CYPRUS POEMS

                                    ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

          Σαράντα χρόνια πέρασαν από τότε που η Τουρκία με τον Αττίλα 1 και τον Αττίλα 2, εισέβαλε στην Κύπρο, Ιούλιος του 1974 ήταν

 Κύπρος, το νησιώτικο πρόσωπο της Αφροδίτης στην Μεσόγειο.

 Κύπρος, ένα νησί της Ρωμιοσύνης ακόμα σκλαβωμένο και πληγωμένο.

 Κύπρος, ένα γαλανόλευκο ολομόναχο ακρογιάλι μεταξύ ουρανού και ονείρου.

 Κύπρος, μια πανάρχαια Ελληνική περιπέτεια που ανακόπηκε από την Τουρκία και έγινε τραγωδία.

Κύπρος, ο αντικατοπτρισμός της Ρωμιοσύνης μέσα σε ανθόφυλλα κυμάτων.

Σαράντα χρόνια πέρασαν, λες και συνηθίσαμε την σκλαβιά, λες και συνηθίσαμε την αιμορροούσα πληγή, λες και συνηθίσαμε την τραγωδία. Μια τραγωδία χωρίς κάθαρση, χωρίς έλεος, χωρίς δικαίωση.

Με αγνοούμενους, σκοτωμένους, φυλακισμένους, πρόσφυγες, απλούς, καθημερινούς δικούς μας ανθρώπους διωγμένους από τις εστίες τους. Ένα δράμα που συνεχίζεται με την ανοχή και ίσως την αποδοχή της Ευρωπαϊκής και της διεθνούς κοινής γνώμης.

 Από τότε χύθηκε πολύ μελάνι για τα αίτια και τις αφορμές της Ελληνικής-Κυπριακής αυτής τραγωδίας.

Γράφοντας το πρώτο κείμενο για την Κυπριακή Λογοτεχνία, δημοσίευσα μια ενδεικτική Βιβλιογραφία που αφορούσε βιβλία και μελέτες που μας διαφωτίζουν για την πορεία της Κυπριακής Γραμματείας κατά την διάρκεια της ιστορίας της, εδώ, στο δεύτερο αυτό κείμενο δημοσιεύω και πάλι ενδεικτικά, ορισμένα ποιήματα και κείμενα που έτυχε να διαβάσω και να αποδελτιώσω. Τα ποιήματα  αφιερωμένα στην Κύπρο είναι εκατοντάδες, υπάρχει επίσης, ενδεικτικά αναφέρω, η μελέτη του Μιχαήλ Πίσσα, «Κυπριακή Ποίηση στην Νεοελληνική» περιοδικό «Φιλολογική Πρωτοχρονιά» τόμος 25/1968, η μελέτη του φιλόλογου και συγγραφέα Γιάννη Κουβαρά, «Η Κυπριακή Τραγωδία στην Ελλαδική Ποίηση» δες περιοδικό «γραφή» τεύχος 23-24/1993, το μεγάλο αφιέρωμα του περιοδικού «η λέξη» τεύχος 85-86/1989, «Κύπρος-λογοτεχνία και τέχνη», τα αφιερώματα του περιοδικού «Τομές» τεύχος 3/1975, τεύχος 46/1979, το βιβλίο της Χρυσάνθης Ζιτσαίας, «Αφιέρωμα στην Κύπρο, Ποιήματα- Διηγήματα» Θεσσαλονίκη 1983 και αρκετά άλλα.  

ΥΜΝΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

                                      Ι

Νησί πικρό, νησί γλυκό, νησί τυραγνισμένο,/

κάνω τον πόνο σου να πω και προσκυνώ και μένω./

 --------

Εσύ της θάλασσας ρυθμός, ολάνθιστο κλωνάρι,/

Πως σου μαδήσαν τ’ άνθια σου διπλοί, τριπλοί βαρβάροι/

 -Τι θλιβερά που σεργιανάν τριγύρω σου τα ψάρια,/

-κι οι αντίχριστοι να παίζουνε την τύχη σου στα ζάρια./

 --------

Κουράγιο, μικροκόρη μας, που μας εγίνης μάνα,/

ύμνος και θρήνος της ζωής κι ανάστασης καμπάνα.

 ………….

                                      Γιάννης Ρίτσος

ΟΘΕΛΟΣ

Δόγης,

Έ, για λέγε!

Ναύτης,

Η ετοιμασία του Τούρκου είναι για τη Ρόδο, αυτό μ’ έχει διατάξει ν’

Αναφέρω εδώ, στο κράτος, ο σινιόρ Άγγελος.

Δόγης,

Τι λέτε σεις γι’ αυτή την αλλαγή;

Α΄ Συγκλητικός,

Δε μπορεί να ‘ναι, παράλογο, είναι κόλπο για να κρατάν το μάτι μας αλλού. Αν σκεφτούμε τη σημασία που ‘χει η Κύπρος για τον Τούρκο, κι όταν οι ίδιοι εμείς το νιώσουμε καλά πως όσο τη θέλει πιο πολύ απ’ τη Ρόδο ο Τούρκος τόσο ευκολότερα μπορεί και να την πάρει, γιατί δεν έχει ετοιμοπόλεμη άμυνα παρά της λείπουν όλα γενικά τα εφόδια, που έχουν ντύσει τη Ρόδο, αν το σκεφτούμε αυτό δεν πρέπει να νομίσουμε πως είναι ο Τούρκος τόσο ατζαμής ν’ αφήσει αυτή τη δεύτερη που τον ενδιαφέρει πρώτα και, παραμελώντας εύκολη λεία και κέρδος, να ερεθίσει και να προκαλέσει κίνδυνο αδιαφόρετο.

                             Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, μετάφραση Βασίλης Ρώτας

ΚΥΠΡΟΣ

Τριγυρνώ εξήντα χρόνια μες στην Κύπρο του κόσμου,/

η Κύπρος παντού, αλλά Κύπρος εσύ,/

παραφόρτωσες την καρδιά μου με ερείπια και με άταχτα/

ριγμένους νεκρούς, πεσμένους ανάσκελα ή μπρούμυτα κάτω απ’ το φως,/

μες στο πράσινο, μέσα στα χρώματα του έρωτα, εμπρός/

στις ανταύγειες της Κύπριδας που αναδύεται, μες στα αιωρούμενα/

ζαφείρια της θάλασσας. Τόση ομορφιά./

πως γίνεται, Θεέ μου, να μην/

ακούγεται ο λόγος της Θεέ μου, δεν είναι/

δεν είναι για όπλα ο τόπος αυτός, δεν είναι για βόμβους,/

δεν είναι για ουρλιάγματα τσακαλιών, για κραυγές/

μαρτύρων δεν είναι, εδώ όπου νίκας κατά/

βαρβάρων δωρούμενος χάραξες έντονα/

σημεία ειρρήνης και σημεία φωτός και της κέντησες/

το χώμα με λεμονιές, την έκαμες όμορφη/

όπως είναι η ψυχή του ποιητή, όταν εμπνέεται./

Φωτιά! Δικαιοσύνη φωτιά κατά τόπους, φωτιά!/

μες στην Κύπρο του κόσμου, η Κύπρος αμύνεται!

                             Νικηφόρος Βρεττάκος

 ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ

Οι Αρχαίοι έλεγαν πως το σχήμα της Κύπρου μοιάζει μ’ ένα  βοϊδοτόμαρο τεντωμένο. Αν κοιτάξει κανένας στο χάρτη το ελληνικό μεγαλονήσι, που ζει απομονωμένο στην πιο απόμακρη μεριά της Μεσογείου, θα δει πόσο ακριβής είναι τούτη η ρεαλιστική παρομοίωση. Ο Κύπριος συνάδελφος κύριος Λανίτης βρήκε μιαν άλλη παρομοίωση, που είναι λιγώτερο ακριβής και περισσότερο ποιητική. Το νησί της Αφροδίτης μοιάζει μ’ ένα πελώριο φύλλο που πλέει πάνω στα κύματα…. Η Κύπρος μέσα σ’ ένα φύλλο δέντρου, που αρμενίζει πάνω στο πέλαγο….

                                      Στρατής Μυριβήλης

ΣΑΛΑΜΙΝΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

……………….

Φίλοι του άλλου πολέμου./

σ’ αυτή την έρημη συννεφιασμένη ακρογιαλιά/

σας συλλογίζομαι καθώς γυρίζει η μέρα-/

Εκείνοι που έπεσαν πολεμώντας κι εκείνοι που έπεσαν χρόνια μετά τη μάχη/

Εκείνοι που είδαν την αυγή μεσ’ απ’ την πάχνη του θανάτου/

ή, μές στην άγρια μοναξιά κάτω από τ’ άστρα,/

νιώσανε πάνω τους μαβιά μεγάλα/

τα μάτια της ολόκληρης καταστροφής΄/

κι ακόμη εκείνοι που προσεύχονταν/

όταν το φλογισμένο ατσάλι πριόνιζε τα καράβια:/

«Κύριε, βοήθα να θυμόμαστε/

πως έγινε το φονικό/

την αρπαγή το δόλο την ιδιοτέλεια,/

το στέγνωμα της αγάπης΄/

Κύριε βοήθα να το ξεριζώσουμε…»

                             Γιώργος Σεφέρης

…..Ήταν τόση η φρίκη της εισβολής, τόσος ο φόβος των εχθρικών αεροπλάνων που πυροβολούσαν του αμάχους, ώστε πολλοί πρόσφυγες έφυγαν αφήνοντας ακόμα και στοιχειώδη προσωπικά αντικείμενα-παπούτσια, ρούχα, καπέλα, γυαλιά. Τις πιο σκοτεινές εποχές του Μεσαίωνα έφεραν στο νου αυτές οι σκηνές του πανικού και της ερήμωσης. Ο ίδιος ο Αττίλας και οι Ούννοι του δεν προκάλεσαν χειρότερες καταστροφές. Και η φρίκη μπροστά στην τουρκική βαρβαρότητα θυμίζει τη φρίκη της ανθρωπότητας μπροστά στις θηριωδίες των φασιστών και των εθνικοσοσιαλιστών στον τελευταίο Πόλεμο…

                   Από το βιβλίο, «ΚΥΠΡΟΣ ‘74»

ΚΥΠΡΟΣ

Η Κύπρη, του έρωτα η θεά, η πολύμνητη Αφροδίτη,/

μ’ έβγαλε Κύπρον, όνομα στον κόσμο ξακουσμένο,/

και μ’ έκανε της λευτεριάς νησί και της αγάπης/

όπως επάνω απ’ τη σγουρή την αγκαλιά του πόντου/

ήρθ’ ο εχθρός και μου πατάει το τρυφερό κορμί μου/

και μέσα την καρδιά μου τρώει η πιο πικρή τυράννια.

………….

                             Βασίλης Ρώτας

Η ΤΥΧΗ ΚΙ Η ΤΙΜΗ ΜΙΑΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Ένας μεγάλος λαός περνάει, τις μέρες τούτες, της τρίχας το γιοφύρι. Δεν κρίνεται η τύχη της Κύπρου, η τύχη της Κύπρου δεν κιντυνεύει, η δίκαιη πέτρα θα φάει, σίγουρα το άδικο βουνό. Κρίνεται και κιντυνεύει, τις μέρες τούτες, η τύχη κι η τιμή μιας Αυτοκρατορίας. Ο λαός που ορθώθηκε σύσσωμος, σύψυχος, με τέτοια εθνική υπερηφάνια κι ηθική ανάταση, στις πιο κρίσιμες ώρες του πολέμου, κι έσωσε την τιμή του κόσμου, περνάει τώρα μια από τις μοιραίες, αποκαλυπτικές δοκιμασίες όπου θα ξεφανερωθεί η γνησιότητα ή το κίβδηλο της αρετής του.

Κι ακόμα βαθύτερα, πλατύτερα κρίνεται η τύχη κι η τιμή ολόκληρου του δυτικού κόσμου, που καυχιόταν ως τώρα πως μάχουνταν για τη δικαιοσύνη και την ελευθερία των λαών. Τώρα θα δούμε αν ο κόσμος αυτός είναι άξιος να χρησιμοποιεί πιά ορισμένες άγιες λέξεις. Κι αν πιά η ψυχή ενός τίμιου ανθρώπου, μπορεί να ‘χει εμπιστοσύνη σε τέτοιους άρχοντες του κόσμου…

                             Νίκος Καζαντζάκης

ΚΥΠΡΟΣ

…………..

Του κάκου στεριές, πέλαγα, λαοί τριγύρω σου ήμεροι/

και βάρβαροι λαοί./

σ’ είδανε, σε ορεχτήκανε, και κατά σε χυθήκανε/

και Ασία και Αφρική./

Ρωμαίους και Σαρακηνούς, Τούρκους και Φράγκους γνώρισες/

Ω Ροδαφνούσα εσύ,/

Από τη Δύση ο Βασιλιάς κι ο Ρήγας σ’ ερωτεύτηκαν/

απ’ την Ανατολή.

Κι απ’ τον καιρό που σε ήβρανε θαλασσομάχοι Φοίνικες/

ως τώρα που σοφά/

πατάει σ’ εσένα ο Βρετανός, πολλούς αφέντες άλλαξες,/

δεν άλλαξες καρδιά.

……………

                             Κωστής Παλαμάς

ΚΥΠΡΟΣ

Στου πελάγου το βόγκο/

Την πληγή σου γνωρίζω/

Αδερφή της αρμύρας/

των ορνέων το γέρας/

Κι ο αγέρας του Τρόοδος/

τους αιώνες της πίκρας σου/

στων λαών τις ψυχές/

διηγιέται./

Μα οι λαοί είναι ανήμποροι/

να σου δώσουν το χέρι/

των απλήστων ο πλόκαμος/

τους το έχει ρουφήξει./

Μα έχω γνώση βαθιά/

πως η μέρα θα φτάσει/

και ωραία σαν την Κύπριδα/

σαν τον ήλιο ελεύθερη/

με δικιά σου ταυτότητα/

στο γαλαξία των ωρών θα ταξιδεύεις./

Κι οι λαοί θάν΄ ελεύθεροι/

το ιδρωμένο ψωμί/

να μοιράσουν μαζί σου/

αδερφή της αρμύρας/

των λαών αδερφή.

                              Γεωργία Αλεξίου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Ω, γλυκειά μου πατρίδα/

πως μπορώ να το βλέπω/

στη φωτόλουστη γη σου ν΄ απλώνει/

το σκοτάδι τα μαύρα φτερά του/

Ω, γλυκειά μου Ελλάδα/

πως μπορώ να το νοιώθω/

πνιγηρός ένας λίβας να πνέει/

και στο στήθος σου κάμπο να δένει/

(Στων Γραικύλων την ώρα/

γέρνει ο αγέρας τα κλώνια/

προσκυνήματα φέρνει/

σε ξώχρυσων μόσχων ειδή)/

Ω, γλυκειά μου Ελλάδα/

ακριβή μου εσύ ερωμένη/

της αχτίδας του Φοίβου γεννήτρα/

Προμηθέων λυτών ιαχή/

Ω, γλυκειά μου πατρίδα/

ευωδία μου εσύ καρπερή/

ασημόφυλλης εληάς κλωνάρι/

αναστάσιμη Βάκχου πνοή./

(Στων Ανταίων τη χώρα/

δίνει η γέρικη ρίζα αλκή/

το κορμί σας σηκώστε νεκροί/

των οστών σας νικήτρα μορφή).

Ω, γλυκειά μου πατρίδα/

δική σου η γη δικά σου τα φύτρα./

Ο νοτιάς τα ξηραίνει/

ο βορρηάς τα παγώνει/

Ω, γλυκειά μου Ελλάδα/

με το μπάτη που φέρνει/

τη γαλάζια αρμύρα/

στη σμαράγδινη ελπίδα/

(Της γενηάς μου παιδιά σηκωθείτε/

Ρήγα θούριο νέο αντηχεί/

της πατρίδας παιάνα τονίστε/

λευτεριάς της υψώστε κραυγή.)

                              Μπάμπης Κλάρας

ΑΘΥΡΜΑΤΑ

Ο Φάκελλος Κύπρου επιτέλους άνοιξε/

Μέσα του βρήκαν έναν άλλον φάκελλο/

Και μέσα σ΄ αυτόν ακόμα έναν άλλον

Κι ύστερα κι άλλον μέσα στον άλλον/

Κάτι σαν τη γνωστή Ρώσικη κούκλα/

Αθύρματα διπλωματών εν ώρα υπηρεσίας/

                              Αργύρης Μάρνερος

ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Τα ροδογάλαζα αυγινά νερά σου στ΄ ακρογιάλι/

του Φοίβου πεντακάθαρο χρυσάφι τα χρυσίζει/

όλα τριγύρω αστράψανε κι η θάλασσα σπιθίζει/

κι απ΄ τον θαλασσινό αφρό με χάρι ξεπροβάλλει,/

κάτι σαν ροδοπέταλο, κάτι σα φιλντισένιο,/

που σε θαμπώνει απ΄ ομορφιά κι από το φως αστράφτει,/

που τον αψύ τον Έρωτα γεμάτο πόθο ανάφτει./

Έρωτα μάνα και στη γη πατάει το κοντιλένιο/

το πόδι της, στην απαλή την αμμουδιά της γης σου/

Τη γη σου τότε σφράγισε το ρόδινο ποδάρι/

κι απάνω σου σκορπίστηκαν η θεϊκιά της χάρι,/

ω Κύπρο μου, όμορφο νησί. Αιώνες συλλογίσου/

κι αν πέρασαν της Κύπριδας την ομορφιά έχεις πάρει

και την κρατάς ανάλλαγη και το απαλό το μύρο,/

το θείκό το μύρο της πάντα σκορπάς τριγύρω./

Κι είσαι γιομάτη καλλονή, κι είσαι γιομάτη χάρι./

………………………………………………………

                              Μιχαήλ Γεωργίου Μπακούρης         

Σαράντα χρόνια πέρασαν, και ακόμα να κλείσει η πληγή αυτού του φονικού. Η πέτρα του Ρωμιού σαν ένδοξο ιστιοφόρο αρμενίζει στη Μεσόγειο, και μαζεύει ένα προς ένα τα νεκρά παιδιά της, και χιλιάδες δελφίνια συνομιλούν με τις Κυπριώτισσες μαυροφορεμένες γοργόνες που αγναντεύουν προς την άλλη πλευρά, αναμένοντας την απελευθέρωση, αναμένοντας την δικαίωση, αναμένοντας την Κυπριακή Ανάσταση, όπου θα υψώσουν από κοινού τις λευκές λαμπάδες τους η Κύπρια Αφροδίτη με την Κυπρία Παναγιά.

Κύπρος, άγρυπνο βλέμμα της ιστορίας της Ρωμιοσύνης μες στην γαλάζια θάλασσα μόνη σου παλεύεις τον κατακτητή με μόνο σου όπλο τις χρυσίζουσες στον ήλιο λεμονιές σου και τα πεζούλια με τ’ αμπέλια σου, εκεί που κάθονται οι μαυροφορεμένες μανάδες σου περιμένοντας τους αγνοούμενους, περιμένοντας να αναστηθούν τα νεκρά παιδιά τους σαράντα χρόνια τώρα, γιατί, όσο ο αδηφάγος κατακτητής καιροφυλακτεί, τόσο αυτές θα περιμένουν, γιατί έμαθαν να περιμένουν, μαράγκιασαν από την πολύ αναμονή αλλά έκαναν την πληγή από σίδερο που χτύπησε την πατρίδα τους πληγή από αβάσταχτη αγάπη γι’ αυτήν.

Έμαθαν να ζυμώνουν πρόσφορα παρηγοριάς και να τα μοιράζουν στους ξένους που τις επισκέπτονται σαν καλωσόρισμα φιλοξενίας.

Κύπρος με τις χαρακιές του Τούρκου σαράντα χρόνια τώρα πάνω στο τραγικό κορμί σου.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή σήμερα, Τετάρτη, 23 Ιουλίου 2014

Πειραιάς, Τετάρτη 23 Ιουλίου 2014,

Μια βοή θανάτου ακούγεται παντού, ένας κρότος τρόμου σκιάζει τα ανθρώπινα βάθη. Ο αχός του πολέμου απ’ τα βάθη της ανθρώπινης μοίρας ακούγεται φοβερός, κοινή μοίρα πολέμου βασιλεύει ακόμα.