ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΩΡΑΛΗΣ-ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΕΙΡΑΙΑ

                             Προς τον κύριο Γιάννη Μώραλη

Ανοιχτή Επιστολή στον Νέο Δήμαρχο Πειραιά, κύριο Γιάννη Μώραλη

και τους συνεργάτες του.

          Οι δημοτικές εκλογές τελείωσαν, ο Πειραϊκός κυρίαρχος λαός εξέφρασε ελεύθερα και αβίαστα την γνώμη του, όλοι οι Πειραιώτες αυτοί που ψήφισαν τον συνδυασμό και τους δημοτικούς συμβούλους του συνδυασμού «Πειραιάς Νικητής», αλλά και αυτοί, που ψήφισαν άλλους συνδυασμούς, σε όποιον κομματικό ή πολιτικό συνδυασμό και αν ανήκαν, οφείλουν και οφείλουμε πλέον, να σεβαστούμε τα αποτελέσματα των εκλογών, γιατί αυτό μας διδάσκει η ιστορία της κοινοβουλευτικής αγωγής και δημοκρατίας, του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.

        Ο συνδυασμός σας αγαπητέ κύριε δήμαρχε του Πειραιά, είναι ένας νέος πρωτοεμφανιζόμενος συνδυασμός με πολλές υποσχέσεις και πολλά νέα πρόσωπα, όπως επίσης, υπάρχουν και πάρα πολλά μα πάρα πολλά πρόσωπα που στελεχώνουν τον συνδυασμό σας, που μας είναι γνωστά—σε όσους ασχολούνται με τα κοινά του Πειραιά- και από παλαιότερες εκλογικές αναμετρήσεις τα οποία συμμετείχαν σε άλλους όμορους πολιτικά συνδυασμούς, ή μη, και σε αυτές τις δημοτικές εκλογές, αποφάσισαν να μεταπηδήσουν και να στελεχώσουν τον δικό σας συνδυασμό.

Επιτρέψτε μου σαν Πειραιώτης, και σαν ένα άτομο που ασχολείται με τα πολιτιστικά πράγματα του Πειραιά πάνω από μία εικοσαετία, χωρίς να έχω ζητήσει κανενός είδους αντάλλαγμα από τον Δήμο, ούτε να έχω επιχορηγηθεί, ούτε να έχω βραβευθεί, απλά σαν μελετητής, ερευνητής και συγγραφέας να έχω εκδώσει μελετήματα που αφορούν την πολιτιστική ιστορία και όχι μόνο, του Πειραιά, να σας εκφράσω ορισμένες πολιτικές απορίες μου και ερωτήματα που γεννά η στελέχωση του συνδυασμού σας και γενικότερα η όλη φιλοσοφία του προγράμματός σας.

         Ορισμένα λοιπόν πρόσωπα, αρκετά προβεβλημένα στον πολιτικό δημοτικό χώρο του Πειραιά, εκλέχθηκαν με τον συνδυασμό σας και πολύ ορθά έπραξαν κατά την δική τους πολιτική απόφαση γιατί έτσι έκριναν πολιτικά για αυτούς. Σαν Πειραιώτης δημότης και κάτοικος της πόλεως θα ήθελα να ρωτήσω ευθαρσώς τον νέο μας δήμαρχο, άραγε, πως μπορεί κανείς να εμπιστευθεί πολιτικά πάντα μιλώντας, πρόσωπα που την μία τετραετία κατεβαίνουν και εκλέγονται με τον ένα συνδυασμό και την επόμενη με τον άλλον; όταν η πολιτική δεξαμενή είναι η ίδια; Ερώτηση θέτω, χωρίς άλλες βλέψεις, απλά ερώτηση; Και ακόμα, τι θα πουν και τι θα ψηφίσουν στο νέο δημοτικό συμβούλιο τα άτομα αυτά που είτε διετέλεσαν Πειραϊκοί άρχοντες, είτε συμμετείχαν σε συγγενικούς πολιτικούς συνδυασμούς μέχρι πρόσφατα ως δημοτικοί σύμβουλοι και τώρα επέλεξαν άλλο πολιτικό στρατόπεδο;

Πιστεύετε εσείς σαν ένας νέος άνθρωπος, με σύγχρονες ιδέες και με άφθαρτες ακόμα απόψεις, ότι ο πολιτικός λόγος των στελεχών αυτών του συνδυασμού σας θα γίνει πιστευτός; Και με τι επιχειρήματα; 
Ασφαλώς όλοι μας γνωρίζουμε, εκείνοι που είτε άμεσα είτε έμμεσα ασχολούνται με τα κοινά και έχουν θέλω να πιστεύω καθαρή πολιτική σκέψη και δημοκρατική συνείδηση, ότι αυτές οι πολιτικές, κομματικές και άλλου είδους αλλαγές, γινόντουσαν και γίνονται στην εκλογική «αρένα», και είναι σύνηθες φαινόμενο στην πολιτική ή κομματική σκηνή και Ελληνική εκλογική περιπέτεια. Και φυσικά, έχει δικαίωμα, ο κάθε υποψήφιος του οποιουδήποτε συνδυασμού ανάλογα με τις προσωπικές του προθέσεις, τα συμφέροντα, την πολιτική του ωρίμανση, να αλλάξει πολιτικό συνδυασμό ή πολιτικό σχηματισμό, οι εκλογείς ελευθέρως και αβίαστα-θέλω να πιστεύω-ότι θα επιβραβεύσουν ή θα αποδοκιμάσουν τις επιλογές τους αυτές. Αυτό είναι κάτι σύνηθες μέσα στο εκλογικό σώμα και την ιστορία της εκλογικής διαδικασίας. Έτσι τα άτομα αυτά, εκλέχθηκαν με τον νέο δικό σας συνδυασμό και οφείλουμε να τα σεβαστούμε, στην νέα τους δημαρχιακή θητεία ως δημοτικοί σύμβουλοι της πόλης του Πειραιά. Το ερώτημα επιτρέψτε μου όμως να σας πω ότι παραμένει ανοιχτό, αν τα παλαιά αυτά δοκιμασμένα επιτυχημένα ή μη άτομα θα μπορούν να γίνουν πιστευτά στα νέα τους από άλλη πλευρά καθήκοντα; Απλά και πάλι, θέτω ερώτημα, σεβόμενος το αποτέλεσμα του κυρίαρχου Πειραίκού λαού.

         Ένα άλλο προβληματάκι που προξένησε απορία στις δημοτικές αυτές εκλογές, είναι η συμμετοχή στον συνδυασμό σας «Πειραιάς Νικητής», του προέδρου της Πειραικής αθλητικής ομάδος του Ολυμπιακού, του γνωστού επιτυχημένου εφοπλιστή, κυρίου Ευάγγελου Μαρινάκη, και του γιού, του επίσης αξιοσέβαστου και επιτυχημένου επιχειρηματία κυρίου Πέτρου Κόκκαλη, αλλά και άλλων αθλητικών παραγόντων. Πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω, ότι όλες οι παραγωγικές και εργασιακές τάξεις μιας πόλης, ή γενικά της Ελληνικής επικράτειας, πρέπει να εκπροσωπούνται τόσο στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, όσο και στις επί τόπου Δημαρχιακές, Νομαρχιακές ή άλλου είδους διοικητικές αρχές. Η Δυτική αστική Δημοκρατία του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι δεν είναι προνόμιο μόνο των Νομικών τάξεων ή της λεγόμενης εργατικής τάξης, όλες οι παραγωγικές δυνάμεις, οι τάξεις και οι τάσεις των δημοκρατικά εκφραζόμενων πολιτικών σχηματισμών οφείλουν αν είναι δυνατόν να εκπροσωπούνται και να εκφράζουν τις απόψεις τους, τους οραματικούς τους σχεδιασμούς, τις οικονομικές τους θέσεις και τις πολιτικές τους θεμιτές φιλοδοξίες. Η πραγματική όσο αυτό είναι δυνατόν Δημοκρατία, προοδεύει και στερεώνεται με την σύνθεση των απόψεων, την ανταλλαγή των θέσεων με δημοκρατικό τρόπο, την αποδοχή των θέσεων ακόμα και του αντίπαλου στρατοπέδου, ή την απόρριψη άλλων. Οι κοινωνικές συνθήκες, οι πολιτικοί συσχετισμοί, οι οικονομικοί παράγοντες, και ο κατάλληλος χρόνος της ιστορίας, είναι μερικά από τα πολιτικά δεδομένα που καθορίζουν τις εκάστοτε συμμαχίες και επιλογές.

Γιαυτό, σαν γκάγκαρος Πειραιώτης, και φυσικά θιασώτης της Πειραικής ομάδος του Ολυμπιακού, θα ήθελα να σας ρωτήσω, αν τα κριτήρια της εκλογής των δημοτικών συμβούλων που εξελέγησαν πανηγυρικά και με μεγάλη διαφορά από άλλους συνυποψήφιους των είναι καθαρά πολιτικά δημαρχιακά; Ή μήπως είναι αθλητικά; 
Δηλαδή αγαπητέ κύριε δήμαρχε πιστεύετε ότι ο πρώτος την τάξη δημοτικός σύμβουλος κύριος Μαρινάκης, εκλέχθηκε επειδή ο Πειραιώτης ψηφοφόρος έχοντας ορθό πολιτικά κριτήριο πίστεψε ότι θα «σώσει» την Πόλη του Πειραιά και θα λύσει τα πάρα πολλά προβλήματά της; ότι θα προσφέρει από τα νόμιμα και προσωπικά του κέρδη των επιχειρήσεών του στην πόλη του Πειραιά; ή μήπως είταν καθαρά αθλητικά-ποδοσφαιρικά τα κριτήρια της εκλογής του;

Και πάλι ερωτήματα θέτω που ίσως και να μην έχουν την ανάλογη πολιτική βαρύτητα εκ των υστέρων, όμως είναι καλό σε αυτές τις δύσκολες εποχές που όλοι μας ζούμε, και ο καθένας με τον τρόπο του βιώνει τα δικά του οικονομικά, προσωπικά, πολιτικά, κοινωνικά, ή άλλου είδους αδιέξοδα να γνωρίζει αν είναι αυτό δυνατόν, τι παιχνίδια παίζονται, ποιοι κρύβονται αν κρύβονται πίσω από πολιτικές επιλογές ή άλλου είδους ενέργειες, και φυσικά, ποια είναι η «καθαρή» ταυτότητα του πολιτικού συνδυασμού του νέου δημάρχου του Πειραιά. Θέλω να πιστεύω, ότι προσπαθώ να κατανοήσω σαν σκεπτόμενος Πειραιώτης, τις ορθές και φανερές πολιτικές επιλογές της νέας μας δημαρχιακής αρχής, χωρίς ίχνος προσωπικής υστεροβουλίας, μια που ούτε πολιτικό πρόσωπο υπήρξα ποτέ, ούτε έθεσα τον εαυτό μου στην επιλογική κρίση του Πειραϊκού λαού, εκτός μόνο με τις μελέτες μου και τα βιβλία μου εκείνα που αφορούν την πολιτιστική πορεία του Δήμου μας.

         Θα ήθελα ακόμα να ρωτήσω, με σεβασμό και πολιτικό ήθος τον νέο μας δήμαρχο κύριο Γιάννη Μώραλη, εγγυητής της δημαρχιακής τάξης των πραγμάτων του Πειραίκού χώρου, θα είναι ο νέος μας δήμαρχος, ή μήπως ο πρώτος την τάξη εκλεγμένος δημοτικός σύμβουλος; Θα υπάρξει ταύτιση του νέου δημάρχου και σε ποιο βαθμό με τις αποφάσεις του πρώτου την τάξη δημοτικού συμβούλου; Και αν όχι, ποιος θα είναι ο κινητήριος μοχλός διακυβέρνησης της πόλης; Αυτός που εκλέχθηκε, ή αυτός που εκλέχθηκε πανηγυρικά αλλά δεν θα φαίνεται; Μήπως για πρώτη φορά στην Πόλη πραγματοποιείται ένας «ιστορικός-οικονομικός» συμβιβασμός; Και εγώ τουλάχιστον εύχομαι να έχει αίσιο αποτέλεσμα για όλες τις πλευρές το πείραμα αυτό.

Η πόλη του Πειραιά έχει ανάγκη όλα της τα παιδιά, όπου και αν αυτά ανήκουν, όποιον χώρο και αν εκπροσωπούν, ότι και αν πιστεύουν πολιτικά, όλες οι παραγωγικές τάξεις οφείλουν να έχουν φωνή και λόγο, το ίδιο και το εφοπλιστικό κεφάλαιο, στο οποίο ο Πειραιάς οφείλει πολλά, αρκεί, το πολιτικό παιχνίδι να είναι ξεκάθαρο, όσο το δυνατόν πολιτικά τίμιο, και να γνωρίζουν με σαφήνεια οι εκλογείς του δήμου μας τις προθέσεις όλων των εμπλεκομένων μερών. Η Δημοκρατία των ανοιχτών κοινωνιών όπως είναι αυτές συνήθως του Δυτικού κόσμου, είναι η Δημοκρατία όλων μας και όχι της μίας τάξης εναντίων της άλλης. Ούτε οι αντιπαλότητες θα πάψουν να υπάρχουν, ούτε οι οικονομικές ιδιοτέλειες, ούτε οι ιδεολογικές διαφορές, η σύνθεση όμως και η ανοχή και αποδοχή στους νέους πολιτικούς πειραματισμούς είναι αυτό που θα γεννήσει ή θα συμβάλλει στην ωρίμανση των κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών. Ο Πειραιάς, έχει ανάγκη από αυτήν την σύνθεση των διαφορετικών απόψεων, των πολιτικών αντιθέσεων, και ίσως και των τεράστιων οικονομικών διαφορών, μας χρειάζεται όλους, πέρα φυσικά από την ατομική του καθενός μας στον δικό του χώρο ιδιοτέλεια και μικροσυμφεροντολογισμό, που είναι αποδεκτό μέσα στην μικρή και ταλαίπωρη βιωτή του καθενός μας.

         Κάτω από αυτήν την προοπτική, αν δεν λαθεύω στις γενικές απόψεις μου, ελπίζω η εκλογή του νικητή πλέον συνδυασμού του κυρίου Γιάννη Μώραλη, του νέου μας δημάρχου, να είναι η ιστορικά ορθή για την πόλη του Πειραιά, και η συμμετοχή στον συνδυασμό αυτόν προσώπων αρκετά προβεβλημένων στον χώρο τους, σοβαρών επιχειρηματιών και εκπροσώπων του εφοπλιστικού κεφαλαίου, να αποβεί χρήσιμη, αποτελεσματική και ιστορικά δικαιωμένη για την πόλη του Πειραιά, και όχι μια ετεροβαρής σχέση επιλογής, που θα ωφελήσει μόνο τα ίδια συμφέροντα των δημοτικών συμβούλων και όχι μόνο.

          Αγαπητέ κύριε δήμαρχε του Πειραιά, κύριε Γιάννη Μώραλη.

Η Πόλη του Πειραιά, όπως και η πατρίδα μας γενικότερα, βιώνει μια απερίγραπτη πνευματική, ήθους, πολιτική και οικονομική κρίση. Η Χώρα μας, ακολουθώντας λανθασμένες πολιτικές και οικονομικές επιλογές που οφείλονται κατά κύριο λόγο στην πολιτική μας ηγεσία, αλλά και σε εμάς τους ίδιους τους Έλληνες, ή τουλάχιστον σε αυτήν την μερίδα του λαού και των ψηφοφόρων που ανάγκαζαν με τον έναν ή άλλον τρόπο να πάρουν οι εκλεγμένες ηγεσίες λανθασμένες αποφάσεις μόνο και μόνο για να κρατηθούν στην εξουσία, έφεραν τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα, δηλαδή πτωχεύσαμε. Και δεν πτώχευσε μόνο η πατρίδα μας, αλλά και εμείς οι ίδιοι. Πλανούνται όσοι πίστευαν ότι θα πτωχεύσει η πατρίδα μας αλλά εμείς θα παραμείνουμε βολεμένοι μέσα στον οικονομικό και κοινωνικό ιδιοτελή συμφεροντολογισμό μας. Η κρίση, μας άγγιξε όλους μας, άλλους λιγότερο άλλους περισσότερο, τα προβλήματα είναι κοινά, τουλάχιστον για την μεγάλη μάζα του λαού που οι περισσότεροι ανήκουμε. Είναι φρούδες ελπίδες να πιστεύει κανείς την σήμερον ημέρα, ότι οι εύπορες τάξεις της χώρας δεν θα κερδίσουν από την κρίση, το θέμα νομίζω είναι, πως θα αξιοποιήσουμε σαν λαός αυτό το κέρδος ή υπερκέρδος προς όφελος της κοινής μας πατρίδος και κατ’ επέκταση των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων.

         Είναι ιστορικά ορθό, καθένας ανάλογα την οικονομική του επιφάνεια, την πολιτική του ή ατομική του καταγωγή, την κομματική του ιδεολογία, την παιδεία του, τους κοινωνικούς του αγώνες, την ατομική του φιλοσοφία για την ζωή και την κοινωνία να έχει τις απόψεις του, να ερμηνεύει τα πράγματα γύρω του και να θέτει το στίγμα του μέσα στον χώρο και τον χρόνο της πρόσκαιρης παρουσίας του μέσα στην ιστορία.

         Το ίδιο και εγώ φυσικά, σαν πολιτικά σκεπτόμενος δημότης αυτής της πόλης, ποτέ δεν έκρυψα τις πολιτικές συγγένειες μου και τις θέσεις μου για κοινωνικά ζητήματα και ίσως πλήρωσα το τίμημα για αυτή μου την επιλογή, και στον χώρο του Πειραιά, δεν κοίταξα να τα έχω καλά με όλους γι ίδιον όφελος.  Εδώ και χρόνια φωνάζω, γράφω, και δημοσιεύω κείμενα για την παθογένεια και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει αυτή η πόλη και που δυστυχώς, χωρίς να μηδενίζω την προσφορά των προηγούμενων δημοτικών αρχών, μάλλον δυστυχώς οι ενέργειές τους υπήρξαν ατελέσφορες, ή σίγουρα μη αποτελεσματικές μακροπρόθεσμα για την πόλη του Πειραιά. Όσοι ασχολούμαστε με την ιστορία της πόλης, γνωρίζουμε τις παθογένειες αυτές, μόνο που δυστυχώς δεν θέλησαν να τις αλλάξουν ή αν θέλετε δεν μπορούσαν, τα προβλήματα, και οι συντεχνιακές ομάδες, ή η παντοδυναμία ορισμένων πληθυσμιακά κοινοτήτων έδεναν τα χέρια της εκάστοτε δημαρχιακής αρχής άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο.

Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος.

         -Η πόλη του Πειραιά έδιωξε τους κατοίκους της, ή τουλάχιστον δεν έκανε τίποτα μα απολύτως τίποτα για να τους κρατήσει στην πόλη.

         - Η πόλη του Πειραιά έδιωξε τις ναυτιλιακές εταιρίες από το πρώτο λιμάνι της χώρας, με αποτέλεσμα να μαραζώσει οικονομικά.

         - Η πόλη του Πειραιά έδιωξε τις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες που ιστορικά δούλευαν οι μεροκαματιάρηδες Πειραϊκές οικογένειες.

         - Η πόλη του Πειραιά αν και λιμάνι, δεν έχει τις προδιαγραφές εκείνες που θα της δίνουν την ατμόσφαιρα και την ταυτότητα του λιμανιού. Είναι περισσότερο ένα λιμάνι σταθμός για την είσοδο προς την πρωτεύουσα που γειτνιάζει ή τα νησιά του Αιγαίου πελάγους.

         - Η πόλη του Πειραιά αν και φτωχή πόλη, πόλη και λιμάνι των μεροκαματιάρηδων είναι μια ακριβή εμπορικά πόλη

         - Η πόλη του Πειραιά δεν έχει καλό συγκοινωνιακό δίκτυο, οι δρόμοι της είναι στενοί, και πολλοί από αυτούς είναι κακοφτιαγμένοι πράγμα που επιφέρει περισσότερες δυσκολίες. Η έλευση του ΤΡΑΜ μέσα από την πόλη μας- όπως έχω γράψει και άλλοτε στο μπλοκ μου- πιστεύω θα επιφέρει περισσότερα συγκοινωνιακά προβλήματα από όσα ενδεχόμενα θα έλυνε. Είναι λάθος η έλευση του ΤΡΑΜ μέσα από μια τόσο στενάχωρη συγκοινωνιακά πόλη, δεν θα ταλαιπωρηθεί μόνο ο τουρίστας, αλλά πρωτίστως και εμείς οι ίδιοι οι κάτοικοι αυτής της πόλης.

         ­- Η απόφαση της προηγούμενης δημαρχιακής αρχής για την ανοικοδόμηση του Παλαιού Ρολογιού, επιτρέψτε μου να σας γράψω, ότι είναι πολύ μεγάλο λάθος. Και μιλώ σαν ένα άτομο-συγγραφέας- που ασχολείται με την ιστορία αυτής της πόλης. Τα οικονομικά έξοδα για την ανοικοδόμησή του είναι πάρα πολλά, και δεν θα προσφέρει κατά την δική μου πάντα γνώμη τίποτα ούτε στην ιστορία ούτε στην ατμόσφαιρα της. Έχω δημοσιεύσει στο μπλοκ μου σχετικά κείμενα για το θέμα αυτό. Υπάρχουν άλλες προτεραιότητες που οφείλουν να υλοποιηθούν. Το Ρολόι, υπήρξε ένα αν θέλετε από τα σύμβολα της πόλης, όχι το μοναδικό. Η απόφαση του δοτού δημάρχου της δικτατορίας κυρού Αριστείδη Σκυλίτση να το γκρεμίσει ήταν ορθή και λειτουργική, ας μην ξανά επιστρέφουμε στα ίδια λάθη από πολιτικό πείσμα.

         - Η πόλη του Πειραιά πάσχει από την μη σωστή καθαριότητα. Δεν θέλω να πω ότι δεν καθαρίζεται, αλλά χρειάζεται περισσότερη και καλύτερη οργάνωση στον τομέα αυτόν. Και ασφαλώς, να αλλάξουμε και εμείς οι Πειραιείς στάση και να σεβόμαστε όπως του αξίζει τον δημόσιο χώρο, πράγμα που δυστυχώς δεν συμβαίνει.

         - Η πόλη του Πειραιά, δεν έχει χώρους στάθμευσης. Εγώ, δεν έχω αμάξι, χρησιμοποιώ για να μεταβώ στον τόπο της εργασίας μου και να επιστρέψω έξι δημόσια μεταφορικά μέσα, ακούω το τι λένε οι άνθρωποι, οι γηγενείς κάτοικοι αλλά και οι περαστικοί από την πόλη μας. Θα πρέπει η νέα δημοτική αρχή να προσέξει ιδιαίτερα αυτό το πρόβλημα μαζί με το συγκοινωνιακό.

          - Η πόλη του Πειραιά μάλλον θα πρέπει να δει τι θα κάνει, ή να απαλλαγεί από τα μεγάλα της γιαπιά που εμποδίζουν άλλες της λειτουργίες. Το πώς και με τι οικονομικά μέσα, είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο και σίγουρα θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα. Όμως οι εκλεγμένοι δημοτικοί άρχοντες, εκλέγονται για να λύνουν τα προβλήματα του χώρου τους και όχι να τα διαιωνίζουν ή κάνω λάθος;

         - Επιτρέψτε μου σας παρακαλώ τώρα, να αναφερθώ και στα λεγόμενα «πολιτιστικά» προβλήματα, μια που ερευνώ και δημοσιεύω μικρές ή μεγάλες εργασίες εδώ και χρόνια.

         Ο Πειραιάς, υπήρξε κάποτε ένα φυτώριο πολιτισμού. Όχι μόνο γιατί γέννησε και ανέθρεψε μεγάλα ονόματα που δημιούργησαν και μεγαλούργησαν στο Ελληνικό αλλά και διεθνές στερέωμα, όπως ο σκηνοθέτης Δημήτρης Ροντήρης, ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης, η ηθοποιός Κατίνα Παξινού, ο δάσκαλος και ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης, ο τραγωδός Αιμίλιος Βεάκης, ο ηθοποιός Γιώργος Κιμούλης, ο θαλασσογράφος Κωνσταντίνος Βολονάκης, ο βαρύτονος Γιάννης Αγγελόπουλος, ο ηθοποιός Δημήτρης Παπαμιχαήλ, ο λαϊκός τραγουδιστής Πέτρος Αναγνωστάκης, ο πολιτικός Κωνσταντίνος Σημίτης, ο ιστορικός και πολιτικός Παναγιώτης Πιπινέλης, οι τεχνοκριτικοί και καθηγητές Πανεπιστημίου Μάνος Στεφανίδης και Μανόλης Βλάχος, ο νυν αρχιεπίσκοπος Τυράννων και πάσης Αλβανίας κύριος Αναστάσιος Γιαννουλάτος, και αρκετοί συγγραφείς και ποιητές, όπως ο Λάμπρος Πορφύρας, ο Παύλος Νιρβάνας, ο συγγραφέας Διονύσης Χαριτόπουλος, ο σκηνοθέτης Τάκης Σπετσιώτης, ο Νίκος Χαντζάρας, η χορογράφος Μαρία Χορς, πολλοί δημοσιογράφοι και πολλοί μα πάρα πολλοί άλλοι καλλιτέχνες που τίμησαν την πόλη του Πειραιά στα πέρατα της οικουμένης και φυσικά και πάρα πολλοί καταξιωμένοι στον χώρο τους επιχειρηματίες. Σε βιβλίο μου πριν 8 περίπου χρόνια έχω καταγράψει πάνω από 3000 περίπου άτομα που συνέδεσαν την πορεία τους με αυτήν της πόλη μας.

       Αλλά και άλλοι καλλιτέχνες, όπως η Μελίνα Μερκούρη και ο μελωδός των ονείρων μας Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος έγραψε τα «Παιδιά του Πειραιά». Αξίζει η πόλη μας εκ των υστέρων να τους τιμήσει και να δώσει το όνομά τους σε δρόμους της πόλης μας ή σε κεντρικές πλατείες, ή σταθμούς του μετρό, η πόλη μας τους το οφείλει. Και φυσικά να μαζέψει όσο είναι δυνατόν το εναπομείναν έμψυχο υλικό κοντά της.

-         Νομίζω ότι είναι καιρός να αναδιοργανωθεί το ιστορικό αρχείο της πόλης, να στελεχωθεί με έμπειρο προσωπικό, να αλλάξει το ωράριό του, γιατί δεν είναι όλοι δημόσιοι υπάλληλοι και δεν σχολούν στις 2, να ανοίγει και τα Σάββατα, να γίνουν αποδελτιώσεις των Πειραϊκών εντύπων, του τοπικού τύπου, των διαφόρων αρχείων, ώστε να ξεδιπλωθεί με πιο σύγχρονα μέσα η ιστορία της πόλης, και να γίνει κτήμα όλων των Πειραιωτών. Το ίδιο αξίζει να γίνει και με την Δημοτική μας Βιβλιοθήκη, να επανέλθει σε ένα ωράριο πιο λειτουργικό για τους ερευνητές και τους κάθε είδους ενδιαφερόμενους, να μπορούν να φωτοτυπηθούν τα κείμενα εκείνα που αξίζει να γίνουν γνωστότερα στους Πειραιώτες, και όχι να καταφεύγουμε σε πανάκριβους συλλέκτες, στην Αθήνα, ή άλλους εμπορικούς χώρους για την αγορά και την μελέτη τους. Θα άξιζε να γίνουν επανεκδόσεις Πειραιωτών συγγραφέων, με βάση τα νέα ερευνητικά δεδομένα και εκδοτικές συνθήκες.

-         Οφείλει ο δήμος του Πειραιά να γνωρίσει το τεράστιο αυτό δυναμικό πρωτίστως στους μαθητές των Σχολείων του Πειραιά και έπειτα και στους εκτός Πειραίκού χώρου.

Μήπως θα πρέπει ο δήμος να βοηθήσει στην επαναλειτουργία ορισμένων κινηματογραφικών αιθουσών; Γίνεται μια πόλη να μην έχει έστω έναν θερινό κινηματογράφο; Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε και για θεατρικές αίθουσες. Ο Πειραιάς έδιωξε τόσο το κινηματογραφόφιλο κοινό όσο και τους θεατράνθρωπους, δεν υπάρχει μια θεατρική αίθουσα πέραν του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Μήπως το στολίδι και κόσμημα του Πειραιά, και κέντρο πολιτιστικής αναφοράς, θα πρέπει σιγά και σταθερά να λειτουργεί για το Πειραϊκό κοινό.

Δεν είναι πλέον καιρός ο Πειραιάς, εννοώ την δημοτική του αρχή, να συγκεντρώσει ένα φωτογραφικό και άλλο βιογραφικό υλικό για τους καλλιτέχνες του Πειραίκού χώρου από την ίδρυση του δήμου μας μέχρι σήμερα; Μήπως οφείλουν οι δημοτικοί καινούργιοι άρχοντες που θα αποφασίζουν από εδώ και στο εξής για την τύχη της πόλης μας, να ζητήσουν μια έστω φορά να μας γνωρίσουν, να μας ακούσουν, και ίσως να βγει κάτι καλό από αυτή την συνάντηση πέρα από τις διάφορες συντεχνίες, κλίκες, πολιτικές ή κομματικές σκοπιμότητες.

Το Αρχαιολογικό μας Μουσείο, πόσοι Πειραιώτες γνωρίζουν τα θαυμάσια εκθέματα που αυτό έχει; Μήπως θα πρέπει να ακολουθηθεί μια άλλη μη κρατικίστικη, δημοσιοϋπαλληλική πρακτική; Χωρίς να απαξιώ τις προσπάθειες που μέχρι τώρα έχουν γίνει.

         Οφείλει η καινούργια δημοτική αρχή, να γνωρίσει τους ανθρώπους που εργάζονται σταθερά και αθόρυβα για την πόλη, και άλλους που δεν παύουν να είναι παιδιά του Πειραιά πριν κλείσει ο βιολογικός τους κύκλος, γιατί μετά θάνατο, ας μην το σχολιάσουμε καλύτερα.

          Ασφαλώς κύριε δήμαρχε του Πειραιά, κύριε Γιάννη Μώραλη, κατανοώ ότι αυτά και πολλά άλλα χρειάζονται χρήματα, χρειάζονται οικονομικοί πόροι, και οι ανάγκες του Δήμου είναι τεράστιες, όμως ίσως επιτέλους αξίζει να γίνει μια αρχή, πέρα επαναλαμβάνω από συντεχνίες, κλίκες, ομαδούλες, πολιτικές ή κομματικές σκοπιμότητες.

Ο Πειραιάς, αξίζει μια καλύτερη τύχη, αξίζει να κάνει μια σύνθεση των επιμέρους πολιτιστικών, οικονομικών, και κοινωνικών δυνάμεων, αν χαθεί και αυτή η ευκαιρία, τότε ίσως επαληθευτεί και η ιεροκρυφίως άποψη, ότι άλλα συμφέροντα εξέλεξαν την νέα δημοτική αρχή.

Εγώ τουλάχιστον, δεν θέλω να το πιστέψω, ανεξάρτητα από το τι ψήφισε ο καθένας από εμάς, γιαυτό και σας απευθύνω αυτήν την ανοιχτή επιστολή, ευχόμενος σε όλους τους νεοεκλεγέντες δημοτικούς συμβούλους όλων των πολιτικών παρατάξεων και σε εσάς προσωπικά, καλή και χρηστή εξουσία προς όφελος πρώτα της πόλης, και φυσικά και της υμετέρας δημαρχιακής υστεροφημίας.

Με εκτίμηση ένας Πειραιώτης.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, Σάββατο, 31 Μαΐου 2014.        

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2014

                   Ευρωεκλογές 2014

«Πασών ολιγοχρονιώτεραι των πολιτειών

   εισίν ολιγαρχία και τυραννίς»

                                        Αριστοτέλης              

         Εκλογές αύριο, Κυριακή 25 Μαΐου του 2014, η μεγάλη του Χριστού Εκκλησία μας,-βοήθειά μας-εορτάζει την μνήμη Του Τυφλού και την Γ εύρεση της κεφαλής του Ιωάννου του Προδρόμου, με την ελεήμονα ανοχή του καλού μας Θεούλη,

του Έλληνα Θεού,-μην το ξεχνάτε περικαλώ,- βρε παιδιά αυτή η τιμία κάρα πόσες φορές έχει βρεθεί, ούτε η λερναία ύδρα να ήταν, άσε δε αυτό το Τίμιο ξύλο, ούτε ο Χαλίλ Γκιμπράν από τον Λίβανο δεν είχε τόση φαντασία ώστε να γράψει για τις τόσες ευρέσεις στον Κήπο του Προφήτη του.

Οι συνέλληνες αγαπητοί και πολύ φίλτατοι μου ψηφοφόροι, οι συνέλληνες ως τυφλοί-πως το είπε στον άνακτα Οιδίποδα και γεννήθηκε η τέχνης της τραγωδίας και από τότε, κουτσοί, στραβοί, χωλοί, με το ένα χέρι κάγκελο και το άλλο με το λευκαντικό της γνώσης στο χέρι, με το σκουλαρίκι στον αφαλό και τη γλώσσα, και οι άλλες αδερφές θεατρόφιλες δυνάμεις γεμίζουν την Επίδαυρο και τον χώρο του Ηρωδείου; Αυτός καλέ ο αρχαίος μάντης, ο δίφυλος Τειρεσίας-ναι-ναι καλέ, αυτός που επτά χρόνια ήταν γυναίκα και επτά άντρας, αχ! τη τύχη και αυτή, τότες έπρεπε να ζήσω και εγώ, όχι σήμερα που για να βρεις αρσενικό και να σου κάτσει πρέπει να γραφτείς στην αγροτική κόβα της Μακρινίτσας, εκεί που η κυρά μας η μαμή ξεγεννούσε με το λύχνο του άστρου, και όταν έλεγε αγόρι εννοούσε την Νινή Ζαχά, και όταν έλεγε κορίτσι σου έβγαινε ο νυν δήμαρχος Μαραθώνος ο Ηλίας Ψινάκης,-με την καλή έννοια παρακαλώ-ας όψεται η σκρόφα η γεροντομαούνα Ήρα, η γυναίκα του πεταχτούλη Διούλη, αυτού που δεν άφηνε ούτε θηλυκή κατσίκα, ούτε κύκνο, ούτε αγελαδίτσα που να μην τα φλερτάρει και όχι μόνο, αλλά και άλλα πονηρά έκανε αυτός ο πατήρ Θεός των Θεών και των ανθρώπων. Και όσα από τα πετεινά του ουρανού και της γης του γλύτωσαν έτρεξαν φοβισμένα και κρύφτηκαν στην Κιβωτό του άλλου μπερμπάντη. Τώρα, γιατί ο άντρακλας και μόρτης Δίας, μόνο τον Γανυμήδη ηράσθη εκ Φρυγίας αυτό ποτέ μου δεν το κατάλαβα, τόσοι ωραίοι Θετταλοί σαν την Γεωργία Βασιλειάδου, τόσοι καλλίγραμμοι Κρήτες σαν την Μάρθα Καραγιάννη, τροφαντοί ως Πειραιώτες καρβουνιάρηδες που το στρίβουν το πόμολο, πεταχτούληδες Κερατσινιώτες που το πάνε το γράμμα, Έλληνες άντρες, που μπατάρει η σπλήνα τους, που στενάζουν όταν βλέπουνε σε επανάληψη το ρεμάλι της Φωκίωνος Νέγρη και τον Άλκη Γιαννακά, υπήρχαν από παλιά σε αυτήν την χώρα, π.χ. ένας Αγάθωνας, ένας Τρύφων Σαμαράς, ένας πιτσιλωτός από τα βορινά έδρανα του Πειραιά, τι διάολο μόνο στην Φρυγία υπήρχαν ωραία τσοπανόπουλα, καλά κάνω εγώ και δεν ανάβω κεράκι στον μπαγαπόντη Δία, ούτε λούπινο δεν του προσφέρω, ούτε την ροζ κορδελίτσα που με βάπτισαν και την κρατάω ακόμα κάτω από το μαξιλαράκι μου για να την δώσω στον κόκκινο πρίγκιπα μου, πριν πάω πίσω λοιπόν στην μαμά μου στην καμαρά μου την παιδική που τραγουδάει και η Αρλέτα, έτσι, για να σκάσει ο ειδωλολάτρης και παγανιστής κοντοπίθαρος παγοπώλης της Καστέλλας, αυτός που πουλώντας βιβλία ομνύει στα κρεμασμένα εσώρουχα του Νεοκλασικού.

      Όλοι αυτοί λοιπόν θα τρέξουν με χάρη και τσαχπινιά, και να οι κομματικές πιρουέτες, να τα μελιστάλαχτα συντροφομαχαιρώματα, να τα ταξίματα στον άγιο Φανούριο της Τρόικας, να τα ευρωλιγούρια με το χωνάκι παγωτό να σου τάζουν διορισμό στις Βρυξέλλες το δύο χιλιάδες εικοσιοκτώ, να σε διορίζουν τροχονόμο στην σήραγγα της Μάγχης, να σου δίνουν γωνία θέση λουκουματζή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να σε αναγορεύουν κυρίαρχο άρχοντα στις δημόσιες Βεσπασιανές της Ουκρανίας, να σου ψιθυρίζουν στο αυτί λόγια για την καταστροφή της τιμίας ημών και υμών πατρίδος αν ξεχάσεις να κλείσεις τον διακόπτη της βρύσης της τουαλέτας την ώρα που θα πας να ψηφίσεις, και να οι τσάντες με τα φάρμακα για την πίεση προσφορά στις επαναληπτικές για τις δημοτικές, να τα χάπια για την συχνοουρία δωρεάν για τον δεύτερο γύρω των νομαρχιακών, να τα χρωματιστά πλαστικά άνθη στις γραίες που τους έβαλαν στην τσέπη το ψηφοδέλτιο-μαζί με ένα μπουκαλάκι κολλαγόνου για την επιδερμίδα-που τους έδωσε στην λαϊκή μια γειτόνισσα χαρτορίχτρα. Παιδιά, μεταξύ μας, έτσι και σου πει μια φιλενάδα που γνωρίζω το κουπάκι-και έχει τα κέφια της φυσικά-δεν πρόκειται να ξαναδείς μείωση του μισθού σου μέχρι την εξόφληση του Ελληνικού χρέους. Και να φωνάζουν τα μεγάφωνα για τον κυρίαρχο λαό που εξαπατήθηκε από την κακιά μάγισσα Μέρκελ, να σκούζουν οι κομματικοί υποψήφιοι για την τερηδόνα της Κριστίν Λαγκάρτ, να ανεβαίνουν σε μιναρέ και να διαβάζουν ρήσεις του Καζαντζάκη, να απειλούν με νέα ειδικά δικαστήρια οι ανεξάρτητοι σκιέρ της χωματερής των άνω Λιοσίων, να πηγαίνουν πόρτα-πόρτα οι πλασιέ για τα καλλυντικά της μπλε πάπιας και πράσινης χήνας του Κοινοβουλίου, και από κοντά τα κόκκινα πανέρια για τα φθινοπωρινά τζάκετ, τις χλαίνες και τα άρβυλα που μας έμειναν από την εποχή του εμφυλίου πολέμου, αυτά τα μπαλωμένα ρούχα, τα άπλυτα που άδει και η Γλυκερία, που δεν μπαίνουν στο πλυντήριο της ιστορίας γιατί γάνιασαν τόσο, που το κόκκινο της καρδιάς μας δεν το αντέχει και δεν υπάρχουν πια και οι σκάφες με το λουλάκι και την ποτάσα για να τα καθαρίσουν από τον αστικό κοινοβουλευτισμό. 
Φτερά και μπάζα, φτερά και μπάζα, φτερά και μπάζα (τρεις) που φώναζε στον ύπνο του ένας γονατογράφος γραφιάς που το πήγαινε το γράμμα, αλλά κανείς δεν το άνοιγε και κανείς δεν το διάβαζε, και έτσι πάλι η κοκκινοσκουφίτσα έμεινε στα αζήτητα της επαναστατικής ιστορίας. 
Γιατί ο τιμημένος λαός καλόμαθε στο καθισιό και στην εθνική μας αγαθοεργή ρεμούλα, αυτήν που εξάγουμε τυλιγμένη με μπόλικη αλαλία και στας καταραμένας Ευρώπας, έτσι για άλλη μία φορά ούλοι οι συνταξιούχοι και οι συνταξιούχισσες-ναι καλέ αυτές του ασθενές φύλου που αφού θάψουν τον άντρα τους για τα καλά, διαμαρτύρονται ότι το ΙΚΑ δεν τους δίνει διπλή σύνταξη-άτιμη κοινωνία άλλους θάβεις και άλλες στέλνεις διακοπές με τον κοινωνικό τουρισμό,(παρένθεση εμού του ιδίου, φταίει μετά ο κυρ Αλέξανδρος από την Σκιάθο που γράφει αυτά που γράφει για τις γραίες του ΙΚΑ και του ΜΙΚΑ;) κρατώντας τις εξετάσεις του μικροβιολόγου τους στο δεξί χέρι και την ΑΤΑ στο αριστερό, την κλαρωτή φούστα από το εργοστάσιο του Αιγαίου-τι τιριτιτή που τραγουδούσε και η Μαριάννα Τόλη-και το σκαρπίνι το νυφιάτικο για γούρι, κατέβηκαν να συμπαρασταθούν στους αγανακτησμένους της χρυσής πούλιας, φωνάζοντας έξαλλες: ο κάτω ουρανίσκος, ο πάνω ουρανίσκος. Που είναι η μασέλα;   

         Λόγια, λόγια, λόγια που τραγουδούσε τόσο όμορφα και μελωδικά ένας πάντα καλοντυμένος και με άψογη παρουσίαση τραγουδιστής, ο Φίλιππος Νικολάου.(Εμένα μου αρέσει το άλλο, το σουξεδάκι των πάσης φύσεως φυλής και φύλου και θρησκεύματος καψούρηδων, παρά λίγο να πω καμπούρηδων του έρωτα, το "Στο άδειο μου πακέτο"). Και καθώς άλλοι περιμένουν το αποτέλεσμα του «δημοψηφίσματος» για να πάρουν τα κόκκινα τρόπαια και να τρέξουν στα βουνά και τις ραχούλες, στις στάνες και τις στρούγκες, στις πλατείες και τα χαλάσματα για να διαλαλήσουν το νενικήκαμεν, νενικήκαμεν, νενικήκαμεν(τρεις) φωτιά στα μπατζάκια μας, κάτι αρχίζει να κινείται στο υπογάστριο μας, και άλλοι περιμένουν το «ατύχημα» για να προβούν σε μια πολιτική ενδοσκόπηση, να ομφαλοσκοπήσουν για το τι είναι ο άνθρωπος όπως έλεγε και ο Δημήτρης Καλυβοκάς με το καβουράκι στις χήρες με το ξώπλατο, λέγοντας ότι η πατρίς, η τιμία ημών πατρίς γυρίζει σελίδα, βουρ και ντιρλαντά για τα νέα μέτρα, ημείς και υμείς συνέλληνες της εσωτερικής διασποράς, σύντροφοι ψηφοφόροι που επάθατε φορολογική ανοσία-και ας μην τα φάγαμε όλοι μαζί-ημείς και υμείς λέγω,(Γκόρτσος-Γκόρτσος) την Δευτέρα θα είμαστε και πάλι μαζί, ομού με τα αδιέξοδά μας, κοινωνικά και προσωπικά, ομού με τα χαμένα όνειρά μας, ομού με την χαμένη σύνταξή μας, ομού με την ψωραλέα υπερηφάνειά μας, διότι η πατρίς απεφάνθη, εσείς στο χώμα και εγώ στο Ευρώ. 

      Έτσι λοιπόν, για την τιμή της γαλανόλευκης που κάποτε ως παίδες τραγουδούσαμε περιχαρής σαν γύφτικα σκερπάνια: «Της πατρίδος μου η σημαία έχει χρώμα γαλανό και στην μέση χαραγμένο ένα κάτασπρο σταυρό…», ή το άλλο "πάντα και όπου σε αντικρίζω με λαχτάρα σταματώ και περήφανα δακρύζω..."-αχ! βρε Μάρθα Βούρτση τι κλάμα έριχνες για μας τα πατριωτόπουλα και ξεράθηκε το χώμα έκτοτε-τότες που τρώγαμε ψωμί βουτηγμένο σε νερό πασπαλισμένο με ζάχαρη, ή χτυπούσαμε το αυγό με την ζάχαρη και το κακάο και δεν μας το έπιαναν ως τεκμήριο διαβίωσης, έτσι αυριανοί ψηφοφόροι και μεθαυριανοί αγωγιάτες της ζωής και του μόχθου σας αναφέρω ορισμένα κείμενα που βρήκα σε ένα φάκελο κρυμμένο στο χρονοντούλαπο της μνήμης και αναφέρονται στην πολιτική, την δημοκρατία και την παιδεία και είναι γραμμένα από διάφορους παλαιούς γραφιάδες που κάποτε όταν δεν είχαμε τηλεόραση αγαπούσαμε και σεβόμασταν διαβάζοντάς τους, και ας μην τους είχαμε γνωρίσει ποτέ. Κάποτε ο λόγος αυτός στέκονταν βοηθός και παραστάτης για τις επιλογές που κάναμε στην πολιτική και κοινωνική ζωή μας, κάποτε, που ψηφίζαμε-αν γινόταν αυτό και δεν είμαι αιθεροβάμων-με γνώμονα το κοινό καλό, που ήταν και ατομικό καλό, κάποτε που η ψήφος δεν ήταν διορισμός στο δημόσιο, αλλά ευθύνη και σεβασμός προς τις μελλούμενες γενιές. 
Κείμενα ποιητικά και πολιτικά που ζουν μέσα στην διαχρονική ανθρώπινη ιστορία. Γνωρίζοντας πλέον, ο τάλας εγώ, ότι οι ανθρωπιστικές επιστήμες ίσως και να μας ήταν ανέκαθεν άχρηστες, μια που τι θέλει το ανθρώπινο ζώο της Κιβωτού, φαΐ πιοτό και φταίει ο έρωτας για ότι μου συμβαίνει, που άδει και η Ελληνίς λαίδη. Εμένα μου αρέσει το άλλο, το "Σήμερα, η ζωή μου όλη Σήμερα" του θρυλικού Σταμάτη Σπανουδάκη. Αλλά ποιός ακούει και γιατί;   

Κείμενα οδοδείκτες της πολιτικής μας επιλογής, κάποτε, και ίσως, και στο μέλλον.

Καλό βόλι Έλληνες, προσοχή στις εκπυρσοκροτήσεις.

* Πολιτευόμενος και πολίτης

         Θα ήταν διασκεδαστικό, αν αποφάσιζα να γράψω κάποτε για τις σχέσεις του πολίτη με τον πολιτευόμενο, αυτή την πολύπρακτη και κωμωδία και τραγωδία που αναγκάζει στο τέλος και τους δυό να ψευδολογούν ασύστολα και να προσπαθούν ο ένας να εξαπατήσει τον άλλο. Πολιτευόμενος που δεν είναι ικανός να μεταβάλλει το γραφείο του σε «κέντρο διερχομένων» και να καταδαπανηθεί, και υλικά, και πνευματικά και ψυχικά, για να διεκπεραιώσει τα πάντα, ακόμη και τα πιο παράλογα, είναι χαμένος. Γιατί ο «λαός» έχει συνηθίσει να τα περιμένει όλα από τον πολιτευόμενο, από το Κράτος.

         Χρειάζεται μια τίμια, στα σωστά μέτρα και ασταμάτητη συνεργασία του πολίτη με το κράτος και του κράτους με τον πολίτη, για να μπορέσουμε, επιτέλους να σταθούμε στα πόδια μας. Μια τίμια συνεργασία, αυτό πρέπει να το υπογραμμίσω.

                                 Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος

* Η Ουγγρική Εξέγερση

         Ακούσατε τα λόγια της παρθένας:

Τους πολλούς παραποιεί ο Ένας.

Ανάλογα με τους καιρούς ντύνεται τον χιτώνα

του Στρατηγού και ανακηρύσσεται «δια βοής» στην Αγορά

ο Υπέρτατος.

Άρχων που περιβάλλεται τη μεγαλοπρεπή πορφύρα

με σκήπτρο και με στέμμα ελέω Θεού

που ευλογεί με τιάρα και με μίτρα-που εν ονόματι

του Κόμματος και του Λαού προχωράει με κάννες και

μ’ ερπύστριες

(άντε σύ χελιδόνι-τσιουτσίουσε αν κοτάς!)

Εωσότου το Σώμα του Στρατού και το Σώμα του Ανθρώπου

γίνουν όπως το θέλησε και η θεωρία-Ένα.

Προ παντός η σκοπιμότητα

φτάνει κι εκείνη από ψηλά σαν άγγελος του Ρούβλιεφ

είναι τέρας΄

ποιο το φως το αληθινόν κανείς δεν ξέρει.

Προσοχή Μαρία Νεφέλη-κατά-δω το αυτόματο

κι εσείς όσοι οπλισμένοι

νάνοι του παραμυθιού μάγισσες και θηρία

γυναίκες άντρες με τσαπιά ξινάρια

Η Μαρία Νεφέλη λέει:

ένα φεγγάρι ανήκει στην Αμερική

μά μια ψυχή που δεν πουλιέται-στα Μάταλα ή στο Κατ-

     μαντού.

Κάθε καιρός κι ο Στάλιν του.

Όταν ακούς «τάξη» ανθρώπινο κρέας μυρίζει.

                         Οδυσσέας Ελύτης

* Η σχέση με τον εαυτό μας

      

         Δεν χρειάζεται να αναλύσω διεξοδικά το γιατί ο Νεοέλληνας βρίσκεται σε σύγχυση ταυτότητας. Το πρόβλημα ξεκίνησε μετά την απελευθέρωσή μας το 1821-9. Ένας λαός που ζούσε ακόμα σε φεουδαρχική κοινωνική διάσταση βρέθηκε αντιμέτωπος:

α)με τη Δυτική Ευρώπη που του ζητούσε να είναι Ευρωπαίος (χωρίς να έχει ζήσει κανένα από τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Δυτική Ευρώπη), και

β) με τους Έλληνες και ξένους ελληνολάτρες που του ζητούσαν να είναι Αρχαίος Έλλην. (Του έφτιαξαν και «αρχαιοελληνική» γλώσσα-μαϊμού. Και ο λαός έγινε σαν την καθαρεύουσα: ψεύτικος, ψευδεπίγραφος).

         Από τότε μας προέκυψε ένα πρόβλημα ταυτότητας σε διάσταση χώρου και χρόνου. (Ευρώπη-Αρχαίοι).

         Το πρόβλημα αυτό επιτείνεται κι από την αδυναμία μας για κριτική θεώρηση του εαυτού μας. Κυκλοθυμικά κινούμαστε ανάμεσα στην υπερτίμηση και υποτίμηση.

Πότε είμαστε ο εκλεκτός, περιούσιος λαός (που πρέπει να σιτίζεται δωρεάν στο διεθνές πρυτανείο) και πότε η άθλια Ψωροκώσταινα. Μας συνοδεύει το μόνιμο συναίσθημα του «ριγμένου».

         Η εθνική μας ανασφάλεια ξεσπάει στις εθνικές υστερίες (περίπτωση Duroselle). Η ίδια ανασφάλεια οδηγεί στην εκδήλωση επιθετικότητας απέναντι σε ακίνδυνους στόχους (π.χ. Σκόπια).

         Η αργοπορημένη αστικοποίηση και εκβιομηχάνιση δεν επέτρεψε ποτέ τη δημιουργία μιας κοινωνίας πολιτών.

                          Νίκος  Δήμου

*  Οι  Εχθροί

         Τον Ύπατο τρεις σοφισταί ήλθαν να χαιρετήσουν.

Ο Ύπατος τους έβαλε κοντά του να καθίσουν.

Ευγενικά τους μίλησε. Κ’ έπειτα, να φροντίσουν,

τους είπε, χωρατεύοντας. «Η φήμη φθονερούς

κάμνει. Συγγράφουν οι αντίζηλοι. Έχετ’ εχθρούς.»

Απήντησ’ ένας απ’ τους τρεις με λόγους σοβαρούς.

«Οι τωρινοί μας εχθροί δεν θα μας βλάψουν ποτέ.

Κατόπι θα ‘λθουν οι εχθροί μας, οι καινούριοι σοφισταί.

Όταν ημείς, υπέργηροι, θα κείμεθα ελεεινά

και μερικοί θα μπήκαμε στον Άδη. Τα σημερινά

τα λόγια και τα έργα μας αλλόκοτα (και κωμικά

ίσως) θα φαίνονται, γιατί θ’ αλλάξουν τα σοφιστικά,

το ύφος και τας τάσεις οι εχθροί. Όμοια σαν κ’ εμένα,

και σαν κι αυτούς, που τόσο μεταπλάσαμε τα περασμένα.

Όσα ημείς επαραστήσαμεν ωραία και σωστά

θα τ’ αποδείξουν οι εχθροί ανόητα και περιττά

τα ίδια ξαναλέγοντας αλλιώς (χωρίς μεγάλον κόπο).

Καθώς κ’ εμείς τα παλιά είπαμε μ’ άλλον τρόπο.»

                      Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

* Παιδεία και Πολιτική

         Η παιδεία μιας κοινωνίας είναι ομόλογη με τους στόχους της κοινωνίας αυτής, και η πραγμάτωση των στόχων αυτών αποτελεί καθήκον και δικαίωμα της πολιτείας που την εκφράζει. Σε πολιτείες που εφαρμόζουν συστήματα ολοκληρωτικά η παιδεία υποτάζεται στους ανελεύθερους θεσμούς των και υποχρεώνεται απροσχημάτιστα να τους υπηρετήσει και να τους στηρίξει θεωρητικά.

Σε τέτοια περίπτωση η παιδεία απογυμνώνεται από τα πιο ουσιαστικά της στοιχεία και προχωρεί στην αυτοκαταστροφή της, καθώς είναι αναγκασμένη να αρνηθεί το καίριο και θεμελιακό βάθρο της, την ελεύθερη σκέψη και τον δημιουργικό διάλογο, που είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την κατάχτηση αυτού που συνιστά τη μόρφωση των πολιτικών γενικά, των νέων ειδικότερα. Όποια μορφή κι αν πάρει ένα ολοκληρωτικό πολιτειακό σύστημα και όποιους στόχους κι αν προσπαθεί να επιτύχει, στον τομέα της παιδείας ενεργεί αρνητικά και αντιδραστικά.

         Στα δημοκρατικά καθεστώτα, που πιστεύουν στα βασικά δικαιώματα του πολίτη και που στηρίζουν όλη τους τη δομή σε ελεύθερους θεσμούς, η παιδεία έχει τις θεωρητικές της δυνατότητες να επιτελέσει απρόσκοπτα το έργο της. Η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, απαράγραπτα και συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών, αποτελούν την αφετηρία για τις παραπέρα νόμιμες διεργασίες μέσα στον πνευματικό χώρο, από τις οποίες θα προέλθουν όλα εκείνα τα συστατικά στοιχεία που θα συνθέσουν την παιδεία των πολιτών. Αυτό όμως αποτελεί ένα γενικό θεωρητικό σχήμα που δε βρίσκει πάντοτε στην πράξη την ιδανική του εφαρμογή.

                  Μανόλης Ανδρόνικος

* Ένα πρωί

         Ένα πρωί

θ’ ανοίξω την πόρτα

και θα χαθώ

με τ’ όνειρο της επανάστασης

με την απέραντη μοναξιά

των δρόμων που θα καίγονται,

μες την απέραντη μοναξιά

των χάρτινων οδοφραγμάτων

με τον χαρακτηρισμό-μην τους πιστέψεις!-

Προβοκάτορας.

                Κατερίνα Γώγου

* Περί Δημοκρατίας

        Η ελευθερία είναι το πρώτο και ύψιστο ιδανικό του ανθρώπου. Η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού είναι γιομάτη από αγώνες σκληρούς, όλο αίμα, για την απόκτησή της. Οι άνθρωποι ζήταγαν να ελευθερωθούν από τους ολίγους απάνθρωπους που τους βασάνιζαν και τους τυραννούσαν για να άρχουν και να τους εκμεταλλεύονται. Η ιστορία των προγόνων μας είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα ανθρώπων ελεύθερων. Τέτοια έννοια έδιναν στην ελευθερία και τέτοιο σεβασμό είχαν, που με λύπη τους αναγκάζονταν να αδικήσουν ανθρώπους καθ’ όλα έντιμους και ενάρετους, που μάλιστα τους έσωσαν από τις επιδρομές των βαρβάρων μόνο και μόνο γιατί απόκτησαν δύναμη τεράστια και υπήρχε φόβος μια μέρα να τους επιβληθούν σαν τύραννοι…».

                  Γιάννης Μαγκλής

* Φευ! Ξένοι προς ημάς αυτούς οικείοι προς τους ξένους

     ουδ΄ ελάχιστην έχοντες φιλοτιμίαν γένους

και πάσαν θυσιάζοντες αρχήν εις το συμφέρον

να φέρει μέλλον και παρόν αφήσαμε το φέρον.

Τον μεν λαόν τον άλλοτε συναθλητήν γενναίον

εις φορολόγους όνυχας αφήσαμεν ορνέων.

Ημείς δ’ εγίναμεν ημών αυτών οι χειροκτόνοι

διότι όλοι χαμερπώς εκλίναμεν το γόνυ

εμπρός εις τον ελάχιστον βασιλικόν Γραφίσκον

ως Πέρσαι εις του λάμποντος ηλίου των τον δίσκον.

               Αλέξανδρος Σούτσος

* Ελληνικός Πολιτισμός

         Υπάρχει μια αδιάσπαστη αλληλουχία, μια γραμμή που ενώνει την πολιτιστική αξία του αρχαιοελληνικού πνεύματος με το σύγχρονο, όσο και αν αυτή η γραμμή φαίνεται πως διακόπτεται περιοδικά-σε συνάρτηση με τις ατυχίες του Γένους-και μόλις επισημαίνεται με μερικές τελείες που εναλλάσσονται με μικρές ή μεγαλύτερες παύλες, για να ενοποιηθεί πάλι στη σημερινή εποχή, σε μια ευθεία αδιάκοπη.

         Οι Έλληνες που έγιναν Γραικοί, Ρωμιοί (και ταπεινωτικά Γραικύλοι), Βυζαντινοί, και Γκιαούρηδες(σαν ραγιάδες της Οθωμανικής αυτοκρατορίας), πάθανε όπως ήταν επόμενο πολλές φυλετικές και πολιτιστικές αβαρίες, μα όσο κι αν τους έφθειραν τα κράτη που τους επεβλήθηκαν, πάλι κάτι τους άφησαν, έστω και τραυματισμένο: τον βαθύτερο οργανικό δεσμό με το παρελθόν, που κάθε στιγμή της πικρής ιστορίας, ή γλώσσα-σαν φορέας του αρχαιοελληνικού πολιτισμού-ξαναζωντάνευε.

                        Ιάσων Ευαγγέλου

*  Λόγος για την πατρίδα

         Όταν ένας γελωτοποιός κυβερνά,

Χρέος έχει ένας ποιητής αληθινός να μιλήσει.

Δικαίωμα έχει από ψηλά δοσμένο να ραπίσει

τους δήμιους, να παραμερίσει την κουστωδία, εκείνους,

που όπως στ’ αρχαία χρόνια οι Βάρβαροι

δικαίωμα δεν έχουν κανένα στο χώμα μας,

και να πετάξει στον νεκρόν αυτόν ένα τριαντάφυλλο

σαν έναν όρκο στην Ελλάδα.

              Νικηφόρος Βρεττάκος

* Ελλάδα: μια χώρα…  ρετρό

         Το ξαναλέμε. Ο ελληνισμός είναι πολυκεντρικός και πολυδιασπασμένος. Ο ελληνισμός σήμερα έχει πατρίδα τη γη.

         Αλλά πώς να το καταλάβουν αυτό οι φοροφυγάδες όλων των κομμάτων, που τους χρειάζεται μια πατρίδα για να ασκήσουν τα «καθήκοντά» τους. Γιατί φωνασκούν, νομίζετε, όλοι αυτοί για την πατρίδα και τη θρησκεία; Πιστεύετε ότι η Πατρίδα και η θρησκεία είναι αυτό που τους ενδιαφέρει; Τους ενδιαφέρει μόνο το κοινωνικό μόρφωμα που θα δημιουργήσει, όπως, όπως, το πλαίσιο εντός του οποίου θα ασκήσουν την παραδοσιακή ελληνική τέχνη της απάτης. Μια κίβδηλη κοινωνία έχει ανάγκη από ένα κίβδηλο κράτος προκειμένου να ασκήσουν την τέχνη τους οι κιβδηλοποιοί ιδεών και νομισμάτων.

         Φυσικά, οι απατεώνες θα συναντούσαν προβλήματα και συνειδησιακά και ψυχολογικά, αν η Εκκλησία δεν τους έδινε κάθε τόσο άφεση αμαρτιών δια της εξομολογήσεως και της μετανοίας. Άλλωστε, εδώ στην Ελλάδα, ο κάθε καλός κλέφτης είναι κι ένας το ίδιο καλός χριστιανός.

                       Βασίλης  Ραφαηλίδης

* Γράμματα στον υπόνομο

         Οι απελπισμένοι δεν φοβούνται τα μεγάλα λόγια

έτσι θα ‘ρθει ο καιρός που θ’ ανοίξω το παράθυρο

και θα χαιρετήσω τα χαμένα καράβια

«για ποιο ταξίδι ονειρευτό» όπως έλεγε νέος σχεδόν παιδί,

ένας φίλος μου ποιητής-

α, ζήσαμε μεγάλα χρόνια, όμως πράγματα ασήμαντα μας

πέθαναν

κι αυτό το ωραίο όνειρο μας πήγε τόσο μακριά που δεν

ξαναβρήκαμε το δρόμο

με τα ρολόγια σταματημένα στη μοναδική ώρα: την ώρα

που αργήσαμε

κι ο ταχυδρόμος που κουράστηκε κι έριξε όλα τα γράμματα

στον υπόνομο,

ίσως εκεί να ήταν η απάντηση κι εγώ γιατί δε γυρίζω πίσω,

ποιος με κρατάει σ’ αυτήν την ηλικία

γράφοντας μακροσκελή ποιήματα σαν παρατεταμένα

σινιάλα στην υστεροφημία

κι αν φοβάμαι τη νύχτα δεν είναι οι τύψεις ή τα φαντάσματα

αλλά αυτή η απειλητική ευωδία των ρόδων που ερημώνει

τα προάστια-

πρέπει να ‘σαι προικισμένος για τη δυστυχία…

                      Τάσος  Λειβαδίτης     

* Το πρόσωπο του τέρατος κι ο φόβος μήπως το συνηθίσουμε

         Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά.

       Ο Φρανκεστάιν έγινε πόστερ και στολίζει το δωμάτιο ενός όμορφου αγοριού. Το αγόρι ονομάζεται Πινοσέτ ή Βιντέλλα, κι ολομόναχο χορεύει με πάθος ένα ταγκό ελλειπτικό. Δεν υπάρχει Μουσική, ούτε τραγουδιστής από κοντά. Μονάχα ένας ρυθμός ατέλειωτος και αριθμοί. Χίλιοι, πεντακόσιοι, πέντε χιλιάδες, δέκα, εκατό χιλιάδες αριθμοί όχι εντελώς αποσαφηνισμένοι των εξαφανισθέντων, βασανισθέντων και νεκρών. Και το ταγκό να συνεχίζεται, το δε ποδόσφαιρο στις φάσεις του, να κόβει την αναπνοή εκατομμυρίων θεατών επί της Γης. Εκατομμύρια περισσότεροι απ’ όσους εννοούνε ν’ αντιδράσουνε στο τέρας, και εξαφανίζονται μες σε χαντάκια, σε ρεματιές ή στις αγροτικές ερημιές.

    Από την ώρα που ο Φρανκενστάϊν γίνεται στόλισμα νεανικού δωματίου, ο κόσμος προχωράει μαθηματικά στην εκμηδένισή του. Γιατί δεν είναι που σταμάτησε να φοβάται, αλλά γιατί συνήθισε να φοβάται.

                     Μάνος  Χατζιδάκις

          Γράφοντας και αντιγράφοντας αυτά τα «πολιτικά» κείμενα και συνοδευτικά ποιήματα είχα κατά νου ανάμεσα στα άλλα τα λόγια ενός από τους σημαντικότερους ιστορικούς της νεότερης Ελλάδος, ενός ιστορικού ορόσημου της ελληνικής ιστοριογραφίας, του Νίκου Σβορώνου, ο οποίος μεταξύ άλλων γράφει στο βιβλίο του «Ανάλεκτα Νεοελληνικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας:

         Στην τωρινή δύσκολη φάση αυτής της καινούργιας αντίστασης, δεν μπορούμε παρά να διατηρήσουμε μερικές ελπίδες υπό μορφή ερωτήσεων.

Θα καταλάβουν έγκαιρα οι δημοκρατικές δυνάμεις του πολιτισμένου κόσμου ότι σήμερα, όπου τα θεσμικά πλαίσια της ελευθερίας κινδυνεύουν από παντού, πως και η δική τους τύχη παίζεται στην Ελλάδα;

         Οι δημοκρατικές δυνάμεις του ελληνικού έθνους, που ανήκουν στην εθνική αστική τάξη, στην αγροτιά, στην εργατική τάξη ή στους διανοούμενους, θα καταφέρουν να καταλάβουν και να πεισθούν ότι, αν και η μοίρα της Ελλάδας εξαρτάται κατά πολύ από το συσχετισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, οι συντονισμένες προσπάθειες τους μπορούν να αποτελέσουν μέσα σ’ αυτό το συσχετισμό, έναν αποφασιστικό παράγοντα;

         Όσο για τον ελληνικό λαό, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως βρίσκεται σε αναμονή ενός κινήματος που θα έχει πραγματικά σαν στόχο την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα και όχι τη νίκη μιας πολιτικής ομάδας, όποια κι αν είναι, με την άμεση ή έμμεση βοήθεια ενός ξένου προστάτη.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή, σήμερα, Σάββατο 24 Μαΐου 2014

Πειραιάς, μία ημέρα πριν τις εκλογές. Σάββατο 24/5/2014

     

                                                        

            

    

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ

ΝΙΚΟΣ  ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

         Τις τελευταίες εβδομάδες η πανελλαδικής κυκλοφορίας εφημερίδα το «Έθνος», πρόσφερε στους αναγνώστες της ορισμένα από τα έργα του Κρητικού συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη. Πολλά από αυτά, ήσαν απλά επανέκδοση των εκδόσεων της Ελένης Καζαντζάκη, ορισμένα έχουν πρόλογο του κληρονόμου-της δεύτερης γυναίκας του Νίκου Καζαντζάκη-του κυρίου Πάτροκλου Σταύρου.

         Καθώς κάθε Κυριακή αγόραζα την εφημερίδα και μαζί τα βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη, ήρθαν στον νου μου δύο καλλιεργημένα πρόσωπα, ο Γιάννης Γουδέλης και ο Κίμων Φράίερ.

     Τον Γιάννη Γουδέλη, τον εκδότη του Δίφρου και του περιοδικού "Καινούργια Εποχή", είχα την τύχη να τον γνωρίσω στην Στοά της Όπερας στην Αθήνα. Μέσα στην Στοά, είχε το βιβλιοπωλείο του ο Χρήστος Μουτσόπουλος, ο Χρήστος μου εξέδωσε το πρώτο μου βιβλίο το 1989, ο εκδοτικός του οίκος ονομάζονταν Βιβλιογονία (με όμικρον). Στο πατάρι του βιβλιοπωλείου είχε την έδρα του ο Γιάννης Γουδέλης και αρκετές φορές συναντιόμασταν. Ο Γουδέλης με εκτίμησε αμέσως όταν του εξέφρασα την μεγάλη μου αγάπη και τον σεβασμό που έτρεφα για τον Νίκο Καζαντζάκη, μάλιστα, όταν του ανέφερα ότι γνώριζα τον Κίμωνα Φράιερ και τον επισκεπτόμουνα πολύ συχνά στο σπίτι του, στην οδό Καλλιδρομίου τότε, η εκτίμησή του προς εμένα μεγάλωσε. Είχαμε συναντηθεί πολλές φορές και δεν έχανα την ευκαιρία να τον ρωτήσω για το πώς ήταν σαν άτομο, πως συμπεριφέρονταν στην προσωπική του ζωή ο άνθρωπος Καζαντζάκης, ποιες ήταν οι απόψεις του για την πολιτική για την μεταφυσική για την θρησκεία τον θάνατο τον Θεό. Θυμάμαι ελάχιστα από τις πολλές συζητήσεις μας, μου είχε τηλεφωνήσει δύο φορές και μαζί παρακολουθήσαμε διάλεξη σε κάποιο σπίτι-στέκι για τον Καζαντζάκη, και μαζί επίσης, παρακολουθήσαμε στο Ηρώδειο την παράσταση του «Βούδα» του Θεατρικού έργου που παραστάθηκε σε σκηνοθεσία νομίζω Αλέξη Σολωμού(;)

Ανοίγοντας μικρή παρένθεση,θυμάμαι πολύ έντονα τα προβλήματα που αντιμετώπισα όταν επεδίωξα να παρακολουθήσω την ταινία του Μάρτιν Σκορτσέζε «Ο Τελευταίος Πειρασμός» στον κινηματογράφο «Όπερα». Εργαζόμουν τότε, σαν υπεύθυνος εκδόσεων σε μεγάλο εκδοτικό οίκο. Ενώ είχε αρχίσει το έργο,-και ο κινηματογράφος ήταν γεμάτος από νέους-μπήκαν ξαφνικά μαινόμενοι, έξαλλοι και μανιακοί Χριστιανοί με εικονίσματα και σταυρούς και άρχισαν να σπάνε τις καρέκλες, να καταστρέφουν τον χώρο, να μας βρίζουν, να μας καταριούνται και να πιανόμαστε στα χέρια με χριστιανικές δολοφονικές υπάρξεις, να βάζουν φωτιά στην οθόνη και να καίνε τα καθίσματα. Μια φρικτή και φοβερή κατάσταση, αλλά και εμείς,-νέος τότε- να αντιδρούμε να τους βρίζουμε να πιανόμαστε στα χέρια, παρακαλώντας πολλοί, τον Χριστό να τους βοηθήσει να παρακολουθήσουν την ταινία. Ήταν κάτι φοβερό και πρωτόγνωρο για εμάς. Να βλέπεις μαυροφορεμένες υπάρξεις, μοναχούς και λαϊκούς, με σταυρούς στα χέρια και κεριά να προσπαθούν να σε κάψουν, λες και η Ιερά Εξέταση είχε αφήσει τους απογόνους της στην τότε ελληνική κοινωνία. Σε μικρό χρονικό διάστημα πήραν χαμπάρι τον σαματά και τις αντιδραστικές συμπεριφορές των μοναχών διάφοροι νεολαίοι της Αθήνας και μαζεύτηκαν απέξω, ήρθε και η αστυνομία και έγινε το σώσε και το έλα να δεις. Ήταν τα χρόνια εκείνα νομίζω που κάποιος άλλος ανεκδιήγητος ρασοφόρος πήγε και ακρωτηρίασε το άγαλμα του Θεού Ποσειδώνα(;) που βρίσκονταν στην είσοδο του Υπουργείο Παιδείας στην Ερμού, όπως άλλα φανατισμένα άτομα ελληναράδες χριστιανοί, κατέστρεφαν τα γυμνά αγάλματα στις πλατείες. Το έργο του Μάρτιν Σκορτσέζε όταν το παρακολούθησα μετά από λίγες μέρες στον κινηματογράφο Έμπαση στο Κολωνάκι δεν μου άρεσε και τόσο, ήταν όμως εξαιρετική η μουσική του Πήτερ Γκάμπριελ. Και να φανταστεί κανείς, κάνοντας μια χρονική αναδρομή στο παρελθόν, μια άλλη ανάλογη περίπτωση κατά το τέλος της Δικτατορίας νομίζω ήταν το 1972 ή 1973; όταν παιδί ακόμα παρακολούθησα πάνω από 30 φορές την ταινία «Ιησούς Χριστός Υπέρλαμπρο Άστρο» του Νόρμαν Τζούισον, στον σινεμά Αττικόν στην Σταδίου, αυτόν τον υπέροχο από αισθητικής πλευράς κινηματογράφο, που κάποιοι άλλοι μπαχαλάκηδες τον έκαψαν σε πορεία πολύ αργότερα, και βρήκαν φρικτό θάνατο εργαζόμενοι. 

Μέσα στην θρυλική αυτή Στοά με τα πολλά βιβλιοπωλεία και την Λέσχη του Δίσκου, ένα στέκι για τους λάτρεις της κλασικής μουσικής συνάντησα τον Γιάννη Γουδέλη, αυτόν τον υπέροχο μεγάλης ηλικίας άτομο που έτρεφε βαθειά αγάπη για τον συγγραφέα-γκουρού πολλών νέων, τον Νίκο Καζαντζάκη.

         Το άλλο πρόσωπο που με μεγάλη πάντα συγκίνηση και σεβασμό θυμάμαι, είναι ο μεταφραστής της "Οδύσσειας" του Νίκου Καζαντζάκη στο αγγλόφωνο κοινό αλλά και πολλών άλλων παλαιότερων και σύγχρονων-τότε-ποιητών στο εξωτερικό. Τον Κίμωνα Φράιερ τον γνώρισα όταν ακόμα έμενε στην οδό Καλλιδρομίου αριστερά όπως ανεβαίνουμε την Ιπποκράτους, σε εκείνο των μικρών διαστάσεων ρετιρέ που οι τοίχοι ήταν γεμάτοι με φωτογραφίες ποιητών και συγγραφέων. Η σχέση μου με τον Κίμωνα κράτησε αρκετά χρόνια, μαζί μετακομίσαμε στο καινούργιο σπίτι στον Χολαργό και ήμουνα δίπλα του κατά την περίοδο της αρρώστιας του. Ο Κίμων Φράιερ ήταν ένα πολύ καλλιεργημένο άτομο με τρομερές γνώσεις πάνω σε θέματα Ευρωπαϊκής και Αμερικάνικης λογοτεχνίας. Παρ όλη την προχωρημένη ηλικία του και την βεβαρημένη υγεία του, δούλευε ασταμάτητα μεταφράζοντας Έλληνες ποιητές και έγραφε εισαγωγικές μελέτες για αρκετούς άλλους.

Θυμάμαι την τεράστια "Οδύσσεια" που είχε πάνω σε ένα μικρό τραπέζι, ήταν από τα πρώτα αντίτυπα του έργου του Νίκου Καζαντζάκη. Στο σπίτι του Φράιερ γνώρισα και αρκετούς ποιητές που συνεργάζονταν μαζί του στην μετάφραση του έργου τους, είχαμε επισκεφτεί θυμάμαι αρκετές φορές το σπίτι του Οδυσσέα Ελύτη, αυτό το μικρό και ζεστό σπουδαστήριο ποίησης στην οδό Σκουφά, αλλά και την επίσκεψη στο σπίτι του Γιώργου Σεφέρη. Ορισμένες φορές είχε επισκεφτεί και η Ελένη Σαμίου-Καζαντζάκη τον Κίμωνα στο σπίτι. Τον ρώταγα πάντα για τον Νίκο Καζαντζάκη και την σχέση που είχε αναπτύξει μαζί του. Ενδιαφερόμουνα να μάθω για την σχέση του Καζαντζάκη με την Εκκλησία, τις σχέσεις του με τις γυναίκες, για το ποια ήταν η άποψη του Καζαντζάκη για την ομοφυλοφιλία, για την πολιτική και για τους άλλους της εποχής του συγγραφείς. Ο Κίμων υπήρξε ένας καλός δάσκαλος με πολύ μεγάλη παιδεία, σαν άτομο φυσικό ήταν να είχε και εκείνος τα μελανά του σημεία, όταν όμως ξεπερνούσες τις μαύρες ρυτίδες της ζωής του-που όλοι μας έχουμε-ήταν μαγεία να τον ακούς παρόλο ότι βρίσκονταν σε μεγάλη ηλικία και να σου διηγείται περιστατικά από διάφορους συγγραφείς. Γνώριζε ότι λάτρευα τον Νίκο Καζαντζάκη και διάβαζα ότι κυκλοφορούσε για το έργο του καθώς και ότι συγκέντρωνα τα αποκόμματα των εφημερίδων που αναφέρονταν σε εκείνον. Ωραία χρόνια για τους έφηβους εκείνης της εποχής που ενδιαφέρονταν για την λογοτεχνία και τον πολιτισμό. Εκείνο που με κάνει να γελάω ακόμα είναι όταν του είχα πει, ότι θέλω να διαβάσω την Οδύσσεια και όταν μετά από ένα εξάμηνο νομίζω, την τελείωσα, και του εξέφρασα την επιθυμία να την ξαναδιαβάσω, μου είπε ότι είμαι τρελός και μου χάρισε ένα φυλλάδιο με λέξεις και γλωσσικούς ιδιωματισμούς που συναντάμε στο ογκώδες αυτό έργο των 33.333 λέξεων. Φοβάμαι ότι είναι το μοναδικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη που δεν έχει διαβαστεί από το ευρύ αναγνωστικό κοινό αλλά και τους ομοτέχνους του. 

Πολύ αργότερα αποτόλμησα να εκθέσω ορισμένες απόψεις μου για το έργο του Καζαντζάκη οι οποίες δημοσιεύτηκαν σε διάφορα έντυπα, αλλά περισσότερα είναι τα αποσπάσματα του Νίκου Καζαντζάκη που υπάρχουν διάσπαρτα μέσα στα κείμενά μου, φυσικά παραλλαγμένα. Η κοσμοθεωρία του για την ζωή είναι κάτι που πιστεύω ακράδαντα. Πάνω στο αιώνιο Τίποτα οικοδομούμε μια εφήμερη χίμαιρα που καταλαγιάζει τους φόβους της εδώ τυχαίας παρουσίας μας.

         Ο Νίκος Καζαντζάκης υπήρξε ένας πολυεπίπεδος συγγραφέας που ασχολήθηκε με όλα σχεδόν τα είδη της γραφής. Ήταν όπως μας φανερώνει το πολύτομο έργο του μια πολυδύναμη εργατική και πειθαρχημένη προσωπικότητα που αφιέρωσε την ζωή του στο να κάνει την ύλη πνεύμα μέσα στο έργο του θέτοντας συνεχώς ερωτήματα  και διατυπώνοντας οντολογικές αμφιβολίες. Από έμμεσα πληροφοριακά στοιχεία γνωρίζω ότι ο Νίκος Καζαντζάκης όταν ήρθε στην Αθήνα από την Κρήτη σαν φοιτητής της Νομικής κατοίκησε για ένα μικρό διάστημα στον Πειραιά, για πόσο όμως χρονικό διάστημα και που; δεν κατόρθωσα να ανακαλύψω. Αλλά τι σημασία έχει πιά. Ο κόσμος που έζησε και δημιούργησε το μεγαλειώδες έργο του και μας κατέστησε κοινωνούς των φιλοσοφικών του θεωριών και αξιών είναι πλέον παρελθόν, ένας άλλος κόσμος γεννήθηκε ο οποίος και αυτός με την σειρά του κλείνει τον κύκλο του.

Άραγε πόσους νεολαίους, πόσα αγόρια ή κορίτσια που μελετούν συστηματικά την ελληνική λογοτεχνία έχει επηρεάσει βαθειά ο Νίκος Καζαντζάκης; δεν αναφέρομαι σε συνέδρια, ημερίδες, διαλέξεις, μιλώ για ουσιαστική επίδραση στην ζωή και την κοινωνική συμπεριφορά των νέων, άραγε ποιά έργα του διαβάζονται περισσότερο; Πρόσφατα η ΝΕΡΤ, η καινούργια τηλεόραση, πρόβαλλε σε επανάληψη το σήριαλ «ο Χριστός ξανασταυρώνεται», πόσοι το παρακολούθησαν; η προσφορά της εφημερίδας  το «Έθνος» διαβάστηκε, ή πετάχτηκε σε κάποιο ράφι για το μέλλον; Μέσα στην πολύπλευρη κρίση που περνάει η ελληνική κοινωνία δεν γνωρίζουμε αν έχει κάτι να πει η γραφή του, οι καιροί άλλαξαν δραματικά για όσους όμως αγαπούν την ελληνική παράδοση, την ελληνική γραμματεία, πάντα κάτι θα ανακαλύπτουν μελετώντας το έργο του Νίκου Καζαντζάκη.

Ο Καζαντζάκης υπήρξε ένα πολύ ιδιαίτερο πρόσωπο μέσα στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων και αυτό θα παραμείνει.

Εδώ καταγράφω μια ενδεικτική εργοβιβλιογραφία του που έχω υπόψη μου, δεν αναφέρω εφημερίδες και δημοσιεύματα περιοδικών. 
       Οι νέες εκδόσεις των έργων του είναι επανεκδόσεις των εκδόσεων της Ελένης Καζαντζάκη, δεν καταγράφω τις πρώτες εκδόσεις του γιατί θα ξεστράτιζα πολύ, προτίμησα τις εκδόσεις που συναντά κανείς εύκολα στο εμπόριο.                        

ΤΑ  ΕΡΓΑ  ΕΝΟΣ ΓΚΟΥΡΟΥ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

- Ασκητική

- Συμπόσιο

- Τόντα Ράμπα

- Τερτσίνες

-  Όφις και Κρίνο

-  Όφις και Κρίνο, Πάτροκλος Σταύρου-Ελένη Καζαντζάκη 2002

- Ο Βροχόκηπος

- Ο Φτωχούλης του Θεού

- Αδερφοφάδες

- Ο Τελευταίος πειρασμός

- Ο καπετάν Μιχάλης

- Ταξιδεύοντας, Ισπανία

- Ταξιδεύοντας, Ρουσία

-  Ταξιδεύοντας, Αγγλία

- Ταξιδεύοντας, Ιαπωνία-Κίνα. Πρώτη έκδοση Αετός 1943
- Ταξιδεύοντας, Ιταλία-Αίγυπτος-Σινά-Ιερουσαλήμ-Κύπρος-

    Μοριάς

 -   Ο Χριστός ξανασταυρώνετα
 -   Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά

 -   Θέατρο, τόμος Α

 -   Θέατρο, τόμος Β

 -   Θέατρο, τόμος Γ

 -  Αναφορά στον Γκρέκο
 -  Στα παλάτια της Κνωσού

 -  Μέγας Αλέξανδρος 

 -  Οδύσσεια

 -  Επιστολές προς τη Γαλάτεια

 -  400 Γράμματα του Καζαντζάκη στον Πρεβελάκη, 1984

 -  Ο Καζαντζάκης μιλάει για το Θεό

 -  Νίκος Καζαντζάκης, Συμβολή στην Χρονογραφία του Βίου του

 -  Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη φιλοσοφία του Δικαίου, 1998

 -  Ιουλιανός, πρώτη έκδοση Πιγκουίνος 1944

 - Το σοσιαλιστικό μανιφέστο του 1945. Λευκωσία 1974

 -  (Ο Οθέλλος ξαναγυρίζει) Περιοδικό Νέα Εστία τχ. 848/
   1/11/1962                

-Σπασμένες ψυχές, εκδόσεις Ελένης Καζαντζάκη 2007

-Ταξιδεύοντας με το φως και με το σκοτάδι, έκδοση Ε. Κ. Ι.

    Μελετών 200
ΟΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΡΡΟΕΣ

-Η γέννηση της τραγωδίας. Φρειδερίκος Νίτσε, Φέξη 1965

-Η Θεωρία της συγκίνησης. William  James, Φέξη 1965

-Το γέλιο. Henri Bergson, Φέξη 1965

-Ο Ηγεμόνας. Νικολό Μακιαβέλλι, Γαλαξίας 1961

-Ο Ηγεμόνας. Νικολό Μακιαβέλλι, Ελένη Καζαντζάκη 2002.

 Εισαγωγή, Πρόλογος, Σχόλια, Πάτροκλος Σταύρου, Γεράσιμος

 Ζώρας.

-Θεία Κωμωδία. Δάντης, Ελένη Καζαντζάκη 1974

-Συνομιλίες με τον Γκαίτε. T. E. Eckerman, Φέξη 1965

-Ιλιάδα Ομήρου, μαζί με τον Ιωάννη Θ. Κακριδή, Αθήνα 1966

-Οδύσσεια Ομήρου, μαζί με τον Ιωάννη Θ. Κακριδή, Αθήνα

   1976

-Ο Ελέφας Καρί. Γκοπάλ Μουκέρι, Νίκας χ.χ.

-Η Γέννηση. Κίμων Φράιερ, Πλειάς 1974

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΑΙ…

-  Η Υπόθεση Καζαντζάκη. Φιλολογική Εταιρεία 1956

-  Αφιέρωμα στον Ν. Κ. Κνωσσός 22/1958

-  Αναμνηστικό Λεύκωμα στον Ν. Κ. Δήμος Ηρακλείου 1961

-  Ο Κ. όπως τον είδαν οι Ξένοι. Νέα Εστία 1067/Άνοιξη 1971

-  Θεώρηση του Νίκου Καζαντζάκη. Τετράδια Ευθύνης 3/1977

-  Νίκος Καζαντζάκης. Νέα Εστία 1977

-  Αφιέρωμα στον Κ. Καινούργια Εποχή 9/Άνοιξη 1978

-  1983 Έτος Καζαντζάκη Κάμειρος 39-41/1983

-  Γράμματα του Κ. Νέα Σύνορα 69/1,3, 1983

-  1983 Έτος Καβάφη-Καζαντζάκη. Τράπεζα Ελλάδος 1983

-  Ο Κ. κάτω από το Φως της Διαλεκτικής. Πνευματική Ζωή

    25/Γενάρης, Φλεβάρης 1990

- Αφιέρωμα στον Ν. Κ. η λέξη 139/5,6,1997

- Αφιέρωμα στον Ν. Κ. Νέο Επίπεδο 28-29/Άνοιξη 1998

- Αφιέρωμα στον Ν. Κ. Ελίτροχος 15/Καλοκαίρι 1998

- Αφιέρωμα στον Ν. Κ. Οδός Πανός 127/1,3, 2005

- Αφιέρωμα στον Ν. Κ. Το Δέντρο 155-156/5, 2007

- Αφιέρωμα στον Ν. Κ. Κ. 15/11, 2007

- Αφιέρωμα στον Ν. Κ. Νέα Εστία 1806/11, 2007

-Θερβάντες-Καζαντζάκης. Θέματα Λογοτεχνίας 35/5,8, 2007

- Ν. Κ. Ο άνθρωπος, ο δημιουργός, ο ιδεολόγος. 
  Ελευθεροτυπία  2007

- Νίκος Καζαντζάκης. Ελευθεροτυπία-Βιβλιοθήκη 462/20-7-2007

- Ο άγνωστος Καζαντζάκης. Ελευθεροτυπία-Βιβλιοθήκη τχ.
  463/ 27/7/2007

 -Νίκος Καζαντζάκης. Ελευθεροτυπία Βιβλιοθήκη 471/21-9-2007

  -Νίκος Καζαντζάκης. Διαβάζω τεύχος 190/

 - Ιουλιανός ο Παραβάτης. Πρόγραμμα ΚΘΒΕ 2007-2008

 - Ετήσια Επιθεώρηση της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου     Καζαντζάκη. Ιδρύθηκε το 1990. τεύχος 37/12, 2010

 - Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη «SYNTHESSIS», Ενημερωτικό Δελτίο Νο  27/Δεκέμβριος 2011

ΟΙ  ΞΕΝΟΙ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ

-Κίμων Φράιερ,

 Η πνευματική Οδύσσεια του Ν. Καζαντζάκη. Κέδρος 1983

-Πήτερ Μπήαν,

 Νίκος Καζαντζάκης, Κέδρος 1983

-Peter Bien,

 Ν. Κ. Η Πολιτική του πνεύματος. Πανεπιστημιακές Εκδόσεις  Κρήτης 2001

-Τζαντ Χάτεμ,

  Ν. Καζαντζάκης. Μάσκα και Χάος. Κέδρος 1983

- Πήτερ Μπήαν,

  Οκτώ κεφάλαια για τον Νίκο Καζαντζάκη. Καστανιώτης 2007

- Roderick Beaton, επιμέλεια:

  Εισαγωγή στο έργο του Καζαντζάκη. Επιλογή Κριτικών                 Κειμένων. Εκδόσεις Πανεπιστημίου Κρήτης 2011

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ

Α. Γυναικείες φωνές για τον Νίκο Καζαντζάκη

-Έλλη Αλεξίου,

  Για να γίνει μεγάλος. 1966

- Κλεοπάτρα Πρίφτη,

  Ν. Καζαντζάκης. Αγωνία και Οδύσσεια. Το Ελληνικό Βιβλίο           1971

- Κλεοπάτρα Πρίφτη,

  Νίκος Καζαντζάκης. Ελληνικό Βιβλίο 1977

- Ελένη Καζαντζάκη.

  Ο Ασυμβίβαστος. Ελένη Καζαντζάκη 1977

- Λιλή Ζωγράφου,

   Νίκος Καζαντζάκης, Ένας Τραγικός. Αθήνα 1977

-  Άννα Χρυσόγελου-Κάτση,

   Ο Καζαντζάκης στη Βιέννη το ΄22 και οι σχέσεις του με… 1980

-  Κλεοπάτρα Λεονταρίτου,

   Η νεορομαντική βιοθεωρία του Καζαντζάκη. Κέδρος 1981

-  Έλλη Αλεξίου,

   Νίκος Καζαντζάκης. Καστανιώτης 1983

-  Θεοδώρα Παπαχατζάκη-Κατσαράκη,

   Το Θεατρικό Έργο του Καζαντζάκη. Δωδώνη 1985

-  Ελευθερία Οικονομίδου,

   Ο Ν. Κ. και το αντικείμενο αναζήτησής του. Ηράκλειο Κρήτης       1985

-  Α. Αρμένη- Μ. Θεοχαρίδου- Κ. Νικητοπούλου,

   Η γυναίκα στη ζωή και το έργο του Γκαίτε και του                          Καζαντζάκη. 1987

-  Κλεοπάτρα Πρίφτη,

   Ο Ένθεος Καζαντζάκης. Νικολαϊδη 1988

-  Αιμιλία Κονιδάρη-Φάβη,

   Ιδανική πολιτεία της Οδύσσειας του Ν. Κ. Ι. Βασιλείου 1993

-  Αιμιλία Κονιδάρη-Φάβη,

   Το μεγάλο Ρόδο στην Οδύσσεια του Ν. Κ. Ι. Βασιλείου 1994

-  Γεωργία Κακούρη-Χρόνη,

   Νικηφόρος Βρεττάκος-Νίκος Καζαντζάκης. Φιλιππότης 1994

-  Λούλα Κωνσταντινίδου,

   Ν. Κ. ο ταξιδευτής. Αθήνα 1994

-  Κλεοπάτρα Πρίφτη,

   Νίκος Καζαντζάκης, 40 χρόνια μετά. Ευρωεκδοτική 1997

-  Αθηνά Βουγιούκα,

   Η ποίηση της πραγματικότητας. Κλεψύδρα 1999

-  Αιμιλία Κονιδάρη-Φάβη,

   Ο συμπαντικός χορός στην Οδύσσεια του Ν. Κ. Δωδώνη 2001

-  Μαίρη Π. Σταύρου,

   Ο Υπαρξιακός Καζαντζάκης. Δρόμων 2001

-  Αγνή Γ. Παπακώστα,

   Η γυναίκα ως άλλος και η ιδανική γυναίκα στον Ν. Κ.

   Παρέμβαση 2002

-  Μοσχοβία Κασκούρα,

   Η θηλυκή παραφωνία του Ν. Κ. Ελληνικά Γράμματα 2003

-  Κυριακή Πετράκου,

   Ο Καζαντζάκης και το Θέατρο. Μίλητος 2005

-  Γαλάτεια Καζαντζάκη,

   Άνθρωποι και Υπεράνθρωποι (επιμέλεια Αλέξανδρος Αργυρίου)

   Καστανιώτης 2007

-  Έλλη Αλεξίου-Γιώργος Στεφανάκης,

   Για τον Καζαντζάκη. Κέδρος 1977

-  Έλλη Αλεξίου-Γιώργος Στεφανάκης,

   Νίκος Καζαντζάκης-γεννήθηκε για την δόξα. Καστανιώτης

   1983.

-  Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη. Ελληνικό Τμήμα

   Η Κρητικιά συγγραφέας-Κλεοπάτρα Πρίφτη. Αθήνα 2012

Β. Η Αντρική γραφή για τον Νίκο Καζαντζάκη

-  Γ. Αναπλιώτης,

   Ο αληθινός Ζορμπάς. 1960

-  Γιώργος Ανεμογιάννης,

   Το Χρονικό μιας δημιουργίας.-Κ. Μαρτινού. Ηράκλειο 1986

-  Δημήτρης Αετουδάκης,

   Ο Ν. Καζαντζάκης, ο μεγάλος στοχαστής. 1987

-  Τάκης Λεων. Αντωνόπουλος,

   Αναφορά στον Νίκο Καζαντζάκη. Εστία 1993

-  Θανάσης Αγάθος,

   Από το Βίο και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά στο Zorba the              Greece. Αιγόκερως 2007

-  Γιώργος Ανεμογιάννης,

   Ο Νίκος Καζαντζάκης. Πορεία προς την αιωνιότητα. χ.χ.

-  Ι. Βρανού,

   Υπόθεση Καζαντζάκη. Θεσσαλονίκη 1979

-  Νικηφόρος Βρεττάκος,

   Η αγωνία και το έργο του.

-  Ρήγας Γαρταγάνης,

   Η παρακμή του σημερινού πολιτισμού και το φαινόμενο

   Καζαντζάκη. Κεραμεύς 1954

-  Μανώλης Γιαλουράκης,

   Καζαντζάκης. 1964

-  Μανώλης Γιαλουράκης,

   Ο Κριτικός Νίκος Καζαντζάκης. 1978

-  Θόδωρος Γραμματάς,

   Ψευδώνυμα: Πρόσωπο και Προσωπεία στον Καζαντζάκη.

    Ιωάννινα 1982

-Θόδωρος Γραμματάς,

    Η Έννοια της Ελευθερία στον Νίκο Καζαντζάκη. Δωδώνη

    1983

- Γιάννης Γουδέλης,

    Ο Καζαντζάκης ξανασταυρώνεται. Δίφρος 1987

- Θόδωρος Γραμματάς,

    Κρητική ματιά, σπουδή στο έργο του Καζαντζάκη. Τολίδης

    1992

-Αντώνης Γλυτζούρης,

    Το πρώιμο θεατρικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη. «Πόθοι

    αετού και φτερά πεταλούδας». Πανεπιστημιακές Εκδόσεις

    Κρήτης 2009

-Ιωάννης Δρούλιας,

    Σαρτρ, Μπέργκμαν, Καζαντζάκης. 1968

-Μηνάς Δημάκης,

   Καζαντζάκης. Επιστολές-Σχόλια. Το Ελληνικό Βιβλίο 1975

- Αριστείδης Δουλαβέρας, 
  Ο Παροιμιακός Λόγος στον Αλέξη Ζορμπά. Βιβλιογονία 1991
-Γιώργος Κατσίμπαλης, 
 Βιβλιογραφία Νίκου Καζαντζάκη Α. 1906-1948 Αθήνα 1958
-Ιωάννης Θ. Κακριδής,
 Νίκος Καζαντζάκης. 1959

 -Μανώλης Καλομοίρης,

  Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Αθήνα 1961

-Γιώργος Καρούζος,

  Οι Τρείς Γίγαντες. Νίκος Καζαντζάκης-Έλ Γκρέκο-

   Ελευθέριος Βενιζέλος. 1969

-Ιωάννης Κορδορούμπας,

  Ο Καζαντζάκης σαν διανοούμενος και συγγραφέας. 1975

  Ο Καζαντζάκης ως διανοούμενος και συγγραφέας 1988

-Διονύσης Πόθου-Κλωνάρης,

  Ο Νίκος Καζαντζάκης. 1976  

-Γιώργος Κουμάκης,

  Νίκος Καζαντζάκης. Εστία 1982

-Κ. Γ. Κασίνης,

  Κωστής Παλαμάς-Νίκος Καζαντζάκης. ανάτυπο από

  Εκηβόλος 14/1986

-Παναγιώτης Κουτζής,

  Ο Χριστός ξανασταυρώνεται. 1987

-Βρασίδας Καραλής,

 Ο Βούδας του Νίκου Καζαντζάκη και η καταστροφή της

 ματαιότητας. Παρουσία 1988

-Ιωάννης Κορδορούμπας,

 Το «πιστεύω» του Νίκου Καζαντζάκη. Ο Σταυρός 1990

-Βρασίδας Καραλής,

 Ο Νίκος Καζαντζάκης και το Παλίμψηστο της Ιστορίας. Ελένη

  Κανάκη 1994

-Βασίλειος Λαούρδας,

 Η Οδύσσεια του Νίκου Καζαντζάκη. 1943

-Ιωάννης Μανωλικάκης,

 Μαντάμ Ορτάνς. 1965

-Γιάννης Μουτάφης,

  Η κόκκινη γραμμή του Ν. Καζαντζάκη. 1986

-Βασίλης Μανδηλαράς,

 Ο Καζαντζάκης και η γλώσσα. 1987

-Στάθης Μάρας,

 Τέχνη και Μεταφυσική. Καστανιώτης 1988

-Κωνσταντίνος Μουρατίδης,

 Ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Αθήνα 1988  

-Νίκος Ματσούκας,

 Η Ελληνική παράδοση στον Νίκο Καζαντζάκη. Βάνιας 1989

-Άκι Μικρομάτη,

 4 μελέτες για τον Καπετάν Μιχάλη. Λευκωσία 1997

-Ευάγγελος Μάμας,

 Η Τριλογία Προμηθέας του Αισχύλου και του Καζαντζάκη.

 Αθήνα 2002

-Παντελής Πρεβελάκης,

 Ο ποιητής και το πνεύμα της Οδύσσειας. Αθήνα 1958

-Παντελής Πρεβελάκης,

 Νίκος Καζαντζάκης. Αθήνα 1959

-Κώστας Πανόπουλος,

 Γράμματα του Καζαντζάκη στον Ζερβό. Αθήνα 1975

-Νίκος Πουλιόπουλος,

 Ο Καζαντζάκης και τα Παγκόσμια Ιδεολογικά ρεύματα.

 Τόμοι 2 Αθήνα 1979

-Θανάσης Παπαθανασόπουλος,

  Γύρω στον Καζαντζάκη (α) 1985

  Γύρω στον Καζαντζάκη (β) 1989

  Γύρω στον Καζαντζάκη. Καστανιώτης 2000

-Νίκος Παπαδογιαννάκης,

  Μνήμη Παντελή Πρεβελάκη-Ν. Καζαντζάκη Ρέθυμνο 2000

-Γεωργίου Ι. Παναγιωτάκη,

  Ν. Κ. Η μορφή και το έργο του. Κρήτη 2001

-Βασίλης Ρώτας,

  Κριτικοί στοχασμοί πάνω στην Οδύσσεια. Αθήνα 1983

-Μάριος Βύρων-Ραϊζης,

  Ιουλιανός ο Παραβάτης: Ν. Καζαντζάκης και Ίψεν. Ανάτυπο

 2000

-Μιχάλης Σταφυλάς,

 Ο Καζαντζάκης κάτω από το φως της διαλεκτικής.                        Βασιλόπουλος χ.χ.

-Γιάννης Στεργογιάννης,

 Ο Θρήνος του μεγάλου Κάστρου για τον Καζαντζάκη,

 Ηράκλειο 1957

-Γιώργος Σταματίου,

 Η γυναίκα στη ζωή και το έργο του Καζαντζάκη. Αθήνα 1975/

 Καστανιώτης 1997

-Γιώργος Σταματίου,

 Νίκος Καζαντζάκης. Αθήνα 1975

-Αντώνης Σανουδάκης,

 Η νεοκρητική λογοτεχνική σχολή. Κνωσός 1978

-Γιώργος Σταματίου,

 Ο Καζαντζάκης και οι Αρχαίοι. Αθήνα 1983

-Κώστας Στεργιόπουλος,

 Οι 33.333 στίχοι της Οδύσσειας του Καζαντζάκη. Αθήνα 1981

-Πέτρος Σπανδωνίδης,

 Νίκος Καζαντζάκης ο γιος της ανησυχίας. Δρόμων 2003

-Γιώργος Στεφανάκης,

 Αναφορά στον Καζαντζάκη. Καστανιώτης 1997

-Γιάννης Χρ. Σιδηρόπουλος,

 Εκείνος που πληγώσαμε. Μαλλιάρη-Παιδεία 2007

-Παναγιώτης Αρ. Υφαντής,

  Ήρωας συνάμα κι άγιος. Το ανθρωπολογικό ιδεώδες του Ν.

  Καζαντζάκη. Πανεπιστήμιο Κρήτης 2007

-Φίλιππος Φιλίππου,

 Ο Θάνατος του Ζορμπά. Πατάκη 2007

-Μανώλης Χαλβατζάκης,

 Καζαντζάκης-Ντοστογιέφσκυ. Αθήνα 1957

-Αιμίλιος Χουρμούζιος,

 Νίκος Καζαντζάκης. Εκδόσεις των Φίλων 1977

-Γιάννης Χατζηφώτης,

 Το προσκύνημα στον Άθω του Σικελιανού-Καζαντζάκη. 
Αθήνα 1997.

         «Προτού να συμπονέσω τον άνθρωπο, ένιωσα μέσα μου την ντροπή. Ντρεπόμουν να βλέπω τον πόνο του ανθρώπου, κι εγώ να μάχουμαι να μετουσιώνω όλη ετούτη τη φρίκη σ’ εφήμερο μάταιο θέαμα. Έλεγα: «Δεν είναι αλήθεια, μην παρασυρθείς κι εσύ σαν τους απλοϊκούς ανθρώπους και πιστέψεις πείνα και χορτασμός, χαρά και πόνος, ζωή και θάνατος, όλα φαντάσματα!». Το λεγα και το ξανάλεγα, μα όσο κοίταζα τα παιδιά που πεινούσαν κι έκλαιγαν και τις γυναίκες με τα βουλιαγμένα μάγουλα και τα μάτια τα γεμάτα μίσος και πόνο, η καρδιά μου σιγά-σιγά έλιωνε. Παρακολουθούσα με συγκίνηση την απροσδόκητη μέσα μου αλλαγή. Στην αρχή χτύπησε στην καρδιά μου η ντροπή, ύστερα η συμπόνια, άρχιζα να νιώθω τον πόνο των άλλων σαν εδικό μου πόνο, κι ύστερα ήρθε η αγανάχτηση, κι ύστερα η δίψα δικαιοσύνης. Κι απάνω απ’ όλα η ευθύνη, εγώ φταίω, έλεγα για όλη την πείνα του κόσμου, για όλη την αδικία, εγώ έχω την ευθύνη. Τι να κάμω; Κατά πού να πάω; Βαθιά μέσα μου ήξερα τι έπρεπε να κάμω, μα δεν τολμούσα να το φανερώσω, ενάντια στη φύση μου φαίνουνταν ο δρόμος αυτός, και δεν ήμουν σίγουρος αν μπορεί ο άνθρωπος να ξεπεράσει με την αγάπη, με τον αγώνα το φυσικό του. Έχει άραγε, διαλογιζόμουν, έχει ο άνθρωπος τόση δημιουργική δύναμη; Κι αν έχει, καμία πια δεν του μένει δικαιολογία αν δεν σπάζει, στις κρίσιμες στιγμές, τα σύνορά του….»

                     Από το έργο του «Αναφορά στο Γκρέκο»

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος,

Πρώτη δημοσίευση, σήμερα, Κυριακή 18/5/2014

Πειραιάς, Κυριακή, 18 Μαΐου 2014.