Βιβλιογραφία Θεσσαλονίκης

                        Βιβλία για την ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

                «Ο ερωτικός Λόγος της πόλης περιφέρεται διάχυτος ως βλέμμα, διαπερνώντας και τις πιο πυκνές καταχνιές, στην Τσιμισκή, στην Εγνατία, στο Βαρδάρη, δείχνοντας πως ο Άλλος υπάρχει, τόσο εντός σου όσο και δίπλα σου».

          Αυτές οι θέσεις και άλλες του Κωστή Μοσκώφ όπως εκφράζονται στο βιβλίο του «Λαϊκισμός ή πρωτοπορία» στοιχειώνουν τη μνήμη μου κάθε φορά που ανοίγω τα βιβλία του Θεσσαλονικιού συγγραφέα και μελετώ το έργο του. Η σκέψη μου έρχεται στη πόλη μου, την πόλη μας, την κοινή γενέθλιο εστία μας τον Πειραιά, και αναρωτιέμαι αν θα μπορούσαμε να εκφράσουμε εμείς οι νεότεροι δημότες της το ίδιο και για εκείνη. Αμφιβάλω πλέον, αλλά δεν παύω να ελπίζω για αυτό.

          Θεσσαλονίκη, η συμπρωτεύουσα της χώρας.

Μια πόλη βυζαντινή πολύφερνη νύφη, τα προικιά της, η αυτοκρατορική βυζαντινή ατμόσφαιρά της, οι βυζαντινού ρυθμού εκκλησίες της, οι μονές της, τα υπέργηρα και προστατευτικά τείχη της, τα ρωμαϊκά της ερείπια, τα ελληνιστικά της μνημεία, η πανάρχαια μακεδονική της παράδοση, τα ερειπωμένα οθωμανικά τζαμιά της, η εβραϊκή της συνοικία, το καραμπουρνάκι, το επταπύργιο, ο άγιος Δημήτριος που σκέπει με φροντίδα την πόλη, ο κατεξοχήν ποιητής της ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, αλλά και η Ζωή Καρέλλη, η Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, ο Γιώργος Βαφόπουλος, ο Περικλής Σφυρίδης, η Λογοτεχνική Σχολή της Θεσσαλονίκης, ο Μανόλης Ανδρόνικος, το Πανόραμα, το Ωραιόκαστρο, ο Λευκός Πύργος, η Χαρά Χρηστάρα, η βαλκάνια αγορά της, η παραλίες της, η Τούμπα, ο Κώστας Ταχτσής, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Τηλέμαχος Αλαβέρας, το Μουσείο με τα ευρήματα του Μακεδόνα Βασιλέα Φιλίππου, ο Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου, τα Λαδάδικα, ο Γιώργος Ιωάννου, ο Δημήτρης Μαρωνίτης, η Καμάρα, ο Νίκος Μπακόλας, η Σταυρούπολη, ο Γιώργος Θέμελης, το Μπανάλ, ο Στέλιος Ξεφλούδας, ο Γιώργος Δέλιος, ο Τάκης Βαρβιτσιώτης, ο Πέτρος Ωρολογάς, ο Γιώργος Κιτσόπουλος, ο Νίκος Παπάζογλου, οι εκχριστιανιστές των Σλάβων Μεθόδιος και Κύριλλος, ο εικαστικός Πολύκλειτος Ρέγκος, ο Κάρολος Τσίζεκ, αλλά και ο Γιάννης Σβορώνος, ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Πασχάλης Αρβανιτίδης, η Ρούλα Αλαβέρα, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, ο Ηλίας Πετρόπουλος, η Διεθνής Έκθεσή της και ο Μανόλης Αναγνωστάκης.

     Την είπαν «σταυροδρόμι των Εθνών» και δεν είχαν άδικο, είναι η πόλη που την ορέγονται τα γειτονικά Βαλκάνια, την είπαν «Βαλκανική Μασσαλία» και δεν έπεσαν έξω, η πόλη αυτή έχει ότι δεν έχει η πρωτεύουσα, ταυτότητα, μια ταυτότητα ιδιαίτερη που πάντοτε προβάλλει μέσα στην καθόλου ιστορική πορεία της Ελλάδας. Η Θεσσαλονίκη κατόρθωσε να συγχωνεύσει τον αρχαίο ερωτικό παγανισμό με τον ορθόδοξο μυστικό λόγο, κάτι που η πρωτεύουσα δεν το κατόρθωσε. Θεσσαλονίκη μια πόλη με ετερόκλητες συνθέσεις πολιτιστικής έκφρασης, και αρχιτεκτονικά λείψανα ένδοξων ιστορικών ανδρών. Η Θεσσαλονίκη έχει μια ψηφιδωτή ταυτότητα που προέρχεται από τον πολιτισμό των αρχαίων Μακεδόνων, βαπτίζεται στην βυζαντινή αυτοκρατορία, θεμελιώνεται με το αίμα της δολοφονίας του Βασιλιά Γεωργίου του Α, εξαγνίζεται με το χυμένο αγωνιστικό αίμα του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά, και συνεχίζει την πορεία της αγωνιζόμενη να σταθεί όρθια ανάμεσα σε μια εχθρική προς αυτήν Βαλκανική ατμόσφαιρα, από το 315 πρό χριστού που θεωρείται από τους ιστορικούς ότι γεννήθηκε η πόλη. Το όνομά της, της το έδωσε ο στρατηγός Κάσσανδρος, έτσι ονομάζονταν η γυναίκα του η αδελφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Θεσσαλονίκη, η μεγάλη προσφυγομάνα του έρωτα και της εργατιάς, της ερωτικής παράδοσης και της μυστικής προσευχής, της εκκλησιάς και της ερωτικής μέθεξης. Οι άνθρωποι της Θεσσαλονίκης είναι πιο ζεστοί από αυτούς της πρωτεύουσας, πιο φιλικοί, πιο μπερμπάντηδες, πιο δοτικοί, πιο ερωτικά πρόσχαροι.

«Θυμήθηκα τα μέρη μου, τα βράδια που γυρνούσα/

στης Σαλονίκης τα στενά, εκεί που τραγουδούσα./

Εκεί που μ’ αγαπούσανε γλυκές προσφυγοπούλες,/

γαλανομάτες, καστανές, και φίνες μοδιστρούλες…».

Τραγουδά ανάμεσα στα άλλα ο Βασίλης Τσιτσάνης.

          Θέλοντας να καταγράψω τις δικές μου οφειλές στην πόλη της Θεσσαλονίκης, που πάντοτε επισκεπτόμουνα και περιδιάβαινα όταν επισκεπτόμουνα τον Άθω,-πάνω από είκοσι φορές- σκέφτηκα να δώσω μερικές γνωστές ασφαλώς πληροφορίες στους παλαιότερους που αφορούν την ιστορία, τον πολιτισμό και την λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης.

          Η Θεσσαλονίκη ευτύχησε να δημιουργήσει Λογοτεχνική Σχολή από πολύ νωρίς, το λογοτεχνικό της πρόσωπο φανερώθηκε και ξεδιπλώθηκε σε αντιδιαστολή πολλές φορές από αυτό της πρωτεύουσας, ακολουθώντας μια ξεχωριστή δυναμική πορεία που με μεγάλη ευκολία αναγνωρίζονταν. Ορισμένες φορές διακρίνει κανείς στο έργο των Θεσσαλονικιών δημιουργών έναν μάλλον τοπικιστικό χαρακτήρα, άλλες ένα ανατολίτικο ύφος μια ατμόσφαιρα που προέρχεται από την τούρκικη κατοχή της, όμως, οι ερωτικές σελίδες για την πόλη είτε αυτές προέρχονται από τον Γιώργο Ιωάννου, είτε από την τσουχτερή γραφίδα του Ντίνου Χριστιανόπουλου, είτε από τον Χρίστο Ζαφείρη, η τον Περικλή Σφυρίδη, κομίζουν μιαν αλήθεια αδιαπραγμάτευτη και ζώσα. Η πόλη της Θεσσαλονίκης, είναι ίσως η μοναδική Ελληνική πόλη,-ή μία από τις μοναδικές-που αισθηματοποιήθηκε σε όλους σχεδόν τους δημιουργούς της.

Σημαντική συμβολή στην λογοτεχνική της παρουσία, οφείλουμε να επισημάνουμε διαδραμάτισαν τόσο οι τοπικές της εφημερίδες όσο και τα περιοδικά της. Όπως ήταν το περιοδικό «Τα Μακεδονικά Γράμματα», ο γνωστός μας «Κοχλίας», το περιοδικό «Διαγώνιος» του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου, η γνωστή μας «Κριτική» του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη, το περιοδικό «Εντευκτήριο», η «Παραφυάδα», ο «Παρατηρητής», η μακρόβια «Νέα Πορεία» του συγγραφέα Τηλέμαχου Αλαβέρα και αρκετά άλλα. Όλα αυτά τα λογοτεχνικά περιοδικά δεν έκαναν τίποτε άλλο, από το να διασώζουν την ποικίλη παράδοση της πόλης, και να προάγουν τα γράμματα και τον πολιτισμό της Θεσσαλονίκης. Σημαντική παρουσία είχαν και επίσης και τα βιβλιοπωλεία της όσο και οι εκδοτικοί της οίκοι.

Χωρίς να θέλω να μειώσω την προσφορά κανενός μια και είμαι δημότης ενός άλλου λιμανιού, νομίζω ότι, η εκδοτική και συγγραφική προσφορά του ποιητή, φιλόλογου, εκδότη και επιμελητή Ντίνου Χριστιανόπουλου στην διάσωση της λαϊκής παράδοσης και όχι μόνο της πόλης είναι πολύ μεγάλη, αλλά αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο προς διερεύνηση.  

     Πάμπολλα τα αφιερώματα, τα βιβλία και ακόμα περισσότερα τα άρθρα και οι μελέτες που έχουν γραφεί για την λογοτεχνική της διαδρομή και τους λογοτέχνες της, ας κάνουμε και εμείς ένα μικρό βιβλιογραφικό και αρθρογραφικό σεργιάνι στον χώρο της.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ -ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

-Θεσσαλονίκη 1912-1962, Νέα Εστία τχ. 850/1-12-1962

-Θεσσαλονίκη, Νέα Εστία τχ. 1403/Χριστούγεννα 1985

-Θεσσαλονικέων Πόλις ΄8, Φοίνιξ 2002

-Θεσσαλονίκη, Αιολικά Γράμματα τχ. 87-90/5-12-1985

-Θεσσαλονίκη, σελίδες λόγου και τέχνης, Τρίγωνο 1985

-Η λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης, Οδός Πανός τχ. 133/7,9,2006

-Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης, Νέα Πορεία Ιούνιος 1988

-Θεσσαλονίκη, Αντί, τχ. 324/15-8-1986

-Θεσσαλονίκη, Διαβάζω, τχ. 128/8-10-1985

-Η λογοτεχνική ζωή της Θεσσαλονίκης, Διαβάζω, τχ. 356/10,1995
-Θεσσαλονίκη πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997. Σύναξη τχ. 63/7,9,1997

-Η Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης, εφημερίδα Η Καθημερινή Επτά Ημέρες Κυριακή 2/2/1997. επιμέλεια αφιερώματος: Πέγκυ Κουνενάκη.

-Η Θεσσαλονίκη του 1916, εφημερίδα Η Καθημερινή Επτά Ημέρες Κυριακή 21/1/1996, επιμέλεια αφιερώματος Γιάννης Χρυσάφης

-Η Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, εφημερίδα Η Καθημερινή Επτά Ημέρες Παρασκευή 25/12/1992, επιμέλεια αφιερώματος Θάλεια Ιωαννίδου-Γιώτα Μυρτσιώτη

-Το Θέατρο της Θεσσαλονίκης, εφημερίδα Η Καθημερινή Επτά Ημέρες Κυριακή 21/9/1997, επιμέλεια Πέγκυ Κουνενάκη

-Ο Τύπος της Θεσσαλονίκης, εφημερίδα Η Καθημερινή Επτά Ημέρες Κυριακή 26/2/1995, επιμέλεια αφιερώματος Θάλεια Ιωαννίδη

-Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, εφημερίδα Η Καθημερινή Επτά Ημέρες Κυριακή 11/9/1994, Κείμενα-επιμέλεια αφιερώματος Θόδωρος Ιωαννίδης

-Θεσσαλονίκη. Από το Άλφα ως το Ωμέγα, περ. Εικόνες

τχ. 515/13-9-1994

-Θεσσαλονίκη-Το παρελθόν εγγύηση για το μέλλον, αφιέρωμα εφημερίδα Τα Νέα Τετάρτη 16/12/1992, επιμέλεια Δ. Γουσίδης

-«Η λογοτεχνική Θεσσαλονίκη», εφημερίδα Ημερησία 12-13/2, 2000, επιμέλεια αφιερώματος Βασίλης Λεβαντίδης
-Η Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης, εφημερίδα Ελευθεροτυπία-Βιβλιοθήκη τχ. 240/24-1-2003
-Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, εφημερίδα Ελευθεροτυπία Βιβλιοθήκη τχ. 229/8-11-2002

-Σε πολλά τεύχη του λογοτεχνικού περιοδικού «Ο Παρατηρητής»

ΒΙΒΛΙΑ

-Γιώργος Αναστασιάδης, «Η Θεσσαλονίκη στις συμπληγάδες του 20^ου αιώνα», εκδ. University Studio Press 2005

-Αδαμάντιος Αδαμαντίου, «Η Βυζαντινή Θεσσαλονίκη», εκδ. Σιδέρης 1914.

-Τηλέμαχος Αλαβέρας, «Διηγηματογράφοι της Θεσσαλονίκης», εκδ. Κωνσταντινίδης χ.χ.

-Ιωάννης Αναγνώστης, «Διήγησις περί της αλώσεως της Θεσσαλονίκης», εκδ. Ενάλιος 1997

-Ιωάννης Βασδραβέλλης, «Η Θεσσαλονίκη κατά την Ανεξαρτησία», Θεσσαλονίκη 1946

-Γιώργος Θ. Βαφόπουλος, «Το παραμύθι της Θεσσαλονίκης», εκδ. Παρατηρητής 1992

-Γιώργος Θ. Βαφόπουλος, «Το παραμύθι της Θεσσαλονίκης μετά τη μεγάλη πυρκαγιά» εκδ. περιοδικό Ο Παρατηρητής 1993

-Βασίλης Δημητράκος, «Κατάλυμα νέων ποιητών της Θεσσαλονίκης(1980-1989), Θεσσαλονίκη 1991

-Δημήτριος Α. Δρογίδης, «Θεσσαλονίκη 1897-1997-Τα 100 χρόνια της νεώτερης πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης», εκδ. University Studio Press-Θεσσαλονίκη 1996

-Χρίστος Ζαφείρης, «Τοπιογραφία Θεσσαλονίκης», εκδ. Ο Παρατηρητής 1990

-Χρίστος Ζαφείρης, «Ο έρως σκέπει την πόλη»-Ερωτική τοπογραφία Θεσσαλονίκης, εκδ. Εξάντας 1993

-Γιώργος Ζωγραφάκης, «Θεσσαλονίκη, 100 χρόνια λογοτεχνικής ζωής», εκδ. Ραγιάς 1980

-Τόλης Καζαντζής, «Η Πεζογραφία της Θεσσαλονίκης(1966-1991), εκδ. Βάνιας 1991

-Νίκος Καρατζάς: εισαγωγή-ανθολόγηση, «Οι Ποιητές της Θεσσαλονίκης(1930-1980), εκδ. Επιλογή 1991

-Κάρολος Μητσάκης, «Θεσσαλονίκην Τέχνην», εκδ. Καστανιώτης 1997

-Ξενοφών Α. Κοκόλης, «12 ποιητές της Θεσσαλονίκης(1930- 1960)», εκδ. Εγνατία 1979

-Κώστας Κουρούδης, «Το περιοδικό «Κοχλίας», εκδ. Μπιλιέτο 1994
-Κωστής Μοσκώφ, "Θεσσαλονίκη τομή της μεταπρατικής πόλης", εκδ. Στοχαστής 1978, β΄έκδοση
-Κωστής Μοσκώφ, "Εισαγωγή στην Ιστορία του κινήματος της εργατικής τάξης", Θεσσαλονίκη 1979.
-Κωστής Μοσκώφ, "Λαϊκισμός ή Πρωτοπορία;", εκδόσεις Καστανιώτη 1985

-Γιώργος Πανάγος, «Reqiem για Τρεις γενιές», Θεσσαλονίκη 1980

-Απόστολος Παναγόπουλος, «Ιστορία της Θεσσαλονίκης», εκδ. Ρέκος 1988

-Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, «Μητέρα Θεσσαλονίκη», εκδ. Κέδρος 1987

-Σάκης Σερέφας, Μια πόλη στη λογοτεχνία, «Θεσσαλονίκη», εκδ. Μεταίχμιο 2002

-Σάκης Σερέφας, «Η Θεσσαλονίκη στα ποιήματα(1900-1999)», εκδ. Παρατηρητής 2000

-Σάκης Σερέφας, «Αλλόγλωσσα ποιήματα για τη Θεσσαλονίκη», εκδ. Κέδρος 1997

-Χρήστος Σουγιουλτζής, «35 χρόνια Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος(1961-1996), εκδ. Ήβος 1999

-Περικλής Σφυρίδης: επιμέλεια, ΣΥΝΕΔΡΙΟ-«Φυτώρια Λογοτεχνίας στη Θεσσαλονίκη», Θεσσαλονίκη 2006

-Περικλής Σφυρίδης, «Εν Θεσσαλονίκη-13 σύγχρονοι  Πεζογράφοι», εκδ. Ιανός 2001

-Περικλής Σφυρίδης: επιμέλεια, «Η Ποίηση της Θεσσαλονίκης στον 20^ο αιώνα», αφιερωμένο στον Γ. Βαφόπουλο. Θεσσαλονίκη 2003

-Περικλής Σφυρίδης: επιμέλεια, Συνέδριο-«Παραμύθια Θεσσαλονίκης», Θεσσαλονίκη 1997

-Κώστας Τομανάς, «Το Θέατρο στην παλιά Θεσσαλονίκη», Θεσσαλονίκη 1994

-Κώστας Τομανάς, «Οι κάτοικοι της παλιάς Θεσσαλονίκης», εκδ. Εξάντας 1992

-Χρυσάνθη Μαυροπούλου-Τσιούμη, «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη», εκδ. Ρέκος 1993

-Φώτης Τριάρχης, «Αφιέρωμα στη Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης (1850-1985), εκδ. Βόρειο Ελλάδα

-Φώτης Τριάρχης, «Μικρή Επιλογή, Σύγχρονη Βορειοελλαδίτικη ποίηση», Θεσσαλονίκη 1981   

-Δημήτριος Γρ. Τσάκωνας, «Η Σχολή Θεσσαλονίκης» (Πεζογραφία-Ποίηση-Δοκίμιο), εκδ. Liquid Letter 1990

-Φίλιππος Φιλίππου, «Αντίο Θεσσαλονίκη», εκδ. Πόλις 1999

-Ι. Κ. Χασιώτης, «Θεσσαλονίκη, Ιστορία και Πολιτισμός» τόμοι 2, εκδ. Παρατηρητής 1997

-Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Καλλιτεχνική Θεσσαλονίκη», εκδ. Ιανός 2002.

-Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Λογοτεχνικά Περιοδικά Θεσσαλονίκης (1889-1954)», Θεσσαλονίκη 1995

-Ντίνος Χριστιανόπουλος, «Η Λογοτεχνία στη Θεσσαλονίκη», εκδ. Ραγιά 1999.

-Έλενα Χουζούρη, «Η Θεσσαλονίκη του Γιώργου Ιωάννου», εκδ. Πατάκη 1995.

-Ιφιγένεια Χρυσοχόου, «Ξεριζωμένη Γενιά (Το χρονικό της προσφυγικής Θεσσαλονίκης)», Αθήνα 1977.

-Μαρία Καραβαλάνη-Χουρμουζιάδη, «Η λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης (Χριστιανόπουλος/ Καζαντζής/ Μάρκογλου), εκδ. Βάνιας 1993

-Γιάννης Κωνσταντινίδης-Samud Baud-Bavice Bovy, “ Poetes Contemporains de Saloniques” Geneye 1962.

-«Επτά διηγηματογράφοι της Θεσσαλονίκης», εκδ. Σχήμα και Χρώμα-Θεσσαλονίκη 1993

-«Σκόρπια μελετήματα και Άρθρα», εκδ. Τυπωθήτω 200.

-«Η Παλαιολόγεια Ζωγραφική στη Θεσσαλονίκη», εκδ. Δήμος Θεσσαλονίκη.

-«Θεσσαλονίκη(1850-1918)-Η Πόλη των Εβραίων και η αφύπνιση των Βαλκανίων», εκδ. Εκάτη 199.

-«Νομικοί Ποιητές της Θεσσαλονίκης», πρόλογος Αλέκος Δαφνομήλης. Εκδ. Μουσική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος, Θεσσαλονίκη 1994.

-Νίκος Καρατζάς-Άσπα Χασιώτη: επιμέλεια, «Η Θεσσαλονίκη των παλαιότερων συγγραφέων», εκδ. Ιανός 1998

-Αλμπέρτο Ναρ-Έρικα Κούνι-Αμαρίλιο, «Προφορικές μαρτυρίες Εβραίων Θεσσαλονίκης για το Ολοκαύτωμα», εκδ. Παρατηρητής 1998

ΑΡΘΡΑ

-Τηλέμαχος Αλαβέρας, «Λογοτεχνικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης», περιοδικό Ελλάδα, τχ. 5-6/8,9,1963

-Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, «Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων και ο εξωραϊσμός της φρίκης», εφημερίδα Ελευθεροτυπία 5/3/1998

-Γεώργιος Αναστασιάδης, «Η Θεσσαλονίκη των εφημερίδων», περιοδικό Ο Πόρφυρας τχ. 73/1995

-Λίλυ Εξαρχοπούλου, «Τα έντυπα της Θεσσαλονίκης» περιοδικό Έψιλον τχ. 260/31-3-1996

-Τόλης Καζαντζής, «Η λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης», περιοδικό Ο Πολίτης τχ. 71/1,3,1986

-Τόλης Καζαντζής, «Η πεζογραφία της Θεσσαλονίκης», εφημερίδα Η Αυγή 6/11/1983

-Τόλης Καζαντζής, «Κλίμα και περιοδικά της Θεσσαλονίκης», περιοδικό Το Τέταρτο τεύχη 37 και 38/5,6,1988

-Αλέξανδρος Κοσματόπουλος, «Με τη Θεσσαλονίκη μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το χρόνο…», περιοδικό Σημάδια τχ. 14/2,1986

-Αθανάσιος Καλαμάτας. «Η λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης», εφημερίδα Η Καθημερινή 11/2/1997    

-Ηλίας Πετρόπουλος, «Πως ζούσαν μαζί Έλληνες και Εβραίοι»-από το 1821 έως το Ολοκαύτωμα», εφημερίδα Ελευθεροτυπία 15/4/1994.

-Αναστασία Π. Πάπαρη, «Η Ευρωπαϊκή ταυτότητα της Θεσσαλονίκης»,εφημερίδα Το Βήμα 16/6/1991.

-Μαρούλα Πλήκα, «Ο αφανισμός των Θεσσαλονικιών Εβραίων», εφημερίδα Η Αυγή 19/2/1995.

-Γιώργος Ριτζούλης, «Πως ήταν η πραγματική Θεσσαλονίκη», περιοδικό Ο Πολίτης τχ. 118/3,1992

-Ανωνύμως, «Ξαναζωντανεύει η λογοτεχνική παράδοση της Θεσσαλονίκης», εφημερίδα Εξόρμηση 27/7/1997

- «Ταξίδι στην Σαλονίκη», «Η πεζογραφία», εφημερίδα Ελευθεροτυπία 5/6/1990

- «Θεσσαλονίκη-απόψεις για την πνευματική της ζωή», περιοδικό Φιλολογική Πρωτοχρονιά τόμος 20^ος/1963

-Δ. «Φιλολογικές ασχήμιες», περιοδικό Ευθύνη τχ. 374/2.2003

-Σπύρος Λαζαρίδης, «Το αυτοκίνητο στη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης», περιοδικό Η λέξη τχ. 158/7,8,2000

-Κώστας Κουρούδης, «Πεζογράφοι της Θεσσαλονίκης που πρωτοεμφανίστηκαν από το 1980-1990», περιοδικό Το Τραμ, τχ. 17-18/12,1991

-Ανδρέας Μπελεζίνης, «Μια αναφορά στο περιοδικό ‘Κριτική», εφημερίδα Η Αυγή 21/8/1983

-Κωστής Μοσκώφ, «Νέοι ποιητές της Θεσσαλονίκης», εφημερίδα Ο Ριζοσπάστης 26/6/1977

-Μάρκος Μέσκος, «Οι κοινωνικοί ποιητές της Θεσσαλονίκης», εφημερίδα Η Αυγή 15/1/2004

-Νίκος Μπακόλας, «Το πνευματικό πρόσωπο της Θεσσαλονίκης», εφημερίδα Η Αυγή 10/9/1995

-Νίκος Μπακόλας, «Η νεώτερη πεζογραφία στη Θεσσαλονίκη», περιοδικό Ο Παρατηρητής τχ. 9-10/1988

-Βασίλης Πλάτανος, (έρευνα), «Η Πνευματική Θεσσαλονίκη», εφημερίδα Τα Νέα 26,27,28/6/1974

-Περικλής Σφυρίδης, «Σκέψεις για τις τάσεις της νεώτερης πεζογραφίας», περιοδικό Το Τραμ τχ. 17-18/12,1991

-Μιχάλης Τρεμόπουλος, «Η δημοτική παράδοση της Θεσσαλονίκης», εφημερίδα Η Εποχή 6/9/1998

-Τάκης Ψαράκης, «Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης», περιοδικό Ο Παρατηρητής τχ. 6,7/1988

          Με την ενδεικτική αυτή βιβλιογραφική καταγραφή προσπάθησα να δώσω μια γενική σφαιρική εικόνα των αφιερωμάτων, των αυτοτελών βιβλίων και των άρθρων από διάφορα έντυπα για την Θεσσαλονίκη, την πολύφερνη νύφη του Θερμαϊκού.

Η Θεσσαλονίκη έχει ένδοξο παρελθόν, τιμημένο παρόν και σίγουρα δοξασμένο μέλλον, οι ίδιοι οι κάτοικοί της είναι αυτοί που θα την τιμήσουν και θα τιμηθούν από αυτήν. Μια γενιά δημιουργών της ετοιμάζεται να κλείσει τον κύκλο της, ένας νέος κύκλος θα αρχίσει που σίγουρα θα στηρίξει τα θεμέλια που έθεσαν οι παλαιότεροι, το πώς και προς τα πού θα αξιοποιήσουν αυτά τα εφόδια, ο χρόνος θα δείξει.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή σήμερα, Κυριακή, 19 Οκτωβρίου 2014

Πειραιάς, Κυριακή, 19 Οκτωβρίου 2014.