Pier Paolo Pasolini

Pier Paolo Pasolini

     Την τελευταία εβδομάδα σε δύο κινηματογράφους της Αθήνας, προβάλλεται η ταινία «ΠΑΖΟΛΙΝΙ »-Βιογραφία, σε σκηνοθεσία Έιμπελ Φεράρα,(Abel Ferrara) με τον Γουίλιαμ Νταφόε(Willem Dafoe) στον ομώνυμο ρόλο, και τους Ρικάρντο Σκαμάρτσιο, Νινέτο Ντάβολι και μια σειρά άλλων ηθοποιών, όπως γράφει το πρόγραμμα του Δημοτικού Κινηματογράφου «ΑΝΟΙΞΗ» στο Χαϊδάρι, που προτιμήσαμε να παρακολουθήσουμε την ταινία. Ο δημοτικός αυτός κινηματογράφος είναι ένας εξαίρετος και φιλόξενος χώρος, με μεγάλη οθόνη, άνετα καθίσματα, πολύ καλή ακουστική και, τα άτομα που εργάζονται στο ταμείο, είναι ευγενέστατα. Ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν την κινηματογραφική αυτή φιλόξενη αίθουσα, μια και η πρόσβαση από την περιοχή του Πειραιά, γίνεται με ταξί για όσους δεν διαθέτουν δικό τους μεταφορικό μέσο, ή φιλικών τους προσώπων. Η τιμή ήταν 7 ευρώ. Στην αίθουσα, ήμασταν δυστυχώς μόνο έξι  άγνωστα μεταξύ μας άτομα, το γεγονός αυτό, μου έδωσε τη δυνατότητα στο διάλειμμα και μετά το πέρας της ταινίας, να ρωτήσω τους θεατές αν τους άρεσε η σκηνοθεσία και γενικά η ταινία. Η απάντηση από όλους ήταν αρνητική, παρότι όλοι μας βρισκόμασταν εκεί, με μεγάλη επιθυμία να παρακολουθήσουμε την ταινία για την ζωή, την τραγική και εν ψυχρώ δολοφονία του γνωστού Ιταλού σκηνοθέτη, καθηγητή, ποιητή, πολιτικού αρθρογράφου, μυθιστοριογράφου, μεταφραστή και επαναστάτη ομοφυλόφιλου από τρεις αλήτες και δολοφόνους, την νύχτα της 2ας Νοεμβρίου του 1975, πριν από 40 χρόνια. Σίγουρα, αν ζούσε σήμερα ο ποιητής Πιέρ Πάολο Παζολίνι,(Μπολόνια 5/3/1922-Όστια 2/11/1975) θα ήταν ένας υπέργηρος παππούς που θα ζούσε με τις αναμνήσεις του και τα όποια κλέη της πολύπλευρης καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Εκείνο που θα απασχολούσε εμάς τους νεότερους θαυμαστές του πολύπλευρου έργου του είναι, να γνωρίζαμε αν οι σημερινοί κινηματογραφόφιλοι νέοι και νέες, εξακολουθούν να παρακολουθούν τις αξιόλογες ταινίες του ιδιαίτερα: το «Θεώρημα», τη «Μάμα Ρόμα», τη «Μήδεια», τον «Οιδίποδα Τύραννο», το «Salo» κλπ. ή θα είχε μπει και αυτό στο κινηματογραφικό πάνθεο των σημαντικών σκηνοθετών του 20^ου αιώνα, και οι ταινίες του, θα παρακολουθούνταν μόνο από τα μέλη των κινηματογραφικών λεσχών, όπως συμβαίνει και με άλλους σημαντικούς σκηνοθέτες της γενιάς του, όπως είναι ο Ζαν Λουί Γκοντάρ, ο Αντρέι Ταρκόφσκι, ο Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, ο Ίγκμαρ Μπέργκμαν και πολλοί άλλοι. Αλλά, και παλαιότεροι, όπως ήταν ο θρυλικός Σαρλώ, ο Λουϊ Μάλ, ο Κοντσαλόφσκι, ο Νόρμαν Τζούισον, ο Καρλ Ντάγιερ, ο Σεργκέι Αιζενστάιν, και άλλοι αγαπημένοι της γενιάς μου σκηνοθέτες της παγκόσμιας έβδομης τέχνης.
Οι ιστορικές, πολιτικές, ιδεολογικές, κοινωνικές, και πολιτιστικές συνθήκες άλλαξαν, οι ρυθμοί της ζωής είναι πλέον διαφορετικοί, και οι νέοι λάτρεις της έβδομης τέχνης, ακολουθούν άλλους κοινωνικούς ρυθμούς και αναζητούν πιο ανάλαφρους τρόπους ψυχαγωγίας, διασκέδασης και ταινίες με τρομερή βία και ανεξέλεγκτη δράση. Σίγουρα, ο Ιταλός επαναστάτης της εποχής του διανοούμενος, συγγραφέας και σκηνοθέτης θα είχε και αυτός την τύχη των παλιότερων, δηλαδή των δημιουργών της εποχής του και της γενιάς του. Αυτή είναι η συνεχής ροή του βίου, των γεγονότων της ιστορίας και της παγκόσμιας τέχνης γενικότερα, η μοναδική τέχνη που διασώζεται μάλλον, από αυτήν την αδιάκοπη λαίλαπα της ανατροπής των πάντων, είναι η μαγεία των εικαστικών τεχνών, και αυτό συμβαίνει διότι το πνευματικό έργο των εικαστικών δημιουργών, έχει μπει στο χρηματιστήριο των εμπορικών σκοπιμοτήτων. Πάμπλουτοι μαικήνες παγκοσμίως, έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν ή να επενδύσουν σε πίνακες ζωγραφικής από όλο το φάσμα του χρόνου, των σχολών και των τεχνοτροπιών των εικαστικών δημιουργών. Δηλαδή, για έναν πίνακα του Καραβάτζιο οι διάφοροι μαικήνες της οικονομίας, θα ξοδέψουν αμύθητα πλούτη, παρά για την διάδοση της ταινίας του Τζάρμαν για την ζωή και το έργο του μεγάλου αυτού ζωγράφου. Ο αμερικάνος πατέρας της Ποπ Άρτ ζωγράφος Άντυ Ουόρχωλ, τα έχει εκφράσει αυτά παλιότερα πολύ καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον αναλυτή.

     Η ταινία «ΠΑΖΟΛΙΝΙ », όπως αναφέρουν οι τρεις γραμμές του προγράμματος, εξετάζει «Νοέμβριος του 1975.Το τελευταίο 24ωρο της ζωής του βρίσκει τον Πιέρ Πάολο Παζολίνι να προετοιμάζει την πρεμιέρα του «Σαλό» και να συνεχίζει τη συγγραφή του μυθιστορήματός του «Πετρέλαιο».

    Η ταινία του σκηνοθέτη Έιμπελ Φεράρα, δεν μου άρεσε για τους εξής λόγους, παρά την καλή μου πρόθεση και διάθεση να παρακολουθήσω την σκηνοθετική πρόταση αποτύπωσης του Abel Ferrara. Τα πολύ κοντινά πλάνα δεν βοηθούσαν στην σωστή αφήγηση του εξεταζόμενου θέματος. Οι ρυθμοί ήσαν πολύ αργοί, το σενάριο σχεδόν υποτυπώδες, ο Ουίλλιαμ Νταφόε, παρότι μου αρέσει σαν ηθοποιός δεν μπόρεσε να αποδώσει τον δύσκολο σαφώς, αεικίνητο πνευματικά και πολύπλευρο χαρακτήρα του Πιέρ Πάολο Παζολίνι. Έδωσε έναν Pier Paolo Pasolini υποτονικό, μάλλον κάπως φοβισμένο, έναν ανθρώπινο χαρακτήρα που γνώριζε και δεν γνώριζε που βαδίζει, ότι μάλλον, δεν είχε ηθικούς φραγμούς, ότι ίσως να επεδίωκε και τον χαμό του, πάντως όχι μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα.Αφηγήθηκε τις τελευταίες στιγμές ενός συγγραφέα ο οποίος φαίνεται ότι προετοίμαζε την έκδοση ενός αδιάφορου και ανολοκλήρωτου έργου, έδειξε έναν παρακμιακό τύπο που περιφέρεται συνεχώς προς άγρα υποψήφιων ερωτικών συντρόφων που συναντούσε σε λαϊκά μαγαζιά και επικίνδυνους χώρους της εποχής του σκηνοθέτη. Το θέμα δεν είναι αν ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Πιέρ Πάολο Παζολίνι-αυτός που προέβλεψε τον εκφασισμό των καταναλωτικών κοινωνιών-ψωνίζονταν σε αυτά τα μέρη, ή έβρισκε ερωτικούς συντρόφους από τις πιο επικίνδυνες λαϊκές τάξεις της Ιταλικής κοινωνίας, από τα λούμπεν ανθρώπινα στοιχεία που με μεγάλη μαεστρία περιγράφει στα μυθιστορήματά του, το θέμα νομίζω είναι, ο τρόπος που πλησίαζε αυτά τα τάξι μπόι της εποχής του παλικαράκια, αυτά τα άγρια τεκνάκια του σωρού των νυχτερινών του περιπετειών, το πως συμπεριφέρονταν σε αυτά και τι είδους σχέση δημιουργούσε μαζί τους, μια και όπως φαίνεται και από την ταινία, ο Παζολίνι στην εποχή του, με τις τόσες δικαστικές διώξεις που είχε στο ενεργητικό του, είτε εξαιτίας της ομοφυλοφιλίας του, είτε επειδή ανήκε στο Κομμουνιστικό στρατόπεδο της εποχής του, είτε εξ αφορμής των δημοσιευμάτων του ή εξαιτίας ορισμένων ταινιών του, ο σκηνοθέτης ήταν πασίγνωστος και αναγνωρίσιμος ακόμα και στα πιο λαϊκά στρώματα της πατρίδας του, ως ένας διανοούμενος σκηνοθέτης που δεν έκρυψε ποτέ τις ομοφυλοφιλικές του τάσεις και επιθυμίες. Δηλαδή, θα πρέπει εκ των υστέρων να αναρωτηθούμε, αν το άτομο και συνειδητός Ιταλός πολίτης Πιέρ Πάολο Παζολίνι χρησιμοποιούσε τα αγόρια αυτά για τις δικές του ερωτικές ορέξεις, ή αν τα μπαρότεκνα αυτά τεκνά, γνωρίζοντας ποιος είναι ο Παζολίνι, απολάμβαναν τα θετικά του οικειοθελούς τους εκμαυλισμού. Θέλω να πω, αν παίζονταν ένα αμοιβαίο σεξουαλικό παιχνίδι, γνωρίζοντας και οι δύο πλευρές το κόστος και το τίμημα του απαγορευμένου στην εποχή του αυτού κρυφού παιχνιδιού. Είναι δύσκολο να εξερευνήσουμε με μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, να βρούμε τις γενεσιουργές αιτίες που οδηγούν κάποιον σε αυτήν ή την άλλη συμπεριφορά ή επιλογή, όπως πάλι, δεν είναι σχεδόν ποτέ προβλέψιμη η ερωτική συμπεριφορά των ατόμων, εξαρτάται από την παιδεία, την ηλικία, την προσωπική τους προϊστορία, την αγωγή τους, τις συνθήκες ανατροφής τους και ένα πλήθος άλλων παραγόντων και αστάθμητων ατομικών γεγονότων. Και δεν αναφέρομαι μόνο στα άτομα που είναι ομοφυλόφιλα, αλλά μιλώ και για τα ετεροφυλόφιλα αλλά και γενικότερα, για την ανθρώπινη επιθυμία, ερωτική ή σεξουαλική που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών. 
Πολλά τα ανθρώπινα πάθη και με μεγάλη ποικιλία, όσες οι ανθρώπινες υπάρξεις, τόσα  και τα ανθρώπινα αινιγματικά πάθη και οι ανεκπλήρωτες ή μη επιθυμίες τους. Η ανάγκη για τροφή, το ξεπέρασμα της αρρώστιας και η ερωτική συντροφιά είναι τα κυρίαρχα δυναμικά στοιχεία στην πορεία του ανθρώπινου είδους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναφοράς, την ανάγκη κάλυψης των προσωπικών παθών και επιλογών του καθενός μας, οφείλουμε να δούμε και την ζωή ενός απλού ανθρώπου ή ενός πνευματικού ατόμου όπως υπήρξε ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι, που η φρικτή δολοφονία του, είχε συνταράξει την κοινή γνώμη της εποχής του τόσο της χώρας του όσο και στο εξωτερικό. 
Η ταινία(PASOLINI) δεν μας φωτίζει την προσωπικότητα του σκηνοθέτη, δεν μας δίνει τον πραγματικό χαρακτήρα που ασφαλώς είχε ο συγγραφέας, δεν κάνει μνεία για τα άλλα του ενδιαφέροντα, για τις σχέσεις του με τους καλλιτέχνες της εποχής του, δεν μας μιλά για τις απόψεις του ποιητή για άλλους ομότεχνούς του, εκτός μίας περιπτώσεως, σίγουρα μας δείχνει μια οιδιπόδεια σχέση του Παζολίνι με την μητέρα του, ή αν θέλετε μια υπερπροστατευτική αγάπη εκείνης προς αυτόν, ακόμα και όταν ο Παζολίνι είναι ένας φτασμένος πλέον καταξιωμένος καλλιτέχνης. Ο Παζολίνι του Φεράρα, δεν έχει προσωπικότητα σαν άτομο, δείχνει κάπως φοβισμένος, τρομαγμένος από την ροή των σύγχρονων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων στην πατρίδα του στα μέσα της δεκαετίας του 1970, περίοδος τρομερών κοινωνικών και πολιτικών αναταράξεων στην ιταλική μπότα. Ο Παζολίνι φαίνεται να διαισθάνεται το τραγικό του τέλος,(όπως και η μητέρα του) που ίσως και να το επιδίωκε, σίγουρα πάντως, προκαλεί με τα δημοσιεύματά του, σαν μοναχικός καβαλάρης και δονκιχώτης επαναστάτης το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο της κοινωνίας της εποχής του, αλλά φοβάμαι και ίσως να λαθεύω, χωρίς ξεκάθαρο στόχο, την ίδια στιγμή που μετείχε στην ελίτ της πνευματικής τάξης ή τουλάχιστον ζητούσε την αναγνώριση του έργου του, συγγραφικού ή σκηνοθετικού. Δεν μπορώ να μιλήσω για το σύνολο του συγγραφικού του έργου, γιατί από ότι γνωρίζω αριθμούν αρκετές δεκάδες τόμοι τα Άπαντά του που κυκλοφόρησαν στην Ιταλία μετά τον φρικτό του θάνατο. Γράφοντας πριν από 10 χρόνια το 2005, στο περιοδικό «Οδός Πανός» τεύχος 130/10,12,2005, σ. 188-205, και περνώντας την μελέτη και βιβλιογραφία αυτή, μετέπειτα στις 28/6/2014 και στο μπλοκ μου, με αρκετές συμπληρώσεις, αναφέρθηκα στο έργο του Πιέρ Πάολο Παζολίνι και έθιξα και μέρος της κινηματογραφικής του πορείας. 
Ο Παζολίνι σαν σκηνοθέτης, είχε αρχίσει να χάνει την μαγεία του σε αρκετές του ταινίες, είχε αρχίσει να φαίνεται ο κόπος και ο κορεσμός των κινηματογραφικών του επιλογών, ακόμα και στο θρυλικό για την εποχή του Salo. Έχω εκφράσει και άλλοτε, ότι η ταινία αυτή χρειάζονταν άλλη ματιά από έναν ταγμένο κομμουνιστή διανοούμενο. Η σχέση του Μαρκήσιου Ντε Σαντ με τον Φασισμό, είναι πολύ παρακινδυνευμένη,-όπως την απεικόνισε ο σκηνοθέτης-οι σαδιστικές σκηνές του Μαρκησίου στο συγγραφικό του έργο, υπερκαλύπτουν τις ρηξικέλευθες θέσεις του για το κοινωνικό και θρησκευτικό κατεστημένο της εποχής του, υποβαθμίζουν τις επαναστατικές θέσεις του Μαρκησίου όσον αφορά τον τρόπο διακυβέρνησης των ανθρώπων και των κοινωνιών, αφήνουν εκτός τον ερωτικό οίστρο των διαφόρων περιπεπλεγμένων σεξουαλικών σχέσεων που περιγράφει, δεν στέκεται ο αναγνώστης στην ωραία του εικονοποιία, στο εύθυμο πολλές φορές ύφος του, στην διακωμώδηση των κακώς κειμένων και συμβάντων της άρχουσας τάξης, στην επιδίωξη απελευθέρωσης του γυναικείου και του αντρικού οργασμού με την μέθοδο της πλήρους αποτίναξης κάθε μορφής κοινωνικής και ηθικής αναστολής, την απαγόρευση της απαγόρευσης, την άρνηση κάθε θεϊκής απαγόρευσης και άνωθεν επιταγής και άλλα κοινωνικά και πολιτικά θέματα που θίγει ο Μαρκήσιος Ντε Σαντ στην φιλοδοξία του να απελευθερώσει τον ανθρώπινο οργασμό, κάτι που έκαναν πολύ αργότερα, τόσο οι Σουρεαλιστές και το κίνημά τους, όσο και οι πιο προχωρημένες σχολές της ψυχιατρικής τόσο στον αμερικάνικο όσο και στον ευρωπαϊκό χώρο. 
Ο Φασισμός υπήρξε ένα πολιτικό κίνημα μιας ορισμένης ιστορικής περιόδου στην ιστορία της ανθρωπότητας, που ακολουθήθηκε από μια μεγάλη μάζα ανθρώπων με τη θέλησή τους, όπως το ίδιο συνέβει και με τον Σταλινισμό. Η καθυπόταξη της ανθρώπινης ερωτικής και σεξουαλικής επιθυμίας όμως, είναι κάτι που υιοθετούν και τα λεγόμενα αστικά ή δημοκρατικά καθεστώτα. Όσοι πάλι, έχουν παρακολουθήσει ντοκιμαντέρ ή ταινίες του παλαιού σοβιετικού κινηματογράφου, θα γνωρίζουν ότι εν ονόματι της σοσιαλιστικής επανάστασης και του διαρκούς προλεταριακού αγώνα, οι άνθρωποι στερούνταν ακόμα και την ερωτική συνεύρεση, δεν ήθελαν να σπαταλήσουν δυνάμεις για την προσωπική τους ευχαρίστηση για να μην στερήσουν χρόνο από τον επαναστατικό τους αγώνα και πάει πίσω η μεγάλη προλεταριακή επανάσταση. Το ίδιο συνέβει και με τον Ναζισμό, τα άτομα αναζητούσαν ισχυρές γυναικείες ερωτικές συντρόφους για την διατήρηση του μεγαλείου της φυλής, ήθελαν να οικοδομήσουν μια άλλη ράτσα στηριζόμενοι σε ζεύγη υπεράνθρωπων υπάρξεων, ενώ η νύχτα των μεγάλων μαχαιριών και η δολοφονία του Ρεμ και των ερωτικών ταγμάτων εφόδου του από τον Χίτλερ, άλλα μας φανερώνει. Φρονώ δηλαδή ότι, η σχέση του Μαρκήσιου Ντε Σαντ με τον Φασισμό που επεδίωξε στο έργο του ο Παζολίνι, ίσως να μην ήταν και η πιο κατάλληλη, ιδιαίτερα στις σκηνές εκείνες της Παζολινικής δημιουργίας, που ήσαν περισσότερο προκλητικές και βασανιστικές από όσο το επέβαλε το ίδιο το έργο. Θυμάμαι ότι πρωτοπαρακολούθησα την ταινία σε κινηματογράφο του Παρισιού της εποχής που βρισκόμουν, και έβλεπα τους Γάλλους και τις Γαλλίδες να δυσανασχετούν και να φεύγουν από την αίθουσα, δεν τους άρεσε η προκλητική αυτή πρόκληση, την έβρισκαν περιττή. Το ίδιο συνέβει και στον κινηματογράφο Studio της πλατείας Αμερικής που ξανά παρακολούθησα αργότερα την ταινία, ο κόσμος έκανε εμετό, έβριζε, ή έφευγε από την αίθουσα, δυσανασχετούσε. Ίσως να ήταν αυτός ο σκοπός του σκηνοθέτη, ίσως να ήταν ατυχής ο πολιτικός του σκοπός, ίσως να ήταν ένα άλλο πολιτικό του προμήνυμα, ίσως…, ποιος μπορεί να δώσει σαφή απάντηση σε ένα θέμα όταν δεν υπάρχει πλέον ο ίδιος ο δημιουργός, όλα είναι πλέον εικασίες των μεταγενεστέρων. 
Στην συγκεκριμένη ταινία του Φεράρα, ο σκηνοθέτης, δεν ασχολείται σε βάθος με την φιλοσοφική ματιά του σκηνοθέτη Παζολίνι, ο κινηματογραφικός του φακός εστιάζεται μάλλον στο σεξουαλικό πάθος περισσότερο του σκηνοθέτη, στις πολύ ιδιαίτερες και κάπως ακοινώνητες στιγμές του Παζολίνι, στην τάση του να ξεφεύγει από τα προσωπικά του αδιέξοδα γυρνώντας και ψωνίζοντας νεαρούς της μιάς βραδιάς. Ζούσε δηλαδή μια έντονη και επικίνδυνη ζωή προκαλώντας όχι τόσο τον θάνατο, όσο την ίδια την άρνηση της ζωής. Ο Νταφόε, δεν μπόρεσε να κατανοήσει τα ψυχικά αδιέξοδα του Παζολίνι, δεν διέθετε εκτός ίσως από την κάπως εξωτερική συγγενική εμφάνιση, τις προδιαγραφές εκείνες που θα τον έκαναν να υποδυθεί τον διανοούμενο και σκεπτικιστή επαναστάτη, τον άνθρωπο που προσπάθησε να ενώσει τον Αντόνιο Γκράμσι με τον ποιητικό λόγο, τον σκηνοθέτη εκείνον που ενώ δήλωνε σε όλες του τις συνεντεύξεις ότι ήταν άθεος, γύρισε μια ταινία που είχε μέσα της έντονα το μεταφυσικό στοιχείο όπως ήταν το «Θεώρημα», τον προλετάριο διανοούμενο που επέλεξε την Άννα Μανιάνι να ενσαρκώσει την αιώνια μεσόγεια μητρική ταυτότητα στο έργο του «Μάμα Ρόμα», που είδε στο πρόσωπο της ντίβας Μαρίας Κάλλας την εικόνα της ενσάρκωσης της δικής του «Μήδειας», που ως Τζιότο εικονογράφησε τον δικό του θόλο κινηματογραφικής αισθητικής, και άλλες ταινίες του με τον Τοτό, ή την συγγραφή σεναρίου για την ταινία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, "Ένας βίαιος θάνατος". Ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι, υπήρξε ένας σκηνοθέτης και συγγραφέας της γενιάς του με αρκετά αντιφατικά στοιχεία μέσα στο έργο του, με αρκετές κοινωνικές προκλητικές παραμέτρους μόνο και μόνο για να προκαλέσει όπως δείχνουν ορισμένα γραπτά του. Παράδειγμα, η στάση του απέναντι στις εκτρώσεις, οι επαμφοτερίζουσες θέσεις του έναντι της Καθολικής Εκκλησίας, και διάφορες άλλες θέσεις που εξέφρασε για  κοινωνικά γεγονότα και καταστάσεις της εποχής εκείνης. Πολεμούσε συνεχώς το Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα της πατρίδας του, συνδέοντάς το άμεσα με την Μαφία και τον φασισμό.

Ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι(Μπολόνια 5/3/1922-Όστια 2/11/1975) άφησε πίσω του ένα τεράστιο έργο, είτε συμφωνούμε με ένα μέρος αυτού, είτε διαφωνούμε, είτε ακόμα το αποδεχόμαστε εξ ολοκλήρου χωρίς επιθυμία κριτικής.
Ο ξαφνικός, άδικος και τραγικός του θάνατος, η άγρια εν ψυχρώ δολοφονία του, πολλοί μιλούν για πολιτική δολοφονία, άλλοι για σεξουαλική, αρκετοί και για τα δύο, έδωσε στο άτομο Παζολίνι την δυνατότητα να κερδίσει το ίδιο πρώτο την μάχη του με την αθανασία , πριν ίσως ολοκληρώσει το πάζλ της πνευματικής του δημιουργίας και των προθέσεών της. Το άστρο του Παζολίνι είχε αρχίσει να σκιάζεται όχι τόσο εξαιτίας των ερωτικών του επιλογών και συμπεριφορών, όσο εξαιτίας της χαλάρωσης των ορθών κριτηρίων των καλλιτεχνικών του προτάσεων, η αισθητική του ματιά είχε αρχίσει να θολώνει εν ονόματι μιας πολιτικής στάσης αντίστασης, είχαν αρχίσει να εξαντλούνται τα καλλιτεχνικά του εφόδια από την υπερβολική δημοσιότητα και κατάχρηση. Αν εξετάσουμε την δολοφονία του Πιέρ Πάολο Παζολίνι σε συσχετισμό με εκείνη του Ιταλού πρωθυπουργού Άλντο Μόρο, σίγουρα θα βρούμε αποχρώσεις πολιτικών σκοπιμοτήτων, σίγουρα θα ενοχοποιήσουμε το κοινωνικό κατεστημένο της εποχής του, όμως, ποια ήταν η στάση του ίδιου του Παζολίνι απέναντι σε αυτόν-στην εποχή του-υπαρκτό κίνδυνο; Τι επεδίωκε με την επιθετική του έκθεση και πρόκληση, πίστευε πραγματικά ότι θα άλλαζε τον ρου της ιταλικής πολιτικής ιστορίας; Ότι η προλεταριακή τάξη και ιδιαίτερα τα σεξουαλικά της μπρούτα τεκνά θα ακολουθούσαν τα πολιτικά και καλλιτεχνικά του οράματα; Ότι οι Ιταλοί καλλιτέχνες και διανοούμενοι, θα αποδέχονταν ως θέσφατα τα λεγόμενά του; Ο συγγραφέας και διανοούμενος Πιέρ Πάολο Παζολίνι, από ένα σημείο και έπειτα λειτουργούσε σχεδόν με έναν δημοσιογραφικό τρόπο, δηλαδή, ίσως και να προκαλούσε, γράφω ίσως, το «σκάνδαλο της δημοσιότητας» για να έχει ένα πεδίο ύπαρξης. Το θέμα είναι, ποιες εσωτερικές χορδές ενώνουν τον συγγραφέα και ποιητή Πιέρ Πάολο Παζολίνι με εκείνον  του σκηνοθέτη, ποιες οι πολιτικές ανατρεπτικές γραμμές της φιλοσοφικής του ματιάς που οδηγούν στην εδραίωση της προσωπικής του ταυτότητας και ερωτικές ιδιαίτερες επιλογές; Ποια πνευματικά ίχνη άφησε πίσω του-ένας τραγικά δολοφονημένος διανοούμενος ομοφυλόφιλος-που αρχιτεκτονούν το οικοδόμημα της πνευματικής του δημιουργίας; Μπορούμε μετά από τόσα χρόνια από τον ξαφνικό του θάνατο, να ερευνήσουμε το φαινόμενο Παζολίνι και την επιρροή που είχε πάνω στην Ιταλική κουλτούρα, ανεξάρτητα από τον τρόπο του θανάτου του; 
Τι μας είναι ποιο αληθινό και επιθυμητό, το έργο του με τα όποια θετικά ή αρνητικά του στοιχεία, ή η διερεύνηση των αιτιών της δολοφονίας του; 
Τελικά ο θάνατός του, ή η ζωή του μας προκαλεί περισσότερο ενδιαφέρον; 
Ο χρόνος είναι εκείνος που αποφασίζει για τα πάντα, η σκόνη του χρόνου σκεπάζει δίκαιους και αδίκους, ομοφυλόφιλους και ετεροφυλόφιλους, θήτες και θύματα, πνευματικά δημιουργήματα και αδιάφορα ανθρώπινα περάσματα, ηθικές προτροπές και αισθητικές προθέσεις, όλα χάνονται κάτω από την σκόνη της άμμου του χρόνου.

    Όσο όμως εξακολουθεί να υπάρχει ανθρώπινος πολιτισμός, όσο υπάρχουν κοινωνίες που αντλούν τα υλικά της οικοδόμησής τους από τον χώρο της τέχνης και της πνευματικής δημιουργίας, η καλλιτεχνική παρακαταθήκη που μας άφησε πίσω του ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι, θα μας είναι χρήσιμη και απαραίτητη σαν ένας ακόμα μεγάλος καθρέπτης όπου οι άνθρωποι θα αντικρίζουν το πρόσωπό και τις σκιές τους, στο αέναο και τυχαίο ταξίδι της ύπαρξης, σε ένα ταξίδι που το αστέρι που θα λέγεται Παζολίνι θα φωτίζει τις δικές του σκιές στο δικό μας πέρασμα.

     Με την ευκαιρία της ταινίας «ΠΑΖΟΛΙΝΙ », μεταφέρω εδώ στο μπλοκ μου μερικά αποσπάσματα δημοσιευμάτων όχι από ελληνικές εφημερίδες για τον θάνατο του Παζολίνι, αλλά, από τον Ιταλικό τύπο της εποχής, που παρότι δεν γνώριζα Ιταλικά, αγόρασα από περίπτερα της εποχής εκείνης, και φύλαξα στο αρχείο μου.

LA STAMPA

Anno 109, Numero 256, Mercoledi 5 Novembre 1975

Interrogato oggi l’ uccisore di Pasolini

Atteso un altro rapporto della polizia

Forse lo scrittore frequentava lo stesso bar del diciassettenne- L’  inchiesta giudiziara smentirebbe la tesi difensiva del ragazzo

    Nostro servizio particolare. Roma 4 novembre

Piazza del Cinquecento, lato sinistro della Stazione Termini sotto ai portico ci sono negozi, bancarelle e bar; nel centro si lavora da anni per l’ interminable metropolitana. Al limite del giardino che porta verso il museo delle terme s’e un chiosco, ditto La casina delle rose. Pier Paolo Pasolini arrivo qui la sera del primo november Erano le 22.30 Tra Il bar “Dei” e il giardinetto incontro Giuseppe Pelosi. Il diclassettenne che ha confessato l’ omicidio. Tentiamo un indagine per capire se vittima e assassino si conoscevano e per chiarire altri punti sfocati della tragica storia…..

   Το άρθρο είναι τετράστηλο και υπογράφεται από τον Fabrizio Carbone

CORRIERE DELLA SERA

Giovedi 6 novembre 1975

NOTIZIE DALL’ INTERNO

Piu di diecimila persone hanno seguito il feretro

GENTE DEL POPOLO E INTELLETTUALI AI FUNERALI DI PIER PAOLO PASOLINI

La salma dello scrittore in nottata a Casarsa della Delizia dove sara tumulata nella chiesa di Santa Crose Continuano a giungere alla madre attestati di cordoglio da tutto il mondo

    A meta della mattina una folla silenziosa di artisti. Intellettuali ragazzi  d’ ogni estrazione sociale gia affollava la piccolo piazza su cui si affaccia la Casa della Cultura, aspettando l’ arrivo del feretro di Pier Paolo Pasolini. Alle 11.30 e arivate la cassa di rovere, portata a spalla anche dal l’ attore Ninetto Davoli.

Το ρεπορτάζ είναι δίστηλο και στην ίδια σελίδα υπάρχει κείμενο του Ulderico Munzi, με τίτλο:

Nuove ipotesi sul delitto di Ostia Un teste avrebbe assistito alla tragedia

CORRIERE DELLA SERA

Milano, Martedi 4 novembre 1975

- ULTIMA LETTERA A PIER PAOLO PASOLINI

  Το άρθρο είναι του συγγραφέα Italo Calvino.

Στην πρώτη σελίδα υπάρχουν τα άρθρα του

Antonio Padellano, “Radiografia di un ragazzo divenuto assassino” και του

Uldrerico Munzi “Emozione nel mondo culturale per la morte di Pasolini. Lo scrittore era ancora vivo quando l’ auto lo travolse”

GENTE 8/12/1975, N. 49

Quie che so della morte di Pasolini

Το κείμενο είναι του Giovanni Ruggeri

IL GIORNALE

Milano martedi 4/11/1975

Prime risultanze delle indagini sull’ uccisione dello scrittore

Pasolini era ancora vivo quando l’  auto l’ ha travolto

Το κείμενο είναι του Claudio Lanti

Και ολόκληρη η σελίδα 6

Le reazione e I commenti di amici, osservatori, partiti e giuristi alla tragica fine di Pier Paolo Pαsolini.

Il giornale vaticano gli dedica solo sei righe Impacciato omaggio della stampa comunista, το κείμενο είναι του Francesco d’ Andrea και,

Solo gli amici piu intimi nella casa dell’ Eur

Quasi nessuna visita ma tanti telegrammi. Το κείμενο είναι του Ottorino Gurgo

IL TEMPO

Martedi, 2 Novembre 1976

Pochi Ricordano la fine dello scritore regista

Pier Paolo Una brutta storia

Le tappe di una tragedia

Pino la rana attende l’  appello, του Franco Salomone

IL TEMPO 19/11/1975

Un eccezionale documento fotografico

Pelosi recita in carcere L’ assassinio di Pasolini

LA STAMPA

Gioventi 6/11/1975

Una ricostruzione di Oriana Fallaci, smentita di polizia e carabinieri

Furono in tre a uccidere Pasolini

LA STAMPA

4/11/1975

L’ INCHIESTA DELLA MAGISTRATURA SULLA TRAGICA FINE DELLO SCRITORE

Il ragazzo in carcere racconta come uccise Pier Paolo Pasolini το κείμενο είναι του Fabrizio Carbone. Και

Da sette ville al prato dove e stato ucciso lo scrittore

Tragico viaggio nelle borgate του Furio Colombo

CORRIERE DELLA SERA 6/11/1975

Un po di pudore του Enzo Biagi.

    Πιέρ Πάολο Παζολίνι, σαράντα χρόνια μετά, και ακόμα γεννά ερωτήματα τόσο ο ίδιος, όσο και η ζωή του, αλλά το κυριότερο, το πολύπλευρο έργο του. Ένα έργο που άγγιξε τους νέους και τις νέες της γενιάς μου, που άφησε πίσω του ένα στίγμα καλαισθησίας και πνευματικού προβληματισμού, αλλά και πολλά ερωτήματα και ερωτηματικά. Η ζωή του, έγινε κόμικς, αφορμή για να γραφτούν βιβλία, άρθρα, σχόλια, μελέτες να γυριστούν ταινίες. Το σίγουρο πάντως είναι, ότι δεν ξεχάστηκε από τους μεταγενέστερους διανοούμενους, ούτε της πατρίδας του, ούτε άλλων χωρών. 
Εδώ τελειώνει και η δική μου περιδιάβαση σαράντα χρόνια μετά, με αφορμή την ταινία του Έιμπελ Φεράρα «Pazolini» μια ταινία άνευρη, χαλαρή, κάπως αδιάφορη. Δεν πειράζει όμως, έγινε η αφορμή για να θυμηθούμε τον δημιουργό και τις τελευταίες του στιγμές που διαπραγματεύεται, να θυμηθούμε δικά μας διαβάσματα, τα χρόνια-χελιδόνια που πέρασαν ανεπιστρεπτί, το τι φυλάξαμε στο αρχείο μας, και το τι άγνωστο μας περιμένει ακόμα.. Δεν ανέφερα τις ελληνικές εφημερίδες γιατί θα χρειαζόμουν άλλου είδους ερευνητική ματιά.

Ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι, έζησε σαν ένας επαναστάτης τρομαγμένος, έφυγε σαν ένας τρομαγμένος επαναστάτης. Στο ενδιάμεσο διάστημα του βίου του προσπάθησε να ξορκίσει τους εφιάλτες της ζωής με το έργο του, να γεμίσει τις μοναχικές του νύχτες με στιγμιαία αδιάφορα ερωτικά αγγίγματα, ακολούθησε τα πιο ακραία όρια της ζωής για να γευτεί το πιο πικρό ποτήρι του θανάτου.

Πιέρ Παζολίνι Πάολο, ένας σταυρωμένος της ζωής ανάμεσα σε δυό προφήτες του μέλλοντος.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή σήμερα, Κυριακή, 31 Μαΐου 2015

Πειραιάς, 31/5/2015