.
- Έβδομη παράσταση 25/4/1987. Θέατρο Κρατικό Θέατρο
Βορείου Ελλάδος, Κεντρική Σκηνή. Θίασος Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος,
σκηνοθεσία-μετάφραση Δημήτρης Μαυρίκιος, σκηνικά-κοστούμια Πάνος Παπαδόπουλος,
μουσική Νίκος Κυπουργός, μάσκες Τίνα Παραλή, χορογραφίες Αναστασία Θεοφανίδου, ηθοποιοί
που συμμετείχαν: Γιώργος Βελέντζας, Εύα Κοταμανίδου, Νίκος Σεργιανόπουλος, Καλή
Καλό, Αφροδίτη Τζοβάνη, Δημήτρης Καρέλλης, Λίνα Λαμπράκη, Κώστας Σαντάς.
Βλέπε και Φάνης Σπύρου, περιοδικό Τραμ τχ.
4-5/1,1998, σ. 184-185.
- Όγδοη παράσταση 30/1/2003, Θέατρο, Εθνικό Θέατρο-Νέα
Σκηνή, δραματουργική επεξεργασία, σκηνοθεσία, μετάφραση Δημήτρης Μαυρίκιος, από
τη Θεατρική Ομάδα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, σκηνικά Δημήτρης
Πολυχρονιάδης, κοστούμια Ελένη Μανωλοπούλου, μουσική Στάθης Σκουρόπουλος,
χορογραφίες Βάλιας Παπαχρήστου, φωτισμοί Λευτέρης Παυλόπουλος. Ερμήνευσαν οι:
Όλγα Τουρνάκη, Γιάννης Βογιατζής, Λυδία Φωτοπούλου, Λάζαρος Γεωργακόπουλος,
Γιάννης Κότσιφας, Κώστας Ζαχαράκης, Μαρία Πανουργιά και άλλοι.
Βλέπε και θεατρικά
σημειώματα:
Ανωνύμως, περιοδικό
Ραδιοτηλεόραση τχ. 1722/19-2-2003, σ.27.
«Έξι πρόσωπα… στην σημερινή Ελλάδα».
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Τα Νέα 24/2/2003, «Η αλήθεια ως ψεύδος».
Γρηγόρης Ιωαννίδης, περιοδικό
Αντί τχ. 787/2-5-2003, «Ανοιχτή Συνομιλία».
Ματίνα Καλτάκη, εφημερίδα Ο
Κόσμος του Επενδυτή 15/3/2003, «Έξι… σκηνοθετούν το δράμα τους».
Ιωαν. Κ., εφημερίδα
Ελευθεροτυπία 28/1/2003, σ.30, «Έπειτα από 16 χρόνια».
Ηρακλής Λογοθέτης, περιοδικό
Αθηνόραμα τχ. 149/20-3-2003, σ. 82-83, «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα».
Έφη Μαρίνου, εφημερίδα
Κυριακάτικη(Η Τέχνη της ζωής) τχ. 64/2-2-2003, «Επανάσταση ρόλων».
Εύη Προύσαλη, περιοδικό Οδός
Πανός τχ. 121/7,9,2003, σ.119-121. «Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα».
Γιώργος Σαρηγιάννης,
περιοδικό Ο Ταχυδρόμος τχ. 168/17-5-2003. «Πιραντέλλο των εντυπώσεων».
Μηνάς Χρηστίδης, εφημερίδα
Ελευθεροτυπία 8/2/2003, «Ο Πιραντέλλο και ο Πυράγγελος».
ΟΠΩΣ ΜΕ ΘΕΛΕΙΣ
- Πρώτη παράσταση 3/5/1955, Εθνικό Θέατρο, θίασος Εθνικού
Θεάτρου, σκηνοθεσία Αλέξης Σολομός, μετάφραση Δ. Τριβόλης, σκηνικά Κλεόβουλος
Κλώνης, ηθοποιοί που ερμήνευσαν: Μαίρη Αρώνη, Θ. Αρώνης, Καίτη Λαμπροπούλου,
Ανδρέας Φιλιππίδης, Ελένη Χαλκούση, Χριστόφορος Νέζερ.
* Η Παράσταση ακούστηκε το 1966 από το Θέατρο στο Ραδιόφωνο, με
την Άννα Συνοδινού, η σκηνοθεσία ήταν του Σπύρου Μηλιώνη. (δόθηκε από το
περιοδικό Ραδιοτηλεόραση σε cd).
- Τρίτη παράσταση ;/12/1986, Θέατρο Λαμπέτη, σκηνοθεσία
Τζέιν Χάουελ, απόδοση Μάριος Πλωρίτης, σκηνικά-κοστούμια Νίκος Γεωργιάδης. Ηθοποιοί
που συμμετείχαν: Κάτια Δανδουλάκη, Άγγελος Αντωνόπουλος, Βίλμα Κύρου, Γιάννης
Ευαγγελίδης, Μ. Μποτέλη, Γ. Ζαβραδινός και άλλοι.
Βλέπε και θεατρικά
σημειώματα:
Μελίνα Αδαμοπούλου, εφημερίδα
Η Αυγή 18/1/1987, «Ο συγγραφέας που ενσάρκωσε στη σκηνή τις ανθρώπινες
αντιφάσεις».
Σωτηρία Ματζίρη, εφημερίδα
Ελευθεροτυπία 1/3/1987, «Πιραντέλλο: 50 χρόνια από το θάνατό του».
Μηνάς Χρηστίδης, εφημερίδα
Έθνος 1/12/1986, «Η αποκατάσταση του Πιραντέλλο».
ΔΙΧΩΣ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ
ΠΩΣ
- Πρώτη
παράσταση το 1989, με τίτλο, «Κανείς
δεν ξέρει πως», Θέατρο 44 του Γρηγόρη Κωνσταντή-Μασαλά, μετάφραση Νατάσα
Χούνδρη, επιμέλεια και σκηνοθεσία Γιώργος Κ. Μεσάλας, σκηνικά-κοστούμια Άρης
Γεωργακόπουλος, μουσική Γιώργος Τσαγκάρης, ερμήνευσαν οι: Ναπολέων Ροδίτης,
Γιώργος Καλιαμάνης, Μαρία Βουράκη, Πέρη Παράβου.
Βλέπε και Σοφία Ιορδανίδου, σ. 63-64.
-
Δεύτερη παράσταση 4/2/1989, από το
ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας, σκηνοθεσία Ελένη Καρπέτα, μετάφραση Άννα Βαρβαρέσου-Τζόγια,
σκηνικά-κοστούμια Φαίδων Πατρικαλάκης, μουσική Σάκης Παπαδόπουλος, ηθοποιοί της
παράστασης: Σοφία Αρμάου, Θεόδωρος Τεκνετσίδης, Ρούλα Παπαπουτσή και άλλοι.
-
Τρίτη παράσταση 14/12/1995, από το
Θέατρο Τέχνης, θίασος Θεάτρου Τέχνης-Κάρολος Κουν, σκηνοθεσία Γιώργος Λαζάνης.
Μετάφραση Άννα Βαρβαρέσου-Τζόγια, σκηνικά-κοστούμια Κυριάκος Κατζουράκης, ηθοποιοί
που συμμετείχαν: Γιώργος Λιάνης, Κάτια Γέρου, Περικλής Μουστάκης, Κωστής
Καπελώνης, Λένα Κιτσοπούλου.
Βλέπε
και θεατρικά σημειώματα:
Μαρία
Αδαμοπούλου, εφημερίδα Η Αυγή 6/1/1996, «Άπαιχτος Πιραντέλλο από το Θέατρο
Τέχνης».
Γιάννης
Βαρβέρης, εφημερίδα Η Καθημερινή 18/2/1996, «Η ακατάλυτη βάσανος των
συνειδήσεων».
Βασίλης
Καλαμαράς, εφημερίδα Ελευθεροτυπία 18/3/1996,( συνέντευξη με τον σκηνοθέτη και
ηθοποιό Γιώργο Λαζάνη), «Κάθε φορά πρώτη φορά».
Άλκης
Μαργαρίτης, εφημερίδα Τα Νέα 3/2/1996, «Χωρίς να ξέρεις πως».
Ευδοκία
Παλαιολόγου, εφημερίδα Ο Κόσμος του Επενδυτή 9/12/1995, «Δίχως να ξέρεις πως
αλλά ψάχνοντας».
Λέανδρος
Πολενάκης, εφημερίδα Η Αυγή 25/2/1996, «Πιραντελλικά μέρος Β΄».
Γιάννης
Φραγκούλης, εφημερίδα Εξόρμηση 21/4/1996, «Εναλλαγή προσωπείων».
Ελένη
Χατζηιωάννου, εφημερίδα Τα Νέα 7/12/1995, «Ο Κουν και ο Πιραντέλλο».
Κώστας
Χατζηαντωνίου, περιοδικό Άρδην τχ. 2/5,1995, «Χωρίς να ξέρεις πως».
-
Τέταρτη παράσταση Χειμώνας 2000,
Θέατρο Οδού Κεφαλληνίας β΄ σκηνή, σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος,
μετάφραση Άννα Βαρβαρέσου-Τζόγια, μουσική Κατερίνα Καραμεσίνη, σκηνικά Πεπέτα Αρβανίτη,
κοστούμια Μαρία Κοντοδήμα, ηθοποιοί: Μάντυ Λάπου, Μάρω Μαύρη, Χρήστος
Λιακόπουλος, Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, Ευγένιος Λαμπρινάκος.
Βλέπε
και θεατρικά σημειώματα:
Λέανδρος
Πολενάκης, εφημερίδα Η Αυγή 12/11/2000, «Μπορείς να τα αγγίξεις».
Ματίνα
Καλτάκη, εφημερίδα Ο Κόσμος του Επενδυτή 27/1/2001, «Μυστικά και ψέματα από τον
Πιραντέλλο».
Ανδριανός
Γεωργίου, περιοδικό Ραδιοτηλεόραση τχ. 1605/18-11-2000 σ.96.
Έλσα
Ανδριανού, περιοδικό η Λέξη τχ. 161/1,2,2001, σ.79-80.
Η
ΖΩΗ ΠΟΥ ΣΟΥ
ΕΧΩ ΔΩΣΕΙ
-
Πρώτη παράσταση 21/3/1975, από το
Εθνικό Θέατρο, μετάφραση Μίμης Κουγιουμτζής, σκηνοθεσία Γιώργος Θεοδοσιάδης,
σκηνικά-κοστούμια Διονύσης Φωτόπουλος, ερμήνευσαν οι ηθοποιοί: Κάκια
Παναγιώτου, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Ελένη Ζαφειρίου, Ελένη Χατζηαργύρη, Αλέκα
Κατσέλη, Ζώρας Τσάπελης και άλλοι.
Η
ΚΥΡΙΑ ΜΟΡΛΙ
-
Πρώτη παράσταση 14/10/1938, από τον
θίασο της κυρίας «Κατερίνας» (Ανδρεάδη), στο Θέατρο Αλίκη με τον τίτλο «Εύα και
Λίνα», μετάφραση Μιράντας Οικονομίδη, σκηνοθεσία Κ. Ανδρεάδη.
-
Δεύτερη παράσταση 15/12/1966, Θέατρο
Κεντρικόν, θίασος Ελληνική Σκηνή Άννα Συνοδινού, σκηνοθεσία Αλέξης Σολομός,
μετάφραση Μιράντα Οικονομίδου-Πέτσου, σκηνικά Ρένα Γεωργιάδου, ερμήνευσαν η
Άννα Συνοδινού, ο Θάνος Κωτσόπουλος, ο Λυκούργος Καλλέργης.
ΛΙΟΛΑ
-Πρώτη
παράσταση 26/12/1981, σε διασκευή με
τίτλο «Τα δύσκολα χρόνια», θίασος Νέο Θέατρο, μετάφραση-διασκευή-σκηνοθεσία
Τάσος Ραμσής, σκηνικά-κουστούμια Τάκης Κατσέλης, φωτισμοί Δημήτρης Τσάκωνας, μουσική
επιλογή Άγγελος Γεωργιάδης, ερμηνεία Καίτη Γρηγοράτου, Μαρία Μαλιού, Τιτίκα
Γεωργίου, και άλλοι. Και σε περιοδεία28/12/1981 στο Αιγάλεω.
Βλέπε
Σοφία Ιορδανίδου σ. 62.
- Δεύτερη παράσταση 14/9/1994, στο Δημοτικό Θέατρο Ζωγράφου.
Θίασος Θεατρικό Εργαστήρι Δήμου Χολαργού,
σκηνοθεσία-μετάφραση-στίχοι τραγουδιών Τάσος Ραμσής.
Βλέπε και περιοδικό Επίλογος 1994,
χρόνος3ος,/11-1994, σ.246.
ΟΛΑ ΣΕ ΚΑΛΟ
-Πρώτη παράσταση 20/8/1926, Θέατρο Διονύσια, θίασος
Κυβέλης, μετάφραση Ν. Κανελλίδου, σκηνοθεσία Κυβέλης, πρωταγωνίστησαν ο
Αιμίλιος Βεάκης, ο Πέτρος Γαβριηλίδης και άλλοι.
Επαναλήφθηκε και στις
26/10/1927 στο Δημοτικό Θέατρο Βόλου, πάλι με τον Πειραιώτη ηθοποιό Αιμίλιο
Βεάκη.
- Δεύτερη παράσταση 3/6/1929 στο Θέατρο Λούνα Πάρκ της
Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου, από τον δραματικό θίασο του Αιμίλιου Βεάκη.
Πρωταγωνιστούν Αιμίλιος Βεάκης και Κώστας Μουσούρης.
- Τρίτη παράσταση 22/10/1929, από το Νέο Θέατρο,
σκηνοθεσία Αιμίλιος Βεάκης.
- Τέταρτη παράσταση 6/12/1962, στο Θέατρο του Βασίλη
Διαμαντόπουλου. Θίασος Νέο Θέατρο, σκηνοθεσία από τον Πειραιώτη Βασίλη
Διαμαντόπουλο, μετάφραση από τον Πειραιώτη Μάριο Πλωρίτη, σκηνικά Μαρία Ροδή,
ερμήνευσαν οι ηθοποιοί η Πειραιώτισσα Λήδα Πρωτοψάλτη, η Μαρία Αλκαίου, ο
Βασίλης Διαμαντόπουλος, ο Γιώργος Δήμος και άλλοι.
ΟΙ
ΓΙΓΑΝΤΕΣ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ
- Πρώτη παράσταση 20/2/1972, από το Εθνικό Θέατρο,
σκηνοθεσία Σπύρος Ευαγγελάτος, μετάφραση Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος, σκηνικά
κοστούμια Νίκος Πετρόπουλος. Πρωταγωνιστούσαν οι: Βέρα Ζαβιτσιάνου, ο Νίκος
Τζόγιας, ο Ζώρας Τσάπελης, ο Νικηφόρος Νανέρης και άλλοι.
Βλέπε και κριτικές των:
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Το Βήμα 12/2/1972, και
Στάθης Σπηλιωτόπουλος,
περιοδικό Νέα Εστία τχ. 1073/15-3-1972, σ.409-411.
- Δεύτερη παράσταση 29/5/1999, στο Θέατρο «ΟΜΜΑ ΣΤΟΥΝΤΙΟ»,
από τη θεατρική του ομάδα, σκηνοθεσία Αντώνης Διαμαντής, μετάφραση Κατερίνα
Καραθάνου-Ειρήνη Μουντράκη.
Βλέπε και,
περιοδικό Επίλογος 1999, χρόνος 8ος
/11,1999 σ. 242, καθώς και,
Σοφία Ιορδανίδου σελίδα 68.
ΝΑ
ΝΤΥΣΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΓΥΜΝΟΥΣ
-Πρώτη παράσταση 14/5/1935, από το Εθνικό Θέατρο, θίασος
Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθεσία από τον Πειραιώτη θεατράνθρωπο και δάσκαλο-
σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη, η μετάφραση είναι του συγγραφέα Τάκη Μπαρλά, τα
σκηνικά ήσαν από τον Κλεόβουλο Κλώνη. Ερμήνευσαν οι ηθοποιοί: η μεγάλη μας
τραγωδός Ελένη Παπαδάκη, ο γνωστός και αξιόλογος σκηνοθέτης και ηθοποιός Μήτσος
Μυράτ, ο Γιώργος Γληνός, ο τελευταίος από τους μεγάλους μας τραγωδούς Αλέξης
Μινωτής, η γεννημένη στον Πειραιά Αθανασία Μουστάκα και άλλοι συντελεστές του
Εθνικού Θεάτρου.
Βλέπε και θεατρικά σημειώματα
των:
Άλκης Θρύλος, περιοδικό Νέα
Εστία τχ. 203/1-6-1935, σ. 546.
Βασίλης Ρώτας, περιοδικό
Νεοελληνικά Γράμματα τχ. 7/26-5-1935, σ.7.
- Δεύτερη παράσταση 27/1/1959, Θέατρο Κοτοπούλη, θίασος
Γαλλικής Κωμωδίας, σκηνοθεσία Jean Huberty.
- Τρίτη παράσταση 2/12/1964, Θέατρο Βεάκη, θίασος
Προσκήνιο, σκηνοθεσία από έναν ακόμα σημαντικό άνθρωπο του Θεάτρου τον Αλέξη Σολομό, η μετάφραση ήταν του συγγραφέα
Φρίξου Ηλιάδη, τα σκηνικά και τα κοστούμια ήσαν του ζωγράφου Γιάννη Μόραλη.
Ερμήνευσαν οι ηθοποιοί Μαίρη Χρονοπούλου, ο Νίκος Κούρκουλος, ο Γιάννης
Αργύρης, ο Λαυρέντης Διανέλλος, η Άννα Φόνσου και άλλοι.
Με την ίδια μετάφραση το θεατρικό
αυτό έργο του Πιραντέλλο μεταδόθηκε στην εκπομπή το Θέατρο της Δευτέρας το 1981
από την ΕΡΤ.
- Τέταρτη παράσταση ;/10/1983, Θέατρο Αθηνών, θίασος Αδέσμευτο
Θέατρο-Δημήτρης Μυράτ-Βούλα Ζουμπουλάκη, η σκηνοθεσία και η μετάφραση ήταν του
Δημήτρη Μυράτ, τα σκηνικά και τα κοστούμια ήσαν του Γιάννη Καρύδη, ερμήνευσαν
οι ηθοποιοί: Γιώργος Γραμματικός, Ειρήνη Κουμαριανού, Χρήστος Πάρλας, Δημήτρης
Μυράτ, Βούλα Ζουμπουλάκη.
- Πέμπτη παράσταση 6/10/1989, Θέατρο Διονύσια, θίασος
Κάτιας Δανδουλάκη, Πέτρου Φυσσούν, η σκηνοθεσία ήταν του Μιχάλη Κακογιάννη, η
απόδοση του Μάριου Πλωρίτη, τα σκηνικά του Διονύση Φωτόπουλου, τα κοστούμια του
Νίκου Γεωργιάδη, έπαιξαν οι ηθοποιοί: Χρυσούλα Διαβάτη, Γιώργος Κυρίτσης,
Στέλιος Μάϊνας, Μαρία Γεωργιάδη, Γ. Νταλιάνης, Πέτρος Φυσσούν, Κάτια
Δανδουλάκη.
Βλέπε και θεατρικά
σημειώματα:
Γιάννης Βαρβέρης, εφημερίδα Η
Καθημερινή 22/10/1989, «Με επενδυτή το ρίγος του κενού».
Ελένη Βαροπούλου, εφημερίδα
Το Βήμα 15/10/1989, «Να ντύσουμε τους γυμνούς».
Σοφία Ιορδανίδου, εφημερίδα Η
Καθημερινή 18/3/1990, «Το ψέμα σε έναν κόσμο γυμνό».
Θόδωρος Κρητικός, εφημερίδα
Ελευθεροτυπία 21/10/1989, «Φωτορομάντζο αξιώσεων».
Μάριος Πλωρίτης, εφημερίδα Το
Βήμα 8/10/1989, «Η σεμνότητα της γύμνιας».
Μανώλης Πράτσικας, περιοδικό
Νεοελληνικά Γράμματα περίοδος β΄,
τχ. 30/31-12-1989, σ.15.
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Τα Νέα 24/10/1989.
Επίσης ανωνύμως, στην
εφημερίδα Η Καθημερινή 2/4/1998, δημοσιεύεται κείμενο με τίτλο «Κωμικοτραγικά παιχνίδια με το χρόνο, Η Ζυλιέτ Μπινός σε
θέατρο του Λονδίνου στο Να ντύσουμε τους γυμνούς».
ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ
ΣΟΥ
-Πρώτη παράσταση 3/3/1990, Θέατρο Πορεία, θίασος Θεατρικός
Οργανισμός «Εποχή», σκηνοθεσία Βασίλης Παπαβασιλείου, μετάφραση Γιώργος Ζησίδης,
μουσική Ιάκωβος Δρόσος, κινησιολογική επιμέλεια Δημήτρης Παπαϊωάννου, ηθοποιοί
που συμμετείχαν: Πέτρος Φιλιππίδης, Σταύρος Ζαλμάς, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη,
Γιάννης Ρήγας, Θοδωρής Γκόνης, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου και άλλοι.
Βλέπε και κριτικές των:
Ανωνύμως, εφημερίδα Η Πρώτη
2/3/1990, «Το τίμημα της ανθρωπότητα»».
Γιάννης Βαρβέρης, εφημερίδα Η
Καθημερινή 8/4/1990, «Διακριτική υποδοχή πιραντελλικού δοκιμίου».
Ελένη Βαροπούλου, εφημερίδα
Το Βήμα 25/3/1990, «Να βρεις τον εαυτό σου».
Χρύσα Δοτσίου, εφημερίδα Έθνος
19/2/1990, «Συνέντευξη με την Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου».
Θόδωρος Κρητικός, εφημερίδα
Ελευθεροτυπία 31/3/1990, «Οι νόμοι της θερμοδυναμικής».
ΕΝΑΣ ΗΛΙΘΙΟΣ
- Πρώτη παράσταση 25/9/1930, από το Λαϊκό Θέατρο Αθηνών
στην περιοχή του Παγκρατίου με τον τίτλο Ένας βλάκας, σε σκηνοθεσία Βασίλης
Ρώτας, μετάφραση Σ. Μαυρίδης, συμμετείχαν οι ηθοποιοί Γεωργία Βασιλειάδου, Τίτος
Φαρμάκης και άλλοι.
- Δεύτερη παράσταση 8/1/1957, από το Θέατρο Τέχνης, θίασος του
Θεάτρου Τέχνης σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν, μετάφραση του σκηνοθέτη Μίνωα
Βολανάκη, μαζί με το μονόπρακτο «Μπελλαβίτα» και άλλων συγγραφέων με τον γενικό
τίτλο «Πρόσωπα και Μάσκες».
- Τρίτη παράσταση 5/12/1969, Θέατρο Αλάμπρα, θίασος Γιάννης
Φέρτης-Ξένια Καλογεροπούλου, σκηνοθεσία Τίτος Φαρμάκης, μετάφραση Μάριος
Πλωρίτης, φωτισμοί Α. Καρύδης-Φουκς, έπαιξαν οι ηθοποιοί Αλέκος Αλεξανδράκης,
Βάσος Ανδρονίδης και άλλοι.
Η ΠΑΤΕΝΤΑ
- Πρώτη παράσταση 26/2/1959, από το Θέατρο Τέχνης, θίασος
Θεάτρου Τέχνης, σκηνοθεσία Κάρολος Κουν, μετάφραση Μ. Κρίσπο, μουσική του μελωδού
των ονείρων μας Μάνου Χατζιδάκι, συμμετείχαν οι ηθοποιοί: Μηνάς Χρηστίδης, Λήδα
Πρωτοψάλτη, Γιώργος Κωνσταντίνου, Δημήτρης Χατζημάρκος, Χρήστος Δοξαράς, και
άλλοι ηθοποιοί του Θεάτρου Τέχνης.
Το έργο ανέβηκε με τον τίτλο
«Τέσσερεις μορφές σε πέντε εικόνες» μαζί με έργα του Ρώσου Άντον Τσέχωφ, του
Ισπανού Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, και του Γερμανού Μπέρτολτ Μπρεχτ. Το έργο
παραστάθηκε και στην Θεσσαλονίκη την καλοκαιρινή περίοδο, με ελάχιστες αλλαγές
στους ηθοποιούς και άλλη σύνθεση συγγραφέων των θεατρικών μονόπρακτων.
Ο
ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΤΟ ΚΤΗΝΟΣ
ΚΑΙ Η ΑΡΕΤΗ
-Πρώτη παράσταση 13/2/1928, Θέατρο Απόλλων από το θίασο
της Κυβέλης, σκηνοθεσία Κυβέλη.
Βλέπε θεατρικά σημειώματα
των:
Πέτρος Χάρης, περιοδικό
Ελληνικά Γράμματα τχ. 17/16-2-1928, σ. 187-188.
Άλκης Θρύλος, περιοδικό Νέα
Εστία τχ. 6-30/15-3-1928, σ.279-280.
- Δεύτερη παράσταση 31/7/1943, Θέατρο Δελφοί, θίασος Θεάτρου
Τέχνης
σκηνοθεσία Κάρολος Κουν, μετάφραση Ν. Κ.,
σκηνογραφίες Α. Νομικός, ηθοποιοί Λυκούργος Καλλέργης, ο Πειραιώτης
θεατράνθρωπος, συγγραφέας και σκηνοθέτης Βασίλης Διαμαντόπουλος και άλλοι.
Βλέπε και κριτική του Λέων
Κουκούλα, στο περιοδικό Γράμματα τχ. 8/8,1943, σ.109-111.
- Τρίτη παράσταση 8/9/1953, Θέατρο ΝΤΟ-ΡΕ, θίασος Βασίλη
Διαμαντόπουλου, σκηνοθεσία Κάρολος Κουν, ερμηνεύουν οι: Βασίλης Διαμαντόπουλος,
η Άννα Παϊταζή, ο Ιορδάνης Μαρίνος και άλλοι.
Βλέπε και κείμενο της Αγλαΐας
Μητροπούλου, περιοδικό Ελληνική Δημιουργία τχ. 136/1-10-1953, σ.442-443.
- Τέταρτη παράσταση 19/1/1973, Θέατρο Αυλαία, θίασος
Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας, σκηνοθεσία Πάνος Χαρίτογλου, μετάφραση Ν.
Κρεσέντσιο-Σαντζίλιο, σκηνικά-κοστούμια Γιώργος Κονταξάκης. Ερμήνευσαν οι
ηθοποιοί του Κ.Θ.Β.Ε.
Βλέπε και,
Περιοδικό Χρονικό τόμος 4ος
1973, σ.211 και,
Σταύρος Σουγιουλτζής, «35
χρόνια ΚΘΒΕ» σ. 185.
- Πέμπτη παράσταση 7/3/1975, Θέατρο Αθηνά, θίασος Γιάννης
Φέρτης- Ξένια Καλογεροπούλου, σκηνοθεσία Κώστας Μπάκας, μετάφραση του
συγγραφέα, μεταφραστή και δημιουργού θεατρικών έργων Παύλου Μάτεσι, σκηνικά-κοστούμια
Γιώργος Πάτσας, συμμετείχαν οι ηθοποιοί: Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Σοφοκλής
Πέππας, Δημήτρης Πιατάς, Χρήστος Βαλαβανίδης και άλλοι.
- Έκτη παράσταση 21/11/1998, Θέατρο Αμιράλ, θίασος
θεατρικές επιχειρήσεις Λιβαδά, σκηνοθεσία Γιάννης Ιορδανίδης, μετάφραση Παύλος
Μάτεσις, σκηνικά-κοστούμια Γιώργος Ασημακόπουλος, ηθοποιοί που συμμετείχαν ήσαν
οι: Βέρα Κρούσκα, Κοσμάς Ζαχάρωφ, Τρύφων Καρατζάς, Δάνης Κατρανίδης και άλλοι.
Βλέπε και τα σημειώματα:
Περιοδικό Επίλογος χρόνος 8ος,
1999/11-1999, σ.242.
Μυρτώ Λοβέρδου, εφημερίδα Το
Βήμα 29/11/1998, «Δάνης Κατρανίδης: Οι ρόλοι είναι σαν τις γυναίκες».
Γιώργος Σαρηγιάννης,
εφημερίδα Τα Νέα 21/12/1998, «Πριν ανακαλυφθεί το… Βιάγκρα».
Παναγιώτης Τιμογιαννάκης,
εφημερίδα Η Βραδυνή 17/1/1999, «Η φάρσα του Πιραντέλλο στο Αμιράλ».
ΕΤΣΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝ
ΕΤΣΙ ΝΟΜΙΖΕΤΕ
-Πρώτη παράσταση 22/2/1925, από το Εθνικό Θέατρο, θίασος
Ελληνικού Ωδείου, σκηνοθεσία του Πειραιώτη συγγραφέα Σπύρου Μελά, μετάφραση
Τάκης Μπαρλάς, σκηνικά του
εικαστικού Περικλής Βυζάντιος, ηθοποιοί: Ελένη Παπαδάκη, Κώστας Μουσούρης, και
ξανά, στο Θέατρο Αθήναιον 22/7/1925
από το θίασο του Θεάτρου Τέχνης.
- Δεύτερη παράσταση 14/4/1934, Θέατρο Πάνθεον με τον θίασο
Χορωδίας Μυτιλήνης.
- Τρίτη παράσταση 14/12/1942, Θέατρο Αλίκης, θίασος
Θεάτρου Τέχνης, σκηνοθεσία Κάρολος Κουν, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης, σκηνικά Γ.
Στεφανέλλης, ηθοποιοί Βασίλης Διαμαντόπουλος, Βάσω Μεταξά, Ελένη Χατζηαργύρη,
Λυκούργος Καλλέργης, Σμάρω Στεφανίδου, Παντελής Ζερβός.
- Τέταρτη παράσταση 1/7/1948, Θέατρο Μπομπονιέρα, θίασος
Ερασιτεχνική Σκηνή Γ. Αλεξάκης, σκηνοθεσία Γ. Αλεξάκης, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης.
Το 1964 και το 1978 στην
μετάφραση και πάλι του Μάριου Πλωρίτη ακούγεται από την ΕΡΤ.
- Πέμπτη παράσταση 17/10/1967, παρουσιάζεται από το Θέατρο
Τέχνης, θίασος Θεάτρου Τέχνης, σκηνοθεσία Καρόλου Κουν, μετάφραση Μάριου
Πλωρίτη, σκηνικά Σοφία Ζαραμπούκα, ηθοποιοί που ερμήνευσαν ήσαν οι: Γιώργος
Λαζάνης, Ρέννη Πιττακή, Δημήτρης Χατζημάρκος, Εύα Κοταμανίδου και άλλοι.
Δες και,
Ειρήνη Καλκάνη, εφημερίδα Η
Απογευματινή 26/10/1967 και,
Βάσος Βαρίκας, εφημερίδα Τα
Νέα 31/10/1967.
- Έκτη παράσταση το 1969, ανεβάζεται στο Θέατρο ΡΙΚ, θίασος
ΡΙΚ, σε σκηνοθεσία Εύης Γαβριηλίδης, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης.
- Έβδομη παράσταση 19/5/1970, Θέατρο Παππά, θίασος
Ερασιτεχνική σκηνή Γ, Αλεξάκη, σκηνοθεσία Πέτρος Φώσκολος.
- Όγδοη παράσταση 7/8/1976, Θέατρο-Κινηματογράφος Λητώ
στην Κόρινθο, θίασος Ερασιτεχνική σκηνή Αθηνών, σκηνοθεσία Αλέκος Μαθιέλης,
μετάφραση Μάριος Πλωρίτης.
- Ένατη παράσταση 14/3/1987, Θέατρο Κρατικό Θέατρο
Βορείου Ελλάδος, θίασος ΚΘΒΕ, σκηνοθεσία Νίκος Χαραλάμπους, μετάφραση Μάριος
Πλωρίτης, σκηνικά-κοστούμια Γιώργος Πάτσας, ηθοποιοί Φιλαρέτη Κομνηνού, Αλέκα
Παϊζη και άλλοι.
- Δέκατη παράσταση 19/12/1989, Πειραματικό Θέατρο Πόλης,
σκηνοθεσία Μαριέττα Ριάλδη, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης, σκηνικά Χρήστος
Καράς-Γιούλα Γαζετοπούλου, ηθοποιοί που ερμήνευσαν: Γιώργος Μούτσιος, Γιώργος
Κόζης, Σοφία Κακαρελίδου, Μαριέττα Ριάλδη και άλλοι.
Βλέπε και σημειώματα:
Ανωνύμως, εφημερίδα Τα Νέα
19/12/1989, «Πιραντέλλο με διάσταση κινηματογραφική από την Μαριέττα Ριάλδη».
Ανωνύμως, εφημερίδα Το Βήμα
4/2/1990, «Πιραντέλλο από την Ριάλδη».
Κώστας Γεωργουσόπουλος,
εφημερίδα Τα Νέα 27/2/1990, «Η πραγματικότητα ως μεταφυσικό μπαρόκ».
Σπύρος Παγιατάκης, εφημερίδα
Η Καθημερινή 25/2/1990, «Επιτυχημένες ακροβατικές αναλύσεις με άψογη φόρμα».
- Ενδέκατη παράσταση ;/2/1991, ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων, σκηνοθεσία
Στέφανος Κοτσίκας, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης, σκηνικά-κοστούμια Ιουλία
Σταυρίδου, μουσική Ελπίδα Σκούφαλου, ηθοποιοί Δ. Κοτζιάς, Κ. Μανωλιδάκη, Γ.
Τζέρπος, Π. Ξενάκης.
Βλέπε Σοφία Ιορδανίδου,
σελίδα 71.
- Δωδέκατη παράσταση 6/6/2003, Θέατρο Altera Pars, και 8/5/2003,
στο Θέατρο Κάκια Αναλυτή από το Studio, «Υπό το Μηδέν», Θεατρική Ομάδα του
Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, διασκευή-σκηνοθεσία Νίκος Καραγεώργος,
μετάφραση Αλέξανδρος Κοέν.
Βλέπε και σημειώματα:
Περιοδικό Επίλογος, χρόνος 12ος,/11,2003,
σ. 324. επίσης στο
Περιοδικό Θέατρο ’69, σελίδα
331, αναφέρεται μία ακόμα παράσταση από τον «Καλλιτεχνικό Όμιλο της Σχολής
Χατζηδάκι». «Η «Μαθητική Κοινότης» της Σχολής Χατζηδάκι παρουσίασε το ‘Θέατρον Χριστουγέννων
1968’ Ο
Καλλιτεχνικός Όμιλος της Σχολής παρουσίασε το «Έτσι είναι…», σε σκηνοθεσία Γ.
Τριανταφύλλου, εκτέλεση σκηνογραφιών Γ. Δερμάτης-Κ. Κοφινιώτης-Μ. Βασιλειάδης-Δ.
Δράκος- Θαλασσινός. Με τους Α. Σγουτόπουλος, Δ. Στάθη, Φ. Αλεξανδρίδου-Π.
Αναστασόπουλου-Α. Κοντού-Ε. Τσινάρη-Κ. Λιαπόπουλο-Μ. Θεοδώρου- Μ. Ζαχαράκη-Ν.
Γλέζο και άλλους.
Η ΗΔΟΝΗ ΤΗΣ
ΤΙΜΙΟΤΗΤΑΣ
- Πρώτη παράσταση 13/8/1923, Θέατρο Κυβέλης, θίασος
Κυβέλης, σκηνοθεσία Κυβέλη, μετάφραση Κ. Οικονομίδη, ηθοποιοί που ερμήνευσαν:
Μιράντα Μιράτ, Νίκος Παπαγεωργίου.
- Δεύτερη παράσταση 5/11/1956, και 22/4/1958, από το Εθνικό
Θέατρο, θίασος του Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθεσία Κώστας Μιχαηλίδης, μετάφραση
Μάριος Πλωρίτης, σκηνικά Κλεόβουλος Κλώνης, ερμήνευσαν οι ηθοποιοί Βασίλης
Διαμαντόπουλος, Μαρία Αλκαίου, Άρης Μαλλιαγρός και άλλοι.
- Τρίτη παράσταση 8/11/1961, Θέατρο ΟΘΑΚ, θίασος ΟΘΑΚ,
σκηνοθεσία Κώστας Μιχαηλίδης, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης.
- Τέταρτη παράσταση 20/3/1962, από το Εθνικό Θέατρο, θίασος
Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθεσία Κώστας Μιχαηλίδης, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης, ηθοποιοί
Πέτρος Φυσσούν, Μιράντα, Νίκος Τζόγιας και άλλοι.
- Πέμπτη παράσταση 3/11/1966, Θέατρο Αυλαία Θεσσαλονίκης,
θίασος Πέτρου Φυσσούν, σκηνοθεσία Μηνάς Χρηστίδης, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης,
σκηνικά του ζωγράφου Γιώργου Βακαλό, ηθοποιοί Πέτρος Φυσσούν, Ντόρα
Γιαννακοπούλου.
- Έκτη παράσταση 5/12/1969, Θέατρο Αλάμπρα, θίασος
Γιάννης Φέρτης- Ξένια Καλογεροπούλου, σκηνοθεσία Τίτος Φαρμάκης, μετάφραση
Μάριος Πλωρίτης.
Βλέπε και:
Άλκης Θρύλος, περιοδικό Νέα
Εστία τχ. 1020/1-1-1970, σ.60.
Νίκος Νικόλιζας, «Αλέκος
Αλεξανδράκης, Ευχαριστώ», σ. 268.
- Έβδομη παράσταση 4/5/1975, Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας,
θίασος ΘΟΚ, σκηνοθεσία Νίκος Σιαφκάλης, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης.
Την ίδια χρονιά 1975, σε μετάφραση Άγγελου Φουρτούνα
ακούγεται από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ.
- Όγδοη παράσταση 24/11/1979, Θέατρο Θράκης-Κομοτηνής, θίασος
Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας(ΚΘΒΕ), σκηνοθεσία Γιάννης Βεάκης, μετάφραση
Μάριος Πλωρίτης, σκηνικά Γιάννης Καρύδης, ηθοποιοί που έλαβαν μέρος: Νικηφόρος
Νανέρης, Μαίρη Παραδέλη, Μαργαρίτα Γεράρδου και άλλοι.
- Ένατη παράσταση 13/2/1980, Θεατρικό Εργαστήρι, θίασος
Το Ασκητικό Θέατρο, σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Μάριος, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης,
ηθοποιοί που συμμετείχαν: ο Πειραιώτης Σπύρος Μπιμπίλας, Σπύρος Γεωργούλας,
Αριέττα Μουτούση και άλλοι.
- Δέκατη παράσταση 14/1/1984, Θέατρο Αγρινίου, θίασος
ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου, σκηνοθεσία Νίκος Σιαφκάλης, μετάφραση Μάριος Πλωρίτης, σκηνικά-κοστούμια
Μαρία Κορέλλα, ηθοποιοί Βαγγέλης Πετανίσης, Μαρία Μοσχολιού, και άλλοι.
- Ενδέκατη παράσταση 2005, Θέατρο ΣΤΟΑ, σκηνοθεσία-θεατρική
προσαρμογή Θανάσης Παπαγεωργίου, μετάφραση Νίκος Μοσχονάς, σκηνικά-κοστούμια
Λέα Κούση, μουσική επιμέλεια Ευάγγελος Κοκκόρης, ερμήνευσαν οι ηθοποιοί: Λήδα
Πρωτοψάλτη, Γιώργος Ζιόβας, Σπύρος Σαραφιανός, Αλέκος Κούρος, Θανάσης
Παπαγεωργίου, Εύα Καμινάρη, και άλλοι.
Βλέπε και:
Μαρίκα Θωμαδάκη, εφημερίδα Η
Βραδυνή 14/1/2006, σ. 14. «Η ηδονή της τιμιότητας».
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ
ΤΟ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΣΤΟ
ΣΤΟΜΑ
- Πρώτη παράσταση 3/12/1954, Θέατρο Ορφεύς, θίασος
Θεάτρου Τέχνης, σκηνοθεσία Κάρολος Κουν, μετάφραση Λάμπης Μυριβήλης-Μίνωας
Βολανάκης, σκηνικά-κοστούμια Γιάννης Μόραλης, μουσική επιμέλεια Σπύρος
Σκιαδαρέσης, με τον τίτλο «Γυμνές Μάσκες» μαζί με τα μονόπρακτα:
Α) Γυμνές Μάσκες,
μετάφραση-σκηνικά Κάρολος Κουν.
Β) Ο Ηλίθιος, μετάφραση
Μίνωας Βολανάκης.
Γ) Νεράντζια απ’ το νησί μας,
μετάφραση Μίνωας Βολανάκης.
Δ) Μπελλαβίτα, μετάφραση Μίνωας
Βολανάκης.
Βλέπε και κριτικά σημειώματα:
Γεράσιμος Σταύρου, περιοδικό
Επιθεώρηση Τέχνης τχ. 35-36/11-12-1957, σ. 438.
Τίτος Πατρίκιος, περιοδικό
Επιθεώρηση Τέχνης τχ. 2/2-1955, σ.141-142.
Παναγής Σολωμός, περιοδικό
Επιθεώρηση Τέχνης τχ. 1/1-1955, σ.72-73.
Κώστας Παράσχος, εφημερίδα
Εθνικός Κήρυξ 5/12/1954.
Ειρήνη Καλκάνη, εφημερίδα Η
Απογευματινή 6/12/1954.
Αιμίλιος Χουρμούζιος,
εφημερίδα Η Καθημερινή 5/12/1954.
- Δεύτερη παράσταση 21/10/1957, από τον Βασίλη
Διαμαντόπουλο σε σκηνοθεσία δική του, μαζί με μονόπρακτα των Άντον Τσέχωφ, και
του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
- Τρίτη παράσταση 12/11/1960, Θέατρο Δημήτρης Κεχαίδης,
θίασος Σχολής Κινηματογράφου και Θεάτρου, σκηνοθεσία Θάνος Κανέλλης, μετάφραση
Λάμπης Μυριβήλης.
- Τέταρτη παράσταση 23/2/1962, από το Ελεύθερο Θέατρο,
θίασος Ελεύθερο Θέατρο Θεσσαλονίκης, σκηνοθεσία Κυριαζής Χαρατσάρης, μετάφραση
Λάμπης Μυριβήλης, ηθοποιοί: Ηλία Καπετανίδης, Πέρη Παράβου, και άλλοι.
Μαζί με τα μονόπρακτα της
Πειραιώτισσας Κωστούλας Μητροπούλου, και του θεατρικού συγγραφέα του παραλόγου,
Ευγένιου Ιονέσκο. Η παράσταση επαναλαμβάνεται την ίδια χρονιά στο Θέατρο
Θυμέλη.
- Πέμπτη παράσταση 1963, Θέατρο Αισχύλου-Αρίωνος, θίασος
Ερασιτέχνες και Καλλιτέχνες Αιγύπτου, σκηνοθεσία Νίκος Αθερινός, μετάφραση
Λάμπης Μυριβήλης.
- Έκτη παράσταση 16/11/1968, Θέατρο Αυλαία Τέχνης,
θίασος Πειραματικό Θέατρο Ρεπερτορίου, σκηνοθεσία Νίκος Παρέλης, μετάφραση
Λάμπης Μυριβήλης, σκηνικά Βέρα Ταπαλόγλου, μουσική Στέλιος Ευστρατιάδης, με τον
γενικό τίτλο «Το κουαρτέτο της ερημιάς και του θανάτου» μαζί με μονόπρακτα του
Ρώσου Άντον Τσέχωφ, και του Αμερικανού Έντουαρντ Άλμπι.
Βλέπε το βιβλίο της Σοφίας
Ιορδανίδου, σελίδα 57 και της ιδίας,
Θέατρο ΄69 σελίδα 326.
- Έβδομη παράσταση 7/9/1969, Θέατρο Παπάγου, θίασος
Πειραματική Σκηνή Ντίνου Κουμπάτη, σκηνοθεσία Φίλιππος Κωνσταντέλλος, σκηνικά
Γιάννης Καμπούρης.
Βλέπε και Θέατρο ’69, σελίδα
328.
- Όγδοη παράσταση 1972,
θίασος-σκηνοθεσία-σκηνικά-κοστούμια Χρήστος Μάντζαρης, μετάφραση Λάμπης
Μυριβήλης, μουσική Νίκος Παναγόπουλος.
- Ένατη παράσταση 8/1/1979, Θέατρο Εντοπία-Θεατρικό
Εργαστήρι, θίασος Ασκητικό Θέατρο, σκηνοθεσία Κωνσταντίνος Μάριος, επιμέλεια
κοστουμιών Κωνσταντίνος Χούλης, μουσική επιμέλεια Ολυμπία Κυριακάκη, ηθοποιοί: Πάρις
Κατσίβελος, Κ. Μάριος, και άλλοι.
- Δέκατη παράσταση 12/12/1981, Θέατρο Τέχνης, θίασος
Θεάτρου Τέχνης, σκηνοθεσία Κάρολος Κουν, μετάφραση Λάμπης Μυριβήλης,
σκηνικά-κοστούμια Δημήτρης Μυταράς, ηθοποιοί: Μίμης Κουγιουμτζής, Σπύρος
Κωνσταντόπουλος, με τον γενικό τίτλο «Πρόσωπο μέσα στο χρόνο», μαζί με
μονόπρακτα άλλων συγγραφέων.
- Ενδέκατη παράσταση 1995, στη Νέα Σκηνή, από σπουδαστές της
Δραματικής Σχολής με την καθοδήγηση του
Γιώργου Μιχαλακόπουλου.
Βλέπε και,
Σοφία Ιορδανίδου, σελίδες 38,71.
- Δωδέκατη παράσταση 10/1/1996, Δημοτικό Θέατρο Σερρών,
θίασος
ΔΗΠΕΘΕ
Σερρών, σκηνοθεσία Γιώργος Σίσκος, σκηνικά-κοστούμια
Λαμπρινή Καρδαρά.
- Δέκατη Τρίτη παράσταση 17/5/2002, Δημοτικό Θέατρο Καβάλας,
θίασος ΔΗΠΕΘΕ
Καβάλας, σκηνοθεσία Μάριος Ρετσίλας. Μαζί με άλλα
δύο
μονόπρακτα ξένων συγγραφέων.
ΜΕΓΓΕΝΗ
- Πρώτη παράσταση 19/6/1914, Θέατρο Κυβέλης, θίασος
Τηλέμαχος
Λεπενιώτης, σκηνοθεσία Τηλέμαχος Λεπενιώτης.
- Δεύτερη παράσταση 14/11/1960, Βασιλικό Θέατρο
Θεσσαλονίκης,
θίασος Καλλιτεχνική Εταιρεία Θεσσαλονίκης,
σκηνοθεσία Κυριαζής
Χαρατσάρης, μετάφραση Ε. Μαλικένζου.
- Τρίτη παράσταση 17/3/1995, Θέατρο του Νότου του Γιάννη
Χουβαρδά.
Θέατρο Αμόρε, σκηνοθεσία Μάγια
Λυμπεροπούλου, μετάφραση
Λεωνίδας Καρατζάς, σκηνικά-κοστούμια Γιώργος Πέτσας,
ηθοποιοί:
Λάζαρος Γεωργακόπουλος, Μαρία Κατσιαδάκη,
Στάθης Λιβαθινός,
Ναταλία Δραγούμη. Με τον γενικό τίτλο «Δύο
Αινίγματα». Μαζί με το
μονόπρακτο «Ονειρεύομαι (αλλά… μπορεί και
όχι»).
Βλέπε:
περιοδικό Επίλογος χρόνος 4ος,
11/1995, σ. 202.
Ξένη Μουχιμόγλου, εφημερίδα Η Ναυτεμπορική
18/3/1995,
«Πιραντέλλο και τα μεσάνυχτα».
- Τέταρτη παράσταση 16/4/1997, Θέατρο Πολιτεία, θίασος Σωτήρη
Χατζάκη, σκηνοθεσία Νίκος Περέλης,
μετάφραση Ρένα Κοντογιάννη,
Σκηνογραφία Γιάννης Χατζηγιάννης, κοστούμια
Έρη Δρίνη,
χορογραφίες Μαρία Γκούτη, μουσική Μανώλης
Μοχός, ηθοποιοί Τόνια
Μάνεση, Γιάννης Γκούμας, Ειρήνη Τσαλιέρα και
άλλοι.
ΜΠΕΛΛΑΒΙΤΑ
- Πρώτη παράσταση 8/1/1957, Θέατρο Τέχνης, θίασος Θεάτρου
Τέχνης, σκηνοθεσία Κάρολος Κουν, μετάφραση Μίνως Βολανάκης, μαζί με το
μονόπρακτο «Ένας ηλίθιος» και μονόπρακτα των Άντον Τσέχωφ, και Τέννεσυ
Ουίλλιαμς, με γενικό τίτλο «Πρόσωπα και Μάσκες», ηθοποιοί:
Γ. Βυθούλκας, Δημήτρης Μπάλλας, (υπάρχει και η
παράσταση του 1954).
- Δεύτερη παράσταση 15/7/1971, θίασος του Ζωντανού Θεάτρου,
σκηνοθεσία
Πάνος Παπαϊωάννου, μετάφραση Κώστας Σταματίου.
- Τρίτη παράσταση 9/1/1988, ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας,
μετάφραση-σκηνοθεσία-μουσική επιμέλεια Έρση Βασιλικιώτη, σκηνικά Ιωάννα
Μανωλεδάκη, μαζί με τα μονόπρακτα «Κίτρα από την Σικελία», και «Το πιθάρι», στο
Θέατρο Νέα Σκηνή-Αμφιθέατρο Φιλικής.
ΣΚΕΨΟΥ ΤΟ ΚΑΛΑ
ΤΖΙΑΚΟΜΙΝΟ
- Πρώτη παράσταση 21/5/1926, Θέατρο Κυβέλης, θίασος Οι
Νέοι, σκηνοθεσία του θιάσου, ηθοποιοί Κώστας Μουσούρης και άλλοι.
- Δεύτερη παράσταση 14/9/1953, Θέατρο Διονύσια, θίασος
Δήμου Σταρένιου, μετάφραση Ιάκωβος Καμπανέλλης, σκηνοθεσία Δήμος Σταρένιος.
Από την όχι και τόσο ενδεικτική αυτή παραστασιογραφία,
εργογραφία και βιβλιογραφία του μεγάλου Σικελού δραματουργού, διαπιστώνουμε ότι
η παρουσία του στον Ελληνικό χώρο είναι συνεχής και αδιάλειπτη, ανοδική και
σταθερά αποκαλυπτική. Μια, και πάρα πολλοί άνθρωποι του θεάτρου(σκηνοθέτες,
ηθοποιοί, μεταφραστές, θεατρικοί συγγραφείς, θιασάρχες κ.λ.π.), πειραματίζονται
πάνω στο έργο του, το διασκευάζουν, το μεταφράζουν το ανεβάζουν πρώτοι από
άλλους θιάσους του εξωτερικού, γράφουν έργα στηριγμένοι πάνω στα δικά του
μοτίβα.
Προσπάθησα να δώσω μια ευρεία
εικόνα του μέσα στον Ελληνικό θεατρικό χρόνο, χρήσιμη μάλλον για τις ανάγκες
του αφιερώματος ενός περιοδικού.
Παρέλειψα άλλα στοιχεία και
πληροφορίες που γνώριζα για τις κατά καιρούς παραστάσεις του στα Ελληνικά
Θέατρα, γιατί δεν ήθελα να ταυτιστώ απόλυτα με την αξιόλογη εργασία της κυρίας
Σοφίας Ιορδανίδου, και γιαυτό δεν ανέτρεξα στην διδακτορική της διατριβή, ήθελα
να δοκιμάσω τις δικές μου ερευνητικές δυνάμεις.
Ο Λουίτζι Πιραντέλλο πάντα με
απασχολούσε, μελετούσα το έργο του, έβλεπα τις παραστάσεις των έργων του και
συγκέντρωνα στοιχεία για το έργο του, θεωρώ ότι το έργο του θα διαβάζεται και ύστερα
από εμάς και το θέατρό του θα προβληματίζει αρκετούς σκηνοθέτες, μια, και η
Τέχνη θα εξακολουθεί να παράγει Πρόσωπα και Προσωπεία μέσα στην αέναη ιστορική
ανακύκλωση των ανθρώπινων ρόλων και παιχνιδιών.
Στο αφιέρωμα της Οδού Πανός, τεύχος 136/4,6,
2007, στον Λουίτζι Πιραντέλλο που επιμελήθηκε η Μαρία Ε. Σγουρίδου, συμμετείχαν
επίσης με κείμενά τους οι: Γιάννης Ε. Στάμος, ο Γεράσιμος Γ. Ζώρας, η Μαρία Ε.
Σγουρίδου, η Βασιλική Β. Μπάρμπα, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Λουίτζι Πιραντέλλο, ο Χρήστος
Χρυσόπουλος, η Βαλεντίνη Ποταμιάνου και ο Γιώργος Μπαλούρδος.
Εδώ τελειώνει το τέταρτο
μέρος του αφιερώματος που έγραψα για τον Σικελό δραματουργό.
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος,
Πρώτη δημοσίευση, περιοδικό
Οδός Πανός τεύχος 136/4,6,2007, σελίδες 78-121. Δεύτερη συμπληρωμένη δημοσίευση
σήμερα, Πέμπτη, 21 Αυγούστου 2014.
Πειραιάς, Πέμπτη 21 Αυγούστου
2014.
Ο Θάνατος και το Κακό φέτος
το Καλοκαίρι του 2014, έβγαλε το Προσωπείο του και το πρόσφερε στους ανθρώπους
διεθνώς, (εντός και εκτός της χώρας μας) εκείνοι, δέχθηκαν το Προσωπείο του
αδιαμαρτύρητα, το φόρεσαν και έπαιξαν επάξια τους ρόλους του-τους.
Είθε….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου