Πειραιώτες που έφυγαν για το μεγάλο ταξίδι

 

ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΕΦΥΓΑΝ

ΠΕΙΡΑΙΕΥΣ: όνομα κύριον, και ο λιμήν, και κλίνεται Πειραιέως, Πειραιώς, και η δοτική Πειραιεί και νήσος, όθεν τούνομα είληφεν από του διαπερνάν και ζήτει την τούτου ιστορίαν εν τω εμβαρός ειμι.

Βυζαντινό Λεξικό Σουϊδα

      Πέρασαν 20 χρόνια από την κυκλοφορία του βιβλίου μας «ΠΕΙΡΑΪΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ (1784-2005)» Πειραιάς 2006, ο Πειραιάς άλλαξε όψη, εξελίχθηκε, αναπτύχθηκε, μεγαλούργησε διαμορφώνοντας το μέλλον του υπερήφανα, θαρραλέα, τολμηρά προς την Τρίτη Χιλιετία. Η πρώτη αρτισύστατος Πόλις, αυτό το μικρό έρημο λασποχώρι, ο πετρώδης χώρος με τους λοφίσκους, ο βουρκότοπος δεν υπάρχει πια ούτε ως ομιχλώδη εικόνα πρώτης ανάμνησης των γηραιότερων γηγενών Πειραιωτών. Κάτι παλαιά κιτρινισμένα καρτ ποστάλ και ασπρόμαυρες σκοτεινές φωτογραφίες ξεχασμένες στα σεντούκια των ημερολογίων της πειραϊκής ιστορίας τον θυμίζουν χωρίς διάθεση νοσταλγίας. Ο Πειραιάς, η Πόλη μας, το Λιμάνι είναι ένας σύγχρονος και μοντέρνος Δήμος που έχει εδώ και καιρό αρχίσει να σχεδιάζει την νέα παράδοση των Δημοτών και του τοπίου του διαγράφοντας τα οραματικά τους ίχνη και θεμιτές φιλοδοξίες. Οι παλαιοί Πειραιώτες και οι Πειραιώτισσες-τα παιδιά της μεταπολίτευσης- μεγαλώσαμε κατά δύο δεκαετίες, λευκάνθηκαν οι κεφαλές μας και κύρτωσαν τα σώματά μας όπως θα έλεγαν οι παλαιότεροι χρονογράφοι. Ο Κόσμος του χθες ο Κόσμος του Αύριο. Ο παλαιός Καλλιτεχνικός και Πνευματικός Κόσμος του Πειραιά των δύο προηγούμενων αιώνων από την ίδρυση του Δήμου το 1835 έκλεισε τον κύκλο του, παραδίδοντας την σκυτάλη στις σημερινές πολύ νεότερες ηλικιακά γενιές των πειραιωτών δημιουργών οι οποίες οικοδομούν και σχηματίζουν με αργά και σταθερά βήματα την δική τους πορεία πνευματικών ενδιαφερόντων και καλλιτεχνικής παράδοσης. Οι πλείστοι της παλιάς γενιάς πριν την επταετία πεζογράφοι και λόγιοι, ποιητές και διανοούμενοι, καλλιτέχνες απέπλευσαν για το αιώνιο ταξίδι δίχως επιστροφή και μνήμη. Η Πόλη μας όμως, ο Πειραιάς, θα συνεχίζει να ταξιδεύει στο Χρόνο και στην Ιστορία υποδεχόμενη κάθε φορά όσους και όσες ακολουθούν οι οποίοι θα αφηγηθούν τις δικές τους μικρές σημαντικές ή ασήμαντες ιστορίες., στο εδώ πέρασμά τους.

          Στο σημείωμα αυτό στα Λογοτεχνικά Πάρεργα πριν εκπνεύσει το 2025 θεώρησα ότι θα άξιζε τον κόπο συνεχίζοντας την παράδοση της πειραϊκής πολιτιστικής ιστορίας και την ιστορία της Λογοτεχνικής Σχολής του Πειραιά να μνημονεύσω όσους Πειραιώτες και Πειραιώτισσες έφυγαν από κοντά μας μετά την έκδοση του «Πειραϊκού Πανοράματος» και κατόρθωσα να εντοπίσω, όχι απαραίτητα προερχόμενοι όλοι από τα πνευματικά και καλλιτεχνικά περιβάλλοντα. Στοιχεία και πληροφορίες άντλησα από τον έντυπο πειραϊκό τύπο, τα λογοτεχνικά περιοδικά (κυρίως την «Φιλολογική Στέγη Πειραιά»), και τα «Φυσιολατρικά". Η συνήθεια του παλαιού περιοδικού του ομώνυμου σωματείου να αφιερώνει στις τελευταίες σελίδες του σε όσους και όσες έφυγαν, πέθαναν εκείνη την χρονική περίοδο τόσο από τον Πειραιά όσο και πανελλαδικά είναι χρήσιμη δεξαμενή στοιχείων, και μάλιστα, όταν απλοί επιφανείς δραστήριοι πειραιώτες συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πρόσωπα εκείνα που ταξίδεψαν για το αιώνιο ταξίδι πασίγνωστων και δοξασμένων πειραιωτών συγγραφέων, ποιητών, πεζογράφων, καθηγητών κλπ.

Στην μνήμη τους αυτός ο μικρός κατάλογος.

-ΓΕΩΡΓΙΑ ΦΕΡΛΕΜΗ- ΑΓΓΕΛΑΚΗ ιατρός. έφυγε το 2007 ήταν σύζυγος του πειραιώτη ποιητή και μεταφραστή, καθηγητή αγγλικών Ανδρέα Αγγελάκη.

-ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜ, ποιήτρια- μεταφράστρια έργων από την Νορβηγική γλώσσα, καθηγήτρια. (4/3/1938-28/2/ή 1/3/2022).

-ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ, συγγραφέας, δοκιμιογράφος, δραστήριο μέλος της πνευματικής κοινωνίας της Πόλης. (14/9/1949-7/7/2010)

-ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, πανεπιστημιακός καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών. Δοκιμιογράφος, ποιητής, μεταφραστής κριτικός λογοτεχνίας (3/1/1946-27/11/2011).

-ΘΕΩΝΗ ΑΛΕΞΙΟΥ, φιλόλογος, συγγραφέας (1922-2012). Το βιβλίο της «Μονοπάτια του Ονείρου» που κυκλοφόρησε το 1987 προσέχθηκε

-ΕΙΡΗΝΗ ΑΛΙΦΕΡΗ, πολύ καλή ποιήτρια, μεταφράστρια. Ασχολήθηκε με θέματα της ελληνικής γλώσσας. (18/11/ 1946 -18/11/2009).

-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΞΑΡΛΗΣ, (1918-2009). Δημοτικός Σύμβουλος Πειραιά σε αρκετές Δημαρχιακές περιόδους. Πρώτος πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας (1985-1989).

-ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΑΞΥΠΟΛΗΤΟΥ, (1973-2009). Δημοσιογράφος και εκδότρια της πειραϊκής εφημερίδας «Πειραϊκός και Αθηναϊκός Ανεξάρτητος».

-ΙΑΚΩΒΟΣ Γ. ΒΑΓΙΑΚΗΣ, μαθηματικός, συλλέκτης πειραϊκών ντοκουμέντων, συγγραφέας (8/8/1928-25/7/2018).

-ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΒΑΡΔΑΛΑΚΗΣ, μαθηματικός (14/5/1929- 2/12/2023

-ΖΗΣΗΣ ΧΡ. ΒΑΦΕΙΑΔΗΣ από την Αγριά του Βόλου. (2/5/ 1927 -12/10/2009). Ποιητής, διηγηματογράφος, συγγραφέας αρκετών βιβλίων.

-ΘΑΝΑΣΗΣ ΒΕΓΓΟΣ, εξαιρετικός ηθοποιός- σκηνοθέτης του ελληνικού κινηματογράφου (29/5/1927-3/5/2011). Θεωρείται ότι συμπεριλαμβάνεται στην πειραϊκή καλλιτεχνική παράδοση.

-ΧΡΙΣΤΟΣ ΒΛΟΝΤΑΚΗΣ, (1936-2012). Θεολόγος εκπαιδευτικός, παλαιός γυμνασιάρχης της Ελληνογαλλικής Σχολής “Saint Paul”. Σύζυγος της εικαστικού Φαλίτσας Βουρλέτου- Βλοντάκη.

-ΑΓΓΕΛΟΣ ΒΟΓΑΣΑΡΗΣ, καθηγητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής (6/5/1925- 27/4/2006). Διετέλεσε πρόεδρος της «Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών του Πειραιά» και ευεργέτης του «Πειραϊκού Συνδέσμου Πειραιώς». Δραστήριο μέλος της Πειραϊκής πνευματικής Κοινωνίας.

-ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΝΙΤΣΑΡΗΣ, ρεμπέτης, μουσικοσυνθέτης γνωστών επιτυχιών (15/6/1917- 11/5/2005). Στην περιοχή της Αγίας Σοφίας υπήρχε το μαγαζί του που πωλούσε ποτά.

-ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΣ, Αρχιεπίσκοπος Τυράννων και πάσης Αλβανίας. Πανεπιστημιακός, θεολόγος, συγγραφέας, μεταφραστής (4/11/1929-25/1/2025). Μία από τις φωτισμένες μορφές της ορθοδοξίας και της ελληνικότητας

-ΔΟΥΚΙΣΣΑ (ΦΩΤΑΡΑ) λαϊκή τραγουδίστρια με αρκετές επιτυχίες στο ενεργητικό της (8/2/1941- 30/9/2010).

-ΑΝΤΩΝΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ (1934-2007). Νομικός και λόγιος, με την σύζυγό του ίδρυσαν το Ινστιτούτο Ξένων Γλωσσών «Κυψέλη».

-ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ, παλαιοβιβλιοπώλης, ποιητής (1929-Μάρτης 2008). Το παλαιοβιβλιοπωλείο του βρίσκονταν επί της Καραολή και Δημητρίου, δίπλα στο κτήριο του ΟΤΕ Πειραιά.

-ΝΙΚΟΣ Α. ΖΑΧΑΡΙΟΥ, βαθύφωνος, ηθοποιός, (9/3/1923- 24/7/2007). Παρ’ ότι σπούδασε τη Νομική Επιστήμη τον κέρδισε ο χώρος της μουσικής

-ΑΝΤΩΝΗΣ ΖΕΡΒΑΣ, σημαντικός ποιητής και μεταφραστής (1953-2002). Δραστηριοποιήθηκε ποιητικά και πέρα των πειραϊκών πνευματικών κύκλων.

-ΝΙΚΟΣ ΖΗΛΟΣ (1920-2005) Μάχιμος δικηγόρος συνέβαλε στην ανέγερση του Πνευματικού Κέντρου της εκκλησίας του Αγίου Κωνσταντίνου και Αγίας Ελένης στο κέντρο του Πειραιά.

-ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΓΑΝΕΛΗΣ, συγγραφέας, μουσικός. Εκδότης περιοδικού (31/12/1938- 18/8/2006).

-ΚΩΣΤΑΣ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ, καθηγητής της Γαλλικής Γλώσσας, συγγραφέας «Γαλλικής Γραμματικής και Συντακτικού». Ποιητής, μεταφραστής, τεχνοκριτικός, αντιστασιακός, δραστήριο μέλος της Πειραϊκής Λογοτεχνικής Σχολής (1919-1/4/2008). Ο πρώτος που κατέγραψε τους Εικαστικούς Καλλιτέχνες της Πόλης.

-ΡΟΥΛΑ ΚΑΚΛΑΜΑΝΑΚΗ, Δικαστικός, πολιτικός, (διετέλεσε υφυπουργός επί κυβερνήσεως του ΠΑΣΟΚ). Ποιήτρια, πεζογράφος (17/5/1936-5/1/2013).

- ΕΚΤΩΡ ΚΑΚΝΑΒΑΤΟΣ, Ψευδώνυμο του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗ. μαθηματικός, υπερρεαλιστής ποιητής, μεταφραστής (1920-9/11/2010).

-ΓΙΑΝΝΗΣ Α. ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ. Αξιόλογος ποιητής και στιχουργός, σεναριογράφος, θεατρικός συγγραφέας. Ασχολήθηκε και με την πολιτική (17/8/1946- 14/11/ 2015).

-ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΑΜΙΤΣΗΣ Δημοσιογράφος, καλός στιχουργός (31/10/1939- 3/11/2013). Οι στίχοι του που μελοποιήθηκαν προκάλεσαν αίσθηση για την ποιότητά τους.

-ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΛΛΙΤΣΗΣ (1938-2008). Θεολόγος, στενός συνεργάτης του παπά Γιώργη του Πυρουνάκη και του θεολόγου και αρθρογράφου Δαμιανού Στρουμπούλη. Διετέλεσε πρόεδρος και διευθυντής των «Κατασκηνώσεων Χαρούμενα Παιδιά- Χαρούμενα Νιάτα» που δημιούργησε ο π. Γ. Πυρουνάκης.

-ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΛΟΥΔΗΣ (1929-2008). Πρόεδρος για σειρά ετών (1960-1996) του «Συλλόγου Βιβλιοπωλών και Εκδοτών Πειραιά». Ο βιβλιοπώλης Γ. Καλούδης που το βιβλιοπωλείο του βρίσκονταν στην οδό Φίλωνος, δίπλα σχεδόν στην Πινακοθήκη του Πειραιά, ήταν ο εμπνευστής της διοργάνωσης κάθε χρόνο της Έκθεσης Βιβλίου του Πειραιά στο Πασαλιμάνι.

-ΜΑΡΘΑ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ (6/11/1939-18/9/2022). Πασίγνωστη ηθοποιός και χορεύτρια του σύγχρονου ελληνικού σινεμά. Δεν έπαυε να τονίζει ότι κατάγεται από τον Δήμο Κερατσινίου.

-ΘΥΜΙΟΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ. (8/12/1940- 30/6/2012). Αξιόλογη περίπτωση Αριστοφανικού ηθοποιού και σκηνοθέτη, της κλασικής σχολής και ερμηνείας του «ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΕΧΝΗΣ» του Καρόλου Κουν.

-ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΜΗΤΣΟΣ (1923- 18/6/2013). Γνωστός και σημαντικός δημοσιογράφος και συγγραφέας της Πόλης. Ασχολήθηκε κυρίως με το Ναυτιλιακό ρεπορτάζ. Ποιήματά του και άρθρα του υπάρχουν σκόρπια στον πειραϊκό τύπο. Τα τελευταία χρόνια ασχολήθηκε με βιβλία που είχαν ως θέμα τους την «Ύδρα».

-ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ (1951-2013). Δραστήριος έμπορος και επιχειρηματίας. Διετέλεσε αντιπρόεδρος του «Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς 1980-1988», πρόεδρος του «Συνδέσμου Εμπορικών Αντιπροσώπων 1987-1988» και πρόεδρος του «Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς 1988-2013». Ασχολήθηκε και με τα Δημαρχιακά κοινά από την θέση του Δημοτικού Συμβούλου (1995-1998).

-ΜΑΝΤΩ ΚΑΤΣΟΥΛΟΥ- ΖΟΛΩΤΑ. Το γένος Πουλάκη. Γνωστή και αγαπητή φυσιογνωμία των πνευματικών κύκλων του Πειραιά. Γεννήθηκε στην Πάτρα 5/7/1929 και έφυγε στον Πειραιά 11/3/2019. Ήταν εκδότρια βιβλίων και του λογοτεχνικού περιοδικού «Αντιπαραθέσεις». Είναι δεκάδες οι ποιητικές συλλογές που εξέδωσε και τα δημοσιεύματά της στον πειραϊκό και όχι μόνο τύπο.

Κόρη της ήταν η ποιήτρια ΈΛΕΝΑ Ν. ΚΑΤΣΟΥΛΟΥ (Πάτρα 18/11/1950- Πειραιάς 19/6/2015).

Σύζυγός της Μαντώς (Διαμαντούλας) Κατσουλού ήταν ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΤΣΟΥΛΟΣ (14/11/1926-24/6/2011), συγγραφέας βιβλίων θρησκευτικού περιεχομένου.

-ΛΑΖΑΡΟΣ ΚΛΕΙΝΟΣ, (1921-2009). Πειραιώτης ζωγράφος και συγγραφέας

-ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΜΗΣ, (24/12/1937-5/1/2020). Δημοσιογράφος και πεζογράφος. Έγραψε βιβλίο και για τον παλαιό Πειραιά. Ανιψιός του πεζογράφου Χρήστου Λεβάντα, που τον μύησε στα μυστικά της δημοσιογραφίας. Δημοσιεύματά του βρίσκονται διάσπαρτα σε έντυπα του Πειραιά. Το τελευταίο του βιβλίο που εξέδωσε δεν το  έδωσε στο εμπόριο.

-ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ  ΚΡΙΑΡΑΣ, (15/11/1906- 23/8/2014). Γνωστός και αγαπητός πανεπιστημιακός δάσκαλος, συγγραφέας μελετών για την ποίηση του Κωστή Παλαμά και άλλων ελλήνων δημιουργών. Συντάκτης του πολύτομου «Μεσαιωνικού Λεξικού». Κυκλοφορεί τόμος με την «Εργογραφία και Βιβλιογραφία» του.

-ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΣΟΥΡΗΣ (1939-2013). Γνωστός και δραστήριος βιβλιοπώλης και εκδότης. Εξέδωσε και βιβλία του Κώστα Θεοφάνους, που του συμπαραστάθηκε παρά τις διαφορετικές ιδεολογικές και πολιτικές αντιλήψεις τους. Κάπως «παρεξηγημένη» περίπτωση του Πειραιά. Για ένα διάστημα ήταν και πρόεδρος του Σωματείου ο «Φοίβος» στην περιοχή των Καμινίων.

-ΚΥΒΕΛΗ Α. ΚΩΣΤΕΑ, (1927-2012). «Θρυλική μορφή» του πολιτισμού του Πειραιά, σύντροφος του πειραιολάτρη Αργύρη Κωστέα, μητέρα της καθηγήτριας και ποιήτριας Περσεφόνης Α. Κωστέα.  Για μεγάλο διάστημα η Κυβέλη Α. Κωστέα υπήρξε η «ψυχή» του Ιστορικού Αρχείου της Πόλης όταν στεγάζονταν σε αίθουσες του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά.

-ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ Α. ΚΩΣΤΕΑ, (20/7/1948-19/3/2012). Καθηγήτρια γαλλικών, μεταφράστρια, ποιήτρια, δημοτικός υπάλληλος. Ποιήματά της βρίσκονται σκόρπια στον πειραϊκό τύπο. Διαφύλαξε το Αρχείο και το περιοδικό που εξέδιδε ο πατέρας της Α. Κωστέας. Στο «Πειραϊκό Λεύκωμα» του 2010 της εφημερίδας «Κοινωνική» η ποιήτρια εξιστορεί τα της οικογένειάς της και προσφοράς της στην Πόλη.

-ΣΤΑΥΡΟΣ ΛΑΓΚΑΔΙΑΝΟΣ. (6/4/1954-2017). Σπούδασε Νομικά αλλά τον κέρδισε η πεζογραφία. Έγραψε διηγήματα και εξέδωσε βιβλία που επαινέθηκαν για το στυλ της γραφής του και την θεματολογία του. Αρθρογράφησε σε πειραιώτικες και αθηναϊκές εφημερίδες όπως «Η Πρώτη» κλπ.

-ΦΛΩΡΑ ΚΑΤΩΓΑ- ΛΑΖΑΡΟΥ, (1934-2013). Πειραιώτισσα σοπράνο

-ΝΙΚΟΣ ΛΕΓΑΚΗΣ, (1938-2010). Γνωστός ιατρός των Καμινίων. Καθηγητής της Χειρουργικής στην Πανεπιστημιακή Σχολή Αθηνών. Αναμείχθηκε με τα κοινά, θέτοντας υποψηφιότητα σαν Δήμαρχος. Ίδρυσε την αυτόνομη δημοτική κίνηση «ΑΚΙΚΑΠ»

-ΚΩΣΤΑΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ, (1910-2008). Τον αποκαλούσαν «ο αφανής ήρωας του Έπους του 1940», λόγω του τραυματισμού του. Δημοσιογράφος, διετέλεσε προϊστάμενος του Γραφείου Τύπου του Δήμου.

-ΡΕΝΑ ΜΑΝΤΑ, (1921-2012) πειραιώτισσα ποιήτρια «χαμηλής» ποιητικής ατμόσφαιρας. Ποιήματά της και Ποιηματάκια της διαβάζουμε στην «Φωνή του Πειραιώς» και αλλού.

-ΣΠΥΡΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ, (1925-2007). Φημισμένος, σημαντικός συλλέκτης ιστορικών αντικειμένων, σπάνιων ιστορικών εγγράφων και έργων, ιστορικών ντοκουμέντων του Πειραιά. Το όνομά του και η προσφορά του συζητούνταν θετικά στους πειραϊκούς κύκλους. Αν η μνήμη δεν με απατά έχουν διοργανωθεί Εκθέσεις για τον Πειραιά βασισμένες στο δικό του Αρχειακό υλικό.

-ΑΝΤΩΝΗΣ Σ. ΜΑΡΜΑΡΙΝΟΣ, (1912- Μάϊος 2006). Γνωστός δημοσιογράφος και συγγραφέας της παλαιάς εποχής του Πειραιά. Οι Πειραϊκές μελέτες του μνημονεύονται συχνά.

-ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ (25/6/1945-27/2/2022). Εργαζόμενη πειραιώτισσα στην εφημερίδα «Η Φωνή του Πειραιώς» με πνευματικά και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα.

-ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ (2/7/1930-22/8/2023). Γεννήθηκε στην περιοχή της Καστέλας. Διάσημος σχεδιαστής μόδας, με σχεδιαστική προτίμηση στην ελληνική λαϊκή παράδοση και φορεσιά. Ενδύματά του φορέθηκαν από διάφορες διασημότητες της ελληνικής μουσικής σκηνής και του ελληνικού κινηματογράφου. Κυκλοφορεί «Λεύκωμα» με την μοδιστρική ιστορία του.

-ΣΙΜΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ (1916-2010). Αντιστασιακός Εαμίτης συγγραφέας καταγόμενος από τα Άδανα της Μικράς Ασίας. Τα βιβλία που κυκλοφόρησε είναι οι προσωπικές του αναμνήσεις και αγωνιστικές πολιτικές δράσεις την περίοδο του ΕΑΜ της Κοκκινιάς και του Πειραιά.

-ΦΑΝΗΣ Χ. ΜΟΥΛΙΟΣ. Γεννήθηκε στην Θεσπρωτία (13/6 /1937 και απεβίωσε στο Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά τον Σεπτέμβριο του 2020). Γνωστός δικηγόρος και συγγραφέας του Πειραιά, ποιητής και πεζογράφος του σύγχρονου ρεύματος του αντιμυθιστορήματος. (όπως και η πειραιώτισσα Κωστούλα Μητροπούλου). Βραβευμένος πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Εξαιρετική διακριτική και σεμνή φωνή της Πόλης με συγγραφικά ανοίγματα πέραν της καθιερωμένης παραδοσιακής πειραϊκής θεματογραφίας.

-ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΥΡΣΕΛΑΣ, (1-20/1/1931-15/7/2017). Πανελλαδικά γνωστός πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας. Η τηλεοπτική σειρά «Βαμμένα Κόκκινα Μαλλιά» που βασίστηκε στο μυθιστόρημά του γνώρισε μεγάλη τηλεοπτική επιτυχία. Όπως παλαιότερα η σειρά «Εκείνος και Εκείνος» σε δικό του σενάριο. Με το δίδυμο Διαμαντόπουλου- Μιχαλακόπουλου. Στην φετινή θεατρική σεζόν το έργο επαναλαμβάνεται με άλλους συντελεστές.

-ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΚΟΥΡΗΣ (1916-2010) ποιητής παραδοσιακής παλαιάς ποίησης. Καθιέρωσε και το ψευδώνυμο «Δωρίων» δίπλα στο όνομά του.

-ΠΑΥΛΟΣ ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ (17/2/1947-31/12/2021). Δραστήριο μέλος της «Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς» και των πνευματικών κύκλων του Πειραιά. Δεκάδες τα δημοσιεύματά του σε περιοδικά και εφημερίδες για χρόνια. Έγραψε μικρά σημειώματα για πειραιώτες λογοτέχνες, τεχνοκριτικές για εκθέσεις πειραιωτών ζωγράφων, μικρά κριτικά κείμενα και μελέτες για την ελληνική λογοτεχνία. Παραγωγικός μέχρι τα τελευταία του. Έδωσε και αρκετές ομιλίες.

-ΒΑΣΩ Α. ΜΠΑΛΟΥΡΔΟΥ (5/8/2023-12/2/2008).Γηγενής πειραιώτισσα, μοδίστρα.

-ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΠΑΡΚΟΥΛΗΣ, πασίγνωστος ηθοποιός (4/8/1936-23/8/2016). Ένας από τους ζεν πρεμιέ του ελληνικού κινηματογράφου.

-ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΡΜΠΑΡΕΣΟΣ (1948-2012). Ηθοποιός, μέλος της Θεατρικής ομάδας του Θεατρικού τμήματος της «Φιλολογικής Στέγης».

-ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ (1919-2009), ένας από τους αδερφούς Μπινιάρη. Μουσικός, διευθυντής Χορωδιών Νίκαιας, Σαλαμίνας κλπ. Μαζί με τον Γιώργο Τσαρή και τον Κώστα Παρασκευόπουλο ίδρυσαν το 1960 την «Χορωδία Πειραιώς».

-ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΥΓΑΤΣΟΣ (1911-2006) συγγραφέας

-ΤΟΥΛΑ ΜΠΟΥΤΟΥ- ΣΟΥΒΑΛΙΩΤΗ (10/10/1921-1/9/ 2017. Γνωστή ιατρός αναισθησιολόγος με μεγάλη εμπειρία και πείρα στα ιατρικά της επαγγελματικά καθήκοντα. Ποιήτρια, διηγηματογράφος, πεζογράφος. Την τελευταία περίοδο της συγγραφικής της διαδρομής ασχολήθηκε με την συγγραφή θεατρικών έργων τα οποία παραστάθηκαν σε αθηναϊκές αίθουσες με επιτυχία. Υπάρχει ιστοσελίδα με το όνομά της και την συγγραφική και πνευματική της πορεία και πειραϊκές δράσεις. Δραστήρια και διαυγής πνευματικά μέχρι που έφυγε από την ζωή. Μεγάλο τραύμα της ζωής της η απώλεια του ιατρού γιού της Γιώργου Λαμπράκη, παιδί του Θόδωρου Λαμπράκη από τον πρώτο της γάμο.

-ΝΙΚΟΛΑΟΣ Λ. ΝΟΜΙΚΟΣ (1920-2005). Διετέλεσε πρόεδρος του «Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος» (1978-1984)

-ΜΙΧΑΛΗΣ ΝΤΕΝΤΙΔΑΚΗΣ (1942-2015). Δραστήριος πολιτικά δημοτικός σύμβουλος Πειραιά από το 1986 έως το 2006. Επί δημαρχίας Παναγιώτη Φασούλα και Στέλιου Λογοθέτη διετέλεσε αντιδήμαρχος.

-ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΟΥΝΗΣ (1935-2010) Παλαιός αρχηγός του Λιμενικού Σώματος (1987-1990). Συγγραφέας Ναυτιλιακών Συγγραμμάτων.

-ΣΠΥΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (1925-2009). Πρόεδρος του «ΡΟΤΑΡΙΑΝΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ», αντιπρόεδρος του «Χατζηκυριάκειου» Ιδρύματος.

-ΜΕΝΕΛΑΟΣ Γ. ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΣ (11/2/1914-9/8/2012). Σημαντικός μουσουργός, συνθέτης και διευθυντής Ωδείων. Ακαδημαϊκός και πρόεδρος της Ελληνικής Λυρικής Σκηνής (1974-1976). Καθηγητής στο «Ωδείο Αθηνών» την περίοδο 1964-1967. Ο Μενέλαος Παλλάντιος συνέθεσε έργα για παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου. Υπήρξε δάσκαλος του Μελωδού των Ονείρων μας Μάνου Χατζιδάκι. Μικρά βιβλία με σκέψεις και θέσεις του εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο του Κώστας Τσιρόπουλου «Ευθύνη». Προτομή του κοσμεί πεζόδρομο της Πόλης.

-ΒΑΣΙΛΗΣ Γ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ (2/1/1933- Καλοκαίρι 2012). Δραστήριο μέλος- στέλεχος της «Φ.Σ.Π.» Το δεξί χέρι του τότε προέδρου της Γιάννη Χατζημανωλάκη. Πρόεδρος του Συλλόγου «Φίλων Μουσικής Πειραιώς».

-ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΡΝΗΣ, Ψευδώνυμο του πεζογράφου ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΩΝΙΔΑΚΗ. (24/5/1924-10/3/2023). Ποιητής, μυθιστοριογράφος, σεναριογράφος, θεατρικός συγγραφέας. Το έργο του «Το Νησί της Αφροδίτης» γυρίστηκε στην μεγάλη οθόνη με πρωταγωνίστρια την πειραιώτισσα τραγωδό Κατίνα Παξινού.

-ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ (Σμύρνη 1922-2009). Σύζυγος του εκτελεσθέντος αγωνιστή της αριστεράς Νίκου Μπελογιάννη, συγγραφέας. Αδερφή της Διδώ Σωτηρίου. Για διάστημα διέμενε στην Κοκκινιά. Τα βιβλία της έχουν πολιτικό περιεχόμενο.

-ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΤΡΑΓΑΣ (1932-2008). Οικονομικός σύμβουλος επιχειρήσεων και για πολλά χρόνια Δημοτικός Σύμβουλος του  Πειραιά και πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, και διευθυντής δημόσιων οργανισμών. Ραδιοφωνικός παραγωγός με θέματα Πειραϊκά. Το 2004 κυκλοφόρησε ο τόμος του «Μεγάλο Πειραίκό Λεύκωμα».

-ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΝΥΦΑΝΤΗ –ΠΑΥΛΑΚΗ (1927-2008). Σύζυγος του φιλόλογου και συγγραφέα Γιάννη Παυλάκη, Μαζί ίδρυσαν τα Πειραϊκά Εκπαιδευτήρια «Θεμιστοκλής»

-ΦΩΤΗΣ Α. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ (6/3/1930- 22/8/2025). Γηγενής Πειραιώτης. Από παλαιά πειραιώτικη οικογένεια που ο πατέρας του διατηρούσε στον μεσοπόλεμο μπακαλοταβέρνα που σύχναζε ο ποιητής Λάμπρος Πορφύρας.

-ΜΑΡΙΟΣ Β. ΠΛΩΡΙΤΗΣ (19/1/1919- 29/12/2006). Πολυτάλαντος πειραιώτης δημιουργός, σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, κριτικός κινηματογράφου, μεταφραστής, εκδότης, αρθρογράφος στον ημερήσιο τύπο. Έγραψε βιβλία για την τέχνη του Θεάτρου, τον άγγλο δραματουργό Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, και ευρύτερης θεματολογίας πάνω στην Τέχνη και τον Πολιτισμό.

-ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΠΙΤΣΑΚΗΣ (1944-2012). Νομικός, τακτικός καθηγητής της ιστορίας του Δικαίου στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης. Βραβευμένος συγγραφέας από την Ακαδημία Αθηνών 1972 για την μελέτη του «Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος- Πρόχειρον Νόμων ή Εξάβιβλος»,

-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΡΑΥΤΟΠΟΥΛΟΣ (28/5/1924- 14/4/2025). Από τους σημαντικότερους κριτικούς και δοκιμιογράφους της αριστεράς. Κριτική φωνή δυνατή και εμπεριστατωμένη, τεκμηριωμένη στα συμπεράσματά της. Συγγραφέας κλασικών μελετών που κέρδισαν το στοίχημα με το χρόνο. Δυνατή πέννα και αγαπητή που προσέχθηκε από τα πρώτα του συγγραφικά βήματα μέχρι τα τελευταία του παραγωγικά ίχνη.

-ΛΟΥΚΙΑ ΡΙΚΑΚΗ, (14/7/1961- 28/12/2011). Γνωστή σκηνοθέτης, σεναριογράφος και συγγραφέας. Άφησε το θετικό στίγμα και πνεύμα της. Μεγάλη η καλλιτεχνική παραγωγή της.

-ΚΩΣΤΑΣ Γ. ΡΟΔΑΡΑΚΗΣ (28/8/1938-2/2/2014). Ποιητής, δοκιμιογράφος, τεχνοκριτικός από τα παλαιά προ δικτατορικά μέλη της «Φ.Σ.Π.». Εξαιρετικός ποιητής και σημαντική παρουσία. Τα τελευταία χρόνια επανεκτιμήθηκε και προβλήθηκε η πνευματική του, ποιητική προσφορά με αφιερώματα.

-ΜΑΝΟΛΗΣ Θ. ΡΟΥΝΗΣ (Καστανίτσα Αρκαδίας 1930 (;)- 4/10/2010). Δραστήριο μέλος της πειραϊκής πνευματικής κοινότητας. Ένας από τους συντελεστές της ανάπτυξης της πολιτιστικής ζωής του Πειραιά στην εποχή του. Εκδότης του περιοδικού «Ξεκίνημα» και Διοικητής του Αγίου Όρους (1964-1967). Διώχθηκε από την θέση του από το επτάχρονο στρατιωτικό καθεστώς. Συνέβαλε μαζί με τον Γ. Χατζημανωλάκη, τον Γιάννη Σκορδίλη και τον Γεώργιο Δρόσο στην έκδοση του «Πειραϊκού Λευκώματος» (1960). Χρήσιμο είναι το αφιέρωμα του περιοδικού «Φ. Στέγη» β’ περίοδο τχ. 25/ 7,8,9, 2010. Με κείμενα του Γ. Χ-ς και Δημήτρη Φερούση. Για διάστημα ταξίδεψε και διέμενε στον Καναδά και τις ΗΠΑ.

-ΠΑΥΛΟΣ ΡΟΔΙΤΑΚΗΣ (1948-3/6/2021). Δημοσιογράφος, ηθοποιός σε σκετς για παιδιά σε πάρτι και εορταστικές εκδηλώσεις.

-ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΟΥΣΣΟΣ (18/10/1953- Οκτώβριος 2012). Διευθυντής της Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά. Μουσειολόγος.

-ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΣΗΜΙΤΗΣ (23/6/1936-5/1/2025). Σημαντική σύγχρονη πολιτική προσωπικότητα από τον Πειραιά. Το δικηγορικό γραφείο του πατέρα του ήταν από τα πιο γνωστά της Πόλης. Καθηγητής Εμπορικού Δικαίου, δημοκράτης αντιστασιακός πολιτικός, συγγραφέας. Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1996-2004). Ο Κώστας Γ. Σημίτης ανήκει στην χορεία των πολιτικών που ανέδειξε το πρώτο Λιμάνι. Πολιτικές προσωπικότητες από τον Πειραιά-ανεξάρτητα από πιά ιδεολογική δεξαμενή και αν προέρχονταν- που πρόσφεραν στην χώρα και «δόξασαν» τον Δήμο. Οι Πειραιώτες πολιτικοί αναλογικά με άλλες γεωγραφικές περιφέρειες της πατρίδας μας δεν είναι και λίγοι.

-ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ- ΣΙΑΦΛΑ, (1948-2012). Νομικός σύμβουλος επιχειρήσεων. Αδερφή του γνωστού μας Παύλου Ρ. Μπαλόγλου, συζύγου του συγγραφέα Γεωργίου Β. Σιαφλά, προέδρου του Ομώνυμου Πολιτιστικού Ιδρύματος που ιδρύθηκε εις μνήμη της.

-ΝΙΚΟΣ ΣΚΑΡΑΚΗΣ, (1925-2010). Πειραιώτης ορθοπεδικός ιατρός, συγγραφέας. Η Πειραϊκή μοίρα το έφερε και έφυγε από την ζωή την ίδια περίοδο που χάθηκε και ο Χρίστος Αδαμόπουλος. Έγραψε εξαιρετικές ιστορικές και λογοτεχνικές μονογραφίες όπως αυτή για τον Καρμπονάρο επτανήσιο ποιητή Ανδρέα Κάλβο. Ως υπεύθυνος επί Φιλολογικών θεμάτων του «Πειραϊκού Συνδέσμου Πειραιώς» ο Νίκος Σκαράκης κυκλοφόρησε το περιοδικό «Πειραϊκά Γράμματα» τριμηνιαία λογοτεχνική έκδοση του «Πειραϊκού Συνδέσμου». Ο τίτλος ανακαλεί στην μνήμη μας το παλαιό πειραιώτικο περιοδικό του πολέμου και της κατοχής. Μετά τον θάνατο του Σκαράκη το τιμόνι της έκδοσης του περιοδικού ανέλαβε η θεατρική συγγραφέας και διηγηματογράφος Τούλα Μπούτου.

-ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΣΩΛΩΜΟΥ- ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ, (5/12/1947- 30/7/2018). Βιβλιοπώλης του γνωστού και φιλόξενου βιβλιοπωλείου στην Πλατεία Κοραή «ΚΙΒΩΤΟΣ». Μεταφράστρια αμερικάνικης λογοτεχνίας και λογία, δημοκρατικών φρονημάτων άτομο, σύζυγος του μαθηματικού βιβλιοπώλη Δημήτρη Σολωμού. Τραγική μάνα η γνωστή μας Βαγγελίτσα έχασε το νεαρό σε ηλικία (25 χρόνων) παιδί της τον Βασίλη στις 28 Νοεμβρίου 2005. Ο Δημήτρης Σολωμός έφυγε τρία χρόνια μετά την Βαγγελίτσα, το 2021 νικημένος από την πανδημία που είχε απλωθεί πάνω από την ευρωπαϊκή ήπειρο.

-ΕΛΕΝΗ ΣΟΦΡΑ (Γενάρης του 1920- 2007). Ποιήτρια και ανθολόγος ασχολούμενη με την αρχαία ελληνική τραγωδία.

-ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΙΕΡΑΚΟΣ, (Πειραιάς 13/4/1960- Τορόντο Καναδά 12/7/1996). Κλασσικός φιλόλογος- λατινιστής. Κάτοικος στην περιοχή της Αγίας Σοφίας στα Μανιάτικα. Τέλειωσε το Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και φοιτά για μετεκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης περίοδο που ήταν καθηγητής ο Δημήτρης Μαρωνίτης. Τελειώνοντας τις σπουδές του έφυγε για τον Καναδά και εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο όπου άφησε την τελευταία του πνοή δίχως να προλάβει να τελειώσει και εκδώσει τις εργασίες που ετοίμαζε.

-ΤΑΣΟΣ ΤΖΑΜΤΖΗΣ (1925-2009). Αρχιπλοίαρχος Εμπορικού Ναυτικού, συγγραφέας. Στο ενεργητικό του έχει πάνω από 16 τίτλους βιβλίων. Με γνωστότερο τίτλο βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών, «Τα Λίμπερτυ των Ελλήνων».

Σημείωση: Εδώ να αναφέρουμε το εξής: Στην Γενική Πειραϊκή Εκδοτική Εργογραφία και Βιβλιογραφία, συνήθως, δεν συμπεριλαμβάνονται τα βιβλία και τα λευκώματα, τα περιοδικά που έγραψαν και κυκλοφόρησαν κατά καιρούς Ναυτικοί συγγραφείς ή μέλη και καθηγητές Ναυτικών Σχολών. Είναι ένα άλλο αχαρτογράφητο ακόμα κεφάλαιο που συμπληρώνει την καθολική Πειραϊκή Βιβλιογραφία. Στην κατηγορία αυτή θα προσθέταμε και τα βιβλία που κυκλοφόρησαν οι Ιδιωτικές Τεχνικές Σχολές του Πειραιά.

-ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΟΥΜΑΣ, (30/8/1944-25/6/2022). Γνωστός και καταξιωμένος έλληνας ηθοποιός, ραδιοφωνικός παραγωγός και συγγραφέας. Σε βιβλία των αναμνήσεών του αναφέρεται στα νεανικά του χρόνια στον Πειραιά.

-ΣΤΕΛΙΟΣ ΤΡΑΪΦΟΡΟΣ (3/9/1937-12/12/2021). Γνωστός δημοσιογράφος που δημοσιογραφικά δραστηριοποιήθηκε στην πόλη του Κερατσινίου και τον Δήμο Πειραιά. Δημοσιεύματά του διαβάζουμε σε διάφορες Πειραϊκές εφημερίδες.

-ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΤΣΟΜΙΔΗΣ (1933-2006) Δεξιοτέχνης μπουζουξής,

-ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ν. ΤΣΟΥΤΑΚΟΣ (19/2/1920-27/7/2011). Εργάστηκε ως δημοσιογράφος ενώ παράλληλα ασχολήθηκε και με την ποίηση εκδίδοντας αρκετές ποιητικές συλλογές. Εξέδωσε και μία τρίτομη «Ιστορία του Κερατσινίου»

-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΕΡΟΥΣΗΣ (19/3/1929- 2024 (;)). Μία από τις ταλαντούχες και παραγωγικότερες γραφίδες της Πόλης μας. Πάντα ενεργός και μέτοχος στα πνευματικά και πολιτιστικά κοινά του Πειραιά. Νομικός και θεολόγος φανέρωσε από νεαρή ηλικία την θρησκευτική του κλίση και τα συγγραφικά του ενδιαφέροντα, που στρέφονται σχεδόν αποκλειστικά στην θεματολογία τους στην Χριστιανική Ορθόδοξη Γραμματεία. Εξέδωσε ποιητικές συλλογές και ιστορικά και θρησκευτικά μυθιστορήματα, παιδικό θέατρο και ιστορικές μονογραφίες. Υπήρξε συνεργάτης της Αποστολικής Διακονίας της Ελλάδος, εργάστηκε ακόμα στην ελληνική ραδιοφωνία και τηλεόραση. Οι τίτλοι των διαφόρων κατηγοριών των βιβλίων του πλησιάζουν τους σαράντα. Εκατοντάδες είναι σκόρπια και τα δημοσιεύματά του στον πειραϊκό και όχι μόνο τύπο αναμένοντας την αποθησαύρισή τους. Δυστυχώς έφυγε δίχως να γνωρίζουμε ακριβώς το πότε, λησμονημένος από το πειραϊκό αναγνωστικό κοινό. Αρκετά βιβλία του επανεκδόθηκαν και γνώρισαν επιτυχία.

-ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΥΤΡΑΣ (31/3/1936- 27/11/2021). Γνωστός και καταξιωμένος Πειραιώτης επαγγελματίας δημοσιογράφος άφησε «σχολή» με τα ρεπορτάζ και τις ανταποκρίσεις του, τα μικρά ημερήσια χρονογραφήματά του στον Πειραϊκό τύπο.

-ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Ι. ΧΑΤΖΗΜΑΝΩΛΑΚΗ, (16/11/1967-3/5/ 2012). Ποιήτρια μία από τις δύο κόρες του Γιάννη Ε. Χατζημανωλάκη.

-ΓΙΑΝΝΗΣ Ε. ΧΑΤΖΗΜΑΝΩΛΑΚΗΣ (5/8/1933- 12/8/2018). Ο Τελευταίος ιστορικός του Πειραιά. Μετά τις σπουδές τους εργάστηκε στο Γραφεί Τύπου του ΟΛΠ από όπου συνταξιοδοτήθηκε. Τα πνευματικά του ενδιαφέρονταν φανερώθηκαν από τα νεανικά του χρόνια. Αγάπησε με πάθος τον Πειραιά και εκείνος του το ανταπέδωσε με την ίδια θέρμη. Έγραψε και κυκλοφόρησε μία σειρά από βιβλία που αφορούν την ιστορία του, την πνευματική του διαδρομή, τους δημάρχους του, την ιστορία του λιμένος Πειραιώς. Συγκεφαλαίωσε κατά κάποιον τρόπο, τις παλαιότερες εργασίες του Κώστα Ζουμπουλίδη, του Ιωάννη Μελετόπουλου, του Δημήτρη Θ. Σπηλιωτόπουλου για τους Δημάρχους της πρώτης εκατονταετίας. Συνέχισε και διεύρυνε τις πειραϊκές ιστορικές έρευνες και μονοπώλησε για αρκετές δεκαετίες από την θέση του προέδρου της «Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς» τα πολιτιστικά πράγματα της Πόλης. Υπήρξε ο δεύτερος-μετά τον δικηγόρο και ποιητή Γρηγόρη Θεοχάρη που την εμπνεύστηκε, ο μακροβιότερος πρόεδρός της. Ο Γιάννης Ε. Χατζημανωλάκης διαθέτοντας το ταλέντο του επαγγελματία δημοσιογράφου, καθαρό ύφος, λιτό λόγο, απλή γραφή, σαφήνεια διατύπωσης των συμπερασμάτων του, ακρίβεια σκέψης, αλλά και έναν εσωτερικό λυρισμό που συναντάμε σε κείμενά του όπου χρειάζονταν, έγραψε για τους πάντες και ανέδειξε αρκετές πειραϊκές φωνές και έργα. Διέσωσε εξακολουθητικά τις μικρές ιστορίες των καθημερινών πειραιωτών λογίων, συγγραφέων αλλά και απλών ανθρώπων του Πειραιά και συγγενικών τους προσώπων. Τα δημοσιεύματά του όπως έλεγε πάντα, ξεπερνούσαν τις 4.000 χιλιάδες. Φυσικά, συναντάμε και αρκετές επαναλήψεις στα γραπτά του και στα βιβλία που κυκλοφόρησε ιδίοις αναλώμασι ή του τα εξέδωσαν οι Δήμαρχοι της Πόλης. Ήταν το κέντρο αναφοράς όχι μόνο του Φιλολογικού Σωματείου που διεύθυνε αλλά και μεγάλου μέρους του πνευματικού κύκλου του Πειραιά. Το σύνολο σχεδόν του Πειραϊκού τύπου και των παλαιότερων και νεότερων φιλολογικών περιοδικών της Πόλης έχουν δημοσιεύσει μικρά ή εκτενή άρθρα του με την υπογραφή του, με τα αρχικά του, ή με ψευδώνυμο. Δημιούργησε έναν κύκλο φιλικών του ατόμων, μελών της Στέγης και συγγραφέων που θα σημειώναμε κατά κάποιον τρόπο, σχεδίασε τα σύγχρονα πολιτιστικά πράγματα του Δήμου. Κράτησε με «νύχια και με δόντια» την Πειραϊκή παράδοση ζωντανή, σε έργα, ονόματα, δραστηριότητες, πνευματικές κινήσεις και ενέργειες που άλλοι αδιαφόρησαν ή δεν ήσαν διατεθειμένοι να αναλάβουν. Διασώζοντας με τα συν και τα πλην το Φιλολογικό Σωματείο που προέδρευε για δεκαετίες διέσωσε και μεγάλο μέρος της ιστορία της Πόλης. Με τις στενογραφικές ή εκτενείς εργασίες του και τα βιβλία του κράτησε ζωντανή την φωνή και την μνήμη των Πειραιωτών της γενιάς του και αρκετών μεταγενεστέρων. Έδωσε διαλέξεις, ομιλίες, συμμετείχε σε πειραϊκά συνέδρια, βράβευσε και βραβεύθηκε από φορείς και άτομα για την μεγάλη του προσφορά προς τον Πειραιά, που, όπως έλεγε: «Είναι ένας έρωτας».

-ΧΑΡΗΣ ΧΡΟΝΗΣ (16/8/1934-19/4/2010). Ποιητής και αρθρογράφος πειραϊκών λογοτεχνικών θεμάτων. Από τα παλαιά μέλη του Σωματείου.

-ΜΑΝΩΛΗΣ Ε. ΧΡΙΣΤΟΥΛΑΚΗΣ (1924- Μάϊος 2021). Ιατρός καρδιολόγος και συγγραφέας. Με μεγάλη πολιτιστική δραστηριότητα. Ίδρυσε το «Ίδρυμα Μανώλη Χριστουλάκη» όπου βραβεύει κατ’ έτος νέους και νέες του Πειραιά που πέτυχαν στις εισαγωγικές εξετάσεις στις Ιατρικές Σχολές. Μεγάλη και η οικονομική συμβολή του στο Λαογραφικό Μουσείο του νησιού του την Κίμωλο τόπο καταγωγής του.

-ΑΛΕΚΟΣ ΣΤ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗΣ (12/2/1921-10/6/2014). Γνωστός ποιητής μα κυρίως θεατράνθρωπος. Διατήρησε την φήμη του θεατρικού επιχειρηματία που του κληρονόμησε ο πατέρας του, στο Θέατρο που διατηρούσε στο Πασαλιμάνι. Τα νεότερα χρόνια άνοιξε την δική του θεατρική επιχείρηση στην περιοχή του Περάματος. Από το Θέατρο Χρυσοστομίδη πέρασαν όλα τα μεγάλα ονόματα της ελληνικής επιθεώρησης και του βαριετέ. Άφησε όνομα. Εκτός από ποίηση- αρκετές συλλογές- έγραψε και βιβλίο με τα « θεατρικά απομνημονεύματά του».

          Αυτά είναι τα Πειραϊκά γλαροπούλια που ταξίδεψαν για το άγνωστο ταξίδι μεταφέροντας τις ομορφιές του Πειραιά, την αρμύρα της θάλασσας του Πειραιά, τα ερωτικά μυστικά των «Παιδιών του Πειραιά» τα τελευταία 20 χρόνια. Πειραιώτες και Πειραιώτισσες που έχουν κατά νου πάντα τον στίχο του Αλεξανδρινού ποιητή:
«….Καινούργιους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.

Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς

τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς’

και μέσα στα ίδια σπίτια αυτά θ’ ασπρίζεις.

Πάντα στην πόλι αυτή θα φτάνεις. Για τα αλλού- μη ελπίζεις-

δεν  έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό

Έτσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ

στην κώχη τούτη την μικρή, σ’ όλην την γη την χάλασες.».

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς,

Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2025