CYPRUS POEMS

                                    ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

          Σαράντα χρόνια πέρασαν από τότε που η Τουρκία με τον Αττίλα 1 και τον Αττίλα 2, εισέβαλε στην Κύπρο, Ιούλιος του 1974 ήταν

 Κύπρος, το νησιώτικο πρόσωπο της Αφροδίτης στην Μεσόγειο.

 Κύπρος, ένα νησί της Ρωμιοσύνης ακόμα σκλαβωμένο και πληγωμένο.

 Κύπρος, ένα γαλανόλευκο ολομόναχο ακρογιάλι μεταξύ ουρανού και ονείρου.

 Κύπρος, μια πανάρχαια Ελληνική περιπέτεια που ανακόπηκε από την Τουρκία και έγινε τραγωδία.

Κύπρος, ο αντικατοπτρισμός της Ρωμιοσύνης μέσα σε ανθόφυλλα κυμάτων.

Σαράντα χρόνια πέρασαν, λες και συνηθίσαμε την σκλαβιά, λες και συνηθίσαμε την αιμορροούσα πληγή, λες και συνηθίσαμε την τραγωδία. Μια τραγωδία χωρίς κάθαρση, χωρίς έλεος, χωρίς δικαίωση.

Με αγνοούμενους, σκοτωμένους, φυλακισμένους, πρόσφυγες, απλούς, καθημερινούς δικούς μας ανθρώπους διωγμένους από τις εστίες τους. Ένα δράμα που συνεχίζεται με την ανοχή και ίσως την αποδοχή της Ευρωπαϊκής και της διεθνούς κοινής γνώμης.

 Από τότε χύθηκε πολύ μελάνι για τα αίτια και τις αφορμές της Ελληνικής-Κυπριακής αυτής τραγωδίας.

Γράφοντας το πρώτο κείμενο για την Κυπριακή Λογοτεχνία, δημοσίευσα μια ενδεικτική Βιβλιογραφία που αφορούσε βιβλία και μελέτες που μας διαφωτίζουν για την πορεία της Κυπριακής Γραμματείας κατά την διάρκεια της ιστορίας της, εδώ, στο δεύτερο αυτό κείμενο δημοσιεύω και πάλι ενδεικτικά, ορισμένα ποιήματα και κείμενα που έτυχε να διαβάσω και να αποδελτιώσω. Τα ποιήματα  αφιερωμένα στην Κύπρο είναι εκατοντάδες, υπάρχει επίσης, ενδεικτικά αναφέρω, η μελέτη του Μιχαήλ Πίσσα, «Κυπριακή Ποίηση στην Νεοελληνική» περιοδικό «Φιλολογική Πρωτοχρονιά» τόμος 25/1968, η μελέτη του φιλόλογου και συγγραφέα Γιάννη Κουβαρά, «Η Κυπριακή Τραγωδία στην Ελλαδική Ποίηση» δες περιοδικό «γραφή» τεύχος 23-24/1993, το μεγάλο αφιέρωμα του περιοδικού «η λέξη» τεύχος 85-86/1989, «Κύπρος-λογοτεχνία και τέχνη», τα αφιερώματα του περιοδικού «Τομές» τεύχος 3/1975, τεύχος 46/1979, το βιβλίο της Χρυσάνθης Ζιτσαίας, «Αφιέρωμα στην Κύπρο, Ποιήματα- Διηγήματα» Θεσσαλονίκη 1983 και αρκετά άλλα.  

ΥΜΝΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

                                      Ι

Νησί πικρό, νησί γλυκό, νησί τυραγνισμένο,/

κάνω τον πόνο σου να πω και προσκυνώ και μένω./

 --------

Εσύ της θάλασσας ρυθμός, ολάνθιστο κλωνάρι,/

Πως σου μαδήσαν τ’ άνθια σου διπλοί, τριπλοί βαρβάροι/

 -Τι θλιβερά που σεργιανάν τριγύρω σου τα ψάρια,/

-κι οι αντίχριστοι να παίζουνε την τύχη σου στα ζάρια./

 --------

Κουράγιο, μικροκόρη μας, που μας εγίνης μάνα,/

ύμνος και θρήνος της ζωής κι ανάστασης καμπάνα.

 ………….

                                      Γιάννης Ρίτσος

ΟΘΕΛΟΣ

Δόγης,

Έ, για λέγε!

Ναύτης,

Η ετοιμασία του Τούρκου είναι για τη Ρόδο, αυτό μ’ έχει διατάξει ν’

Αναφέρω εδώ, στο κράτος, ο σινιόρ Άγγελος.

Δόγης,

Τι λέτε σεις γι’ αυτή την αλλαγή;

Α΄ Συγκλητικός,

Δε μπορεί να ‘ναι, παράλογο, είναι κόλπο για να κρατάν το μάτι μας αλλού. Αν σκεφτούμε τη σημασία που ‘χει η Κύπρος για τον Τούρκο, κι όταν οι ίδιοι εμείς το νιώσουμε καλά πως όσο τη θέλει πιο πολύ απ’ τη Ρόδο ο Τούρκος τόσο ευκολότερα μπορεί και να την πάρει, γιατί δεν έχει ετοιμοπόλεμη άμυνα παρά της λείπουν όλα γενικά τα εφόδια, που έχουν ντύσει τη Ρόδο, αν το σκεφτούμε αυτό δεν πρέπει να νομίσουμε πως είναι ο Τούρκος τόσο ατζαμής ν’ αφήσει αυτή τη δεύτερη που τον ενδιαφέρει πρώτα και, παραμελώντας εύκολη λεία και κέρδος, να ερεθίσει και να προκαλέσει κίνδυνο αδιαφόρετο.

                             Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, μετάφραση Βασίλης Ρώτας

ΚΥΠΡΟΣ

Τριγυρνώ εξήντα χρόνια μες στην Κύπρο του κόσμου,/

η Κύπρος παντού, αλλά Κύπρος εσύ,/

παραφόρτωσες την καρδιά μου με ερείπια και με άταχτα/

ριγμένους νεκρούς, πεσμένους ανάσκελα ή μπρούμυτα κάτω απ’ το φως,/

μες στο πράσινο, μέσα στα χρώματα του έρωτα, εμπρός/

στις ανταύγειες της Κύπριδας που αναδύεται, μες στα αιωρούμενα/

ζαφείρια της θάλασσας. Τόση ομορφιά./

πως γίνεται, Θεέ μου, να μην/

ακούγεται ο λόγος της Θεέ μου, δεν είναι/

δεν είναι για όπλα ο τόπος αυτός, δεν είναι για βόμβους,/

δεν είναι για ουρλιάγματα τσακαλιών, για κραυγές/

μαρτύρων δεν είναι, εδώ όπου νίκας κατά/

βαρβάρων δωρούμενος χάραξες έντονα/

σημεία ειρρήνης και σημεία φωτός και της κέντησες/

το χώμα με λεμονιές, την έκαμες όμορφη/

όπως είναι η ψυχή του ποιητή, όταν εμπνέεται./

Φωτιά! Δικαιοσύνη φωτιά κατά τόπους, φωτιά!/

μες στην Κύπρο του κόσμου, η Κύπρος αμύνεται!

                             Νικηφόρος Βρεττάκος

 ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ

Οι Αρχαίοι έλεγαν πως το σχήμα της Κύπρου μοιάζει μ’ ένα  βοϊδοτόμαρο τεντωμένο. Αν κοιτάξει κανένας στο χάρτη το ελληνικό μεγαλονήσι, που ζει απομονωμένο στην πιο απόμακρη μεριά της Μεσογείου, θα δει πόσο ακριβής είναι τούτη η ρεαλιστική παρομοίωση. Ο Κύπριος συνάδελφος κύριος Λανίτης βρήκε μιαν άλλη παρομοίωση, που είναι λιγώτερο ακριβής και περισσότερο ποιητική. Το νησί της Αφροδίτης μοιάζει μ’ ένα πελώριο φύλλο που πλέει πάνω στα κύματα…. Η Κύπρος μέσα σ’ ένα φύλλο δέντρου, που αρμενίζει πάνω στο πέλαγο….

                                      Στρατής Μυριβήλης

ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

……………….

Φίλοι του άλλου πολέμου./

σ’ αυτή την έρημη συννεφιασμένη ακρογιαλιά/

σας συλλογίζομαι καθώς γυρίζει η μέρα-/

Εκείνοι που έπεσαν πολεμώντας κι εκείνοι που έπεσαν χρόνια μετά τη μάχη/

Εκείνοι που είδαν την αυγή μεσ’ απ’ την πάχνη του θανάτου/

ή, μές στην άγρια μοναξιά κάτω από τ’ άστρα,/

νιώσανε πάνω τους μαβιά μεγάλα/

τα μάτια της ολόκληρης καταστροφής΄/

κι ακόμη εκείνοι που προσεύχονταν/

όταν το φλογισμένο ατσάλι πριόνιζε τα καράβια:/

«Κύριε, βοήθα να θυμόμαστε/

πως έγινε το φονικό/

την αρπαγή το δόλο την ιδιοτέλεια,/

το στέγνωμα της αγάπης΄/

Κύριε βοήθα να το ξεριζώσουμε…»

                             Γιώργος Σεφέρης

…..Ήταν τόση η φρίκη της εισβολής, τόσος ο φόβος των εχθρικών αεροπλάνων που πυροβολούσαν του αμάχους, ώστε πολλοί πρόσφυγες έφυγαν αφήνοντας ακόμα και στοιχειώδη προσωπικά αντικείμενα-παπούτσια, ρούχα, καπέλα, γυαλιά. Τις πιο σκοτεινές εποχές του Μεσαίωνα έφεραν στο νου αυτές οι σκηνές του πανικού και της ερήμωσης. Ο ίδιος ο Αττίλας και οι Ούννοι του δεν προκάλεσαν χειρότερες καταστροφές. Και η φρίκη μπροστά στην τουρκική βαρβαρότητα θυμίζει τη φρίκη της ανθρωπότητας μπροστά στις θηριωδίες των φασιστών και των εθνικοσοσιαλιστών στον τελευταίο Πόλεμο…

                   Από το βιβλίο, «ΚΥΠΡΟΣ ‘74»

ΚΥΠΡΟΣ

Η Κύπρη, του έρωτα η θεά, η πολύμνητη Αφροδίτη,/

μ’ έβγαλε Κύπρον, όνομα στον κόσμο ξακουσμένο,/

και μ’ έκανε της λευτεριάς νησί και της αγάπης/

όπως επάνω απ’ τη σγουρή την αγκαλιά του πόντου/

ήρθ’ ο εχθρός και μου πατάει το τρυφερό κορμί μου/

και μέσα την καρδιά μου τρώει η πιο πικρή τυράννια.

………….

                             Βασίλης Ρώτας

Η ΤΥΧΗ ΚΙ Η ΤΙΜΗ ΜΙΑΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Ένας μεγάλος λαός περνάει, τις μέρες τούτες, της τρίχας το γιοφύρι. Δεν κρίνεται η τύχη της Κύπρου, η τύχη της Κύπρου δεν κιντυνεύει, η δίκαιη πέτρα θα φάει, σίγουρα το άδικο βουνό. Κρίνεται και κιντυνεύει, τις μέρες τούτες, η τύχη κι η τιμή μιας Αυτοκρατορίας. Ο λαός που ορθώθηκε σύσσωμος, σύψυχος, με τέτοια εθνική υπερηφάνια κι ηθική ανάταση, στις πιο κρίσιμες ώρες του πολέμου, κι έσωσε την τιμή του κόσμου, περνάει τώρα μια από τις μοιραίες, αποκαλυπτικές δοκιμασίες όπου θα ξεφανερωθεί η γνησιότητα ή το κίβδηλο της αρετής του.

Κι ακόμα βαθύτερα, πλατύτερα κρίνεται η τύχη κι η τιμή ολόκληρου του δυτικού κόσμου, που καυχιόταν ως τώρα πως μάχουνταν για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία των λαών. Τώρα θα δούμε αν ο κόσμος αυτός είναι άξιος να χρησιμοποιεί πιά ορισμένες άγιες λέξεις. Κι αν πιά η ψυχή ενός τίμιου ανθρώπου, μπορεί να ‘χει εμπιστοσύνη σε τέτοιους άρχοντες του κόσμου…

                             Νίκος Καζαντζάκης

ΚΥΠΡΟΣ

…………..

Του κάκου στεριές, πέλαγα, λαοί τριγύρω σου ήμεροι/

και βάρβαροι λαοί./

σ’ είδανε, σε ορεχτήκανε, και κατά σε χυθήκανε/

και Ασία και Αφρική./

Ρωμαίους και Σαρακηνούς, Τούρκους και Φράγκους γνώρισες/

Ω Ροδαφνούσα εσύ,/

Από τη Δύση ο Βασιλιάς κι ο Ρήγας σ’ ερωτεύτηκαν/

απ’ την Ανατολή.

Κι απ’ τον καιρό που σε ήβρανε θαλασσομάχοι Φοίνικες/

ως τώρα που σοφά/

πατάει σ’ εσένα ο Βρετανός, πολλούς αφέντες άλλαξες,/

δεν άλλαξες καρδιά.

……………

                             Κωστής Παλαμάς

ΚΥΠΡΟΣ

Στου πελάγου το βόγκο/

Την πληγή σου γνωρίζω/

Αδερφή της αρμύρας/

των ορνέων το γέρας/

Κι ο αγέρας του Τρόοδος/

τους αιώνες της πίκρας σου/

στων λαών τις ψυχές/

διηγιέται./

Μα οι λαοί είναι ανήμποροι/

να σου δώσουν το χέρι/

των απλήστων ο πλόκαμος/

τους το έχει ρουφήξει./

Μα έχω γνώση βαθιά/

πως η μέρα θα φτάσει/

και ωραία σαν την Κύπριδα/

σαν τον ήλιο ελεύθερη/

με δικιά σου ταυτότητα/

στο γαλαξία των ωρών θα ταξιδεύεις./

Κι οι λαοί θάν΄ ελεύθεροι/

το ιδρωμένο ψωμί/

να μοιράσουν μαζί σου/

αδερφή της αρμύρας/

των λαών αδερφή.

                              Γεωργία Αλεξίου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ω, γλυκειά μου πατρίδα/

πως μπορώ να το βλέπω/

στη φωτόλουστη γη σου ν΄ απλώνει/

το σκοτάδι τα μαύρα φτερά του/

Ω, γλυκειά μου Ελλάδα/

πως μπορώ να το νοιώθω/

πνιγηρός ένας λίβας να πνέει/

και στο στήθος σου κάμπο να δένει/

(Στων Γραικύλων την ώρα/

γέρνει ο αγέρας τα κλώνια/

προσκυνήματα φέρνει/

σε ξώχρυσων μόσχων ειδή)/

Ω, γλυκειά μου Ελλάδα/

ακριβή μου εσύ ερωμένη/

της αχτίδας του Φοίβου γεννήτρα/

Προμηθέων λυτών ιαχή/

Ω, γλυκειά μου πατρίδα/

ευωδία μου εσύ καρπερή/

ασημόφυλλης εληάς κλωνάρι/

αναστάσιμη Βάκχου πνοή./

(Στων Ανταίων τη χώρα/

δίνει η γέρικη ρίζα αλκή/

το κορμί σας σηκώστε νεκροί/

των οστών σας νικήτρα μορφή).

Ω, γλυκειά μου πατρίδα/

δική σου η γη δικά σου τα φύτρα./

Ο νοτιάς τα ξηραίνει/

ο βορρηάς τα παγώνει/

Ω, γλυκειά μου Ελλάδα/

με το μπάτη που φέρνει/

τη γαλάζια αρμύρα/

στη σμαράγδινη ελπίδα/

(Της γενηάς μου παιδιά σηκωθείτε/

Ρήγα θούριο νέο αντηχεί/

της πατρίδας παιάνα τονίστε/

λευτεριάς της υψώστε κραυγή.)

                              Μπάμπης Κλάρας

ΑΘΥΡΜΑΤΑ

Ο Φάκελλος Κύπρου επιτέλους άνοιξε/

Μέσα του βρήκαν έναν άλλον φάκελλο/

Και μέσα σ΄ αυτόν ακόμα έναν άλλον

Κι ύστερα κι άλλον μέσα στον άλλον/

Κάτι σαν τη γνωστή Ρώσικη κούκλα/

Αθύρματα διπλωματών εν ώρα υπηρεσίας/

                              Αργύρης Μάρνερος

ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Τα ροδογάλαζα αυγινά νερά σου στ΄ ακρογιάλι/

του Φοίβου πεντακάθαρο χρυσάφι τα χρυσίζει/

όλα τριγύρω αστράψανε κι η θάλασσα σπιθίζει/

κι απ΄ τον θαλασσινό αφρό με χάρι ξεπροβάλλει,/

κάτι σαν ροδοπέταλο, κάτι σα φιλντισένιο,/

που σε θαμπώνει απ΄ ομορφιά κι από το φως αστράφτει,/

που τον αψύ τον Έρωτα γεμάτο πόθο ανάφτει./

Έρωτα μάνα και στη γη πατάει το κοντιλένιο/

το πόδι της, στην απαλή την αμμουδιά της γης σου/

Τη γη σου τότε σφράγισε το ρόδινο ποδάρι/

κι απάνω σου σκορπίστηκαν η θεϊκιά της χάρι,/

ω Κύπρο μου, όμορφο νησί. Αιώνες συλλογίσου/

κι αν πέρασαν της Κύπριδας την ομορφιά έχεις πάρει

και την κρατάς ανάλλαγη και το απαλό το μύρο,/

το θείκό το μύρο της πάντα σκορπάς τριγύρω./

Κι είσαι γιομάτη καλλονή, κι είσαι γιομάτη χάρι./

………………………………………………………

                              Μιχαήλ Γεωργίου Μπακούρης         

Σαράντα χρόνια πέρασαν, και ακόμα να κλείσει η πληγή αυτού του φονικού. Η πέτρα του Ρωμιού σαν ένδοξο ιστιοφόρο αρμενίζει στη Μεσόγειο, και μαζεύει ένα προς ένα τα νεκρά παιδιά της, και χιλιάδες δελφίνια συνομιλούν με τις Κυπριώτισσες μαυροφορεμένες γοργόνες που αγναντεύουν προς την άλλη πλευρά, αναμένοντας την απελευθέρωση, αναμένοντας την δικαίωση, αναμένοντας την Κυπριακή Ανάσταση, όπου θα υψώσουν από κοινού τις λευκές λαμπάδες τους η Κύπρια Αφροδίτη με την Κυπρία Παναγιά.

Κύπρος, άγρυπνο βλέμμα της ιστορίας της Ρωμιοσύνης μες στην γαλάζια θάλασσα μόνη σου παλεύεις τον κατακτητή με μόνο σου όπλο τις χρυσίζουσες στον ήλιο λεμονιές σου και τα πεζούλια με τ’ αμπέλια σου, εκεί που κάθονται οι μαυροφορεμένες μανάδες σου περιμένοντας τους αγνοούμενους, περιμένοντας να αναστηθούν τα νεκρά παιδιά τους σαράντα χρόνια τώρα, γιατί, όσο ο αδηφάγος κατακτητής καιροφυλακτεί, τόσο αυτές θα περιμένουν, γιατί έμαθαν να περιμένουν, μαράγκιασαν από την πολύ αναμονή αλλά έκαναν την πληγή από σίδερο που χτύπησε την πατρίδα τους πληγή από αβάσταχτη αγάπη γι’ αυτήν.

Έμαθαν να ζυμώνουν πρόσφορα παρηγοριάς και να τα μοιράζουν στους ξένους που τις επισκέπτονται σαν καλωσόρισμα φιλοξενίας.

Κύπρος με τις χαρακιές του Τούρκου σαράντα χρόνια τώρα πάνω στο τραγικό κορμί σου.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή σήμερα, Τετάρτη, 23 Ιουλίου 2014

Πειραιάς, Τετάρτη 23 Ιουλίου 2014,

Μια βοή θανάτου ακούγεται παντού, ένας κρότος τρόμου σκιάζει τα ανθρώπινα βάθη. Ο αχός του πολέμου απ’ τα βάθη της ανθρώπινης μοίρας ακούγεται φοβερός, κοινή μοίρα πολέμου βασιλεύει ακόμα.              

Κυπριακή Βιβλιογραφία

ΣΑΡΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

          Σαράντα χρόνια πέρασαν από τότε που η σκληρή και απαίσια δικτατορία των συνταγματαρχών έχασε έναν πόλεμο και μαζί ένα μέρος του εδάφους του Κυπριακού Ελληνισμού. Ήταν η εποχή που κυβερνούσε η άφρων δικτατορία του Δημήτρη Ιωαννίδη και η κυβέρνηση φάντασμα όπως έλεγαν του Αδαμάντιου Ανδρουτσοπούλου. Η Ελλάδα στέναζε από τα κατασταλτικά μέτρα μιας από τις πιο επικίνδυνες δικτατορίες που γνώρισε η χώρα στην Ιστορία της. Το κυβερνητικό πείραμα της κυβέρνησης του δοτού πρωθυπουργού παλαιού πολιτικού Σπύρου Μαρκεζίνη δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί. Οι στρατιωτικοί που έκαναν την δικτατορία της 21^ης Απριλίου του 1967 με προεξάρχοντα τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Στυλιανό Πατακό, τον Νικόλαο Μακαρέζο, τον Γεώργιο Λαδά, τον Οδυσσέα Αγγελή, τον Γεώργιο Ζωιτάκη, τον Σπαντιδάκη, τον μαριονέτα πρωθυπουργό Κόλλια και άλλους ανόητους καραβανάδες, αποφάσισαν να απεκδυθούν την στρατιωτική στολή και να ενδυθούν εκείνη των κοινοβουλευτικών. Με ένα νόθο δημοψήφισμα του 98% ο Γεώργιος Παπαδόπουλος έγινε πρόεδρος της δημοκρατίας, αντιπρόεδρος ο Οδυσσέας Αγγελής και οι άλλοι στρατιωτικοί υπουργοί. Η γνωστή αρσακειάδα όπως αποκαλούσαν τότε τον Δημήτριο Ιωαννίδη, έγινε διοικητής της ΕΣΑ.

Θυμάμαι παιδί ακόμα, που διαβάζαμε στην εφημερίδα «Τα Νέα» την γνωστή μαντινάδα του Χριστοδούλου(;) «Μαθές δεν εξανάγινε τέτοιο κουτί ρημάδι ΌΧΙ να ρίχνεις το πρωί και ΝΑΙ να βγαίνει το βράδυ». Είχε επίσης, προηγηθεί η κατάργηση του θεσμού της Μοναρχίας, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος που ζούσε στο εξωτερικό είχε κηρυχθεί έκπτωτος και ο στρατηγός(νομίζω) Γεώργιος Ζωιτάκης είχε γίνει αντιβασιλέας. Το Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών ήταν το γενικό τους σύνθημα (άνευ Βουλής και Εκλογών κύριοι, έτσι τα έθνη μόνο ζουν ταρατατζούμ, ταρατατζούμ, που τραγουδούσε τόσο εύστοχα ο Γιώργος Μαρίνος) τρεις λέξεις νεκρές όπως έγραψε και ο Γιώργος Σεφέρης, γιατί τις σκοτώσατε. Ένα ασφαλώς κατ΄ επίφαση δημοκρατικό άνοιγμα είχε επιχειρηθεί από τον δικτάτορα Παπαδόπουλο και οι εφημερίδες άρχισαν να δημοσιεύουν, έστω και καλυμμένα, άρθρα εναντίον της χούντας και της πολιτικής της. Θυμάμαι στην ασπρόμαυρη τηλεόραση που παρακολουθούσαμε τότε, τον γνωστό ηθοποιό Σταύρο Παράβα σε επετειακό σόου να λέει παραφράζοντας ένα γνωστό τραγούδι του Γιάννη Καλαϊτζή, περίπου τα εξής: «Κυρά Γιώργαινα ο Γιώργος σου που το πάει, τα πέντε έκλεισε και ακόμα κυβερνάει, έβαλε τα σκούρα του άναψε το πούρο του μπήκε στο αμάξι του και εντάξη του, ο Γιώργος είναι πονηρός και αυτά που κάνει μην τα τρως, και από τις 21 και μπρος έγινε μόνιμος γαμπρός », και εμείς να ακούμε την φωνή του Παύλου Μπακογιάννη στην Γερμανική Ελληνική εκπομπή της Ντώιτσε Βέλλε κάθε βράδυ στις 9 και μισή και να περιμένουμε τα  καινούργια αντιστασιακά νέα, ή να ακούσουμε τα αντιστασιακά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Άλλοτε πάλι ακούγαμε σε άλλη συχνότητα το «Εδώ Λονδίνο», την εκπομπή του ΒΒC με τα νέα από το εξωτερικό. Μεταπηδώντας λοιπόν στην προεδρία της δημοκρατίας ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος θέλησε να κάνει ένα άνοιγμα προς τους παλαιούς κοινοβουλευτικούς και έχρισε δοτό πρωθυπουργό έναν παλιό και έμπειρο πολιτικό και σημαντικό ιστορικό τον Σπύρο Μαρκεζίνη. Το κοινοβουλευτικό πείραμα του Σπύρου Μαρκεζίνη που θα προετοίμαζε τις επερχόμενες εκλογές δεν κράτησε για πολύ, προηγήθηκαν τα φοιτητικά γεγονότα της Νομικής τον Φεβρουάριο του 1973 και η εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του ιδίου έτους, η κυβέρνησή του ανετράπη από έναν σκληρό και ανόητο δικτάτορα ο οποίος συμμετείχε στην δικτατορία της 21^ης Απριλίου τον διοικητή της ΕΣΑ, τον Δημήτριο Ιωαννίδη, ο οποίος ανέτρεψε τον πρώην στρατιωτικό και δικτάτορα πρόεδρο Γεώργιο Παπαδόπουλο περιορίζοντάς τον στο Λαγονήσι που διέμενε, έριξε την κυβέρνηση Μαρκεζίνη εγκαθιστώντας έναν πρώην στρατιωτικό και υπουργό οικονομικών τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο δήθεν πρωθυπουργό, και όρισε για πρόεδρο δημοκρατίας τον στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη, στην ουσία αυτός ήταν που κινούσε τα νήματα με τους έμπιστους στρατιωτικούς του και τα τάγματα των Εσατζήδων του. Η Δικτατορία έδιωξε και τον παλαιό αρχιεπίσκοπο και έβαλε με την αριστίνδην σύνοδο στην θέση του τον από τα Στερνά της Τήνου Ιερώνυμο Κοτσώνη, τον ιερέα των Βασιλικών ανακτόρων, όπως μετέπειτα, η Δικτατορία του Ιωαννίδη έδιωξε τον Ιερώνυμο και έβαλε στην θέση του τον εξ Ιωαννίνων Σεραφίμ Τίκα.
Πάντως εμείς, τα παιδιά της εποχής εκείνης, δεν θυμόμαστε παπάδες και άλλες χριστιανικές δυνάμεις που να μην ήσαν με την Δικτατορία. Όλοι, μα όλοι μας μιλούσαν υπέρ της Χούντας-μιλώ για τον δικό μου χώρο στο Σχολείο-έπρεπε να περάσουν μερικά χρόνια αργότερα για να θαυμάσω, σεβαστώ και μιλήσω ουσιαστικά για την εποχή εκείνη και την στάση της Εκκλησίας, με τον αείμνηστο πατήρ Γεώργιο Πυρουνάκη. Δυστυχώς σαν θεσμός ο χώρος αυτός, στάθηκε κατώτερος των περιστάσεων. Αυτήν  την περίοδο η Ελλάδα ήταν ένα απέραντο ρουφιανοτροφείο και ανόητους ένστολους, και από κοντά μαύρα ράσα παντού, μαύρη μούχλα που επιβίωσε και αργότερα με ανεξέλεγκτες συνέπειες πάνω στην ζωή μας. Το ίδιο και αυτοί οι ανεκδιήγητοι εκκλησιαστικοί μητροπολίτες της Κυπριακής εκκλησίας, που εναντιώθηκαν στην αρχιεπίσκοπο Μακάριο.

Θυμάμαι την χαροποιό διάθεσή μας όταν στις 25 Νοεμβρίου ανετράπη ο Παπαδόπουλος χωρίς να κατανοούμε τι μας περίμενε. Η εφημερίδα «Χριστιανική» του Νίκου Ψαρουδάκη είχε βγει τότε με τίτλο «Έπεσε ο τύραννος να πέσει και η τυραννία». Δυστυχώς όμως τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα περιμέναμε. Οι τόποι εξορίας άνοιξαν και δέχθηκαν χιλιάδες αντιστασιακούς, που είχαν αρχίσει να αμφισβητούν το προηγούμενο και το νέο στρατιωτικό καθεστώς, και μια πιο σκοτεινή περίοδο άρχιζε για την χώρα. Όλη μέρα άκουγες κλαρίνα και νταούλια και έβλεπες στην τηλεόραση στρατιωτικούς να χορεύουν δημοτικούς χορούς. Όλη η χώρα είχε μετατραπεί σε μια στρατιωτική στρούγκα. Το καρακιτσαργιό, σε όλο του το μεγαλείο, αθάνατη Ελλάδα με τα κλέη σου, όλη η βλακεία συγκεντρωμένη κάτω από ένα πηλήκιο. Τότε ήταν που με παρακίνηση της χούντας των Αθηνών, έγινε η ανατροπή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου και ορίστηκε ο Νίκος Σαμψών σαν πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η χούντα όμως επιτέλους στις 24 Ιουλίου του 1974 έπεσε, ο εξόριστος πρώην πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής αρχηγός της ΕΡΕ πριν την δικτατορία επέστρεψε, σχηματίστηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας και τα κοινοβουλευτικά πράγματα πήραν τον δρόμο τους, μετά την δίκη της Χούντας και την καταδίκη των πρωταιτίων της δικτατορίας. Ο μέχρι τότε αρχηγός της ΕΡΕ και τελευταίος πρωθυπουργός πριν την Χούντα ο συγγραφέας Παναγιώτης Κανελλόπουλος είχε αρνηθεί να αναλάβει την πρωθυπουργία, υποστήριξε την δίκη και καταδίκη σε θάνατο των πραξικοπηματιών, έτσι, υπερίσχυσε η άποψη του Ευάγγελου Αβέρωφ Τοσίτσα-του λεγόμενου και γεφυροποιού-που υποστήριξε την λύση Καραμανλή. Ο αρχηγός της Ενώσεως Κέντρου ο Γεώργιος Μαύρος, έγινε αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδος νομιμοποιήθηκε, ο Αντρέας με το λευκό ζιβάγκο επέστρεψε και ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, και ο σοφός ηγέτης και πολιτικός ρήτορας του Κομμουνιστικού Κόμματος Εσωτερικού όπως τότε ονομαζόταν, (ΕΔΑ) ο Ηλίας Ηλιού, μετείχε ενεργά στις εκλογές.

Όμως, είχε διαπραχθεί ένα μεγάλο έγκλημα, οι Τούρκοι με τον Αττίλα 1 εισέβαλαν στην Κύπρο, (Η Κύπρος είναι μακριά) και κατέλαβαν ένα μεγάλο μέρος του Κυπριακού εδάφους, πρωθυπουργός τότε στην Τουρκία αν θυμάμαι καλά ήταν ο Μπουλέντ Ετσεβίτ. Δυστυχώς τα τραγικά και εγκληματικά σφάλματα των Ελλήνων στρατιωτικών, αλλά και οι χαμένες ευκαιρίες των παλαιών Ελλήνων πολιτικών και ασφαλώς και του αρχιεπισκόπου Μακαρίου, έδωσαν την ευκαιρία στην ανέκαθεν εναντίον της Ελλάδος επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας να πραγματοποιήσει και τον Αττίλα 2. Τα επακόλουθα και τα προβλήματα είναι γνωστά εδώ και 40 χρόνια, το δράμα των αγνοουμένων, το πρόβλημα των προσφύγων, οι νεκροί, και η διχοτόμηση του νησιού αποτελεί μέχρι σήμερα ένα άλυτο διεθνές πρόβλημα. Δυστυχώς παρόλα τα ψηφίσματα του ΟΗΕ το Κυπριακό πρόβλημα όπως και το Παλαιστινιακό δεν λύθηκαν. Οι ισχυρές πολιτικά-στρατιωτικά και οικονομικά δυνάμεις της γης δεν θέλησαν ουσιαστικά να  διώξουν τα στρατιωτικά στρατεύματα κατοχής από την Κύπρο. Αν θυμάμαι καλά, η Τουρκία και το Πακιστάν, είναι οι δύο χώρες που έχουν αναγνωρίσει την Τουρκική κατοχή στο ανεξάρτητο Κυπριακό κράτος, και το ψευδοκράτος.

Η γενιά μου μεγάλωσε, πενηντάρισε, μπήκαμε στην ΕΟΚ όπως και η Κύπρος, αλλά τα Τουρκικά στρατεύματα κατοχής δεν έφυγαν από την Κύπρο, τα εδάφη δεν επεστράφησαν, και όχι μόνο αυτό, αλλά οι γείτονες μας διεκδικούν μέρος του Αιγαίου πελάγους, την υφαλοκρηπίδα σε ορισμένα νησιά, έδιωξαν τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου, διεκδικούν προνόμια στην περιοχή της Θράκης, στέλνουν επίτηδες λαθραίους λαθρομετανάστες στην χώρα για να δημιουργήσουν προβλήματα, (χωρίς να γνωρίζουμε από που κρατά η σκούφια τους) και, έχουν πραγματοποιήσει πάνω από 50 παραβιάσεις της διεθνούς Συνθήκης της Λωζάνης της 24 Ιουλίου του 1923, και, δημιουργούν προβλήματα στην περιοχή του Έβρου. Άσχημο πράγμα να έχεις κακό γείτονα λένε στον τόπο μου. Δυστυχώς όσες φορές έχουμε τείνει χέρι φιλίας, η άλλη πλευρά δεν βοήθησε όσο θα έπρεπε, ίσως δεν μας συγχωρούν ακόμα, το ότι επαναστατήσαμε το 1821 και αποκοπήκαμε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τι να πω, δεν είμαι ιστορικός, αλλά τα προβλήματα που έχουν δημιουργήσει σε εμάς οι γείτονες μας οι Τούρκοι, είναι πολλά και διαχρονικά, δεν μιλώ για τον απλό Τούρκικο λαό, μιλώ για το στρατιωτικό και πολιτικό τους και διπλωματικό τους κατεστημένο.

Αν η μνήμη δεν με γελάει μετά σαράντα χρόνια, παιδί τότε τον Ιούλιο του 1974, κάποιος Τούρκος πολιτικός είχε πει, ότι οι Έλληνες κέρδισαν την αποκατάσταση της δημοκρατίας τους και έριξαν την χούντα, αλλά πλήρωσαν ένα τίμημα, έχασαν ένα μέρος του εδάφους του Κυπριακού Ελληνισμού. Για να είμαστε δίκαιοι πάντως με την Ιστορία μας, τα σφάλματα ήσαν δικά μας. Το πολιτικό Ημερολόγιο του Νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη να διαβάσει κανείς μόνο, θα καταλάβει. Δικά μας τα λάθη, δικές μας και οι υποχωρήσεις, οι άλλοι, οι διεθνείς παράγοντες κοιτούν τα δικά τους συμφέροντα.

Η Κύπρος πάντως 40 χρόνια μετά παραμένει σκλαβωμένη, πληγωμένη και σίγουρα αδικαίωτη.

     Μελετώντας και ερευνώντας την Ελληνική Λογοτεχνική παράδοση και Γραμματεία, ασφαλώς δεν μπορούσα να παραλείψω και την αντίστοιχη Κυπριακή, έτσι συγκέντρωσα ορισμένες ενδεικτικές πληροφορίες που αφορούν την Κυπριακή Λογοτεχνία και Ιστορία γενικότερα, σίγουρα δεν μπορεί να καλύψει το μεγάλο ενδιαφέρον που υπάρχει για τα Κυπριακά γράμματα και ιδιαίτερα μετά την ίδρυση Κυπριακού Πανεπιστημίου, ούτε εξαντλεί την βιβλιογραφία της Κυπριακής γραμματείας, αλλά είναι μια ισχνή καταγραφή βιβλίων που γνωρίζω, όχι εφημερίδων-που αφορούν την Κυπριακή παράδοση για όσους ενδιαφέρονται.

Παιάν των πολεμιστών της Κύπρου

Μια σπίθα λάμπει μέσα στη ματιά/

του γενναίου μας πολεμιστή/

που στον κόσμο δεν υπάρχει πουθενά΄/

η φωτιά του Τούρκου είν’ αυτή/

  --------

Δεν μπορεί η Κύπρος νάν’ Ελληνική/

να κρατήσεις Τούρκο δεν μπορείς/

ή θα γίν’ η Κύπρος τουρκική/

 ή πεθαίνει ο αγωνιστής.

  --------

Ας τολμήσει ο Έλλην να παραταχθεί/

με τον κόσμ’ ολόκληρο μαζί/

έστω και αν ένας μόνο Τούρκος ζει/

δεν θα καταλάβει το νησί.

Από το βιβλίο Ulkucu hareketin, έκδοσις Dede Korkut Κωνσταντινούπολις.

     Το ποίημα αυτό, όπως και άλλα πολλά, που μας φανερώνουν την συνεχή επεκτατική πολιτική των Τούρκων εναντίον μας, συμπεριλαμβάνεται σε ένα ενδιαφέρον βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1991 από τις εκδόσεις Ρήσος. «Κέντρο Ερεύνης Μελέτης Ελληνισμού- «Ο Επεκτατισμός στην Τουρκική ποίηση», Πρόλογος-Μετάφραση-Σχόλια Γιάννης Μαγκριώτης, εκδόσεις Ρήσος 1991.

Στο βιβλίο είναι συγκεντρωμένα πάνω από σαράντα ποιητικά κομμάτια Τούρκων δημιουργών που μιλούν εναντίον των Ελλήνων, υπάρχουν ενδιαφέροντα σχόλια και παρατηρήσεις, και δημοσιεύονται Άρθρο το Άρθρο, οι 50 Κύριες Παραβιάσεις από την Τουρκία της Συνθήκης της Λωζάνης της 24 Ιουλίου του 1923.

Ασφαλώς, ποτέ στην ζωή μου δεν πίστεψα στην αποτελεσματικότητα των πολεμικών ενεργειών, πάντα πίστευα στα διπλωματικά μέσα και στις διπλωματικές λύσεις, όμως δεν μπορεί συνεχώς εμείς από την από εδώ πλευρά να υποχωρούμε συνεχώς, δεν θα πούμε φυσικά το γνωστό σύνθημα του Αντρέα «Βυθίσατε το Χώρα», αλλά πρέπει να πείσουμε τους εταίρους μας στην Ενωμένη Ευρώπη και τους άλλους τους πέραν του Ατλαντικού συμμάχους μας, ότι δεν μπορεί συνεχώς να υποχωρούμε εμείς και οι άλλοι να παραμένουν σταθεροί και επεκτατικοί. Η Κύπρος είναι ακόμα σκλαβωμένη και διαιρεμένη, πρέπει να βρεθεί μια λύση και για τις δύο κοινότητες, και να φύγουν τα Τουρκικά στρατεύματα από το νησί.

                  ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

          Ένα ενδιαφέρον βιβλίο κυκλοφόρησε το 2010 του γνωστού κριτικού Αλέξη Ζήρα για την Κυπριακή Λογοτεχνία, τίτλος του: «Όψεις της Κυπριακής Πεζογραφίας 1900-2000, εκδόσεις ΑΙΠΕΙΑ-Σπίτι της Κύπρου και εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 2010.

Και όπως ο ίδιος γράφει στην εισαγωγή του:

«Η συγκέντρωση του υλικού που αποτέλεσε το ανά χείρας βιβλίο για την κυπριακή πεζογραφία στον 20^ο  αιώνα έγινε σε μια χρονική στιγμή που οι κριτικές, γραμματολογικές και ιστορικές σπουδές, στην Ελλάδα και στην Κύπρο, απέκτησαν νέα ενδιαφέροντα ως προς το ζήτημα της ταυτότητας των γραμμάτων της νήσου…».       

          Ας δούμε εν τάχει τις Βιβλιογραφικές πληροφορίες που κατόρθωσα να συλλέξω.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ

-περιοδικό Νέα Εστία, τεύχος 659/ Χριστούγεννα 1954-Αφιέρωμα στην Κύπρο.

-περιοδικό η λέξη, τεύχος 85-86/6,8,1989-Κύπρος, Λογοτεχνία και Τέχνη.

-περιοδικό γραφή, τεύχος 23-24/1993-Η Κυπριακή Τραγωδία στην Ελληνική  Ποίηση.

-περιοδικό γραφή, τεύχος 25-26/Άνοιξη 1994-Σύγχρονη Κυπριακή Λογοτεχνία.

-περιοδικό Αιγαιοπελαγίτικα Θέματα, τεύχος 37/3,4,1994-Αφιέρωμα Κύπρος.

-περιοδικό Αιγαιοπελαγίτικα Θέματα, τεύχος 38/5,6,1994     //   //          //

-περιοδικό Θέματα Λογοτεχνίας, τεύχος 12/7,1999-Αφιέρωμα στον Κυριάκο    Χαραλαμπίδη.

-περιοδικό η λέξη, τεύχος 152/7,8,1999-Αφιέρωμα στον Κώστα Μόντη.

-περιοδικό Ομπρέλα, τεύχος 65/6,8,2004-Αφιέρωμα Κύπρος ερωτική των παθών…

-περιοδικό Επτά Ημέρες εφημερίδα «Η Καθημερινή», 19/7/1992, Κύπρος μια    επίμονη Ελληνική    πορεία.

-περιοδικό Επτά Ημέρες εφημερίδα «Η Καθημερινή», 21/7/1996, Η λογοτεχνία της     Κύπρου.

-περιοδικό Μικρο φιλολογικά, τεύχη 1 έως 20.

-περιοδικό Σημείο, τεύχη 1,2,5…

-περιοδικό Ακτή, τεύχη 1-

-Ανδρέας Χατζηθωμάς, ΑΒΓΗ, Λογοτεχνική Έκδοση 1924-1925, Κύπρος χ.χ.

  (με τον ίδιο τίτλο υπάρχει και ένα Πειραιώτικο περιοδικό).

ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

-Κυπριακή Μαρτυρία τεύχος 3/1984, Η Πολιτιστική Ζωή Σήμερα και η Κύπρος,  Λευκωσία.

-ΚΥΠΡΟΣ 1974, Το άλλο πρόσωπο της Αφροδίτης, Εθνική Τράπεζα Ελλάδος 1975.

-Εικοσαετηρίς Ελληνικού Πνευματικού Ομίλου Κύπρου 1947-1967, Κύπρος 1968.

-ΚΥΠΡΟΣ, explorer, Ταξιδιωτικός Οδηγός, εφημερίδα «Η Καθημερινή» 8/2002.

-Φιλολογική Κύπρος 1970, Ελληνικός Πνευματικός όμιλος Κύπρου 2002.

-Κυπριακή λογοτεχνία-Οι ρίζες, Λευκωσία 1980.

-Κυπριακή Ποίηση και Πεζογραφία, Κέδρος/ Πανεπιστήμιο Αθηνών 2002.

-Οικογένεια και Περιουσία στην Ελλάδα και την Κύπρο,(συλλογικό) Εστία 1994.

-30 Βραβευθέντες Συγγραφείς-Ποιητές, Μέλη ΣΤΑΔ από 1995-1998, Άγιος    Δομέτικος ΛΤΔ, Λευκωσία 1998.

-Νήσος της Εστί. Η οδύνη της Αφροδίτης. Νομαρχία Κρήτης (πρόγραμμα).

-Φιλολογική Κύπρος 1998-1999. Αφιέρωμα στον Κύπρο Χρυσάνθη. Ελληνικός    Πνευματικός Όμιλος Κύπρου 2000

-Παναγιώτα Κυπριανού: επιμέλεια, Τα Δωδεκάνησα Παγκύπριος Διαγωνισμός    Ποίησης, έκδοση Γυμνασίου Ακακίου 1988.

-Σοφία Λαζάρου-Ανδρέας Πετρίδης-Δημήτρης Γκότσης: επιτροπή-επιλογή,    Σύγχρονοι Ποιητές της Πάφου, Εταιρεία Λογοτεχνών Πάφου, Λευκωσία 1990.

-Κύπρον, ου μ’ εθέσπισεν 1974-1994. 20 χρόνια κατοχή και προσμονής, Δήμος    Πατρέων 1994.

-Κύπρος, Ιστορία και Πολιτισμός από την αρχαιότητα έως σήμερα, έκδοση  εφημερίδα Έθνος- Μαλλιάρης-Παιδεία 2006.

-Πρακτικά Συμποσίου(11-12/4/1981)-Οι Κύπριοι Λογοτέχνες της Αιγύπτου.  Λευκωσία 1993.

-Πρακτικά Α Συμποσίου Μεταφραστών Κυπριακής Λογοτεχνίας. Λευκωσία 2001.

-Οι Εισηγήσεις στα Συνέδρια Ποίησης και Πεζογραφίας ΣΕΚΦ.. Νεοελληνική  Λογοτεχνία. Λευκωσία 1991.

-Η Κυπριακή Λογοτεχνία. Γ΄ κύκλος διαλέξεων. Πολιτισμός και Τέχνη.    Πολιτιστικό Κέντρο Λαϊκής Τράπεζας, Οργανισμός Πολιτισμού-ΑΚΕΛ 1994.

-Εγκυκλοπαίδεια. Κύπριοι Συγγραφείς από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. τόμοι 6,  έκδοση Χρ. Ανδρέου (1982-1983).

-Λουκάς Αξελός/ Λεύκιος Ζαφειρίου,

 «Ανθολογία Σύγχρονης Κυπριακής Ποίησης», Στοχαστής 1985.

-Κώστας Μόντης/ Ανδρέας Χριστοφίδης,

  «Κυπριακή Ανθολογία», Alium Ronhab 1965.

- Νικολάου Λανίτη/ Μέλη Νικολαϊδη,

  «Κυπριακή Λογοτεχνία», τόμος 6/ Βασική Βιβλιοθήκη-Ζαχαρόπουλος.

- Φοίβος Σταυρίδης/ Λευτέρης Παπαλεοντίου/ Σάββας Παύλου,

  «Βιβλιογραφία Κυπριακής Λογοτεχνίας-Από τον Λεόντιο Μαχαίρα έως τις μέρες    μας», Λευκωσία 2001.

- «Κριικές για Βιβλία των μελών (1985-1989) ΕΕΕΛ. Λευκωσία 1990.

- Γεώργιος Ιωαννίδης,

  «Κύπρος Χρυσάνθης-Βιβλιογραφικά-Ευρετήρια», Κύπρος χ.χ.

- Μ. Παπαονησιφόρου/ Πετρίδης/ Γκότσης,

  «Οργής και Οδύνης, 100 φωνές-ποιητική ανθολογία» Κύπρος 2000.

- Χρ. Κυπριανού/ Μ. Μαραθεύτης/ Ν. Σπανός: Ανθολόγησαν,

  «Ανθολογία Κυπρίων Πεζογράφων 1900-1970» Ε. Ο. Κύπρου-Λευκωσία 1972.

- «Πρόσφυγες της Κύπρου»

   Αντιπροσωπευτική Έρευνα ανάμεσα στις 200.000. των Τ. Ευδοκάς/ Λ. Μυλωνάς/    Κ. Πασχαλίδης/ Κ. Ολύμπιος/ Σ. Χειμωνά. … Ομάδα Ψυχοκοινωνικών μελετών.      Κύπρος 1976.

- Μάκης Αντωνόπουλος,

  «Τα μικρά τραγούδια της μεγάλης πατρίδος» Ρήσος 1992.

- Κ. Γ. Γιαγκουλής,

  «Ανθολογία Κυπριακής Λαϊκής Ποίησης», Λευκωσία 1980.

- Κλεάνθης Γεωργιάδης,

  «Ιστορία της Κύπρου», Λευκωσία 1978.

- Χρήσ. Γαλατόπουλος,

  «Τα τραγούδια της Φυλακής», Πάφος 1936.

- Γιάννης Γαλανός,

  Ταξιδεύοντας-«Κύπρος», Πάτρα 1985.

- Φώτης Δημητρακόπουλος,

   "Για τον Σεφέρη και για την Κύπρο», Επικαιρότητα 1993.

-  Φώτης Δημητρακόπουλος,

   «Εις τα περίχωρα Αντιοχείας και Κερύνειας», Ίκαρος 2006.

-  Χρυσάνθη Ζιτσαία,

   «Κύπριες Λογοτέχνιδες», Θεσσαλονίκη 1972.

- Λεύκιος Ζαφειρίου,

  «Η Νεότερη Κυπριακή Λογοτεχνία-Γραμματολογικό Σχεδίασμα», Λευκωσία 1991.

- Λεύκιος Ζαφειρίου,

   «΄Ωρες της Λευκωσίας στην ποίηση των Κυπρίων(1980-1999)», Λευκωσία 2000.

- Αλέξης Ζήρας,

 «Όψεις της Κυπριακής Πεζογραφίας (1900-2000), ΑΙΠΕΙΑ-Σπίτι της Κύπρου και       εκδόσεις Πάπυρος 2010.

- Ανδρέας Ιωάννου,

  «Ανθολογία Κυπρίων Πεζογράφων», Ίκαρος 1954.

- Γεώργιος Ιωαννίδης,

  «Η Κυπριακή Πεζογραφία της Εικοσιπενταετίας (1960-1985), Λευκωσία 1987.

-Κλείτος Ιωαννίδης,

  «Η συνωμοσία κατά της ‘Ιστορίας΄ της νεώτερης Κυπριακής Λογοτεχνίας»,             Λευκωσία 1986.

- Πάνος Ιωαννίδης,

  «Λογοτεχνικά Πορτρέτα-Κύπριοι ποιητές και πεζογράφοι» τόμος Α, Αρμίδα 2000.

- Κλείτος Ιωαννίδης,

  «Πρόσωπα και Ιδέες, τέχνη και πολιτισμός τόμοι α,β,γ, Αρμίδας χ.χ.

- Κεβορκ Κ. Κεσισιάν,

   «Ρομαντική Κύπρος-Γενικός Οδηγός», Λευκωσία 1973.

-   Αριστείδης Κουδουνάρης,

   «Βιογραφικό Λεξικόν Κυπρίων(1800-1920) γ΄ έκδοση, Λευκωσία 1995.

-  Μίκης Κιτρομηλίδης,

   «Κυπριακά Δημοτικά Τραγούδια», Ίδρυμα Λεβέντη-Λευκωσία 1994.

-  Νίκος Καζαντζάκης,

  «Ταξιδεύοντας. Ιταλία/Αίγυπτος/Σινά/Ιερουσαλήμ/Κύπρος. Ελένη Καζαντζάκη.

- Ζακ Λακαριέρ,

  «Λευκωσία, Η νεκρή ζώνη», Ολκός 2003.

- Τάκης Λαγάκος,

  «Ο Σεφέρης και η Κύπρος», Ίκαρος 1984.

- Άνθου Λυκαυγή,

  «Ερπύστριες», Κέδρος 1974.

- Νίκος Κλ. Λανίτης,

  «Η ψυχή της Κύπρου», Αετός 1946.

- Παύλου Λιασίδη,

   «Η Σταυρωμένη Τζύπρος μας», Λευκωσία 1976.

- Κώστας Μιχαηλίδης,

  «Η άλλη γη». Λευκωσία 1979.

- Κώστας Μόντης,

  «Και τοί εν ενναλίη Κύπρω», Λευκωσία 1974.

-  Μαρία Μιρασγέζη,

  «Το παιχνίδι στην Κυπριακή Παιδική Λογοτεχνία», Διαδρομές 1993.

- Μ. Π. Μουστέρης,

  «Ιστορία του θεάτρου», Λεμεσός 1983.

- Νίκη Μαραγκού,

  «Παραμύθια της Κύπρου», Αρμός 1994.

- Ήβη Μελεάγρου,

   «Πρόσωπο είναι η ανώνυμη Κυπρία», Δωδώνη 1994.

- Νίκος Ορφανίδης,

  «Νύχτες Πανσελήνου», -Ανθολογία Ποιημάτων. Λευκωσία –Ακτή 1999.

- Ανδρέας Ονουφρίου,

   «Του 35^ου Παράλληλου», Κύπρος 1983.

-  Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος,

   «Η Κύπρος ένα ταξίδι», Αστήρ 1974.

-  Μιχάλης Πιερής,

   «Από το Μερτικόν της Κύπρου»(1979-1990), Καστανιώτης 1991.

-  Σάββας Παύλου,

   «Σεφέρης και Κύπρος», Λευκωσία 2000.

-  Γιώργος Πετρόπουλος,

   «Σελίδες Κυπριακής Βιβλιοκριτικής», Αιγέας 1997. τόμοι 2.

- Κώστας Προύσης,

  «Θέματα και Πρόσωπα της Κυπριακής Λογοτεχνίας», Κύπρος 1990.

- Γιάννης Παπαδόπουλος,

  «Κείμενα ενός Αγώνα», Ονήσιλος 1987.

- Λευτέρης Παπαλεοντίου,

  «Λογοτεχνικές μεταφράσεις του μείζονος ελληνισμού (1880-1930) Κέντρο                Ελληνικής Γλώσσας 1998.

- Λευτέρης Παπαλεοντίου,

  «Τα πρώτα βήματα της Κυπριακής Λογοτεχνικής κριτικής», Λευκωσία 1997.

- Θέμις Σιαπκαρά-Πιτσιλίδου,

  «Ρίμες Αγάπης-Ο Πετραρχισμός στην Κύπρο», Αθήνα 1976.

- Λευτέρης Παπαλεοντίου,

  «Η Κυπριακή Λογοτεχνία στον Τύπο. Βιβλιογραφική καταγραφή 1879-1925.           Λευκωσία 1993.

- Αχιλλέας Πυλιώτης,

  «Φωνή μέσ’ απ’ τη γη μας», Κύπρος 1959.

 -Γεράσιμος Ρηγάτος,

   «Για ένα Νόμπελ στην Κυπριακή Λογοτεχνία», Σελίδα 1995.

- Γιάννης Σπανός

   «Κυπριακή Λογοτεχνία», Λευκωσία 1978

- Μόνα Θεοδούλου-Σαββίδου,

  «Έξι Κύπριοι ποιητές», ΠΕΝ 1998.

- Κώστας Σταμάτης,

 «Κύπρος της αγάπης και του ονείρου» (Ανθολόγηση κειμένων), Πατάκης 2004.

- Βασίλης Σιναπίδης,

  «Το Τραγούδι της Κύπρου», Αθήνα 1973.

- Λάκης Φουρούκλας,

  «Νέοι Κύπριοι Φοιτητές Μ΄ ένα στίχο αγκαλιά γη» Λευκωσία 1998.

- Ανδρέας Χατζηθωμάς,

  «Λογοτεχνικά Περιοδικά της Κύπρου μετά την ανεξαρτησία», Λευκωσία 1987.

- Κυριάκος Χαραλαμπίδης,

  «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα», Ερμής 1982.

- Κύπρος Χρυσάνθης,

  «Πεζός Λόγος» ΙΙΙ Ιστορίες από την Κύπρο», Λευκωσία

- Κυριάκος Χαραλαμπίδης,

  «Μικρά Πορτραίτα Κυπρίων», Λευκωσία Ε.Π.Ο. Κύπρου 1993.

- Κυριάκος Χρυσάνθης,

  «Δημώδης Ιατρική της Κύπρου» Σύμμεικτα. Λευκωσία 1998.

Τα τρία μισοφέγγαρα

Την γλώσσα σου την αγαπώ μεγάλε ποιητή/

Θα περάσεις από τη Ρόδο κάποτε και συ/

Τα τρία μισοφέγγαρα, η κόκκινη μηλιά/

για μας: Κιρκούκ, Κομοτηνή, και Μεντεσέ νησιά.

             

σημείωση: Το ποίημα αυτό, του κ. S. Elcin, γράφτηκε τον Απρίλιο του 1978. Οι Τούρκοι ονομάζουν Μεντεσέ την Καρία και επομένως τα νησιά Μεντεσέ είναι τα Δωδεκάνησα, που εδώ αναφέρονται σαν ένας από τους εθνικούς στόχους της Τουρκίας.

Πάλι από το βιβλίο των εκδόσεων Ρήσος, «Ο Επεκτατισμός στην Τουρκική Ποίηση» σελίδα 72.

           Στην μικρή αυτή ανθολόγηση βιβλίων για την Κυπριακή γραμματεία, δεν αναφέρω τα βιβλία και τις μελέτες και τα ποιήματα των Ελλαδιτών ποιητών όπως του Γιώργου Σεφέρη, του Κωνσταντίνου Καβάφη, του Γιάννη Ρίτσου και δεκάδων άλλων, γιατί θα παρέκκλινα από τον επετειακό αυτό στόχο. Δεν μνημονεύω επίσης, ποιητικές συλλογές Κυπρίων ποιητών και γυναικών ποιητριών που είναι πάρα πολλές, διότι θα με οδηγούσε σε άλλα  ερευνητικά μονοπάτια.

     Εδώ, θέλησα από μνήμης να καταγράψω ενδεικτικούς μόνο τίτλους έργων με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 40 χρόνων από την Τουρκική εισβολή.

Δυστυχώς επαναλαμβάνω και πάλι η διεθνής κοινότητα κωφεύει. Η Κατοχή συνεχίζεται, ενώ ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας και της Κωνσταντινούπολης εκδιώχθηκε κακήν κακώς από τους γείτονές μας, αργά και σταθερά.

Το βιβλίο του Γιάννη Μαγκριώτη για τον «Επεκτατισμό στην Τουρκική ποίηση» είναι πολλαπλά ενδιαφέρον. Γνωρίζω και άλλα άρθρα που αναφέρονται σε παρόμοια θέματα. Αυτά για εκείνους που είναι ακόμα με το σχέδιο Ανάν, και που ζητούν χωρίς ανταλλάγματα να δώσουν χέρι φιλίας στην γείτονα χώρα.

διωχθήκαμε από τα πατρώα εδάφη, σφαγιασθήκαμε, και κυνηγηθήκαμε, η ζωντανή μνήμη του Μικρασιατικού Ελληνισμού είναι ακόμα παρούσα. Κάποτε κυκλοφόρησαν από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών ορισμένοι τόμοι με τον γενικό τίτλο «Έξοδος», οι μαρτυρίες των απλών ανθρώπων για όσους έτυχε κάποτε να τους διαβάσουν είναι συγκλονιστικές. Πέρα από τις μυθιστορηματικές αφηγήσεις των διαφόρων Μικρασιατών λογοτεχνών και ποιητών.

          Πάνε χρόνια τώρα, που σε μια πορεία για την Κυπριακή τραγωδία, κρατούσαμε πλακάτ, εμείς οι έφηβοι τότε, που έγραφε το «Δεν Ξεχνώ». Θεωρώ ότι το σύνθημα αυτό μετά από σαράντα χρόνια δυστυχώς είναι ακόμα επίκαιρο. Μπορεί ο φάκελος  της Κυπριακής Τραγωδίας να μην άνοιξε ποτέ, αλλά το πρόβλημα και η κατοχή είναι ανοιχτά εδώ και σαράντα χρόνια.

          Κύπρος, ένα Ελληνικό βλέμμα της θεάς Αφροδίτης στην άκρη του Αιγαίου πελάγους.

Γιώργος Χ, Μπαλούρδος,

Πρώτη γραφή σήμερα, Κυριακή 20 Ιουλίου 2014, σαράντα χρόνια μετά.

Πειραιάς, Κυριακή 20 Ιουλίου 2014.              

ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΟΙ-ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΟΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

Με το πενάκι του χαμόγελου

Γελοιογράφοι-Σκιτσογράφοι-Ευθυμογράφοι του Πειραίκού χώρου

          Οι άνθρωποι που γράφουν, είτε είναι δημοσιογράφοι είτε είναι συγγραφείς, πάντα «ζηλεύουν», την τέχνη του Γελοιογράφου-Σκιτσογράφου, ο οποίος έχει το χάρισμα του Διονύσου και, κατορθώνει με μια λεζάντα, μία εικόνα, ένα σκίτσο να ξετυλίξει το κουβάρι μιας ολόκληρης ιστορίας. Πόσες και πόσες φορές δεν γελάσαμε με τα σκίτσα του Κώστα Μητρόπουλου στην εφημερίδα «Τα Νέα», δεν προβληματιστήκαμε με εύθυμο τρόπο διαβάζοντας τις πολιτικές ολοσέλιδες ιστορίες σκίτσων του Γιώργου Ιωάννου στην εφημερίδα «Το Ποντίκι», δεν ανατρέξαμε ξανά και ξανά στις φιλοσοφημένες περιπέτειες των σκίτσων του Αρκάς όπου τα συναντούσαμε. Αυτές «Οι χαμηλές πτήσεις» στο περιοδικό «έψιλον» της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία» είχαν γίνει κάτι σαν τα λαϊκά αναγνώσματα των παλιών καλών καιρών.

          Η τέχνη της γελοιογραφίας είναι πολύ μεγάλο πράγμα, οφείλει ο σκιτσογράφος να διαθέτει βαθιές γνώσεις, καθαρές πολιτικές αρχές, σταθερό κοινωνικό κριτήριο, όχι μόνο του θέματος που με εύθυμο τρόπο σχολιάζει και καυτηριάζει αλλά και ευρύτερου ενδιαφέροντος, χρειάζεται μεγάλη μαεστρία για να κατορθώσει να εκφράσει μέσα σε μια εικόνα, σε μία λεζάντα, σε μια γραμμή με εύληπτο τρόπο, ότι άλλοι χρειάζεται να αναλύσουν σε αρκετές σελίδες. Ο Γελοιογράφος πρέπει να γνωρίζει καλά Ιστορία, να παρακολουθεί καθημερινά την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα, να διαθέτει αλάνθαστο ένστικτο για το πώς πρέπει να απεικονίσει το τάδε ή το δείνα κοινωνικό περιστατικό ή δημόσια ενέργεια του δημοσίου προσώπου. Πρέπει να προσέξει, ώστε να κατορθώνει καθημερινώς να «σκοτώνει» τον άλλον με το βαμβάκι όπως λέγετε, δεν πρέπει να γίνεται χυδαίος, να καυτηριάζει πολιτικά και όχι να εξευτελίζει κοινωνικά, να αναδεικνύει τις πολιτικές παθογένειες και όχι να ισοπεδώνει προσωπικότητες, να σατιρίζει με αγάπη και όχι να σπιλώνει με χαιρεκακία, να προάγει το πολικά ορθό και όχι το κατεστημένο και ατελέσφορο κοινωνικά. Ο τεχνίτης Γελοιογράφος έχει το χάρισμα να εικονογραφεί-σκιτσάρει προσωπικότητες και να ψυχογραφεί χαρακτήρες, να βλέπει και το έξω και το μέσα του προσώπου-χαρακτήρα που γελοιογραφεί.

Ποιος όταν διαβάζει την ιστορία των παραστάσεων του Θεάτρου Τέχνης και συναντά το έργο του αρχαίου κωμωδιογράφου Αριστοφάνη «Όρνιθες» δεν πάει ο νους του αμέσως στα  σκίτσα του παλαιού σκιτσογράφου Φωκίωνος Δημητριάδη, και την γνωστή Κότα του, που συνόδευε τον φιλόσοφο και πρώην πρόεδρο της τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Τσάτσο; Ποιος δεν θυμάται από τους νεότερους το γνωστό σκίτσο της εφημερίδας «Τα Νέα», την περίοδο μετά την μεταπολίτευση και του δημοψηφίσματος για την Βασιλευομένη ή την Αβασίλευτη Δημοκρατία το οποίο απεικόνιζε ένα μικρό παιδάκι να ουρεί μέσα στο στέμμα; Ποιος δεν θυμάται τα καυστικά σκίτσα του Γιώργου Ιωάννου την περίοδο των μεγάλων σεισμών στην Καλαμάτα, που σατίριζε τον Αντρέα Παπανδρέου, τον οποίο είχε δεμένο σε ένα ιστίο ενός κότερου να κάνει κρουαζιέρα και να φωνάζει «αφήστε με κακές σειρήνες θέλω να πάω να επισκεφτώ το λαό μου στην Καλαμάτα που υποφέρει», Αλλά και τις δεκάδες ιστορίες «Χαμηλών πτήσεων» του Αρκάς και άλλες πολλές χαρακτηριστικές εικόνες από διάφορα έντυπα και εφημερίδες, που, το απλό πενάκι ενός τεχνίτη σκιτσογράφου  κατέγραφε τόσο παραστατικά την καθημερινή κοινωνική πραγματικότητα στην χώρα και την κοινωνία μας.

          Θυμάμαι παλιά αγόραζα την εφημερίδα «Η Βραδυνή» για να διαβάσω και να απολαύσω τα σκίτσα του Βασίλη Χριστοδούλου, μια και στο σπίτι αγοράζαμε τα έντυπα του Συγκροτήματος. Τότε δεν γνώριζα ότι ο θαυμάσιος αυτός σκιτσογράφος ήταν Πειραιώτης, πολύ αργότερα το ανακάλυψα. Αυτή «η χοντρή» του περιοδικού «Θησαυρός» δεν ήταν το μόνιμο μόνο άγχος του «Ζαχαρία» του γνωστού επίσης Πειραιώτη Μισέλ, αλλά και το δικό μας, όλο τις έτρωγε ο καημένος από την πελωρίων διαστάσεων γυναίκα του. Και μετά σου λένε για ισότητα των δύο φύλων. "Σούζι και ψεύδεσαι και τρως".

          Γράφοντας το βιβλίο «Πειραϊκό Πανόραμα» με τους καλλιτέχνες του Πειραιά, συνάντησα μερικά ονόματα Γελοιογράφων και Σκιτσογράφων που κατάγονται από την πόλη μας, τα αναφέρω εδώ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρχουν και άλλοι Γελοιογράφοι οι οποίοι διέπρεψαν στον έντυπο τύπο κατά καιρούς και οι οποίοι κατάγονταν από τον Πειραιά.

* Γαλλίας Μιχάλης (Μισέλ), Πειραιάς (1914-1992).

   Γελοιογράφος, σκιτσογράφος, ζωγράφος. Το 1968 εκδίδει το λαϊκό περιοδικό «Οικογενειακός Θησαυρός» είναι ο εμπνευστής και δημιουργός του Ζαχαρία και της Χοντρής.

Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Ελευθερία», «Αλλαγή», «Αθηναϊκή», «Πρωινή», «Απογευματινή».

Επίσης, συμμετείχε σε Ομαδικές Εκθέσεις το 1985 και το 1987.

* Δεμέναγας Σπύρος, Πειραιάς 1916-;

   Χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο «Ο Παροιμίας».

  Σκιτσογράφος, ευθυμογράφος, δημοσιογράφος, ποιητής, συγγραφέας θεατρικών έργων.

* Καλαμαράς Αντώνης, Πειραιάς 1933-Αθήνα 1998

   Γελοιογράφος, σκιτσογράφος, εικονογράφος βιβλίων περιοδικών. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά «Ταχυδρόμος», «Εικόνες»(1961-1967), «Πάνθεον», τις ημερήσιες εφημερίδες «Ελευθεροτυπία», «Η Βραδυνή», «Η Καθημερινή».

Παρουσίασε το έργο του στο Κολέγιο Αθηνών το 1984, στην Γκαλερί «Αστρολάβος» το 1988 και το 1997. Συμμετείχε ακόμα στην Παγκόσμια Έκθεση Γελοιογραφίας στην Κηφισιά, το 1975, το 1977, το 1980, το 1996, στην Γκαλερί «Ωρα» στο Σύνταγμα το 1972 και αλλού.

* Μαρουλάκης Νίκος, Πειραιάς 1941-

  Σκιτσογράφος, γελοιογράφος, δημιουργός κόμικς.

  Πρωτοπαρουσιάζεται ως σκιτσογράφος στις Αθηναϊκές εφημερίδες το 1959. Συνεργάστηκε με το περιοδικό ποικίλης ύλης «Ταχυδρόμος» και το εικαστικό περιοδικό ο «Ζυγός». Βραβεύτηκε δύο φορές, μία το 1975 και μία το 1977 στην Παγκόσμια Έκθεση Γελοιογραφίας στην Γερμανία.

Σημείωση: Στο αφιέρωμα της εφημερίδας «Η Καθημερινή» για την Ελληνική Γελοιογραφία δίνεται σαν χρονολογία γέννησής του το έτος 1959.

* Παράσογλου Άκης, Κερατσίνι 1952-

  Γελοιογράφος, σκιτσογράφος, εικονογράφος παιδικών βιβλίων.

  Συνεργάστηκε με το πολιτικό περιοδικό «Επίκαιρα», το περιοδικό για την Τηλεόραση «Τηλέραμα», την εβδομαδιαία εφημερίδα «Το Ποντίκι» καθώς και την κομματική εφημερίδα του ΚΚΕ, «Ο Οδηγητής».

*  Παυλίδης Παύλος, Πειραιάς 1911-Χαλκιδική 8/8/1979.

   Χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο Παυλ-Παυλ.

 Σκιτσογράφος, ζωγράφος, εικονογράφος παιδικών βιβλίων, με σπουδές στην Νομική Σχολή Αθηνών.

Συνεργάστηκε με την πρωινή εφημερίδα «Η Ακρόπολις», την εφημερίδα «Πατρίς», την εφημερίδα «Εμπρός» την «Πρωϊα» και πολλές άλλες.

*  Σαπρανίδης Δημήτρης, Πειραιάς 1934-

   Γελοιογράφος, ευθυμογράφος, δημοσιογράφος. Ασχολήθηκε και με την συγγραφή πεζών έργων.

*  Χριστοδούλου Βασίλης, Πειραιάς (1917-2010)

    Γελοιογράφος, δημοσιογράφος, σκιτσογράφος.

    Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες «Η Βραδυνή» του αείμνηστου Τζωρτζ Αθανασιάδη, την εφημερίδα της Θεσσαλονίκης «Μακεδονία», τα λαϊκά Οικογενειακά περιοδικά «Ρομάντζο» και «Θησαυρός» και σε άλλα.

Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1951 στην γνωστή εφημερίδα «Αθηναϊκή» του Παπαγεωργίου.

Εξέδωσε το Λεύκωμα με πολιτικές του γελοιογραφίες στην εφημερίδα «Η Βραδυνή» με τίτλο «Με το πενάκι στο γύψο…».

          Αυτά τα ονόματα των Γελοιογράφων και Σκιτσογράφων συνάντησα στην έρευνα που έκανα όταν ετοίμαζα το βιβλίο «Πειραϊκό Πανόραμα», Πνευματικό και Καλλιτεχνικό Χρονολόγιο του Πειραϊκού χώρου (1784-2005). Εκδόσεις Τσαμαντάκη-Πειραιάς 2006.

Τα παραπάνω στοιχεία βρίσκονται στην σελίδα 237.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος,

Πειραιάς, Κυριακή, 20 Ιουλίου 2014,

Πειραιάς, Κυριακή 20 Ιουλίου 2014,

δεύτερη γραφή, ευτυχώς σαράντα χρόνια μετά, χωρίς γύψο.                      

ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ 1958-1960

ΤΟ  ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ (Πειραιάς 1958-1960)

τεύχη 1 έως 24.

Διευθυντής: Νίκος Βελιώτης

Επί της ύλης: Στέλιος Γεράνης,

Επιμέλεια Πειραϊκής παράδοσης: Χρήστος Λεβάντας

Μελετήματα Ελλήνων και Ξένων συγγραφέων

Ανωνύμως,

-Το βραβείο Νόμπελ και η εφετινή απονομή του στον Μπορίς Πάστερνακ, σελίδες 128-129, τεύχος 5/11,1958.

Ανωνύμως,

Ένας Ορισμός για την Ποίηση, σελίδα 79, τεύχος 16/10,1959.

Ανωνύμως,

Κατίνα Παπά (1903-30/10/1959), σελίδα 83, τεύχος 16/10,1959.

Άγρας Τέλλος,

Για τον Μωρεάς και τον Χαντζάρα, σελίδες 31-32, τεύχος 2/8,1958.

Αποστολίδης Ηρ. Ρένος,

Γύρω από τα γράμματα του Τέλλου Άγρα, σελίδα 101, τεύχος 4/10,1958.

(Αισχύλος),

Οι Πέρσες του Αισχύλου του Θανάση Ζ. Σακκά, σελίδες 124-126,

τεύχος 5/11, 1958.

Βαλέτας Γιώργος,

Ανδρέας Κάλβος, «Εις Ελαίαν Ύμνος», σελίδα 95,

τεύχος 17-18/11,12,1959.

(Βουτυράς) Δημοσθένης,

Κείμενο από τον Νίκο Χαντζάρα, σελίδα 2, τεύχος 1/7,1958.

(Βουτυράς Δημοσθένης), Ο Πρωτοπόρος Βουτυράς του Νίκου Κατηφόρη, σελίδες 235-237, τεύχος 10-11/4,5,1959.

 ---------

Βώκος Γεράσιμος,

Κείμενο από τον Λέων Κουκούλα, σελίδα 2, τεύχος 1/7,1958.

Βώκος Γεράσιμος,

Πόλεμος και Τέχνη, σελίδες 275-276, τεύχος 12/6,1959.

(Βώκος Γεράσιμος),

Ο Βώκος και η Μουσική του Λέων Κουκούλα, σελίδα 277,

τεύχος 12/6,1959.

Βώκος Γεράσιμος,

(΄Επεσεν επι των επάλξεων) του Παύλου Νιρβάνα, σελίδες 279,

τεύχος 12/6,1959.

(Βώκος Γεράσιμος),

Αφηγήσεις για τον Γεράσιμο Βώκο. Του Ι. Α. Μπόνη, σελίδες 282-283, τεύχος 12/6,1959.

(Βώκος Γεράσιμος),

Ο Γεράσιμος Βώκος και το Θέατρο. Του Αδαμάντιου Δ. Παπαδήμα, σελίδα 48, τεύχος 15/9,1959.

(Βελιώτη Ρίτα),

Η Ποίηση και ο στίχος. (Γράμμα σε νεαρή ποιήτρια) από τον Κώστα Φραγκισκάτο, σελίδες 10-11, τεύχος 1/7,1958.

Β.(ότση) Ο.(λγα),

Ένα σημείωμα για τον Βόλφρανγκ Μπόρχερτ, σελίδα 75, τεύχος 3/9,1958.

Βότση Όλγα,

Τέσσερα γράμματα της Έμιλυ Ντίκινσον, σελίδες 179-180,

τεύχος 7-8/1,2, 1959.

(Βάρναλης Κώστας),

Ο Καβάφης και ο Βάρναλης του Τίμου Μαλάνου, σελίδα 111,

τεύχος 5/11,1958.

Βρεττάκος Κώστας,

Η Τέχνη του Κινηματογράφου, σελίδες 127-128, τεύχος 5/11,1968.

Βρεττάκος Νικηφόρος,

Νίκος Καζαντζάκης: (Το Κορύφωμα της Τραγικότητάς Του), σελίδες 127-128, τεύχος 19-20/1,2,1960.

Βουλόδημος Ιωάννης,

Κείμενα Πειραϊκής Παραδόσεως (Θεατρικά), σελίδες 223,

τεύχος 9/3,1959.

 --------

Γεράνης Στέλιος,

Λάμπρος Πορφύρας(Η πνευματική έκφραση του ποιητή των «Σκιών»), σελίδες 44-46, τεύχος 2/8,1958.

Γεράνης Στέλιος,

Κωστής Παλαμάς (Σημειώσεις στα περιθώρια της «Ποιητικής του»), σελίδες 169-170, τεύχος 7-8/1,2,1959.

Γεράνης Στέλιος,

Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι, σελίδες 228-229, τεύχος 23-24/5.6,1960.

Γιαννουλάκης Κ. Ιάσων,

Ο Ελληνικός πλάι στον Παγκόσμιο Κινηματογράφο, σελίδες 236-237, τεύχος 23-24/5,6,1960.

Γιοφύλλης Φώτος,

Η Μουσική στον Πειραιά το 1913. (Μια έρευνα πριν από 45 χρόνια) σελίδες 37-38, τεύχος 2/8,1958.

Γουδέλης Γιάννης,

Νίκος Καζαντζάκης (Ο Ασκητής του πνεύματος), σελίδες 8-9,

τεύχος 1/7,1958.

(Γρυπάρης Ν. Ιωάννης),

Ο Ιωάννης Γρυπάρης του Χρήστου Ν. Κουλούρη, σελίδες 6-8,

τεύχος 13-14/7,8,1959.

 ----------

Δέλιος Γιώργος,

Κώστας Καρυωτάκης, σελίδες 88-89, τεύχος 4/10,1958.

Δέλιος Γιώργος,

Το Παράδοξο στο Μυθιστόρημα, σελίδες 11-12, τεύχος 13-14/7,8,1959.

Δηλαβέρης Κρίτων,

Θα επιστραφούν τα αγάλματα εις Πειραιά; σελίδες 22-24,

τεύχος 13-14/7,8, 1959.

Διζικιρίκης Γιώργος,

(Απάντηση του κυρίου Γ. Διζικιρίκη σε κριτική του κυρίου Βασίλειου Φόρη για το βιβλίο του «Η γλώσσα μας», σελίδες 255-256,

τεύχος 23-24/5,6,1960.

Δικταίος Άρης,

Walter de Mare, ή η Επιβίωση του Έντγκαρ Άλλαν Πόε, σελίδες 61-63, τεύχος 3/9, 1958.

Δούκας Στρατής,

Τα πάθη ενός Αθώου. Το μαρτύριο του Γιαννούλη Χαλεπά, σελίδες 145-146, τεύχος 6/12, 1958.

 ----------

Ιακωβίδη Λιλή,

Κατίνα Παπά, σελίδες 68-69, τεύχος 16/10,1959.

 ----------

(Καβάφης Κωνσταντίνος),

Ο Καβάφης και ο Βάρναλης, του Τίμου Μαλάνου, σελίδα 111,

τεύχος 5/11, 1958.

(Καβάφης Κωνσταντίνος),

Μια Γαλλική έκδοση του Καβάφη(η μετάφραση του Γιώργου Παπουτσάκη), του Κώστα Στεργιόπουλου, σελίδες 195-196,

τεύχος 7-8/1,2,1959.

(Καζαντζάκης Νίκος),

Νίκος Καζαντζάκης (Ο Ασκητής του πνεύματος), του Γιάννη Γουδέλη, σελίδες 8-9, τεύχος 1/7,1958.

(Καζαντζάκης Νίκος),

Νίκος Καζαντζάκης (Το Κορύφωμα της Τραγικότητας), του Νικηφόρου Βρεττάκου, σελίδες 127-128, τεύχος 19-20/1,2,1960.

(Καμαρινέα-Ρόζενταλ Ισιδώρα),

Για την Ανθολογία της Ισιδώρας Ρόζενταλ-Καμαρινέα. (Γράμμα απ’ αφορμή το κριτικό σημείωμα του Άρη Δικταίου) της Κατίνας Παπά, σελίδα 254, τεύχος 10-11/4,5,1959.

Καρακάσης Σταύρος,

Ένας δύσκολος ορισμός: Τι είναι η Μουσική; Σελίδες 74-75,

τεύχος 16/10,1959.

Καρακάσης Σταύρος,

Κριτική και Μοντέρνα Μουσική, σελίδες 113-114,

τεύχος 17-18/11,12,1959.

Καρακάσης Σταύρος,

Η Καταγωγή της Μουσικής, σελίδες 135-136, τεύχος 19-20/1,2,1960.

Καρακάσης Σταύρος,

Ζερμαίν Νουβώ, (ο μυστικιστής ζητιάνος ποιητής), σελίδες 220-222, τεύχος 9/3,1959.

(Κώστας Καρυωτάκης),

Κώστας Καρυωτάκης του Γιώργου Δέλιου, σελίδες 88-89,

τεύχος 4/10,1958.

Κατηφόρης Νίκος,

Ο Πρωτοπόρος Βουτυράς, σελίδες 235-237, τεύχος 10/4,1959.

Κόντογλου Φώτης,

Η Παραδοξολογία στην Τέχνη, σελίδα 48, τεύχος 15/9,1959.

Κορδάτος Γιάννης,

Μερικές σκέψεις για το έργο του Παλαμά, σελίδες 213-216,

τεύχος 9/3,1959.

Κορδάτος Γιάννης,

Το Γλωσσικό ζήτημα άλλοτε και τώρα, σελίδες 66-67, τεύχος 16/10,1959.

Κότσιρας Γιώργος,

Η Σύγχρονη Ποίηση και μια πρόσφατη Γαλλική Ανθολογία, σελίδες 118-119, τεύχος 5/11,1958.

Κουκουλάς Λέων,

Ο Γεράσιμος Βώκος, σελίδα 7, τεύχος 1/7,1958.

Κουκουλάς Λέων,

«Αναμνήσεις»,(Ανέκδοτο του Χαλεπά-Ψυχάρης και Φιλήντας) σελίδες 42-43, τεύχος 2/8,1958.

Κουκουλάς Λέων,

Ο Βώκος και η Μουσική, σελίδα 277, τεύχος 12/6,1959.

Κουκουλάς Λέων,

Παλιές Αναμνήσεις. Ο Μαρτζώκης κι ο Σέλλεϋ, σελίδες 78-79,

τεύχος 16/10,1959.

Κουκουλάς Λέων,

Αναμνήσεις, Ο Φιλύρας… πλασιέ, σελίδες 143-144,

τεύχος 19-20/1,2,1960.

Κουκουλάς Λέων,

Αναμνήσεις, (Ένα ιστορικό γεύμα με το Μπραντές), σελίδες 226-227, τεύχος 23-24/5,6,1960.

Κουλούρης Ν. Χρήστος,

Ιωάννης Ν. Γρυπάρης, σελίδες 6-8, τεύχος 13-14/7,8,1959.

Κρητικός Σπ. Ανδρέας,

Τα Πρώτα Πειραίκά Θέατρα, σελίδες 46-47, τεύχος 15/9,1959.

(Κρυστάλλης Κώστας),

Η Μαρτυρική πορεία του Κώστα Κρυστάλλη, του Δημήτρη Λιάτσου, σελίδα 24, τεύχος 13-14/7,8,1959.

 ----------

(Λόρκα Γκαρθία-Φεδερίκο),

Η «Μαριάνα Πινέδα» του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, του Κώστα Φραγκισκάτου, σελίδες 28-30, τεύχος 2/8,1958.

Λ.(εβάντας) Χ.(ρήστος),

Ιωάννης Βουλόδημος, σελίδα 223, τεύχος 9/3,1959.

Λεβάντας Χρήστος,

Γρηγόριος Ξενόπουλος, σελίδες 218-220, τεύχος 23-24/5,6,1960.

Λιάτσος Δημήτρης,

Η Μαρτυρική πορεία του Κώστα Κρυστάλλη, σελίδα 24,

τεύχος 13-14/7,8,1959.

 ------------

Μαλάνος Τίμος,

Ο Καβάφης και ο Βάρναλης, σελίδα 111, τεύχος 5/11,1958.

Μελάς Σπύρος,

Παύλος Νιρβάνας, σελίδα 110, τεύχος 17-18/11,12,1959.

Μελετόπουλος Αλέξανδρος Ιωάννης,

Το Αρχαίο Θέατρο της Ζέας, σελίδες 292-293, τεύχος 12/6,1959.

Μελετόπουλος Αλέξανδρος Ιωάννης,

Το Χαλκούν άγαλμα του Κηφισόδοτου, σελίδες 139-140,

τεύχος 19-20/1,2,1960.

Μητσάκης Καριοφύλης,

Η θρησκευτική ποίηση στο Βυζάντιο και ο Ρωμανός ο Μελωδός, σελίδες 256-260, τεύχος 10-11/4,5,1959.

Μοάτσου-Βάρναλη Δώρα,

Μανόλης Τριανταφυλλίδης, σελίδα 238, τεύχος 10-11/4,5,1959.

Μπάρμπης Κώστας,

Σκέψεις ενός νέου ανθρώπου για την «πρόοδο» του αιώνα μας, σελίδα 130, τεύχος 5/11,1958.

Μπόνης Α. Ιωάννης,

Αφηγήσεις για τον Γεράσιμο Βώκο, σελίδες 282-283, τεύχος 12/6, 1959.

Μπούχλας Αντώνης,

Μια ανάμνηση απ’ τον Νίκο Χαντζάρα, σελίδες 35-36, τεύχος 15/9, 1959.

(Μπρεχτ Μπέρτολτ),

Το Θέατρο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, του Θανάση Ζ. Σακκά, σελίδες 176-177, 193, τεύχος 7-8/1,2,1959.

 --------------

(Νιρβάνας Παύλος),

Παύλος Νιρβάνας του Γρηγόρη Ξενόπουλου, σελίδες 59-60, τεύχος 3/9,1958.

(Νιρβάνας Παύλος),

Παύλος Νιρβάνας του Σπύρου Μελά, σελίδα 110,

τεύχος 17-18/11,12,1959.

Νιρβάνας Παύλος,

Ο Νιρβάνας για τον Παλαμά, σελίδα 212, τεύχος 9/3,1959.

Νιρβάνας Παύλος,

Για τη λογοτεχνία μας και τους νέους (από συνέντευξή του στην Εστία της 26/5/1932), σελίδα 260, τεύχος 10-11/4,5,1959.

Νιρβάνας Παύλος,

Γεράσιμος Βώκος (έπεσεν επί των επάλξεων), σελίδες 279-280,

τεύχος 12/6,1959.

 ----------------

Ξενόπουλος Γρηγόριος,

Παύλος Νιρβάνας, σελίδες 59-60, τεύχος 3/9,1958.

Ξενόπουλος Γρηγόριος,

Κωστής Παλαμάς, ο Άνθρωπος, σελίδες 111-112,

τεύχος 17-18/11,12,1959.

 ------------

Παπά Κατίνα,

Για την Ανθολογία της Ισιδώρας Ρόζενταλ-Καμαρινέα.(Γράμμα απ’ αφορμή το κριτικό σημείωμα του Άρη Δικταίου), σελίδα 254,

τεύχος 10-11/4,5,1959.

Παπαδήμας Δ. Αδαμάντιος,

Ο Γεράσιμος Βώκος και το Θέατρο, σελίδα 48, τεύχος 15/9,1959.

(Πάστερνακ Μπόρις),

Το βραβείο Νόμπελ και η εφετινή απονομή του στον Πάστερνακ, σελίδες 128-129, τεύχος 5/11,1958.

Πλωρίτης Μάριος,

Το Ανθρώπινο Ταλέντο, Όψεις και απόψεις του Τσέχωφ, σελίδες 146-147,

τεύχος 19-20/1,2,1960.

 ------------

Ρώτας Βασίλης,

Αφαιρεμένη Τέχνη, σελίδες 207-208, τεύχος 9/3,1959.

Ροντήρης Δημήτρης,

Το θέατρο του Τσέχωφ, σελίδα 145, τεύχος 19-20/1,2,1960.

 ------------

Σακκάς Ζ. Θανάσης,

Οι Πέρσες του Αισχύλου, σελίδες 124-126, τεύχος 5/11,1958.

Σακκάς Ζ. Θανάσης,

Το Θέατρο του Μπέρτολτ Μπρεχτ, σελίδες 176-177, 193,

τεύχος 7-8/1,2,1959.

Σικελιανός Άγγελος,

Ο Ελληνικός λαός και η πνευματική του ηγεσία, σελίδες 83-84,

τεύχος 4/10,1958.

Σκαρίμπας Γιάννης,

Τα πουλιά με το λάστιχο (περί συνωστισμών και… μοδός!), σελίδα 303, τεύχος 12/6,1959.

Σναιδερ Γιάννης,

Οι διανοητικές και ψυχολογικές βάσεις του μαγικού τραγουδιού, σελίδες 42-44, τεύχος 15/9,1959.

Στεργιόπουλος Κώστας,

Μια Γαλλική έκδοση του Καβάφη(Η μετάφραση του Γιώργου Παπουτσάκη), σελίδες 195-196, τεύχος 7-8/1,2,1959.

 --------------

Φραγκισκάτος Κώστας,

Η Ποίηση κι ο Στίχος (Γράμμα σε νεαρή ποιήτρια. Ρίτα Βελιώτη), σελίδες 10-11, τεύχος 1/7,1958.

Φραγκισκάτος Κώστας,

Η «Μαριάνα Πινέδα» του Φεδερίκο-Γκαρθία Λόρκα, σελίδες 28-30, τεύχος 2/8,1958.

Φραγκισκάτος Κώστας,

Ασιάτες Λογοτέχνες σελίδες 148-154, τεύχος 6/12,1958, και, σελίδα 185, τεύχος 7-8/1,2,1959.

Φραγκισκάτος Κώστας,

Η Τσουκτσική λογοτεχνία, σελίδες 200-202, τεύχος 22/4,1960.

 ------------

Χατζηδάκης Γ.,

Η Παντομίμα, σελίδα 103, τεύχος 17-18/11,12,1959.

Χαντζάρας Ι. Νίκος,

Ο Δημοσθένης (Βουτυράς), από την εφημερίδα «Φωνή του Πειραιώς» της 2/8/1946, σελίδα 2, τεύχος 1/7,1958.

Χαντζάρας Ι. Νίκος,

Ενώ τυλίγεται η ψυχή στην ασημένια πάχνη, σελίδα 251,

τεύχος 10-11/4,5,1959.

Χαντζάρας Ι. Νίκος,

Πορφύρας, σελίδα 130, τεύχος 19-20/1,2,1960.

Σημείωση:

«Το Περιοδικό μας» ( Πειραιάς 1958-1960), τεύχη 1-24, έρχεται μετά από πενήντα οχτώ χρόνια να συνεχίσει μια πολιτιστική και λογοτεχνική παράδοση στον χώρο του Πειραιά όπως υποδηλώνει και ο τίτλος του, που είχε ξεκινήσει ο Γεράσιμος Βώκος με το δικό του λογοτεχνικό περιοδικό το γνωστό σε όλους μας «Το Περιοδικόν μας» που κυκλοφόρησε την περίοδο (1900-1901) στις αρχές του εικοστού αιώνα.

«Το, «Το Περιοδικό μας» δεν είναι επιχείρηση, αλλά αποτελεί μιάν εκπολιτιστική και πνευματική εκδήλωση στην πόλη μας, συνδέοντας το παρόν με την παλιά στα «Γράμματα» παράδοση του Πειραιά», αναφέρει μεταξύ άλλων μία μικρή σελίδα που διανεμήθηκε ένθετη τον έκτο μήνα της έκδοσής του ζητώντας από τους αναγνώστες του να ανανεώσουν τις συνδρομές τους.

          Ας δώσουμε μερικές χρήσιμες πληροφορίες για το περιοδικό αυτό που κυκλοφόρησε στον Πειραιά με τους αξιόλογους Πειραιώτες και όχι μόνο συνεργάτες.

Το περιοδικό είναι μεγάλου σχήματος μεγέθους 20Χ26 c.m. κυκλοφόρησε από τον Ιούλιο του 1958 έως τον Ιούνιο του 1960, συνολικά 24 τεύχη, από τα οποία, τα 7-8του Γενάρη και του Φλεβάρη του 1959, τα 10-11 του Απρίλη και του Μάη, τα 13-14/του Ιουλίου και του Αυγούστου, και τα 17-18/ του Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς-του 1959, καθώς και τα τεύχη 19-20/ του Γενάρη και του Φλεβάρη της επόμενης, του 1960 και, τα τελευταία τεύχη 23 και 24 του Μαΐου και Ιουνίου της τελευταίας χρονιάς της έκδοσής του 1960, είναι διπλά τεύχη, συνολικά έχουμε 18 τεύχη. Το τεύχος 12/του Ιουνίου του 1959 καθώς και το τελευταίο διπλό τεύχος 23-24/του Μάη-Ιούνη του 1960 περιλαμβάνουν Ευρετήριο της ύλης. Στο εμπόριο, από όπου και εγώ κάποτε το προμηθεύτηκα αγοράζοντάς το αδρά, κυκλοφορεί σε δεμένη μορφή. Όσες φορές το συνάντησα σε μαγαζιά ή άλλους χώρους το βρήκα μόνο σε σκούρο πράσινο δέσιμο. Το χαρτί του είναι μάλλον χαρτί εφημερίδας, μόνο το εξώφυλλο αλλάζει το οποίο σε χοντρό χαρτί και κάθε τεύχος έχει τον δικό του χρωματισμό. Το πρώτο έχει χρώμα θαλασσί ανοιχτό, ο τίτλος του περιοδικού είναι με κόκκινα μεγάλα γράμματα, τα υπόλοιπα πληροφοριακά στοιχεία είναι με μαύρα μικρά ή κεφαλαία, ένα μεγάλο μέρος του εξωφύλλου μέσα σε χρωματιστό διαφορετικό κάθε φορά πλαίσιο στην δεξιά μεριά παρουσιάζονται τα περιεχόμενα του εκάστοτε τεύχους. Όλα τα τεύχη του περιοδικού έχουν ολοσέλιδες ή μη διαφημίσεις.

Με κεφαλαία μαύρα γράμματα στο επάνω μέρος του εξωφύλλου έχουμε την γνωστή ρήση εθνομάρτυρα Ρήγα Βελεστινλή, «Όποιος ελεύθερα συλλογάται συλλογάται καλά»με το όνομα του Ρήγα μέσα σε παρένθεση.

Ακολουθεί με κεφαλαία μεγάλα κόκκινα γράμματα ο τίτλος του περιοδικού «Το Περιοδικό μας», ακριβώς από κάτω με κεφαλαία μαύρα γράμματα οι συντελεστές μας πληροφορούν ότι το περιοδικό είναι «Μηνιαίο Όργανο του Πειραϊκού Λόγου» και από κάτω πάλι, «Ιδρυτής: Γεράσιμος Βώκος (1900-1903) Διευθυντής :Νίκος Βελιώτης.

Κάτω αριστερά με κεφαλαία μαύρα γράμματα γράφει: «Περίοδος Νέα, αριθμός φύλλου 1-Ιούλιος 1958», και κάτω με κεφαλαία μαύρα γράμματα τα εξής: «Επιμέλεια Πειραϊκής Παραδόσεως: Χρήστος Λεβάντας, επί της ύλης: Στέλιος Γεράνης. Και μέσα στο έγχρωμο πλαίσιο δεξιά τα περιεχόμενα. Ορισμένα εξώφυλλα κοσμούνται με ζωγραφικούς πίνακες σχεδιασμένους από γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής, όπως τα τεύχη 7-8/του 1959, το 9/του ιδίου χρόνου, το διπλό 10-11/του 1959 και άλλα. Το χοντρό χαρτί του εξωφύλλου του κάθε τεύχους έχει πάντοτε διαφημίσεις είτε από δημόσιους οργανισμούς είτε από ιδιωτικούς φορείς, όχι όμως από τον χώρο του βιβλίου, δηλαδή Βιβλιοπωλεία ή Χαρτοπωλεία.

Στην πίσω σελίδα του εξωφύλλου-εκτός από τα δύο πρώτα τεύχη, έχουνε διαφημίσεις. Η πληθώρα διαφημίσεων μας φανερώνει την ανταπόκριση που είχε το περιοδικό στον χώρο του όχι κατ’ ανάγκη μόνο λογοτεχνικό, αλλά και την ποιότητα της ύλης του. Στην δεύτερη σελίδα με μαύρα γράμματα κεφαλαία ή μη διαβάζουμε τα εξής:

Πάνω αριστερά «Συνδρομαί: Εσωτερικού: Εξάμηνος δρχ. 35, Ετήσια: δρχ. 70. δίπλα ακριβώς υπάρχει κεφαλαιογράμματος ο τίτλος του περιοδικού, «ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΜΑΣ» Μηνιαίο Όργανο του Πειραϊκού Λόγου», Γραφεία: Βασιλέως Κωνσταντίνου 58 Πειραιά, τηλέφωνον 475856, οικονομικός διευθυντής: Ν. Βασιλάκης, και στο δεξί άνω μέρος διαβάζουμε: Διευθύνσεις: Συμφώνως με τω Νόμω: Νίκος Βελιώτης Αλιπέδου 4-Πειραιάς, Προϊστάμενος Τυπογραφείου: Κώστας Δ. Σδρόλιας, Δροσοπούλου 111-Αθήναι. και, (Συνεργασίες, βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες, εμβάσματα: Βασιλέως Κωνσταντίνου 58 Πειραιάς ή στα Γραφεία: Αλιπέδου 4 (Γ΄ Όροφος), τηλέφωνα 41166/470954, υπόψη του κυρίου Κ. Φραγκισκάτου».

Στην μέσα σελίδα που επαναλαμβάνεται ο λογότυπος του τίτλου υπάρχει και η εξής πληροφορία: Ιδρυτής Γεράσιμος Βώκος, Χρόνος Α, φύλλο 1.»

Οι πληροφορίες αυτές επαναλαμβάνονται εκτός από την αλλαγή διεύθυνση του Τυπογραφείου, και την συμπλήρωση των συνδρομών για Οργανισμούς, Δήμους ή Τράπεζες.

Στο πρώτο τεύχος και στο πίσω μέρος του εξωφύλλου, μεταξύ άλλων διαβάζουμε και τα εξής:

«Μια συνέχεια κι’ ένα καινούργιο ξεκίνημα»

Μισός αιώνας και πιο πολύ πέρασε από τότε που ο αλησμόνητος Γεράσιμος Βώκος, ίδρυσε σ’ αυτή την πόλη «Το Περιοδικό μας»……..

Με την απόφαση, λοιπόν, να ανασυνδέσουμε τον σημερινό πνευματικό Πειραιά με την άξια παράδοσή του και να υπογραμμίσουμε την ενότητα και την διάρκειά του, μέσα στο διάστημα που πέρασε από τον καιρό του «Περιοδικού μας», τα πιο ώριμα τωρινά του πνευματικά στοιχεία, απεφάσισαν την επανέκδοσή του. Πόθος μας είναι να γίνει πάλι «Το Περιοδικό μας»πηγή πνευματικής άνθησης για τον Πειραιά και στην παρούσα εποχή, με την καθοδήγηση και την συμπαράσταση του σε όλες εκείνες τις εκδηλώσεις που θα μπορούσαν να αποβούν γόνιμες στην ανάπτυξη του τοπικού πνευματικού πολιτισμού και προ παντός με την παρουσίαση και την καθιέρωση στα νέας μας γράμματα κάθε άξιου πνευματικού του στοιχείου. Οι σελίδες του θα είναι ανοιχτές σε όλους τους νέους που γράφουν, που καλλιεργούν και αναπλάθουν τον αισθητικό λόγο, με πηγαία κι’ αναμφισβήτητη δημιουργική πνοή και που έχουν ανάγκη μιας έγκυρης προβολής. Φυσικά «Το Περιοδικό μας» δεν θα παραλείπει να παρακολουθεί και να εκφράζει τους παλμούς της πνευματικής Ελλάδας και να αισθάνεται σαν χρέος του να έχει κι’ ετούτο τον γόνιμο ρόλο στη ζωή και την κίνηση των ιδεών, που μπορεί να συνδέεται με την πολιτιστική πορεία, μέσα στο παρόν και το μέλλον, και να αφορούν την προκοπή του λαού και του τόπου μας».

          Αυτή η προγραμματική διακήρυξη των συντελεστών και εκδοτών του περιοδικού όπως βλέπουμε και από την αποδελτίωση των Μελετημάτων που αφορούν Έλληνες και Ξένους συγγραφείς σε όλα τα συγγραφικά πεδία, τηρήθηκε απαρέγκλιτα.

«Το Περιοδικό μας», κράτησε ανοιχτές τις σελίδες του σε όλα του τα τεύχη για τους σημαντικότερους λογοτέχνες της εποχής του και όχι μόνο, δεν λειτούργησε σε ένα στενά τοπικό επίπεδο με συνεργάτες και ύλη μόνο για Πειραιώτες ή θέματα που άπτονται του εντός της πόλης λογοτεχνικού και καλλιτεχνικού χώρου, αλλά ανοίχτηκε με διάκριση και προσοχή, και το κυριότερο, χωρίς πολιτικές μεροληψίες αν αναλογιστούμε τόσο την εποχή που εκδόθηκε όσο και τις φιλικές προτιμήσεις σε πολιτικούς σχηματισμούς και άλλες συγγένειες των συγγραφέων και διανοουμένων των εκδοτών και οργανωτικών συντελεστών του. Η θεματική του ύλη καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων ούτως ώστε να καθιστά την δεύτερη αυτή έκδοση του περιοδικού ισάξια όχι μόνο της πρώτης και να τιμά τον ιδρυτή της Γεράσιμο Βώκο, αλλά και ισάξια των αντίστοιχων Αθηναϊκών περιοδικών που κυκλοφόρησαν την ίδια χρονική περίοδο.

          Δεν σχολιάζω εδώ, τα μελετήματα, ούτε αναφέρω περισσότερα απλά θέλησα να κάνω μια πρώτη προσέγγιση της ύλης του σε θέματα που εγώ συνηθίζω να διαβάζω πρώτα και να τα αποδελτιώσω, με τον δικό μου χρηστικό τρόπο, ευελπιστώντας σε μια συνθετότερη εργασία και αποδελτίωση, μια και, δεν υπάρχει αποδελτίωση του περιοδικού. Παλαιότερα, είχα κάνει μια κρούση στην ομάδα της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν ευδοκίμησε εφόσον και πολύ ορθά οι άνθρωποι μου είπαν, ότι αυτό θα πρέπει να το αναλάβει ο Δήμος του Πειραιά, ή αν γίνει η συνεργασία, να αγοράσει ο Δήμος τα αντίτυπα, μια που τα έξοδα είναι μεγάλα, έτσι η προσπάθεια έμεινε χωρίς αποτέλεσμα.

Πάντως για την ιστορία, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι για το «Το Περιοδικόν μας» του Γεράσιμου Βώκου, κυκλοφορεί εδώ και χρόνια η αποδελτίωση-μελέτημα του Πειραιώτη καθηγητή και συγγραφέα Μιχάλη Γ. Μπακογιάννη, «Το Περιοδικόν μας»(1900-1901), εκδόσεις University Studio Press- Θεσσαλονίκη 1994, καθώς και της φιλολόγου και συγγραφέως Αλεξάνδρας Κ. Μπουφέας, «Τα Λογοτεχνικά Περιοδικά της Κατοχής» εκδόσεις Σοκόλης-Αθήνα 2006, που αποδελτιώνει αρκετά Πειραιώτικά περιοδικά της εποχής εκείνης , για να μείνω σε δύο μόνο χαρακτηριστικά παραδείγματα εργασιών σε Πειραίκά έντυπα.

Αργότερα θα συνεχίσουμε για το σημαντικό αυτό περιοδικό που κράτησε επάξια τα σκήπτρα  της καλλιτεχνικής παράδοσης της πόλης μας, αποδελτιώνοντας άλλα του θέματα.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη δημοσίευση, Σάββατο, 19 Ιουλίου 2014

Πειραιάς, Σάββατο, 19 Ιουλίου 2014,

Σαράντα χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, από την δικτατορία των αφρόνων συνταγματαρχών.