ΕΛΕΝΑ ΦΙΛΙΠΙΤΖΗ-ΨΑΡΑΛΙΔΟΥ

ΕΛΕΝΑ ΦΙΛΙΠΙΤΖΗ-ΨΑΡΑΛΙΔΟΥ

«Σώματα Λόγια», εκδόσεις Γαβριηλίδης- Αθήνα 2008.

Από την καπνοτροφοδότρα Ξάνθη, γενέτειρα του Μελωδού Μάνου Χατζιδάκι και των ποιητριών Μαρία Ράλλη- Υδραίου και Μαρία Σαββίδου, κατάγεται η νομικός και ποιήτρια Έλενα Φιλιπιτζή- Ψαραλίδου. Αν και, στο εσώφυλλο του βιβλίου της σημειώνει, η σαρανταοκτάχρονη δημιουργός, ασκώντας βιοποριστικά το επάγγελμα της δικηγόρου κατοικεί και εργάζεται μόνιμα στο Βόλο.

Η Ψαραλίδου εμφανίστηκε στο ποιητικό στερέωμα το 1997, όταν από τις εκδόσεις Πλέθρον εξέδωσε μια αξιοπρόσεκτη συλλογή με τίτλο «Το ρίγος των φύλλων». Όπου η γυναικεία αισθαντικότητα συμπλέει αρμονικά με έναν λύχνιο θηλυκού γένους ποιητικό λόγο, προσφέροντάς μας ένα θαυμάσιο αποτέλεσμα. Έκτοτε μας έδωσε άλλες δύο ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Νησίδες. Το 2005 «Της αθέατης σελήνης» και το 2007 «Αφή σκιών».

Τα Σώματα Λόγια που κυκλοφόρησαν το 2008 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης είναι η τελευταία της ποιητική συλλογή.

Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις, αριθμητικά χωρισμένες ενότητες. Κάθε ενότητα περιλαμβάνει έντεκα ποιήματα. Ποιήματα λυρικά, νοσταλγικά, χαρακωμένα από ασυντρόφευτες μνήμες σιγαλόφωνης δυαδικής ερωτικής μοναξιάς, ένθετα συνήθως σε φωτεινά τοπία, αλλά και πάνω στην καυτή άμμο του καρτερικού σώματος, και της περιπλανώμενης στο κοντινό παρελθόν μνήμης. Της ανανταπόδοτης ερωτικής επιθυμίας του άλλου. Που η ερωτική απουσία του (περισσότερο, παρά η προδοσία του) νοτίζει τον ποιητικό λόγο με τη γυμνότητα της καθαρής του επιθυμίας. Η προσιτή και αμεσότατη γλώσσα της εκφράζει μετουσιωμένα το ερωτικό συναίσθημα, που ναυαγεί πάνω σε καλές προθέσεις υποσχετικών εκπλήξεων. ΄Η πάλι, μένει μετέωρο ανάμεσα στην πρόθεση της ερωτικής προσφοράς και την αιδημοσύνη της άδοξης συνάντησης.

Η ποιητική γλώσσα μετατρέπεται σε όχημα για να εκφράσει η ποιήτρια την συγκινησιακή της διαστολή. Τις αναδιπλώσεις των απελπισμένων ονείρων της. Είναι το αφυδατωμένο από ερωτικές προσλήψεις σώμα της εφήμερης επιθυμίας που τόσο αναζητείται. Του αέναα περατού ερωτικού στοιχείου που πάντοτε μας σημαδεύει.

Οι λέξεις που χρησιμοποιεί η ποιήτρια δεν μεταφέρουν μεγάλα βάρη νοηματικών αποχρώσεων. Ρομαντικές ιδιαιτερότητες πληγωμένης γυναικείας ναρκισσιστικής αντεπιθυμίας. Ρητορικές ερωτικές εξομολογήσεις απελπισμένων χειρονομιών. Το ύφος της είναι καρτερικό, αποδεκτό της υπάρχουσας νέας κατάστασης που η ποιήτρια βρίσκεται. Η φόρμα της είναι συνήθως μικρή, χωρίς να αποκλείονται και οι μεγαλύτερες της μια σελίδας ποιητικές συνθέσεις, και εμπεριέχει όλα τα προβλεπτά δεδομένα ιχνογράφησης της ερωτικής απουσίας.

Η εύρωστη και διαισθητική φαντασία της, υπαγορεύει την οντολογική ανίχνευση των συναισθημάτων της, καθώς η γυναικεία γραφή της υπερασπιστηκά ορθώνεται έναντι της μνήμης με λεκτικές αποσιωπήσεις, φραστικές αφαιρέσεις, προσδιορίσημες εικόνες και σταθερές διυλίσεις νοημάτων. Καθώς πεταρίζει με άνεση μέσα στον άπλετο χώρο της αλληγορικής διαφυγής και των δραματικών αλλά όχι θανατηφόρων συμβόλων.

Οι στίχοι της σφύζουν από μια μάλλον τρεμάμενη ρυθμικότητα που εντείνει η ισορροπημένη μουσικότητα των λέξεων.

Τα ποιήματα -μάλλον εν συνόλω- της Ψαραλίδου, αχθοφορούν ένα τεράστιο φορτίο ερωτικής κένωσης. Μοιάζουν με μικρές εστίες ερωτικής φλόγας μέσα σε ένα απέραντο λιβάδι απεγνωσμένου πάθους.  Αγωνίζονται με εξαντλητική αστάθεια καημού να αποτρέψουν τον φόβο της απώλειας με την δυναμική αν και ναυαγισμένη πειθώ του ερωτικού πόθου. Η απόπτωση του ερωτικού στοιχείου είναι φανερή σε όλα τα ποιήματα της συλλογής. Η λιτότητα που κυριαρχεί στον ποιητικό της λόγο, η καρτερικότητα της γυναικείας ποιητικής της γραφής, υποδηλώνει τόσο την εκφραστική της πληρότητα, όσο και την συμπλήρωση του απολεσθέντος ερωτικού μέσω των ποιητικών εικόνων. Έστω και πρόσκαιρα, έστω και μέσω της ιχνομύθησής του από την γυναικεία πρόταση ποιητικής αναφοράς.  Ο γραπτός λόγος αντικαθιστά το κενό που αφήνει η απουσία του άλλου. Η απουσία του είναι παρούσα σε κάθε μορφή ποιητικής αναφορικής εκδήλωσης. Η απουσία στοιχειώνει τον ποιητικό λόγο περισσότερο ίσως από αυτή την ίδια την παρουσία αν  υπήρχε.

Δίπλα σε φράσεις απογοήτευσης, σιμά σε ερωτικές διαψεύσεις, συναντάμε σωματοποιημένες εικόνες πάθους, τρυφερού γυναικείου αισθησιασμού.  Άπλωμα της γυναικείας ψυχής μέχρι τα πρόθυρα της απόγνωσης, της λυγμικής εγκαρτέρησης.

Ο τονισμός της φωνής της μπορεί να επαναλαμβάνεται ορισμένες φορές κουραστικά, όπως και το ξεδίπλωμα των εικόνων της που παράγουν ενίοτε την ίδια ατμόσφαιρα, όμως η ποιήτρια διατηρεί έναν καθαρό προσωπικό ιδιότυπο κυματισμό ερωτικού πάθους. Έναν νοσταλγικό κυματισμό που ενώ προέρχεται από την απώλεια της σχέσης, τροφοδοτεί ιαματικά της ψυχής τα μονοπάτια.

Ο ερωτικός ποιητικός λόγος της Έλενας Φιλιπιτζή-Ψαραλίδου, είναι πλήρης γονιμοποιών αισθήσεων. Εμπλουτισμένος με χαρμολυπική διάθεση. Ώριμος καθώς μας μεταφέρει την σταδιακή καθολίκευση του ερωτικού πάθους. Προστατευμένος μέσα στην απαρηγόρητη νοσταλγία του. Χωρίς αιχμηρά βέλη εκδικητικής ανταποδοτικής διάθεσης. Θεάται την απώλεια του ερωτικού γεγονότος, σαν ένα απαύγασμα καρποφόρων εικόνων αθώας πρόκλησης.

Όπου η ερωτική πρόκληση της απουσίας του άλλου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την προσωπική εμφάνεια και των δύο αγαπωμένων προσώπων μέσα στο ποιητικό σώμα.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος,

Πρώτη δημοσίευση, περιοδικό Πειραϊκά Γράμματα, τεύχος 61/ 10,12, 2009, 
σελίδες 40-41.

Πειραιάς 20 Ιουνίου 2013.

Πλησιάζοντας η αργία του Αγίου Πνεύματος, σε μια άκρως αντι πνευματική εποχή. (τζάμπα η αργία δηλαδή).