Λάμπρος Πορφύρας

     Λάμπρος Πορφύρας(Χίος 1879-Πειραιάς 3/12/1932)

          Καθώς έψαχνα το λογοτεχνικό μου αρχείο, ανακάλυψα ένα κείμενο του Βασίλη Δ. Καστριώτη, που αναφέρονταν στον θάνατο του Λάμπρου Πορφύρα τον Δεκέμβριο του 1932. έγραψα ένα σύντομο κείμενο για τον Πειραιώτη ποιητή του μεσοπολέμου, ξαναδιάβασα τα ποιήματα αυτού του ένδοξου πολίτη της πόλης μας και του πιο φημισμένου παιδιού της, που όπως είπε ο τότε δήμαρχος της πόλης(1931), ο Τάκης Α. Παναγιωτόπουλος καθώς του απένειμε το τιμητικό μετάλλιο της πόλης του Πειραιά «Ο Λάμπρος Πορφύρας, πολίτης Πειραιεύς, εν τοις γράμμασι τον τε Πειραιά και το ελληνικό ετίμησεν όνομα», σκέφτηκα να δημοσιεύσω το κείμενο αυτό για τον θάνατό του σαν τιμή στο πρόσωπό του, ευχόμενος αργότερα, να συντάξω μια πιο πλήρη βιβλιογραφία για το έργο του.

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΠΕΝΘΗ

                   Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΩΝ «ΣΚΙΩΝ»

          Ξαφνικά σχεδόν απροσδόκητα χάσαμε χθες το Λάμπρο Πορφύρα, τον αντιπροσωπευτικό τύπο της μουσικής ποιήσεως μέσα στην ελληνική λογοτεχνία. Υπήρξε από την πρώτη εποχή της εμφανίσεώς του μέχρι την τελευταία του στιγμή ο άνθρωπος που έζησε μέσα στην μοναξιά, σιωπηλά, ανάμεσα στα πράγματα και τους ανθρώπους.

          Ο Λάμπρος Πορφύρας ήταν για εκείνους που τον είχαν γνωρίσει ο άνθρωπος που ζούσε και ετρέφετο από τη φιλοσοφία της μοναξιάς ή καλλίτερα της σιωπής.

          Συχνά οι συντροφιές του απελάμβαναν την πείσμονη εμμονή του στο να μη μιλά ούτε να σχολιάζη τα πράγματα που δεν τον ενδιέφεραν. Είχε όμως ο Πορφύρας διάχυτη την ομιλιτικότητα και σε στιγμές που δεν τις περίμενε κανείς και άξαφνα έβλεπε τον άνθρωπο που γνώριζε και τις μικρότερες λεπτομέρειες των πιο ασήμαντων πραγμάτων.

          Ο Πορφύρας υπήρξε η προσωποποίηση της πραότητας της καλωσύνης για εκείνους που το ήξευραν από κοντά και ποτέ δεν εξεδήλωνε δυσαρέσκεια και κακία για κανένα.

          Ήταν ως άνθρωπος χαρακτήρας της στενής δράσεως και ο κύκλος της ζωής του ήταν στενά περιορισμένος  μεταξύ σπιτιού-ταβέρνας και περιπάτου.

          Τίποτε περισσότερον από τις τρείς αυτές απασχολήσεις δεν τον τραβούσε στη πιο κοσμική ζωή. Απέφευγε μπορεί να πη κανείς και τον δρόμο που έκαμε καμία φορά για ν’ ανέβη με τον Ηλεκτρικό στην Αθήνα. Και ήταν οι μεταβάσεις αυτές πολύ περιορισμένες και έπρεπε κανείς με μεγάλη πίεση να τον τραβήξει προς τους δρόμους της πόλεως όπου η κίνησις ήταν μεγαλύτερη απ’ ότι συνήθως στην πλατεία του «Μοντέρνου» και του παραλιακού δρόμου της Φρεατίδος.

          Ο Πορφύρας ζούσε μια δική του ζωή για την οποία κανείς δεν έβλεπε τίποτε το πιο σημαντικό από την συνηθισμένη. Και όμως για τον Πορφύρα η ζωή αυτή υπήρξε σεβαστή χρόνια πολλά και την ακολουθούσε ωσάν να εύρισκε μέσα σε αυτήν κάποιο ιδιαίτερο θέλγητρο που τον τραβούσε.

          Κανένας δεν έζησε σαν τον Πορφύρα τη μοναξιά με τόση ποίηση όπως αυτός και τη θάλασσα με τόση αγάπη σαν τον ποιητή των «Σκιών».

          Άνθρωπος που έζησε μέσα στην απλότητα ανάμεσα σε θαλασσινούς ατόφιους, ο Πορφύρας υπήρξε ο μανιώδης θιασώτης και εραστής των αφρισμένων κυμάτων που χτυπούσαν με ορμή στα βράχια της Φρεαττίδας με τις Σοροκάδες.

          Ποιος δεν τον είδε σκυφτό με το μπαστουνάκι του, εκείνο το ψιλό καλαμάκι, να περπατά μετά τη βροχή και να σκαλίζη το χώμα μέσα στο οποίο πολλές φορές εύρισκε αρχαία νομίσματα. Ο Πορφύρας πάντοτε τραβηγμένος στη σιωπηλή ζωή που περνούσε έμεινε μέχρι το τέλος ο αυστηρός κριτής μιας φιλοσοφίας που είχε κύριο γνώρισμα τη βαθειά προσήλωση προς το θέλγητρο της μοναξιάς.

          Οι ψαράδες της Φρεαττίδος τον είχαν σύντροφο των συννεφιασμένων ημερών και μαζί του έκαμε παντοτινά συντροφιά ως την τελευταία του στιγμή.

          Ο Πορφύρας υπήρξε για τον Πειραιά ο πιο ένθερμος τραγουδιστής και η πόλη αυτή του οφείλει κάποιο σεβασμό. Εκείνοι που την διοικούν ας τον σκεφτούν πολύ καλά.

                                        Βασίλης Δ. Καστριώτης

    ------

Η κηδεία του γένηκε στις 3 τ’ απόγευμα χθες από τον καθεδρικό ναό της Αγίας Τριάδος. Παρευρέθηκαν σ’ αυτήν από τους παλιούς αχώριστους φίλους του, ο λογογράφος κ. Παύλος Νιρβάνας και οι ποιηταί κ.κ. Ιωάννης Γρυπάρης, Νίκος Χαντζάρας, και Γεράσιμος Σπαταλάς. Επίσης το προεδρείο και τα μέλη της Φιλολογικής Στέγης. Ο πρόεδρος της κ. Γρηγόρης Θεοχάρης έτσι αποχαιρέτησε τον νεκρό.

-Λάμπρε Πορφύρα.

          Η λαμπρή πορφύρα της Τέχνης Σου που εσυγκίνησε ολόκληρη την Ελλάδα μεταβάλλεται σήμερα σε μαύρη χλαμύδα πένθους. Ετίμησες όλη την Ελλάδα και πιο πολύ τον Πειραιά και η δημοτική μας αρχή σα μια μικρή ένδειξη ευγνωμοσύνης αποφάσισε την καθιέρωση ετήσιου επάθλου για την ανάπτυξη της Πειραϊκής λογοτεχνίας και την ονομασία ενός δρόμου της πόλης μας με το όνομά Σου.

          Τώρα που οι αλκυόνες πήρανε την ψυχή Σου στη γλαυκή ξαστεριά ερχόμαστε μπρος στο λείψανό Σου να…

Το κείμενο αυτό του Βασίλη Δ. Καστριώτη και ένα μέρος από τον επικήδειο αποχαιρετισμό του τότε προέδρου της Φιλολογικής δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα «Νέοι Καιροί» των Γεωργίου και Δημητρίου Ζ. Πιτσάκη, έτος Δ, αριθμός 357, την 5 Δεκεμβρίου του 1932 στην πρώτη σελίδα.

          Αυτός υπήρξε ο ποιητής της Φρεαττύδας, του Πειραιά και της Ελλάδος ολόκληρης, Ένας σεμνός, απλός, καθημερινός, αθόρυβος ποιητογράφος ο οποίος χάρισε τον σύντομο βίο του ανάμεσα στις συντροφιές των απλών ανθρώπων της εποχής του, την τέχνη της ποίησης, και τον γλυκύτατο οίνο. Και ας είχε βραβευθεί με το Εθνικό Αριστείον των Γραμμάτων και των Τεχνών, μετά διπλώματος από τον Νικόλαο Πλαστήρα το 1923, μαζί με τους Παύλο Νιρβάνα, Δημοσθένη Βουτυρά, Σπύρο Μελά και Αλέξανδρο Πάλλη όλους από τον Πειραιά, κοντά στον Γρηγόριο Ξενόπουλο, τον Ζαχαρία Παπαντωνίου, τον Παντελή Χορν, τον Γιάννη Βλαχογιάννη και άλλους.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος,

Πειραιάς, Κυριακή, 21 Σεπτεμβρίου 2014.