ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΥ
Δ Α Ι Μ Ο Ν Ι Σ Μ Ε Ν Ο Ι
του Σπύρου Πλασκοβίτη
«Ύστερα από τη δαντική κόλαση, οι
«Δαιμονισμένοι» του Ντοστογιέφσκυ πραγματώνουν κατά τα τέλη του 19ου
αιώνα την Κόλαση των Ιδεών. Το καταπληκτικό αυτό μυθιστόρημα, ανεξάρτητα από τα
επικαιρικά και ειδικώτερα ρωσικά στοιχεία που εμπνεύσανε τη σύλληψή του,
παραμένει ένα μοναδικό μνημείο και για το λόγο ότι εμφανίζεται σαν προάγγελος
της φοβερής ιδεολογικής σύγχυσης που έμελλε να ταλαιπωρήσει τον αιώνα μας.
Μόλις δυό χρόνια ενωρίτερα, το 1869, ο
Ντ. Είχε τελειώσει τον «Ηλίθιο». Στο πρόσωπο του πρίγκηπα Μίσκιν είχε προφτάσει
να οραματισθεί το «Θεοφόρο» άνθρωπο. Τον τέλειο αθώο, τον οργανικά αγγελικό
τύπο, που η παρουσία του θα μπορούσε ίσως να κατασιγάσει τα πάθη και να οδηγήσει
το μέγιστο, το καίριο πρόβλημα του ανθρώπου στη λύση του- το ηθικό του δηλαδή
πρόβλημα- προσφέροντας «εν βλαστήσει» όλους τους σπόρους της Χριστιανοσύνης.
Αλλά τα οράματα δεν έχουν ποτέ
διάρκεια μεγαλύτερη από την αστραπή που τ’ αποκαλύπτει. Και σ’ ένα πνεύμα
«εναγώνιο», όπως ο Ντοστογιέφσκι το αποκαλυπτικό φώς μιάς ευδαιμονικής στιγμής
δίνει τρομακτικότερες προεκτάσεις στα σκοτεινά βάραθρα. Έτσι η δολοφονία ενός
νεαρού φοιτητού της Γεωπονικής Ακαδημίας της Μόσχας, που αποδείχτηκε ότι ήταν
μέλος επαναστατικής οργάνωσης και είχε τιμωρηθεί από τους συντρόφους του για
την ιδεολογική του αποστασία, γίνεται αφορμή να ξεσηκωθεί μέσα στην
τρικυμισμένη ψυχή του Ντ. καινούργια θύελλα οργής και πόνου. Για μιά ακόμη φορά
βλέπει τη διχασμένη συνείδησή του να διαψεύδεται, τους οραματικούς πόθους του
να αιωρούνται επικίνδυνα στο κενό. Το κακό αποδεικνύεται βαθειά ριζωμένο- και
μάλιστα, όχι σα μιά τυφλή, πρωτόγονη, ιστορική ατέλεια, αλλά και σαν
προγραμματισμένη, ψυχρά υπολογισμένη από τον εγκέφαλο ενέργεια.
Αν όχι ο Μίσκιν λοιπόν, ο «Ηλίθιος»,
τότε… ποιός τάχα; Αν όχι η ταπεινοφροσύνη της χριστιανικής ψυχής, τότε ποιοί;
Οι ιδεοκράτες, οι βακχευμένοι από τη λογική τους, που αγνοούν το ανθρώπινο
μέτρο και ασεβούν στη θεία ουσία της Ύπαρξης, αυτοί θα δώσουν τη λύση;
Γράφει στους «Δαιμονισμένους» του, για
ν’ αντιμετωπίσει και να καταδείξει την αντίθετη όψη του νομίσματος. Είναι ένα
βιβλίο φανατικού, τέτοια κι’ η Κόλαση του Δάντη. Ποτέ, σε κανένα άλλο
μυθιστόρημά του ο Ντ. δε θα προκαλέσει παρόμοιο συνωστισμό προσώπων ικανών να
πραγματοποιούν το Κακό, να ενσαρκώνουν το καθένα τους και μιάν άλλη όψη της
καταστροφικής δεσποτείας του Δαίμονα!
Τον μεγάλο Αμαρτωλό της Ιδέας
επεχείρησε, βέβαια, να μας τον δώσει κι’ αργότερα στο πρόσωπο του Ιβάν
Καραμάζωφ. «Υπεροψίαν και μέθην», είχε ο Ιβάν. Είν’ εκείνος που επειδή
υπερτίμησε τη λογική του αυτοβασανίζεται, αυτοδιαλύεται τελικά μέσα στην
αμφιβολία και την τρέλλα. Όμως ο Ιβάν έχει ένα ανώτερο ήθος. Δεν είναι
κακοποιός. Υπερτιμώντας την αξία της λογικής του, υπερβάλλει και σε συναίσθημα
προσωπικής ευθύνης. Με το «Μεγάλο Ιεροεξεταστή» εξ άλλου έχουμε την απάνθρωπη
επικράτηση του δόγματος, την κατοχυρωμένη ιδέα. Τη- λογική κατασκευή που
μπόρεσε να κερδίσει το καθεστικό επίχρισμα. Η απανθρωπιά της κατατείνει ωστόσο
στο να διατηρηθεί στερεά συγκροτημένη η κοινωνική ομάδα, να κυβερνηθεί και να
υπάρξει μιά συνολική κατάσταση βίου.
Αντίθετα οι «Δαιμονισμένοι» εκφράζουν
την ιδεοκρατική βακχεία, που εξωθεί στη διάλυση κάθε μορφής κοινωνικότητας.
Εσωτερικά αποτυχημένοι άνθρωποι, ανίκανοι να οικοδομήσουν τον εαυτό τους,
αυτοαπαλλάσονται από κάθε αίσθημα ευθύνης με το πρόσχημα της Ιδέας. Μη έχοντας
τη δύναμη να κατανοήσουν το συνάνθρωπό τους, είν’ έτοιμοι να τον παραβιάσουν. Η
επαναστατικότητα τους απομένει η μόνη ευγενική λύση, για να καλύψουν μιά φύση
«αγενή». Οι ιδέες είναι σχετικές, και η αντινομία τους εύκολα οδηγεί στο
αδιέξοδο. Αυτοί όμως είναι απόλυτοι και ουσιαστικά «άσκεπτοι». Δοκιμάζουν με
ηδονή στους συνανθρώπους των τη δυστυχία, προσφέροντάς τους σαρκαστικά την
υπεροχή των ευτυχισμένων ιδεών. Άλλοι συνειδητά, άλλοι ασυνείδητα, επιδιώκουν
κατά βάθος ν’ απαλλαγούν από τον εφιάλτη του εαυτού τους. Να μεταθέσουν σε
ξένους ώμους τη βαθύτερη δυστυχία τους. Προγραμματίζουν θύματα επειδή κάποια
δική τους εσωτερική καταδίκη τους έχει κιόλας ξεγράψει. Έτσι, από μιάν άλλην
άποψη, το μυθιστόρημα αυτό θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και σαν η τραγωδία της
Ηθικής αποτυχίας.
Δύο οι κυριότεροι ήρωές της. Ο Πέτρος
Βερχοβένσκη και ο Νικολάϊ Σταυρόγκιν. Ο πρώτος είναι γιός ενός ναρκισσευόμενου,
άγονου κατά βάθος και δηλού διανοουμένου, που αυτοκολλακεύεται πιστεύοντας τον
εαυτό του ευρωπαίο νεωτεριστή και ιδεολόγο, δήθεν διωκόμενο για πράξεις και
προθέσεις, που ποτέ τους δεν επεχείρησε σοβαρά, να πραγματοποιήσει. Ο Πετρ.
Βερχοβένσκη είναι αντίθετα ένας αδίσταχτος μαζοχιστής και πραγματιστής,
στερημένος από αυταπάτες. Ψυχρός ανατροπέας και υπολογιστικός δεξιοτέχνης στη
χρησιμοποίηση αδύνατων χαρακτήρων, αντιπροσωπεύει τον αποκρουστικότερο τύπο
κακοποιού, που επινόησε ο Ντ., όχι μονάχα γιατί κανένα συναισθηματικό κίνητρο
δε φαίνεται να τον σπρώχνει στις πράξεις του και να συντονίζει στη συνείδησή
του τις συνέπειές τους, αλλά κυρίως γιατί στερείται μεγαλείου. Εμφορείται μόνο
από μιά άρρωστη, εκφυλισμένη περιέργεια για το κακό, για να θέτει σε κίνηση το
μηχανισμό του κακού και να θεάται κατόπιν τη λειτουργία του. Σα να αισθάνεται
ωστόσο πώς ένας τέτοιος ερασιτεχνισμός υπολείπεται σε πληρότητα και δε μπορεί
να αποδώσει χωρίς μιάν υψηλότερη θερμοκρασία, επιδιώκει με κάθε τρόπο να
προσεταιρισθεί τον από ιδιοσυγκρασία και πάθος αμοραλιστή Νικολάϊ Σταυρόγκιν.
Ο Σταυρόγκιν
δεν είναι μικροαστός, ούτε ψευτοδιανοούμενος. Αριστοκράτης στην καταγωγή του,
άσωτος, αχόρταγος, πνεύμα οξύ, βιαστής ψυχών και πνευμάτων, ικανός να
περηφανεύεται για την υπεροχή του μπροστά στις ταπεινές καρδιές και τις μέτριες
υπάρξεις, πάσχει άπ’ ένα ανικανοποίητο πάθος ζωής, γιατί μη έχοντας καμιά πίστη
ούτε για τη δική του σωτηρία, ούτε για τη σωτηρία των άλλων, δοκιμάζει απλώς τη
δύναμή του κατά τις τυφλές διαταγές του ορμέμφυτου του. Το γεγονός όμως ότι
κατορθώνει κάπως να φτάσει στην πιό συντριπτική εξομολόγηση πού διανοήθηκε
ανθρώπινο όν μέσα στο κελλί του Τύχωνα, και ότι ο Ντ. με τις εξομολογητικές
αυτές σελίδες ορθώνει τη μεγαλοφυΐα του σε μιά από τις σπανιότερες κορυφώσεις
της, είναι αρκετό για να καταδείξει το Εωσφορικό μεγαλείο αυτού του «χαμένου
κορμιού», πού προκαλεί τελικά «έλεος και φόβον».
Γύρω από τους δύο αυτούς βασικούς
ήρωες κινείται έπειτα ένα πλήθος προσώπων. Το θύμα της ευπιστίας του, ο κατά
βάθος αγνός Σάτοβ που παρασύρεται, διστάζει, αναθεωρεί, επιστρέφει κάθε τόσο
στον άνθρωπο, για να πληρώσει με τη ζωή του τις ιδεολογικές του ανησυχίες. Ο
φανατικός Κυρίλωβ που εξωθείται στην αυτοκτονία για να μπορέσει ν’ αρνηθεί το
Θεό και την ύπαρξη. Φοιτητές, αλήτες, αριστοκράτισσες κυρίες-διοικητικοί
υπάλληλοι, κι’ ακόμα ένας πρώην διάσημος συγγραφέας- όλοι αυτοί χορεύουν είτε
από μίμηση, είτε αφιονισμένοι από τη γοητεία του καινούργιου, του μη
καθιερωμένου, τον τραγικό, όσο και γελοίο χορό της ανατροπής.
Το τελικό κυρίαρχο αίσθημα που καταφέρνει
να δημιουργήσει ο Ντ. είναι εκείνο πού επεδίωξε: Μην εμπιστεύεσθε παρά μόνο την
καρδιά σας. Μη μετράτε παρά μόνο με το ανάστημα του ανθρώπου. Ο παραλογισμός
μπορεί θαυμάσια να μην είναι άλλο τίποτα, παρά μιά δεύτερη όψη της Λογικής.
ΣΠΥΡΟΣ
ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ, ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΕΥΘΥΝΗ» έτος Γ΄. τόμος Γ΄. φυλ. 23/ 1, 1963, σ.
183-184.
ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ
Κέρκυρα 13/6/1917- 7/10/2000
Νομικός και συγγραφέας από τους πλέον
σημαντικούς και αναγνωρισμένους της γενιάς του, των ελληνικών γραμμάτων. Μετά
το πέρας των σπουδών του στη Νομική Σχολή Αθηνών μετεκπαιδεύτηκε στην Επιστήμη
του για δύο χρόνια στο Παρίσι. Επιστρέφοντας από την Γαλλία εργάστηκε για ένα
διάστημα στο Υπουργείο Συγκοινωνιών. Για μία περίπου εικοσιπενταετία 1951-1977
υπηρέτησε ως δικαστής στο Συμβούλιο Επικρατείας. Πολιτικοποιημένος,
αντιστασιακός με περγαμηνές, ο Κερκυραίος Σπύρος Πλασκοβίτης ανέπτυξε έντονη
αντιστασιακή δράση την περίοδο της χούντας (1967-1974) ως μέλος της
«Δημοκρατικής Άμυνας». Με την επιβολή του επτάχρονου στρατιωτικού καθεστώτος ο
δημοκράτης πολιτικός εκδιώκεται από την δικαστική του υπηρεσία, φυλακίζεται,
καταδικάζεται και εξορίζεται για πέντε χρόνια για αντιστασιακές δράσεις και
ενέργειες. Μετά την μεταπολίτευση επανέρχεται στην θέση του και προάγεται σε
σύμβουλο Επικρατείας, παρέμεινε μέχρι το 1977 όπου με την «Αλλαγή» ο Ανδρέας
Παπανδρέου τον συμπεριλαμβάνει στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ. Εκλέγεται βουλευτής
Επικρατείας στο Ελληνικό Κοινοβούλιο 1981 και μέχρι το 1989 Ευρωβουλευτής.
Διετέλεσε την διετία 1984-1986 αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μετά
την αποχώρησή του από την ενεργό πολιτική ασχολήθηκε αποκλειστικά με την
συγγραφή, γράφοντας και δημοσιεύοντας σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες
διηγήματα, νουβέλες, πεζογραφήματα, δοκίμια και μελέτες. Έλαβε μέρος σε
λογοτεχνικά συνέδρια, έδωσε ομιλίες και συνεντεύξεις, συμμετείχε σε συλλογικούς
τόμους όπως, τα κλασικά «Δεκαοχτώ Κείμενα», Κέδρος 1994, «Εισαγωγή στην ποίηση
του Γιώργου Σεφέρη», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης 2013, πεζό του
συμπεριλαμβάνεται στην «Ανθολογία Ελληνικού Διηγήματος του 20ου
αιώνα» εκδόσεις Καστανιώτη κλπ. Πεζά του και βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε
πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες ενώ μυθιστόρημά του «Το Φράγμα) έχει μεταφερθεί στην
μεγάλη οθόνη με επιτυχία. Διετέλεσε πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων (1994-1997)
και πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Οι
εγκυρότεροι κριτικοί και γραμματολόγοι της ελληνικής λογοτεχνίας έχουν
ασχοληθεί και έχουν μιλήσει επαινετικά για τα βιβλία, την σύνολη συγγραφική του
παρουσία. Για το βιβλίο του «Η Θύελλα και το Φανάρι» «Εστία» (1955)/β΄(1978)
βραβεύεται με Β΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1956). Το Μυθιστόρημά του «Το
Φράγμα» «Εστία» (1960)/ έκανε πάνω από τέσσερεις επανεκδόσεις και έλαβε το
«Βραβείο των Δώδεκα» (1961), ενώ, το Μυθιστόρημά του «Η Πόλη» «Κέδρος» (1979)/
επίσης αγαπήθηκε από το αναγνωστικό κοινό και τους κριτικούς κάνοντας πολλές
επανεκδόσεις, πήρε το (1980) το «Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος».
Παρουσιάστηκε στα ελληνικά γράμματα στο περιοδικό «Νέα Εστία» (1948), το όνομά
του, ακριβέστερα το ψευδώνυμό του «Λευκάτας» το συναντάμε δύο δεκαετίες
νωρίτερα στο περιοδικό του Γρηγορίου Ξενόπουλου «Διάπλασις των Παίδων». Οι
τίτλοι των βιβλίων του γεννημένου στο νησί των Φαιάκων Σπύρου Πλασκοβίτη αλλά,
μεγαλωμένου και εγκατεστημένου στην Αθήνα, ξεπερνούν τους 10. Το (1952)
κυκλοφορεί από το τυπογραφείο και τις εκδόσεις «Μαυρίδη» το πρώτο του βιβλίο με
διηγήματα, «Το Γυμνό Δέντρο» έχει κάνει πάνω από τέσσερεις επανεκδόσεις. Τρία
χρόνια μετά (1955) κυκλοφορούν τα διηγήματά του «Η Θύελλα και το Φανάρι». Το
(1960) κυκλοφορεί «Το Φράγμα», ακολουθούν η συλλογή διηγημάτων του με τίτλο «Οι
Γονατισμένοι», «Πλειάς» 1975 με τέσσερεις επανεκδόσεις. Τα διηγήματα με τίτλο
«Συρματόπλεγμα», «Πλειάς» (1974) με αρκετές επανεκδόσεις. Το (1979) εκδίδεται
από τον «Κέδρο» το βραβευμένο του Μυθιστόρημα «Η Πόλη» με επανεκδόσεις. Από τις
εκδόσεις «Κέδρος» (1984)/ β΄ (1985) κυκλοφορούν τα Διηγήματά του με τίτλο «Το
Τρελό Επεισόδιο». Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο κυκλοφορούν επίσης σε πολλές
επανεκδόσεις και τα εξής: το Μυθιστόρημά του «Η Κυρία της Βιτρίνας» (1990), τα
Διηγήματα «Το Πουκάμισο του Καθηγητή» (1993), το μυθιστόρημα «Η Άλλη Καρδιά»
(1995) και τέλος το (1995) «Το Μοντέλο». Πέρα από την πεζογραφία ο Σπύρος Πλασκοβίτης εξέδωσε
και δύο τόμους με δημοσιευμένες συγκεντρωμένες κριτικές και δοκίμιά του-
ομιλίες και διαλέξεις του για θέματα και ζητήματα που αφορούν τον πεζό λόγο,
την νεοελληνική παράδοση, την σχέση Πολιτικής εξουσίας και Τέχνης, το Διήγημα,
την φθορά του Μοντέρνου, πρόσωπα, ποιητές και πεζογράφους της ελληνικής και
ξένης λογοτεχνίας, όπως ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, ο Φρανς Κάφκα, ο Αλμπέρ Καμύ.
Τον «Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΗΘΟΥΣ» ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΟΚΙΜΙΑ, «Κέδρος» (1986) Τόμος Α΄, σελίδες
170 και «ΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ» Δοκίμια και άλλα, εκδ. «Καστανιώτη» (1998),
σελίδες 334. Ο τόμος μετά από τον Πρόλογο χωρίζεται σε 3 μέρη: «ΓΡΑΦΕΣ»,
«ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ» Α΄ΠΟΙΗΤΕΣ και Β΄ ΠΕΖΟΓΡΑΦΟΙ. Ανάμεσα στα ονόματα αναγνωρίζουμε
και αυτά του αρχηγέτη της Ελληνικής Ποίησης Διονυσίου Σολωμού, (εξετάζει την
παρουσία του στο Σήμερα), του κλασικοτραφή δασκάλου Ανδρέα Κάλβου και οι «Ωδές
του», «Ο «δίκαιος λόγος» του νομπελίστα μας Γιώργου Σεφέρη, «Οι σε τρείς
εποχές» ποίηση του νομπελίστα Οδυσσέα Ελύτη και της Θεσσαλονικιάς Ζωή Καρέλλη
και η «ποίησή της στη δεκαετία 1950-1960». Από τον χώρο της πεζογραφίας έχουμε
το «ειρηνικό ραφτόπουλο» τον Θρακιώτη Γεώργιο Βιζυηνό, τον επτανήσιο
διηγηματογράφο του κοινωνικού μυθιστορήματος Κωνσταντίνου Θεοτόκη, τον
«Νεοέλληνα Διαφωτιστή» Γιώργο Θεοτοκά, τον μυθιστοριογράφο Στρατή Τσίρκα και
τις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» του, τον Ανδρέα Φραγκιά και το έργο του «Λοιμός»,
την Ομιλία του για τον Ρόδη Ρούφο, τα δύο κείμενα για τον διηγηματογράφο Παύλο
Παπασιώπη τον Μένη Κουμανταρέα και τα «Μηχανάκια του», τον Μάριο Χάκκα δέκα
χρόνια από τον θάνατό του, το γράμμα του για το «Πλατύ Ποτάμι» του Γιάννη
Μπεράτη. Κείμενα δουλεμένα, καλογραμμένα, χτενισμένα για συγκαιρινούς και
φυσικά παλαιότερους συγγραφείς που ο Σπύρος Πλασκοβίτης αγάπησε, ερεύνησε και
ακολούθησε τα ίχνη τους, έστρεψε το αναγνωστικό βλέμμα του με ενδιαφέρον.
Οι
συνεργασίες του Σπύρου Πλασκοβίτη σε γνωστά μας λογοτεχνικά περιοδικά και
εφημερίδες, είναι συχνές και σταθερές. Μεταξύ άλλων δημοσιεύματά του έχουμε, σε
πολλά τεύχη της προδικτατορικής «Ευθύνης», του περιοδικού «Εποχές», της «Νέας
Εστίας». Του περιοδικού «Συνέχεια», του «Γράμματα και Τέχνες», της «Λέξης», του
περιοδικού «Διαβάζω», του Κερκυραϊκού περιοδικού «Πόρφυρας», του περιοδικού «Το
Δέντρο», του «Ελιμειακά», του περιοδικού «Ο Ταχυδρόμος», της εφημερίδας «Τα
Νέα» κλπ.
Στο
διαδίκτυο είναι αναρτημένη και μπορεί ο όποιος ενδιαφερόμενος ελεύθερα να την
διαβάσει η Διδακτορική Διατριβή που εκπονήθηκε στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων
[Σχολή Επιστημών Αγωγής. Παιδαγωγικό τμήμα Νηπιαγωγών] της κυρίας Αθανασίας Ι.
Μεϊντάση, «Η Ζωή και το έργο του Σπύρου Πλασκοβίτη», Ιωάννινα 2016.
Στο «φυλλάδιον προβληματισμού της
νεότητος» «ΕΥΘΥΝΗ» του Κώστα Τσιρόπουλου της περιόδου 1961-1966, συναντάμε την
παρουσία του στις εξής σελίδες: 52 (ΤΟ «ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΙΟΝ
ΟΡΟΣ» ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΕΟΤΟΚΑ»). 83 («ΟΙ «ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙ» ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ»), 106
(«ΑΣ ΟΝΕΙΡΕΥΘΟΥΜΕ ΤΟΝ «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ»»). 146 («Ο ΑΣΥΜΦΙΛΙΩΤΟΣ ΒΙΟΣ»), 184
«ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΈΝΟ»). 242 («ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ»). Σελ. 300 («Ο ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΤΟ
ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ»). Σελ. 349 Γνώμη σε αφιέρωμα του Φυλλαδίου («ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ
ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ»). [Συμμετέχουν οι: Κώστας Ε. Τσιρόπουλος, Πέτρος Γλέζος, Χρήστος
Κορέλας, Αλέξανδρος Κοτζιάς, Στέλιος Ξεφλούδας, Αμ. Π. Παπαβασιλείου, Γιώργος
Πράτσικας, ο πειραιώτης Κώστας Σούκας, Κυριάκος Χαραλαμπίδης, Γιάννης
Χατζίνης.]. Σελίδα 366 («Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ «ΜΕΘΟΔΟΣ» ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΥ»). Σελ. 392 («ΤΟ
ΠΑΘΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΙΑΣ»). Τέλος σελ. 422 («ΤΟ ΕΚΔΟΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ»).
Αυτή είναι η παρουσία του
αντιστασιακού, πολύ καλού πεζογράφου και νομικού Σπύρου Πλασκοβίτη, στο παλαιό
περιοδικό πριν την επταετία «ΕΥΘΥΝΗ». Εκείνο που με την πρώτη ματιά
αναγνωρίζουμε ότι ο Σπύρος Πλασκοβίτης δεν ήταν μία σημαντική πέννα της
ελληνικής λογοτεχνίας αλλά και ένας θεωρητικός του Μυθιστορηματικού λόγου,
δίχως να αγνοεί και τον ελληνικό ποιητικό λόγο. Και μόνο το γεγονός της
συμμετοχής του στα «Δεκαοχτώ Κείμενα» και στα «Νέα Κείμενα», και η εξορία του
από το στρατιωτικό καθεστώς δηλώνει το πολιτικό φρόνημα του ανδρός και την
ποιότητα της γραφής του Κερκυραίου πεζογράφου. Ο Σπύρος Πλασκοβίτης ήταν ένας
σοβαρός και μετρημένος «πολιτικός» συγγραφέας ο οποίος δεν αντιμετωπίστηκε
αρνητικά από συγγραφείς, λογοτέχνες και κριτικούς αντίπαλων του ΠΑΣΟΚ
ιδεολογικές παρατάξεις. Αυτό το βλέπουμε στα δεκάδες κριτικά σημειώματα που
δημοσιεύτηκαν για τα βιβλία του. Το ποιός ή ποιοί σύγχρονοι αναγνώστες τον
διαβάζουν σήμερα και ανατρέχουν στις σκέψεις και θέσεις που εκφράζει για την
τέχνη του Μυθιστορήματος, του Διηγήματος, και την Τέχνη της Πολιτικής Εξουσίας
με την Τέχνη είναι ένα ακόμα ανοιχτό κεφάλαιο στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων.
Ενδέχεται μία εξέταση αποκλειστικά των θεωρητικών του κειμένων, των μελετών του
ξεχωριστά από των πεζογραφημάτων του, θα μας έδειχνε τα ίχνη της θεωρητικής του
κατάρτισης, τα διαβάσματά του και τι πρέσβευε.
Επιβάλλεται να σημειώσουμε μόνο το εξής.
Οι Σελίδες που αναφέρω είναι από την δική μου αρίθμηση 1-426 του τόμου. Κάθε
φυλλάδιο έχει την δική του αρίθμηση. Σε παλαιότερη ανάρτηση έχω αποδελτιώσει
και αναρτήσει τον τόμο.
Και αναγκαίο ΥΓ. Στο προηγούμενο σημείωμά
μου μνήμης του παλαιού φίλου Αντώνη Σταυροπιεράκου με ένα κείμενο και ένα ποίημα
του πειραιώτη ποιητή Ανδρέα Αγγελάκη από δική μου παρανόηση ανέφερα ότι ο άγγλος
καθηγητής της μουσικής, Ρόμπερτ σύντροφος του καθηγητή Βρασίδα Καραλή έφυγε από
την ζωή από κληρονομική λευχαιμία που είχαν αρκετά μέλη της οικογένειάς του και
όχι από την κακιά αρρώστια που έφυγε ο Αντώνης. Διόρθωσα ορισμένες φράσεις στην
σύνολη ανάρτηση για την αλήθεια της μαρτυρίας.
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πειραιάς
25 Νοεμβρίου
2025
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου