MARTIN SHERMAN
BENT
Εικοστή Ογδόη Οκτωβρίου σήμερα, εθνική
αργία, η χώρα τιμά τους νεκρούς και τους ήρωές της του Δεύτερου Παγκόσμιου
Πολέμου. Ίσως να μην υπάρχει Ελληνική Οικογένεια που να μην έχει αιματοβαμμένες
μνήμες από εκείνη την περίοδο, να μην έχει σίγουρα φρικτές οικογενειακές
εμπειρίες, δικούς της νεκρούς ή τραυματίες. Χιλιάδες τόνοι χαρτιού έχουν
γραφτεί για εκείνη την πολεμική και κατοχική περίοδο, εξίσου χιλιάδες, είναι
και τα φιλμ ή τα ντοκιμαντέρ, που έχουν γυριστεί και παρουσιαστεί και έχουν ως
θέμα τους την εισβολή των Ιταλών Φασιστών και μετέπειτα, των Γερμανών ναζί στον
Ελλαδικό χώρο. Ποιητές, συγγραφείς, διανοούμενοι, αλλά, περισσότερο, οι απλοί
άνθρωποι του Λαού, κράτησαν ημερολόγια είτε από το Μέτωπο είτε από την εδώ
καταστροφική παρουσία των ναζιστικών στρατευμάτων. Σημειώσεις ανώνυμες,
διηγήσεις ιστορικές, αφηγήσεις φρικτών βασανιστηρίων, μαρτυρίες θανάτων και
διώξεων, που υπέστησαν οι Έλληνες πατριώτες που δεν θέλησαν να υποταχθούν στον
κατακτητή και αντιστάθηκαν, κρατώντας ορθό το εθνικό και πολιτικό τους φρόνημα.
Σύσσωμος ο Ελληνικός Λαός αντιστάθηκε στους κατακτητές του: από την πολιτική
του ηγεσία, τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, μέχρι τους φυλακισμένους ηγέτες και
οπαδούς του κομμουνιστικού κόμματος Ελλάδας, που βρίσκονταν εξορία και
φυλακισμένοι εξ αιτίας των ιδεολογικών τους πεποιθήσεων, και από την επίσημη
Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας μέχρι τους απλούς αγρότες και χωρικούς ανά την
επικράτεια. Η μνήμη εκείνης της περιόδου είναι ακόμα ζωντανή μέσα στις καρδιές
και συνειδήσεις των Ελλήνων, και ευτυχώς ακόμα, περνά από γενιά σε γενιά, από
τους μεγαλύτερους στους μικρότερους, από στόμα σε στόμα σαν εθνικό λαϊκό
παραμύθι, για κάτι φρικτό που συνέβει-όχι πολλά χρόνια πριν-τόσο στην χώρα μας
όσο και στην Ευρώπη, στον κόσμο ολόκληρο γενικότερα.
Δυστυχώς, παρά την Γαλλική Επανάσταση, την
Αγγλική, τον Διαφωτισμό, την Αναγέννηση, την Ουμανιστική Παιδεία, την πρόοδο
της Επιστήμης και την ανάπτυξη των Κλασσικών Γραμμάτων, η Ευρωπαϊκή Ήπειρος,
ήταν αυτή που δημιούργησε τους Δύο Παγκόσμιους Πολέμους, στα Ευρωπαϊκά της χώματα
καλλιεργήθηκαν οι τρείς ισμοί. Ο Φασισμός, ο Ναζισμός, και ο Σοβιετικός
Κομμουνισμός, και από την γηραιά ήπειρο ξεκίνησε και εξαπλώθηκε και η
αποικιοκρατία, δηλαδή, η οικονομική εκμετάλλευση των άλλων ηπείρων. Η Ευρώπη του
Μεσοπολέμου υπήρξε μια Ευρώπη των Δικτατοριών, των στρατιωτικών συγκρούσεων,
των ποιο μισαλλόδοξων αιματοβαμμένων πολιτικών και κοινωνικών φαινομένων,-όπως ήταν
ο Φασισμός και ο Ναζισμός. Χώρες με μεγάλη πολιτιστική παράδοση όπως η Ιταλία,
κράτη με σπουδαία μυαλά στον χώρο της επιστήμης, της φιλοσοφίας, της τέχνης,
της μουσικής, όπως η Γερμανία, παραδόθηκαν στα ποιο σκοτεινά δολοφονικά ένστικτά
των πολιτικών τους εκπροσώπων, για ένα μεγάλο διάστημα της ιστορίας τους.
Αυτοκαταστράφηκαν και ταυτόχρονα κατέστρεψαν την Ευρώπη, όσο και ένα μεγάλο μέρος
της υφηλίου.
Η μεγαλύτερη πληθυσμιακά εθνότητα που
πλήρωσε το σχιζοφρενικό και δολοφονικό σχέδιο ενός παράφρονα πολιτικού και της
ηγετικής του ομάδας, του Αδόλφου Χίτλερ, ήσαν οι Εβραίοι. Οι Εβραίοι, από τότε
που ο αρχαίος ρωμαίος αυτοκράτορας Τίτος ισοπέδωσε την χώρα τους, τους εξόρισε
σε όλη την Ευρώπη, διαλύοντας τις οικογένειές τους, δεν έμειναν μόνο ανέστιοι
για εκατοντάδες χρόνια, αλλά ήσαν, κατά μεγάλα ιστορικά διαστήματα, ο
αποδιοπομπαίος εθνικός τράγος, για τους ευρωπαίους δικτάτορες αλλά και
πολιτικούς ή θρησκευτικούς κυβερνήτες. Θεωρώ, ότι εμείς οι έλληνες από την μια
και οι εβραίοι από την άλλη, ήμαστε οι δύο μικροί «ανάδελφοι» λαοί της
μεσογειακής λεκάνης, που παρά τον μικρό πληθυσμιακά αριθμό των κατοίκων τους,
έχουν προσφέρει τόσα πολλά στην ανθρωπότητα, στον χώρο της τέχνης, του
πνεύματος του πολιτισμού, χωρίς να μηδενίζω ασφαλώς, την τεράστια προσφορά και
των άλλων πλούσιων και ανεπτυγμένων λαών της μεσογειακής λεκάνης και της
Ευρωπαϊκής Ηπείρου συνολικά.
Το Εβραϊκό Έθνος, πλήρωσε το μεγαλύτερο
τίμημα σε νεκρούς στην ιστορία της ανθρωπότητας, από τους ναζί, κατά την
διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Το Ολοκαύτωμα, δημιουργήθηκε μόνο για
αυτούς, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης φτιάχτηκαν για να εξοντώσουν στους θαλάμους
των αερίων τα εκατομμύρια των Εβραίων, μεγάλο και ασήκωτο το τίμημα ζωής που
πλήρωσε το Εβραϊκό Έθνος την περίοδο εκείνη. Μαζί με τους Εβραίους, επίσης,
εξοντώθηκαν, βασανίστηκαν, και υπέστησαν δεκάδες ταλαιπωρίες και εκατοντάδες
χιλιάδες πολίτες και κάτοικοι των άλλων ευρωπαϊκών χωρών που υπερασπίστηκαν την
πατρίδα τους κατά την πολεμική εισβολή της χώρας τους από τους Γερμανούς ναζιστές.
Οι Έλληνες επίσης, δεν υποτάχθηκαν και πλήρωσαν και εκείνοι βαρύ τίμημα, οι
Ισπανοί, οι Γάλλοι, οι τότε Σοβιετικοί Ρώσοι, οι Άγγλοι, οι Βέλγοι, οι Ολλανδοί
και μια σειρά άλλων κρατών που αντιστάθηκαν με σθένος και υπερηφάνεια στην
πολεμική αυτή λαίλαπα των Γερμανών ναζί.
Κάθε αντίπαλος των ναζί, κάθε άτομο με
πολιτική γνώμη, διαφορετική κοινωνική κρίση, θέση μη συμβατή προς τα δικά τους
ιδεώδη, αντίθετο ιδεολογικά, με ομοφυλόφιλη ερωτική επιλογή ζωής, (ακόμα και
Γερμανοί πολίτες), άτομα που δεν άνηκαν στην Άρια Φυλή, και ήταν αντίθετα προς
την κυρίαρχη μιλιταριστική θέση των ναζί και των απόψεών τους περί Άριας Φυλής,
έπρεπε να εξοντωθεί, να χαθεί από προσώπου γης, να εξαφανιστούν τα ίχνη του,
είτε αυτά κατοικούσαν μέσα στα όρια του γερμανικού εδάφους είτε κατοικούσαν στις
άλλες χώρες που στρατιωτικά κατακτούσαν, και να καταστραφεί η όποια πνευματική
και καλλιτεχνική τους δημιουργία. Ο Φασισμός, ο Ναζισμός αλλά δυστυχώς και ο
Σοβιετικός Κομμουνισμός, δεν άφησαν στο ιστορικό τους πέρασμα, παρά μόνο
ανθρώπινα πτώματα, διώξεις ιδεολογικών τους αντιπάλων, εξορίες χιλιάδων πολιτών
διαφορετικά σκεπτόμενων, βασανιστήρια των πολιτικών τους αντιφρονούντων,
εκατόμβες νεκρών.
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί, οι
Εβραίοι κατάδικοι φορούσαν το παράσημο θανάτου τους το κίτρινο τρίγωνο, το άστρο
του Δαυίδ, υπήρχαν όμως, και μια σειρά
άλλων συν-κρατούμενων από άλλες πληθυσμιακές ομάδες. Το παράσημο του θανάτου
τους, φορούσαν και οι πολιτικοί κρατούμενοι που ήταν το κόκκινο τρίγωνο. Το
παράσημο του θανάτου τους φορούσαν επίσης οι ποινικοί κρατούμενοι και ήταν το πράσινο
τρίγωνο. Το δικό τους παράσημο θανάτου, φορούσε και μια άλλη κατηγορία
κρατουμένων που κυνηγήθηκε από τους ναζί εγκληματίες, στάλθηκε στα στρατόπεδα
συγκέντρωσης και θανατώθηκε, ήταν οι Ομοφυλόφιλοι. Οι γνωστοί ως άντρες με το ροζ
τρίγωνο στο πέτο.
Ιστορικά γνωρίζουμε πλέον ότι, στα
στρατόπεδα συγκέντρωσης δεν θανατώθηκαν μόνο τα εκατομμύρια των Εβραίων, οι
εκατοντάδες πατριώτες αντιστασιακοί από τις εμπόλεμες χώρες, αλλά και οι αθίγγανοι,
οι πολικοί γερμανοί αντίπαλοι, οι ποινικοί, οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, οι
άνθρωποι χωρίς όραση, τα δυσκίνητα άτομα, τα άτομα που υπέφεραν από διάφορες
ψυχικές ασθένειες, οι ομοφυλόφιλοι άντρες κυρίως αλλά και γυναίκες, και μια
σειρά άλλων μειονοτήτων, που αποτελούσαν τα
«κοινωνικά σκουπίδια» για
τους «καθαρούς» της Γερμανικής φυλής και της ιδεολογίας των ναζί, αυτών που
μελετούσαν Νυμπελούγκεν και άκουγαν την
μουσική του Ρ. Βάγκνερ, ενώ έκαιγαν στις μεγάλες πλατείες τα βιβλία του
Γερμανού Τόμας Μαν, του Αυστριακού Στέφαν Τσβάιχ, το Συμπόσιο του Πλάτωνα και
άλλους αρχαίους και σύγχρονους συγγραφείς. Στα κρεματόρια δεν έστελναν μόνο
ανθρώπους αλλά και έργα του παγκόσμιου πολιτισμού.
Πάνε χρόνια τώρα, που μία από τις πολλές
φορές που επισκέφτηκα το Άγιο Όρος, έμεινα σε σπίτι τότε φίλων στην Θεσσαλονίκη.
Σε μία από τις επισκέψεις μου, ζήτησα να με πάνε και σε μια Εβραϊκή Στοά.
Αγαπημένοι φίλοι με πήγαν,-στο κέντρο της Θεσσαλονίκης-όπου εκεί για πρώτη φορά
συνάντησα και συνομίλησα με εβραίο ραβίνο. Ήταν η δεύτερη φορά που συναντούσα
άτομο εβραϊκής καταγωγής στην ζωή μου, η πρώτη ήταν, όταν έφηβος-τότε-φιλοξενήθηκα
σε σπίτι γνωστών μου στην Γαλλία. Τότε, ανάμεσα στις άλλες πάμπολλες ερωτικές
τρελίτσες που σαν δραστήριος και περίεργος ωραίος ενήλιξ νέος έκανα, γνώρισα έναν πανέμορφο και αρκετά
μορφωμένο εβραίο, που περάσαμε μαζί, μερικές θέλω να πιστεύω και από τις δύο
πλευρές, αξέχαστες προσωπικές στιγμές. Αλλά αυτά είναι οι μνήμες-πόροι αναπνοής
του σώματος, που σου δίνουν την δυνατότητα να αναπνέεις μεταγενέστερα, καθώς το
σώμα γέρνει και γερνά, κυρτώνοντας μαζί του και τα ερωτικά του πάθη. Και μένει
μόνο η γλυκειά και τρυφερή ατομική σου ανάμνηση, μαζί με το ποίημα του Νίκου
Καββαδία
Αυτό λοιπόν το ωραίο
εβραιόπουλο, που ηλικιακά ήταν τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια μεγαλύτερό μου,
στις συζητήσεις που κάναμε κατά την διάρκεια της γνωριμίας μας, μου πρωτομίλησε
για τους «άντρες με τα ροζ τρίγωνα»,
τους ομοφυλόφιλους δηλαδή που οι ναζί εγκληματίες φυλάκισαν και εξόντωσαν στα
στρατόπεδα συγκέντρωσης την εποχή του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Θυμάμαι
ακόμα, καθώς με ρωτούσε για την αντιμετώπιση των ομοφυλόφιλων από την ελληνική
πολιτεία την εποχή εκείνη, μου ανέφερε ότι σπούδαζε στην Γαλλία, και ότι δεν θα
ξαναγύριζε στο κράτος του Ισραήλ, γιατί τότε, τέλη δεκαετίας του 1970, αρχές
της δεκαετίας του 1980, οι ομοφυλόφιλοι στην χώρα του περνούσαν δύσκολες στιγμές
από τους σκληροπυρηνικούς εβραίους.
Αρκετά χρόνια αργότερα, όταν επισκέφτηκα
την Εβραϊκή Συναγωγή, ξανασυνάντησα άτομο με εβραική καταγωγή, που ήταν όμως
έλληνας κάτοικος της Θεσσαλονίκης. Φιλόξενα άτομα, με δέχτηκαν πρόσχαρα και
διεξήγαγα μια εποικοδομητική συζήτηση μαζί τους. Μάλιστα, όταν τους ζήτησα να
μου που αν υπήρχαν ποιήματα του εβραίου ποιητή και μεταφραστή Γιοζέφ Ελιά, με
μεγάλη προθυμία μου προσέφεραν έναν τόμο με τα ποιήματα και τις μεταφράσεις του
και μια ιστορία της εβραικής λογοτεχνίας που μέχρι πρόσφατα είχα στην κατοχή
μου.
Οι συζητήσεις που είχα κάνει με τον ωραίο
νέο από το Ισραήλ στην Γαλλία, είχαν εντυπωθεί στο μυαλό μου, και ζητούσαν την
κατάλληλη στιγμή για να οργανωθούν και να τεκμηριωθούν. Την περίοδο εκείνη,
είχε ιδρυθεί το ΑΚΟΕ, είχε εκδοθεί το περιοδικό ΑΜΦΙ, το περιοδικό λάμδα, και
μια σειρά άλλων ομοφυλόφιλων και μη περιοδικών, που αναφέρονταν στον διαρκή
αγώνα των ομοφυλόφιλων για ελεύθερη ερωτική ζωή ισότιμη με εκείνη των
ετεροφυλόφιλων και προσωπική ελεύθερη διαχείριση των σωματικών τους αναγκών.
Εκτός από την έκδοση περιοδικών και βιβλίων που την εποχή εκείνη εκδόθηκαν στον
ελληνικό χώρο, και τις διάφορες κοινωνικές και πολιτικές ζυμώσεις και πορείες, καθώς
η ελληνική κοινωνία άλλαζε αργά και σταθερά, ο κινηματογράφος ασχολήθηκε πιο
συστηματικά με το θέμα, αλλά και το θέατρο δεν έμεινε αδιάφορο. Άρχισαν να
ανεβαίνουν στις ελληνικές σκηνές παραστάσεις με παρόμοιο θέμα, έλληνες
συγγραφείς να γράφουν έργα και καταξιωμένοι ηθοποιοί να υποδύονται σοβαρούς
ομοφυλόφιλους ρόλους, πέρα από αυτούς που είχαμε συνηθίσει στην επιθεώρηση, ή
στην ενδιάμεση κατάσταση όπως είταν το έργο «Το Κλουβί με τις τρελές» που είχε
υποδυθεί ο αξέχαστος Σωτήρης Μουστάκας. Ενδεικτικά αναφέρω ορισμένα ελληνικά
και ξένα έργα, που πάνω κάτω παραστάθηκαν εκείνη την χρονική περίοδο: «Τη
χοντρή μας φίλη» του Τσάρλς Λώρενς, τον «Λάκκο της Αμαρτίας» του Γιώργου
Μανιώτη, η «Η Δικιά μας» των Ρόυ Κλάρκ και Σαμ Μπόμπρικ, η «Ερωτική Τριλογία»
του Χάρβευ Φέρστιν και άλλα έργα που με το καστ των ηθοποιών και την κατάλληλη
σκηνοθεσία, γνώρισαν στο ευρύ θεατρικό κοινό το θέμα και τα προβλήματά του,
τόσο στο εξωτερικό όσο και στην ελλάδα.
Ο Μάρτιν Σέρμαν(Martin Sherman), Αμερικανός
θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος δηλωμένος ομοφυλόφιλος και εβραίος, γεννήθηκε
στο Νιού Τζέρσεϋ της Φιλαδέλφειας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής,(1938-) σπούδασε στο
Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και την περίοδο 1976-1977 υπήρξε “Resident” συγγραφέας στο «Playwrights Horizons”
της Νέας Υόρκης, υπήρξε μέλος του “Ensemble Studio
Theatre”. Τα θεατρικά του έργα παρουσιάστηκαν σε θέατρα εκτός
Μπροντγουαίη και σε θέατρα ρεπερτορίου της Αμερικής και της Ευρώπης. Ανάμεσα σε άλλα έργα του περιλαμβάνονται τα: «Next Year in Jerusalem, The Night before Paris, Cracks, Passing By και το Rio Grande. Ανάμεσα στις άλλες θεατρικές του ασχολίες, έγραψε και
το έργο με τίτλο Movements, για την τηλεόραση του BBC. Όπως αναφέρονται στο
οπισθόφυλλο της ελληνικής έκδοσης του θεατρικού του έργου «ΜΠΕΝΤ».
Το σημαντικό αυτό θεατρικό έργο του Μάρτιν
Σέρμαν, που διαβάστηκε για πρώτη φορά από σκηνής το 1978 στην αίθουσα «Ευγένιος
Ο’ Νηλ» στο Κοννέκτικατ, μεταφράστηκε
από τον σκηνοθέτη Γιώργο Θεοδοσιάδη, και εκδόθηκε σε βιβλίο τον Οκτώβρη του
1980 από τις εκδόσεις «αμοργός», η κεντρική του διάθεση γίνονταν από το Βιβλιοπωλείο
«ΑΙΟΛΟΣ».
Το βιβλίο περιέχει: το έργο σελίδες 27 έως
105,
μικρό πληροφοριακό ιστορικό
της πρώτης του παγκόσμιας πρεμιέρας 3 Μαΐου 1979 στο Λονδίνο στο Royal Court Theatre, με τους Ian Mc Kellen ως Max, Tom Bell ως Horst, Jeff Rawle ως Ρούντυ,
Terence Shffolk
ως Βολφ, Ken Shorter ως Γκρέτα, Richard Gale ως θείος
Φρέντυ, John Francis ως λοχαγός των Ες-Ες και Roger Dean ως δεκανέα,
Haydn Wood, Jeremy Arnold, Peter Cellier,
ως πρώτος, δεύτερος, τρίτος αξιωματικός αντίστοιχα, σ. 9,
στις σελίδες 10 έως 12
υπάρχουν ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την παράσταση.
στις σελίδες 13 έως 15
υπάρχουν φωτογραφίες από την παράσταση του “BENT”, στην πρώτη παράσταση 2/12/1979 στην Νέα Υόρκη στο
θέατρο New Apollo Theatre, με τον γνωστό ηθοποιό Richard Gere ως Μαξ, David
Marshall Grant ως Ρούντυ, James Remar ως
Βολφ, David Dukes ως
Χορστ, Gregory Salata ως Γκρέτα, George Hall ως θείος Φρέντυ, Ron Randell ως
λοχαγός των Ες-Ες, και Kai Wulff, Davies
Davies and John Snyder ως γερμανοί αξιωματικοί των Ες-Ες.
Στην σελίδα 16 αναφέρονται οι
συντελεστές της ελληνικής παράστασης του έργου:
ΟΙ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Γιώργος
Θεοδοσιάδης
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος
Πάτσας
Μουσική: Γιάννης Σπανός
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
(με τη σειρά που
εμφανίζονται)
ΜΑΞ: Γιάννης Φέρτης
ΡΟΥΝΤΥ: Αλέξανδρος
Αντωνόπουλος
ΒΟΛΦ: Παναγιώτης Ζαγανιάρης
ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ: Γιώργος
Μιχαλάκης
2ος ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ:
Δημήτρης Αρώνης
ΓΚΡΕΤΑ: Αλέξης Γεωργίου
ΘΕΙΟΣ ΦΡΕΝΤΥ: Γιώργος
Μοσχίδης
3ος ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ:
Γιάννης Βουγιουκλής
ΧΟΡΣΤ: Πέτρος Φυσσούν
ΚΑΠΟ: Δημήτρης Αρώνης
ΔΕΚΑΝΕΑΣ: Νίκος Τσιλούνης
ΛΟΧΑΓΟΣ ΤΩΝ ΕΣ-ΕΣ: Γιώργος
Μοσχίδης
Στην Ελλάδα το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη
φορά στην Αθήνα από το θίασο του Γιάννη Φέρτη στο θέατρο «Αθηνά» στις 23
Οκτωβρίου 1980.
Στις σελίδες 17-20 υπάρχουν
ασπρόμαυρες φωτογραφίες από την ελληνική παράσταση.
Στις σελίδες 21 έως 25,
δημοσιεύεται ένα χρονολογικό χρονικό για:
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ
ΚΑΤΑΔΙΩΞΕΙΣ ΤΩΝ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
1871
Ο βασιλιάς Βίλχελμ,
δημιουργός του Β΄ Ράϊχ υιοθετεί τον Βαυαρικό Κώδικα. Το άρθρο 175 αυτού του
Κώδικα αναφέρει «ασελγής και αφύσικη συμπεριφορά, τιμωρείται με φυλάκιση μιας
ημέρας έως πέντε χρόνια».
1897
Οι Άντολφ Μπράντ, Μάγκνους
Χίρτσφελντ και Μαξ Σπόχρ ιδρύουν τον πρώτο οργανισμό για τα δικαιώματα των
ομοφυλοφίλων με την ονομασία «Επιστημονική Ανθρωπιστική Επιτροπή»
1898
Υποβλήθηκε στο Ράιχσταγ
αίτηση με 900 υπογραφές για την ανάκληση του άρθρου 175 του Βαυαρικού Κώδικα. Η
αίτηση απορρίφθηκε. Στα επόμενα δέκα χρόνια υποβλήθηκαν, μάταια, κι άλλες
αιτήσεις.
1910
Η Κυβέρνηση υπέβαλε πρόταση να
τεθεί εκτός νόμου ο «Λεσβιακός έρωτας». Η πρόταση αυτού του νομοσχεδίου δεν
έγινε δεκτή.
1919
Ο Μάγκνους Χίρτσφελντ
(Εβραίος και ομοφυλόφιλος) δέχτηκε στο Μόναχο επίθεση από ομάδα αντισημιτών.
Αργότερα, τον ίδιο χρόνο, δέχτηκε επίθεση από τους Ναζί και αφέθηκε στο
πεζοδρόμιο με κάταγμα στο κρανίο.
1921
Ο Μπρούνο Μάτουζεκ άνοιξε στο
Βερολίνο το θέατρο «ΕΡΩΣ» (EROS). Ήταν το πρώτο θέατρο που παρουσίαζε και
ομοφυλοφιλικά θέματα. Τον ίδιο καιρό πρωτοεμφανίστηκε και η παραστρατιωτική
οργάνωση των Ναζί τάγματα εφόδου.
1923
Στη Βιέννη παρουσιάζεται η
ταινία του Μάγκνους Χίρτσφελντ με τίτλο «Διαφορετικός από τους άλλους». Οι
φασίστες πυροβόλησαν και τραυμάτισαν αρκετούς θεατές που παρακολουθούσαν την
πρώτη ταινία με θέμα ομοφυλόφιλους.
1925
Επανάσταση του «Εθνικού
Σοσιαλιστικού Κόμματος των Εργατών» (επίσημος τίτλος του Κόμματος των Ναζί). Το
καλοκαίρι του 1925 γίνεται η συγκρότηση των πρώτων Μονάδων των Ες-Ες. Ο Έρνστ
Ρέμ, ένας από τους πιο βασικούς συμβούλους του Χίτλερ (και ομοφυλόφιλος)
κατηγόρησε ένα 17χρονο «γνωστό του» ότι τον λήστεψε σπίτι του τα χαράματα.
1928
Στις 14 Μαίου 1928 το Εθνικό
Σοσιαλιστικό Κόμμα ανακοίνωσε τις επίσημες απόψεις του πάνω στο θέμα της ομοφυλοφιλίας:
«…Δεν είναι απαραίτητο εσείς ή εγώ να ζούμε, αλλά είναι απαραίτητο να ζήσει ο
γερμανικός λαός. Και θα ζήσει, μόνο αν μπορεί να πολεμήσει, γιατί ζωή σημαίνει
μάχη. Μπορεί δε να πολεμήσει, μόνο αν διατηρήσει τον ανδρισμό του. Θα
διατηρήσει τον ανδρισμό του, αν εξασκείται συστηματικά, όχι μόνο ψυχικά και
σωματικά, αλλά και στα ερωτικά θέματα. Ελεύθερος έρωτας, και κυρίως
παρεκτροπές, σημαίνουν έλλειψη πειθαρχίας. Γι’ αυτό και τον αποκόπτουμε, όπως
αποκόπτουμε κάθε τι που βλάπτει το λαό μας. Ένας που θα σκεφτόταν έστω,
ομοφυλοφιλικό έρωτα, θα ήταν εχθρός μας…»
Την ίδια εποχή: Η Επιτροπή
του Ράιχσταγ με ψήφους 15 υπέρ και 13 κατά, ενέκρινε τον Αναθεωρητικό Ποινικό
Κώδικα, που αναθεωρούσε διατάξεις σχετικές με την ομοφυλοφιλία κλπ…
1929
Το Χρηματιστήριο καταρρέει. Ο
Αναθεωρητικός Ποινικός Κώδικας αποσύρθηκε πριν τεθεί καν σ’ εφαρμογή. Οι Ναζί
προχωρούν σαρωτικά προς την εξουσία.
1930
Ο Έρνστ Ρεμ έγινε αρχηγός των
Ταγμάτων Εφόδου.
1933
Γενάρης: Ο Χίτλερ γίνεται
Καγκελάριος του Γ΄ Ράϊχ.
Μάρτης: Ιδρύεται το
στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Νταχάου.
Απρίλης: Ίδρυση της Γκεστάπο.
(Μυστική Κρατική Υπηρεσία Ασφαλείας). Οι Ναζί καταστρέφουν στο Βερολίνο το
«Ινστιτούτο Επιστημονικής Μελέτης του Σεξ» που είχε ιδρύσει ο Μάγκνους
Χίρτσφελντ.
1934
Ιούνιος:
Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΑΧΑΙΡΙΩΝ
Ο Έρνστ Ρεμ δολοφονήθηκε Ο
Χίτλερ εξέδωσε διαταγή να καθαιρεθούν και να απομακρυνθούν από το Στράτευμα
όλοι οι ομοφυλόφιλοι. Διακόσια ηγετικά στελέχη των Ες-Ες περικυκλώθηκαν στο
Βερολίνο και σφάχτηκαν.
Ιούλιος:
Ο Κούρτ Χίλλερ, που αγωνιζόταν
σθεναρά για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, συνελλήφθη και στάλθηκε στο
στρατόπεδο συγκέντρωσης του Όρινμπουργκ.
Εγκρίθηκε Νόμος που επέτρεπε
τη στείρωση των: ομοφυλόφιλων, σχιζοφρενών, επιληπτικών, ναρκομανών και…
υστερικών! Επίσης αυτών που γεννήθηκαν τυφλοί ή δύσμορφοι. Για την ακρίβεια, οι
ομοφυλόφιλοι είχαν και δεν είχαν υποστεί στείρωση. Ως το 1935, περίπου 56.000
άτομα είχαν υποστεί αυτή τη «θεραπεία»!
Η δραστηριότητα του Μάγκνους Χίρτσφελντ
«Επιστημονική Ανθρωπιστική Επιτροπή» που αγωνιζόταν για τα δικαιώματα των
ομοφυλοφίλων σταμάτησε και γενικά, όλες οι κινήσεις και δραστηριότητες των
ομοφυλοφίλων καταπνίγηκαν.
1935
Στη επέτειο της ανόδου του
Κόμματος των Ναζί στην Αρχή, το περιβόητο άρθρο 175 αναθεωρήθηκε. Προστέθηκαν
δέκα ακόμη περιπτώσεις που θεωρούνται αξιόποινες. Σ’ αυτές συμπεριλαμβάνονταν:
το φίλημα, το αγκάλιασμα και ακόμη: η ομοφυλοφιλική διάθεση, σκέψη και…
φαντασία!!!
1936
Απόσπασμα από σχετικό λόγο
του Χίμλερ: «Η άποψή μας είναι ότι: η ομοφυλοφιλία είναι αποτέλεσμα και
εκδήλωση εκφυλισμού που καταστρέφει τη φυλή μας. Πρέπει να θυμηθούμε και να
ακολουθήσουμε τις αρχές του NORDIC-εξόντωση
του εκφυλισμού, προστατευτική επιτήρηση κλπ. Την περίοδο αυτή αρχίζει η
συγκέντρωση πολιτών και ιδιαίτερα των ομοφυλοφίλων, στα διάφορα στρατόπεδα
συγκέντρωσης.
Στην αρχή αυτά τα στρατόπεδα χρησίμευαν ως
κέντρα συγκέντρωσης φυλάκισης. Μετά όμως από το 1940, μεταβλήθηκαν σε κέντρα
εξόντωσης. Υπολογίζεται ότι 250.000-500.000, περίπου, ομοφυλόφιλοι, εξοντώθηκαν
σ’ αυτά τα στρατόπεδα, Ο ακριβής αριθμός δεν είναι εξακριβωμένος, δεδομένου ότι
οι Σύμμαχοι διατήρησαν το άρθρο 175 και μετά το τέλος του πολέμου.
Ένα ΡΟΖ ΤΡΙΓΩΝΟ που έφεραν υποχρεωτικά
πάνω τους οι αποφυλακισμένοι, κατά την διάρκεια του πολέμου, δεν αποκάλυπτε το
συγκεκριμένο λόγο, της φυλάκισής τους. Βρίσκονταν, όμως σε συνεχή επιτήρηση και κινδύνευαν συνεχώς να
επιστρέψουν στο στρατόπεδο ή στη φυλακή. Ο σχετικός Νόμος αποσύρθηκε το… 1969.
Σε αιτήσεις ενδιαφερόμενων να αποκατασταθούν ηθικά, τα δικαστήρια αποφάνθηκαν
ότι: οι φυλακισθέντες ομοφυλόφιλοι θεωρούνται (σύμφωνα με την νομοθεσία που
ίσχυε) ποινικοί κατάδικοι και όχι πολιτικοί. Κι έτσι, οι άνθρωποι αυτοί, δεν
αποκαταστάθηκαν ποτέ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
JIM STEAKLEY:
Το Κίνημα των ομοφυλοφίλων
στη Γερμανία. Σειρά άρθρων καθώς επίσης και το άρθρο του, «Οι ομοφυλόφιλοι και
το Γ΄ Ράιχ» που δημοσιεύτηκαν στο CANADA ‘S BODY POLITIC, τεύχη 9,10,11
JOHN LAURITSEN και DAVID
THOSTAD’S:
Η πρώτη κίνηση για τα
δικαιώματα των ομοφυλοφίλων 1864-1935
HANS PETER BLEUEL’S:
Σεξ και Κοινωνία στη Γερμανία
των Ναζί
GERALD REITLINGER’S:
Τα Ες-Ες, άλλοθι ενός Έθνους
RUDOLPH HOESS’S:
Διοικητής του Άουσβιτς
ALBERT SPEER’S:
Μέσα στο Γ΄ Ράιχ
CHRISTOPHER INHERWOOD’ S:
Κρίστοφερ και οι όμοιοί του.
OTTO FRIEDRICH’S:
Πριν από τον κατακλυσμό
BRUNO BETTELHEIM’S:
Η εμπνευσμένη καρδιά
RICHARD GRUNBERGER’S:
Η Κοινωνική ιστορία του Γ΄
Ράιχ.
JEFFREY WEEK’S:
Βγαίνοντας έξω
HEINZ HEGIER’S:
Οι άνθρωποι με το ροζ τρίγωνο
W. I. SCOBIE’S:
Στρατόπεδα θανάτου. Δημοσιεύτηκε
στο GAY SUNSHINE, τεύχος 25
Στην σελίδα 26, υπάρχει η
εξής επιστολή του Μάρτιν Σέρμαν:
Είμαι
ευτυχής που τυπώνεται το «Μπεντ» στην Ελλάδα, μια χώρα και μια κουλτούρα που
σέβομαι βαθύτατα. Το «ΜΠΕΝΤ» είναι πάνω από όλα, μια ιστορία αγάπης και
εντιμότητας απέναντι στον εαυτό μας, αναφέρεται όμως, επίσης, στην καταπίεση
μιας μειονότητας.
Η πιθανότητα
μιας ανάλογης καταπίεσης που υπάρχει στο σύγχρονο κόσμο δεν έχει απομακρυνθεί
υπάρχουν τέτοια σημάδια σ’ αυτή τη χώρα σήμερα. Χαιρετίζω, συνεπώς, το κουράγιο
του εκδότη και των συντελεστών αυτού του έργου.
ΜΑΡΤΙΝ ΣΕΡΜΑΝ, Αθήνα
25/10/1980
Το έργο αποτελείται από δύο
μέρη και έντεκα σκηνές.
Το πρώτο μέρος έχει 6 σκηνές,
το δεύτερο μέρος 5.
Την παράσταση στην εποχή της, παρακολούθησα
τρείς φορές, είτε μόνος μου είτε με θεατρόφιλη παρέα, και τις τρείς φορές το
θέατρο ήτανε τίγκα.
Όλοι οι συντελεστές μηδενός
εξαιρουμένου, ήσαν εξαιρετικοί, καθώς και η σκηνοθεσία, τα κοστούμια και η
μουσική.
Είτε ήταν το δίδυμο Γιάννης
Φέρτης(τον είχα πρωτοδεί στο θέατρο, δίπλα στην Μελίνα Μερκούρη στο «Γλυκό
Πουλί της Νιότης» του Τένεσσυ Ουίλλιαμς)
-Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, ως
Μαξ και Ρούντυ αντίστοιχα, δυό φίλοι και εραστές που μπλέκονται αργά και
σταθερά στον ιστό της αράχνης του επερχόμενου θανάτου τους, προσπαθώντας να
κρατήσουν ανοιχτούς τους κρουνούς της ανθρωπιάς τους, με την άνοδο των ναζί στην εξουσία στην
γερμανία του μεσοπολέμου, που επιδιώκουν να βρουν τρόπους για να δραπετεύσουν
από το Βερολίνο.
Ο Μαξ, φανερός ομοφυλόφιλος,
αστός και από πλούσια οικογένεια,-οι δικοί του τον απαρνήθηκαν όταν εκείνος
αποφάσισε να κάνει φανερή την ερωτική του ιδιαιτερότητα-κάνοντας δουλειές του
ποδαριού τα κουτσοκαταφέρνει οικονομικά, συζεί με τον σύντροφό του τον Ρούντυ,
έναν νεότερό του σπουδαστή του χορού, σε ένα φτηνό ενοικιαζόμενο διαμέρισμα. Ο
Γιάννης Φέρτης, βασισμένος στην ποιότητα του έργου και το ήθος γραφής του
Μάρτιν Σέρμαν, έδωσε έναν Μαξ μακριά από ερεθιστικά πονηρά κρυφογελάκια, από
δηλώσεις κορώνες υπεράσπισης των μειονοτήτων, και από δακρύβρεχτες χειρονομίες
που θα σήκωναν πολύ συζήτηση, στην εποχή του έργου. Ούτως ή άλλως, κάθε
ανθρώπινη ύπαρξη, ανεξαρτήτου φυλής, θρησκεύματος, σεξουαλικής, ή ιδεολογικής ή
άλλου είδους επιλογή, έγκλειστη σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, αναμένοντας την
εκτέλεσή της, είναι καταδικαστέα. Ο Ρούντυ, χορεύει στο Gay Bar της Γκρέτας, και έτσι εξοικονομεί τα προς το ζειν και
των δύο. Ο Αλέξανδρος Αντωνόπουλος ερμήνευσε τον ευαίσθητο και ζηλιάρη νέο
χορευτή, με μαεστρία και τέχνη, έδωσε τα εσωτερικά του αδιέξοδα με πειθώ και
ξεπέρασε τις καθιερωμένες γραφικότητες του ρόλου σε στιγμές άγχους και
ζηλοτυπίας. Το δίδυμο Γιάννης Φέρτης-Πέτρος Φυσσούν, στους ρόλους των Μαξ και
Χορστ, που μέσα από την ιδιαίτερη-από απόσταση-ερωτική τους σχέση, αγωνίζονται
να έρθουν ο ένας κοντύτερα στον άλλον, να γνωρίσουν ο ένας τον άλλον καλύτερα
και απελευθερωτικά, να ακουμπήσουν παρηγορητικά έστω και στιγμιαία ο ένας τον
άλλον, να κατεδαφίσουν τα τείχη της μοναξιάς και απομόνωσης που τους κυκλώνουν
όπως τα ηλεκτροφόρα καλώδια του
στρατοπέδου, να στήσουν γέφυρες επικοινωνίας και ανθρωπιάς, να ξεδιψάσουν έστω
και για λίγο, από την σκοτεινά ελπιδοφόρα πηγή των βλεμμάτων τους, που
στιγμιαία και με μεγάλο κίνδυνο για την ίδια τους την ζωή, προσπαθούν να
στρέψουν συντροφικά ο ένας το βλέμμα του προς τον άλλον, για να δηλώσουν την
αγάπη τους, κουβαλώντας συνεχώς πέτρες, δίπλα σε έναν λάκκο που είναι γεμάτος
με τα πτώματα άλλων συγκρατούμενών τους, φυλακισμένοι και συνεχώς υπό
παρακολούθηση, σε ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης,
που είχαν δημιουργήσει οι ναζί για κάθε είδους αντιφρονούντες προς το καθεστώς
που είχαν με την βία επιβάλει την περίοδο εκείνη, προετοιμάζοντας το
αιματοκύλισμα της ευρωπαϊκής ηπείρου, φορώντας ο ένας το Ροζ Τρίγωνο (ο Χόρστ)
έχοντας αποδεχθεί την ομοφυλοφιλία του μπροστά στους βασανιστές διώκτες του ναζί,
πληρώνοντας το τίμημα της προσωπικής του ελευθερίας, τόσο από τους διώκτες του
όσο και από τους άλλους κρατούμενους, (πολιτικούς,
τσιγγάνους, εβραίους, ποινικούς, κλπ) και ο άλλος, το κίτρινο τρίγωνο των
εβραίων, (ο Μαξ) καθώς οι ναζί σκοτώνοντας τον σύντροφό του Ρούντυ,-επειδή
φορούσε γυαλιά-(άρα διανοούμενος),και εξαναγκάζοντας και τον ίδιο να
συμμετάσχει στα φρυκτά του βασανιστήρια, να τον απαρνηθεί ως σύντροφο, και να
κάνει έρωτα με μία γυναίκα για να αποδείξει ότι είναι άντρας στα μάτια των
δημίων του, προσπαθεί να αποφύγει τον εξευτελισμό της σεξουαλικής του ιδιαιτερότητάς, ακόμα και από
τους συγκρατούμενούς του, στο θάλαμο που κοιμούνται.
Στο δίλημμα μεταξύ ζωής και
θανάτου, επιβίωσης ή εκτέλεσης ο άνθρωπος επιλέγει την ζωή. Έτσι και ο Μαξ,
εξαναγκάζεται να απαρνηθεί αυτόν που αγαπούσε και φρόντιζε, μια, και δεν
κατόρθωσε να τον σώσει φυγαδεύοντας και τον ίδιο στο Άμστερνταμ στην Ολλανδία.
Αν και γνωρίζουμε ότι είχε ζητήσει από τον θείο του Φρέντυ να του εξασφαλίσει
δύο εισιτήρια για το ταξίδι διαφυγής τους. Ο Γιώργος Μοσχίδης ενσάρκωσε
θεσπέσια τον θείο Φρέντυ, έναν μεσήλικα κρυφό ομοφυλόφιλο, ο οποίος κρατώντας
τα κοινωνικά προσχήματα και τις κατά συνθήκη ψεύδη οικογενειακές επιταγές και
κανόνες του κοινωνικώς φαίνεσθαι, επιβίωνε μέσα στο εχθρικό αυτό περιβάλλον
έχοντας την κρυφή υποστήριξη της οικογένειας. Στην σχετική σχεδόν κρυφή
συζήτηση που είχε με τον θείο του στο πάρκο, ο Μαξ, αρνήθηκε να παραλάβει το
ένα εισιτήριο που του εξασφάλισε ο θείος του, μια και δεν θα δραπέτευε με τον
σύντροφό του, πράγμα που έκανε τον θείο Φρέντυ, να κατηγορήσει τον Μαξ, ότι με
την ανοικτή και προκλητική συμπεριφορά του απέναντι στο κοινωνικό κατεστημένο
προκάλεσε την απομάκρυνσή του από την οικογένεια., και επιβάρυνε την εξαθλίωση
της ζωής του. Ο Πέτρος Φυσσούν, χωρίς ολισθήματα επίσης γραφικότητας, χωρίς
παραξενιές που ίσως σήκωνε ο ρόλος του, ερμήνευσε έναν Χόρστ με μεγάλη ευκολία
και επιτυχία. Το από απόσταση ερωτικό του άγγιγμα με τον Μαξ, δόθηκε με τέτοια ψυχική
δόνηση που έκανε θυμάμαι τους θεατές να ξεσπάσουν σε παρατεταμένα
χειροκροτήματα. Οι τολμηρές σκηνές που για πρώτη φορά διαδραματίζονταν επί
σκηνής, μια και πρώτη φορά ανεβάστηκε διεθνώς, και στην ελλάδα σχεδόν σύγχρονα
με το εξωτερικό, έργο με τέτοια θεματολογία, ήσαν ερμηνευτικά άψογες από
πλευράς τεχνικής, μέσα στα πλαίσια του θεατρικού παιχνιδιού και του μηνύματος
που το έργο αυτό εξέπεμπε. Η Γκρέτα, που τόσο καταπληκτικά ερμηνεύτηκε από τον
πρόωρα χαμένο ηθοποιό Αλέξη Γεωργίου(τον είχα απολαύσει και στον «Λάκκο της
Αμαρτίας» του Γιώργου Μανιώτη), δεν ήταν ομοφυλόφιλος, αλλά ένας αριβίστας
άντρας που ντύνονταν γυναικεία και διατηρούσε το μπαρ αυτό για τους
ομοφυλόφιλους, για να θρέψει την οικογένειά του, την περίοδο που κυκλοφορούσε
στα νυχτερινά μπαρ ο ομοφυλόφιλος Έρνστ Ρεμ ο αρχηγός των ταγμάτων εφόδου, και
η νυχτερινή αυτή ζωή των ανθρώπων απολάμβανε μια σχετική ελευθερία. Ο Αλέξης
Γεωργίου, ήταν μαγευτικός, ισορροπούσε μεταξύ αηδίας λόγω ρόλου και
τρυφερότητας, μεταξύ κυνισμού και κρυφού σπαραγμού, αδιόρατης θλίψης και
γυναικείας μελαγχολίας. Ξεπέρασε τα κλισέ του ρόλου και θυμάμαι μας απογείωσε
όλους. Αλλά και ο Παναγιώτης Ζαγανιάρης έδωσε έναν ποθητό Βόλφ, με την λαϊκή
του φινέτσα και την μπρούτα ερωτική του διάθεση. Με αρκετή μαεστρία απέδωσε και
ο Δημήτρης Αρώνης τον Κάπο. Ο σκηνοθέτης και μεταφραστής του έργου Γιώργος
Θεοδοσιάδης, φιλοτέχνησε μια παράσταση σταθμός την εποχή εκείνη, που για μεγάλο
χρονικό διάστημα συζητιόνταν όχι μόνο από τους επαΐοντες των θεατρικών μας
πραγμάτων.
Το έργο αυτό της απύθμενης ανθρωπιάς και
τραγικότητας, αυθεντικού και ζέοντος ερωτισμού και τρυφερότητας,
ΧΟΡΣΤ: Μπορούμε να
αισθανθούμε, σ. 79
ΧΟΡΣΤ: Έγινε! Να πάει να
γαμηθεί τώρα και το στρατόπεδο, και οι φρουροί, κι όλοι. Δεν μπορούν πια να μας
σκοτώσουν! Κάναμε έρωτα. Υπάρχουμε! Είμαστε άνθρωποι! ΖΟΥΜΕ ΞΑΝΑ. Κάναμε έρωτα.
Δεν μπορούν να μας σκοτώσουν! σ.82.
ΜΑΞ: Μαλακά… σε ζεσταίνω
τρυφερά…. Στοργικά…. μη φοβάσαι… δεν κινδυνεύεις… είσαι ασφαλής…. Τώρα είσαι
μαζί μου, θα σε κρατήσω εγώ γερό και ζεστό, ποτέ πιά δεν θα κρυώνεις… Όσον
καιρό είσαι εδώ, όσον καιρό είσαι μαζί μου, όσο θα σε κρατώ στην αγκαλιά μου,
θα είσαι γερός… δυνατός… ΘΑ ΣΑΙ ΚΑΛΑ…., σ. 93
είναι ένα έντονα πολιτικό
έργο,
ΧΟΡΣΤ: Ένας από το θάλαμό μας
αυτοκτόνησε.
ΜΑΞ: Κανένας τύπος
«Μουσουλμάνου;»
ΧΟΡΣΤ: Όχι βέβαια! Δε
σημαίνει τίποτα, ν’ αυτοκτονήσει ένας «Μουσουλμάνος». Αλλά ένας κρατούμενος,
που ζει και αντιδρά, που είναι ακόμα «άνθρωπος», το να αυτοκτονήσει, σημαίνει
ένα είδος διαμαρτυρίας. Και αυτό ακριβώς δεν μπορούν να ανεχτούν. Είναι μια
πράξη ελεύθερης θέλησης. Εγώ βέβαια, διαφωνώ, αλλά άλλοι πιστεύουν πως αυτός είναι
ένας τρόπος διαμαρτυρίας. Έτσι, λοιπόν, είμασταν τιμωρία…., σ. 83
φανερώνει μέσα από τις
ιδιαίτερες ερωτικές προσωπικές σχέσεις των δύο φίλων, τους ιδεολογικούς και
κρατικούς μηχανισμούς καταπίεσης και εξόντωσης των κάθε είδους και μορφής μειονοτήτων.
Η ιδεολογία του τρίτου Ράιχ, στηρίζονταν πάνω σε αυτήν την πεποίθηση. Βιολογική
εξόντωση κάθε ύπαρξης που ήταν αντίθετη με την φιλοσοφία της περί καθαρότητα
της Γερμανικής Φυλής.
«ο καθηγητής του
Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Richard
Plant, που δούλεψε ως ιστορικός σύμβουλος στην παράσταση
του «Μπεντ» λέει: «πολύ συχνά ομοφυλόφιλοι που είχαν χρήματα δωροδοκούσαν τους
Φρουρούς στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, για να αλλάξουν το «ροζ τρίγωνο». Κι
αυτό γιατί οι ομοφυλόφιλοι έκαναν τις δυσκολότερες και πιο ταπεινωτικές
δουλειές, συγχρόνως οι άλλοι κρατούμενοι τους περιφρονούσαν. Εάν οι Ναζί λέει ο
Plant υποψιάζονταν πως κάποιος ήταν ομοφυλόφιλος του
ζητούσαν να κάνει έρωτα με μία πόρνη. Αν περνούσε την «δοκιμασία»με επιτυχία,
τότε τον έβαζαν να δουλεύει σε κάποιες ελαφρότερες δουλειές. Αν όχι, του
πρότειναν μια ακόμη λύση: ευνουχισμό. Αν συμφωνούσε, τον άφηναν ελεύθερο.
Ο Plant υπολογίζει πως το 1935 φορούσαν το
ροζ τρίγωνο είκοσι ως τριάντα χιλιάδες άτομα», από το πρόγραμμα της παράστασης.
Το «ΜΠΕΝΤ», μέσα από τις ιδιαίτερες σχέσεις
των ανθρώπων, και ιδιαίτερα μέσα από τις ερωτικές και συντροφικές σχέσεις των
δύο ομοφυλόφιλων μας δείχνει ένα κομμάτι από τις πληγές που υπέστη το σώμα της
ανθρωπότητας από την επέλαση των ναζί και των θηριωδιών τους. Μας δείχνει την
εξαθλίωση της ανθρώπινης φύσης όταν επιδιώκει να ξεπεράσει το ανθρώπινο μέτρο
και καταφεύγει στην Ύβρη θεωρώντας ότι ένα έθνος είναι όχι ικανότερο από κάποιο
άλλο, αλλά το μόνο άξιο να επιβιώσει και να καθυποτάξει τις άλλες εθνότητες
έθνος. Χωρίς ψευδαισθήσεις, δίχως ηθικά φτιασιδώματα, μακριά από προγραμματικές
επί σκηνής διακηρύξεις, μειονοτικών μεγαλείων και αθωότητας, Το έργο «ΜΠΕΝΤ»,
του Αμερικανού Μάρτιν Σέρμαν χωρίς να μας σοκάρει ή να μας κάνει να
στριφογυρίζουμε πονηρά στο κάθισμά μας, και σε αυτό συνέτεινε φυσικά και ο
σκηνοθέτης, κατορθώνει να μας μιλήσει τόσο για την σωματική όσο και την ψυχική
και πνευματική βία που άσκησαν οι ναζί στα θύματά τους, να μας δείξει δρόμους
ανθρωπιάς και συγκατάβασης μέσα σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, να μας
φανερώσει τους δαιδαλώδεις δρόμους της ανθρώπινης ύπαρξης, που άλλοτε γίνεται
μάρτυρας και άλλοτε σαρκοβόρο θηρίο. Η δε αυτοκτονία του Μάξ πάνω στα
ηλεκτροφόρα καλώδια μετά την δολοφονία του Χόρστ, νομίζω είναι μια
χαρακτηριστική πράξη ηρωισμού σε έναν στρατοκρατούμενο κόσμο, που αγνόησε είτε
το θείο είτε το ανθρώπινο δίκαιο, και οδήγησε έναν ολόκληρο κόσμο στον όλεθρο
και την σφαγή. Μια ηθική στάση ζωής και ένα προσωπικό ήθος, μιας γενναίας
θέλησης και ελεύθερης επιλογής.
Για την θεατρική παράσταση,
υπάρχουν και τα εξής σημειώματα:
- Μ. Κ., περιοδικό Επίκαιρα
τχ. 640/6-11-1980
Συνέντευξη με τον Μάρτιν Σέρμαν
- Αλκ. Μαργαρίτης, εφημερίδα
Τα Νέα 21/11/1980
Θεατρική κριτική μαζί με το έργο «Μάνα…
Μητέρα… Μαμά»
- Στάθης Ιω. Δρομάζος,
εφημερίδα Η Καθημερινή 2/11/1980
Μάρτιν Σέρμαν, «Μπεντ»
- Μπάμπης Κομνηνός, περιοδικό
Ο Ταχυδρόμος τχ. 45/20-11-1980
Ομοφυλόφιλοι στα στρατόπεδα του Χίτλερ. Μια
παράσταση-σοκ.
- Θόδωρος Κρητικός, περιοδικό
Ο Ταχυδρόμος τχ. 48/11-12-1980
Μπεντ (θεατρική κριτική)
- Έλενα Ακρίτα, εφημερίδα Το
Βήμα 26-10-1980
Όταν αποφασίζεις να παίξεις τον ομοφυλόφιλο!
- Α. Δ., περιοδικό Ο Ταχυδρόμος τχ. 6/5-2-1981
«Εκατό επιτυχημένες παραστάσεις….
- Ωτοβλεψίες, εφημερίδα Τα
Νέα 24/4/1981
Έργα που προτιμάμε κατά τους ξένους…
- περιοδικό Αντί τχ. 169/16-1-1981
(αρνητικό σημείωμα)
Σημείωση:
1. Στην ελληνική βιβλιοαγορά
από όσο γνωρίζω, δεν κυκλοφορεί άλλο θεατρικό βιβλίο του Μάρτιν Σέρμαν,
ανεβάστηκε όμως από την Αντιγόνη Βαλάκου η Ρόουζ του.
2. Στα ελληνικά, έχει εκδοθεί
το 1962 από τον εκδοτικό οίκο Μαρή η εργασία του Magnus Hirschfeld, «Η
Ψυχολογία της Ομοφυλοφιλίας», σε μετάφραση και πρόλογο Κ. Λ. Μεραναίου.
3. Από την σχετική
βιβλιογραφία για το θέμα, στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του Χάινς Χέγκερ,
«Οι Άντρες με το Ροζ τρίγωνο»-Η Μαρτυρία ενός ομοφυλόφιλου από τα στρατόπεδα
συγκέντρωσης 1939-1945, από τις εκδόσεις Μαύρη Λίστα 2000, σε μετάφραση από τα γερμανικά της
Ρίτσας Δεκαβάλλα.
(Heinz Heger, “Die Manner mit dem Rosa Winkel, Der Bericht eines
Homosexuellen uber seine KZ-Haft von 1939-1945, Merlin-Verlag, Hamburg 1972)
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πρώτη γραφή σήμερα, Τετάρτη,
28 Οκτωβρίου 2015
Πειραιάς, 28/10/2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου