ΩΔΕΙΟ ΤΕΡΨΙΘΕΑΣ

ΩΔΕΙΟ  ΤΕΡΨΙΘΕΑΣ

Περιοδική Πολιτιστική Έκδοση

         Οι εκλογές στην πόλη του Πειραιά τελείωσαν ο Πειραϊκός λαός εξέλεξε την νέα του Δημοτική αρχή, ευελπιστούμε ότι θα έχει χρηστή διοίκηση και θα λύσει ορισμένα τουλάχιστον από τα μεγάλα αλλά και μικρά καθημερινά προβλήματα των δημοτών.

         Την περίοδο αυτή, μαζί με τα δεκάδες ψηφοδέλτια αλλά και το άλλο εκλογικό υλικό που έβρισκε κανείς κάτω από την πόρτα του σπιτιού του,-και φυσικά το λογαριασμό της ΔΕΗ με το άτιμο «χαράτσι»-μου έφερε ο ταχυδρομικός διανομέας ένα φάκελο το οποίο περιείχε ένα καινούργιο για την πόλη μας περιοδικό. Το περιοδικό αυτό έφερε τα εξής στοιχεία:

«Ωδείο Τερψιθέας». Περιοδική Πολιτιστική Έκδοση. Χρόνος 1^ος  Μάιος 2014, τεύχος 1^ο.

Το 50 σελίδων πολύχρωμο αυτό περιοδικό εξέδωσε το «Ωδείο Τερψιθέας», το οποίο βρίσκεται στην οδό Κολοκοτρώνη 137 στον Πειραιά απέναντι από την Κλινική του Γιάγκου. Το ιδιωτικό αυτό Ωδείο ίδρυσε και διευθύνει αλλά και διδάσκει εδώ και δεκαπέντε χρόνια η κυρία Γεωργία Χατζημανωλάκη-Τσαγκάρη, κόρη του γνωστού σε όλους μας ιστορικού της πόλης του Πειραιά και πρώην προέδρου της Φιλολογικής Στέγης Πειραιά Γιάννη Χατζημανωλάκη.

         Ο Γιάννης Ε. Χατζημανωλάκης έχει επίσης με την μεγάλη εμπειρία που διαθέτει στον χώρο αυτόν και την επιμέλεια της έκδοσης του πρώτου αυτού περιοδικού του Ωδείου της κόρης του.

         Οφείλω εδώ να καταθέσω, ότι πέρα από τις διαφορές που είχα με την δημόσια πρακτική ή συγγραφική επίσης του συγγραφέα Γιάννη Χατζημανωλάκη, η γνωριμία μου και οι λίγες επαφές που είχα με την κόρη του Γεωργία Χατζημανωλάκη-Τσαγκάρη, μου έδωσαν την εντύπωση ότι έχω να κάνω με ένα άτομο ευγενικό, πρόσχαρο και μια βαθιά γυναικεία ευαισθησία. Η Γεωργία Χατζημανωλάκη-Τσαγκάρη θεωρώ, από τις λίγες μουσικές εκδηλώσεις που έτυχε να έχω παρακολουθήσει και έχει πραγματοποιήσει κατά καιρούς στον Πειραϊκό χώρο μαζί με τους συνεργάτες του Ωδείου που διευθύνει, ότι προσφέρει-όπως ασφαλώς θέλω να πιστεύω και άλλοι μουσικοί σύλλογοι στην πόλη μας-σημαντική μουσική προσφορά στην πόλη του Πειραιά. Μια πόλη, που από πολύ νωρίς μετά την ίδρυση του δήμου μας το 1835, ευτύχησε να έχει ένα σημαντικό μουσικό και όχι μόνο ανθρώπινο δυναμικό το οποίο άφησε τα ίχνη του στο σύντομο πέρασμά του.

Αλλά και ο χώρος στον οποίο στεγάζεται εδώ και δεκαπέντε χρόνια το «Ωδείο Τερψιθέας», μπορεί να είναι μικρός αλλά αποπνέει μια ανθρώπινη ζεστασιά. Ακόμα θυμάμαι την παράσταση που είχα παρακολουθήσει πριν μερικά Καλοκαίρια στην αυλή του Ωδείου, του έργου του Ισπανού δραματουργού και λυρικού ποιητή που εκτέλεσαν οι φαλαγγίτες του δικτάτορα Φράνκο, του σημαντικού Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, αλλά και τα νόστιμα γλυκίσματα που μας προσέφεραν οι συντελεστές της παράστασης εκείνης.

         Η πολιτιστική αυτή περιοδική έκδοση, δεν είναι ένα αμιγώς μουσικό περιοδικό στο οποίο θα διαβάσει κανείς μουσικά άρθρα ή άλλου είδους μελέτες που αφορούν τα θέματα της μουσικής γενικότερα, αλλά είναι μια πρώτη γνωριμία του Πειραίκού κοινού-σε όσους έχει σταλεί το περιοδικό-με τις πολύπλευρες και πολυπρόσωπες εκδηλώσεις του «Ωδείου Τερψιθέας», από την ίδρυσή του το 1998 μέχρι των ημερών μας.  Και όπως πολύ εύστοχα αναφέρει ο σημαντικός Γερμανός φιλόσοφος Φρειδερίκος Νίτσε: «Χωρίς Μουσική η ζωή θα ήταν ένα λάθος», μια ρήση που παραπέμπει έστω και αμυδρά στις απόψεις των αρχαίων Πυθαγορείων περί Μουσικής Τέχνης, αλλά και τις θέσεις του Πλάτωνα περί Μουσικής. Γιαυτό, δεν είναι κακό να παραδεχθούμε, ότι όσοι λατρεύουν και αγαπούν ουσιαστικά τον μυστικό εκείνον κόσμο των μουσικών ήχων, άπειρων μελωδιών,  πολύχρωμων συνθέσεων, πολυποίκιλων τονισμών, τους ανυποψίαστους σε εμάς δεκάδες δρόμους μαγείας διατονικής τονικότητας, των απογειωτικών ερμηνειών, των διακριτικών και μη μουσικών χειρονομιών και της μουσικής ποιητικής γενικότερα, χαίρονται όταν βλέπουν να κυκλοφορεί ένα περιοδικό που να αναφέρεται στην μαγεία του μουσικού κόσμου, αλλά και έχουν σχεδόν πάντα στραμμένη την βελόνα του ραδιοφώνου τους στο Γ’ Πρόγραμμα, αυτό το διαρκές μουσικό σχολείο και καλλιτεχνικής παιδείας πρόγραμμα που ίδρυσε ο μελωδός των ονείρων μας Μάνος Χατζιδάκις.

         Η Μουσική, είναι ίσως η μόνη από τις τέχνες της ανθρώπινης ευαισθησίας που μας οδηγεί σε μια απευθείας προσωπική συνομιλία με το μυστήριο του Θεού αλλά και την άλλη του ζοφερή πλευρά εκείνη του Θανάτου. Η Μουσική είναι η τέχνη που εκφράζει μάλλον αρτιότερα την ποιητική ευαισθησία του ανθρώπινου λόγου, της ανθρώπινης ποιητικής έκφρασης, του γραπτού κειμένου σε όλες του τις μορφές και φόρμες. Η Μουσική, είναι ίσως η τέχνη που εκφράζει πληρέστερα και από τον ανθρώπινο λόγο την σιωπή της φύσης. Μια σιωπή ερμηνεύσιμη καθώς η μελωδία των ήχων συμπληρώνει την ποιητική του βλέμματος.

         Γράφει η μουσικός και διευθύντρια του «Ωδείου Τερψιθέας» στον πρόλογο του περιοδικού:

«Ήταν 15 χρόνια πριν όταν γεννήθηκε η σπίθα για τη δημιουργία του «Ωδείου Τερψιθέας» με κίνητρο αυτή τη μικρή φράση του Νίτσε: «Χωρίς Μουσική η ζωή θα ήταν ένα λάθος». Η αφετηρία έγινε μέσα από το Μουσικό Τμήμα των εκπαιδευτηρίων «Ο ΠΛΑΤΏΝ» (Π. Παπαϊωάννου) που μου έδωσε την ευκαιρία να εκφραστώ ελεύθερα στον χώρο της διδασκαλίας και να ικανοποιήσω με τον καλύτερο τρόπο όλη αυτή τη νεανική διάθεση δημιουργικότητας χωρίς περιορισμούς και στεγανά. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα και η ανάγκη για τη δημιουργία ενός χώρου όπου η Μουσική δεν θα ήταν απλά η τυποποιημένη διδασκαλία ενός οργάνου αλλά θα γινόταν η αληθινή έκφραση για τα παιδιά και τους νέους που θα τους όπλιζε με δύναμη και θα τους έκανε ξεχωριστούς και καλύτερους ανθρώπους σ’ αυτή τη ζωή…».

         Και όπως εύκολα διαπιστώνουμε, το όραμα ενός ατόμου, ή αν θέλετε μιας ομάδας μουσόφιλων ανθρώπων που διαθέτουν εκτός από το μουσικό μεράκι και προσωπικό μουσικό πάθος, δημιούργησε τον ιδιωτικό αυτόν χώρο από τον οποίο ξεπήδησαν αρκετά μουσικά ταλέντα, αλλά κόσμησαν την πόλη του Πειραιά με δεκάδες μουσικές εκδηλώσεις.

         Στις πρώτες σελίδες του περιοδικού, διαβάζουμε για τα «λαμπερά εγκαίνια του ανακαινισμένου Δημοτικού Θεάτρου» που έγιναν στην πόλη μας το βράδυ της 22ας Οκτωβρίου του 2013. Ευχόμαστε το λαμπερό αλλά και μοναχικό αυτό στολίδι του Πειραιά, να φιλοξενήσει μουσικά συγκροτήματα τέτοια, αντάξια του ιστορικού του μεγαλείου. Στις κατοπινές σελίδες έχουμε το «ξεκίνημα(1998) του Ωδείου, και διαβάζουμε το πώς υποδέχτηκε ο καλλιτεχνικός κόσμος του Πειραιά το νέο αυτό μουσικό κέντρο της πόλης μας. Ας θυμηθούμε εδώ, και το Μουσικό Κέντρο του Δήμου, που λειτουργούσε-δεν γνωρίζω αν λειτουργεί ακόμα-στον κήπο της περιοχής της Αγίας Σοφίας, επί της οδού Παναγιώτη Βλαχάκου, στο Ε΄ Διαμέρισμα, αλλά και το Μουσικό Τμήμα του Πειραίκού Συνδέσμου, που και εκείνο, τόσα πρόσφερε στην μουσική παιδεία της πόλης μας.

Στις υπόλοιπες σελίδες διαβάζουμε αποσπάσματα από διάφορα δημοσιεύματα του τοπικού και Αθηναϊκού τύπου που αναφέρονται στις διάφορες μουσικές εκδηλώσεις που πραγματοποίησε το Ωδείο.

Ενδεικτικά αναφέρουμε τις εξής:

Το 1999 στο Γαλλικό Ινστιτούτο Πειραιά(πρώην οικία Στρίγκου, τώρα η πανέμορφη από αισθητικής απόψεως αυτή οικία είναι στην ιδιοκτησία του Ιδρύματος Καίτης Λασκαρίδου), πραγματοποιείται η θεατρική παράσταση με πρωταγωνιστές τους μικρούς μουσικούς μπόμπιρες του πασίγνωστου μουσικού παραμυθιού του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι, «Η λίμνη των Κύκνων». Εμείς οι μεγαλύτεροι θα θυμόμαστε την αξέχαστη παράσταση στον χώρο του Ηρωδείου με τον Ρούντολφ Νουρέγιεφ.

Το 2000 το Ωδείο έδωσε την «Βραδιά Ελληνικής Οπερέτας» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, θυμάμαι ήταν μια έξοχη κάπως μελαγχολική αλλά ευχάριστη παράσταση να ακούς τα παιδιά της Χορωδίας να τραγουδούν κομμάτια από τις μουσικές συνθέσεις του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, του Νίκου Χατζηαποστόλου και άλλων της εποχής του Μεσοπολέμου και μεταγενέστερα.  Ο χώρος του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, φιλοξένησε και τις επόμενες χρονιές το Ωδείο Τερψιθέας. Όπως ήταν η μουσικοθεατρική παράσταση «Καλώς όρισες έρωτα», 2001 ένας τίτλος που παραπέμπει σε γνωστή σύνθεση και ακόμα γνωστότερη μουσική μελωδία, το «Ταξίδι στο Όνειρο» 2002 που ήταν αφιερωμένο στον ποιητή της μουσικής μας ευαισθησίας Μάνο Χατζιδάκι, μια παράσταση που εγώ τουλάχιστον δεν έχασα. Αλλά και ο καλοκαιρινός χώρος του Βεάκειου Θεάτρου στον λόφο του Προφήτη Ηλία φιλοξένησε μουσικές παραστάσεις του Ωδείου, όπως ήταν εκείνη του 2004 με το «Μια Ελλάδα Φως», το 2007 με την «Μαγεία των Musical» κ.λ.π. Άλλες παραστάσεις του Ωδείου, υπήρξαν εκείνη προς τιμή της Μαρίας Κάλλας, στην αίθουσα της σχολής Saint Paul» το 2007, ας μην ξεχνάμε ότι η οικογένεια της Μαρίας Καλογεροπούλου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα διατηρούσε Φαρμακείο στην πόλη του Πειραιά, νομίζω αν θυμάμαι καλά στην Πλατεία Αλεξάνδρας. Η μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο «Όταν πέφτουν οι Μάσκες» 2009 στο Βεάκειο Θέατρο και φυσικά, το 2011 το «Ένα παραμύθι για τον κ. Νίκο». Μια μουσικοθεατρική παράσταση αφιερωμένη στο alter ego, θα τολμούσαμε να γράφαμε του Μάνου Χατζιδάκι, τον ποιητή της «Αμοργού» αλλά και των δεκάδων μαγευτικών στίχων που έγραψε αυτός ο έτερος μάγος της μουσικής μας ευαισθησίας ο Νίκος Γκάτσος. Και πράγματι ήταν μεγάλη τύχη και ευτυχία για εμάς τους λάτρεις της μουσικής μελωδίας η συνάντηση αυτή των δύο μουσικών μορφών της νεότερης Ελλάδος, του ποιητή και τόσο καίρια ευαίσθητου στιχουργού Νίκου Γκάτσου και του δάσκαλου και γνήσιου Έλληνα άντρα, του Μάνου Χατζιδάκι. Η συνάντηση αυτή έφερε τα σύννεφα των ονείρων πάνω από τον Ελληνικό χώρο, και για μεγάλο διάστημα μας απογείωσε αλλά θέλω να πιστεύω εξακολουθεί να μας απογειώνει από την προσωπική μας καθημερινή θλίψη.

Το Ωδείο, έδωσε και άλλες παραστάσεις στον Πειραϊκό χώρο με άξια μνημόνευσης εκείνη που αναφέρονταν στον εξαιρετικό στιχουργό με το κομπολογάκι πάντα στο χέρι, τον δημοσιογράφο Λευτέρη Παπαδόπουλο, έναν στιχουργό που μας έχει δώσει θαυμάσιες μουσικές στιχουργικές επιτυχίες, «Δεν είσαι συ της αγοράς χρυσό φτιασίδι της χαράς απ’ το λιμάνι. Είσαι από κείνες τις μορφές που σεργιανούν στις ζωγραφιές του Μοντιλιάνι». Εδώ αξίζει να αναφέρουμε, ότι τόσο σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, όσο και σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, συναντάμε αρκετές μουσικές συνθέσεις που αναφέρονται στην πόλη του Πειραιά.

         Το περιοδικό περιέχει επίσης αλφαβητική παράθεση των ονομάτων της Παιδικής και Νεανικής Χορωδίας του Ωδείου, πάμπολλες φωτογραφίες από τις διάφορες εκδηλώσεις του, καθώς και το Πρόγραμμα του Θερινού του Φεστιβάλ του 2014.

         Ξεφυλλίζοντας το ωραίο αυτό περιοδικό του Ωδείου Τερψιθέας, ασφαλώς όπως γράψαμε και στην αρχή, δεν θα συναντήσει κανείς μουσικά άρθρα, ή άλλα θεωρητικά κείμενα πάνω στην μουσική τέχνη, αλλά είναι ένα περιοδικό που περιέχει διαχρονικά τις εκδηλώσεις των δεκαπέντε χρόνων της παρουσίασης της Μουσικής αυτής κυψέλης στην πόλη μας.

Ας μην ξεχνάμε ότι Ιρλανδός συγγραφέας Όσκαρ Ουάιλντ, έλεγε πως κάθε συγγραφέας ζωγραφίζει πάντα το ίδιο του το πορτρέτο, που σημαίνει ότι και το Ωδείο Τερψιθέας που ίδρυσε εδώ και δεκαπέντε χρόνια και διευθύνει με αρκετή επιτυχία η Γεωργία Χατζημανωλάκη-Τσαγκάρη, και το περιοδικό που εξέδωσε δεν αντικατοπτρίζει παρά την δική του πορεία.

         Το ευτύχημα πάντως για την πόλη του Πειραιά είναι ότι υπάρχουν μουσικοί πυρήνες στην πόλη μας,-όλου του μουσικού φάσματος-που μπορούν ακόμα και μέσα σε αυτήν την περίοδο της τρομερής κρίσης που διανύουμε να παράσχουν ένα πολιτιστικό έργο, στο χέρι της νέας δημοτικής αρχής είναι να τους ανακαλύψει, να μην κάνει διακρίσεις, να μην σταθεί σε επιμέρους πολιτικές ή κομματικές επιλογές, και να τους τείνει χέρι βοηθείας, είτε σε μεμονωμένα πρόσωπα, είτε σε συλλόγους, είτε σε ιδιωτικά Ωδεία, είτε του ίδιου του Δήμου, και να τα βοηθήσει να αναπτύξουν την δική τους μουσική ταυτότητα και να την προσφέρουν με μεράκι και αγάπη σε εμάς τους Πειραιώτες. Τα μουσικά βήματα σε αυτήν την πόλη έχουν και παράδοση και προϊστορία, ελπίζουμε να έχουν και μέλλον.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη δημοσίευση, σήμερα, Κυριακή Ι Ιουνίου του 2014.

Πειραιάς, Κυριακή, 1 Ιουνίου 2014.