περιοδικό λόγου χάριν

Περιοδικό λόγου χάριν

    Ένα σύγχρονο και σοβαρό περιοδικό που διαπραγματεύεται θέματα της μοντέρνας ευρωπαϊκής θεωρίας και κριτικής και ελληνικής λογοτεχνίας, κυκλοφόρησε από το βιβλιοπωλείο και τις εκδόσεις της «Εστίας» το 1990, πριν είκοσι πέντε χρόνια. Το περιοδικό ήταν εξαμηνιαίο και από όσο γνωρίζω, κυκλοφόρησε σε τέσσερα τεύχη. Πολυσέλιδο, ειδικό και αρκετά θεωρητικό το συγκεκριμένο περιοδικό, φιλοδόξησε να γνωρίσει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό τα νέα και παλαιότερα ρεύματα τόσο στο χώρο της θεωρίας της κριτικής όσο και τους νέους δρόμους ερμηνείας παλαιότερων λογοτεχνικών κειμένων, ιδιαίτερα από ξένους μελετητές. Σίγουρα, το περιοδικό απευθύνονταν σε ένα πολύ ειδικό κοινό, άτομα που είχαν τραφεί και εντρυφήσει στο χώρο της θεωρίας της λογοτεχνίας, είχαν σπουδάσει και είχαν ζήσει στο εξωτερικό και ασπάζονταν τα νέα ρεύματα προσέγγισης που είτε σπούδασαν είτε γνώρισαν από κοντά κατά την παραμονή τους στην Ευρώπη ή και λόγω της πολυγλωσσίας τους. Οι θεωρίες και οι νέες ερμηνείες που μετέφεραν στα καθ’ ημάς, ήταν ασφαλώς χρήσιμες και άνοιξαν νέους ορίζοντες στην ερμηνεία και προσέγγιση των κειμένων, έστω και αν πολλές φορές οι διάφορες ερμηνευτικές προσεγγίσεις σε αποπροσανατόλιζαν από τον αρχικό στόχο, που είναι κατά την γνώμη μου, η απόλαυση του κειμένου με ότι αυτό συνεπάγεται ακόμα και με την ενδεχόμενη ίσως παρανάγνωσή του, η εύρεση στοιχείων που ταίριαζαν στην δική σου πολιτιστική παράδοση, ιδεών που ξυπνούσαν μνήμες από δικές του πνευματικές αναφορές, εικόνες ατμόσφαιρας οικείων του χώρων και γιατί όχι, και παιδικών αναμνήσεων. Χωρίς να εστιάζω τις απόψεις μου μόνο στο παρόν περιοδικό, ένα λογοτεχνικό κείμενο-μυθιστόρημα, ποίηση, διήγημα, κ.λ.π.,-ή θα σε αγγίξει προσωπικά, και το όποιο ενδιαφερόμενο αναγνωστικό κοινό, ή θα σε αφήσει αδιάφορο, όσες καλές προθέσεις και αν έχει ο συγγραφέας. Το λογοτεχνικό κείμενο θέλω να πιστεύω, ότι δεν είναι ένα κείμενο γραμμένο για αναλυτές σπουδαστηρίων, στοχαστές γραφείου, ή αφορμή για μεταπτυχιακή εργασία τελειόφοιτων φοιτητών, αλλά ένα κείμενο που αντικατοπτρίζει τον κόσμο και την ατμόσφαιρα ζωής πρωτίστως του συγγραφέα και αντανακλά τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες κυοφορήθηκε. Ο αναγνώστης αναζητά σε αυτό, τα στοιχεία εκείνα αναγνώρισης που θα τον βοηθήσουν-αν τον βοηθήσουν-να ερευνήσει την δική του πορεία, να εξερευνήσει τους κόσμους και τα όνειρα των διπλανών του, να αναγνωρίσει σημεία σύγκλισης με ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα της εποχής του, να απολαύσει το προσωπικό ύφος του ή της δημιουργού, να μαγευτεί από τον γλωσσικό πλούτο του ταλαντούχου γραφιά, να εμπλουτίσει την φαντασία του με εικόνες και τα γεγονότα εκείνα, που θα τον ταξιδέψουν σε ρεαλιστικούς και φανταστικούς κόσμους, να αυγατίσει τις ιδέες του με τις ιδέες του συγγραφέα, να αφουγκραστεί τους οραματικούς σχεδιασμούς του δημιουργού, με δυό λόγια επαναλαμβάνω, να απολαύσει και να χαρεί το κείμενο και την μαγεία που αυτό εκπέμπει μέσα από την προσωπική εξομολόγηση ενός ατόμου που ούτε τον γνώρισε ούτε θα του δοθεί η δυνατότητα να τον γνωρίσει ποτέ από κοντά. Τις τελευταίες δεκαετίες στην χώρα μας, κυκλοφόρησαν πάμπολλες μελέτες πάνω σε έλληνες και ξένους συγγραφείς, που έκαναν μάλλον αποτρεπτική την προσέγγιση των ίδιων των κειμένων των συγγραφέων. Παραδείγματος χάριν, υπάρχουν μελετήματα γύρω από το έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, για να αναφέρω έναν μόνο συγγραφέα, που αν τις μελετήσεις, δεν αναγνωρίζεις τις πραγματικές θέσεις ή απόψεις του κυρ Αλέξανδρου, αλλά τις ατέλειωτες θεωρητικές περικοκλάδες ανάλυσης του μελετητή, που αναρωτιέσαι αν αξίζει τον κόπο να χάσεις τον χρόνο σου διαβάζοντας το έργο του Σκιαθίτη συγγραφέα, το ίδιο συμβαίνει, και με άλλους πεζογράφους ή ποιητές. Οι μελέτες που κυκλοφορούν για την ποίηση του ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη είναι πιστεύω δυσανάλογες όχι με την ποιότητα του ποιητικού του έργου, της φιλοσοφίας και αισθητικής του, ή των ερωτικών του προτάσεων, αλλά με τον αριθμό των δημοσιευμένων ποιημάτων του. Αυτό όμως, είναι μια άλλη ιστορία-κατά πόσο δηλαδή συμβάλει στην κατανόηση ενός κειμένου το μεγάλο πλήθος των ερευνητικών του αναλύσεων-και θέλει αρκετή συζήτηση, ώστε να βρεθεί η χρυσή ισορροπία μεταξύ του ίδιου του πρωτογενούς έργου και των αναλύσεών του, ώστε να γίνει βατό και απολαυστικό στο ευρύ αναγνωστικό κοινό, αν δεν αποδεχθούμε την άποψη, ότι ο συγγραφέας δεν γράφει μόνο για τον εαυτό του, για πράγματα που τον ενδιαφέρουν και τον συγκινούν αλλά και για τους γύρω του, ανεξάρτητα αν είναι μικρό ή μεγάλο αυτό το περιβάλλον που απευθύνεται, διαφορετικά, κρατά τα κείμενά του μέσα στο συρτάρι του και τα βγάζει στην επιφάνεια μόνον όταν εκείνος νιώσει την ανάγκη να απολαύσει αυτό που έγραψε. Και ίσως ποτέ να μην μάθουμε πραγματικά αν το κείμενο, ή ο ίδιος ο δημιουργός είναι ο αυθεντικός Νάρκισσος. Οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας, ότι ο σημερινός άνθρωπος, έχει βρει και άλλους τρόπους απόλαυσης, ψυχαγωγίας, διασκέδασης, ερμηνείας, ανάλυσης και κατανόησης των κοινωνικών συμβάντων του περιβάλλοντός που ζει και βιώνει με τις τραγικές του συνέπειες, η θεατρική κάπως κλειστοφοβική τέχνη, η εικαστική μαγγανεία των εικόνων, η στατική φωτογραφική ματιά, αλλά ιδιαίτερα η λάμψη της έβδομης τέχνης, η τέχνη του κινηματογράφου, η μόνη εν κινήσει αθανασία της ανθρώπινης ύπαρξης, έχουν αντικαταστήσει την λογοτεχνική ματιά του κόσμου, και αφήσει πίσω του, με την τεράστια πολυχρωμία και ποικιλία των κινούμενων και ακουστικών εικόνων του, την παρελθοντική μεγαλοσύνη της ποιητικής φαντασίας. Η ποίηση της εικόνας, επιδρά πιο δραστικά στις συνειδήσεις των ανθρώπων από την ποίηση του ποιητικού κειμένου. Και δεν είναι ψέμα αν αναφέρουμε, ότι παρά την μεγάλη αγάπη των ανθρώπων της γενιάς μου για τον ποιητικό λόγο, ο κινηματογραφικός φακός μας πολιτικοποίησε πολύ περισσότερο από το ποιητικό πολιτικό κείμενο. Ίσως, μόνο ο μυστηριώδης αποκαλυπτικός κόσμος της μουσικής να μπορεί να σταθεί παράλληλα με τον κινηματογραφικό κόσμο, και οι δύο μαζί, να δημιουργούν το νέο θεολογικό κοσμοείδωλο των σύγχρονων ανθρώπων.

Ας έρθουμε όμως στο περιοδικό και τα τέσσερα τεύχη του.

Το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε την Άνοιξη του 1990, είχε 240 σελίδες και κόστιζε 1500 δραχμές.

Το δεύτερο κυκλοφόρησε την Άνοιξη του 1991, είχε 224 σελίδες και κόστιζε 1560 δραχμές.

Το τρίτο τεύχος κυκλοφόρησε το Φθινόπωρο του 1992, είχε 120 σελίδες και κόστιζε 1500 δραχμές.

Το τέταρτο και τελευταίο τεύχος, κυκλοφόρησε το Καλοκαίρι του 1996, είχε 136 σελίδες και κόστιζε 8,50 ευρώ.

Όπως διαπιστώνουμε, η έκδοση ακολούθησε περιοδική εποχική κυκλοφορία, σε άτακτα χρονικά διαστήματα και εκδόθηκαν συνολικά σε διάστημα έξι χρόνων, τέσσερα τεύχη διαφορετικών σελίδων το καθένα και διαφορετικών τιμών. Αυτό μας κάνει να υποψιαστούμε, ότι παρά την ποιότητα και σοβαρότητα της εκδοτικής περιοδικής προσπάθειας και παρά το ότι συνεργάτες του, υπήρξαν γνωστά και καταξιωμένα ονόματα στον πνευματικό ελληνικό και ξένο χώρο, το περιοδικό δεν είχε την αναμενόμενη «εμπορική κυκλοφορία» που θα ήθελαν τόσο οι συντελεστές της έκδοσης όσο και ο παραδοσιακός εκδοτικός οίκος και το βιβλιοπωλείο της «Εστίας» που το εξέδωσε.

Το περιοδικό είχε διαστάσεις 24Χ17 και στα τέσσερα τεύχη του. Το εξώφυλλό του είχε διαφορετικά χρώματα κάθε φορά αλλά με την ίδια διάταξη των περιεχομένων και των πληροφοριακών του στοιχείων. Στο οπισθόφυλλο υπήρχε πάντα μέρος των περιεχομένων των επόμενων τευχών, εκτός από το τέταρτο τεύχος που μας φανερώνει και το τέλος της έκδοσης. Κάθε τεύχος είχε την δική του σελιδαρύθμηση.

     Το πρώτο τεύχος με το κόκκινο εξώφυλλο, χωρίζεται σε τρία θα γράφαμε σχηματικά, μέρη. Στην κορυφή με μεγάλα μπολντ μαύρα και λευκά γράμματα-όχι κεφαλαία-, αναφέρεται ο τίτλος του περιοδικού, «λόγου χάριν», στο πρώτο τεύχος στο πάνω δεξί μέρος σε μαύρο τρίγωνο αναγράφεται η συνεργασία και το κείμενο του Γάλλου Maurice Blanchot.

Από κάτω με κεφαλαία γράμματα αναφέρονται τα εξής: ΕΞΑΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ, υπάρχει μαύρη γραμμή που διαχωρίζει τον τίτλο του περιοδικού και από κάτω στο αριστερό μέρος αναφέρεται η περίοδος της έκδοσης ΆΝΟΙΞΗ και στο δεξί μέρος, ο χρόνος 1990. Στο δεξί μέρος του τεύχους, με μαύρα γράμματα, αναφέρονται τα περιεχόμενα, στο κάτω αριστερό ο αριθμός του τεύχους 1 και μετά από μια μαύρη διαχωριστική γραμμή αναφέρεται ο εκδότης με κεφαλαία: ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ «ΕΣΤΙΑΣ». Την ίδια διάταξη μορφής έχουν και τα υπόλοιπα τεύχη, μόνο που αλλάζει το χρώμα του εξωφύλλου. Το χαρτί είναι απλό και τα τεύχη συνοδεύονται από ελάχιστες ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Στο μέσα μέρος του οπισθόφυλλου αναγράφεται ο τίτλος του περιοδικού και στην αγγλική γλώσσα, η ταυτότητα του περιοδικού, ο στόχος του, οι συνεργάτες του, και οι σχετικές πληροφορίες της έκδοσης. 
Ας δούμε τι αναφέρονται:

λόγου χάριν

Εξαμηνιαία έκδοση Θεωρίας και Κριτικής, A Biannual Review of Theory & Criticism.

Εκδότης: Βιβλιοπωλείο της «Εστίας»

Ι. Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε.

Σόλωνος 60, Αθήνα 10672

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Γιώργος Γιαννουλόπουλος-Δημήτρης Δημηρούλης-Νίκος Καλταμπάνος- Βασίλης Κάλφας-Διονύσης Καψάλης-Αριστείδης Μπαλτάς-Παντελής Μπασάκος-Άρης Μπερλής-Βαγγέλης Μπιτσώρης-Γιώργος Ξηροπαίδης- Λίζυ Τσιριμώκου-Μιχάλης Χρυσανθόπουλος

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Νίκος Καλταμπάνος-Διονύσης Καψάλης-Παντελής Μπασάκος-Βαγγέλης Μπιτσώρης

ΔΙΟΡΘΩΣΗ

Γιώργος Κοροπούλης

ΜΑΚΕΤΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

Δημήτρης Καλοκύρης

ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΣΙΑ

Φωτόγραμμα Ε.ΠΕ.

ΕΚΤΥΠΩΣΗ-ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ

Γ. Αργυρόπουλος Ε.Π.Ε

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ: Διονύση Καψάλη, «λόγου χάριν», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας»

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ, ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ: Μυρτώ Τζαννετάκη, «λόγου χάριν»

Όπως βλέπουμε, συνεργάτες του περιοδικού είναι γνωστοί διανοούμενοι, μελετητές, συνεργάτες του εκδοτικού οίκου, δοκιμιογράφοι, ποιητές, μεταφραστές, καθηγητές πανεπιστημίου και ένας νυν υπουργός παιδείας.

Στην δεξιά στήλη, αναφέρονται τα εξής μεταξύ των άλλων:

Το «λόγου χάριν» εκδίδεται δύο φορές το χρόνο. Χειμώνα(Νοέμβριο) και Άνοιξη(Μάιο). Ασχολείται κυρίως με ζητήματα φιλοσοφίας, ποιητικής και θεωρίας της λογοτεχνίας και δέχεται ευχαρίστως κείμενα (άρθρα, μελέτες, δοκίμια, βιβλιοκριτικές και βιβλιοπαρουσιάσεις) που προωθούν την κριτική σκέψη στα ζητήματα αυτά. Η θεματολογία του ωστόσο, είναι ανοιχτή, σε όλους τους τομείς των «επιστημών του ανθρώπου», με τη φιλοδοξία να τοποθετηθεί κριτικά τόσο στο εσωτερικό κάθε επιμέρους κλάδου όσο και στα αμφισβητούμενα μεταξύ τους όρια.

Οι συγγραφείς παρακαλούνται να αποστέλλουν τα κείμενά τους στη διεύθυνση του περιοδικού σε δύο δακτυλογραφημένα αντίτυπα με διπλό διάστιχο και μεγάλα περιθώρια… Οι συγγραφείς λαμβάνουν δωρεάν πέντε αντίτυπα του τεύχους στο οποίο δημοσιεύεται το κείμενό τους.

Το λόγου χάριν χρησιμοποιεί αποκλειστικά το σύστημα του ιστορικού τονισμού….

Ας δούμε τώρα τα περιεχόμενα κατά τεύχος:

Τεύχος Πρώτο

-Διονύσης Καψάλης, Η αντίσταση στη θεωρία: Αντί εισαγωγής, σ. 3-45.

-Paul De Man, Η αντίσταση στη θεωρία, μτφ. Διον. Καψάλης, σ. 47-67

-Paul De Man, Σημειολογία και ρητορική, μτφ. Νίκος Καλταμπάνος,
 σ.69-85

-Paul De Man, Η επιστροφή στη φιλολογία, μτφ.-σημειώσεις Διονύσης  Καψάλης, σ. 87-93

-Νίκος Καλταμπάνος, Η στιγμή του αποκαλυπτικού ύψιστου στον  «Κρητικό» του Σολωμού, σ. 95-126

-Κ. Α. Παπαδόπουλος, Σημειώματα για το σολωμικό επίγραμμα «Η Καταστροφή των Ψαρών», σ. 127-132

-Βασίλης Κάλφας, Η παράδοση του «σώζειν τα φαινόμενα» στην αρχαία  ελληνική επιστήμη, σ. 133-154

-συνέντευξη με την Julia Kristeva, της Έπης Μελετοπούλου, σ.155-167

-Δημήτρης Δημηρούλης, Ο Μπλούμ στην Ελλάδα: Οι αγωνίες, τα άγχη και  τα συμπλέγματα της βιβλιοκριτικής, σ.169-180

-Άρης Μπερλής, Η επάχθεια των νεκρών, (Harold Bloom: Η αγωνία της  επίδρασης. Μια θεωρία για την ποίηση, εκδ. Άγρα 1989. Τίτλος  πρωτοτύπου: The Anxiety of Influence, A theory of Poetry, Oxford, 1973)

 σ. 181-189

-Χρήστος Π. Αγελάκος, Ακροάσεις των λέξεων και υφολογικές αναλύσεις.

  (Jean Starobinski, Le remede dans le mal, Critique et legitimation de l’ artifice a l’ age des lumieres,
   Gallimard 1989), σ. 191-198

-Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, Μετά είκοσιν έτη: μυθιστορηματικές ανελίξεις  ψυχαναλυτικών περιηγήσεων, σ. 199-204

-Maurice Blanchot, Το όνομα του Βερολίνου, μτφ. Βαγγέλης Μπιτσώρης,  σ.205-208

-Βαγγέλης Μπιτσώρης, Η ατοπία του πρωτοτύπου, σ. 209-226

  Στις σελίδες που ακολουθούν, των Υποτυπώσεων, κρίνονται τα εξής    εκδοθέντα βιβλία από τους κάτωθι συνεργάτες:

 Ο Διονύσης Καψάλης μιλά για το βιβλίο του Richard Kannicht, «Η παλαιά  διαμάχη ποίησης και φιλοσοφίας». Λωτός 1988

 Ο Βασίλης Κάλφας μιλά για το βιβλίο των G. S. Kirk-J. E. Raven-M. Schofield,  «Οι Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι», ΜΙΕΤ 1988

 Ο Μίλτος Πεχλιβάνος, μιλά για το βιβλίο του Τέρι Ήγκλετον (Tery  Engleton), «Εισαγωγή στη θεωρία της λογοτεχνίας» Οδυσσέας 1989

 Η Λίζυ Τσιριμώκου, στην σελίδα In parvo veritas, γράφει για το Georges  Perec, Penser/Classer

Το τεύχος κλείνει με την «Επιλογή από τις πρόσφατες εκδόσεις».

Όπως διαπιστώνουμε από τους συνεργάτες, τα κείμενα που μεταφράζονται, εξετάζονται και τα πρωτότυπα που δημοσιεύονται, η θεματολογία του περιοδικού, είναι θα γράφαμε αρκετά προχωρημένη, και αναφέρεται σε πολύ μοντέρνα και σύγχρονα θέματα της θεωρίας της λογοτεχνίας και της κριτικής, με την ευκαιρία και της έκδοσης αρκετών μελετημάτων στα ελληνικά, υπάρχει ακόμα και κείμενο, που αφορά τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό, αλλά και η μελέτη για την επιστήμη στην αρχαία Ελλάδα 
Ένα τεύχος πλήρες θα σημειώναμε, με πολλά και μακροσκελή κείμενα, που ο χρόνος έδειξε κατά πόσο γονιμοποίησαν την ελληνική θεωρητική και κριτική σκέψη. Δεν αναφέρω τα πληροφοριακά στοιχεία που γνωρίζω για τους έλληνες συγγραφείς, γιατί θεωρώ ότι είναι γνωστά, καθώς και για τα βιβλία που εξετάζονται και έχω και εγώ διαβάσει, και κυκλοφορούν και στην ελληνική γλώσσα.Σημειώνω μόνο, ότι στάθηκα τυχερός κάποτε σε μικρότερη ηλικία, που παρακολούθησα μια ομιλία του Τερυ Ήγκλετον στην Ελλάδα, σχετικά με την λογοτεχνία, αδιάψευστος μάρτυρας η φωτογραφία και το μακρύ μαλλί.

Τεύχος Δεύτερο

Η ταυτότητα του περιοδικού και τα πληροφοριακά στοιχεία για την έκδοση, μεταφέρονται τώρα στο πίσω μέρος του εξωφύλλου.

Στην δεύτερη σελίδα δημοσιεύεται το τηλεγράφημα της Λίζυ Τσιριμώκου που αναφέρει τα εξής: «Για λόγους επαγγελματικής και προσωπικής ευθιξίας παραιτούμαι από τη συντακτική επιτροπή του περιοδικού λόγου χάριν. Παρακαλώ να δημοσιευτεί το παρόν κείμενο στο δεύτερο τεύχος. Λίζυ Τσιριμώκου».

-Wolfgang Iser, Προς μια λογοτεχνική ανθρωπολογία, μτφ. Στέφανος    Ροζάνης, σ.3-24

-συνέντευξη του Μίλτου Πεχλιβάνου με τον Wolfgang Iser, «Ανθρωπολογική  απολογία της λογοτεχνίας», σ.25-36

-Αριστείδης Μπαλτάς, Πρόταση για τη συγκρότηση της έννοιας  «επιστήμη», σ. 37-72

-Γεράσιμος Βώκος, Ο Νίτσε και η φιλοσοφία, σ. 73-79

-Ερμηνεία των απέναντι σημείων, σ. 1-8

-Peter Szondi, Περί φιλολογικής γνώσεως, μτφ. Στέλλα Νικολούδη, σ. 81-97

-Friedrich Holderlin, Δύο ποιήματα, μτφ. Στέλλα Νικολούδη, σ. 99-110

 (το αρχιπέλαγος και γιορτή ειρήνης)

-Δημήτρης Δημηρούλης, Η αθλιότητα της φιλολογίας: Ο Ροϊδης, ο Ρίχτερ  και η επιστήμη της ασημαντολογίας, σ.111-145

 (αναφέρεται σε κείμενο στην εφημερίδα το Βήμα 14/8/1988 του καθηγητή  και ποιητή Νάσου Βαγενά)

-Νάσος Βαγενάς, Ροϊδης και Ρίχτερ, αναδημοσίευση από την εφημερίδα  Το Βήμα 14 Αυγούστου 1988, σ. 143-145

-Νάσος Βαγενάς, Σχόλια για την πρόσληψη του Χάρολντ Μπλούμ στην  Ελλάδα, σ, 147-162

-Άρης Μπερλής, Ερμηνεύοντας και παρερμηνεύοντας τον Χάρολντ  Μπλούμ, σ.162-166

-Αναστασία-Ερασμία Πεπονή, Ο λυρισμός πολύτροπος και η θεωρία  δύστροπη, (Περιδινήσεις και περιελίξεις γύρω από το βιβλίο του W. R.  Johnsin, The Idea of Lyric, Lyric Modes in Ancient and Modern Poetry. Berkeley, University of  California Press, 1982), σ.167-182

-Φωτεινή Ζήκα, Το χρώμα: Μια συνεχιζόμενη φιλοσοφική διαμάχη

  (Jonathan Westphal, Colour, Some Philosophical Problems from Wittgenstein, Basil Blackwell,    Unweaving the Rainbow, Hackett, Publishing Company, Indianapolis/ Cambridge 1988), σ.183-190

-Σωτήρης Ν. Χτούρης, Θετικισμός και διαλεκτική, σ.191-207

 Στις σελίδες των υποτυπώσεων οι:

 Μαίρη Μικέ, μιλά για το βιβλίο του Frank Lentricchia and Thomas McLaughlin, Critical  Terms for Literary Study, Chicago University Press 1990

 Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, μιλά για το βιβλίο του Paul Ricoeur, 
 Η αφηγηματική λειτουργία, εκδ. Καρδαμίτσα 1990

 Ο Διονύσης Καψάλης, μιλά για το βιβλίο του Paul de Man, Η επιστημολογία  της μεταφοράς. Ανθρωπομορφισμός και τρόπος στη λυρική ποίηση, 
 εκδ, Άγρα 1990

Και ο ποιητής, Γιώργος Κοροπούλης μιλά για τον άγγλο ποιητή και στοχαστή Tomas Stern Eliot, και το έργο του «Η Ρημαγμένη Γη», σε μετάφραση και σημειώσεις του ποιητή Κλείτου Κύρου, εκδ. Ύψιλον 1990

Το τεύχος κλείνει με επιλογή τίτλων από τις πρόσφατες εκδόσεις

    Το παρόν τεύχος είναι πιο διευρυμένο τόσο σε συνεργάτες όσο και στη  θεματολογία, ενδιαφέρουσα η μετάφραση των ποιημάτων του Friedrich  Holderlin, σε γλώσσα στρωτή με ωραίες εικόνες. Ενδιαφέρουσα επίσης  είναι και η μετάφραση του ποιητή Κλείτου Κύρου της «Έρημης Χώρας»  του Έλιοτ, οι περισσότεροι την γνωρίζουμε από την μετάφραση του  νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη και μερικοί γνωρίζουν, και ορισμένα  μεταφραστικά αποσπάσματα από τον ποιητή Τάκη Παπατσώνη.  Υπάρχουν κείμενα πολύ δύσκολα και ίσως στρυφνά για το μεγάλο κοινό,  όπως αυτό του νυν πολιτικού και υπουργού και άλλα πιο βατά όπως αυτό  για τον Νίτσε.

Τρίτο τεύχος

 Στην αρχή δημοσιεύεται η επιστολή παραίτησης του συνεργάτη του  περιοδικού Νίκου Καλταμπάνου και η αποχώρηση του από αυτό.

-Hans Robert Jauss, Παλιό κρασί σε καινούργια φλασκιά; 
 Παρατηρήσεις για τον Νέο Ιστορικισμό, μτφ. Γιώργος Ξηροπαίδης, 
 σ.3-18

-συνέντευξη του Hans Robert Jaub, στον Μίλτο Πεχλιβάνο, «Κριτική  γραμματολογία και επιστήμες του ανθρώπου», σ.19-32

-Κοσμάς Ψυχοπαίδης, Ο κανονισμός Montaigne, στηριγμένο πάνω στο βιβλίο  του Max Horkheimer, Montaigne und die Funktion der Skepsis, σ.33-48

-Paul De Man, Ο Heidegger εξηγεί τον Holderlin, μτφ. Γιώργος Ι. Βάρσος, σ. 49-67

-Maurice Blanchot, Τι συμβαίνει με την κριτική; μτφ. Βαγγέλης Μπιτσώρης, 
 σ. 69-75

-Ezra Pound, CANTO I, μετάφραση και επιλεγόμενα: Γιώργος Ι. Βάρσος

«και τότε λοιπόν για την θάλασσα κάτω τραβήξαμε, το καράβι ερύσαμε κατά τα πέλαγα των θεών και ιστό σηκώσαμε, ανοίξαμε πανιά στο μαυροκάραβο….», σ.77-79

-Γιώργος Ι. Βάρσος, Επακολούθημα μετάφρασης, σ. 80-83

-Ο ποιητής Διονύσης Καψάλης, γράφει για το έργο του Ανδρέα  Εμπειρίκου, Ο Μέγας Ανατολικός, σ.85-92

-ο Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, κρίνει το βιβλίο του Ανδρέα Εμπειρίκου, 
 Ο Μέγας Ανατολικός, τόμοι 4, εκδόσεις Άγρα 1990-1991, «φαντασίωση  του μυθιστορήματος, μυθιστόρημα των φαντασιώσεων», σ.93-102

- Ο Άρης Μπερλής, γράφει για το βιβλίο της A. S. Bryatt, Possession A Romance, Chatto  & Windus 1990 και David Lodge, Nice Work, Secker & Warburg, 1988, σ.103-112

-Η δοκιμιογράφος Αλεξάνδρα Σαμουήλ, 
 γράφει για τον τόμο  Exposition  et  Architecture au XIXe siecle, Jose Corti, 1989 και το  κείμενο του γάλλου θεωρητικού Phillipe Hamon, σ. 113-115, στην σελίδα των υποτυπώσεων.

Ο Αριστείδης Αραγεώργης μιλά για το βιβλίο του Αριστείδη Μπαλτά, «Επιστημολογικά: Για την Επιστήμη της Ιστορίας μιας Επιστήμης. Μια εισαγωγή στην επιστημολογία του Λουϊ Αλτουσέρ», εκδ. περιοδικό Ο Πολίτης 1990, σ.115-118

Όπως διαπιστώνουμε, ορισμένοι σημαντικοί συνεργάτες υποβάλλουν την παραίτησή τους από την σύνταξη του περιοδικού και σταματούν την συνεργασία μαζί του. Πράγμα που μας δείχνει τις εσωτερικές συγκρούσεις των συνεργατών, ίσως και τις ιδεολογικές και πολιτικές τους διαφορές, κάτι που οδήγησε την έκδοση σε κλείσιμο.

    Κάθε Έλληνας και ένας εστεμμένος Αυτοκράτωρ

Τεύχος Τέταρτο

-Myles Burnyeat, Η σπουδαιότητα των κλασικών σπουδών, μτφ. Παύλος  Καλλιγάς, σ.3-13

-Άλκης Αγγέλου, Το διαφυγόν μυθιστόρημα, σ. 15-39

-Δημήτρης Παϊβανάς, Η αλληγορία της ανάγνωσης και η θεωρία του  συμβόλου στη «Μαυρομαντηλού» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, 
 σ.41-60

-Ο Βασίλης Παπαγεωργίου συνομιλεί με τον Geoffrey H. Hartman, σ.61-71

-Γρηγόρης Πασχαλίδης, Περί τίτλων: Οι τίτλοι μέσα και ανάμεσα στα  λογοτεχνικά κείμενα και την ερμηνεία τους, σ.73-91

-Γιάννης Π. Σκαρπέλος, Η «Αντιγόνη», ίχνος και στίγμα. (Μια ανάγνωση  με αφετηρία τον Έγελο και τον Ευριπίδη), σ.93-98

-Ηλίας Γιούρης, Το πρόβλημα της τάξης στο αφηγηματικό έργο του Νίκου  Γαβριήλ Πεντζίκη, σ. 99-113.

-Δύο ποιήματα του Robert Browning, σε μετάφραση Άρη Μπερλή.

 (Η τελευταία μου Δούκισσα/ Αντρέα ντέλ Σάρτο), σ.115-123

-Μαριλίζα Μήτσου, Ο Μαλέρμπα και οι ελληνικές περγαμηνές του, 
 σ.125-130

Τέλος, ο Βασίλης Παπαγεωργίου στις σελίδες των υποτυπώσεων κρίνει το βιβλίο του Geoffrey H. Hartman, Minor Prophecies The Literary Essay in the Culture Wars, London Harvard University Press 1991

    Το τελευταίο τεύχος είναι προσανατολισμένο περισσότερο στην ελληνική λογοτεχνία και όχι τόσο στα θεωρητικά κείμενα χωρίς να απουσιάζουν και αυτά.

    Όπως διαπιστώνουμε, το βραχύβιο αυτό περιοδικό έθεσε μερικές από τις «βάσεις» της θεωρίας και της κριτικής στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό την ίδια περίοδο που οι συγγραφείς που παρουσιάζει και τα θέματα που εξετάζει μεταφράζονται από γνωστούς εκδοτικούς οίκους στα ελληνικά, το ίδιο συμβαίνει και με τους έλληνες συγγραφείς. Με την ευκαιρία της κυκλοφορίας τους στο ελληνικό κοινό, σημαντικοί διανοούμενοι που αγαπούν το έργο τους παρουσιάζουν εκείνους και τα γραφόμενά τους. Ο χώρος της ποίησης καταλαμβάνει ελάχιστο χώρο, τα δε πεζά κείμενα λείπουν παντελώς, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά αφού ο ίδιος ο υπότιτλος του περιοδικού υποδηλώνει τα ενδιαφέροντα της ομάδας συνεργατών του.

    Το περιοδικό λόγου χάριν, έκλεισε και αυτό την μικρή του διαδρομή και άφησε τα ίχνη του στις σελίδες της ελληνικής γραμματολογίας και στους καταλόγους των νεότερων ελληνικών περιοδικών.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή, σήμερα, Σάββατο, 9 Μαΐου 2015

Πειραιάς, 9 Μαΐου 2015