ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΕΡΟΥΣΗΣ-ΠΟΙΗΣΗ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ  ΦΕΡΟΥΣΗΣ

«Πάσα Πνοή», εκδόσεις Αστέρος 1996

     «Πάσα Πνοή», ονομάζει την όγδοη ποιητική του συλλογή ο Πειραιώτης ποιητής και συγγραφέας της τοπικής μας ιστορίας-ιδιαίτερα της εκκλησιαστικής-, Δημήτρης Φερούσης.

     Ένας τίτλος που αμέσως παραπέμπει στον γνωστό εκκλησιαστικό ύμνο, «πάσα πνοή ενεσάτω τον Κύριο…».

Μια ποίηση, ενορατική στην έκφραση, λιτή στο ύφος, καθαρή στην στιχουργική της αρμονία, νηφάλια στην διάθεση.

     Απλή και πυκνή, συμβολική και δοξαστική, διακριτική και ονειρική, συγκεφαλαιώνει την μακρά πορεία και τους προβληματισμούς μιας μεστής εκκλησιαστικής ζωής, ενός δημιουργού που πασχίζει να γίνει μέτοχος των ουράνιων αρετών και να «εξανθίσει» και «υλοχαρίσει» το ανθρώπινο ερημικό τοπίο. Ο έντονος ποιητικός του ρεμβασμός, οι δοξαστικές του εικόνες του Ελληνικού τοπίου, ο αδρός και σεμνός πνευματικός του συμβολισμός, οικοδομούν έναν απέριττο εκφραστικό διάκοσμο, φωτίζοντάς τον ταυτόχρονα με τον λεκτικό του λυρισμό και την συναισθηματικότητα με το προσωπικό του ήθος.

     Ο ποιητικός του λόγος, χρωματίζεται από έναν έντονο θρησκευτικό συναίσθημα και μια καθαρτική διάθεση, καθώς ψαλμωδεί την καθημερινότητα της σύγχρονης ζωής.

Μια αγιαστική καθημερινότητα που αντλεί την δύναμή της όχι από μια φανταχτερή αρμονία κρυφών βιωματικών αντιθέσεων και διχαστικών διαθέσεων, αλλά από τις γαλήνιες εντάσεις που δημιουργούνται από τη χαρμολυπική κατανόησή της. Μια κατανόηση βαθιά συνυφασμένη με την αυτογνωσία.

     Ο Πειραιώτης ποιητής γνωρίζει, και αυτό μας προσφέρει με την ποιητική του πνοή, ότι αυθεντική πνευματική ανάταση σημαίνει αυτοβυθισμό στην απύθμενη εσωτερικότητά μας. Και αν η πίστη του κάθε ανθρώπου σε ένα οποιοδήποτε πολιτισμικό είδωλο, υποδηλώνει την ατραπό της αυτοανακάλυψής του, η ποιητική δημιουργική του έκφραση φανερώνει την προσπάθεια ανεύρεσης της ταυτότητάς του. Καθώς αγωνίζεται με όλες του τις δυνάμεις να κατακτήσει την ενότητα και την ακεραιότητά του, να ολοκληρωθεί ως πρόσωπο.

     Η ψυχική γαλήνη του ανθρώπου επιτυγχάνεται με τον στοχασμό, η ευτυχία κερδίζεται με την εγκαρτέρηση, και ο ονειρικός ρεμβασμός γίνεται η αντανάκλαση των καλών στιγμών της ζωής.

Ονειρεύομαι άρα υπάρχω, καθώς η άγρυπνη συνείδηση του δημιουργού επισκοπεί τις «παραμεθόριες» στιγμές του ανθρώπου, της ανθρώπινης αγωνίας.

    Η θεματολογία της ποίησης του ποιητή Δημήτρη Φερούση είναι ορισμένες φορές μονότροπη, και μονόηχη, χωρίς φιλοδοξίες νέων εμπειριών, καινούργιων καταστάσεων, ιχνογραφεί τη ζωή των ευαίσθητων εκκλησιαστικών και πιστών ανθρώπων που επιθυμούν να πετύχουν την ακεραίωσή τους και να δημιουργήσουν δεσμούς συνοχής και τρόπου συνέχειας σε έναν αλαλάζοντα κόσμο πνευματικής αποσύνθεσης.

   Έναν κόσμο που αναγεννά μόνον την φθορά του. Που δεν γνωρίζει πώς να δημιουργήσει νέα Σύμβολα πίστης και αναφοράς μετά την καταστροφή των παλαιών. Έναν κόσμο «χοάνη» και χαώδη που φορεί το πελασγικό προσωπείο της αταξίας και όχι το κόσμιο της πνευματικής πολιτισμικής αναγέννησης.

     Έτσι ο λόγος του φωλιάζει μέσα μας ως λυρικό σύμβολο αρμονίας με την δραματικά πικρή διαπίστωσή του. Το συναίσθημα προβάλλει ως πίστη, ενώ ο «συναισθηματισμός» ως γονιμοποιός ανάταση.

    Η εικονοπλασία και της τωρινής του ποιητικής συλλογής αν και ορισμένες φορές εμφανίζεται κάπως μουντή, ωχρή σε σύγκριση με παλαιότερες του συλλογές, παραμένει ωστόσο ακεραιότερη στη φόρμα της, προσθέτοντας βάθος στην διατύπωση των ιδεών και της σκέψης του. Η γλώσσα του ζωντανή και καθαρή έχει μια σφιχτή πλαστικότητα, και μια εκφραστικότητα που ασφαλώς οφείλεται στην ποιητική του ακμή και την έντονη θρησκευτική ευαισθησία του, και την διακριτική αλλά υποκινούσα πίστη του. Μια πίστη που δεν υποσκελίζει την ποιητική φόρμα, αλλά, την αφήνει να αναπνεύσει χωρίς να την καθηλώνει σε παραδοσιακά αλλά ανούσια και άκαιρα θρησκευτικά ή εκκλησιαστικά σχήματα. Όπως συνέβαινε με παλαιότερους θρησκευτικούς δημιουργούς, που εξαντλούσαν την ποιητική τους διάθεση στην δογματικότητα της ποιητικής τους διατύπωσης. Οι δε εμβόλιμες βιβλικές αναφορές του επίσης, άλλες λέξεις ή εκφράσεις που κοσμούν την σύνολη σύνθεση, δένουν ισορροπημένα μέσα στο ποιητικό σώμα και φανερώνουν μια υπαρξιακή προβληματική με ευρύτατα όρια.  Όρια πέραν του προσωπικού αγωνιακού συναισθήματος.

     Η ποίησή του μάλλον συγγενεύει με την ποιητική ατμόσφαιρα του Θεσσαλονικιού ποιητή Γιώργου Θέμελη, μια που και στους δύο ποιητές η ψυχή, η καθαρή ψυχή είναι η μόνη πραγματικότητα του κόσμου. Παρά με την απελπισμένη αρκετές φορές θρησκευτική πνοή του επίσης Θεσσαλονικιού ποιητή Γιώργου Βαφόπουλου, ή ακόμα τον χριστιανικό παγανισμό και την θρησκευτική Διονυσιακή ορθόδοξη ποιητική πνοή του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη.

   Στο Θεσσαλονικιό πεζογράφο, ο κόσμος υπάρχει γιατί οι καλές δυνάμεις της φύσης τον συντηρούν, ενώ αντίθετα στον Πειραιώτη Δημήτρη Φερούση τον ρόλο αυτόν τον παίζει η προσωπική πίστη του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά. Η προσωπική ματιά του που ερμηνεύει τον κόσμο, ή καλύτερα που προσεύχεται για τον κόσμο.

     Ο Φερούσης με την ποίησή του επιδιώκει να προσευχηθεί στην κρυφή αρμονία του σύμπαντος, γιαυτό και η ποιητική του συλλογή έχει την ίδια ατμόσφαιρα από την αρχή μέχρι το τέλος. Είναι μια εσωτερική προσευχή ενός πιστού που ενασμενίζεται την θεία χάρη και κρούει τις Παραδείσιες θύρες, περιμένοντας απάντηση.

Η εξομολογητική του αμεσότητα, ανακαλεί στην μνήμη μας την ευαίσθητη φωνή του Νικηφόρου Βρεττάκου, και τα αναστάσιμα πεταρίσματα της καλοσυνάτης καρδιάς του, παρά συγγενεύει με τον μυστικό στοχασμό του Οδυσσέα Ελύτη. Η φόρμα η ποιητική και η προβληματική του Δημήτρη Φερούση δεν ταιριάζει ούτε ως δορυφόρος ατμόσφαιρα στο μυστικό, μυσταγωγικό, αγνό και καθαρό ποιητικό σύμπαν του Ελύτη, αυτού του σύγχρονου Έλληνα Μελωδού της ποίησής μας.

     Ο ποιητικός λόγος του Πειραιώτη ποιητή, και στη νέα του ποιητική κατάθεση, είναι ένας υμνητικός «προσευχητικός» λόγος στον άνθρωπο, την φύση, τον δημιουργό, και την μυστική τους ένωση. Μια ένωση και μία αρμονία, που οφείλεται στις αγαθές και φωτεινές δυνάμεις τόσο του Αιγαιοπελαγίτικου χώρου, όσο και αυτές που αγρυπνούν μέσα στην σκοτεινή συνείδηση του ανθρώπου με καλή προαίρεση.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη δημοσίευση, εφημερίδα, «Η Φωνή του Πειραιώς», Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 1996.

Πειραιάς, Κυριακή, 13 Οκτωβρίου 2013.

Υ. Γ. Με τον ποιητή και συγγραφέα Δημήτρη Φερούση, μας συνδέει μια αμοιβαία εκτίμηση και μια κοινή αγάπη για τον Πειραιά, πέρα ασφαλώς από την διαφορά ηλικίας που μας χωρίζει και, ασφαλώς την πίστη. Ο Δημήτρης, είναι ένα πιστό μέλος της ορθοδόξου εκκλησίας, και τα περισσότερα κείμενά του στρέφονται πάνω σε αυτήν την προβληματική. Εγώ από την άλλη σέβομαι και μελετώ την ορθόδοξη παράδοση του τόπου μου, αλλά δεν νιώθω καμιά ανάγκη μεταφυσικής πίστης. Ο ορθός λόγος των διαφωτιστών και της επιστήμης είναι αυτό που προσπαθώ να με καθοδηγήσει. Από την άλλη είμαστε και οι δύο άτομα που ασχολούμαστε με την τοπική ιστορία του Πειραιά, ο καθένας στο χώρο του. Τα βιβλία που μας έχει δώσει για την τοπική ιστορία και ιδιαίτερα την εκκλησιαστική είναι ενδιαφέροντα και βοηθούν τον ερευνητή της Πειραϊκής ιστορίας. Επίσης είναι και ένας αξιόλογος ιστορικός παραμυθάς. Το έργο του είναι μεγάλο και πολύπλευρο.

Δημήτριε, δόξα τον θεό την ζωή και τον θάνατο δόξα.