ΔΗΜΗΤΡΗΣ  ΣΕΡΒΟΣ

«Που λες…  στον Πειραιά»

     Ο δημοσιογράφος κύριος Δημήτρης Σέρβος, γεννήθηκε και ανδρώθηκε στον Πειραιά σε μια δύσκολη και κρίσιμη περίοδο της Ελληνικής Ιστορίας. Σε μια περίοδο που τα άτομα οραματίζονταν να εφαρμόσουν την ιδεολογικά προσανατολισμένη Ουτοπία τους, ενώ, η Πολιτική και Οικονομική πραγματικότητα οδηγούσε την Ελλάδα σε άλλου είδους περιπέτειες. Ο Δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, η Κατοχή, η Αντίσταση, ο Εμφύλιος πόλεμος και οι συνέπειές τους, ίσως να μην έχουν ερευνηθεί όσο θα έπρεπε, μια που τα βιώματα ακόμα είναι νωπά, και η θλίψη «εξακολουθεί» να απουφαίνει την απόσταση που χρειάζεται η λαγαρή μνήμη για να διαφυλάξει την ηρωική καταστροφή των ανθρωπιστικών μύθων κάθε λαού και ιχνογραφήσει, τα όρια της ύπαρξης, τα ψυχής πείρατα του θείου Ηράκλειτου κατά την διάρκεια ενός Εμφύλιου σπαραγμού ή παγκόσμιου πολέμου.

     Σπάνιες οι ιστορικές στιγμές αυτού του τόπου που το δέντρο της Ιστορίας του, δεν ποτίστηκε μόνο με ατομικές θυσίες, αίμα ηρώων, οικογενειακές καταστροφές, αλλά και διαψεύσιμα κοινωνικά οράματα και ανεκπλήρωτες ιδεολογικές πολιτικές.

    Ο συγγραφέας από πολύ νωρίς εντάχθηκε στον κομματικό χώρο του Κ. Κ. Ε.(όπως ο ίδιος αναφέρει συχνά) και η θητεία του στην ενεργό πολιτική-κομματική δράση υπερβαίνει τα πενήντα χρόνια και όπως είναι επόμενο, χρωματίζει, «αγκυλώνει ασφυκτικά» την ιστορική του συνείδηση και την συγγραφική ερμηνευτική του ματιά. Υπήρξε δραστήριο μέλος της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ Πειραιά κατά την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, και για την ένταξή του αυτή,-διώχτηκε-όπως και άλλοι ενταγμένοι αγωνιστές, από τις Κυβερνήσεις των μετεμφυλιακών χρόνων.

     Στο «που λες… στον Πειραιά», περιγράφει με μανιχαϊκή (θα γράφαμε) κομματική αυταπάρνηση τις προσωπικές του μνήμες από τα χρόνια της ταραγμένης παιδικής και εφηβικής του ηλικίας.

Ατομικές εντυπώσεις, νοσταλγικές εικόνες, ψυχικές παραστάσεις που προέρχονται από αντίστοιχα Πειραϊκά συμβάντα, ιστορικά γεγονότα, κοινωνικές δραστηριότητες, πολιτικές καταστάσεις που σημάδεψαν την νεανική και εφηβική του πορεία στην γενέθλια πόλη του.

    Το βιβλίο είναι ένα πλούσιο ασπρόμαυρο φωτογραφικό ντοκουμέντο της ιστορίας του Πειραιά την περίοδο εκείνη. Ένα εικονογραφικό σπάνιο και αυθεντικό υλικό, αποκαλυπτικό στην ατομική πρόθεση του Πειραιώτη συγγραφέα που μας φανερώνει μια Ελλάδα που ζει κάτω από τον αστερισμό της μεγάλης Ευρωπαϊκής κρίσης και του πολιτιστικού μηδενισμού.

     Μέσα από τα είκοσι δύο κεφάλαια του βιβλίου με τους χαρακτηριστικούς τους τίτλους, ξεδιπλώνονται η αγωνία, τα ιδανικά, τα οράματα, οι φιλοδοξίες, οι πολιτικές του προθέσεις, τέλος, οι αναμνήσεις ενός ενταγμένου πολιτικά εφήβου, ο οποίος ταυτίζει τους ρυθμούς των προσωπικών του αγώνων με τους ιστορικούς παλμούς της πόλης του Πειραιά σε περίοδο κρίσης. Η οπτική του ματιά ερμηνευτικά μονόδρομη προσανατολισμένη απόλυτα στο κόκκινο του «δόγματος», φωτίζει και αναλύει τα Κατοχικά γεγονότα και τα επακόλουθα κοινωνικά και πολιτικά, προσφέροντας πλήθος πληροφοριών σε όσους θα ήθελαν να ασχοληθούν με την ιστορία της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ του Πειραιά και της ευρύτερης περιοχής.

Αξίζει να σημειώσουμε πληροφοριακά ότι οι Πειραιώτες Κώστας Θεοφάνους και Σίμος Μιχαλίδης μας δίνουν επίσης πληροφορίες για την ταραγμένη εκείνη περίοδο από την ίδια κομματική σκοπιά και με τον ίδιο ζήλο και θερμότητα ερμηνευτικής γραφής.

     Οι πηγές, οι διάφορες πληροφορίες, τα ιστορικά στοιχεία, τα ατομικά καθέκαστα και οι αναφορές του συγγραφέα Δημήτρη Σέρβου, αντλούνται από συγκεκριμένο κομματικό αρχειακό υλικό σε σημείο ιστορικής κόπωσης. Ο αφηγηματικός του λόγος γλαφυρός και απλός, συνοδεύει το φωτογραφικό ντοκουμέντο με σπάνιες προσωπικές μαρτυρίες.

     Διαβάζοντας το βιβλίο του Πειραιώτη δημοσιογράφου και συγγραφέα Δημήτρη Σέρβου, έρχονται στον νου μας οι λόγοι του φιλοσόφου Φρειδερίκου Νίτσε ο οποίος μεταξύ άλλων έγραφε ότι: «όποιος αρνείται την εποχή του αρνείται τον εαυτό του…».

     Αν εξετάσουμε την Ιστορία κάτω από αυτό το πρίσμα, τα κάθε είδους αφηγηματικά ντοκουμέντα έχουν την αξία τους.

    Το πρόβλημα όμως ίσως βρίσκεται για τους συγγραφείς των απομνημονευμάτων της κάθε εποχής, που συνειδητά και πεισματικά χρησιμοποιούν «κομματικό» φακό στην ερμηνευτική τους προσέγγιση, στο κατά πόσο κατανοούν ότι αυτό που διατηρείται στο χρόνο είναι τα ερωτήματα που θέτει η ίδια η Ιστορία μάλλον παρά αυτά των πρωταγωνιστών της. Ή τουλάχιστον, είναι ένα ερώτημα που παραμένει μετέωρο για εμάς τους αναγνώστες και όχι αυτόπτες μάρτυρες των ιστορικών συμβάντων. Γνωρίζοντας εκ των υστέρων ότι το όποιο ιδεολογικό Όραμα συνήθως αποτυγχάνει στην πολιτική πρακτική εφαρμογή του. Ενώ το Ιστορικό, (το ρεαλιστικό, το δεδομένο της κάθε στιγμής) μάλλον επαληθεύει τις ανάγκες της ζωής.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη δημοσίευση,

«Η Φωνή του Πειραιώς», Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 1996.

Πειραιάς, Σάββατο, 19 Οκτωβρίου 2013.

Υ. Γ. Για τους εναπομείναντες ακόμη κομματικούς επαναστάτες από το τελευταίο βιβλίο που διάβασα.

Λέει ο Λένιν στον Τρότσκι: «… Αλλά οι επαναστάτες που δεν μπορούν να κινηθούν σιγά και σταθερά, είναι κακοί επαναστάτες. Ο καθένας μπορεί να γίνει επαναστάτης όταν έχει ξεσπάσει πια η επανάσταση. Πολύ πιο δύσκολα όμως και έχει περισσότερο αξία να είναι κανείς επαναστάτης όταν οι προϋποθέσεις για έναν ανοιχτό αγώνα δεν έχουν καν εμφανιστεί. Κι ας πάμε ακόμα μακρύτερα. Η επαναστατική τακτική πρέπει να βασίζεται σε μια αυστηρά αντικειμενική εκτίμηση της δύναμης όλων των κοινωνικών τάξεων. Χρειάζονται χρόνια πειθαρχίας.».

Από το θεατρικό έργο του Πέτερ Βάϊς, «Ο Τρότσκι εξόριστος», εκδόσεις Δωδώνη, χ.χ. μετάφραση Μαρί-Πωλ Παπαρα.