ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Τ. ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ  και ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΗΣ

«Ποιήματα που αγαπήσαμε», εκδόσεις Εκάτη-Αθήνα, 2009, σελίδες 336.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, «Η ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη», εκδόσεις Εκάτη-Αθήνα 2009, σελίδες 80.

ΕΡΑΝΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΕΣ

Ο Γιώργος Μαρκόπουλος, είναι ένας καταξιωμένος και αξιόλογος ποιητής και δοκιμιογράφος της γενιάς του 1970. Τα κείμενά του δεν περνούν απαρατήρητα. Και, συνηθέστερα, έχουν κάτι να κομίσουν στον ευρύτερο προβληματισμό και στα ποικίλα ερευνητικά ερωτήματα που αναφύονται κατά την συστηματική εξέταση και εξακολουθητική ανάγνωση  της σύγχρονης, αλλά και παλαιότερης Ελληνικής λογοτεχνίας. Δημιουργικός όπως συνηθίζει τα τελευταία χρόνια, μας πρόσφερε πρόσφατα δύο νέα βιβλία.

Το πρώτο, με τίτλο «Ποιήματα που αγαπήσαμε» συνανθολογήθηκε με τη συνεργασία του γνωστού εκδότη-των εκδόσεων Εκάτη-καλλιεργημένο βιβλιοπώλη Κωστή Νικολάκη.

Είναι ένας καλαίσθητος τόμος 336 σελίδων ο οποίος περιλαμβάνει τα ποιητικά αναγνωστικά θυμητάρια, θα σημειώναμε, μιας «μικρής» παρέας διανοουμένων και ευδόκιμων δημιουργών, στον οποίο κορφολογούνται ποιητικές φωνές που προέρχονται από όλο σχεδόν το χρονικό φάσμα της ποιητικής μας παράδοσης.  Και, οι οποίες άγγιξαν, τις χορδές της νεανικής τους ευαισθησίας και σημάδεψαν ευεργετικά τους δρόμους της φαντασίας τους.

Το δεύτερο βιβλίο το οποίο εκδόθηκε από τον ίδιο εκδοτικό οίκο με τίτλο «Η ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη» είναι μια μονογραφία για την σύνολη περίπου ποιητική δημιουργία του σημαντικότατου αυτού ποιητή της Α΄ Μεταπολεμικής Γενιάς. Είναι ένα ξαναεπεξεργασμένο ευρείας πνοής μελέτημα το οποίο ο Γιώργος Μαρκόπουλος είχε ξανά δημοσιεύσει σε παλαιότερο βιβλίο του. Το, «Εκδρομή στην άλλη γλώσσα», εκδόσεις Ρόπτρον-Αθήνα 1991, σελίδες 73-127 με τίτλο «Η καταφυγή από τη δυστυχία της πραγματικότητας στο όνειρο, την υπέρβαση και τη μεταφυσική».

Το εκτενές αυτό μελέτημα, φιλοδοξεί να είναι ένα δημιουργικό ερέθισμα. Ένα αναγνωστικό εφαλτήριο για τον αναγνώστη που αγαπάει την ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη, ώστε, να αναζητήσει ο ίδιος το πολυσήμαντο έργο του και να παρακολουθήσει την εσωτερική και εξελικτική του διαδρομή.

Στον τόμο που συνανθολογεί ο Γιώργος Μαρκόπουλος μαζί με τον Κωστή Νικολάκη «Ποιήματα που αγαπήσαμε», οι ποιητικοί ερανιστές, στο σύντομο προλογικό τους σημείωμα, μας τονίζουν ότι, ο κοπιαστικός καρπός αυτής τους της προσπάθειας, δεν επιδιώκει να είναι μία ακόμη ποιητική ανθολογία. Αλλά η επιμελημένη σύναξη των 135 συνολικά αντρικών και γυναικείων αυτών ποιητικών φωνών, οι οποίες αντλήθηκαν, κυρίως από τις ίδιες τις ποιητικές συλλογές των δημιουργών, είτε από περιοδικά (συνολικά 10 δημιουργοί), είτε από άλλες ανθολογήσεις (2 ποιητές), και ένας ποιητής που ανθολογήθηκε από ανθολογημένο ποιητικό τόμο, οφείλουν να εκληφθούν  σαν «Ένα κομμάτι από τον ποιητικό κήπο της καρδιάς μας» όπως τονίζουν οι δύο ανθολόγοι συγγραφείς.

Αυτό προσδιοριστικά σημαίνει ότι, ο ποιητικός αυτός τόμος δεν μπορεί μάλλον να αντιμετωπισθεί με τα κριτήρια που διέπουν μια γενική ανθολογία. Και ίσως οι ίδιοι οι ανθολόγοι, να μην ήθελαν να λειτουργήσει ως τέτοιος. Αλλά, σαν μια ιδιοσυγκρασιακή αναγνωστική επιθυμία ορισμένων σύγχρονων δημιουργών, να διασώσουν ή να επαναφέρουν στην επιφάνεια λησμονημένες χαμηλόφωνες και μη φωνές, που τροφοδότησαν άμεσα ή έμμεσα, χαλαρά ή μη, και τη δική τους συγγραφική και αναγνωστική πορεία. Επιχειρείται θα γράφαμε, να αποκατασταθεί η ποιητική συντροφικότητα και η δημιουργική αλληλεγγύη  μεταξύ των 135 ποιητικών αυτών φωνών και των σημερινών ανθολόγων. Μια προσπάθεια να ξεδιπλωθεί η διαχρονική ποιητική κινητικότητα μεταξύ τους.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι από το σύνολο των φωνών αυτών, οι 118 είναι αντρικές και οι 17 γυναικείες.

Οι 42 από αυτούς βρίσκονται ακόμα εν ζωή και συνεχίζουν να δημιουργούν.

Οι δημιουργοί αντλούνται από όλον σχεδόν τον Ελλαδικό γεωγραφικό χώρο και έχουμε και 4 από την Κύπρο.

Τέλος, οι ποιητικές αυτές φωνές προέρχονται κυρίως από την Α΄ και την Β΄ Μεταπολεμική Γενιά, από την Γενιά του Μεσοπολέμου, την Γενιά του 1930, αλλά δεν απουσιάζει και εκείνη του 1970.

Το δεύτερο βιβλίο που επεξεργάστηκε αμιγώς ο ποιητής Γιώργος Μαρκόπουλος, οφείλουμε θεωρώ να το εξετάσουμε μέσα στο ευρύτερο ερευνητικό και αναγνωστικό ενδιαφέρον που αναπτύσσεται για τον ποιητή Τάσο Λειβαδίτη.

Αξίζει να μνημονεύσουμε ότι πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας, δύο ακόμα αξιοσημείωτες μελέτες. Αυτή του ποιητή, δοκιμιογράφου και φιλολόγου Γιάννη Κουβαρά, με τίτλο «Στην ανθισμένη ματαιότητα του κόσμου», εκδόσεις Καστανιώτη 2008, και εκείνη του καθηγητή Παναγιώτη Νούτσου, με τίτλο «Τάσος Λειβαδίτης-Ο κόσμος της ποίησής του», εκδόσεις Κέδρος 2008 που χαρτογραφούν η κάθε μία στο είδος της το έργο του Λειβαδίτη.

Αυτού του σημαντικού ποιητή, και κριτικού, που η σεμνότητα και το ήθος ήταν πραγματική στάση ζωής και θανάτου.

Ο Γιώργος Μαρκόπουλος, διαθέτοντας ο ίδιος ποιητική ευαισθησία και πνευματική ευρυμάθεια, κωδικοποιεί με εύληπτο και γλαφυρό τρόπο τους εσωτερικούς αρμούς του έργου του ποιητή. Διαμερισματοποιεί θεματικά το έργο, με σαφείς λεπτομερειακούς κώδικες ποιητικής αναφοράς, και μας εισάγει θέματα προς αναγνωστική ή ερευνητική συζήτηση. Ανοίγοντας έναν ειλικρινή διάλογο με το έργο του Τάσου Λειβαδίτη μας προτείνει να πράξουμε και εμείς το ίδιο. Νοτισμένος από τον σημαντικό αυτόν ποιητή, αλλά και στοχαστικός εκεί που χρειάζεται, αποφεύγοντας τις μηχανιστικές αναλύσεις που συσκοτίζουν το έργο, μας φωτίζει περίοδο την περίοδο την εσωτερική διαδρομή του ποιητή, με εμβόλιμες δημιουργικές αναφορές από το ίδιο το έργο. Διαγράφει επαρκώς την ατομική του συνειδησιακή αγωνία και τους διάφορους σταθμούς της εξέλιξής του. Πρέπει να αναφερθεί ότι το έργο του ποιητή εξετάζεται μόνο από τα ίδια τα ενδοκειμενικά του κριτήρια και δεν συσχετίζεται με άλλους ποιητές της γενιάς του.

Η καθαρότητα των προθέσεων του ποιητή και κριτικού Γιώργου Μαρκόπουλου απέναντι στην ποιητική δημιουργία του Τάσου Λειβαδίτη, βοηθά τον αναγνώστη να κατανοήσει καλύτερα το έργο και να τον καταστήσει κοινωνό της ποιητικής του ατμόσφαιρας.

Ο Μαρκόπουλος μας δείχνει με εύληπτο τρόπο, την μεταιχμιακή ισορροπία του ποιητικού έργου, έως την γείωσή του στη σύγχρονη, μετά ιδεολογική, πολιτική και κοινωνική Ελληνική πραγματικότητα.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη δημοσίευση, εφημερίδα

«Κυριακάτικη Αυγή», 2 Αυγούστου 2009, σελίδα 22

Πειραιάς 1 Σεπτεμβρίου 2013

Πρώτη Σεπτέμβρη, αρχή της Ινδίκτου, όσοι πιστοί προσέλθετε.

Συμεών του Στυλίτου. Τι παράξενες φυσιογνωμίες γέννησε αυτή η Θηβαίδα της ερήμου. Πρόσωπα αποστεωμένα και στερημένα, να διαβιούν για χρόνια πάνω σε έναν στύλο, εκτεθειμένα στις δύσκολες καιρικές συνθήκες για την όποια πίστη τους.

Άλλοι καιροί, άλλα ήθη, άλλα έθιμα, άλλες μεταφυσικές προσδοκίες.