ΣΤΕΦΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΤΕΦΟΣ

«Ο Μύθος της Κασσάνδρας στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία»

Ικέλη χρυσέη Αφροδίτη…

Είδος αρίστη, όμοια με τη θεά του Έρωτα Αφροδίτη αποκαλεί ο θείος Όμηρος την ωραιότατη από τις θυγατέρες του γεραρού βασιλιά της Τροίας Πριάμου, και, της πολύκλαυστης βασίλισσας Εκάβης.

Της Εκάβης, μάνας Παναγιάς.

Δίδυμη αδερφή του Έλενου η Κασσάνδρα, η λυγερόκορμη αυτή κόρη είναι μία από τις τραγικές μορφές του Τρωικού Πόλεμου.

Ο σοφός δάσκαλος Ιωάννης Κακριδής μιλά επαινετικά για το πρόσωπό της στα βιβλία του. Ο αρχαίος ποιητής Ίβυκος από το Ρήγιο, σχεδόν σύγχρονος του Στησίχορου, αποκαλεί την νεαρή Τρωαδίτισσα: «γλαυκώπιδα… ερασιπλόκαμον κούραν Πριάμου».

Την μάντιν κόραν κατά τον επικό ποιητή Πίνδαρο αγάπησε ο Θεός Απόλλων. Εκείνη, του υποσχέθηκε να ανταποκριθεί στον έρωτά του, αρκεί να της προσφέρει το χάρισμα της μαντικής τέχνης. Όταν ο Θεός Απόλλων εξεπλήρωσε την επιθυμία της, η άλεκτρος κόρη, αθετώντας την υπόσχεσή της αρνήθηκε να του δοθεί. Ο Θεός οργίσθηκε από την συμπεριφορά της και την καταράστηκε να μην γίνονται πιστευτές οι προφητείες της.

Η Κασσάνδρα ήταν μάντισσα, εμπνευσμένη όπως η Πυθία, και η Σίβυλλα, κατεχόταν από τον Θεό και έδινε χρησμούς μέσα στο παραλήρημα, σημειώνει ο σπουδαίος Λατινιστής Γάλλος Πιέρ Γκριμάλ, στο γνωστό Λεξικό του.

Την μυθική πορεία, από την Ομηρική εποχή ως το Ελληνιστικό και μεταγενέστερο Έπος διαπραγματεύεται στο καλογραμμένο βιβλίο του ο Αναστάσιος Στέφος.

Ο συγγραφέας είναι Σχολικός Σύμβουλος και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων.

Διερευνά την τραγική ζωή της Κασσάνδρας, ανατρέχοντας στους αρχαίους Έλληνες και Λατίνους συγγραφείς και τα κείμενά τους. Ερευνά επίσης, και τις διάφορες παραδόσεις που αναφέρονται στο θέμα που διαπραγματεύεται, συγκρίνει συγγενείς απόψεις, ερμηνεύει σκηνές, σχολιάζει όπου το απαιτεί το θέμα του, την συμπεριφορά της Κασσάνδρας και των γύρω από αυτήν προσώπων. Επίσης, εμπλουτίζει τις παρατηρήσεις του με αποσπάσματα από αρχαίους συγγραφείς μεταφρασμένα ή μη.

Αρχίζει την ερευνητική του διαδρομή σχολιάζοντας την παρουσίασή της στο έργο του Ομήρου. Επισημαίνει τις διάφορες μυθολογούσες παραδόσεις, που μιλούν για την μαντική της τέχνη, και στέκεται με σεβασμό στην καλλιτεχνική εξεικόνιση του βιασμού της από τον Αίαντα.

Κάνει ακόμα λόγο για την φρικτή σφαγή της ακατάληπτου και ακριβοθώρητου αιχμάλωτης Τρωαδίτισσσας από την κύνωπις Κλυταιμνήστρα.

Η δολοφονία του Αγαμέμνονα και της ωραίας κάλλει παρά πάντας Τρωαδίτισσας, μέσα στο έργο του ποιητή Πινδάρου, είναι ο επόμενος σταθμός της ερευνητικής του δημιουργίας. Ο παραλληλισμός του συγγραφέα με την Ομηρική Νέκυα είναι εύστοχος, καθώς και η νύξης του σχετικά με το θέμα της Ύβρεως.

Κατόπιν μας μιλά, για το μύθο της Θεοφορήτου κόρης, έτσι όπως τον επεξεργάστηκαν οι τρεις Τραγικοί μας. Στέκεται κριτικά στις μεταξύ τους διαφορές, αλλά και συγγένειες του αρχικού πυρήνα του θέματος.

Αναφερόμενος στην οικογένεια των Ατρειδών γράφει: «Όλη αυτή η αμαρτωλή οικογένεια με το δραματικό της Τέλος της απάνθρωπης δολοφονίας αισθητοποιείται αριστοτεχνικά, με την θεατρική Τέχνη του τραγικού, στη δυσαλγή τύχη και τις προφητικές εξάρσεις της Κασσάνδρας».

Το βιβλίο συνοδεύεται με φωτογραφίες κυλίκων σχετικές με το θέμα από διάφορα Μουσεία.

Συνοδεύοντας ο αναγνώστης την εξεταστική πορεία του συγγραφέα διαπιστώνει την ευσυνειδησία των προθέσεών του, και την ωριμότητα της σκέψης του.

Η γλώσσα του κειμένου είναι στρωτή, χωρίς λεκτικές ακροβασίες, και το ύφος δωρικό, χωρίς να ρέπει προς μια δυσνόητη φιλολογικότητα.

Συμφωνούμε επίσης, με την θέση του συγγραφέα, ότι η Κασσάνδρα είναι ένα διαχρονικό σύμβολο τραγικότητας, Θεόπνευστης μαντικής έξαρσης, και Προφητικής έκστασης.

Ευχόμαστε στο μέλλον να υπάρξουν ερευνητές που θα παραλληλίσουν, σχολιάσουν, και κριτικάρουν τον Προφητικό λόγο της μυθολογούσας θρησκείας των Αρχαίων Ελλήνων, με τον αντίστοιχο Προφητικό λόγο της Εβραϊκής μυθολογίας-θρησκείας όχι μόνο, τόσο για να διακριβώσουμε τις διαφορές ή για να προβάλλουμε τις Εθνικές μας δοξασίες, όσο για να ανακαλύψουμε Πολιτισμικές συγκλίσεις και στάσεις ζωής και φιλοσοφίας, που γονιμοποίησαν τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και διέπλασαν το Ευρωπαϊκό Είναι.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη δημοσίευση, εφημερίδα, 
«Η Φωνή του Πειραιά», 13 Ιουνίου 1996.

Πειραιάς 30 Ιουνίου 2013.