Κυριακή 29 Οκτωβρίου 2017

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΕΙΔΕ

                         Σολωμικά

     Συμπληρώνονται φέτος, 160 χρόνια από την κοίμηση του γενάρχη της ελληνικής ποίησης Διονυσίου Σολωμού. Ζάκυνθος 8/4/1798-Κέρκυρα 9/2/1857. Ξαναδιαβάζοντας την ποίησή του.
                    Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΕΙΔΕ
     Ο Προφήτης είδε. Ποιος ήταν; Δεν έχει σημασία, αλλά είδε. Η ψυχή άγγισε την ψυχή και ανάμεσά τους δεν παρεμβαλλόταν κανένα θαύμα της γης ή του ουρανού. Η δύναμη της όρασης της μιας ψυχής αγκάλιασε την άλλη, πού ήταν βαθειά ουσία παρθενική, όπως το φώς του ήλιου αγκαλιάζει το ρόδο. Απέναντι σ’ έναν Παράδεισο μ’ όλους τους θησαυρούς του, πώς θα μπορέσω να τους εκφράσω και να τους υμνήσω; Ίσως θα ήταν καλύτερα να σωπάσω και να κοιτάζω.
     Άχ, αν σε σένα, κρίνο της Ιεριχούς, άχ, αν σε σένα, κρίνο της Εδέμ, στρεφόταν όλη η δημιουργία μεθώντας από χαρά, τρέμοντας από έρωτα, και αν από το μικρότερο μέρος της όπως η πέτρα ως το μεγαλύτερο όπως ο ήλιος, πρόσφερε στολίδια και στέμματα για τη θεία μορφή σου’ αν ένα ένα τα άστρα έπαιρναν φωνή και σε καλούσαν με το όνομά σου και σε χαιρετούσαν «βασίλισσα της χάρης και της ομορφιάς», όλα αυτά δεν θα ήταν αντάξια όσων εγώ είδα με τα μάτια της ψυχής: Κόσμος πού έκλεινε κόσμους και θαύματα, και που με υποχρεώνει να πιστέψω σε κάτι που υπάρχει έξω από μάς, και με λυτρώνει από την άβυσσο της ύλης’ δεν θα με κρατεί πιά αυτή στο παντοδύναμο σφίξιμό της. Η χάρη έπεσε από το στήθος του μεγάλου Δημιουργού στο δικό σου, και από το δικό σου στο δικό μου’ μπήκε εκεί σαν απρόσμενος ξένος και το έκαμε θεϊκό. Ίσως αυτό θα μου δώσει το κλειδί για όλα τα μυστήρια κι εγώ θα τα αποκαλύψω στην έκπληκτη γη.
     Ώ παρθένα των παρθένων, αν αυτός ο υπέρτατος ουρανός αναρίθμητων θαυμάτων πλασμένων αγγελικά, έστελνε έξω τη μουσική του, κι ένα μέρος της μπορούσε να εισδύσει στην κατάρα των κάτεργων του Άδη, θα τα διέλυε και οι απελπισμένοι θα περνούσαν σε μιάν άλλη αιωνιότητα. Αιωνιότητα; Μ’ αυτή τη λέξη, ποιος δυσοίωνος στοχασμός έρχεται να με ταράξει; Αν ένας τέτοιος θησαυρός χανόταν (και μια σκέψη όχι αγνή θα αρκούσε για να τον κάμει να χαθεί), τι θα έκανε ο Προφήτης που είδε; Θα έκλαιε όσες μέρες θα του έμεναν ακόμη λησμονώντας τα πάντα και τον εαυτό του’ και έπειτα από το θάνατο, αν του προσφέρονταν οι πηγές της ζωής, θα τους έστρεφε τα νώτα για να κλάψει ακόμη ένα μέρος της αιωνιότητας.
                       IL PROFETA A VEDUTO
(Σχεδίασμα)
     Il Profeta ha veduto. Ma chi fu egli? Questo e indifferente; ma il Ptofeta ha veduto. Anima venne a contatto con anima, e fra esse due non si frappose nessuna maraviglia della terra o del cielo. La veggente forza dell’ una abbraccio l’ altra che era che profonda essenza verginale, come la luce del sole abbraccia la rosa. In veduta di Paradiso pieno de’ suoi propri tesori, come faro ad esprimerli e celebrarli? Forse sarebbe meglio tacere e guardare.
     Ah, se a te, giglio di Gerico, ah, se a te, giglio dell’ Eden, si volgesse il creato tutto baccante di gioia, tutto tremante d’ amore, e dalla parte minima de esso come la pietra, fino alla massima come il sole, ornamenti e corone tributasse alla tua figura divina; se ad una ad una la stelle formassero voce e ti chiamassero a nome, e ti salutassero “Regina della belta e della grazia”, non per questo pareggerebbero quant’ io vidi cogli occhi dell’ anima: mondo gravid di mondi e di portent, che mi costringe a credere a cosa che e fuori de noi, e mi libera dall’ abisso della materia, il quale non mi terra piu fra le sue strette onnipossenti. La Grazia cadde dal seno del Grande Artefice nel tuo, e dal tuo nel mio, ove s’ introdusse ospite non atteso, e lo divinizzo. Forse questo mi dara la chiave di tutti I misteri, ed io li svelero, tutti quanti all’ attonita terra.
     O vergine delle vergini, se questo tuo empireo di maraviglie innumerevoli, angelicamente formate, mandasse fuori la sua melodia, e se una parte di essa potesse penetrare nella viva maledizione degli ergastoli infernali, questi verrebbero sull’ istante distrutti, e I desolati cangerebbero eternita. Eternita? A questa parola qual funesto pensiero viene a turbarmi? Se tanto bene venisse a perire (e un solo pensiero impuro basterebbe a farlo perire) che  farebbe il Profeta che vide? Piangerebbe tutto il restante dei giorni suoi, obbliando tutto e se stesso; e se dopo morte gli fossero offerte le fonti della vita, volgerebbe ad esse le spalle per piangere ancora una parte d’ Eternita.

Διονύσιος Σολωμός, ΛΥΡΙΚΑ ΤΗΣ ΩΡΙΜΟΤΗΤΑΣ, σ. 315-318.
                ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ
                 Η ΕΛΛΑΔΑ
Η Ευρώπη την κοιτάει πώς θέ να πράξει’
της Ευρώπης κοιτάει κατά τα μέρη
χωρίς όψη το πρόσωπο ν’ αλλάξει.
Απάνου εις τη ρομφαία βάνει το χέρι
βασιλικά, και με πολέμιαν τάξη
έκαμε νεύμα, οπού έλεγε: «Ακαρτέρει».
Και κατά την Ασία φριχτογυρίζει.
το δάχτυλο κινάει και φοβερίζει. σ. 343
            ΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙ
-Μάνα μου, σκιάζομαι πολύ
μην πεθαμένοι βγούνε.
-Σώπα, παιδάκι μου’ οι νεκροί
την πλάκα τους βαστούνε. σ. 345.
                  ΓΑΛΗΝΗ
Δεν ακούεται ουτ’ ένα κύμα
εις την έρμη ακρογιαλιά’
λές κι η θάλασσα κοιμάται
μές στής γής την αγκαλιά. σ. 347
               ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΠΤΑΝΗΣΙΟΥΣ
Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ κι αγαπημένε,
πάντοτ’ ευκολοπίστευτε και πάντα προδομένε. σ. 352

Γράμμα στον Δημήτριο Σολωμό
                           (Κέρκυρα, 25 Μαρτίου 1848)
...Σε παρακαλώ όσο μπορώ να μήν εξαρτάς τήν υγεία και τήν καλή διάθεσή σου από τήν έκβαση τών υποθέσεων, αλλά να κρατείς σταθερή και δική σου τήν εσωτερική σου δύναμη, ανεξάρτητα απ' αυτές. Αυτό κυρίως χρειάζεται σήμερα που σχεδόν το κάθε τι μοιάζει σάν παραμύθι. Η διαφθορά είναι τόσο γενική, και έχει τόσο βαθειές ρίζες, ώστε προκαλεί κατάπληξη. Με τήν ίδια βεβαιότητα πιστεύω δυνατή κάποια ηθική αναγέννηση, υπό τόν όρο όμως ότι οι παράγοντες (τής διαφθοράς) θά αποδυναμωθούν εντελώς.
     Δέν λέω περισσότερα και μένω. σ. 608   

Από το βιβλίο Διονυσίου Σολωμού, 
ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΕΖΑ, ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Στυλιανός Αλεξίου, εκδόσεις στιγμή 1994.
 Πειραιάς 29/10/2017   

Πειραϊκά Ανέκδοτα

                      Πειραϊκά Ανέκδοτα
     Στην άγνωστή γυναίκα που αυτοκτόνησε στις γραμμές του Ηλεκτρικού την εβδομάδα που μας πέρασε.

      Είχα σχεδιάσει να αναφέρω μερικά από μνήμης ανέκδοτα Πειραιωτών δημιουργών παλαιότερων εποχών, Πειραϊκά περιστατικά, όπως μου τα αφηγήθηκαν κατά καιρούς, διάφορα σημαίνοντα πρόσωπα από τον Πειραϊκό χώρο που έτυχε να γνωρίσω από κοντά στο διάβα των Πειραϊκών μου εργασιών. Τα σκόρπια αυτά σκαμπρόζικα και πιπεράτα γεγονότα που αφορούσαν παλαιότερους Πειραιώτες, ανθρώπους του πνεύματος ή καλλιτέχνες, ήθελα να τα προσθέσω σε αυτά που είχα αποδελτιώσει διαβάζοντας το εξαιρετικό, αυθόρμητο, ψυχαγωγικό, σπαρταριστό βιβλίο ανθολόγιο της παλαιάς συγγραφέως Έλλης Αλεξίου «υπό εχεμύθειαν», εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή 1977. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβάσει κανείς ανάμεσα στα άλλα της δασκάλας συγγραφέως, που μέσα στις 233 σελίδες του αναπλάθεται με ευχάριστο και αυθεντικό τρόπο, πηγαίο και άμεσο λόγο, ο χαρακτήρας πολλών γνωστών μας ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης από όλο το φάσμα της ελληνικής καλλιτεχνίας. Η Έλλη Αλεξίου μας διέσωσε με το μικρό αυτό προσωπικό της ανθολόγιο, το πνεύμα και το ύφος μιας εποχής και των ανθρώπων της. Ένα βιβλίο που διαβάζεται ευχάριστα, χαίρεσαι την αυθεντικότητά του, την ειλικρίνεια με την οποία της αφηγούνται τα διάφορα κοινωνικά και προσωπικά περιστατικά ατόμων του πνεύματος και της τέχνης, τα ντεσού της λογοτεχνίας.
Από το βιβλίο αυτό είχα αποδελτιώσει αυστηρά και μόνο περιστατικά που αφορούσαν Πειραιώτες που γεννήθηκαν στον Πειραιά, και όχι όσους έζησαν ή δραστηριοποιήθηκαν, όπως πχ. ο συγγραφέας Σπύρος Μελάς, ο ποιητής Ρώμος Φιλύρας κ.ά. Θέλησα να δώσω ένα καθαρά Πειραιώτικο μικρό ανθολόγιο, ευχάριστων αναμνήσεων που κατέγραψε η πολυγραφότατη συγγραφέας Έλλη Αλεξίου, αδερφή της Γαλάτειας Καζαντζάκη, συζύγου του Μάρκου Αυγέρη. Για την συνάντησή μου μαζί της, έχω αναφερθεί παλαιότερα.
     Ορισμένα όμως σύγχρονα περιστατικά της ελληνικής κοινωνικής επικαιρότητας, με έκαναν όχι μόνο να αγανακτήσω, αλλά και να αισθανθώ βαθύτατη θλίψη για την ελληνική φάρα μου. Σίγουρα, δεν συμπεριφέρονται έτσι όλοι οι Έλληνες, όμως τα γεγονότα αυτά, εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο, την παθογένεια της ελληνικής μας φυλής στις μέρες μας. Η ισοπέδωση είναι ασφαλώς φασισμός, αλλά και η αδιαφορία μας επίσης. Γεγονότα που για άλλη μια φορά, μου επιβεβαιώνουν την άποψη, ότι η Τέχνη είναι εντελώς άχρηστη στις μέρες μας, συμπεριλαμβανομένης της Ποίησης και της Λογοτεχνίας. Δεν τολμώ να συμπεριλάβω και την όποια ανάγνωση παλαιότερων βιβλίων με άλλες ιδεολογικές, αξιολογικές και μεταφυσικές αρχές γιατί τότε, είναι να πάρουμε τα βουνά. Φαίνεται όπως δείχνουν τα πράγματα, η ελληνική φυλή έφτασε στα όριά της. Η Τέχνη θα είναι Πολιτική ή δεν θα είναι Τέχνη. Και δεν εννοώ Πολιτική με την στενάχωρη έννοια που την ήθελαν οι παλαιοί αριστεροί θιασώτες της, οι ραβδούχοι της μαρξιστικής προλεταριακής δικτατορίας, αλλά εννοώ μια Τέχνη που διαμόρφωνε συνειδήσεις επί τω φιλανθρωπότερο. Μας έκανε πιο ανθρώπινους. Αυτός ο λειτουργικός της ρόλος δεν υπάρχει πια.
Ας δούμε μερικά από τα σύγχρονα κοινωνικά γεγονότα των ημερών μας στην χώρα μας:
Α) δολοφονήθηκε με άγριο τρόπο ένας αξιοπρεπέστατος όπως φαίνεται οικογενειάρχης μεγαλοδικηγόρος μέσα στο Δικηγορικό του Γραφείο. Και παρευρέθησαν στην κηδεία του ο κύριος υπουργός Δικαιοσύνης και ο κύριος πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. Και καλά έκαναν. Ερώτηση, δεν είναι υπεύθυνος ο προηγούμενος υπουργός δικαιοσύνης που με τον νόμο του αποφυλακίστηκαν εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, και βγαίνοντας έξω, ξανά-εγκλημάτησαν; Όπως δήλωσαν η κυρία Ιωάννα Μαύρου και ο κύριος Πάνος Σόμπολος στις βραδινές ειδήσεις μεγάλου καναλιού; Και δεν είναι υπεύθυνος ο κύριος πρόεδρος της Δημοκρατίας που υπέγραψε το διάταγμα; Αν είναι ανεύθυνος ο πολιτειακός άρχοντας, που είναι το προσωπικό του κύρος, γιατί δεν παραιτείται;
Β) δολοφονήθηκε με φρικτό τρόπο μια κοπέλα μέσα στο νεκροταφείο. Έτσι δείχνουν τον αντρισμό τους οι έλληνες άντρακλες; Σαν τους ψευτοπαλληκαράδες που δολοφόνησαν τον Κρητικό φοιτητή;
Γ) Φίμωσαν και βασάνισαν μια μεγάλης ηλικίας γυναίκα για να την ληστέψουν. Και η δικαιοσύνη θα τους αφήσει ελεύθερους όταν και όποτε τους συλλάβουν; Και η Εκκλησία θα τους δώσει άφεση γιατί μετάνιωσαν; Την ίδια στιγμή που βγάζουν σπυράκια οι ιερείς αν κάποιος χριστιανός θέλει να προβεί σε μια διαφορετική τελετή ταφής. Ή κατακεραυνώνουν όσες γυναίκες πουλούν το κορμί τους για να βοηθήσουν τον εαυτό τους ή την οικογένεια τους, και τις κρατούν σε καραντίνα οι άσπιλοι και καθαροί χριστιανοί;
Δ) Δεν μου το μετέφεραν, άκουσα με τα ίδια μου τα αυτιά να βρίζουν και να διαμαρτύρονται-ένα μέρος των επιβατών του Ηλεκτρικού συρμού την ώρα που πήγαινα στην εργασία μου, και μας σταμάτησαν και μας ζήτησαν από τα μεγάφωνα να βγούμε έξω από τα βαγόνια, και είτε να περιμένουμε, είτε να βρούμε άλλον τρόπο να συνεχίσουμε για την δουλειά μας. Πολλοί έλληνες και ξένοι δυστυχώς, διαμαρτυρήθηκαν στους υπευθύνους άγρια, λες και έφταιγαν αυτοί. Δεν τους συγκίνησε καν η αυτοκτονία ενός ανθρώπου. Και όλος αυτός ο όχλος ελλήνων και ξένων ατόμων, θα ζητήσει να φορολογηθούμε για να καρπωθεί τα επιδόματα αλληλεγγύης και άλλα οικονομικά βοηθήματα; Οικογένειες ελλήνων και ξένων αθίγγανων προβαίνουν σε παραβατικές ενέργειες υψηλού κινδύνου και δεν διαμαρτύρεται κανείς. Δεν νοιάζεται κανείς.
Για ποια δικαιοσύνη μιλάμε; Για ποια ασφάλεια μιλάμε; Για ποιά ανθρωπιά μιλάμε; Και ποιών; Των πολιτικών, των ψηφοφόρων, της φυλής μας, των ξένων που εισήρθαν παράνομα στην χώρα; Για ποια εθνική υπερηφάνεια μιλάμε όταν υποστηρίζουμε φαινόμενα ναζιστικής βίας, ενώ ζήσανε στο πετσί τους οι πατεράδες μας και οι παππούδες μας την εγκληματική βία των ναζί κατακτητών; Υποστηρίζουμε τους επιγόνους τους; Αυτών που σκότωσαν και βασάνισαν το λαό μας και κατέλαβαν την χώρα μας; Μήπως παραφρονήσαμε ομαδικώς; Εγκληματικές μειοψηφίες δρούν δικτατορικά σε βάρος όλων των υπολοίπων. Αν αυτό είναι Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, τότε καλύτερα να τον αρνηθούμε. Και οι λαλίστατοι δημοσιογράφοι ασχολούνται με τις ενδυματολογικές προτάσεις των…
Άραγε, οι παλαιότεροι θεωρητικοί των νεοφιλελεύθερων κοινωνιών και του χωρίς ήθος και ηθική, ιδεολογία και λελογισμένου κέρδους, τέτοιου είδους κοινωνίες ονειρεύτηκαν;
Μέσα σε αυτό το άγριο κοινωνικό περιβάλλον, που εμείς οι ίδιοι οικοδομήσαμε και αποδεχόμαστε, που δεν υπάρχει δικαιοσύνη σε αυτήν την χώρα, τι να πει και τι να κάνει η Τέχνη της ποίησης, της λογοτεχνίας, του θεάτρου, της μουσικής; Να εκφράσει τι και ποιους; Και η θρησκευτική πίστη των ανθρώπων τι εκφράζει πλέον, μήπως μόνον την παρτάκικη συμπεριφορά των νεοελλήνων πιστών;
     Όλα αυτά τα βάρβαρα και δολοφονικά των ημερών μας, θα μπορούσαν ίσως, να γίνουν κατανοητά, μια και όλοι μας ποικιλοτρόπως πτωχεύσαμε, και αποδεχόμαστε το μη δίκαιο. Όμως, να αυτοκτονεί κάποιο άγνωστό σου άτομο και εσύ να βρίζεις και να διαμαρτύρεσαι γιατί δεν ξεκινά ο συρμός, ή δεν μπορείς να περιμένεις να βγάλεις το εισιτήριο σου; Αυτό δεν κατανοείται. Αυτοί, δεν είναι Έλληνες.
Κρίμα, που το τέλος της πολιτικής στην χώρα μας, το έφεραν άτομα από τον λεγόμενο «δημοκρατικό» χώρο. Οι δεξιοί με το πρώτο μνημόνιο μας χρέωσαν περί τα 100 εκατομμύρια, οι του πασόκ άλλα 100, και οι συριζαίοι άλλα 80 και. Σύνολο; Κατά τα άλλα, ποιος θα πρωτό-παρελάσει           
        
Του ΔΗΜΟΣΘΕΝΗ ΒΟΥΤΥΡΑ
    Μια βραδιά, καλοκαίρι ίσως του 1914 ή του 1915, τρώγανε στο μαγέρικο του Μπάρμπα-Κώστα όπου τρώγανε επί τρείς δεκαετίες οι λογοτεχνικοί κύκλοι της Δεξαμενής, Βουτυράς, Καζαντζάκης, Στυλιανός Αλεξίου και τα τρία παιδιά του: Γαλάτεια Καζαντζάκη, Ραδάμανθος και Έλλη Αλεξίου. Μετά το φαγητό συνεχίστηκε η γλυκοκουβέντα και το κρασάκι. Και σιγά-σιγά έπαιρνεν ο ύπνος τους τέσσερεις: τον πατέρα Αλεξίου και τα τρία παιδιά του. Σε λίγο απόμειναν να κουβεντιάζουν μόνο ο Βουτυράς με τον Καζαντζάκη.
     Ο Βουτυράς βλέποντας το αποκοιμισμένο ακροατήριο-άλλος κοιμόταν γυρτός στην καρέκλα, άλλος ακουμπισμένος στην παλάμη, η Γαλάτεια και η Έλλη πάνω στο τραπέζι με μαξιλάρι τα μπράτσα τους-ρωτάει τον Καζαντζάκη:
-Μήπως, Νίκο, χωρίς να το ξέρω, είμαι ο Θεός του ύπνου;
-Όχι, μην ανησυχείς! Δεν είσαι ο Θεός του ύπνου γύρισε, κοίταξε καλά-καλά τους κοιμισμένους, δές το συγγενικό δεσμό πού τους ενώνει, και βγάλε συμπεράσματα.
(καταγραφή Έλλης Αλεξίου), σ.14-
--
     Ο Βουτυράς, άργησε να αναγνωριστεί και πολύ λιγότερο να αμείβεται από τη συγγραφική του εργασία. Ωστόσο, όπως ο ίδιος διηγιότανε στον Αυγέρη, κάποτε που έστειλε ένα διήγημά του, για έναν παπά, στην Αίγυπτο, του στάλθηκε η απρόβλεπτη αμοιβή τριών λιρών. Κι όπως είχε, λέει, τρελαθεί από τη χαρά του, κείνη τη νύχτα επιδόθηκε σε «τριπλούν όργιο»… «Η τριπλή ευωχία, διηγιόταν ο Βουτυράς, συνδέθηκε πιά στην μνήμη μου μοναδική κι αυτή με τις τρείς λίρες που πρωτοχάρηκα».
(από αφήγηση Μάρκου Αυγέρη), σ.54
--
     Μια μέρα στο βιβλιοπωλείο της «Εστίας» βρίσκεται ο Βουτυράς και κατά τα συνηθισμένα του περιγράφει και αναλύει τα έργα του… Μπαίνει πάνω στην ώρα ο Δελμούζος. Σταματάει μπρός στο Βουτυρά, και παρακολουθεί με ευγένεια και προσοχή την ατέλειωτη περιαυτολογία… Υπομονεύει, υπομονεύει, ελπίζει πώς όπου να ‘ναι ο Βουτυράς θα σταματήσει, μα στα κατατελευταία αγανακτισμένος του λέει:
     -Εσύ δύο έργα καλά έκαμες…
Ο Βουτυράς περιμένει ν’ ακούσει τους τίτλους.
     -Τις δυό σου κόρες…
(από αφήγηση Κωνσταντίνου Σαραντόπουλου), σ.128
--
     Ο Βουτυράς βρίσκεται στα τελευταία του κατάκοιτος στο σπίτι του. Πηγαίνουν να το επισκεφτούν οι Γεράσιμος Σπαταλάς και Γιώργης Σαραντής. Ο Σπαταλάς κουβεντιάζει για το αιώνιο θέμα πού τον απασχολεί, στο κτήμα του το κτήμα του στο Μεγάλο Πεύκο. Ο Βουτυράς πού κι αυτός τους τελευταίους καιρούς βασανίζεται από την έμμονη ιδέα πώς οι κόρες του κοιτάζουν να του πάρουν την περιουσία του-πού δεν είχε…- δοκιμάζει δυό-τρείς φορές να πεί κι αυτός τον πόνο του, μα ο Σπαταλάς δεν του αφήνει σειρά… Μια στιγμή, καθώς ο Σπαταλάς έκαμε να βήξει:
     -Και μένα οι κόρες μου θέλουν να μού πάρουν το κτήμα μου…
     -Εσένα, οι κόρες σου μα εμένα οι ξένοι…
     -Βρέ, Γεράσιμε, χαζός ήσουν και χαζός έμεινες. Άμα σε βάλουν χάμω τα σκυλιά και σε τρώνε, θα πείς αυτά είναι δικά σου, κι αυτά είναι δικά μου; Σκυλιά είναι και σε τρώνε…
(αφήγηση Γιώργη Σαραντή), σ.134    
--
Του ΠΑΥΛΟΥ ΝΙΡΒΑΝΑ
     Καθώς βαδίζουν η Γαλάτεια Καζαντζάκη και η Έλλη Αλεξίου στην παραλία του Νέου Φαλήρου, βλέπουν να ‘ρχεται από αντίθετα ο Παύλος Νιρβάνας. Χαιρετιούνται και πάνε παρέα. Ανοίγουν κουβέντα και για τα τελευταία βιβλία. Μόλις είχε βγάλει ο Κορνάρος τη «Σπιναλόγκα».
-Καλό είναι, λέει ο Νιρβάνας… μα έχει υπερβολές… πέφτει, λέει, η μύτη του λεπρού και την πιάνει και κοιτάζει ανάμεσα, σαν από τηλεσκόπιο… στη λέπρα οι μύτες δεν πέφτουν έτσι… πάντως γράφει καλύτερα από το Βουτυρά, πού δεν ξέρεις πότε αρχίζει και πότε τελειώνει… Τόνε διαβάζω, προχωρώ, και καθώς γυρίζω το φύλλο για να συνεχίσω, βλέπω καινούργιο τίτλο… έ, πάλι καλύτερος είναι ο γιός μου. Γράφει κι αυτός. Προχθές μου φέρνει ένα «σύγγραμμά» του, να το διαβάσω. Διαβάζω, διαβάζω, περιμένω να φτάσω στο τέλος, πού τέλος, μά τι γίνεται δώ, του λέω, κλείσε το και καμιά φορά…
-Δεν μπορώ, μου λέει. Δεν ξέρω πώς να το τελειώσω…
-Δηλαδή, Γαλάτεια, ο γιός μου είχε περισσότερο μυαλό. Καταλάβαινε τουλάχιστον πώς μια και δεν ήξερε να το τελειώσει, το συνέχιζε…
(καταγραφή Έλλης Αλεξίου), σ.28-
--
Μια μέρα ο Νιρβάνας επιστρέφοντας το μεσημέρι στο σπίτι του βρίσκει αναστατωμένη την υπηρέτρια…
-Πώς να σας το πώ…
-Τι συμβαίνει…
-…Πώς να σας το πώ…
-Τι συμβαίνει, τέλος πάντων!...
-Έφυγε η κυρία… Μάζεψε τα πράματά της και έφυγε…
     Ο Νιρβάνας μπήκε, βγήκε, και καθώς ετοιμαζότανε να καθίσει στο τραπέζι, βλέπει μόνο ένα σερβίτσιο.
-Γιατί έβαλες ένα σερβίτσιο;
-Μά δε σας είπα, πώς η κυρία έφυγε;
-Βάλε σερβίτσιο, κ’ έλα κάθισε. Πάρε τη θέση της…
(από αφήγηση Σπ. Παναγιωτόπουλου), σ.47
--
    Ήταν χρόνια του «Νουμά». Ο «Νουμάς» τότε είχε σατιρική στήλη από έμμετρα ή πεζά, που τα γράφανε διάφοροι... ο ίδιος ο Τάκης Ταγκόπουλος, ο γιός του ο Πάνος, ο Νίκος Ποριώτης, ο Ρήγας Γκόλφης, ο Κλ. Καρθαίος… με το γενικό ψευδώνυμο «Πικραγκάθης». Εσατίριζε κάπου-κάπου κι ο Νιρβάνας, μά είχε δικό του ψευδώνυμο «Απόκαυκος».
     Βγήκε κ’ ένα περιοδικό των νέων με τον τίτλο: «Νέοι», με διευθυντή τον Γιάννη Κοκκινάκη, και συνεργάτες το Ναπολέων Λαπαθιώτη, το Μήτσο Παπανικολάου κ. ά. Στο τέταρτο φύλλο εμφανίζεται απρόοπτα συνεργαζόμενος στους «Νέους» κι ο Γιάννης Βλαχογιάννης… πού τότε ήταν υπάλληλος στα Αρχεία του Κράτους.
     Ο Νιρβάνας-Απόκαυκος σατίρισε στο «Νουμά» τη συνεργασία του Βλαχογιάννη στους «Νέους» με το παρακάτω δίστιχο:
     «Μεσ’ των Αρχείων τους σωρούς σκονίζεις και σκονίζεσαι
     Μπαίνεις στών νέων τις revues, δροσίζεις και δροσίζεσαι…»
          Απόκαυκος
     Λένε πώς το Βλαχογιάννη ιδιαίτερα τον εξόργισε κείνο το «δροσίζεσαι».
(από αφήγηση Σπ. Παναγιωτόπουλου), σ.67-
--
      Κάποτε ρώτησαν τον Παύλο Νιρβάνα:
     -Πώς ενώ είστε διαρκώς μελαγχολικός, γράφετε τόσο σπαρταριστά χρονογραφήματα;
     -Μοιάζω με το διαβάτη, που περνάει τη νύχτα από έρημο δάσος. Τραγουδάω για να κατασιγάσω την αγωνία μου…
(από αφήγηση Βασίλη Μοσκόβη), σ.112
--
     Ο Παύλος Νιρβάνας είχε φήμη ακέραιου χαρακτήρα. Τίμιου, ντόμπρου, ανυστερόβουλου. Όταν διάβασε τα πρωτόλεια του Μελά στη δημοσιογραφία, εντυπωσιάστηκε. Γεμάτος ενθουσιασμό προφήτεψε:
     -Κύριοι, κάποιος περνά… παρουσιάστε, άρμ!..
(από αφήγηση Γιώργου Μακαρόνα), σ.145
--
     Ο Λάμπρος Πορφύρας σατιρίζεται από τον Παύλο Νιρβάνα για τη λιγοστή ποιητική του δημιουργία. Όταν το 1919 κυκλοφόρησαν επιτέλους οι «Σκιές» του Πορφύρα, ο Νιρβάνας με το γνωστό του ψευδώνυμό του, «Απόκαυκος», δημοσιεύει στο «Νουμά» αριθμός φύλλου 369, 1η Ιούνη του 1919, το παρακάτω επίγραμμα:
Σαν κορντιάλε οι στίχοι σου
σταλαγματιά-σταλαγματιά,
Θεέ μου! Πόση τσιγκουνιά!
Και τώρα τ’ αποφάσισε
βιβλίο να τους βγάλει…
Χριστέ μου! Τι σπατάλη!
(κορντιάλε =μπάλσαμο, φάρμακο…)
(προσφορά Χρήστου Λεβάντα), σ.193
--
Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΑΡΟΥΧΗ
     Ο Τσαρούχης τσακώθηκε με τον Κόντογλου για την ελληνικότητα της ζωγραφικής τους. Ποιος έχει, ποιος δεν έχει…
     Ο Κόντογλου είχε ένα παλτό μακρύ ως τους αστραγάλους και εντυπωσιακό, σκωτσέζικο. Λίγες μέρες μετά από τον καυγά για την ελληνικότητα, συναντά ο Τσαρούχης στο ταχυδρομείο τον Φώτη Κόντογλου. Πήγαινε μαζί με το Γιάννη Μόραλη.
-Ορίστε! Φωνάζει για ελληνικότητα, κι ούτε αυτά πού φοράει δεν είναι ελληνικά…
(από αφήγηση Δήμου Σκουλάκη)
--
     Με το ξαναφούντωμα του Κυπριακού. Ζυρίχη, Μακάριος, ξεσηκωμός των Κυπρίων… λέει κι ο Τσαρούχης:
-Είχαμε, χρυσέ μου, και μείς μια αγγλική αποικία, και βαλθήκαμε να τη χάσουμε…
(από αφήγηση Δήμου Σκουλάκη)
--
     -Στην Ελλάδα, χρυσέ μου, είναι κανείς ό,τι δηλώσει…
(από αφήγηση Δήμου Σκουλάκη), σ.72-
--
     Επί κατοχής και τους μήνες της μεγάλης πείνας του 1942 ανταμώνουν στην ουρά, στο συσσίτιο των λογοτεχνών- καλλιτεχνών, με τα τενεκεδάκια στα χέρια οι Άγγελος Σικελιανός και Γιάννης Τσαρούχης. Και ο Τσαρούχης στρεφόμενος στο Σικελιανό:
    -Δεν ήξερα, χρυσέ μου, πώς και οι Θεοί κατεβαίνουν στην ουρά για συσσίτιο…
(από αφήγηση Γιάννη Τσαρούχη), σ.100
--
     Ο Γιάννης Τσαρούχης επανέρχεται από τη Θεσσαλονίκη, όπου είχε πάει μέλος της κριτικής επιτροπής απονομής βραβείων κινηματογράφου. Σεπτέμβριος του 1966, μόλις φτάνει δέχεται τα ομαδικά πυρά των φίλων του και των δημοσιογράφων για τα ακατανόμαστα αποτελέσματα του φεστιβάλ, σχετικά με τα βραβεία.
     -Βρέ Γιάννη, ρεζιλευτήκατε, τι αποτελέσματα ήταν αυτά;
Κι ο Τσαρούχης ατάραχος.
     -Να σας πώ, χρυσοί μου, το Ελληνικό Κράτος είχε αποφασίσει να χαρίσει στον παραγωγό, Ελληνοαμερικανός είναι, στον Τζαίημς Πάρις, 220.000. Κι εκάλεσε κι όλους εμάς, να είμαστε ο……. χορός αυτής της Τραγωδίας.
(αντιγραφή από την εφημερίδα «Νέα»), σ.148
--
     Σε μια δοκιμή του Εθνικού Θεάτρου, το 1956, η μπούκα ήταν πολύ ψηλή και σφοράριζε η σκάρα του Θεάτρου. Ο μηχανικός, Κοντσερτίνος, προτείνει στον Τσαρούχη να κατεβάσει την μπούκα. Ο  Τσαρούχης αντιστάθηκε με όλη του τη δύναμη. Τότε ο Κοντσερτίνος του πρότεινε να κατεβάσει ένα αέριο από σουρωτό πανί. Ο Τσαρούχης του λέει με δυσπιστία:
     -Άς το δοκιμάσουμε…
σουρί και ο μηχανικός κατέβασε το σουρωτό πανί και συγχρόνως τον ρώτησε πώς του φαίνεται…
    -Να σου πώ, προτιμώ να βλέπω το μ… παρά το βρακί…
(από αφήγηση Γιάννη Τσαρούχη)
--
     Ο Καζαντζάκης λέει στον Τσαρούχη για τον Καβάφη:
-Ο Καβάφης είναι γεμάτος ψιμύθια… η γλώσσα του είναι ψιμυθιωμένη…
-Δεν νομίζω, του απαντά ο Τσαρούχης, λίγη πούδρα του ρυζιού βάζει… Άλλοι παριστάνουν τους απλούς και τους ηλιοκαείς, κ’ είναι υποχρεωμένοι να βάζουν οκάδες το μακιγιάζ.
(από αφήγηση Γιάννη Τσαρούχη)
--
     Όταν πήγε το 1966 ο Τσαρούχης στην ανεπίσημη πρεμιέρα της Λυσιστράτης, όλοι νόμιζαν πώς θα μείνει να δεί την παράσταση, στην οποία τα πάντα είχε κάμει ο Μίνως Βολωνάκης. Μά λίγο πρίν αρχίσει η παράσταση, ο Τσαρούχης έφυγε.
-Γιατί φεύγεις; Τον ρωτάει ο Διευθυντής.
-Δεν πρόκειται περί αντιπάλου, απάντησε ο Τσαρούχης πού είχε δεί το σκηνικό.
--
     Η Ελλάδα είναι το μόνο μέρος, λέει ο Τσαρούχης, πού οι άνθρωποι σέβονται και τιμούν τον πλούτο ανιδιοτελώς…
(από αφήγηση Γιάννη Τσαρούχη), σ.154-
--
     Ο Γιάννης Τσαρούχης μπαίνει μαζί με φίλο του σ’ ένα βιβλιοπωλείο ψάχνοντας για ένα θεατρικό δοκίμιο. Ξάφνου το βλέμμα του πέφτει σ’ ένα βιβλίο, πού έχει τον τίτλο: «Το Κράτος Οπερέττα»-Είναι μέσα στο 1973 με τη Χούντα στην κυβέρνηση. Ο Τσαρούχης κρατάει για λίγο στα χέρια του το βιβλίο, το περιεργάζεται και μονολογεί: «Μά γιατί έχουν τόσο κακή ιδέα για την οπερέττα!!».
(από αφήγηση ωτοβλεψία στα «Νέα». Οχτώβρης του 1973 επί δικτατορίας Παπαδόπουλου και Δημοκρατίας Μαρκεζίνη)., σ.185-
--
     Από τις χαριτωμένες παραδοξολογίες του Γιάννη Τσαρούχη: Όταν ετοίμαζε τα σχέδια για την συλλογή μου «Στίλβη» μου λέει μια μέρα:
     -Για μένα η καταστροφή της Ελλάδας είναι η Επανάσταση του 1821.
     -Δεν το καταλαβαίνω, Γιάννη, Θάθελες να μου το κάνεις λιανά;
     -Είναι απλό χρυσέ μου. Αν δε γινόταν η Επανάσταση του 1821, θα είμαστε η Μεγάλη Τουρκία και θα είχαμε λύσει όλα τα εθνικά μας προβλήματα!!
(από αφήγηση Αντρέα Μοθωνιού)
--
     Γυρίζοντας από ένα ταξίδι στο Λονδίνο το 1946 ο Πάνος Κόκκας. Ιδρυτής και Διευθυντής της «Ελευθερίας», έφερε μαζί του δύο θαυμάσια αντίγραφα από τα περίφημα Πορτραίτα Άγγλων Βασιλέων του Χολμπάϊν, τα οποία τοποθέτησε στο προσωπικό του γραφείο στην εφημερίδα, πού τότε στεγαζότανε στο μέγαρο Καλλιγά στην οδό Καραγεώργη της Σερβίας. Τότε κυκλοφορούσε επίμονα η φήμη πώς η έκδοση της «Ελευθερίας» στην Κατοχή έγινε με λεφτά της Ιντέλλιντζες Σέρβις και των Άγγλων. Μια μέρα ο Τσαρούχης, πού έμενε σε δυό μικρά δωμάτια στη σοφίτα του μεγάρου, κατέβηκε να δεί τον Κόκκα. Χτύπησε την πόρτα και μετά το «εμπρός» άνοιξε και μπήκε. Μόλις τον είδε ο Κόκκας τον χαιρέτησε θερμά λέγοντάς του: «Έλα, Γιάννη, κάθισε». Ο Τσαρούχης ακίνητος και σιωπηλός παρατηρούσε επίμονα τα δύο πορτραίτα των Άγγλων βασιλέων και σε μια στιγμή λέει:
-Με συγχωρείς, κύριε Κόκκα. Αυτοί είναι οι Ιδρυταί της «Ελευθερίας»;
(από αφήγηση Αντρέα Μοθωνιού), σ.221   
--
Του ΑΙΜΙΛΙΟΥ ΒΕΑΚΗ
     Σε μια παράσταση του Ριχάρδου του Γ΄, στο Εθνικό Θέατρο, με πρωταγωνιστή τον μεγάλο Αιμίλιο Βεάκη και στο τέλος της Α΄ πράξης, που ο βασιλιάς φωνάζει: «Το βασίλειό μου για ένα άλογο!», ακούστηκε ξαφνικά μια φωνή από τη γαλαρία: «Αν είναι γαϊδούρι;».
Ο Βεάκης διακόπτει απότομα τις κραυγές, στρέφεται κατά το σημείο που ακούστηκε η φωνή και λέει:
-Έλα και μου κάνεις!!!
(από αφήγηση Αντρέα Μοθωνιού), σ.96
--
Του ΝΙΚΟΥ ΧΑΝΤΖΑΡΑ
    Το παρακάτω επίγραμμα του Νίκου Χαντζάρα, για το Μιστριώτη, δημοσιεύτηκε στο «Νουμά» το 1906 στον αριθμό φύλλου 239, με το ψευδώνυμο «Πειραιώτης»:
Τη γλώσσα υπερασπίζοντας
τι κι αν ποτέ δεν έπαψες,
την υπερκαθαρεύουσα,
οπώχει μάγια τόσα.
απ’ τους αχάριστους Ρωμιούς
τίποτα δεν απόλαψες.
Και σού ‘πρεπε ένα κρέμασμα
Τουλάχιστον απ’ τη γλώσσα.
(προσφορά Χρήστου Λεβάντα), σ.192

Πειραιάς 29 Οκτωβρίου 2017    
  
  


Σάββατο 28 Οκτωβρίου 2017

Το Νομπέλ Λογοτεχνίας 1979 στον Οδυσσέα Ελύτη

    Το δεύτερο Ελληνικό Νόμπελ Λογοτεχνίας

     «…Ελπίζοντας στην επίτευξη μιας απελευθέρωσης απ’ όλα τα δεσμά και μιας δικαιοσύνης πού θα ταυτιζόταν με το απόλυτο φως, είμαι ένας ειδωλολάτρης πού, αθέλητα καταλήγει στη χριστιανική αγιότητα».
                Οδυσσέας Ελύτης Αθήνα 27/3/1975. Από συνέντευξη του ποιητή. Δες περιοδικό «Το Δέντρο» τχ. 4/9,10, 1978

     Μετά από δέκα έξι χρόνια από την βράβευση με το βραβείο Νόμπελ του έλληνα ποιητή Γιώργου Σεφέρη 1963, ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης 10/12/1979, τιμάται παγκοσμίως από την Σουηδική Ακαδημία με το ίδιο βραβείο. Η χώρα μας, σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, αποκτά το δεύτερο ποιητικό της Νόμπελ. Τόσο ο Γιώργος Σεφέρης όσο και ο Οδυσσέας Ελύτης τίμησαν την χώρα μας με το έργο τους και την δόξασαν με την διεθνή τους βράβευση.
     Ας διαβάσουμε τον λόγο του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη στην Ακαδημία της Στοκχόλμης κατά την τελετή βράβευσής του. Ένα κείμενο τόσο επίκαιρο και ζωντανό ακόμα και μετά από τόσα χρόνια. Μια συμπερασματική ομιλία εκτενής και εύφορη, διαφορετική από αυτήν του ποιητή Γιώργου Σεφέρη, όμως μέσα στην ίδια ατμόσφαιρα της ελληνικής γλωσσικής και αισθητικής παράδοσης. Ένας ελληνικός λόγος που έρχεται από τα βάθη της ελληνικής ιστορίας και μεταφέρει μέσα στην ροή της εξέλιξής του ότι πολυτιμότερο και καίριο, ότι οντολογικό και μυστικό, κόμισε μέσα στην ιστορική του διαδρομή η ελληνική πολιτιστική και πνευματική παράδοση. Ο κόσμος της ποίησης και της φιλοσοφίας, της αρχαίας τραγωδίας και των αισθητικών αξιών, του δικαίου και της πολιτικής. Ένας λόγος ουσιαστικός, ανθρωποκεντρικός, ελληνικός και συνάμα πανανθρώπινος. Μεστός σύγχρονων νοημάτων και συμβολισμών, ελληνικών κληροδοτημένων αναφορών και αισθητικών αρχών. Ένας λόγος βαθειάς ελληνικής αρχαιογνωσίας, σαν και αυτόν που μας κόμισαν παλαιοί σοφοί αλχημιστές, ελληνοσύριοι μάγοι από τα βάθη των αιώνων. Ένας λόγος όψιμης ελληνικής σοφίας και θεμελιωδών ελληνικών δοξασιών, που συνενώνει σε μια αρμονική συνέχεια τον θείο λόγο του Ηράκλειτου με τα βιώματα ζωής των βυζαντινών ελλήνων στο διάβα των αιώνων. Που ενώνει το χθες με το σήμερα με όλες τις φανερές και μυστικές τους οντολογικές αντιστοιχίες.      Την Ομιλία του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, δεν την μεταφέρω από το βιβλίο που μετέφερα του ποιητή Γιώργου Σεφέρη, αλλά, την ερανίζομαι από την εβδομαδιαία σατιρική εφημερίδα το «ΠΟΝΤΙΚΙ» Πέμπτη 21 Μαρτίου 1996, σ.38. Παράλληλα, συμπληρωματικά, δημοσιεύω ορισμένες πληροφορίες και στοιχεία για την βράβευση του ποιητή που έχω διαφυλάξει στο αρχείο μου για έναν από τους σύγχρονους δασκάλους του γένους μας τον ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, που δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό τύπο της εποχής σε εφημερίδες, πολιτικά και λογοτεχνικά περιοδικά, χωρίς να εξαντλώ τις βιβλιογραφικές πηγές του θέματος.
                ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
     Ο λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης
Κύριοι Ακαδημαϊκοί
Κυρίες και κύριοι
     Ας μου επιτραπεί, παρακαλώ, να μιλήσω στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας. Επειδή οι ιδιότητες αυτές είναι που καθορίσανε τον χώρο μέσα στον οποίο μου ετάχθη να μεγαλώσω και να ζήσω.
Και αυτός είναι πού ένιωσα, σιγά, σιγά, να ταυτίζονται μέσα μου με την ανάγκη να εκφραστώ. Είναι σωστό να προσκομίζει κανείς στην τέχνη αυτά πού του υπαγορεύουν η προσωπική του εμπειρία και οι αρετές της γλώσσας του. Πολύ περισσότερο όταν οι καιροί είναι σκοτεινοί και αυτό που του υπαγορεύουν είναι μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ορατότητα. Δεν μιλώ για τη φυσική ικανότητα να συλλαμβάνει κανείς τ’ αντικείμενα σ’ όλες τους τις λεπτομέρειες αλλά για τη μεταφορική, να κρατά την ουσία τους και να τα οδηγεί σε μια καθαρότητα τέτοια πού να υποδηλώνει, συνάμα την μεταφυσική τους σημασιολογία. Ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίστηκαν την ύλη οι γλώσσες της Κυκλαδικής περιόδου, που έφτασαν ίσια-ίσια να ξεπεράσουν την ύλη, το δείχνει καθαρά. Όπως επίσης, ο τρόπος πού οι εικονογράφοι του Βυζαντίου επέτυχαν από το καθαρό χρώμα να υποβάλλουν το «θείο».
     Μια τέτοια, διεισδυτική και συνάμα μεταμορφωτική, επέμβαση μέσα στην πραγματικότητα επιχείρησε πιστεύω ανέκαθεν και κάθε υψηλή ποίηση. Όχι ν’ αρκεστεί στο «νυν έχουν» αλλά να επεκταθεί στο «δυνατόν γενέσθαι». Κάτι πού, είναι η αλήθεια, δεν εκτιμήθηκε πάντοτε. Ίσως γιατί οι ομαδικές νευρώσεις δεν το επέτρεψαν. Ίσως γιατί ο ωφελιμισμός δεν άφησε τα μάτια των ανθρώπων ανοιχτά όσο χρειάζεται. Η ομορφιά και το φως συνέβη να εκληφθούν άκαιρα ή ανώδυνα. Και όμως. Η διεργασία που απαιτείται για να φτάσει κανείς στο σχήμα του Αγγέλου είναι, πιστεύω, πολύ πιο επώδυνη από την άλλη πού εκμαιεύει όλων των λογιών τους Δαιμόνους.
     Βέβαια υπάρχει το αίνιγμα. Βέβαια υπάρχει το μυστήριο. Αλλά το μυστήριο δεν είναι μια σκηνοθεσία πού επωφελείται από τα παιχνίδια της σκιάς και του σκότους για να μας εντυπωσιάσει απλώς. Είναι αυτό που εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο και μέσα στο απόλυτο φως. Είναι τότε που προσλαμβάνει την αίγλη εκείνη πού ελκύει και που την ονομάζουμε Ομορφιά. Την Ομορφιά που είναι μια οδός-η μόνη ίσως οδός-προς το άγνωστο μέρος του εαυτού μας, προς αυτό πού μας υπερβαίνει. Επειδή αυτό είναι στο βάθος η ποίηση: η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει.
     Από τα μυριάδες μυστικά σήματα, πού μ’ αυτά είναι διάσπαρτος ο κόσμος και που αποτελούν άλλες τόσες συλλαβές μιάς άγνωστης γλώσσας, να συνθέσεις λέξεις και από τις λέξεις φράσεις πού η αποκρυπτογράφησή τους να σε φέρει πιο κοντά στην βαθύτερη αλήθεια.
     Πού λοιπόν βρίσκεται σε έσχατη ανάλυση η αλήθεια; Στην φθορά και τον θάνατο πού διαπιστώνουμε κάθε μέρα γύρω μας ή στη ροπή πού μας ωθεί να πιστεύουμε ότι αυτός ο κόσμος είναι ακατάλυτος και αιώνιος; Είναι φρόνιμο ν’ αποφεύγουμε τις μεγαλεπήβολες εκφράσεις, το ξέρω. Οι κατά καιρούς κοσμολογικές θεωρίες τις χρησιμοποίησαν, ήρθαν σε σύγκρουση, ακμάσανε, πέρασαν. Η ουσία όμως έμεινε, μένει. Και η Ποίηση, πού εγείρεται στο σημείον όπου ο ορθολογισμός καταθέτει τα όπλα του για να τ’ αναλάβει εκείνη και να προχωρήσει μέσα στην απαγορευμένη ζώνη, ελέγχεται να είναι ίσια-ίσια εκείνη που προσβάλλεται λιγότερο από τη φθορά.  Διασώζει σε καθαρή μορφή τα μόνιμα, τα βιώσιμα στοιχεία πού καταντούν δυσδιάκριτα μέσα στο σκότος της συνείδησης όπως τα φύκια μέσα στους βυθούς των θαλασσών.
     Να γιατί μας χρειάζεται η διαφάνεια. Για να διακρίνουμε τους κόμπους στο νήμα πού μές από τους αιώνες τεντώνεται και μας βοηθεί να σταθούμε όρθιοι πάνω σ’ αυτή τη γη.
     Από τον Ηράκλειτο έως τον Πλάτωνα και από τον Πλάτωνα έως τον Ιησού διακρίνουμε αυτό το «δέσιμο» που φτάνει κάτω από διάφορες μορφές ως τις ημέρες μας και πού μας λέει περίπου το ίδιο: ότι εντός του κόσμου τούτου εμπεριέχεται και με τα στοιχεία του κόσμου τούτου ανασυντίθεται ο άλλος κόσμος, ο «πέραν», η δεύτερη πραγματικότητα η υπερτοποθετημένη επάνω σ’ αυτήν όπου παρά φύσιν ζούμε. Είναι μια πραγματικότητα που τη δικαιούμαστε και που από δική μας ανικανότητα δεν αξιωνόμαστε.
     Δέν είναι διόλου τυχαίο ότι σε εποχές υγιείς το Κάλλος ταυτίστηκε με το Αγαθόν και το Αγαθόν με τον Ήλιο. Κατά το μέτρο που η συνείδηση καθαίρεται και πληρούται με το φως, τα μελανά σημεία υποχωρούν και σβήνουν αφήνοντας κενά πού-όπως ακριβώς στους φυσικούς νόμους-τα αντίθετά τους έρχονται να πληρώσουν τη θέση τους.
     Και αυτό, με τέτοιον τρόπο πού τελικά το δημιουργημένο αποτέλεσμα να στηρίζεται και στις δύο πλευρές, θέλω να πω στο «εδώ» και στο «επέκεινα». Ο Ηράκλειτος δεν είχε ήδη μιλήσει για μιάν «εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίην»; Εάν είναι ο Απόλλων ή η Αφροδίτη, ο Χριστός ή η Παναγία, που ενσαρκώνουν και προσωποποιούν την ανάγκη να δούμε υλοποιημένο εκείνο πού σε ορισμένες στιγμές διαισθανόμαστε, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει η αναπνοή της αθανασίας που μας επιτρέπουν. Η Ποίηση οφείλει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πέραν από συγκεκριμένα δόγματα, να επιτρέπει αυτή την αναπνοή.
     Πώς να μην αναφερθώ εδώ πέρα στον Φρειδερίκο Χαίλντερλιν, τον μεγάλο ποιητή που με το ίδιο πνεύμα εστράφηκε προς τους Θεούς του Ολύμπου και προς τον Ιησού; Η σταθερότητα που έδωσε σ’ ένα είδος οράματος είναι ανεκτίμητη. Και η έκταση που μας αποκάλυψε μεγάλη. Θα έλεγα τρομακτική. Αυτή άλλωστε είναι που τον έκανε, όταν μόλις ακόμα άρχιζε το κακό που σήμερα μας πλήττει, ν’ ανακράξει:
          Wozu Dichter in durftiger Zeit!
     Οι καιροί φεύ εστάθηκαν ανέκαθεν για τον άνθρωπο durftiger. Αλλά και η ποίηση ανέκαθεν λειτουργούσε. Δύο φαινόμενα προορισμένα να συνοδεύουν την επίγεια μοίρα μας και που το ένα τους αντισταθμίζει το άλλο. Πώς αλλιώς. Αφού και η νύχτα και τ’ άστρα εάν μας γίνονται αντιληπτά είναι χάρη στον ήλιο. Με τη διαφορά ότι ο ήλιος, κατά τη ρήση του αρχαίου σοφού, εάν υπερβεί τα μέτρα καταντά «ύβρις». Χρειάζεται να βρισκόμαστε στη σωστή απόσταση από τον ηθικόν ήλιο, όπως ο πλανήτης μας από τον φυσικόν ήλιο, για να γίνεται η ζωή επιτρεπτή. Μας έφταιγε άλλοτε η αμάθεια. Σήμερα μας φταίει η μεγάλη γνώση. Δεν έρχομαι μ’ αυτά πού λέω να προστεθώ στην μακρά σειρά των επικριτών του τεχνολογικού μας πολιτισμού. Μια σοφία παλαιή όσο και η χώρα πού μ’ εξέθρεψε, μ’ εδίδαξε να δέχομαι την εξέλιξη, να χωνεύω την πρόοδο μαζί με όλα της τα παρεπόμενα, όσο δυσάρεστα και αν μπορεί να είναι αυτά.
     Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μιά τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιάς μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος πού κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών.
     Είναι, το ξέρω, άτοπο ν’ αναφέρεται κανείς σε προσωπικές περιπτώσεις. Και ακόμη πιο άτοπο να παινά το σπίτι του. Είναι όμως κάποτε απαραίτητο, στο βαθμό που αυτά βοηθούν να δούμε πιό καθαρά μιάν ορισμένη κατάσταση πραγμάτων. Και είναι σήμερα η περίπτωση. Μού εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράψω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ’ όλα αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμιση χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ’ ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στην υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Πού είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις πού χρησιμοποιούσαν μία Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος π.χ.-χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας. Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν’ αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, πού να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος της παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.
     Η σφαίρα που σχηματίζει η νέα ελληνική ποίηση έχει, θα μπορούσε να πει κανείς, όπως κάθε σφαίρα δύο πόλους: τον βόρειο και τον νότιο. Στον ένα τοποθετείται ο Διονύσιος Σολωμός που από την άποψη της εκφραστικής επέτυχε-προτού υπάρξει ο Mallarme στα Ευρωπαϊκά γράμματα-να χαράξει με άκρα συνέπεια και αυστηρότητα την αντίληψη της καθαρής ποίησης με όλα της τα παρεπόμενα: να υποτάξει το αίσθημα στη διάνοια, να εξευγενίσει την έκφραση και να δραστηριοποιήσει όλες τις δυνατότητες του γλωσσικού οργάνου προς την κατεύθυνση του θαύματος. Στον άλλο πόλο, τοποθετείται ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, αυτός που παράλληλα με τον Tomas Stern Eliot έφτασε στην άκρα λιτότητα, στη μεγαλύτερη δυνατή εκφραστική ακρίβεια, εξουδετερώνοντας τον πληθωρισμό στην διατύπωση των προσωπικών του βιωμάτων.
     Ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους κινήθηκαν οι μεγάλοι μας ποιητές, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Σεφέρης, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο προς το ένα ή το άλλο από τα δύο άκρα. Αυτή είναι μια πρόχειρη  και όσο γίνεται πιο σχηματική χαρτογράφηση του νεοελληνικού ποιητικού λόγου. Το πρόβλημα για μας που ακολουθήσαμε, ήτανε να επωμιστούμε τα υψηλά διδάγματα πού μας κληροδότησαν και, ο καθένας με τον τρόπο του, να τ’ αρμόσουμε πάνω στη σύγχρονη ευαισθησία. Πέραν όμως από τα όρια της τεχνικής, οφείλαμε να φτάσουμε σε μια σύνθεση πού από το ένα μέρος ν’ αναχωνεύει τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης και από το άλλο να εκφράζει τα κοινωνικά και ψυχολογικά αιτήματα της εποχής μας. Με άλλα λόγια, να φτάσουμε να προβάλλουμε τον τύπο του «Ευρωπαίου-Έλληνα». Δεν μιλώ για επιτυχίες, μιλώ για προσπάθειες. Οι κατευθύνσεις είναι πού έχουν σημασία για τον μελετητή της Λογοτεχνίας.
     Πώς όμως ν’ αναπτυχθούν οι κατευθύνσεις αυτές ελεύθερα όταν οι συνθήκες ζωής είναι στις ημέρες μας εξοντωτικές για τον δημιουργό; Και πώς να διαμορφωθεί η πνευματική κοινότητα όταν οι φραγμοί των γλωσσών ορθώνονται αξεπέραστοι; Σας γνωρίζουμε και μας γνωρίζετε από το 20% ή έστω το 30% πού απομένει ύστερα από τη μεταγλώττιση. Ειδικά εμείς όλοι, όσοι κρατάμε από μια συγκεκριμένη παράδοση και αποβλέπουμε στα θαύματα του λόγου, στον σπινθήρα που τινάζουν εκάστοτε δύο λέξεις κατάλληλα τοποθετημένες, παραμένουμε βουβοί, αμετάδοτοι. Πάσχουμε από την έλλειψη μιάς κοινής γλώσσας. Και ο αντίκτυπος απ’ αυτήν την έλλειψη-αν ανεβούμε την κλίμακα-σημειώνεται ακόμη και στην πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της κοινής μας πατρίδας, της Ευρώπης.
     Λέμε, και το διαπιστώνουμε κάθε μέρα, ότι ζούμε σ’ ένα χάος ηθικό. Κι αυτό, τη στιγμή πού ποτέ άλλοτε η κατανομή των στοιχείων της υλικής μας ύπαρξης δεν έγινε με τόσο σύστημα, τόσο στρατιωτική θα έλεγα τάξη, τόσον αδυσώπητο έλεγχο. Η αντίφαση είναι διδακτική. Όταν σε δύο σκέλη το ένα υπερτροφεί, το άλλο ατροφεί. Μια αξιέπαινη ροπή να συνενωθούν σε ενιαία μονάδα οι λαοί της Ευρώπης, προσκόπτει σήμερα στην αδυναμία να συμπέσουν τα ατροφικά και τα υπερτροφικά σκέλη του πολιτισμού μας. Οι αξίες μας ούτε αυτές δεν αποτελούν μια γλώσσα κοινή.
     Για τον ποιητή-μπορεί να φαίνεται παράξενο αλλά είναι αληθές-η μόνη κοινή γλώσσα που αισθάνεται να του απομένει είναι οι αισθήσεις. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, ο τρόπος που αγγίζονται δύο σώματα δεν άλλαξε. Μήτε οδήγησε σε καμιά σύγκρουση όπως οι εικοσάδες των ιδεολογιών πού αιματοκύλισαν τις κοινωνίες μας και μας άφησαν με αδειανά χέρια.
     Όμως όταν μιλώ για αισθήσεις δεν εννοώ το προσιτό, πρώτο ή δεύτερο, επίπεδό τους. Εννοώ το απώτατο. Εννοώ τις «αναλογίες των αισθήσεων» στο πνεύμα. Όλες οι τέχνες μιλούν ανάλογα. Μια οσμή μπορεί να είναι ο βούρκος ή η αγνότητα. Η ευθεία γραμμή ή η καμπύλη, ο οξύς ή ο βαθύς ήχος, αποτελούν μεταφράσεις κάποιας οπτικής ή ακουστικής επαφής. Όλοι μας γράφουμε καλά ή κακά ποιήματα κατά το μέτρο που ζούμε και διανοούμαστε με την καλή ή την κακή σημασία του όρου. Μια εικόνα πελάγους από τον Όμηρο φτάνει άθικτη ως τις μέρες μας. Ο Rimbaud την αναφέρει σαν mer melee au soleil και την ταυτίζει με την αιωνιότητα. Ένα κορίτσι που κρατά ένα κλώνο μυρτιάς από τον Αρχίλοχο επιβιοί σ’ ένα πίνακα του Matisse και μας καθιστά πιο απτή την αίσθηση, τη Μεσογειακή, της καθαρότητας.
     Εδώ αξίζει να σκεφτεί κανείς ότι ακόμη και μία παρθένος της Βυζαντινής εικονογραφίας, δεν διαφέρει πολύ. Παρά ένα κάτι ελάχιστο, συχνά, το εγκόσμιο φως γίνεται υπερκόσμιο και τανάπαλιν. Μια αίσθηση που μας δόθηκε από τους Αρχαίους και μια άλλη από τους Μεσαιωνικούς έρχονται να γεννήσουν μια τρίτη πού τους μοιάζει όπως το παιδί στους γεννήτορές του.
     Μπορεί η ποίηση ν’ ακολουθήσει έναν τέτοιο δρόμο; Οι αισθήσεις μές απ’ τον αδιάκοπο καθαρμό τους να φτάσουν στην αγιότητα; Τότε η αναλογία τους θα επαναστραφεί επάνω στον υλικό κόσμο και θα τον επηρεάσει.
     Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ. Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε. Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση και δή στους καιρούς μας τους durftiger είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ’ όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας.
     Οδυσσέας Ελύτης, Ο λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης, εφημερίδα «ΠΟΝΤΙΚΙ»-Πέμπτη 21 Μαρτίου 1996, σελίδα 38.       
     Αυτή είναι η Ομιλία συνηγορία Υπέρ της Ποίησης, υπέρ της ίδιας μας της Ζωής του νομπελίστα μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη. Μια Ομιλία ποιητική εξίσου και πολιτική. Οντολογική και περί Αισθητικής. Οι αρχαίοι έλληνες μας κληροδότησαν το δίδαγμα ότι, ο ποιητικός λόγος που διαθέτει την αυθεντικότητα και την μαγεία, τα δικά του ερεθίσματα ελπίδας και ανάσας, εχέγγυα που προέρχονται από τις πολλαπλές και ποικίλες διαφορετικές εγκόσμιες εμπειρίες κοινωνούντων προσώπων, διαμορφώνει και διαπλάθει εσαεί ανθρώπινες υπερκόσμιες πνευματικές κοινότητες ζωής.
Διατήρησα την ορθογραφία του κειμένου όπως τον δημοσίευσε η εφημερίδα.             
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Εφημερίδα Η Ακρόπολις
-21/10/1979, Εύγλωττη αντίδραση
-21/10/1979, Μαίρη Παραπονιάρη, Απ’ τους Εφτά Μπαλτάδες του Ηρακλείου στο ΝΟΜΠΕΛ.Η ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΡΟΧΙΑ ΤΟΥ ΕΡΗΜΙΤΗ ΠΟΙΗΤΗ ΠΟΥ ΔΕΧΟΝΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΑΘΟΡΥΒΑ ΤΙΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
-9/12/1979, Π. Ξ., Ο Ελύτης παίρνει την ΣΚΥΤΑΛΗ απ’ τον Σεφέρη.
Εφημερίδα Η Απογευματινή
-19/10/1979, Βάρδος του Ελληνισμού. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΩΝ. Δήλωσαν για τη βράβευση του Οδυσσέα Ελύτη: ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ο υπουργός Πολιτισμού ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΑΝΙΑΣ, ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ, ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ, ο πρόεδρος του ΚΟΔΗΣΟ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΕΣΜΑΤΖΟΓΛΟΥ, το Εκτελεστικό Γραφείο της Κ.Ε. του ΚΚΕ, ο υφυπουργός Προεδρίας Κυβερνήσεως κ. Αθανάσιος Τσαλδάρης, ο γενικός γραμματέας Τύπου και Πληροφοριών κ. Νίκος Δεληπέτρος. Μπράβο στην ΕΡΤ. Βιογραφικό. Ασυμβίβαστος.
-20/10/1979, Σπύρος Παγιατάκης, Με τον Ελύτη έσωσαν το κλονισμένο κύρος του Νόμπελ. Δεν ξανάκαναν το λάθος που έγινε με τους Τολστόι, Τσέχωφ, Ζολά, Ίψεν, Γκόρκυ, Μπρέχτ, Στρίντμπεργκ.
Εφημερίδα Η ΑΥΓΗ
-19/10/1979, Στο πρόσωπό μου βραβεύεται το σύνολο της ελληνικής ποίησης, λέει ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης. Μιλάνε στην Αυγή για τον ποιητή που πήρε το βραβείο Νόμπελ οι: Στρατής Τσίρκας, Μανόλης Αναγνωστάκης, Ρίτα Μπούμη Παπά, Τάκης Σινόπουλος, Τίτος Πατρίκιος, Δημήτρης Ραυτόπουλος, Μίκης Θεοδωράκης.
-20/10/1979, Η Βουλή τίμησε χθές τον Οδυσσέα Ελύτη. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ.
-20/10/1979, ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ-ΝΟΜΠΕΛ ’79: Η ποίηση αλλάζει τις συνειδήσεις…
-21/10/1979, Ασημάκης Γιαλαμάς, Ποίηση και μπίζνες
-7/12/1979, Ο Οδυσσέας Ελύτης στην Στοκχόλμη
-11/12/1979, Απονεμήθηκε χθες το βραβείο Νόμπελ στον Οδυσσέα Ελύτη
-7/12/1979, Ο Οδυσσέας Ελύτης στη Στοκχόλμη
Εφημερίδα Ελεύθερος Κόσμος
-21/10/1979, Όλοι πλήν ενός…/ Η οργή του κ. Γιάννη Ρίτσου/ Τα παράδοξα του κ. Γιώργου Σαββίδη
Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ
-13/11/1979, Η ΕΞ ΕΥΩΝΥΜΩΝ «ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ»
Εφημερίδα ΝΕΑ ΠΟΡΕΙΑ
-21/10/1979, Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΥΤΗ. Ο κ. Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο κ. Δημήτρης Νιάνιας, οι κ.κ. Τσαλδάρης και Δεληπέτρος. Οι πολιτικοί αρχηγοί: ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου του ΠΑΣΟΚ, ο αρχηγός της ΕΔΗΚ κ. Ιωάννης Ζίγδης, ο πρόεδρος του ΚΟΔΗΣΟ κ. Ι. Πεσμαζόγλου. Τον τίμησε η Βουλή.
-28/10/1979, ΟΜΦΑΚΕΣ
-28/10/1979, Η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ τιμά τον Οδυσσέα Ελύτη
Εφημερίδα ΠΡΩΙΝΗ
-20/10/1979, Όλος ο ξένος Τύπος προβάλλει το έργο του Οδυσσέα Ελύτη, και ζητά να μεταφραστεί στις διάφορες γλώσσες. Τηλεγράφημα από τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Σπύρο Κυπριανού. Τηλεγράφημα από την ΕΣΗΕΑ.
-11/12/1979, Τιμή για την Ελλάδα
-11/12/1979, Σούλα Αλεξανδροπούλου, Πίστη στην ποίηση και στη δύναμη του Ανθρώπου. Το μάθημα και το μήνυμα που μας δίνει ο ποιητής. Η τελετή της απονομής.
-12/12/1979, Παύλος Παλαιολόγος, Άξιος εστί
-18/12/1979, Σούλα Αλεξανδροπούλου, Ελληνοσουηδική γνωριμία απόψε στην «Έκφραση 79». ΜΙΚΡΟΙ ΛΑΟΙ. Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ. Ο ΕΛΥΤΗΣ. Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ.
-19/10/1979, Μιλούν για τη βράβευση του ΠΟΙΗΤΗ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΤΣΟΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΙΓΔΗΣ, ΤΟ ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΑΝΙΑΣ, ΜΑΝΤΩ ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ, ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣ.
-22/12/1979, Παύλος Παλαιολόγος, Συμπεράσματα
Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ
-18/10/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Απονέμεται το Νομπέλ Λογοτεχνίας. ΓΚΡΗΝ, ΕΛΥΤΗΣ, ΡΙΤΣΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑΣΑΡ ΚΕΜΑΛ ΑΠΟ τους ΕΠΙΚΡΑΤΕΣΤΕΡΟΥΣ.
-19/10/1979, Στον ποιητή του Αιγαίου το Νομπέλ ’79. Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ ΥΠΕΡΙΣΧΥΣΕ ΤΩΝ ΓΚΡΑΧΑΜ ΓΚΡΗΝ ΚΑΙ ΓΙΑΣΑΡ ΚΕΜΑΛ.
Το γράμμα του Προέδρου
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνος Τσάτσος έστειλε χθες απόγευμα στον Οδυσσέα Ελύτη την ακόλουθη επιστολή: Αγαπητέ φίλε. Με συγκίνηση, με αγαλλίαση και με εθνική υπερηφάνεια. Σε ασπάζομαι για τα δίκαια στεφανώματά σου. Σαν παλιός σου φίλος βλέπω τον κότινο να απονέμεται σε έναν πρωτομάστορα της γλώσσας μας, σε έναν ευλογημένο από τους θεούς ραψωδό, σε έναν ωραίο, ως τά βαθιά της ψυχής του άνθρωπο. Σαν λειτουργός της πολιτείας σε βλέπω φύτρα του Αιγαίου, ζωντανή επαλήθευση της ελληνικής παρουσίας στα νερά πού στιχούργησες, σαν γενναίο στρατιώτη με το σπαθί και το κοντύλι, σαν έναν υπερήφανο και μοναχικό πολίτη, που δε ζήτησε ποτέ τίποτα, περιμένοντας το ανώτατο που σου άξιζε. Με την αγάπη μου Κώστας.
-19/10/1979, Περίοικος, «Δεν μπορώ άλλο –αφήστε με…»/ Απαντούσε ο ίδιος…/Δεν έλειψε ο «πόλεμος νεύρων»/ Ο πρώτος που το ανήγγειλε/Ο Πρόεδρος κι ο Πρωθυπουργός/Ο εισηγητής του Νομπέλ.
-19/10/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Το «Βήμα» πληροφορεί τον Ελύτη για το βραβείο.
-19/10/1979, Στάθης Ευσταθιάδης, Διθύραμβοι στην Αμερική
-19/10/1979, Βάϊος Παγκουρέλης, Άξιον Εστί το Νομπέλ στον Οδυσσέα Ελύτη./ Τιμάται ολόκληρος ο ποιητικός κόσμος./Τόση περιφρόνηση. Μας δίνει χαρά και υπερηφάνεια. Μιλούν οι: Έλλη Αλεξίου, Κωνσταντίνος Θ. Δημαράς, Νίκος Εγγονόπουλος, Μανόλης Ανδρόνικος, Νίκος Γκάτσος, Μίκης Θεοδωράκης, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Νίκος Καρύδης, Κάρολος Κουν, Δημήτρης Μαρωνίτης, Αύγουστος Μπαγιώνας, Δημήτριος Γ. Νιάνιας, Αλέξανδρος Ξύδης, Ιωάννης Πεσμαζόγλου πρόεδρος του ΚΟΔΗΣΟ, Βασίλειος Πετρόπουλος, Σπύρος Πλασκοβίτης, Λίνος Πολίτης,
Γιάννης Ρίτσος
«Η απονομή του βραβείου Νομπέλ στο μεγάλο μας Έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη δεν είναι μια τιμή προς τον Ελύτη, αλλά μια τιμή προς το ίδιο το Νομπέλ»,
Γιώργος Π. Σαββίδης, Γρηγόρης Σηφάκης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας,
Μάνος Χατζιδάκις
«Ο Ελύτης ανήκει σε μια γενιά, πού, στον καιρό της χλευάστηκε και κοροϊδεύτηκε από το επίσημο «πνευματικό» κατεστημένο του τόπου μας και αναθεματίστηκε από τις δήθεν προοδευτικές παρατάξεις του καιρού του, γιατί δεν επέδειξε στιχουργική ευαισθησία στην Κατοχή και την Αντίσταση. Επιπλέον, καταδιώχθηκε από ιερείς καθηγητές και αστυνόμους γιατί δεν υπήρξε εύκολα αντιληπτός.
     Το Νομπέλ δεν διαγράφει μονομιάς το  μαύρο σύννεφο που μας περιβάλλει και εξακολουθεί να μας απειλεί. Γιατί δυστυχώς το μόνιμο πνευματικό κατεστημένο του τόπου μας δεν είναι η ποίηση του Ελύτη, αλλά ο πολύμορφος παραδοσιακός βυζαντινός σκοταδισμός.
     Κατά τα άλλα, βέβαια είμαι βαθειά συγκινημένος, πού δίκαια τιμήθηκε ένας μεγάλος ποιητής του καιρού μας και παλιός φίλος».    
-20/10/1979, Βάϊος Παγκουρέλης, «Τα θεμελιά μου στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στους ώμους τους» Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΠΑΦΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ, ΜΕΤΑΒΛΗΘΗΚΕ ΣΕ ΜΙΑ «ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ» ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ, ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ, ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ, ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ…
-20/10/1979, «Η Βουλή περήφανη για το άξιο τέκνο της Ελλάδος». ΤΙΜΗΘΗΚΕ ΧΘΕΣ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
-20/10/1979, Στάθης Ευσταθιάδης, Συναγάλλεται το πανελλήνιο για την τιμητική διάκριση. Τηλεγράφημα του κ. Χαρίλαου Φλωράκη γενικού γραμματέα του ΚΚΕ. Τηλεγράφημα του κ. Ηλία Ηλιού προέδρου της ΕΔΑ.
-20/10/1979, Γ. Αθανασίου, Στην Κύπρο. Οι Τούρκοι. ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΛΑΪΤΗΣ»
-20/10/1979, Κώστας Πάρλας, Φωνή «εκ βαθέων» Τηλεόραση-Κριτική
-21/10/1979, Συνάντηση διανοουμένων./ Και το ΚΚΕ του ευχήθηκε./ Το Αηδονοχώρι τον τίμησε.
-27/10/1979, Το πρωινό των διανοουμένων./ Ο «πονοκέφαλος» του Νομπέλ./ Ο Ελύτης και το Ευηνοχώρι.
-4/11/1979, Παράσημο στα γενέθλια./ «Μην πηγαίνεις στα άκρα…»
-21/11/1979, Το Νομπέλ σε χρυσό…
-22/11/1979, Ελληνική μουσική στην απονομή του Νομπέλ
-9/12/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Ήρθε να μας δώσει μήνυμα απλότητας. ΠΩΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΙ ΣΟΥΗΔΟΙ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΤΗΣ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΛΥΦΘΕΙ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
-9/12/1979, Ανδρέας Δεληγιάννης, Πώς οι ξένοι είδαν την βράβευσή του. ΟΜΟΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΑ…ΕΤΡΟΥΣΚΙΚΑ!
-11/12/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Δόξη και τιμή πήρε το Βραβείο. ΣΥΓΚΙΝΗΜΕΝΟΣ Ο ΕΛΥΤΗΣ ΠΑΡΕΛΑΒΕ ΧΘΕΣ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ
-11/12/1979, «Ο Οδυσσέας Ελύτης, ο ποιητής του Αιγαίου…»
-12/12/1979, Ι. Ρ. Θεοχάρης Επιστολή, Η βράβευση του Ελύτη
-16/12/1979, Επιστρέφει ο Ελύτης
-18/12/1979, στο ίδιο θεωρείο
-18/12/1979, Πολιτισμική συνεργασία Ελλάδας και Σουηδίας. «ΔΕΝ ΜΕ ΑΠΑΣΧΟΛΕΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ» ΛΕΕΙ Ο ΕΛΥΤΗΣ.
Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
-19/10/1979, Άξιον εστί είπαν όλοι για το Νόμπελ του Ελύτη
-19/10/1979, Με τη σουηδική τηλεόραση
-19/10/1979, Γ. Ξ., «Στο πρόσωπό μου βραβεύτηκε η ελληνική ποίηση». Ρεπορτάζ: Δημήτρης Γκιώνης, Νίκος Μακρίδης, Τόλης Γιαννάκης, Γιάννης Ξανθούλης, Ντόρα Νταϊλιάνα.
-19/10/1979, ΤΙΜΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Σύσσωμος ο πνευματικός κόσμος χαιρέτησε την χτεσινή απονομή.. Νικηφόρος Βρεττάκος, Νίκος Γκάτσος, Μ, Θεοδωράκης, Ανδρέας Καραντώνης, Νίκος Καρύδης, Ευάγγελος Παπανούτσος, Γιάννης Ρίτσος,
Μαρώ Σεφέρη,
«Χάρηκα πάρα πολύ τη βράβευση. Έτσι θα μείνουν  στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας τα δύο ονόματα Σεφέρης-Ελύτης, ενωμένα».
Στρατής Τσίρκας, Πέτρος Χάρης, Μάνος Χατζιδάκις, Δημήτρης Χατζής.
Κωνσταντίνος Τσάτσος: Δίκαιο το στεφάνωμα. /Χρόνια και χαρτιά./ Οι 2 στους 3 δεν το ήξεραν! Γκάλλοπ στους δρόμους της Αθήνας.  
-20/10/1979, Η Βουλή τίμησε τον Ελύτη. Ο κ. Μπουρνιάς, ο κ. Αλευράς, ο κ. Μπαντουβάς, ο κ. Κάππος, η κ. Τσουδερού, ο κ. Σταμάτης,
ο κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος
«Συμμερίζομαι απόλυτα όσα είπαν οι προλαλήσαντες και συμμερίζομαι φυσικά απόλυτα και τα περιεχόμενα του μηνύματος. Συμμερίζομαι απόλυτα όλα αυτά με όλη μου την καρδιά. Όταν ρωτήθηκα χθες το απόγευμα από δημοσιογράφους την ώρα που ανέβαινα στην Ακαδημία, απάντησα: Αισθάνομαι βαθυτάτη χαρά για τη μεγάλη τιμή που έγινε στον Οδυσσέα Ελύτη. Άξιος εστί. Ερημίτης στην ιδιωτική του ζωή δεν ήταν διόλου ως ποιητής ερημίτης. Γεύτηκε και μετέδωσε στην ποίηση του όλα τα αρώματα και όλα τα χρώματα της ελληνικής γης και της ελληνικής ψυχής. Τον Οδυσσέα Ελύτη….»   
-20/10/1979, Ελιτισμός. /Κάλυψη της ΕΡΤ
-20/10/1979, Κώστας Ι. Τσαούσης, Αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας…
-20/10/1979, Νίκος Μακρίδης, Ποιητή του Αιγαίου. «Κι άλλοι Έλληνες μπορούσαν νάναι στη θέση μου!»/ Θαυμασμός-έκπληξη στην Ευρώπη.
-20/10/1979,  Σ. Αλ., Πρόταση για φιλμ ελληνοσουηδικό
-20/10/1979, Πανηγυρική συνεδρίαση της Βουλής για τον Ποιητή. Μιλούν για τον βράβευση, Αθανάσιος Τσαλδάρης, Ν. Δεληπέτρος, Ι. Πεσμαζόγλου, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Νίκος Γκάτσος, Δημήτρης Μαρωνίτης, Μανόλης Ανδρόνικος, Λίνος Πολίτης, Σπύρος Πλασκοβίτης, Έλλη Αλεξίου,
Ελένη Βακαλό
«Ήταν μια πολύ μεγάλη χαρά για μένα. Όχι πιά σαν απονομή βραβείου αλλά και σαν απονομή δικαιοσύνης»,
Τίτος Πατρίκιος, Γιώργος Σαββίδης, Α, Μπαγιώνας, Γρηγόρης Σηφάκης.
-21/10/1979, Η Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση για τον Ελύτη
-22/10/1979, Υπερήφανοι για τη βράβευση του Ελύτη
-22/10/1979, Φρέντυ Γερμανός, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΝΟΙΓΕ Ο…ΕΛΥΤΗΣ
-23/10/1979, Η Ισπανία εγκωμιάζει το Νόμπελ του Ελύτη
-24/10/1979, Το «Νιουσγουήκ» για τον Ελύτη
-30/10/1979, Φωφώ Βασιλακάκη, Ο μοναχικός ποιητής
-31/10/1979, Ανθελληνικά δημοσιεύματα στο Τάιμ Νέας Υόρκης Για το Αιγαίο και τον Ελύτη
-6/11/1979, ΕΛΥΤΗΣ ΑΛΑ…ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ
-9/12/1979, Σούλα Αλεξανδροπούλου, ΕΛΥΤΗΣ: Ένιωσα Έλληνας οργανικά και ακατανίκητα. Βραβεύεται αύριο ο ονειροπόλος και χιμαιρικός ποιητής.
-11/12/1979, Στους «αθάνατους» ο Ελύτης. «ΧΑΡΑΞΕ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΜΑΣ»./ Μεγάλη μέρα για την ποίησή μας.
-11/12/1979, Καρλ Ραγκνάρ Γκιροού (σουηδός ακαδημαϊκός) «Η δόξα μας ενσαρκώνεται στην ελληνική θάλασσα»
Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
-19/10/1979, Στον ποιητή του Αιγαίου Οδυσσέα Ελύτη το Νόμπελ. ΑΞΙΟΣ ΕΣΤΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ. Δημοσιεύονται οι δηλώσεις των: Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ανδρέας Παπανδρέου, Γιάννης Ρίτσος, Δημήτρης Χατζής, Νικηφόρος Βρεττάκος, Άγγελος Βλάχος, Στρατής Τσίρκας, Μαρώ Σεφέρη, Τάκης Σινόπουλος, Πέτρος Χάρης, Μ. Θεοδωράκης, Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης,
Αλέξανδρος Αργυρίου
Η βράβευση του Ελύτη από τη Σουηδική Ακαδημία δεν αποτελεί παρά επικύρωση του γεγονότος ότι το ποιητικό του έργο εγγράφεται νόμιμα στις διεθνείς ζυμώσεις μιάς μοντέρνας ποιητικής γραφής και ότι συνέβαλε στη διαμόρφωση της συνολικής της εικόνας. Επιπλέον επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις των δοκίμων Ελλήνων κριτικών όπως και των ξένων νεοελληνιστών που έκαναν γνωστό το έργο του για την αξία και τη σημασία της ποιητικής του προσφοράς. Δέν έχω παρά να ευχηθώ αυτή η δεύτερη τιμητική διάκριση της σύγχρονης ελληνικής ποίησης να αποτελέσει καλή πρόκληση για να γίνει γνωστό ότι κάποιοι Έλληνες συγγραφείς στέκονται ισοδύναμοι με τους ξένους ομότεχνούς τους.  
-19/10/1979, ΟΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ
-20/10/1979, Ανδρέας Ζούλας-Κώστας Κέκης: Ρεπορτάζ, Συγκίνηση και ενθουσιασμός για τη βράβευση του Ο. Ε.
-20/10/1979, Βεατρίκη Σπηλιάδη, «Η ποίηση μπορεί να αλλάξει τις συνειδήσεις των ανθρώπων» ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΔΥΣΚΟΛΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΩΣ ΟΔΥΝΗΡΗ, ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΣΕ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ.
-21/10/1979, Σ., ΕΝΑΣ-ΕΝΑΣ…
-21/10/1979, Γεώργιος Ν. Δρόσος, ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ Ο ΕΛΥΤΗΣ
-21/10/1979, Δ. ΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΟΔΥΣΣΕΙΣ…
-4/11/1979, Σοφοί Ευρωπαίοι ανάμεσά μας
-4/11/1979, Δ. ΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ
-11/12/1979, Φως κε φωτός…
-11/12/1979, Όλη η Ελλάδα τιμήθηκε στο πρόσωπο του Ελύτη. ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΤΑ ΔΩΡΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΣΥΛΛΕΞΕΙ Η ΔΥΣΗ.
-11/12/1979, Απενεμήθη χθες το Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Ελύτη. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 
Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
-19/10/1979, Γιώργος Πηλιχός, «ΑΞΙΟΣ ΕΣΤΙ»./Συγχαρητήρια/ Τι μετέδωσαν τα ξένα πρακτορεία.
-19/10/1979, Νόμπελ στον Ελύτη τον «ποιητή του Αρχιπελάγους»
-20/10/1979, Μαρία Παπαδοπούλου, Η ΕΡΤ απαξίωσε να γυρίσει ντοκυμανταίρ για τον Ελύτη. ΑΠΕΡΡΙΨΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΟΥΗΔΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ
-20/10/1979, Γιώργος Λιάνης, Ελύτης, ο «ηλιοπότης» ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΡΥΔΗΣ, ΚΑΙ ΜΑΡΩ ΣΕΦΕΡΗ «ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ» ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΑΣ ΠΟΙΗΤΗ./ Ελύτης-Ρίτσος θα το μοιράζονταν;
-22/10/1979, ΤΟ ΓΚΑΛΟΠ ΤΗΣ ΕΡΤ ΚΑΙ Ο ΕΛΥΤΗΣ
-24/10/1979, Συγχαρητήρια στον Ελύτη από την Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών. (πρόεδρος Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος, γενική γραμματεύς Γαλάτεια Σαράντη)
-15/11/1979, Γιώργος Λιάνης, ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΣΟΥΗΔΟΙ ΕΔΩΣΑΝ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΣΤΟΝ ΕΛΥΤΗ. Ο σύγχρονος «Οδυσσέας» του πνεύματος.
-1/12/1979, Κώστας Σταματίου, Εβδομάδα Ελύτη από 6 ως 13 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη.
-7/12/1979, Κώστας Σταματίου, Έρημος, βαρύς και μόνος…
-10/12/1979, Γιώργος Λιάνης, Ανταπόκριση. Η ομιλία του Ελύτη μάγεψε τους Σουηδούς. Η ΠΟΙΗΣΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ
-11/12/1979, Γιώργος Λιάνης, Ανταπόκριση, Ο σεμνός ποιητής του Αιγαίου παρέλαβε χθές το Βραβείο Νόμπελ.
-12/12/1979, Μαρία Παπαδοπούλου, Άφεση αμαρτιών στην ΕΡΤ.
-14/12/1979, Γιώργος Λιάνης, Ο Αλή-Μπαμπά και ο Οδυσσέας
-17/12/1979, Μαρία Παπαδοπούλου, ΕΡΤ και ΚΟΑ κατά Θεοδωράκη-Ελύτη. Συνωμοσία σιωπής για τη συναυλία με το «΄Αξιον εστί»./ Πώς στριμώχθηκε μια εκπομπή./ Οι «ψυχροί» Σουηδοί ήταν πολύ εγκάρδιοι.
-18/12/1979, Ενθουσιώδη χειροκροτήματα για Ελύτη Θοδωράκη
-22/10/1979, Κώστας Σταματίου, Και τώρα τι θα γίνουμε με δύο Νόμπελ; Η ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ  
Περιοδικό Επίκαιρα
-τχ. 586/25-10-1979, Νίκος Δήμου, Ο πρίγκιπας
-τχ. 591/29-11-1979, Δ. Μπασαντής, «Ελλάδα-Ελύτης, δύο συνώνυμα»
-τχ. 594/20-12-1979, Φοίβη, Με σεμνότητα και απλότητα
Περιοδικό Πολιτικά Θέματα
-τχ. 274/26-10-1979, Έργο των σχολείων να διδάξουν Ελύτη./ Είναι ένα δώρο μας, Το Ένθετο…
-τχ. 275/26-10-1979, Γιώργος Πανάγος, «Οι αποκτείνοντες τους προφήτες» Επιστολή
Περιοδικό Φιλολογική Πρωτοχρονιά
Τόμος 37/1980, ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΟΜΠΕΛ ΣΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ

«Δεν αποδέχομαι την καθαρότητα της διάνοιας, εκείνο που οι Γάλλοι ονομάζουν “la belle claret” . Όχι, νομίζω ότι ακόμη και το πιο παράλογο πράγμα μπορεί να γίνει διαφανές. Η διαφάνεια είναι πιθανώς το μοναδικό στοιχείο που κυριαρχεί σήμερα στην ποίηση μου. Ο κριτικός Μαρωνίτης το έχει καταλάβει. Λέει ότι το βιβλίο μου «Το Φωτόδεντρο» υπάρχει μια εκπληκτική διαφάνεια. Λέγοντας διαφάνεια εννοώ ότι πίσω από ένα συγκεκριμένο πράγμα μπορεί να φανεί κάτι διαφορετικό, και πίσω από αυτό ξανά κάτι άλλο, και ούτω καθεξής. Αυτό το είδος της διαπερατότητας αποτελεί ό,τι πάσχισα να επιτύχω. Μού φαίνεται πώς είναι κάτι το ουσιαστικά ελληνικό. Η διαφάνεια πού υπάρχει από άποψη φυσική στη φύση, μεταφέρεται στην ποίηση. Ωστόσο, όπως σας είπα,  εκείνο που είναι διαφανές μπορεί ταυτόχρονα να είναι ολωσδιόλου παράλογο……».
Οδυσσέας Ελύτης, από την ίδια συνέντευξη του περιοδικού «Το Δέντρο»

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πρώτη γραφή σήμερα, 28 Οκτωβρίου 2017

Πειραιάς, 28/10/2017