Τετάρτη 28 Ιουνίου 2023

Θ. Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ, Ποιήματα από την Εκλογή Ποιημάτων Τροίας Επίλογος

 

ΕΞΙ  ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ Θ. Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ (1923-11/3/1998)

          ΙΣΤΟΡΙΑ

Παιδιά που δε γνωρίσανε άλλο θεό

εκτός από τη μοίρα των γονιών τους

να πέφτουν ματωμένοι πάνω στους βωμούς,

να πέφτουν πολεμώντας ματωμένοι

σε μακρινές πεδιάδες που δεν ξέραν

τι τάχα του είχε φέρει ως εκεί πέρα’

 

παιδιά που είδαν με τα μάτια τους

το κράνος και το δόρυ του πατέρα

όπως ετοιμαζόταν για να φύγει

σε νικηφόρες υπερπόντιες εκστρατείες,

το κράνος και το δόρυ του πατέρα

που μόνο αυτά γυρίσαν από κάτω,

φερμένα από τους σιωπηλούς, πικρούς συντρόφους’

 

παιδιά που είδαν τη φωτιά που τους μηνούσε

νίκη στην άλλη όχθη του Αιγαίου,

τι άλλο τους απόμεινε να κάνουν

-μια και στρατό δικό τους πια δεν είχαν-

παρά να πάνε μισθοφόροι στους βαρβάρους,

να παίξουνε στα ζάρια τη ζωή τους

σε χώρες ξένες και σε κάμπους άλλους,

στον ποταμό Σαγγάριο ή τον Ευφράτη,

προσμένοντας πώς κάποτε θα ‘ρθεί

η δίκη και το πλήρωμα του χρόνου

που ο βασιλέας απ’ τη δική τους γενιά

θα ‘ρθει στα ίδια χώματα, να δώσει

δικαίωση στο μαύρο θάνατό τους,

στο θάνατο των μισθοφόρων, δίπλα

στον ποταμό τον ξένο, τον Ευφράτη. Σελίδα 103

                ΔΑΣΚΑΛΕ

                          (Μνήμη Γ. Σεφέρη)

Το κοχύλι στον ήλιο

σωπαίνει στο άδροσο πρωινό

 

μάθαμε τη θλίψη

σαν ένα δύσκολο

αλφάβητο

κομπιάζοντας

 

γείραμε αποσταμένοι

στον ίσκιο σου

 

δάσκαλε

 

τώρα που ‘φυγες μπορούμε

να τον μετρήσουμε

 

είναι

σαραντάπηχος

 

μας έμαθες

τη λέξη που λύνει

τις βασκανίες τα ξόρκια

για κείνους τους στίχους

 

που δεν μπορέσαμε ποτέ

να τους προφέρουμε σα λόγια

 

καθώς η φοβέρα και η σκλαβιά

τα πλάκωνε μέσα μας

θρυμματίζοντάς τα

 

παρ’ τα μαζί σου τώρα

για εκεί όπου δεν έχει

 

εξουσία ο λογοκριτής

ο εισαγγελέας το λόγο

και ο ποιητής ανάγκη από

σοφιστείες. Σελίδα 169

        14.10.1971

             Ο  ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΟΣ  ΧΡΙΣΤΟΣ

                          Ι

Τα βράδια, την ώρα που ξυπνάνε τα παράθυρα

και βγαίνουν στις κορφές των σπιτιών

τα φώτα της προσμονής,

σε συνοικίες λαϊκές,

του κουρασμένου πατέρα που πλένει απ’ τα χέρια του

τον κάματο και την πονηριά της μέρας,

και μπαίνει στο δωμάτιο με τα κοιμισμένα παιδιά

και το τρεμάμενο χαμόγελο της μάνας τους,

κείνη την ώρα, γλιστρώντας από τις χρυσωμένες του εκκλησίες

που τον βαστούσαν φυλακισμένο,

κατεβαίνει ο Χριστός

με ένα τσιγάρο στο αυτί,

με τραγιάσκα ψαρά

και νύχια γεμάτα λάδι της μηχανής

και κοιτά τα σπίτια τούτων εδώ των φτωχών

χαμογελώντας.

          ΙΙ

Οι συνοικίες συχνά επαναστατούνε.

Θυμωμένες μανάδες χτυπάνε τα στεγνά στήθια τους

και τα παλικάρια ανάβουν τσιγάρο

ή παρακολουθούν αυτούς πού παίζουν τρίλιζα

με τ’ όπλο ανάμεσα στα δυο τους πόδια

σε μιά γωνιά του οδοφράγματος.

 

Δεν είναι όμορφες οι συνοικίες.

Δεν είναι όμορφη η επανάσταση.

Κι όταν νικάνε, γίνονται και τούτοι αντιπαθείς

σαν όλους τους άλλους.

                 Όμως

όταν, την τελευταία νύχτα της ανυποταγής,

ανάψουν ολούθε φωτιές

και δουν οι μαχητές πώς το τέρμα τους

είναι εδώ, και τους προσμένει

με την επόμενη έφοδο της εννόμου τάξεως

που αναγγέλλουν κιόλας τα μεγάφωνα,

σαν μοιραστεί κι η τελευταία ματιά

μαζί με τα λιγοστά τους βόλια

κι επισημάνουν τις θέσεις τους,

αποδεκατισμένοι επαναστάτες χωρίς αύριο-

                     τότε

μες από το σκοτάδι ξεγλιστράει φτωχοντυμένος

οπλισμένος μ’ ένα μακρύκανο

και παίρνει τη θέση ανάμεσά τους, σιωπηλά,

κι αρχίζει να ντουφεκάει μαζί τους τούς σταυρωτήδες του

ο Ιησούς Χριστός, του Ιωσήφ και της Μαρίας ξυλουργός,

κλάσεως 1944. Σελίδες 116-117

          ΤΟ  ΘΑΥΜΑ  ΤΗΣ  ΚΑΝΑ

Ήμουν μια σφιχτή γροθιά

και μ’ έκανες μιαν ανοιχτή παλάμη:

να το δικό μου θαύμα της Κανά.

 

Το απλό βλέμμα σου καθώς χαράζω τούτες τις γραμμές

να με γυρεύει πάνω από το ανοιχτό βιβλίο

με το αιώνιο πλεκτό στο χέρι-

η φωνή σου όπως την ακούω

μη διακρίνοντας τα λόγια σου

καθώς διαβάζεις, το βράδυ, στη διπλανή κάμαρα, στα παιδιά-

κι ο καθαρός ήλιος της κάθε μέρας

που είναι περιπέτεια και κατάκτηση

σαν δοκιμασμένος ισορροπιστής

που χωρίς να δείχνει τίποτε πέρα από ένα

πολύξερο αχνό χαμόγελο

δαμάζει τις σκοτεινές δυνάμεις του ιλίγγου

που τον προκαλούν στο κενό.

 

Πόσο δύσκολος ήταν κάποτε ο κόσμος

εξόριζα τη σκέψη και τη θύμηση

κι από φόβο μην ξαναπονέσω

αρνιόμουν την ευαισθησία.

 

Ήμουν μια σφιχτή γροθιά

και στις πτυχές της αναπόλησης

είχε πήξη το οδυνηρό αλάτι του άλγους.

Σιγά-σιγά, σαν σ’ ασυνήθιστα άρρωστο

με υπομονή και γνώση μ’ οδηγούσες

θραύοντας τις κλεισμένες πόρτες

που έδιναν στο ήρεμο φως.

 

Δεν ήρθε γρήγορα, όπως ποτέ

δεν έρχεται γρήγορα στο άθλημα,

η επιβράβευση.

Μήτε στο πρώτο, μήτε στο δεύτερο παιδί μας.

Όταν όμως ξύπνησα κάποτε

και είδα πώς ήμουν μέσα στον ήλιο

όχι σακάτης, μήτε απατεών, μα άνθρωπος

ακέραιος και άτρωτος

είδα την πορεία μας

σαν μια μακρινή γαλάζια νίκη

κι ένιωσα ταυτόχρονα περήφανος και ντροπιασμένος.

 

Να το δικό μας θαύμα της Κανά. Σελίδες 142-143

               ΕΛΙΚΗ  ΕΝΑΛΙΑ

Πολύδρωπη θάλασσα

ένα βουνό βυζαντινής αγιογραφίας

σαν μέτωπο καλόγερου ή

                                        παρτιζάνου

 

κι όλα αν τα χάλασα

μου μένουν, σαν αρχή σοφίας

οι ίσκιοι του βραδιού που αυξάνουν. Σελίδα 187

                            13.8.77 (Νικολέικα Αγίου)

                    IN  C  DUR

                                  ΤΟΥ ΡΕΝΟΥ ΑΠ.

                         συνοπτικό της Ιστορίας του

Τα χρόνια που πέρασαν, σημαδεμένα απ’ τα καρφιά

και τους δαυλούς μιας λεηλασίας, που

κι αν μας απόμεινε τίποτα, πάλι εμείς θα ‘μαστε οι χαμένοι.

 

Κι ύστερα άρχισε η περιπλάνηση. Μας είδαν πρώτα

οι βοσκοί που ήξεραν να βλέπουν συχνότερα από μας

τ’ αερικά και τους αρχάγγελους. Μας είδαν

οι έμποροι σε ταραγμένες πολιτείες, όταν το πλήθος

ξέσπαγε σ’ επανάσταση, κι είπαν πως εμείς

τους σπρώχναμε σ’ εξέγερση και μας φυλάκισαν.

Τη νύχτα είδαν το αχνό τους πρόσωπο οι φύλακες

και το πήραν για φάντασμα και λάκισαν

απ’ τα κελιά μας, παρατώντας τα όπλα τους

κι ουρλιάζοντας σαν να τους έκαιγαν. Είδαμε

και τα πρόσωπά μας μια στιγμή παραμορφωμένα

μέσα στη φρίκη των δικών τους. Αμίλητοι προχωρήσαμε

και φτάσαμε στη θάλασσα. Εκεί βαδίσαμε

ανάμεσα στα κύματα ώσπου να βρούμε κάποιο

μέρος να ξαπλωθούμε κάτω από το νερό,

αποζητώντας, επιτέλους, τη γαλήνη. Σελίδα 106

Από το βιβλίο: 

ΤΡΟΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ. ΜΙΑ ΕΚΛΟΓΗ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ Θ. Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΜΙΛΤΟΣ ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ, εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας Ι. Δ. Κολλάρου & Σιας, Αθήνα 2019, σελίδες 210, τιμή 15 ευρώ.

Διευκρινιστικά:

Το ποίημα «ΙΣΤΟΡΙΑ» προέρχεται από τα «ΧΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΗΧΟΛΗΨΙΕΣ» (1951)-Το ποίημα «ΔΑΣΚΑΛΕ» προέρχεται από «ΤΡΙΓΜΟΙ ΚΑΙ ΨΟΦΟΙ» (1966-1972).-Το ποίημα «Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ» προέρχεται από το «ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ ΒΗΡΥΤΤΟΥ» (1956).-Το ποίημα «ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΚΑΝΑ» προέρχεται από «ΤΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΤΗΣ ΒΗΡΥΤΤΟΥ» (1957-58).-Το ποίημα «ΕΛΙΚΗ ΕΝΑΛΙΑ» προέρχεται από «ΑΠΕΝΑΝΤΙΑΣ» (1982).-Το ποίημα «IN C DUR” προέρχεται από τα «ΧΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΗΧΟΛΗΨΙΕΣ» (1951).

Εξαιρετικός ποιητής και δοκιμιογράφος, ο Θ. Δ. Φραγκόπουλος, μάλλον άγνωστος στους νέους κακόφωνους και αδιάφορους ποιητικούς καιρούς μας στο ευρύ κοινό. Μακάρι να τον ανακαλύψουν εκ νέου και να τον διαβάσουμε όλοι μας.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, 28 Ιουνίου 2023

ΥΓ. Τώρα που τέλειωσε η εκλογική διαδικασία και η τηλεοπτική σεζόν, μπορούμε να σιγοτραγουδήσουμε και εμείς μαζί με την εκλεκτή ομάδα των καλύτερων παιδιών του σήριαλ. Είμασταν όλοι μαζί και τα θέλαμε όλα... «Πασοκ τα καλύτερά μας χρόνια».

ΥΓ. Ο Welcome θριαμβευτικά και δημοκρατικά νίκησε. Άραγε, μετά από σαράντα χρόνια το σήριαλ της εποχής και οι ψηφοφόροι θα λένε για την εποχή μας «Μητσοτάκης ΝΔ. τα καλύτερά μας χρόνια;». Ποιος ξέρει η Ιστορία τι θα αναφέρει;

-          

 

Σάββατο 24 Ιουνίου 2023

Ποιητικές φωνές και ποιήματα ή ένα εκλογικό παιχνίδι με την Ποίηση

 

               Ποιητικές φωνές και ποιήματα

                               ή

                  ένα εκλογικό παιχνίδι με την Ποίηση

            

        Η κατάθεση, επιλογή και αντιγραφή ορισμένων τίτλων συλλογών και ποιημάτων σύγχρονων ελλήνων και ελληνίδων ποιητών και ποιητριών οι οποίες εκδόθηκαν το 2021 του παρόντος σημειώματος, είναι  μία προσωπική αναγνωστική ανθολόγηση περιπλανήσεών μου στον ελληνικό ποιητικό κήπο αρωμάτων, οσμών, χρωμάτων και γεύσεων, ονείρων και εικόνων, παραστάσεων, λέξεων, στίχων, στροφών. Μία «εκλογική» ποιητική παρουσίαση εν όψει των δεύτερων βουλευτικών εκλογών που θα διεξαχθούν αύριο Κυριακή 25 Ιουνίου στην πατρίδα μας. Το ποιητικό αυτό ποιητικό εκλογολόγιο, δεν επέχει θέση ούτε κριτικής αποτίμησης των συλλογών, ούτε αναγνωστικής επιβράβευσης των ποιητών ή ποιητριών σε βάρος άλλων ελλήνων και ελληνίδων δημιουργών που δεν ήρθαμε σε επαφή με το έργο τους, δεν αγοράσαμε τα βιβλία τους, δεν διαβάσαμε τις συλλογές τους, δεν γνωρίσαμε την εκδοτική τους ποιητική παραγωγή το 2021. Την περίοδο της τριετούς πανδημίας 2020/2021/2022, όταν όλοι μας είχαμε κλειστεί στο «καβούκι» μας και κοιτούσαμε με όποιον τρόπο ο καθένας και η κάθε μπορούσε να τα βγάλουμε πέρα και να μην αρρωστήσουμε, στάθηκαν δημιουργικά χρόνια για συγγραφείς, καλλιτέχνες, δημιουργούς. Όπως οι αρμόδιοι μας είπαν, υπήρξε μία ευκαιρία ενασχόλησης των ανθρώπων των γραμμάτων με καλλιτεχνικές ενέργειες, πνευματικές ασχολίες, συγγραφικές δραστηριότητες .Την περίοδο αυτή, ο γράφων, όπως έκανε χρόνια τώρα, κατέφυγε στο διάβασμα. Διάβαζε νέες ποιητικές συλλογές και βιβλία ιστορίας, σημείωνε τις εντυπώσεις, τις παρατηρήσεις του, έγραφε στο περιθώριο τα σχόλιά του. Επέλεγε και χαίρονταν το διάβασμα ποιημάτων ή άλλοτε, δυσανασχετούσε, ώσπου σιγά-σιγά, συγκεντρώθηκε ένα μικρό προσωπικό ανθολογικό υλικό από ποιήματα και ποιητικές φωνές που τον συγκίνησαν νέων ελλήνων και ελληνίδων ποιητών. Επέλεξα ορισμένες ποιητικές συλλογές του 2021 που έτυχε να πέσουν στα χέρια μου, λόγω του ότι το παρόν σημείωμα ξεπερνά τις 27 σελίδες. Η «εκλογή» αυτή, ας το επαναλάβουμε, δεν είναι μία περιδιάβαση στον εθνικό κήπο της ελληνικής ποίησης των ημερών μας, των τελευταίων χρόνων, όπου παλαιότεροι και νεότεροι κριτικοί του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, μέσα από τις σελίδες των λογοτεχνικών περιοδικών ή ιστοσελίδες αξιολογούν, κρίνουν με το «αδέκαστο μάτι τους» και τοποθετούν από την μία ή την άλλη πλευρά του ποιητικού πανθέου τις προτομές των ποιητών και ποιητριών και τις στολίζουν με κριτικές και αξιολογικές δάφνες, όπως συμβαίνει στον κήπο των ηρώων του 1821 στην πρωτεύουσα. Έλληνες και Ελληνίδες ποιητές και ποιήτριες  που θεωρούνται σημαντικοί, άξιοι να διασωθεί η φωνή τους στο χρόνο, να αποτελέσουν τα μέλη του ποιητικού μας «εθνικού κορμού», συνεχιστές της ελληνικής ποιητικής παράδοσης. Είναι μία καθαρά ατομική, αναγνωστική υπόθεση του γράφοντα-με ότι θετικό ή αρνητικό στις επιλογικές του θέσεις αυτό σημαίνει καθώς άνοιγε με κάθε ποιητική φωνή και το έργο της μία θέλει να πιστεύει ειλικρινή συνομιλία μαζί της δίχως να μπορεί να προβλέψει που η εσωτερική αυτή συνομιλία θα οδηγούσε.  Ήταν μία επιθυμία του να έρθει πρώτον σε επαφή με νέες σύγχρονες ποιητικές φωνές, να τις γνωρίσει διαβάζοντας το έργο τους και εφόσον τον συγκινούσαν να μεταφέρει την ποιητική του αίσθηση και στους αναγνώστες της μικρής αυτής λογοτεχνικής ανοιχτής ιστοσελίδας σε όλα της τέχνης τα ρεύματα και ανάσες τα Λογοτεχνικά Πάρεργα δίχως άλλου είδους δεσμεύσεις. Ευελπιστώντας ή πιστεύοντας επί ματαίω(;) ότι ενδέχεται να συγκινήσουν ή τραβήξουν το ποιητικό ενδιαφέρον και άλλων φιλότεχνων αναγνωστών. Να αναζητήσουν τις ποιητικές αυτές νεανικές και σύγχρονες φωνές, να τις γνωρίσουν αν δεν το έχουν πράξει ακόμα, να διαβάσουν τις συλλογές τους. Να κοινωνήσουν μαζί τους σε εποχές σκληρές, βίαιες και δολοφονικές από πολλές πλευρές, σκοτεινές και αντιποιητικές.

Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται για τις φωνές και τον λόγο των ποιητών και των ποιητριών. Η σύγχρονη ζωή ανήκει μάλλον περισσότερο στους ανθρώπους  της σημερινής γκλαμουριάς, της ιλουστρασιόν- πλαστικής δημοσιότητας του λάιφ στάιλ του σύγχρονου βίου, όπως διαφημίζεται από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Όχι ασφαλώς δίχως την ενεργή ή παθητική συγκατάθεση ή ανοχή ημών των ανθρώπων. Το ότι υπάρχουν ακόμα στις μέρες μας έλληνες και ελληνίδες –μικρής και μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, μικρότερης ηλικιακά από την Γενιά του Ιδιωτικού Οράματος (Γενιές του 1990, του 2000…), με συγγραφικό ταλέντο, ποιητική έφεση και διάθεση να ασχοληθούν με την Ποίηση, νέοι και νέες με ευαισθησία, ονειροπόληση, ποιητικό τσαγανό που αποτολμούν να εκτεθούν δημόσια, να εκφραστούν μέσω της ποιητικής γραφής, να ξοδέψουν από το υστέρημά τους για να εκδώσουν ένα βιβλίο τους, να κυκλοφορήσουν μία τους ποιητική συλλογή που, στην καλύτερη περίπτωση, θα μοιραστεί από χέρι σε χέρι σε ένα στενό φιλικό περιβάλλον ή ακόμα, θα βρεθεί με άκοπα τα φύλλα και την αφιέρωση σε κάποιο παλαιοπωλείο, είναι ένα μικρό αθόρυβο «θαύμα».  Ενώ όλα δίπλα τους  κραυγάζουν ότι ο σύγχρονος των ανθρώπων βίος περιστρέφεται γύρω από την οικονομική απληστία, το χολιγουντιανό φαίνεσθαι των ατόμων, των διαφόρων σταρ, της προβολή της επίδειξης, του άμοχθου και επιδειξιομανή νεοπλουτισμού ζωής. Οι σύγχρονοι αποδομιστές της αρχαίας παράδοσης μάλιστα, έφτασαν στο σημείο να μας λένε ότι δεν θα διδάξουν ξανά ή θα ασκήσουν αναγνωστική λογοκρισία στα Ομηρικά Έπη γιατί λέει γράφτηκαν αυτά από άντρες και είναι φαλλοκρατικής έμπνευσης δημιουργήματα. Παραγνωρίζοντας οι πανεπιστημιακοί και οι σχολές αυτές της εσπερίας, τόσο την αρχαία ελληνική ιστορία και την εξέλιξή της όσο και  τις κοινωνικές και άλλες συνθήκες. Και το θλιβερό είναι ότι από όσο μπορώ να γνωρίζω, κανένας κλασικός φιλόλογος, λατινιστής, αρχαιολόγος , ακαδημαϊκός, Ομηριστής ή Λατινιστής δεν διαμαρτυρήθηκε εντόνως, όχι μόνο για τις σύγχρονες αυτές ανοησίες και παραιστορήσεις εν ονόματι των φεμινιστικών και άλλων αναθεωρητικών σπουδών αλλά έστω για την τιμή των όπλων όλων των μέχρι σήμερα ελλήνων και ευρωπαίων και αμερικανών επιστημόνων Ομηριστών. Αυτών που πρόσφεραν τον χρόνο των σπουδών τους και των ερευνών τους πάνω στο Ομηρικό ζήτημα και τα Ομηρικά και αντίστοιχα Λατινικά Έπη. Έλληνες κλασικοί φιλόλογοι του μεγέθους ενός Ιωάννη Φ. Κακριδή, ενός Δημήτρη Ν. Μαρωνίτη και τόσων άλλων.

     Η σημερινή ποιητική παραγωγή των ελλήνων και ελληνίδων (οι γυναικείες φωνές και πάλι υπερτερούν) όποια και αν είναι η αξία της ή η προσφορά της στην καθόλου ποιητική μας παράδοση, είναι μία μικρή και ουσιαστική κατάθεση ψυχής και θησαύρισμα  αισθημάτων, ένα στέγαστρο προφύλαξης από την σκόνη του χρόνου που όλους μας και όλα τα σκεπάζει με αργούς ή γρήγορους κυματισμούς. Μία σκόνη λήθης η οποία σκεπάζει πρόσωπα και έργα, πάθη και όνειρα, μαγευτικές αισθήσεις και παγερές σιωπές. Ερημιές και μοναξιές, οχλαγοή και φασαρία, θύελλες και αντάρες, χαρές και απολαύσεις, προσωπικά και συλλογικά οράματα. Είναι ευτύχημα ότι υπάρχουν στις μέρες νέοι και νέες που εξακολουθούν να διαβάζουν πρωτίστως, να γράφουν ακόμα ποίηση, να εκφράζονται μέσω του ποιητικού λόγου και ας μην ασχοληθούν μαζί τους οι «πάνσοφοι» κριτικοί μας, ας μην μιλήσουν για την αγωνία τους οι σταρ της κριτικής τηλοψίας, οι δοξασμένοι ομότεχνοί τους των ηλεκτρονικών μέσων, ας τους αγνοούν τα της εκδοτικής παραγωγής ιστολόγια.  Αρκεί να αισθανθούν οι ίδιοι οι νέοι ποιητές έστω λίγη από την ψευδαίσθηση ότι «αναγνωρίζονται» ασχολούμενοι με την ποίηση, γράφοντας ποίηση, διαβάζοντας ποίηση, μοιράζοντας δημόσια σε άγνωστούς τους αναγνώστες τα ποιήματά τους, τις συλλογές τους. Η ποιητική λειτουργία είναι μία μυστική διαδικασία καθαρά προσωπική,  ξεγλιστρά ακόμα και από τις δαγκάνες των κανόνων της Γλώσσας. Η ποιητική αίσθηση υπερβαίνει τον προφορικό ήχο, την γραπτή ανάσα, τον στιχουργικό στεναγμό, τον ρυθμό του λυγμού, τον ίδιο τον λυρισμό του λόγου, την εσωτερική κίνηση ή παλινδρόμησης της γραφής. Όλα αυτά και άλλα τόσα τα εμπεριέχει η ποιητική σύλληψη και ταυτόχρονα τα υπερβαίνει. Αυτό που προσδιορίζουμε ως ποιητικό φαινόμενο είναι κάτι στην ουσία του άπιαστο. Η διαδικασία ανεύρεσής του από τον ποιητή οδηγεί σε ένα μικρό ή μεγάλο σημαντικό ή λιγότερο σημαντικό ποιητικό αποτέλεσμα. Αυτό το εξωτερικό «τσόφλι» που βλέπουμε και γευόμαστε εμείς οι υπόλοιποι αναγνώστες ή κριτικοί, μην πολλές φορές γευόμαστε τον κρόκο. Η ποιητική αίσθηση είναι ένα δροσερό αεράκι που ναι, πολλές φορές ενδέχεται να σε πουντιάσει, να σε παγώσει, να σε πλευριτώσει καθώς έρχεσαι σε επαφή με το φαινόμενο που λέγεται ποίηση. Όμως και τι το αληθινό και ουσιαστικό μέσα στο πρόσκαιρο και τυχαίο φαινόμενο της ζωής δεν σε παγώνει από την στιγμή του κόψιμου του ομφάλιου λώρου από την μάνα γη τροφό και αντικρίζεις θαμπά το πρώτο φως της ημέρας. Ας χρησιμοποιούν τα λεγόμενα γκρίκλιξ οι νέοι μας,  ας έχουν τους δικούς τους περιορισμένους γλωσσικούς κώδικες επικοινωνίας που δεν κατανοούμε εμείς οι μεγαλύτερες γενιές, ας χρησιμοποιούν ακατανόητα για εμάς σύμβολα και αλληγορίες, παρομοιώσεις στα ποιήματά τους, θα ανακαλύψουν το ουσιαστικό στην πάροδο του ποιητικού χρόνου, αρκεί ότι έστρεψαν το βλέμμα τους προς την Ποίηση όπως αυτοί και αυτές την οραματίζονται και γραπτώς την εκφράζουν. Ας μην γίνονται αποδεκτοί από τους «λογοτεχνικούς κανόνες» τις αυλές των επίσημων. Ας μην γραφεί στην ποιητική μαρκίζα των εθνικών μας ποιητικών επιτευγμάτων το όνομά τους, σημαντικό είναι ότι διαβάζουν ποίηση, γράφουν ποίηση, ονειρεύονται μέσω της ποίησης, εκφράζονται μέσω αυτής. Εξάλλου, ποιος έλληνας ή ελληνίδα των προηγούμενων ποιητικών γενεών δεν είχε λουστεί την γνωστή απάντηση από τους δικούς του ή το άμεσο περιβάλλον τους: «Άντε να δούμε πότε θα μεγαλώσεις, θα ωριμάσεις, να ασχοληθείς με κάτι σοβαρό στη ζωή σου και να πάψεις να ασχολείσαι με αυτές τις αηδίες. Να πάψεις να λες ότι γράφεις ποίηση και να βγάλεις λεφτά για να ζήσεις». Κλισέ και σταθερές απαντήσεις των ελληνικών οικογενειών, μανάδων και πατεράδων που δεν είχαν την οικονομική ευχέρεια να σηκώσουν τα έξοδα βάρη της ζωής των οικογενειών τους και χρειάζονταν την βοήθεια των νεότερων μελών της οικογένειας επαγγελματικά. Με την ποίηση ασχολούνταν ο κινηματογραφικός ποιητής «φανφάρας», δηλαδή, αυτοί που είχαν εξασφαλίσει τα προς το ζην της οικογένειάς τους, ή είχαν τον «τροφοδότη λογαριασμό» των οικογενειών τους ο οποίος τους έδινε την δυνατότητα να μην εργαστούν ή να σπουδάσουν στο εξωτερικό και να ταξιδεύουν διάγοντας μποέμικη ζωή. Ήταν δηλαδή η ποίηση μία ενασχόληση για αργόσχολους.  Έχουν μείνει στις κιτρινισμένες σελίδες των παλαιών περιοδικών και των ανθολογιών χιλιάδες ονόματα ποιητών και ποιητριών λησμονημένα. Άγνωστες και λησμονημένες, αλειτούργητες, αμνημόνευτες ποιητικές φωνές σαν τα ερημοκλήσια, ή επέλεξαν την επιλογή του ποιητή Κώστα Καρυωτάκη, του Καρασούτσα επειδή δεν άντεξαν το βάρος της απόρριψης από το εξωτερικό τους περιβάλλον. Ποίηση όμως γράφεις γιατί το νιώθεις, το αισθάνεσαι, γιατί πιστεύεις ότι μόνο έτσι μπορείς να εκφραστείς, να μιλήσεις για τα αισθήματά σου να επικοινωνήσεις με τους άλλους που ενδέχεται στους ίδιους δρόμους ενδιαφερόντων να συναντηθείς. Να συναντηθείτε στους δρόμους της ποίησης και όχι στις χαρακές του υποδεκάμετρου της κριτικής. Το ότι σημερινοί έλληνες και ελληνίδες επέλεξαν να καθίσουν μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή τους, μπροστά στο πληκτρολόγιο της γραφομηχανής τους, να πάρουν ένα τετράδιο και να κρατήσουν ένα μολύβι στα χέρια τους και να γράψουν στίχους, ποιήματα, να εκτεθούν δημόσια, είναι πολύ μεγάλη και ίσως και ελπιδοφόρα υπόθεση-πρόθεση. Να αναμετρηθούν με τα οράματα και τους εφιάλτες τους, με το οπλοστάσιο της ελληνικής γλώσσας που καιροφυλακτεί σαν τους αρχαίους Μήδους να σε κατατροπώσει γιατί στέκεσαι ασεβής απέναντί της, να συντάξουν τους 24 φρουρούς γράμματα πολεμιστές της ελληνικής γλώσσας σε μία σειρά καινούργιων συνδυασμών και σχέσεων που θα μας συγκινήσουν, θα εξάψουν τον κόσμο της φαντασίας μας, θα γίνουν ηχεία τα γράμματα για να μας εξομολογηθούν προσωπικές τους στιγμές συγκίνησης, άγχους, αγωνίας, φόβου, ερωτικών στιγμών, αισθήσεων και παραισθήσεων, θλίψης και πίκρας, αισιοδοξίας της θέλησης και απαισιοδοξίας του νου, εικόνων και εμπειριών είναι η ξεχωριστή και ιδιαίτερη συμβολή στο σύγχρονο των ημερών μας αντιποιητικό καμίνι. Η κίνησή τους αυτή, να γράψουν ποίηση δίχως να γνωρίζουν το ποιητικό αποτέλεσμα ούτε την αποδοχή των άλλων, τους βαθμούς πρόσληψης των άλλων είναι που μετράει κατά τη γνώμη μου. Ο ποιητής οφείλει να μην διαθέτει το σταριλίκι του ηθοποιού ή του τραγουδιστή το οποίο μονοπωλεί το ενδιαφέρον του πολυπληθούς κοινού. Το αποτέλεσμα του ποιητή, δημοσιευμένο, τυπωμένο, δυστυχώς ενδιαφέρει στις μέρες μας, όσο ενδιαφέρει μία φωνή ενός μοναχού μέσα σε μία κοσμοπολίτικη καταναλωτική μεγαλούπολη, δηλαδή μάλλον ελάχιστα ή καθόλου. Έρημες νησίδες είναι οι φωνές της ποίησης. Αυτό το προσωπικό του καθενός και κάθε μίας ποιητικό αλισβερίσι, να ταξιδέψουν με τα πανιά της Ποίησης είναι το σύγχρονο της τρίτης του ανθρώπου χιλιετίας ταξίδι του Οδυσσέα. Χιλιάδες μικροί και άγνωστοί μας Όμηροι γράφουν δίχως να το γνωρίζουμε τα μοντέρνα σύγχρονα Έπη των ανθρώπων της Ιστορικής περιπέτειας. Η πρόθεση να γράψει κάποιος ή κάποια Ποίηση είναι ένα γεγονός όχι μόνο συγκλονιστικό αλλά και αποκαλυπτικό. Οι καιροί μας και οι ζωές μας βρίσκονται σε μία φουρτουνιασμένη και επικίνδυνη δίνη. Ρηγματικές οι εποχές μας, σκοτεινές, χαώδεις, μιάς φριχτής αμορφίας που την συνηθίσαμε με τραγικά για το ανθρώπινο ον αποτελέσματα.  Με το τραυματισμένο και πληγωμένο πρόσωπο του ανθρώπου να παραδίδει την θέση του στο καινούργιο και άγνωστο όχι αμαχητί και ειρηνικά ασχημάτιστο και τρομακτικό του καταστροφικό και αυτοκαταστροφικό πρόσωπο. Θάνατοι, αρρώστιες, πόλεμοι, αιματοχυσίες, δολοφονίες, βιασμοί, φυσικές καταστροφές, φτώχεια, οικονομική ανέχεια και εξαθλίωση, ανεργία, γυναικοκτονίες, ναυάγια μεταναστών, απειλές κατά των ζωών μας, της κοινής μας εστίας της φύσης, του πλανήτη μας. Αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων. Μπορεί να μιλήσει ο ποιητικός λόγος στις σημερινές συνειδήσεις των νέων ανθρώπων; να αγγίξει τις χορδές της ψυχής τους, να διαμορφώσει τον χαρακτήρα τους, σε έναν τόσο σκληρό και αρνητικό, τοξικά βεβαρημένο παρόν και περιβάλλον; Μπορεί η Ποίηση να γίνει κτήμα των πολλών και όχι των ελάχιστων, μίας μικρής «κάστας» ποιητόφιλων, «ειδικών» των γραφείων του ποιητικού λόγου;  Μήπως η Ποίηση πρέπει να το πάρουμε πια απόφαση ότι δεν κοινωνεί πιά, δεν αληθεύει στις ζωές μας, δεν ενδιαφέρει το ανθρώπινο πλήθος που αποκαλούμε λαό;  όσο τουλάχιστον ενδιέφερε τους νεοέλληνες μετά την μεταπολίτευση του 1974. Η μνήμη μας στέκει ακόμα παρούσα. Δεν μπορεί να ελπίζουμε σε μία νεκροφάνειά της. Και αν ευσταθεί αυτή η προσωπική γνώμη τότε, τι παρακινεί ακόμα τους ελάχιστους έλληνες και ελληνίδες-των νεότερων γενεών- να γράφουν ποίηση, να σπαταλούν το χρόνο τους μαζί της με αβέβαιο αποτέλεσμα. Όταν γνωρίζουμε ότι η ποίηση είναι δυσκολότερη τεχνικά και εκφραστικά από την πρόζα, τον πεζό λόγο, μήπως το γεγονός ότι τα δύο λογοτεχνικά μας νόμπελ προέρχονται από τον ποιητικό ανθώνα; Μήπως το ότι ο Διονύσιος Σολωμός, ο Κωστής Παλαμάς, ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Κώστας Καρυωτάκης, η Ρίτα Μπούμη Παππά, η Μυρτιώτισσα, ο Δημήτρης Χριστοδούλου, ο Μίλτος Σαχτούρης, η Κική Δημουλά, ο Κώστας Κρυστάλλης, η Μαρία Κυρτζάκη, η Μαρία Λαϊνά, η Μαρία Κούρση, η Κατερίνα Γώγου, η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ και τόσοι άλλοι  προέρχονται από τον χώρο της Ποίησης; Ποιος είναι ο ρόλος των Ποιητών και Ποιητριών μέσα σε ένα τόσο αδιάφορο και εχθρικό περιβάλλον σήμερα, είναι άχρηστος, αδιάφορος;  Εκφράζει ο σημερινός ποιητικός λόγος τα οράματα και τις ανάγκες των νέων γενεών ή είναι μία ακόμα κατά μόνας πεπατημένη εκδήλωση της γραφής και της συναισθηματικής εκτόνωσης που απευθύνεται σε «προκάτ» κρίσεις, γνώμες, αποδοχές, αποτελέσματα. Τέλος, τι βαραίνει περισσότερο στην κρίση και επιλογή ημών των άγνωστων και ανώνυμων αναγνωστών, το ίδιο το ποίημα, η ποιητική συλλογή που κρατάμε στα χέρια μας, η ποιητική λειτουργία, η φωνή του ποιητή ή η κριτική της αξιολόγηση, η επιβράβευσή της. Δημιουργούνται στις μέρες μας από τους νεότερους ποιητές και ποιήτριες τα γνωστά ποιητικά «πηγαδάκια», οι «παρεούλες», οι «αυλές», όπως τα παλαιότερα χρόνια; Μπορεί ο ποιητικός λόγος να επουλώσει της ψυχής τους τραυματισμούς και πληγές των σημερινών ανθρώπων και καταστάσεων, να καταλαγιάσει το προσωπικό μας της απελπισίας πένθος;

      Από τον μυροβόλο λειμώνα των λέξεων, των φράσεων, των στίχων, των στροφών, των γραμμών, των εικόνων, των συμβόλων, των νοημάτων, των αισθημάτων, των αισθήσεων και των παραισθήσεων, των ρυθμών, των εξομολογήσεων αντιγράφω σκηνές, των καθρεφτισμάτων της αφήγησης του ρολογιού της μνήμης που εξακολουθεί να χτυπά και να μας υπενθυμίζει Ποιητικά αυτό που ανέκαθεν οι δείκτες της σημαίνουν. Το τυχαίο, το άγνωστο, το σύντομο, το απρόβλεπτο, το αινιγματικό, το θεικό, το μαγικό, το αποτρόπαιο, το εφιαλτικό, το ομιχλώδες, το σκουρόχρωμο ή το φωτεινό, το απαισιόδοξο και το αισιόδοξο, το μουντό και κουραστικά ευχάριστο παιχνίδι, το επικίνδυνο  φαινόμενο που ονομάζουμε ΖΩΗ και μας προσφέρθηκε από το απρόβλεπτο Τίποτα που δεσπόζει γύρω μας. Από αυτήν την μαύρη τρύπα του θείου και μαγευτικού χωροχρόνου από όπου προερχόμαστε και οδηγούμαστε πάλι, στο ατέλειωτο και επαναλαμβανόμενο αιώνιο γαϊτανάκι των ποιητικών λυγμών της γλώσσας.

Από το δροσιστικό Κελάρι των ποιητικών γεύσεων των χρόνων του 2021 παραθέτω κατά αλφαβητική σειρά των ονομάτων των ποιητών και ποιητριών τις συλλογές τους και επιλέγω ποιήματά τους. Αποδεχόμενος την παρατήρηση των σοφολογιότατων ότι μία τέτοιους είδους καθυστερημένη αντιγραφή ποιητικών συλλογών ίσως δεν ωφελεί. Ας μου συγχωρεθεί η προσωπική αυτή ετεροχρονισμένη εκλογική ανθολόγηση Σήμερα, μία ημέρα πριν τις βουλευτικές εκλογές. Στην αντιγραφή των ποιητικών μονάδων προσθέτω ελάχιστα διευκρινιστικά σχόλια-προερχόμενα κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά- από τις ίδιες τις ποιητικές συλλογές που συνοδεύουν τα βιβλία και μας αναφέρουν οι ίδιοι οι δημιουργοί, πληροφορίες που θα κάνουν ανετότερη την γνωριμία μας με τις ελληνικές αντρικές και γυναικείες ποιητικές φωνές οι οποίες σχηματίζουν το καθόλου Ψηφιδωτό της παράδοσης του Ελληνικού Ποιητικού λόγου.

1., ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΑΝΔΡΙΤΣΑΝΟΥ, ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΜΙΑ ΚΟΡΗ, ΜΙΑ ΧΩΡΑ, εκδ. Άγρα-Σταύρος Α. Πετσόπουλος, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2021, σελ.118.

 Έργο εξωφύλλου: Έρση Χατζηαργύρου. Επιτοίχιο έργο χωρίς τίτλο (1996) που εκτέθηκε στην έκθεση ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ το 1997. Πλέγματα, σίτα χαλκού, σύρμα μπρούντζου, οξειδωμένο σίδερο, χώματα Λαυρίου. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο «Στην Ντενίζ, τη μητέρα μου’ στη Διώνη και στη Λίβια, τις κόρες μου».

Αλλά το απόγευμα τον περίμενα στο ρυάκι

με τα γυμνά μου πόδια ν’ αναδεύουν

φιδόψαρα, γυρίνους, ψύλλους του νερού,

το κρύσταλλο να καυτηριάζει έναν έναν

τους απαγορευμένους πόθους.

 

Με είχε χρίσει βοηθό του

 

Σκάλιζε με μιά βέργα λυγαριά στο χώμα

κύκλους και τρίγωνα,

σπονδείους και ίαμβους

 

Με μάτια που έκαιγαν ξεδίπλωνε

στα γόνατά μου

διλήμματα ηθικά,

το Ωραίο, το Υψηλό

 

Φωνή που βάθαινε ολοένα

και ψήλωνε μαζί

σε λίγο

όλο το δάσος αντηχούσε, σ. 91

--

Ήρθε

αυτός είναι

ο τόπος

αυτή είναι

η στιγμή

που έτρεμα στο κρεβάτι μου

άγρυπνη τις νύχτες

 

Είναι ο βαθύς γκρεμός

 

Όλες οι ώρες γίνανε μητέρες χωρίς παιδιά

   Όλοι οι δρόμοι κοπάδια από διωγμένους, σ. 11

--

ΤΟ ΣΩΜΑ, ΕΚΕΙ ΧΑΡΑΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΥΛΑΚΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. ΝΑ ΘΑΨΕΙΣ ΤΟ ΣΩΜΑ. ΝΑ ΜΗ ΘΑΨΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ. ΝΑ ΟΡΘΩΣΕΙΣ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ, ΝΑ ΜΗΝ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΑ ΠΡΟΣΠΟΙΗΘΕΙ ΠΩΣ ΔΕΝ ΕΙΔΕ. (ΠΑΝΤΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΘΑ ΠΡΟΣΠΟΙΗΘΕΙ ΚΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΘΑ ΞΕΧΑΣΕΙ.), σ.82

Διευκρινιστικά

     Όπως πληροφορούμαστε από το αυτί του βιβλίου: Η Ευαγγελία Ανδριτσάνου γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Εργάζεται ως ψυχοθεραπεύτρια. Έχει γράψει, μεταφράσει και σκηνοθετήσει έργα για το θέατρο. Μεταφράζει ποίηση και πεζογραφία από τα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και αρχαία ελληνικά. Έχει μεταφράσει βιβλία ψυχοθεραπευτικής θεωρίας και πράξης και το σύνολο του έργου του Ίρβιν Γιάλομ. Από τις εκδόσεις Άγρα έχουν κυκλοφορήσει τα ποιητικά της έργα «Καλές γυναίκες, κακές γυναίκες» (2008) και «Η δηλητηριώδης» (2013). Ακόμα, στις σελίδες «Οφειλές και Ευχαριστίες» σ.115, σημειώνει: «Η συγγραφή του κειμένου κράτησε δέκα χρόνια-από την άνοιξη του 2011 ως τα τέλη του 2020, με εκτεταμένες ενδιάμεσες περιόδους παύσης. Από το διάστημα αυτό σημαντικό στήριγμα υπήρξαν για μένα οι συζητήσεις με φίλους από διαφορετικά πεδία-συγγραφείς, ποιητές, ηθοποιούς, ψυχοθεραπευτές, σκηνοθέτες και δραματουργούς, με τους οποίους μοιραζόμαστε παρόμοιες αγωνίες για τον κόσμο μας και τη διαδικασία της δημιουργίας. Οι πρώτοι ακροατές μέρους του κειμένου ήταν ο Μάριος Ποντίκας και η Βίκυ Μουνδρέα. Η θερμή υποδοχή τους με ώθησε να προχωρήσω, παρά το δέος της αναμέτρησης με το αρχέτυπο της Αντιγόνης και τις ανά τους αιώνες διάσημες εκδοχές του. Έπειτα από μιά περίοδο παύσης, με κινητοποίησε ξανά η Τιτίκα Δημητρούλια προτείνοντας τη δημοσίευση αποσπάσματος του έργου στο περιοδικό Τα ποιητικά….».

2., ΠΑΝΟΣ Δ. ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ, ΜΙΚΡΑ ΕΡΩΤΙΚΑ, εκδ. ΣΜΙΛΗ-Χρήστος Κουτσιαύτης, Αθήνα , Ιούνιος 2021, σελ.144. Σελιδοποίηση Χρύσα Κουτσιαύτη. Έργο εξωφύλλου «Επιστρέφω» Λίτσα Αποστολίδου. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο «Στη γυναίκα μου Λίτσα».

ΚΑΒΑΦΗΣ

Ο Καβάφης,

όταν τέλειωσε το «Επέστρεφε»,

έκλεισε τα μάτια,

μόνος ήταν στην κάμαρα,

και την αγαπημένη αίσθηση περίμενε,

ματαίως μέχρι το πρωί,

πού τον ηύρε πλήρως εξουθενωμένον.

Των στίχων του η ηδονή ήταν απείρως

μεγαλύτερη απ’ την αγαπημένη αίσθηση.

 

Έκτοτε-ήταν τότε μόλις σαράντα έξι ετών-,

δεν πεθύμησε ποτέ την ίδια νύχτα

την ηδονή των στίχων και της μνήμης., σ.12

ΟΙ  ΛΕΞΕΙΣ

Και οι λέξεις προσβάλλονται βάναυσα,

όπως τα κόκκινα χείλη των γυναικών,

όταν δεν τα φιλάς.

Γι’ αυτό, πάψε να γράφεις ανορθόγραφα

και παράφωνα ποτέ να μή μιλάς., σ.20

ΟΙ  ΝΑΥΤΙΚΟΙ

Των λιμανιών η νοσταλγία

αναμφισβήτητα ανήκει στους ζωγράφους.

Αυτό το λένε οι ναυτικοί,

πού έχουν την ποίηση

-θέλω να πω τον έρωτα-στο αίμα τους., σ.49

Η  ΜΝΗΜΗ  ΜΟΥ

Σε ποιόν δείχνεις τη γυμνότητά σου,

ποιός μπορεί να σε θαυμάσει

περισσότερο από τη μνήμη μου;, σ.67

Η  ΦΟΝΙΣΣΑ  ΚΛΥΤΑΙΜΗΣΤΡΑ

Κανείς δεν υπερασπίστηκε με περισσότερο σθένος από τον Αισχύλο τη φόνισσα γυναίκα που εκδικήθηκε με τυφλό δεκάχρονο μίσος τον άντρα της, αφού τη στιγμή του φόνου γράφει ότι «το αίμα που τινάχτηκε από το στόμα του Αγαμέμνονα ήταν μαύρες σταγόνες ματωμένης δροσιάς που έπεσαν πάνω της» διαβάζοντας τον παραπάνω στίχο ξεχνάς το φονικό.

1., Αγαμέμνων 1300.

ΓΚΡΕΚΟ-  ΒΙΒΑΛΝΤΙ

Ποιός απ’ τ’ αηδόνι τον έρωτα τραγούδησε καλύτερα,

κι απ’ το τρυγόνι ποιός περισσότερο τον θρήνησε.

Είσαι το μπλε βαθύ της Καταιγίδας στο Τολέδο του Γκρέκο,

κι είσαι της άνοιξης ο ήχος του φλάουτου στις Τέσσερις εποχές του Βιβάλντι., σ.111

ΣΑΠΦΩ  ΚΑΙ  ΜΑΡΙΑ  ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

Όταν η Σαπφώ έφτασε στα Ηλύσια πεδία,

άναψαν χιλιάδες πυρσοί’

τότε την εντολή έδωσε η θεά Αφροδίτη.

 

Εξακόσια χρόνια κατόπιν,

όταν η Μαρία από τα Μάγδαλα

έφτασε στον Παράδεισο, άναψαν χιλιάδες λαμπάδες.

Τώρα την εντολή έδωσε ο Ιησούς., σ.114

ΕΛΕΝΗ

Τα μάτια μου, δυό μικρά φώτα στο μεσιανό κατάρτι του

καραβιού που ταξιδεύει στο πέλαγο αμίλητη την Ελένη.

Κανείς δεν ξέρει αν μετάνιωσε που για χάρη της χάθηκαν

Των Ελλήνων οι πρώτοι και μαζί τους ο ωκύμορος  Αχιλ-

λέας, ή αν μαράζωνε για δεύτερη φορά, από τα χέρια του Μενέλαου., σ.123        

Διευκρινιστικά

  Καλογραμμένη ερωτική και όχι μόνο ποίηση. Βαθειά αίσθηση του ερωτικού λόγου προερχόμενου ίσως και όχι μόνο από τα αρχαία των ελλήνων νάματα. Στο αυτί του βιβλίου αναφέρεται: «ο Π.Δ. Αποστολίδης γεννήθηκε στην Πρέβεζα το 1940. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε ως γιατρός παθολόγος σε διάφορα νοσοκομεία της Αθήνας…….. Ο ίδιος μας λέει: «Άπληστος υπήρξα στη γνώση και ακόρεστος μόνο στα βιβλία». Όπως αναγράφονται στις σελίδες 137-138, στα «ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ» έχουν κυκλοφορήσει 23 τίτλοι διαφόρων θεμάτων βιβλία του. Ποίηση, μετάφραση, Ιατρικές εργασίες, από εκδοτικούς οίκους όπως η «Εστία», «Γαβριηλίδης», «Στιγμή», «Παρασκήνιο», «Τυπωθήτω».

3., ΦΩΤΕΙΝΗ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΦΥΤΡΩΝΕΙ ΑΓΡΙΑ ΖΑΧΑΡΗ, ΠΟΙΗΜΑΤΑ, εκδ. Κουκκίδα, Αθήνα 2021, σελ. 80. Επιμέλεια: Κώστας Θ. Ριζάκης. Εικαστική επιμέλεια και Εικόνα εξωφύλλου: Φωτεινή Χαμιδιελή. Μακέτα εξωφύλλου: Εύη Κώτσου. Η συλλογή είναι αφιερωμένη «Στον Γιώργο Γάββαρη».

ΓΥΝΑΙΚΑ  ΑΡΑΧΝΗ

         Στον Γιώργο Μαρκόπουλο

Ένα βράδυ έσπασε τον αργαλειό

τον έκανε πλεούμενο, το υφαντό ιστίο

έκοψε τα μαλλιά, το ένα στήθος

έδωσε τον Τηλέμαχο σε ανάδοχη οικογένεια

με την καυτή της πόρπη το αριστερό έβγαλε μάτι

ήθελε να περάσει απαρατήρητη ανάμεσα στους Κύκλωπες

να βλέπει τι μισή ομορφιά της Καλυψώς

τα μισά νάζια στην αρχή

χάδια μετά του Οδυσσέα.

 

Πρίν δεθεί στο μεσαίο κατάρτι

έσταζε στ’ αυτιά μελισσοκέρι

να μην ακούει τους οργασμούς της Κίρκης

αράχνη πάνω από την κλίνη τους υφαίνοντας εκδίκηση.

 

Κακό σφαλάγγι παραφύλαγε

πίσω απ’ τα βράχια

να κεντρώσει μ’ όλο το δηλητήριο

τον λευκό αστράγαλο της Ναυσικάς

καθώς έσκυβε να πιάσει το τόπι

 

τη στιγμή που εκείνος ξυπνούσε άντρας., σ.14

  SS  POESIA

         Στη Χαρά Νικολακοπούλου

Μέθυσέ μας, καράβι

αρόδο σε μαύρα νερά.

Τα οινοπνευματί σου φώτα

κρασί

χύσε

στις φλέβες της νύχτας.

 

Με το τεράστιο κύτος σου

τρέλανε τα σφηνωμένα

στον λιμενοβραχίονα της αυταπάτης

παλιρροιόμετρα.

Πάρε μας

στρείδια κολλημένα στην καρίνα σου.

Μπηγμένοι ως τα μάτια σε λάσπη κινούμενη

     πίσσα

ανέλκυσέ μας στο φως.

Μέθυσέ μας, καράβι

με την κούφια υπόσχεση του ταξιδιού.

 

Μην αργείς να σφυρίξεις

βιαστικά ο βυθός μας βουλιάζει.      

Διευκρινιστικά

   Η ποιήτρια έχει εκδόσει επίσης: την συλλογή «Αμείλικτο νερό», εκδ. Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 2019. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, «Λάμψη λεπιδοπτέρων. 68 Χαϊκού» -από κοινού με τον Γιώργο Γάββαρη-Αθήνα 2018 και «Προσωπικό μπλε», Αθήνα 2016. Και από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα 2015 τις Δεκαεφτά Διηγήσεις «Για μια χούφτα ζωή». Από την σελίδα 77 μαθαίνουμε τα εξής: Τα ποιήματα δημοσιεύτηκαν σε ηλεκτρονικά περιοδικά όπως ο Χάρτης 30, Ιούνιος 2021. Στο ηλεκτρονικό περιοδικό Νέο Πλανόδιον με τίτλο ενότητας: Παραμύθι χωρίς αύριο. Στο ηλεκτρονικό περιοδικό Φρέαρ 28/4/2021, στον ηλεκτρονικό βιότοπο πολιτισμού Culture book, 29/3/2021. Ενώ Η «Έξοδος» συμμετείχε στο εικαστικό- ποιητικό δρώμενο για τα τρένα που οργανώθηκε από την εταιρεία πολιτισμού «Δρεζίνα» τον Ιούνιο-Σεπτέμβριο 2021.

Καλοδουλεμένη ποίηση, ωραίος ποιητικός λόγος, παρά του ότι οι τίτλοι των ποιημάτων είναι κάπως «εξεζητημένοι»! Αρκετοί είναι γραμμένοι και στη λατινική γλώσσα. Η συλλογή χωρίζεται σε τρείς ενότητες Α΄ΠΕΙΡΑΓΜΕΝΟΣ ΜΥΘΟΣ -Β’ ΠΙΚΡΟ ΜΕΛΙ – Γ΄ FLORA CLANDESTINA. Στην σελίδα 75 υπάρχουν διευκρινιστικές Σημειώσεις για την καταγωγή και την ερμηνεία των λατινικών και όχι μόνο λέξεων. 

4., ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΒΟΥΤΣΙΝΑΣ, ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΑΣΤΡΑΠΗΣ, 60 ΠΟΙΗΜΑΤΑ, εκδ. ΠΕΡΙΣΠΩΜΕΝΗ- Σωτήρης Ζ. Φασούλας, Αθήνα, Ιούλιος 2021, σελ. 144. Πίνακας εξωφύλλου “Tod und FeuerPaul Klee.

ΕΝ  ΤΟΠΩ  ΧΛΟΕΡΩ

Τον είχαν διαβεβαιώσει πώς εκεί θα συναντούσε την αφρόκρεμα του πνεύματος και της τέχνης. Φαντάστηκε λοιπόν τον εαυτό του κάτω από ένα πλατάνι να έχει ανοίξει συζήτηση με τον Αριστοτέλη, τον Ρεμπώ, τον Δαρβίνο, τον Μπαχ. Ίσως ακόμα και με τον Μπόρχες, τον Ζάππα ή τον Φωρέ. Τους Σατί, Γκάλλαχερ και Ντεμπόρ δεν τους υπολόγιζε. Θα ήταν κακόκεφοι και νευρικοί, αφού το αλκοόλ δεν επιτρέπεται εκεί. Όλοι αυτοί, απαλλαγμένοι από τις ανθρώπινες μικρότητές τους, θα ήταν θεϊκή παρέα. Όμως, όταν έφτασε, κατάλαβε ότι επρόκειτο για ένα μέρος στο οποίο δεν κατοικούν μορφές. Μόνο μιά πολλαπλότητα ψυχών εναρμονισμένων με τις επιταγές μιάς βούλησης, και γι’ αυτό ταυτόσημων. Ένας εφιαλτικά πληκτικός τόπος όπου έπρεπε να περάσει την αιωνιότητα.

Η  ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ  ΤΗΣ  ΑΠΑΛΟΤΗΤΑΣ

                      στην Πόπη

Είναι ένας κόσμος λείος

που μοιάζει να έχει πέσει

απ’ τον ουρανό.

Μέσα του υπάρχουν λόφοι

δάση

διάφανα ρυάκια.

Απ’ τις κοιλότητες του εδάφους

μικρά πουλιά

πολύχρωμα

τραγουδούν

στο ρυθμό της ανάσας της.

Εκείνος τότε

με το βλέμμα στραμμένο

στο υπέροχο ταξίδι

στέκεται για λίγο

αναστατωμένος.

Κάθε τοπίο

υπόσχεται μιά άφιξη.

Για παράδειγμα

αυτό το ροζ βουναλάκι

στο δέρμα της

αναγγέλλει

τον ερχομό της άνοιξης.  

Διευκρινιστικά

    Αντιγράφουμε από τον κολοφώνα. «Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΙΑΣ ΑΣΤΡΑΠΗΣ ΤΟΥ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΒΟΥΤΣΙΝΑ ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΘΗΚΕ, ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΤΗΘΗΚΕ ΜΕ ΑΠΛΑ ΚΑΙ ΛΕΙΨΙΑΣ ΚΑΙ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΣΕ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟ ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΗ Ζ. ΦΑΣΟΥΛΑ. ΟΙ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΕΊΝΑΙ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΜΠΟΥΓΙΟΥΚΟΥ. ΤΟΝ ΜΗΝΑ ΙΟΥΛΙΟ ΤΟΥ 2021 ΤΥΠΩΘΗΚΑΝ 500 ΑΝΤΙΤΥΠΑ…. ΤΗ ΜΑΚΕΤΑ ΤΟΥ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΕ ΚΑΙ ΕΠΜΕΛΗΘΗΚΕ Ο ΣΩΤΗΡΗΣ Ζ. ΦΑΣΟΥΛΑΣ»

     Η ποιητική συλλογή «χρονικό μιας αστραπής» θα αποτολμούσαμε να γράψουμε ότι είναι ένα καλλιτεχνικό αριστούργημα από εκδοτικής και τυπογραφικής απόψεως. Χαίρεσαι να την ξεφυλλίζεις (και ας μην συνοδεύεται από καμία φωτογραφία). Ικανοποίηση επίσης αισθάνεσαι όταν διαβάζεις τις τρείς της ποιητικές ενότητες. «ΟΡΙΣΤΙΚΑ»/ «ΜΑΓΕΙΑ» / “TRACTATUS OLIGOPHILOSOPHICUS” και την ποιητική ύλη που περιλαμβάνουν. Ελάχιστες ποιητικές μονάδες ταυτόσημες ή ελαφρώς παραλλαγμένες έχουν δημοσιευθεί σε τεύχη του περιοδικού «Ποιητική» και στο διαδικτυακό περιοδικό «Διάστιχο», όπως μας πληροφορεί ο ποιητής Γεράσιμος Βουτσινάς. Προηγούμενη ποιητική του δουλειά έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2011. Τα ποιήματα των σελίδων 17,26,29, 49,53,55, 66, 112 αφιερώνονται σε ζώντα και τεθνεώτα πρόσωπα του συγγραφέα (;) Δύο ποιήματα σ.29 και 112 αφιερώνονται στο ίδιο θηλυκό πρόσωπο «Στη Γαβριέλλα που συμπαθεί ελάχιστα την Ιστορία και καθόλου τα Θρησκευτικά». Ενώ το ποίημα με τίτλο “ITSBYNNE RELL” σ.125 είναι αφιερωμένο στον ποιητή και μεταφραστή «στον Χάρη Βλαβιανό».  Το ποίημα της σελίδας 96, «ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΥΛΗ» είναι γραμμένο «με τον τρόπο του Paul Celan». Οι πλείστοι τίτλοι των ποιητικών μονάδων είναι ελληνικοί ενώ δεν λείπουν και οι ξενόγλωσσοι. Τα περισσότερα από τα ποιήματα της συλλογής και των τριών μερών, φέρουν μότο από διάφορους τομείς της τέχνης, ποίηση, εικαστικές τέχνες, σύγχρονης μουσικής, της επιστήμης και της φιλοσοφίας. Είναι πάρα πολλά τα μότο μετά τον ποιητικό τίτλο. Έχουμε και τίτλους προερχομένους από άλλους χώρους πέραν της ποίησης. Βλέπε πχ. «Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΑΝΤ», «Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ», «Η ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗΣ», όπου η ύλη του τελευταίου ποιήματος συνοδεύεται με μαθηματικά σύμβολα κλπ.  Άλλες ποιητικές μονάδες φέρουν έναν παράξενο τίτλο «ΣΤΗ ΜΥΤΗ ΤΟΥ ΜΑΡΚΑΔΟΡΟΥ ΚΡΕΜΟΤΑΝ Ο ΗΛΙΟΣ» ή είναι δανεισμένος από στίχους γάλλων ρομαντικών ποιητών, βλέπε “UNE ABERRATION DE PIETE» του A. Rimbaud, Conte, Illuminations. Δεν είναι ευκολοδιάβαστος ο άρτια και προσεκτικά δομημένος ποιητικός λόγος του κυρίου Γεράσιμου Βουτσινά. Η ποιητική του φωνή ενδέχεται να φιλοσοφεί περισσότερο, να εκφράζει δηλαδή τις επιστημονικές και φιλοσοφικές του θέσεις και κρίσεις μέσω της ποιητικής φόρμας, παρά να φανερώνει το ηχόχρωμά της ποιητικής του. Είναι ένας λόγος ερμητικός, δύσκολος, που εκφράζει φιλοσοφικά διανοήματα περισσότερο μάλλον και στοχασμούς, παρά ποιητικές αισθήσεις, αισθήματα, σύμφωνα με την δική μου αναγνωστική επάρκεια. Μπορεί να κάνω λάθος. Ο ποιητικός λόγος του ποιητή κυρίου Γεράσιμου Βουτσινά είναι τα μάλα καλλιεργημένος όπως και ο συγγραφέας του, αυτό είναι δεδομένο, όμως ο ποιητικός του λόγος είναι μία επεξήγηση των φιλοσοφικών στοχασμών του, μία ερμηνεία του φαινομένου όχι ίσως της ανθρώπινης ζωής όσο των προβλημάτων της επιστήμης και της φιλοσοφίας. Όπως και νάχει, η ποίηση αυτή διαβάζεται με δυσκολία αλλά ευχάριστα, κατανοώντας ο αναγνώστης ότι χρειάζονται ειδικές γνώσεις για την ερμηνείας της, το ξεκλείδωμα των μυστικών της, το βάθος της ουσίας της. Τα ποιήματα είναι συνήθως μακροσκελή ενώ πολλά έχουν φόρμα πεζού.

5. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΑΒΡΙΛΗ, ΚΑΤΑΚΑΡΔΑ, εκδ. Καλλιγράφος, Αθήνα 2021, σελ.56

[άτιτλο]

Πέθανε μες στη γραφή του

για να μπορεί να απολαμβάνει διαβάζοντας

τον θάνατό του

ξανά και ξανά, σελ. 53

[άτιτλο]

Θεός ασυνεπής

Μείναν τα θαύματα στη μέση, σελ.38

[άτιτλο]

Τραύμα πατήρ πάντων, σελ.15

[άτιτλο]

Κάθε ώρα και στιγμή

ζυγίζω

πουλάω κι αγοράζω

τις επιλογές μου, σελ.8

[άτιτλο]

Δείπνο ψυχών

ανάμεσα σε δυό ανάσες, σελ. 25

6., ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΩΤΗΣ, ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΣΚΙΑ, εκδ. στιγμή-Αιμίλιος Καλιακάτσος, Αθήνα, Μάϊος 2021, σελ.72. Τα σχέδια του βιβλίου φιλοτέχνησε ο Απόστολος Πλαχούρης. Η διόρθωση των δοκιμίων, ο σχεδιασμός και η τυπογραφική επιμέλεια έγιναν από τον Αιμίλιο Καλιακάτσο. Η έκδοση είναι στο πολυτονικό.

[6]

‘Ένα βλέμμα δρόμος να συναντήσεις το όνειρο

πού δεν βλέπεις ποτέ,

που δεν φανερώνεται μόνο δείχνει

το πέρασμα από τον κόσμο.

Δέσμη αχτίδων που ψάχνει στον άνεμο

να σχηματίσει τα σώματα που δειλά θα βλαστήσουν

και θα βγάλουν καρπούς κατ’ εικόνα

αναλυόμενα καθ’ ομοίωσιν στον αιώνα.

[15]

Θέατρο σκιών ο ουρανός.

Φεγγάρι λάμπα στο θέατρο του κόσμου

χέρι αόρατο κουνάει τις φιγούρες.

Εγώ, εσύ.

Ποιός κουνάει τις φιγούρες εγώ ή εσύ;

Σκιά των άστρων, της σελήνης σκιά

έτσι όπως με οδηγεί εδώ χαμηλά

αποζητώ τη σκιά σου.

[1]

Η θάλασσα του φθινοπώρου

σου αφηγείται το καλοκαίρι

ιστορίες σωμάτων που κράτησε

κάποιο βαθύχρυσο απόγευμα και τώρα

πάλι σου προσφέρεται γαλήνια το μεσημέρι

που ζητούσες δροσιά, τον ψίθυρο ενός ίσκιου. 

Διευκρινιστικά:

     Θα ήταν πλεονασμός να αναφέραμε την εξαιρετική δουλειά των εκδόσεων «Στιγμή» και του Αιμίλιου Καλιακάτσου. Η πορεία του, τα βιβλία του και οι συνεργάτες του δηλώνουν την επιτυχία και την σοβαρότητα και ποιότητα των εκδοτικών εργασιών του. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η παρούσα έκδοση της κυκλοφορίας της ποιητικής συλλογής «Ταξίδι στη σκιά» του ποιητή Γιώργου Γώτη. Η σύνθεση αποτελείται από 5 ενότητες. Κάθε ενότητα περιλαμβάνει μια σειρά άτιτλων ποιημάτων που, όλα μαζί, σαν σύνολο, οικοδομούν τον ποιητικό οραματισμό του ποιητή. Ας δούμε τις ενότητες: Α΄ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ, Πουλιά χαμόγελα του ανέμου, σύνολο ποιημάτων 15. – Β΄ ΠΟΤΑΜΟΣ, Κανένας ποταμός δεν έχει μόνο μία όχθη., σύνολο ποιημάτων έξι.- Γ΄ΦΩΝΗ ΥΔΑΤΩΝ, Λόγια γραμμένα στο νερό λόγια σβησμένα απ’ τη βροχή, σύνολο ποιημάτων έξι.- Δ΄ ΚΑΤΑ ΜΟΝΑΣ, Με άλλα φτερά πετά το φώς, σύνολο ποιημάτων επτά.-Ε’  ΤΟ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ, Το πεσμένο φύλλο ψιθυρίζει μυστικά του ανέμου στο χώμα., σύνολο ποιημάτων 9. Ολιγόστιχα έως επιγραμματικά ποιήματα περιλαμβάνει η συλλογή του ποιητή Γιώργου Γώτη. Ήρεμος λόγος, νηφάλιος, καλό διατυπωμένος. Δίχως εννοιολογικούς αναβρασμούς, σκοτεινές διαπιστώσεις. Ορισμένες φορές ψιθυριστός αλλά ολοκληρωμένος, άρτιος, καθαρός. Μια ποίηση που διαβάζεται ευχάριστα, ένας ποιητικός λόγος ακέραιος και αρτιμελής μέσα στο χώρο της σύλληψής του.

7., ΒΙΚΥ ΔΕΡΜΑΝΗ, ΜΙΚΡΕΣ ΤΑΡΙΧΕΥΣΕΙΣ, εκδ. Α-Ω, Καλύβια Αττικής, Σεπτέμβριος 2021, σελ.54. Την έκδοση επιμελήθηκε και σχεδίασε ο Πέτρος Μιχάλης.  Το Εξώφυλλο κοσμεί έργο του Max Brodel. Η συλλογή είναι αφιερωμένη «Στον ποιητή Γιώργο Ρούσκα τον δικό μου πολύτιμο».

Έγκλημα και τιμωρία

Απ’ τη ζωή σκληρά τιμωρήθηκε

γιατί κάποτε η ασεβής

με περίσσιο θράσος

είχε πολύ ονειρευτεί

 

τόση των ονείρων η εκδίκηση σελ.35

Χρόνος αλλιώς

Απούσα απών απούσα

απών απούσα απών

 

έφτασε ο καιρός που

μ’ απώλειες και μνήματα

το χρόνο μας μετράμε σελ. 29

Της ποίησης ο κάματος

Ενθέρμως παραδόθηκε

στον πυρετό του οίστρου

έπλασε

σμίλευσε

έχτισε

γκρέμισε

έσκαψε

φύτεψε

 

και πάλι απ’ την αρχή

 

κάματο μεγάλο μ’ ίδρο πολύ

η ποίηση έχει σελ. 47

Διευκρινιστικά

     Την αυλαία των ποιημάτων της Βίκυς Δερμάνη ανοίγει ο λόγος της ποιήτριας Κατερίνας Αγγελάκη-Ρούκ «Ο ποιητής χωρίς φύλο κι η μοναξιά του σαν/άνοιξη μυρίζει ξαφνικά πιο έντονα από μια μνήμη σαρκική/που θα ‘χε ταριχεύσει».

Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο κυκλοφορούν οι συλλογές της: «Πάνε χρόνια που σαν αγρίμι» 2009. «Λέξεις βρύα της ψυχής» 2010. «Με μια φλόγα όπως πάντα» 2012. «Πικροί ως άψινθος καρποί»2013. «Έρωτας κραταιός ως θάνατος» 2014. «Ο πόνος μαύρος σκύλος π’ αλυχτά» 2016. «Ψυχή πουθενά», 2017. «Εύσαρκο κάτι σαν φώς» 2018. 

8., ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΜΠΑΔΑΗΣ, ΤΑ ΣΚΥΛΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΤΙΜΙΑ ΑΠΟ ΣΕΝΑ, Ποιήματα, εκδ. Ενύπνιο-Στάθης Ιντζές, Αθήνα, Ιούνιος 2021. Α΄ έκδοση, εκδ. Θράκα, Φεβρουάριος 2019. Επιμέλεια: Αλέξιος Μάϊνας. (Σειρά Υπνοβασίες), σελ.52

Διευκρινιστικά

     Από τις μέσα σελίδες αντιγράφουμε τις υπόλοιπες ποιητικές του παρουσίες από: «Ε, ψιτ κύριος! Ποια είναι η ιστορία σου» Vakxikon. Gr 2016.- «Ανταπόκριση από πλανήτη ψυχή» Vakxicon. gr 2013.- «Με την τρίτη παίρνεις το χρίσμα ή καίγεσαι;,  Vakxicon. gr 2013. (ά έκδοση Αλεξάνδρεια 2010).- Γιατί καθετί που πουλιέται δεν έχει καμία αξία», Vakxicon. gr 2013 (ά έκδοση, Ash in Art 2007) – «Διαπόμπευση, εκδ. Vakxicon. gr. 2013 (ά έκδοση, Αλφειός 2004).

[άτιτλο]

Δεν μπλέκω με ξανθιές

Είναι πολύ καθαρές

Θα τις βρομίσω

Αυτή όμως επέμενε

+

ανταλλάξαμε σωματικά υγρά

Μετά γύρισα στη γωνιά μου

Μου είπε

-Αφού πάρεις ό,τι θές

μετά ούτε ν’ αγγίξεις

ούτε να σε αγγίξουν

Γιατί το κάνεις;

-Είμαι σκύλος γι’ αυτό

-Άσε τα σκυλιά

Τα σκυλιά δεν ανταλλάζουν κόκαλα

Ανταλλάζουν αγάπη σ.7

Η ΜΗΔΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ  Ή ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ

Γύρισα αργά

απ’ τη δουλειά

Είχε νυχτώσει

Την πέτυχα τυχαία

στον δρόμο

-Καλά είσαι;

Είναι αλήθεια;

ρώτησα

-Σταύρο

δεν το ξέρει κανείς

Σε σένα το λέω πρώτη φορά

Όλα αυτά

πως σκότωσα

τα παιδιά μου

για να τιμωρήσω

τον μαλάκα

είναι αστεία

Αυτά για γυναικούλες

Που θέλουν εκδίκηση

μετά το κέρατο

Εγώ

είμαι μάγισσα

Δεν με ένοιαζε αυτός

Σε μένα το έκανα

Εγώ ήθελα

να τιμωρηθώ

Να πονέσω

για να νιώσω

ζωντανή σ.15

ΟΛΑ  ΑΥΤΑ  ΑΚΟΥΓΟΝΤΑΙ  ΤΡΟΜΕΡΑ ΑΣΗΜΑΝΤΑ

Γεννημένος το 1975

Σπουδές

Μεταπτυχιακό

Παντρεύεται

Θα κάνει δυο παιδιά

Το 2004

θα εκδοθεί η πρώτη συλλογή του

Θα ακολουθήσουν άλλες

έξι συλλογές

Από το 2015

εκπομπές στα ερτζιανά

Στα 57 θα νικηθεί

απ’ την καρδιά του

Μερικές φορές λες

τόσα πολλά

για κάποιον

+

είναι σαν να

μην λες τίποτα σ.44

ΓΙΑ  ΣΕΝΑ  ΛΕΝΕ

-Δεν το κατάλαβα

στην αρχή ότι ήταν αυτός

Πώς γέρασε έτσι;

Τι έπαθε;

-Μεγαλώνει

σε χρόνια σκύλου

Ένα δικό μας

εφτά δικά του

-Σκύλος κανονικός

Τα ίδια κάνει

+

στην αγάπη

Αγαπά

μόνο

όποιον

τον ταΐζει σ.12

      Ποίηση διαλογική μεγάλης φόρμας. Τίτλοι κεφαλαιογράμματοι και ορισμένες φορές επίσης διαλογικοί. Μονάδες του ποιητικές ολοκληρώνουν τους τελευταίους στίχους με αριθμητικά σύμβολα. Το +. Δεν υπάρχουν σημεία στίξης, το ποίημα είναι μακράς εξομολογητικής πνοής. Η εικόνα του «πατέρα- δυνάστη» είναι διάσπαρτη ως προβολή στην ποίησή του και όχι μόνο στο ομώνυμο και ομότιτλο ποίημα. Άλλες φορές ακούγεται η αντρική άλλες η γυναικεία φωνή. Ωραίο ακούγεται το «ΠΑΝΤΑ ΝΙΩΘΩ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΠΑΡΩΝ ΣΤΗΝ ΚΗΔΕΙΑ ΜΟΥ» σ.47, μάλλον άνισο το «ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ», σ.48.

9,. ΟΥΡΑΝΙΑ Ε. ΚΟΥΝΑΓΙΑ, ΔΩΡΑ ΜΕ ΑΝΑΣΤΟΛΗ, εκδ. Κίχλη, Αθήνα Μάϊος 2021, σελ.56.  Στο εξώφυλλο: έργο του Στέφανου Τσιόδουλου, χρωματιστό μολύβι και υδατογραφία 2004. Η συλλογή είναι αφιερωμένη «στους αγαπημένους μου Ελένη, Κώστα και Γιώργο».

Τραγούδι

Τραγούδι

από ξεχασμένο τραύμα

φερμένο στα χείλη, σιγανό.

 

Κουράστηκε κι ο άγγελός μου

τήν επιούσια αντοχή να μου χαρίζει., σελ.50

Σιωπή

Αφήσαμε τα χρόνια μας

κλειδωμένα στο πατρικό σπίτι.

Μόνο η γοργόνα

στο υπέρθυρο της μνήμης τα φυλάγει.

Και το αγιόκλημα στην πίσω αυλή

στάλα στάλα η σιωπή το ποτίζει

 

-Μή μιλάς! Όταν η Γοργόνα

και η Σφίγγα ανταμώνουν,

και τα πουλιά

σιωπούν στα κυπαρίσσια., σελ.41

Άνοιγε κι έκλεινε

Άνοιγε κι έκλεινε

το παράθυρο πρωί βράδυ:

έτσι ο χρόνος τη μετρούσε.

Τι γύρευες, πουλάκι μου

Τι γύρευες, πουλάκι μου

με κόκκινα φτεράκια

σ’ αυτή την αφιλόξενη

και γκρίζα πολιτεία; σελ.15

10.,ΜΑΡΙΑ ΛΑΪΝΑ, Ο,τι έγινε άνθρωποι και φαντάσματα. Β΄ έκδοση. εκδ. Πατάκη, Αθήνα, Ιούνιος 2021. Α΄ Ιούνιος 2020, σελ.54.

Άστατα όνειρα

Ασοβάντιστο σπίτι

ο άνεμος ποδοβολά στη στέγη του

ζεσταίνω τα χέρια με το χνότο μου

και σκέφτομαι τα μαξιλάρια

που τα γεμίζουν με κουκούτσια κερασιών.

Τα όνειρά μου θα ‘ναι άστατα απόψε

μια μέρα φτάνει γρήγορα στο τέλος της. Σελ. 50

Γλιστράω στο κενό

Γέρος όσο ποτέ

με κομμάτια και στρώσεις άσπρο

ταξιδεύω χωρίς να κινούμαι.

Ακούω τον ψίθυρο του κόσμου

συλλαβίζω λέξεις

και ζω τον εαυτό μου.

Γλιστράω στο κενό. Σελ. 37

 Διευκρινιστικά

Θεωρώ ότι η βραβευμένη πρόσφατα σημαντική ποιήτρια και μεταφράστρια, θεατρική συγγραφέας Μαρία Λαϊνά, δεν χρειάζεται συστάσεις. Η ποίησή της και οι άλλες πνευματικές και καλλιτεχνικές της δραστηριότητες αποτελούν κρίκοι της ελληνικής πνευματικής παράδοσης της χώρας μας και η φωνή της μία από τις εμβληματικότερες φωνές της Γενιάς του 1970.

11., ΛΕΛΗ ΜΠΕΗ, ΤΑ ΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΚΙΤΡΙΝΩΝ ΡΟΔΩΝ, με έξι σχέδια του Μανώλη Κορρέ, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα, Ιούλιος 2021,  την έκδοση επιμελήθηκε ο Δημήτρης Παπακώστας, σελ.42.

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Ανέγγιχτη η θάλασσα

 

Λείπει η πρώτη μνήμη

 

Απεραντοσύνη

 

Σύννεφα από αλάτι ακουμπούν στη θάλασσα

 

Αρώματα και κάκτοι

 

Το παραμύθι αφημένο πάνω στην άμμο…, σελ. 14

[Έτοιμη γη]

Έτοιμη γη

Κηρύθρα

Τρεμάμενη κρέμεσαι

σκέψη του χρόνου., σελ.29

Διευκρινιστικά

Πολύ καλή ποιήτρια, μία εξαιρετική γυναικεία ποιητική φωνή. Λόγος κοφτός, δωρικός, περιεκτικός και εσωτερικά μουσικός.

12., ΒΑΛΤΕΡ ΠΟΥΧΝΕΡ, ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ. ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΚΔΗΜΟΣ, εκδ. Όταν, Αθήνα, Απρίλιος 2021, σελ.152, Επιμέλεια Παυλίνα Παμπούδη, επιμέλεια εξωφύλλου, Ρόζα Παπουτσάκη-Ράπτη

ΒΙΟΓΡΑΦΗΣΗ

Εν αρχή ην το σκότος

της μήτρας ο κόσμος ο θερμός

ομφάλιοι λώροι γύρω στο νου

το στόμα κλειστό και άχρηστο.

 

Εν συνεχεία ήρθε το φώς

ο ουρανός, ο ήλιος, η ομιλία

τα μάτια της ζωής, οι μαστοί

η τροφή, το γέλιο, το κλάμα.

 

Εν τέλει η ιστορία προχώρησε

οι ρυτίδες γεωμετρία πλέον

τα χιόνια ψηλά και ψυχρά

μόνο με το κρασί πια λιώνουν.

 

Εν είδει επιλόγου να λεχθεί

πως το σκοτάδι επανήλθε, κρύο

με χώμα στο στόμα, άσπρα οστά

και όλος ο χρόνος μπροστά μας. σ.143

Διευκρινιστικά

Ο καθηγητής και θεατρολόγος Βάλτερ Πούχνερ μας είναι γνωστός για τις εκατοντάδες θεατρολογικές μελέτες του και δημοσιεύματά του, τα θεατρολογικά του βιβλία και τις μονογραφίες που έχουν να κάνουν με την θεατρική και πεζογραφική παρουσία ελληνίδων θεατρικών συγγραφέων και πεζογράφων. Πολύπειρος και εργασιομανής τα βιβλία και οι εργασίες του, οι ελληνικές και ξένες δημοσιεύσεις τους για την πορεία, τις πηγές και την εξέλιξη του ελληνικού θεάτρου και τους διαφόρους σταθμούς του και κόμβους του, αποτελούν τις ανοιχτές σελίδες της συγγραφής μιάς σύγχρονης ιστορίας του Ελληνικού Θεάτρου. Μία σύγχρονη και μοντέρνα ματιά του και ερμηνευτική του. Τα τελευταία χρόνια μας παρουσίασε και μία άλλη του καλλιτεχνική δραστηριότητα, την ανεξάντλητη ποιητική του φλέβα η οποία δεν κυλά μόνο μέσα στις θεατρολογικές του μελέτες αλλά χτυπά αυτόνομα μέσα στις διάφορες ποιητικές που έχει εκδώσει. Για την ιδιότητά του όμως αυτή, δηλαδή του καθαρόαιμου ποιητή χρειάζεται ειδική εξέταση. Εδώ μνημονεύω μία από τις ποιητικές συλλογές του.

13., ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΤΡΑΤΗ, 366, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, Δεκέμβριος 2021, σελ. 40.

ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΒΟΥΡΑ

Μορφή

στροβιλίζεται

φουσκώνοντας

το σκέπαστρό της πανί.

Φτου ξελευθερία.σ.29

Κι ας μένει καρφωμένη στον ίδιο άξονα περιστροφής.

Διευκρινιστικά

Είναι η πρώτη ποιητική συλλογή που διαβάζω της ποιήτριας και τα ποιήματά της μου άρεσαν.

14.,ΕΙΡΗΝΗ ΧΑΒΡΕΔΑΚΗ, ΑΠΟ ΓΗ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΟ, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, Δεκέμβριος 2021, σελ. 48. Σχεδιασμός εξωφύλλου: Ξένια Τρύφων. Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Σπανάκη. Ηλεκτρονική σελιδοποίηση- διόρθωση: Νικολέττα Δουλάμη. Η συλλογή είναι αφιερωμένη «στους ελευθερωτές του ονείρου»

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ

Λαθρεπιβάτες ήμασταν

στης ζωής το καράβι,

πριν  του κελιού μας

την πόρτα ανοίξουμε

κι απ’ της πλάνης τη θύελλα

ελεύθεροι βγούμε,

απέραντοι και

αχρονομέτρητοι πια.σ.42

Διευκρινήσεις:

Διαβάζουμε στο αυτί της συλλογής:

Η Ειρήνη Χαβρεδάκη γεννήθηκε στο Καρλόβασι της Σάμου. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Γλώσσα και είναι κάτοχος Bachelor και Master από το Πανεπιστήμιο του Νότιου Ιλινόις (ΗΠΑ) και διδακτορικού διπλώματος (Ph.d) από το Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ (ΗΠΑ). Από το 1989 διδάσκει στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει δημοσιεύσει συγγράμματα ειδικών αγγλικών για κοινωνιολόγους από τις εκδόσεις Gutenberg-Tipothito, George Dardanos, Themes in Sociology, Social Theorists, Sociological Perspectives, Sociological Methods.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς,

Ποιητικά εκλογικά μαγειρέματα,

Σάββατο 24 Ιουνίου 2023