ΑΝΝΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ

ΑΝΝΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ

     «Η Άννα ζούσε μια ζωή που είχε επιλέξει, και αν τη ρώταγε κανείς ξανά κάποιο αθώο άβγαλτο στη ζωή κορίτσι αν ήτανε ευτυχισμένη, θα απαντούσε σχεδόν αδίσταχτα ναι.

     Όμως η ζωή στήνει παγίδες, σαν έμπειρος κυνηγός σε ανυποψίαστα θηράματα, όταν και εκεί που δεν το περιμένουν. Για να ταράξει τις ψυχές, να τους θέσει τα μεγάλα διλήμματα, τις μεγάλες επιλογές, να τους δοκιμάσει, να διαπιστώσει, θαρρείς περίεργη, αν αξίζουν πραγματικά την ευτυχία, αν είναι πρόθυμες να πληρώσουν το τίμημα, όποιο και αν είναι. Όλοι οι άνθρωποι έρχονται κάποιες φορές αντιμέτωποι με επιλογές, όμως δεν έχουν όλες το ίδιο βάρος, την ίδια πρόκληση. Ίσως οι μεγάλες προκλήσεις έρχονται σε εκείνους που μπορούν να τις δεχτούν, για το καλό ή το κακό, κάνοντάς τους να ξεχωρίσουν. Εκείνοι γίνονται οι διαλεχτοί της μοίρας, ξεπερνούν το συνηθισμένο, κάνουν κάτι ξεχωριστό που τους σηκώνει ψηλά, ψηλότερα από το μέσο, να φτάσουν στη δική τους αλήθεια, και ας είναι διαφορετική από των περισσότερων, να αγγίξουν τον δικό τους ουρανό, να πετάξουν με το όνειρό τους απελευθερωμένοι σε δικούς τους κόσμους…..», σ. 122-123  

     Το βιβλίο των Κωνσταντίνου Ι. Γουργουλιάνη και Νίκου Κ. Κυριαζή, «Άννα Σικελιανού-Ο Έρωτας και το όνειρο, Η Ζωή σαν Μυθιστόρημα», εκδ. Καστανιώτης 2012 είναι ένα τρυφερό, ευαίσθητο, ρομαντικό, καλογραμμένο οδοιπορικό στην μνήμη τριών ανθρώπων που θήτευσαν σε όλο τους τον βίο, κοντά στο ελληνικό φυσικό τοπίο, έγραψαν σελίδες ιστορικής δόξας στον χώρο της ιατρικής επιστήμης, διατήρησαν σε όλη τους την ζωή αυτό που ονομάζουμε, Ελληνική αυτοσυνειδησία και Ελληνικός Πολιτισμός. Τον οραματιστή, ανιδιοτελή και δραστήριο γιατρό Γιώργο Καραμάνη (Δράκεια Πηλίου 23 Απριλίου 1873-1964) που δημιούργησε και διατήρησε χάρις στις δικές του άοκνες πολύμοχθες οραματικές προσπάθειες και σωματικές-ψυχικές δυνάμεις, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στον απόηχο του Μεγάλου Πολέμου, το πρώτο ελληνικό σανατόριο στο Πήλιο,-ισάξιο και εφάμιλλο των Ευρωπαϊκών-στο βασίλειο του αρχαίου Κενταύρου, του Χείρωνα, με τον πλούτο και την ποικιλία των φυσικών του καλλονών. Ένας επιστήμονας, που αν δεν είναι υπερβολή, επιτέλεσε ένα τιτάνιο ιατρικό θαύμα στην εποχή του-σαν τον «Άλμπερ Σβάιτσερ»-ένας γιατρός, που έκανε σκοπό της ζωής του την ίδρυση και την διατήρηση ενός καταφύγιου-θεραπευτηρίου, για τα άτομα που έπασχαν την εποχή εκείνη από φυματίωση, εποχή που παρότι ο Κοχ είχε ανακαλύψει τον βάκιλο, δεν υπήρχε ακόμα θεραπεία. Ένας Έλληνας επιστήμονας και δραστήριο άτομο, που πρόσφερε όλες του τις σωματικές και ψυχικές δυνάμεις, στην ίδρυση του κέντρου αποκατάστασης των αρρώστων από φυματίωση, το σανατόριο αυτό, υπήρξε το προσωπικό του οραματικό «Μαγικό Βουνό», για την θεραπεία, την ίαση, την καλύτερη υγιεινή, την βελτίωση των συνθηκών ζωής και την αποδοχή από την κοινωνία και το άμεσο περιβάλλον τους, των ασθενών που έπασχαν από φυματίωση, σε όλα τα στάδια της εξέλιξης της αρρώστιας, την περίοδο πριν τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ακόμα το εμβόλιο της θεραπείας της λοιμώδους αυτής νόσου, δεν είχε ανακαλυφθεί. Η λοιμώδης αυτή πανδημία της εποχής εκείνης, είχε πλήξει πρώτα και κύρια, τις κατώτατες οικονομικά τάξεις, τους φτωχούς ανθρώπους που ζούσαν σε άσχημες συνθήκες υγιεινής αυτοί και τα παιδιά τους, αλλά και τους ποιο εύπορους οικονομικά, που είχαν όπως ήταν φυσικό τις οικονομικές επιλογές της δύσκολης θεραπείας τους.  Ας μην ξεχνάμε, και την ανθρώπινη τραγική περίπτωση της Μαρίας Πολυδούρη, του ποιητή της Ρωμιοσύνης, του Κώστα Κρυστάλλη και πολλών άλλων συγγραφέων της εποχής του Μεσοπολέμου, αλλά και του πριν από αυτόν αιώνα.

     Ο Γιώργος Καραμάνης, έτσι όπως μας τον σκιαγραφούν οι δύο συγγραφείς του βιβλίου, ο Κωνσταντίνος Ι. Γουργουλιάνης καθηγητής Πνευμονολογίας και πρύτανης του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας και, ο Νίκος Κ. Κυριαζής διδάκτωρ στα Οικονομικά του Πανεπιστημίου της Βόννης και συγγραφέας βιβλίων και δεκάδων επιστημονικών άρθρων, υπήρξε μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου και επιστήμονα, γιαυτό και η γραφίδα των συγγραφέων δεν τσιγκουνεύεται την χρήση χρωμάτων κάπως αγιοποιητικών.

Ανιδιοτελής, δυναμικός, συγχωρητικός, στωικός, ήρεμος, αφοσιωμένος, προστατευτικός, κοινωνικά δραστήριος, οραματιστής, εσωστρεφής, μοναχικός, άφοβος, κάπως διστακτικός, όχι και τόσο εκδηλωτικός στα αισθήματά του, άτομο με ανεξάντλητες ψυχικές και σωματικές δυνάμεις, ακούραστος και παρηγορητικός, πρωτοπόρος στην επιστήμη του, μπροστά από την εποχή του, συνεργάσιμος, διαλλακτικός, μια ισχυρή προσωπικότητα, που οι δύο συγγραφείς του έργου, τον κοσμούν και επάξια, με ένα φωτοστέφανο «αγιότητας», τόσο σαν επιστήμονα όσο και σαν άτομο.

    Η σκιαγράφηση της προσωπικότητάς του, όπως αδρά μας την περιγράφουν οι συγγραφείς, δεν έχει ψεγάδια, δεν έχει σκοτεινές σκιές, δεν παρουσιάζει μελανώματα ανθρώπινων παθών, δεν έχει ηθικές καταρρεύσεις, είναι ανεξίκακος, κάπως παράτολμος, όχι ισχυρογνώμων στην προβολή των απόψεών του, υπερβολικά ανεκτικός, διακριτικός και κάπως σιωπηλός με εσωστρεφή διάθεση, όταν η νεαρή σύζυγός του, Άννα Καμπανάρη, η κυρία Καραμάνη η γυναίκα του Βουνού, ερωτεύεται έναν άλλον άντρα,-εξίσου μεγαλύτερης ηλικίας από την ίδια, όπως υπήρξε και ο ίδιος-, πλούσιος σε θετικά συναισθήματα απέναντί της, ακόμα και όταν η σύντροφος και βοηθός του στο σανατόριο,-η νεαρή Άννα, μετέπειτα Σικελιανού-, αποφασίζει να τον εγκαταλείψει για τον μυθικό και πανέμορφο ποιητή Άγγελο Σικελιανό, που στο πρόσωπό του ανακάλυψε σαν γυναίκα τον έρωτα. Στάθηκε διακριτικός και φιλικός και με τους δύο, μέχρι τέλους. Εξαιρετικά ευγενικός απέναντι στον ερωτικό του αντίζηλο, απέναντι σε αυτόν που του άλλαξε το συζυγικό ριζικό, χωρίς διάθεση αντρικών εσωτερικών ενοχών, διατήρησε μαζί του στα κατοπινά χρόνια, μια ζεστή, οικεία, ανθρώπινη σχέση και επαφή που δεν συναντάς εύκολα, ούτε στην ζωή ούτε στα μυθιστορήματα. Ζηλωτής στον οραματικό του σκοπό, δεν άφησε όπως διακρίνουμε από τα γραφόμενα, να ανατρέψει τον οραματικό του στόχο, η διάλυση της συντροφικής του σχέσης με την κατά πολύ νεώτερη βοηθό και συνεργάτη του στο θεραπευτήριο, σε αυτό το βουνίσιο ξενοδοχείο με την χαλαρή και ευδιάθετη ατμόσφαιρά του. Με υπερηφάνεια και δυναμισμό, αξιοπρέπεια και ήθος, λύγισε τον αντρικό του εγωισμό για χάρη της γυναίκας που αγάπησε και της στάθηκε πνευματικός καθοδηγητής και μέντορας στην ανακάλυψη του κόσμου του Ελληνικού Βουνού-με τα εκατοντάδες φανερά και μυστικά θαύματά της πανίδας και της χλωρίδας του. Ενός περιβάλλοντος μαγευτικού και θείου. Ίσως ενδόμυχα σαν άτομο, να αισθάνονταν ότι σαν επιστήμονας και θεραπευτής εκατοντάδων ασθενών, ήταν περισσότερο ολοκληρωμένος και χρήσιμος στην κοινωνία και τους ασθενείς του, παρά σαν σύζυγος της νεαρής και όμορφης Συριανής νησιωτοπούλας. Ίσως, να γνώριζε μέσα του, ότι η μοίρα τον έταξε γιαυτόν τον μοναχικό σκοπό, την υπηρέτηση, συμπαράσταση, παρηγοριά και ίαση των ασθενών του. Ποιος ξέρει. Το σίγουρο είναι πάντως, ότι υπήρξε ένα συνειδητοποιημένο κοινωνικά άτομο, μία γαλήνια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, ένας επιστήμονας αυθεντικός ιερέας του Θεού Ασκληπιού, από αυτούς τους αθόρυβους μικρούς επαναστάτες του χώρου τους, που διαπνέονται όχι μόνο από χριστιανικά αισθήματα θυσιαστικής προσφοράς προς τον συνάνθρωπό τους, αλλά και από έναν βαθύ ουμανιστικό αλτρουϊσμό. Με μια φιλάνθρωπη διάθεση και δύναμη, που αντλούσε και από τις μυστικές δυνάμεις του τοπίου που επέλεξε να οικοδομήσει το θεραπευτήριό του. Μια μυθική πορεία ιστορίας, ιατρικής, έρωτα, αγάπης, ιδεαλισμού, ισχυρής θέλησης, ελεγχόμενων παθών, σοφίας ζωής που καλπάζει πέρα και πάνω από τις δυνάμεις μας και την θέλησή μας.

     Εύστοχες είναι ακόμα οι περιγραφές του τοπίου-του Βουνού του Πηλίου από τους συγγραφείς και οι πληροφορίες που μας δίνονται για τα διάφορα φυτά που ευδοκιμούν στον χώρο αυτό, που πληθυσμιακά υπερτερούν από άλλα μέρη της χώρας. Αξίζει να επισημανθούν και οι δύο αφηγηματικές ιστορικές παρεμβάσεις που παρεμβάλουν οι συγγραφείς, την η διήγηση του λοχαγού Νικηφόρου και την διήγηση της νεαρής γυναίκας Αριάδνη, καθώς και η τρίτη ενδοκειμενική διήγηση που αφορά τα γεγονότα και την δραματική περιπέτεια της Μικρασιατικής Καταστροφής. Διηγήσεις που τονώνουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη για τα ιστορικά διαδραματιζόμενα της εποχής και χαλαρώνουν κάπως την ένταση των ερωτικών παθών των προσώπων χωρίς να στερούν τίποτα από τις βιογραφικές αφηγήσεις.   

    Το δεύτερο πρόσωπο, είναι η Άννα Καμπανάρη-Καραμάνη,(1904-26/5/2006) μετέπειτα Σικελιανού, που συνδέθηκε με τον ηρωικό αυτόν Έλληνα επιστήμονα στα πρώτα χρόνια της ζωής της,-παντρεύτηκε τον γιατρό το 1922 μόλις στα δεκαεννιά της χρόνια και έζησε μαζί του σχεδόν μέχρι το διαζύγιό τους-μετά την γνωριμία της με τον Άγγελο Σικελιανό το 1938 και τον γάμο τους, με τον μεγαλόπνοο ποιητή της Θεϊκής Ελληνικής ανάσας Άγγελο Σικελιανό, που τυχαία και απρόσμενα εισβάλει ως Κένταυρος στην ζωή της Άννας Καραμάνη και μεθώντας την ερωτικά με το ποιητικό κρασί του και τον ενθουσιώδη του οραματισμό, της ζητά να γίνει σύντροφος του υπόλοιπου του βίου του και ερωτική Μούσα του έργου του.

     «Ακούμπησε το χέρι του στον ώμο της και με σιγανή φωνή, σαν ψίθυρο που ανακατευόταν με τον ψίθυρο των κυμάτων της θάλασσας που έγλειφαν την παραλία, της διηγήθηκε την ιστορία του Σίμωνα του Μάγου που δέχθηκε να πεθάνει για να αναστηθεί για χάρη της φιλόδοξης γυναίκας του.

     Η Άννα άκουγε και δεν άκουγε, τουλάχιστον όχι με τα αυτιά. Άκουγε τους χτύπους της καρδιάς της, πιο δυνατούς από κάθε τωρινό ήχο. Ένιωθε την παρουσία του, κοντινή και παντοδύναμη, σαν να βάδιζε δίπλα της ένας ημίθεος, ένα στοιχειό της φύσης, σοφός και αλάνθαστος οδηγός, ένας Κένταυρος που μόνο εκείνος μπορούσε να την οδηγήσει στα μυστικά μονοπάτια του κόσμου της ψυχής. Και η φύση γύρω, στο ημίφως, στις σκιές και τα παιχνιδίσματα φωτός του πρώιμου φεγγαριού, έπαιρνε παράξενα σχήματα, εντείνοντας την αίσθηση της διαφορετικότητας, του μυστηρίου.

    Την πλημμύριζε η ζεστασιά της αγάπης του, που την ένιωθε να ξεχύνεται σε όλους τους αρμούς και τις αισθήσεις, σαν να βυθιζόταν σε ένα χλιαρό ποτάμι ζωής, που οδηγούσε σε καινούργιους κόσμους, ένα φωτεινό ποτάμι που έσμιγε στο φως της ψυχής.

    Δεν είχε μιλήσει για αγάπη. Ούτε για έρωτα.

Για ποιόν λόγο να το κάνει;

    Ο αληθινός έρωτας και η αγάπη δε χρειάζεται λόγια. Είναι πέρα από εκείνα, πιο δυνατός, μιλά με τη δική του παντοδύναμη γλώσσα….»

σελίδες 129-130

    Η Άννα Σικελιανού, υπήρξε μια πολύ τυχερή γυναίκα στην ζωή της,-θυμάμαι όταν την πρωτοσυνάντησα, και της μίλησα για το άσπρο σπιτάκι τους στην Σαλαμίνα, στην περιοχή της Φανερωμένης, που τόσες φορές σαν παιδί είχα επισκεφτεί-, με πολύ ευγένεια και διακριτικότητα αναφέρθηκα στην μεγάλη της τύχη, να συναντήσει τον έρωτα και να λοκληρωθεί σαν γυναίκα, στο πρόσωπο ενός ποιητή Μύθου και Θρύλου μαζί και στην αμέριστη αγάπη και συντροφικότητα ενός ανιδιοτελούς επιστήμονα. Η απάντησή της ήταν καταφατική. Αυτό το βιογραφικό παραμύθι ζωής των τριών υπάρξεων και η μαγγανεία του περιβάλλοντος που εξελίσσονται τα γεγονότα ζωής και ονείρου, δεν έφυγε ποτέ από την σκέψη της, δεν λησμονήθηκε στο σεντούκι των προσωπικών της αναμνήσεών, έγινε ένα λυχνικό εικονοστάσι που η Άννα Καμπανάρη-Καραμάνου, η Άννα Άγγελου Σικελιανού διατήρησε άσβεστο σε όλη την διάρκεια του επίγειου βίου της. Η ίδια, χρήστηκε από την Μοίρα, να γίνει συμμέτοχος και κοινωνός ενός κόσμου πλούσιων εμπειριών και προσωπικών επιλογών που ολοκληρώνουν του καθενός την μυστική πορεία, ανεπανάληπτα και ανεξίτηλα. Τρυφερή και πρόσχαρη, κυρία και αρχόντισσα, θερμή και φιλική, κοκέτα και υπέρμαχος της ομορφιάς όπου την συναντούσε, είτε σε ένα πρόσωπο, είτε σε μια γλάστρα με βασιλικό, είτε σε μια πασχαλίτσα, είτε σε ένα υφαντό είτε ακόμα σε ένα απλό καθημερινό υπέροχο μεζέ-που με τόση αγάπη έφτιαχνε-είχε το χάρισμα της δωρεάς και της απύθμενης ευαισθησίας, της αποδοχής της ζωής σαν όνειρο, γιαυτό την βίωσε και της δόθηκε σαν μυθιστόρημα .

    Όταν μου ‘δωσε για πρώτη φορά τ’ όνομά του, μια γλυκιά ζάλη από περηφάνια για ότι μου εμπιστευότανε γέμισε όλη μου την ύπαρξη και φοβήθηκα για τ’ αποτελέσματα , μα τώρα που μου το ξανάδωσε και πήρε κι εκείνος το δικό μου από μένα, σαν φόρεσα μιαν αρματωσιά που με προστάτεψε για πάντα από κάθε άλλη φιλοδοξία και προχώρησα άφοβα προς το θαύμα της ζωής που ετάξαμε στον εαυτό μας με πίστη, ευλάβεια κι αλήθεια!

     Ξαναγύρισα στην Αθήνα, θα χρειαστεί σε λίγο να τον ακολουθήσω κι εγώ για τις διατυπώσεις του διαζυγίου μου.

    Η ζωή, που μου χάρισε έναν Άγγελο, μου ζήτησε απαράδεκτη πληρωμή όταν έπρεπε να καταθέσω πως ο Γιώργος μου φερνότανε άπρεπα. Πίστευα πως δεν θα μιλούσα ποτέ γι’ αυτόν παρά την καλοσύνη του, την ευγένειά του, την τιμιότητά του, τις γλυκές φροντίδες του και για το φαρμάκι που άθελά μας τον ποτίσαμε. Αλλά όχι, ένας γάμος δεν λύνεται με παινάδια, πρέπει να μπεις στο ψέμα, στις δικολαβίες, για να πάρεις το συχωροχάρτι, κι ο Έρωτας κι ο Πόνος μπλέχτηκαν τότε σε μια ρίζα αξεχώριστη.

    Αμέσως έπειτα, ο Άγγελος απάντησε σ’ ένα γράμμα του Γιώργου, που του είχε γράψει καιρό πριν, μ’ αυτά περίπου τα λόγια: «Θέλω να πλησιάσω την ψυχή σας με θρησκευτική αγωνία και να κριθώ ουσιαστικά, γιατί όσο κι αν έχω εγκληματήσει κατά την ανθρώπινη δικαιοσύνη, έχω το δικαίωμα να στραφώ μ’ ελπίδα στη σφαίρα της ανώτερης αγάπης και να σας εξομολογηθώ πως στο πρόσωπο της Άννας αντίκρισα τη μόνη γυναικεία Ύπαρξη που διατήρησε αλώβητο το αίσθημα της ζωής στην πιο υψηλή Ενότητά του και με τη βοήθειά της θα ολοκληρώσω τα υπέρτατα ιδανικά της ψυχής μου».

Ο Γιώργος του μήνυσε με μένα πως πίστευε στην ευτυχία μας και τον ευλογούσε και πως θα του έγραφε ο ίδιος έπειτα από το γάμο μας…..

Άννα Σικελιανού, Η ζωή μου με τον Άγγελο, εκδ. Εστίας χ.χ., σ. 109-111     

Ενδεικτική Βιβλιογραφία και Βιβλία της Άννας Σικελιανού

• Άννα Σικελιανού, Η ζωή μου με τον Άγγελο, Εστία χ.χ.

• Άννα Σικελιανού, Ένα τραπέζι θυμάται, Αθήνα 1995

• Άννα Σικελιανού, Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός, Ίκαρος 2002

• Άννα Σικελιανού, Mary Webb, «Το ακριβό φαρμάκι», Νεφέλη 1986.

  Πρόλογος Άγγελος Σικελιανός

• Άννα Σικελιανού, μετάφραση, Μ. Γ. «Η αλεπουδίτσα», Νεφέλη 1988

• Άννα Σικελιανού, μετάφραση, Ισιδώρα Ντάνκαν, «Η ζωή μου», Νεφέλη 1990

• Άγγελος Σικελιανός, Γράμματα στην Άννα, Ίκαρος 1980, πρόλογος Α. Σικελιανού

• Άννα Άγγελου Σικελιανού, περ. η λέξη τχ. 136/11,12,1996

  Μια φωτογραφία ανοίγει τον Παράδεισο

------

• Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, «Στο άρρητο υφάδι της ζωής τους». Άγγελος Σικελιανός-Άννα Άγγελου Σικελιανού, εκδ. Γρηγόρη 2002.

Προλογίζει η Άννα Σικελιανού.

(Στο 126 σελίδων αυτό βιβλίο, εκτός από το μελέτημα της συγγραφέως, υπάρχουν ασπρόμαυρες φωτογραφίες της Άννας και του Άγγελου Σικελιανού, που κοσμούν την έκδοση, και όπως η συγγραφέας γράφει, στο Επίμετρο, αναδημοσίευση των κειμένων για την Άννα Σικελιανού, που δημοσιεύτηκαν στο Αφιέρωμα του περιοδικού Συριανά Γράμματα:

Άννα Σικελιανού, Αυτοβιογραφικό

Άννα Άγγελου Σικελιανού, Με την αγάπη μου για τα «Συριανά γράμματα»

Άννα Άγγελου Σικελιανού, Και φοβάμαι και ελπίζω

Ελένη Καζαντζάκη, Για την Άννα Σικελιανού

Κική Ν. Ακριτίδη, Άννα Σικελιανού

Γεωργία Κακούρου-Χρόνη, Η αγάπη βλέπει σωστά

Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Αννούλα, όμορφη και σοφή φιλενάδα μου

Άγγελος Δεληβοριάς, Άννα Σικελιανού

• Κατερίνα Λαμπρινού, «Έλλη Αλεξίου/Λιλή Ζωγράφου/Άννα Σικελιανού». Τρεις Δρόμοι, εκδ. Αυτογνωσία 1989.

(Στις σελίδες 67-78, αναδημοσιεύεται η συνέντευξη της Άννας Σικελιανού, στην εφημερίδα «ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» 6 Φεβρουαρίου 1988, στην συγγραφέα, με τίτλο: «Άννα Άγγελου Σικελιανού, Άγγελος Άννας Σικελιανού, κρατώ το χέρι σου στην πιο ψηλή κορφή και βλέπω»  

• περιοδικό Ευθύνη τχ. 109/1,1981

  Γράμματα στην Άννα (βιβλ/κη)

• Μάνος Χωριανόπουλος, Ακρόπολη 1/3/1981

  Η Άννα Σικελιανού μιλάει για τον ποιητή του Αλαφροϊσκιωτου

• Λείας Παπαευστρατίου, περιοδικό Γυναίκα τχ. 814/25-3-1981

  Ο Άγγελος της Άννας Σικελιανού. Μια συζήτηση…

• Ελένη Κυπραίου, Ελευθεροτυπία 23/4/1990

  Η Άννα Σικελιανού μιλάει για την Ισιδώρα Ντάνκαν.

• Γεωργία Καρρά, Δημοσιογράφος 17/6/1990

  Συνέντευξη με την Άννα Σικελιανού. Τα Βάθη μιας ζωής.

• Πάρι Επιτροπάκη, Η Αυγή 17/2/1991

  Συνέντευξη με την Άννα Σικελιανού. 40 χρόνια από το θάνατο του ποιητή.

  Τατιάνα και Ροζέ Μιλλιέξ, «Μέσα στην Κατοχή, μας δώρισε τη φιλία του»

• περιοδικό Συριανά Γράμματα τχ. 20/10,1992

• περιοδικό Εικόνες τχ. 362/9-10-1991

• Άννα Γριμάνη, περιοδικό Ένα τχ. 25/17-6-1992

  Άννα Άγγελου Σικελιανού, Μια ζωή ένα «Συμπόσιο»

  Άννα Σικελιανού. Υπό το φως του Απόλλωνα

• Ρίτσα Φράγκου-Κικίλια, περ. Ρόπτρο τχ. 2/3,1993

  Ανναβδοκιά. Της Άννας Σικελιανού-της Βδοκιάς

• Γεωργία Καρρά, Ελεύθερος Τύπος 14/2/1993

  Άννα Σικελιανού-Δεκατρία χρόνια με τον Άγγελο της ζωής μου

• Ζαχαρίας Καραταράκης, Εξόρμηση 15/5/1994

  Μια συνάντηση με την Άννα Σικελιανού. Ο Μύθος και η ζωή με τον Σικελιανό.

• Ζαχαρίας Καραταράκης, Εξόρμηση 29/5/1994

  Κουβεντιάζοντας με την Άννα Σικελιανού (20/8/1990)

• Γεωργία Καρρά, Ελεύθερος Τύπος 16/4/1995

  Άννα Σικελιανού: Τα αναποδογύρισα όλα για έναν ποιητή, αλλά δεν το μετάνιωσα.

• Γιώργος Δ. Σαρηγιάννης, Τα Νέα 5/7/1996

  Συνέντευξη της Άννας Σικελιανού. «Συζώ ακόμη με τον Άγγελο»

• Ναταλί Χατζηαντωνίου, Ελευθεροτυπία 21/7/1997

  Απών-μα πανταχού παρών-ο Σικελιανός

• Βαγγέλης Ψυρράκης, Απογευματινή της Κυριακής 13/7/1997

  Η Άννα Σικελιανού θυμάται τον Άγγελο Σικελιανό. Βάρδο του Ελληνισμού και

  Κήρυκα της παγκόσμιας συναδέλφωσης.

• Γεωργία Καρρά, Ριλάξ Κυριακή 13/4/1997

  Άννα Σικελιανού, «Ο Μεγάλος έρωτας επιβιώνει»

• Κώστας Ρεσβάνης, Τα Νέα 8/7/2000. Τα Πρόσωπα τχ.20

  Συνέντευξη: Ζω για να θυμάμαι τον Άγγελο.

  Κώστας Μπουρναζάκης, «Ο μαραθώνιος για να συγκεντρωθούν οι 600 επιστολές.

• Δημήτρης Κονιδάρης, περιοδικό Πόρφυρας τχ. 107/4,6,2003

  (βιβλι/κη) για το βιβλίο της Παρασκευής Κοψιδά Βρεττού

• Χαρίκλεια Δημακοπούλου, εφημερίδα Εστία 6/10/2012

  Άννα Σικελιανού, η ζωή σαν μυθιστόρημα (βιβ/κη)

• Γιώργος Παπαδάκης, περιοδικό Πνευματική Ζωή τχ. 209/3,4,2012

• Κατερίνα Λυμπεροπούλου, εφημερίδα Το Βήμα 30/9/2012

  Έρωτας στο σανατόριο

• Ελένη Χωρεάνθη, στο μπλοκ της-στο διαδίκτυο, Πέμπτη 3/1/2013

 Δοκίμια: Με την κυρία Άννα Άγγελου Σικελιανού

• και από την ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ,

-Γιώργος Λεονάρδος, www. Oanagnostis. gr 8/4/2013

-Πάνος Τουρλής, ww.captainbook. gr, 11/12/2012

     Την ίδια εκείνη εποχή είχαμε την ελπίδα του νέου καρπού που περιμέναμε, όμως δεν ωρίμασε από τις σκληρές συνέπειες της ζωής που άφηνα στο Πήλιο. Μια οδυνηρή δοκιμασία που με οδήγησε σε σκληρές και ακραίες αποφάσεις, να φτάσω στο στην ολοκληρωτική στέρηση της ζωής μου με τον Άγγελο. Όμως η στοργή και η αβρότητα στα λόγια του, το χάδι της φωνής του ξανάφεραν τη ζεστασιά στην Ψυχή μου. Ακολούθησαν οι αγαπημένες μέρες της μοναξιάς και της δουλειάς που είχε αναλάβει ο καθένας. Εκείνος με την Ποίηση κι εγώ με το σπιτικό και πίστευα στη σπουδαιότητα του έργου και των δυό μας, γιατί ο Άγγελος έδινε μεγάλη σημασία στο πάθος του αντικρίσματος της ζωής.

    Τον Απρίλη ήρθε ο άντρας μου από το Πήλιο να μάθει την απόφασή μου. όταν είδα την οδύνη στα θολωμένα μάτια του, δεν είχα παρά να γονατίσω μπροστά του αμίλητη.

    Μερικές εικόνες της ζωής αρπάζονται απ’ τα σπλάχνα μας και μας συντρίβουν, χωρίς να ξέρουμε από πού θα βρούμε συγχώρεση. Το δίβουλο αίμα μας, φιλιώνει με τη ζωή μας διαπαντός.

    Έτσι έφυγα από την Αθήνα και γύρισα πάλι στο βουνό με τον άνθρωπό μου, γιατί δεν άντεχα να τον βλέπω με ταραγμένο μυαλό κι αβοήθητο. Άρχισε τότε μια αλληλογραφία με τον Άγγελο που κράτησε πέντε μήνες, ωστόσο τα γράμματα δεν φέρνουνε φως παρά φλόγες πύρινες. Θυμήθηκα τους καημένους τους θεούς, ανήμπορους μπροστά στη Μοίρα, τίποτε δεν αλλάζει, απ’ ότι έχει γίνει με τη βούλησή μας. Μα υπάρχει ποτέ δική μας βούληση;

    Σ’ αυτή την περίοδο ο Άγγελος μου έστειλε το δαχτυλίδι του-σφραγίδα των Δελφών-και μου μήνυσε πως δεν θα γράψει ούτε μια λέξη χωρίς αυτό. Τί κουράγιο μου έδωσε τότε μια σφραγίδα-την φορώ ακόμη στις επίσημες ημέρες και πάλι μου δίνει κουράγιο.

     Ωστόσο ήρθε η ώρα να φύγω οριστικά απ’ τον Ουράνιο Θόλο του βουνού με αγκουσεμένη καρδιά, και πήραμε πάλι τη βάρκα μας και κατευθείαν στο άσπρο σπιτάκι του «Ονείρου» με την ίδια ζωή, όπως στο μεσοδιάστημα της αιωνιότητας όπου είχαμε πρωτοσυναντηθεί….

Άννα Σικελιανού, Ο Ποιητής Άγγελος Σικελιανός, εκδ. Ίκαρος 2002, σ.25-26

    Το βιβλίο των Κωνσταντίνου Ι. Γουργουλιάνη και Νίκου Κ. Κυριαζή, είναι ένα εξαίρετο μυθιστόρημα που κινείται σε πολλαπλούς συνδεδεμένους μεταξύ τους κύκλους, του μύθου της ιστορίας του έρωτα, του ιδεαλιστή επιστήμονα της γυναίκας όνειρο και του μύστη ποιητή, όλα κάτω από την σοφή και αρχέγονη καθοδήγηση του Κένταυρου Χείρωνα και τις φωτεινές σκιές της ζωοδότρας ζωής του Βουνού του Πηλίου.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή σήμερα, Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2015

Πειραιάς, 25/10/2015     

Υ. Γ.

Παιδιά σηκωθείτε

να βγούμε στους δρόμους

γυναίκες και άντρες με τον ΕΝΦΙΑ

στα χέρια

στην τίμια της πατρίδος μας φορολογία

πάντα πιστοί

στην κυβερνητική πεπατημένη φορολογική εισπρακτική παράδοση

που από την κούνια μας ακολουθεί

να δημιουργήσουμε

τα νέα μνημονιακά αριστερά τζάκια της καινούργιας εποχής,

στα τούρκικα σήριαλ πάντα πιστοί ακροατές

Κόψτε συντάξεις, κόψτε επιδόματα

κόψτε από τα κομμένα

των προηγούμενων κυβερνητών

φορολογήστε χήρες,

φορολογήστε χήρους και χηρόπουλα

φορολογήστε τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη

που η θειά Χαδούλα του

βοήθησε στην υπογεννητικότητα της χώρας

αφού το γύναιο αυτό, τα έπνιγε

φορολογήστε τον Αντρέα Καρκαβίτσα

που δείχνει στο έργο του την αφορολόγητη επαρχία

φορολογήστε τον Νίκο Καζαντζάκη

που τόλμησε ο αθεόφοβος ,ο αντίχριστος

να αποκαλέσει την ιδεολογία του Κομμουνισμού, η ψώρα του καιρού μας

(από τότε).

Φορολογήστε

εργαζόμενους και εργαζόμενες

ανέργους και άνεργες

την αρχαία γραία ψωροκώσταινα

μην λησμονήσετε

η χώρα αντέχει,

η πατρίς πορεύεται με την συμπαράσταση του Ολανδρέου

κανείς της γενιάς μου δεν θα βγει σε σύνταξη

Τάδε Έφη.

Κορίτσια, ο Μπάρκουλης

ξεχάστε φορολογία και ΕΝΦΙΑ

Τεκνάκια, ο Γιαννακάς

στηθείτε στην ουρά της ανεργίας.

Συνέλληνες ψηφοφόροι, ο Κούρκουλος

Η Τασώ(η γειά σου κοκάλο),

καταστρώνει τον νέο φορολογικό χάρτη

για όλους αυτούς, που ξέχασαν να δηλώσουν τα εκατομμύριά τους

Αλήθεια,

ποιος πρώτος έλλην άνθρωπος

-μια και εμείς τα είπαμε όλα και τα ξέρουμε όλα-

δημιούργησε την λέξη Φόρος;

Ο αρχαίος Σόλων,

οι Φοίνικες,

ή μήπως είναι λέξη Σανσκριτική

Πληρώστε, πληρώστε, πληρώστε

τρείς

κάτι θα μείνει στα Ταμεία

Απολύεστε εν Ειρήνη.

Δεν γράφω ποιος το λέει αυτό

για να μην φορολογηθεί και αυτός.