ΒΟΓΑΣΑΡΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ

Βογάσαρης Ευτύχιος-Άγγελος ξανά

         Εκλογές αύριο, Κυριακή 18 Μαΐου του 2014, η πόλη του Πειραιά, μάλλον θα αποκτήσει από την πρώτη Κυριακή το νέο της Δήμαρχο, αλλιώς και την επομένη μαζί με τις Ευρωεκλογές θα ψηφίσουμε ξανά για τον νέο πρώτο πολίτη της πόλης.

Θα είναι ο εικοστός όγδοος αιρετός δήμαρχος της πόλης του Πειραιά στον 20 αιώνα. Από τον Παύλο Α. Δαμαλά(1903-1907) έως τον σημερινό δήμαρχο Βασίλη Μιχαλολιάκο(2010-2014) οι δήμαρχοι είναι 27 τον αριθμό. Από το τέλος της Δικτατορίας μέχρι των ημερών μας έχουμε τους εξής δημάρχους:

Ο εφέτης Βασίλειος Ζέππος(24/9/1974-24/5/1975). Πρώτος αιρετός δήμαρχος της μεταπολίτευσης υπήρξε ο καθηγητής μαθηματικών και ιδρυτής της Σχολής Μηχανικών «ο Αρχιμήδης» και συγγραφέας Τάσος Ι. Βουλόδημος(1975-1979). Κατόπιν έχουμε τον Γεώργιο Α. Κυριακάκο, (1979-1982), ο γιατρός Γεώργιος Κυριακάκος είχε διατελέσει ξανά δήμαρχος της πόλης από το 1964 έως τον Απρίλιο του 1967 που τον έπαυσε η Δικτατορία. Από το (1983-1987) έχουμε την δημαρχιακή θητεία του Γιάννη Α. Παπασπύρου. Στις δημοτικές εκλογές της 19 Οκτωβρίου του 1986 τις εκλογές κερδίζει ένας νέος Πειραιώτης και πρώην υπουργός πολιτισμού ο Ανδρέας Ι. Ανδριανόπουλος για την δημαρχιακή περίοδο (1987-1990). Ο Ανδρέας Ι. Ανδριανόπουλος όμως, παραιτείται και από τις 11 Μαΐου του 1989 έως την 31 Δεκεμβρίου του 1990 αναλαμβάνει στην θέση του παραιτηθέντος δημάρχου ο γιατρός Γεώργιος Π. Στρατηγός. Κατόπιν έχουμε τον εικοστό δεύτερο δήμαρχο του Πειραιά, τον πρώην δήμαρχο Νίκαιας(1978-1990) χημικό και μηχανικό Στέλιο Ξ. Λογοθέτη ο οποίος εξελέγει για πρώτη φορά στις 14 Οκτωβρίου του 1990 και επανεξελέγη για δεύτερη τετραετία στις 23 Οκτωβρίου του 1994. Δημάρχευσε από το (1991 έως το 1998). Κατόπιν έχουμε επί δύο ακόμα τετραετίες (1999-2006) τον γιατρό Χρήστο Δ. Αγραπίδη, και τέλος πριν τον σημερινό απερχόμενο δήμαρχο Βασίλη Μιχαλολιάκο(2010-2014), τον νεότερο δήμαρχο της πόλης γεννήθηκε το 1963, διεθνούς φήμης καλαθοσφαιριστή της εθνικής ομάδος Παναγιώτη Φασούλα(2007-2010).      

          Και καθώς έψαχνα τα χαρτιά μου, βρήκα μια μικρή κάρτα, μια μικρή κάρτα ενός υποψηφίου του Π.Α.Κ. της (Παμπειραϊκής Ανεξάρτητης κίνησης)-Αντώνης Ντεντιδάκης-Στέλιος Λογοθέτης. Ο υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος του «Για ένα πολιτισμένο Πειραιά» δεν είναι παρά ο Άγγελος Βογάσαρης.

Φιλόλογος-Λογοτέχνης-Θεατρικός συγγραφέας. Πρόεδρος της Εταιρίας Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά. Τακτικό Μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Ο οποίος όπως γράφει η μικρή καρτούλα με την φωτογραφία του υποψηφίου, δέχεται Ιπποκράτους 2 και Μακράς Στοάς κάθε μέρα από τις 6 έως 8 μ.μ.

Όπως μας δείχνει η μικρή αυτή καρτούλα, ο Άγγελος-Ευτύχιος-Βογάσαρης, συμμετείχε και στην πολιτική ενεργά παρότι δεν εξελέγει, ο Άγγελος Βογάσαρης ήταν ένα συνειδητά πολιτικοποιημένο άτομο, η γενική του μόρφωσή, το συγγραφικό του ταλέντο, και η εν γένει προσωπικότητά του τον έκαναν έναν Πειραιώτη δραστήριο και πάντα ενεργό δημότη. Η όλη του πορεία υπήρξε εντελώς αντισυμβατική και θα γράφαμε αιρετική απέναντι στα κάθε είδους κατεστημένα της εποχής του, τόσο στον χώρο της πόλης του, όσο και γενικότερα.

Ο Άγγελος-Ευτύχιος Βογάσαρης, γεννήθηκε τον Απρίλιο ή 6 Μαΐου του 1925 στον Πειραιά και άφησε την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο Ιασό, την Πέμπτη 27 Απριλίου του 2006.

Ο πατέρας του Γεώργιος Βογάσαρης Πελοποννήσιος την καταγωγή, εγκαταστάθηκε πολύ νωρίς στην πόλη του Πειραιά. Η μητέρα του Χαρίκλεια Σούλη, ήταν αδερφή του διευθυντή και παλαιού εκδότη της Πειραϊκής εφημερίδας Χρονογράφος κατά τον μεσοπόλεμο(1916-1923). Όπως έχω ακούσει από αρκετούς μαθητές του υπήρξε ένας καλός καθηγητής και ένα ευχάριστο άτομο.

Με τον Άγγελο, είχαμε βρεθεί αρκετές φορές στο σπίτι του και μιλούσαμε για τα λογοτεχνικά πράγματα, αλλά και άλλα πολλά που αφορούν τους ανθρώπους με κοινά ενδιαφέροντα. Ήταν ευχάριστος, πρόσχαρος και καλόψυχος παρότι αρκετές φορές έχανε τον έλεγχο όταν έπινε λίγο παραπάνω. Όμως στον Άγγελο συγχωρούσες κάθε προσωπική κακοτοπιά, η θεατρική του παιδεία ήταν μεγάλη, είχε γράψει αρκετά έργα για το ραδιόφωνο της τότε Ε.Ι.Ρ.Τ και υπήρξε τόσο δραστήριος, ώστε η δικτατορία να τον απομακρύνει από το ραδιόφωνο, κάτι που ο Άγγελος δεν το εκμεταλλεύτηκε ποτέ, όπως άλλοι Πειραιώτες ή μη.

Υπήρξε ο τρίτος κατά σειρά πρόεδρος 26/6/1989 έως 12/6/1994 και 5/6/1997 έως 14/1/2001 της Εταιρείας Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά. Πρώτος πρόεδρος της Εταιρείας υπήρξε ο σημαντικός ποιητής και δοκιμιογράφος Στέλιος Γεράνης(5/4/1976 έως 18/11/1980 και 15/3/1983 έως 28/6/1989). Δεύτερος πρόεδρός της υπήρξε ο ηθοποιός και ποιητής Βασίλης Μεσολογγίτης (19/11/1980 έως 14/3/1983).

Η Εταιρεία Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά που ο Άγγελος Βογάσαρης διετέλεσε τρίτος πρόεδρός της, στην αρχή στεγάζονταν στα γραφεία της Πανελλήνιας Πολιτιστικής Κίνησης, Αλκιβιάδου 125, κατόπιν μεταφέρθηκε στην οδό Τσαμαδού 43 και τέλος από το 1997 έως σήμερα στον Πύργο του Πειραιά στην αγορά της πόλης, Ιπποκράτους 2 και Μακράς Στοάς, εκεί που ο υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος δεχόταν τους μελλοντικούς του ψηφοφόρους.

         Έχω γράψει για τον λογοτέχνη Άγγελο-Ευτύχιο Βογάσαρη σε άλλα μου κείμενα που τώρα είναι δημοσιευμένα και στο μπλοκ μου. Εδώ θα αναφέρω τα βιβλία που εξέδωσε και μια ενδεικτική βιβλιογραφία για το έργο του.

         Ο συγγραφέας Άγγελος-Σούλης Βογάσαρης, παρουσιάστηκε στα γράμματα με την ποιητική συλλογή «Χαύνωση» το 1943, ένα μικρό βιβλιαράκι 20 σελίδων. Μια συλλογή που όπως και ο ίδιος μου είχε αναφέρει, δεν θυμόταν καν και ούτε είχε αντίτυπο από αυτήν. Υπάρχει η πληροφορία στο λογοτεχνικό περιοδικό «Γράμματα» τεύχος 2/2, 1944 σελίδα 104, και στο λογοτεχνικό περιοδικό «Νέα Εστία» του 1943.

Έχουμε επίσης τις ποιητικές συλλογές: «Σιωπή… καλύτερα σιωπή…», μια ποιητική σύνθεση για τα σαράντα χρόνια από τον θάνατο του Ισπανού ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα από τις εκδόσεις Δωδώνη 1977. Ο Άγγελος μιλούσε με υπερηφάνεια για το ότι επισκέφτηκε το σπίτι του ποιητή στην Ισπανία και γνώρισε τους συγγενείς του, του αντιστασιακού δημοκρατικού ποιητή που σκοτώθηκε από τους Φαλαγγίτες. Πολλές φορές με συγκίνηση μου μιλούσε για το ταξίδι αυτό. Έχουμε την ποιητική σύνθεση «Αναφορά στον Μπόμπυ Σαντς», που πέθανε στις φυλακές του Μαίηζ πολεμώντας για τον ΙΡΑ, και αυτό από τις εκδόσεις Δωδώνη το 1984. Ο Μπόμπυ Σαντς υπήρξε ένας Ιρλανδός νέος επαναστάτης αρκετά γνωστός στην εποχή μας ιδιαίτερα μετά την δικτατορία του 1967. Αρκετοί ποιητές της εποχής εκείνης του είχαν αφιερώσει διάφορα ποιήματα, ο Άγγελος του αφιέρωσε ολόκληρο βιβλίο. Τελευταία του ποιητική κατάθεση ήταν το «Τι κρίμα», ένας μονόλογος προσωπικής απολογίας και ενοχής από τις εκδόσεις Δωδώνη το 1998.

Έγραψε επίσης αρκετά έργα που παραστάθηκαν από διάφορες θεατρικές σκηνές, όπως «Ο Μονόλογος οργής και Μοναξιάς του Πολίτη Άλφα», ένας παράξενος θεατρικός μονόλογος που εκδόθηκε από τις εκδόσεις και πάλι των εκδόσεων Δωδώνη το 1992 και αν θυμάμαι καλά, είχε παρασταθεί στο θέατρο Βεργή.

Και το «Η αγάπη της μαϊμούς», μια σύγχρονη τραγωδία από τις εκδόσεις Δωδώνη 1995. Το έργο ανεβάστηκε στο θέατρο «Πύλη» από τον θίασο της Αλίκης Πωλ Νορ. Με τον Άγγελο είχαμε παρακολουθήσει αρκετές φορές το ανέβασμα έργων του στη σκηνή. Έγραψε επίσης πεζά, όπως τα «Με ταχύτητα ανέμου οκτώ-δέκα μποφώρ» Δωδώνη 1974, το «Το φάντασμα του Τσε Γκεβάρα», δύο αφηγήματα προς τιμή του μεγάλου ιατρού επαναστάτη της Κουβανικής επανάστασης, από τις εκδόσεις Ρυθμός 1982, και το μυθιστόρημα «Η συνάντηση της νύχτας του Χάρη στην οδό Αφροδίτης» ένα μυθιστόρημα 152 σελίδων με έντονα ομοφυλόφιλα στοιχεία από τις εκδόσεις Δωδώνη 1998.

Ο Άγγελος Βογάσαρης έγραψε πριν από τον άλλο Πειραιώτη, τον Νίκο Σκαράκη μια κριτική και ψυχολογική βιογραφία για τον ποιητή Ανδρέα Κάλβο. «Ο ποιητής Ανδρέας Κάλβος», Πειραιάς 1957. Και ξανά ασχολείται και πάλι με τον ποιητή σε διάλεξή του που δόθηκε στη Στέγη Γραμμάτων από τον Σύνδεσμο Ελλήνων Λογοτεχνών. Η ομιλία αυτή εκδόθηκε από τις εκδόσεις Βάκων το 1970 με τίτλο «Ανδρέας Κάλβος, ο ποιητής της φιλοπατρίας της αρετής της λευτεριάς». Έγραψε επίσης για τον σημαντικό αυτόχειρα ποιητή Κώστα Καρυωτάκη, το μελέτημα «Κώστας Καρυωτάκης, ένας άνθρωπος μια ζωή ένας θάνατος» Αθήνα 1968 και Βάκων 1969. Για τον Κώστα Καρυωτάκη έχει επίσης γράψει ο δοκιμιογράφος και κριτικός Τίμος Μαλάνος, «Ένας Ηγησιακός» ο οποίος έχει γεννηθεί στην πόλη του Πειραιά. Εξέδωσε επίσης από τις εκδόσεις Δωδώνη το 1972 την μελέτη του «Ο Διονύσιος Σολωμός και η Λευτεριά». Για τον Εθνικό μας ποιητή έχει γράψει και ο Πειραιώτης εκπαιδευτικός και συγγραφέας Γιάννης Παυλάκης, αλλά και οι Πειραιώτες ποιητές Ανδρέας Αγγελάκης και Στέλιος Γεράνης. Έγραψε επίσης ένα ογκώδες μελέτημα για τον Πωλ Νορ, με τίτλο «Πωλ Νορ(Νίκος Νικολαϊδης)»-σατιρικός, ο λυρικός, ο θεατρικός, ο αντιστασιακός, που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Δωδώνη το 1985. Τέλος, ασχολήθηκε και εξέδωσε δύο βιβλία για τον Πειραιώτη ποιητή τον Μαραμπού. Τα «Νίκος Καββαδίας-Μαραμπού, ο ποιητής των μακρινών θαλασσινών δρόμων», εκδόσεις Σαμουράι 1979, και, «Νίκος Καββαδίας (Μαραμπού), ο μεγάλος εραστής της θάλασσας» από τις εκδόσεις Ιωλκός 2002.

      Όπως βλέπουμε, ο συγγραφέας Άγγελος Βογάσαρης, στάθηκε ένα παραγωγικό συγγραφικά άτομο. Η θεματολογία του, υπήρξε συγκεκριμένη και σίγουρα για την εποχή του «επαναστατική» όπως βλέπουμε και από τους τίτλους των έργων του, πέρα από την συγγραφική ποιότητα των ίδιων των κειμένων. Έχω διαβάσει πάνω από τα μισά του έργα, και έχω παρατηρήσει τις αρετές και τις ατέλειες της συγγραφικής του παραγωγής. Παρόλα αυτά ο Βογάσαρης υπήρξε ένας αξιόλογος Πειραιώτης συγγραφέας, αρκετά μορφωμένος και πολύγλωσσος, που ο δοκιμιακός του λόγος έχει κάτι να μας πει ακόμα και σήμερα. Το πέρασμα του από τα Πειραϊκά Γράμματα υπήρξε ουσιαστικό και χρήσιμο. Τα ίχνη του τον θυμίζουν υπάρχουν ακόμα στην μικρή μας πόλη.

         Ας ολοκληρώσουμε την μικρή αυτή περιδιάβαση στον Άγγελο-Σούλη Βογάσαρη και το έργο του, με την παράθεση μιας ενδεικτικής κριτικογραφίας για αυτόν:

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- Who’ is Who, Επίτομο Βιογραφικό Λεξικό 2004, εκδόσεις Μέτρον 2004, σ. 143.

- Εργογραφικά των Μελών της Ε. Ε. Λογοτεχνών, εκδόσεις Λωτός χ.χ. σ. 39-40.

- Γιώργος Βαλέτας,

   Φ. Γ. Λόρκα, (βιβλιοκριτική), περιοδικό Αιολικά Γράμματα τχ. 49/1,2, 1979, σ. 53.

- Γιώργος Βαϊλακας,

   Ν. Καββαδίας, εφημερίδα Ημερησία 23/12/2002

- Δημήτρης Γιάκος,

   Στην Λογοτεχνία των Ελλήνων, εκδόσεις Χάρη Πάτση χ.χ. τόμος 4^ος,  σ. 207-212.

- Δημήτρης Γιάκος,

   Κώστας Καρυωτάκης, εφημερίδα Η Βραδυνή 22/7/1968 και εφημερίδα Αθηναϊκός Τύπος 10/8/1968.

- Ευγενία Ζωγράφου,

   Νίκος Καββαδίας, εφημερίδα Ο Ριζοσπάστης 10/1/1979.

- Μπάμπης Κλάρας,

   Κ. Καρυωτάκης, εφημερίδα Η Βραδυνή 2/9/1968.

- Μπάμπης Κλάρας,

   Σολωμός και Λευτεριά, εφημερίδα Η Βραδυνή 16/2/1973.

- Ανδρέας Καραντώνης,

   Σολωμός και Λευτεριά, περιοδικό Ραδιοτηλεόραση τχ. 3-9/ 12, 1972.

- Χρήστος Κουλούρης,

   Σολωμός και Λευτεριά, περιοδικό Νέα Σκέψη, τχ. /12, 1972.

- Σπύρος Κατσίμης,

   Κ. Καρυωτάκης, εφημερίδα Ελεύθερος Κόσμος 7/6/1968.

- Δημήτρης Κρασονικολάκης,

  Ο λογοτέχνης Άγγελος Βογάσαρης, στην σειρά Χρονοδιαδρομές, εφημερίδα Πειραϊκή Πολιτεία, Πέμπτη 14/1/1999 σ. 14, τώρα και στο μπλοκ του.

- Χρήστος Λεβάντας,

   Κ. Καρυωτάκης, εφημερίδα Η Φωνή του Πειραιώς 8/7/1968.

- Χρήστος Λεβάντας,

Με ταχύτητα ανέμου, εφημερίδα Η Φωνή του Πειραιώς 2/7/1975.

- Σοφία Μαλτέζου,

   Σιωπή…, περιοδικό Επίκαιρα /5-7-1978.

- Γιώργος Μπαλούρδος,

  Η αγάπη της μαϊμούς, (κείμενο), εφημερίδα «Η Φωνή του Πειραιώς» 15/5/1995 και στο μπλοκ μου.

- Γιώργος Μπαλούρδος,

   Άγγελος Βογάσαρης, Μια προσωπική περιπέτεια. Περιοδικό Οδός Πανός, τχ. 135/ 1,3, 2007. σ. 140-144 και στο μπλοκ μου.

- Γιώργος Μπαλούρδος,

   Στο «Πειραϊκό Πανόραμα», εκδόσεις Τσαμαντάκη 2006 πληροφορίες σε αρκετές σελίδες.

- Ρούλα Μητροπούλου,

   Με ταχύτητα ανέμου, περιοδικό Ταχυδρόμος 13/3/1975.

- Σπύρος Παναγιωτόπουλος,

   Κ. Καρυωτάκης, εφημερίδα Έθνος 26/6/1968

- Βάϊος Παγκουρέλης,

  Πωλ Νορ, (βιβλιοκριτική), περιοδικό Διαβάζω τχ. 150/10-9-1986.

- Μανώλης Πράτσικας,

   Νίκος Καββαδίας, Ημερήσιος Κήρυξ Πατρών 20/7/1979

- Παύλος Ροδιτάκης,

   Η γνωριμία μου με τον συγγραφέα Άγγελο Βογάσαρη, εφημερίδα «Η Φωνή του Πειραιώς» 3/7/1996.

- Χαρά Σταθοπούλου,

   Το φάντασμα του Τσε Γκεβάρα. Εφημερίδα Ελεύθερη Ώρα 20/3/1994.

- Δημήτρης Σιατόπουλος,

  Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια, εκδόσεις Παγουλάτος χ.χ. τόμος 2^ος , σ. 57.

- Τ. Σ.,

   Νίκος Καββαδίας, εφημερίδα Γνώμη Πατρών 7/3/1977.

- Κώστας Τσαούσης,

   Νίκος Καββαδίας, εφημερίδα Ελευθεροτυπία /1/1979

- Κ. Ν. Τριανταφύλλου,

   Κ. Καρυωτάκης, εφημερίδα Νεολόγος Πατρών 23/11/1968.

- Άγγελος Φουριώτης,

   Με ταχύτητα ανέμου, εφημερίδα Ακρόπολις 6/2/1975.

- Γιάννης Χατζημανωλάκης,

   Σολωμός και Λευτεριά, (βιβλιοκριτική), περιοδικό Φιλολογική Στέγη τχ. 20/Άνοιξη 1973.

- Γιάννης Χατζημανωλάκης,

   Πωλ Νορ, (βιβλιοκριτική) περιοδικό Φιλολογική Στέγη τχ. 33/ Καλοκαίρι 1985, σ. 310.

- Γιάννης Χατζημανωλάκης,

   Στο «Χρονικό της Πειραϊκής Πνευματικής Ζωής(1835-1973), Πειραιάς 1973, σ. 172, και σε άλλα του μελετήματα.

         Υπάρχουν ακόμα, δεκάδες κριτικές για το έργο του δημοσιευμένες στον τύπο της εποχής του.

         Κείμενα ακόμα του Άγγελου Βογάσαρη, είναι δημοσιευμένα στην εφημερίδα Η Φωνή του Πειραιώς, στον ετήσιο τόμο του περιοδικού Φιλολογική Στέγη και αλλού.

         Αύριο οι Πειραιώτες ψηφίζουν, και καθώς κοιτάζω την μικρή καρτούλα του υποψηφίου Άγγελου Βογάσαρη, βλέπω μπροστά μου τα δεκάδες σβησμένα κεριά των χρόνων μας και αναπολώ μέσα από την προσωπική και πάλι αυτή κατάθεση μια εποχή που ο Πειραιάς ήταν πιο ζεστός και οικείος.

Και βλέπω την σκιά ενός χαμογελαστού ανθρώπου να τρεκλίζει με χάρη προσφέροντάς μου το νέο του βιβλίο, ρωτώντας με συγχρόνως αν θα τον ψηφίσω.

Μα φυσικά Άγγελε, μα φυσικά.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος,

Πρώτη γραφή, σήμερα Κυριακή ξημερώματα, ημέρα της ψηφοφορίας για την ανάδειξη της νέας δημαρχιακής αρχής.

Πειραιάς, Κυριακή 18/5/2014

Καλό βόλι Πειραιώτες και Πειραιώτισσες καλό βόλι.