ΑΛΕΞΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ

ΑΛΕΞΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ

Θρυλικές Ιστορίες, εκδόσεις Καστανιώτη 2010, (διηγήματα)

    Πολυτάλαντος συγγραφέας ο κύριος Αλέξης Σταμάτης, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1960, γονείς του είναι ο αρχιτέκτονας Κώστας Σταμάτης και μητέρα του, η γνωστή και αξιόλογη ηθοποιός και θεατράνθρωπος Μπέττυ Αρβανίτη, συγγενεύει επίσης, με την γνωστή μας ποιήτρια και μεταφράστρια της γενιάς του 1970, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό του σημείωμα. Από πολύ νωρίς, μας έδωσε το συγγραφικό του στίγμα και μας φανέρωσε το πολυπρόσωπο ταλέντο του στον χώρο της τέχνης. Ασχολήθηκε και έγραψε με επιτυχία μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, παιδική λογοτεχνία, ποίηση, θέατρο, σενάρια για τον κινηματογράφο, βιβλιοκριτικές. Πολλά του έργα, έχουν μεταφραστεί στο εξωτερικό και έχει βραβευτεί κατά καιρούς, για την συγγραφική του παρουσία. Κείμενά του, συναντάμε διάσπαρτα σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες, όπως στην «Ποίηση», το «Διαβάζω»,την «Λέξη», τον «Πόρφυρα» κλπ., ακόμα, σημαντικοί κριτικοί της λογοτεχνίας έχουν ασχοληθεί με την συγγραφική του δημιουργία.

    Στο σημείωμα αυτό, για τον ποιητή και πεζογράφο Αλέξη Σταμάτη, δεν θα ασχοληθώ με την σύνολη συγγραφική του παρουσία, αλλά με μια συλλογή διηγημάτων του, που αφορά άμεσα την πόλη μας, τον Πειραιά. Η συλλογή διηγημάτων έχει τίτλο «ΘΡΥΛΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ»,

και εκδόθηκε από τις εκδόσεις Καστανιώτη το 2010. Η συλλογή αυτή  αποτελείται από 24 μικρές ιστορίες, οι οποίες αναφέρονται όλες στην ομάδα της πόλης μας, τον θρυλικό Ολυμπιακό, του οποίου φανατικός λάτρης και οπαδός είναι ο συγγραφέας, όπως ο ίδιος τονίζει με έμφαση, σε όλα του τα διηγήματα. Είναι η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του, η πρώτη, εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Τόπος» το 2007 και έχει τον τίτλο «Ιστορίες για μοναχικούς ανθρώπους».

    Οφείλω να γράψω με ειλικρίνεια, παρότι γαύρος-μια και Πειραιώτης-δεν ασχολούμαι με το κλοτσοσκούφι, δεν έχω ούτε την πείρα ούτε την κατάλληλη εμπειρία για να διασταυρώσω τα ποδοσφαιρικά στοιχεία-για στιγμές της πειραϊκής ομάδας ή παίκτες για τα οποία μας μιλά με ποιητικό τρόπο ο συγγραφέας. Ακόμα και την προηγούμενη χρονική περίοδο που ασχολήθηκα με την καταγραφή της πολιτιστικής ιστορίας της πόλης, με την βιβλιογραφία της, ή το λεύκωμα για αυτήν, αναζήτησα άλλους, εμπειρότερους εμού κειμενογράφους που έχουν την ανάλογη ποδοσφαιρική εμπειρία και γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα για την ιστορία και την πορεία του Ολυμπιακού να με βοηθήσουν. Το μόνο κείμενο-ανθολόγιο που έχω γράψει, είναι η μικρή ανθολόγηση ποιημάτων στην μνήμη των νέων ανθρώπων που χάθηκαν άδικα, της Θήρας 7, και δημοσιεύτηκε στην ημερήσια τοπική εφημερίδα «Κοινωνική». Τα αναφέρω αυτά, για να δηλώσω την άγνοιά μου, όσον αφορά πρόσωπα και πράγματα περί της ποδοσφαιρικής Πειραϊκής ομάδας, γιατί, άλλο να διαβάζεις βιβλία και κείμενα για την ιστορία και την πορεία της ομάδας σου, και άλλο να είσαι σχολιαστής και γνώστης αυτής.

    Από την πρώτη στιγμή που διάβασα αυτήν την διηγηματική ψυχογραφία, αλλά και ποδοσφαιρική ανθρωπογεωγραφία του Ολυμπιακού ένιωσα αμήχανα. Από την μια, ζήλεψα το διηγηματικό τάλαντο που έχει αυτός ο συγγραφέας-αν και είχα διαβάσει μυθιστορήματά του-από την άλλη, σκέφτηκα με ποιόν τρόπο μπορώ-μια και αδαής περί των ποδοσφαιρικών-να καταθέσω τις απόψεις μου για την συλλογή αυτή, που έχει άμεση σχέση με την πόλης μας, παρά το ότι δεν αναφέρεται σε περιοχές της πόλης, σε γνωστά της στέκια, σε σημεία αναγνωρίσιμα στους εκτός της πόλης επισκέπτες της. Όπως πράττει παραδείγματος χάριν ο Πειραιώτης συγγραφέας Διονύσης Χαριτόπουλος. Το βιβλίο είναι αφιερωμένο σε δύο πρόσωπα, στη Δανάη και στον παλαίμαχο παλαιό παίκτη του Ολυμπιακού, Γιώργο Δεληκάρη, ο οποίος πρωταγωνιστεί και σε ένα διήγημα.

    Τι είναι η συλλογή των εικοσιτεσσάρων αυτών ποιητικών διηγημάτων, τι θέλει να μας πει, σε τι αναφέρεται και ίσως, τι σκοπό έχει η δημοσίευσή της.

Αρκετοί νεοέλληνες πεζογράφοι και ποιητές έχουν ασχοληθεί μέσα στο έργο τους με το ποδόσφαιρο κυρίως, αλλά και με τον αθλητισμό γενικότερα. Στο εμπόριο, κυκλοφορούν μελέτες και βιβλία ανθολόγια, που αφορούν το θέμα, και υπάρχουν και αρκετά δημοσιευμένα κείμενα στα διάφορα έντυπα, για την σχέση της λογοτεχνίας με το ποδόσφαιρο.

   Ποδόσφαιρο, το ποιο πολυπληθές λαϊκό θέαμα. Η ποιο διαδεδομένη των φτωχότερων στρωμάτων λαϊκή λατρεία Μια επαγγελματική φυλή ανθρώπων που γίνεται αποδεκτή από όλους, αγαπιέται από όλους, προβάλλεται από όλους, δοξάζεται, υμνείται, αντιγράφεται, γιατί σημαίνει, τις ποιο αναγνωρίσιμες τρυφερές, ανέμελες και ξένοιαστες στιγμές της παιδικής μας ηλικίας. Είναι η ποιο φτηνή διασκέδαση και εκτόνωση των ανθρώπων. «Σύντομα συνειδητοποίησα πως το κάθε κέντρο ποδοσφαιρικής δραστηριότητας- κάθε ποδοσφαιρικός σύλλογος-ήταν οργανωμένος σαν μια μικρή φυλή, διαθέτοντας τη δική της περιοχή, τους προεστούς της, τους μάγους της, τους ήρωες, τους πιστούς και τα άλλα μέλη της», σημειώνει στο βιβλίο του «Η φυλή του ποδοσφαίρου» ο άγγλος Ντέσμοντ Μόρρις, εκδόσεις Κάκτος 1982, σ.13. 
Το ποδόσφαιρο, διαθέτει στοιχεία χορευτικά, στοιχεία ηθοποιίας, στοιχεία «ντετεκτιβικής» τεχνικής, προϋποθέτει σωστή και άρτια οργάνωση,  σταθερή μέθοδο, πρόβλεψη, υπομονή, επιμονή, πείσμα, ιδεολογία, αποτελεσματικότητα, και φυσικά, έντονη σεξουαλικότητα. Μια σεξουαλικότητα που εκπέμπει η παρακολούθηση του Ματς σε πιστούς και λάτρεις του, σε αδιάφορους και γνώστες του αθλήματος. Οι ποδοσφαιριστές, γίνονται λαϊκοί θρύλοι, μυθοποιούνται πέρα από κανόνες της λογικής, αποκτούν υπερφυσικές ιδιότητες, ξεπερνούν τα καθημερινά ατομικά μας δεσμευτικά της ζωής όρια, γίνονται συνειδητά ή ασυνείδητα οι κρυφοί εραστές των θεατών, τα γυμνασμένα γυμνά και ρωμαλέα σώματα που κινούνται για να κερδίσουν εσένα και να νικήσουν για σένα. Κάθε νίκη τους είναι και μια δική σου νίκη, κάθε γκολ τους είναι και ένας κρυφός «βιασμός» της δικής σου ερωτικής πρόθεσης. Κάθε ήττα της ομάδας σου, είναι και μια συναισθηματική σου πανωλεθρία. Οι έντεκα παίκτες με τα δυνατά τους μέλη-σαν πέρδικες που λέει και ο ποιητής-και την ποδοσφαιρική τους τεχνική και ατομική ευφυΐα, είναι οι κυνηγοί της παγκόσμιας ιδεολογίας του αθλητισμού. Είναι η ζωντανή εν κινήσει πραγμάτωση του ανθρώπινου ιδεώδους που χάθηκε κατά την εξημέρωσή του από τον πολιτισμό.

    Ολυμπιακός, η ομάδα που είναι τόσο ασφυκτικά δεμένη με την πόλη, όπως και το θαλάσσιο στοιχείο που την περιβάλλει. Ομάδα και πόλη έγιναν ένα στο πέρασμα της πειραϊκής ιστορίας, συμπορεύτηκαν σε κρίσιμες στιγμές, σε δοξαστικές και στιγμές παρακμής της πόλης. Ακολούθησαν κοινό βηματισμό στα καλά και στα κακά της εξέλιξης του πρώτου λιμανιού, δέθηκαν με κοινές μνήμες, με κοινά αισθήματα, με κοινά οράματα, με κοινές σταθερές κοινωνικής αναφορές, με πολιτικές και δημοτικές επιλογές. Η ομάδα του Ολυμπιακού, περισσότερο από τις άλλες πειραϊκές ποδοσφαιρικές ομάδες, έδωσε την ταυτότητα της πόλης στον αθλητικό τομέα, οργάνωσε και σύνδεσε τα φίλαθλα ιδεώδη των δημοτών, κυριάρχησε και εξακολουθεί να κυριαρχεί στις συνειδήσεις τους ως ο ποιο αντιπροσωπευτικός πρεσβευτής της πόλης. Η Πόλη είναι ένα κόκκινο τόπι που κυλάει μέσα στο γήπεδο της Ελλάδας. Ο Ολυμπιακός είναι μια ομάδα, μια κοινωνία ανθρώπων που τροφοδοτούν την πόλη με μελλοντικά οράματα και νίκες. Όταν χάνει η ομάδα, χάνει και η πόλη, όταν κερδίζει η κόκκινη ομάδα, στεφανώνεται και η πόλη μαζί της. Η πόλη είναι ο Άτλαντας που σηκώνει στους ώμους του τον Ολυμπιακό και ο Ολυμπιακός, σηκώνει στους ώμους του την αθλητική και κοινωνική συνείδηση της Πόλης.

    Τα διηγήματα του συγγραφέα Αλέξη Σταμάτη, ενεργοποίησαν μέσα μου μια φίλαθλη διάθεση, μια υπερηφάνεια για την ομάδα της πόλης.

Οι μικρές αυτές πολύχρωμες αλλά με σταθερό στόχο ιστορίες, είναι ένα διηγηματικό ψηφιδωτό, που μας απεικονίζει την διαχρονική ιστορία της ομάδας, ξεκινώντας από μια κρίσιμη για την ελλάδα πολιτικά και κοινωνικά περίοδο το 1948, με το διήγημα «Στο απόσπασμα με την ερυθρόλευκη» μέχρι το φίλαθλο σήμερα.

Οι ήρωες χαμίνια και αλάνια της πόλης, φτωχά παιδιά της λαϊκής τάξης, άπορα, αλλά και εύποροι μπόμπιρες, πρόσωπα που ταξιδεύουν σε άλλες ηπείρους για να συναντηθούν με περασμένα είδωλα της ομάδας τους, και παίχτες του ποδοσφαίρου που χάνουν την φόρμα τους εξαιτίας των ερωτικών τους ενεργειών. Τα πρόσωπα του Αλέξη Σταμάτη κινούνται μέσα σε μια ποδοσφαιρική δίνη, για την ακρίβεια, σε μια δίνη που τους φυλακίζει χαροποιά η ίδια τους η ομάδα, ο Ολυμπιακός. Ερωτεύονται, κάνουν σεξ, μεθούν, χορεύουν, συνάπτουν σχέσεις φιλίας, σχολιάζουν, περιδιαβαίνουν ανερμάτιστα την πόλη που κατοικούν, γνωρίζουν γκόμενες, παντρεύονται, κάνουν παιδιά, δημιουργούν την ατομική τους καριέρα, απολαμβάνουν σχεδόν αδιάφορα τις εφήμερες σεξουαλικές τους σχέσεις, χωρίζουν, στοιχηματίζουν για το μέλλον της ζωής τους και τα πρωταθλήματα της ομάδα τους, ζουν το σήμερα σε ένα μεγάλο γήπεδο της ζωής και του ποδοσφαίρου. Δεν έχουν δική τους ταυτότητα, δεν προβληματίζονται και πολύ για την ζωή, αδιαφορούν άμεσα για την πολιτική, τα κοινωνικά αδιέξοδα, μόνη τους έγνοια το παιχνίδι και η νίκη της ομάδας. Πίνουν, σκέφτονται, διασκεδάζουν στοχάζονται μόνο για τα μελλοντικά πρωταθλήματα της ομάδας, γνωρίζονται μεταξύ τους στα διάφορα μπαράκια, και έρχονται κοντά, μόνο όταν έχουν κοινά ενδιαφέροντα για την ομάδα, μελαγχολούν όταν χάνει η ομάδα, μεθούν όταν κερδίζει, αναβάλουν τα ερωτικά τους ραντεβού για να παρακολουθήσουν ένα παιχνίδι της ομάδας τους, έστω και των προηγούμενων ετών. Είναι βαμμένοι κόκκινοι. Το τερέν της ζωής τους ταυτίζεται με εκείνο της ομάδας τους. Οι ήρωες, είναι άτομα παθιασμένα-όπως και οι φίλαθλοι-ζητούν διέξοδο και ανάσα ζωής, μόνο μέσω της ομάδας. Αντιμετωπίζουν οικογενειακά προβλήματα, προέρχονται από χωρισμένους γονείς, διαλυμένες οικογένειες, κατεστραμμένες παιδικές υπάρξεις, που όμως, υπάρχει μια μυητική στον αθλητισμό παρουσία, που τους κρατά το χέρι και τους ανοίγει νέους ορίζοντες στο μοιραίο ταξίδι της ζωής τους. Τα άτομα «μύστες» των οπαδών της ομάδας, προέρχονται είτε από τον χώρο της επιστήμης-είναι κοινωνιολόγοι-είτε είναι παλαιοί παίκτες της ομάδας που έχουν πλέον αποσυρθεί από την ποδοσφαιρική δημοσιότητα, αλλά η φλόγα της συμμετοχής και της προσωπικής τους καριέρας είναι ακόμα αναμμένη. Ανεμόδαρτα της ζωής αλάνια, που, πάντα κάποιο φίλαθλο χέρι βρίσκεται και τα κρατά και τα στηρίζει, και τα διδάσκει με διακριτικότητα όχι την ηθική της ζωής ή των των ανθρώπων, αλλά το ήθος της συνεύρεσης που προσφέρει η ομάδα, τους μαθαίνει το καλώς αγωνίζεστε, τον φίλαθλο τρόπο να συνυπάρχουν με τους άλλους, την ομάδα, την φίλαθλη εκτός γηπέδου κοινότητα, εκεί που κατατίθεται ο εγωισμός, ο ναρκισσισμός, η βίαιη συμπεριφορά, ο ψευτοτσαμπουκάς της νιότης, για κερδηθεί ο τόκος της κοινής κοινωνικής συμπόρευσης, να αναδειχθεί η ταυτότητα του ατόμου χωρίς τις σκοτεινές της στιγμές, χωρίς τις σκιές που σημαδεύουν καταλυτικά και φοβερά τις ψυχές των ανθρώπων. Η ομάδα, όπως μας την παρουσιάζει ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης, είναι η μεγάλη κοινή φίλαθλη κολυμπήθρα που τα διάφορα πρόσωπα των ιστοριών εξαγνίζονται, αποπλένουν τις ένοχες συνειδήσεις τους, γιατρεύουν τις πληγές τους. 
Οι ήρωες του Αλέξη Σταμάτη, είναι εύπλαστοι, κυνικοί, υπερδιεγερτηκοί, χαμένοι από ένοχες πράξεις άλλων, βρίσκονται σε μια διαρκή υπερένταση, αλλά διαθέτουν και το απαραίτητο χιούμορ, τον σαρκασμό, δεν είναι καθόλου δεσποτικοί, ίσως ορισμένες φορές να είναι αυτοκαταστροφικοί, αλλά ποτέ κλειστά απαισιόδοξοι. Υπάρχουν και τα κλειδιά-πρόσωπα που είναι οι "μύστες" της ζωής, οι διδάχοι της, που εξαιτίας της υπερβολικής τους αγάπης για την ποδοσφαιρική τους ομάδα, αποκτούν ανθρωπιστικά χαρακτηριστικά, ταξιδεύουν, επισκέπτονται χώρες εξωτικές, περιπλανιόνται τις νύχτες αναζητώντας γυναικείες συντρόφους, κάνουν σεξ με γυναίκες ομοφυλόφιλες, μεθούν ασύστολα όπως οι ήρωες του Τσαρλς Μπουκόφσκι, αλλά πάντα κατά νου, έχουν την ομάδα. Παρακολουθούν ατέλειωτες ώρες τα ματς της ομάδας τους, γνωρίζουν την ιστορία της καλύτερα από την οικογενειακή τους ιστορία, πεθαίνουν έχοντας στα χείλη τους στιγμιότυπα από τις νίκες της, φορούν την κόκκινη φανέλα της ομάδας τους την στιγμή της πολιτικής τους εκτέλεσης. Έμβλημά τους, το κόκκινο του ποδοσφαιρικού πάθους τους και της λαϊκής τους πολιτικής συνείδησης. Ονόματα συγγραφέων όπως ο Αντώνης Σουρούνης, ο Σωτήρης Δημητρίου, που δηλώνουν τις εκλεκτικές συγγραφικές συγγένειες του Σταμάτη αναφέρονται στο βιβλίο, και δεκάδες ονόματα παλαιότερων και νεότερων ελλήνων και ξένων ποδοσφαιριστών, τα αιώνια ινδάλματα των θεατών, οι ήρωες που θα φέρουν το πρωτάθλημα, και φυσικά, ατέλειωτα νικηφόρα παιχνίδια της ομάδας, πρωταθλήματα και χαμένες ευκαιρίες. Αυτοβιογραφικά στοιχεία σπονδυλώνουν τα διηγήματα αυτά του Αλέξη Σταμάτη, όπως και σε άλλα του έργα, που ξυπνούν μνήμες παιδικές, ξέγνοιαστες, ανέμελες, καθώς η κοινωνική χειραφέτηση της εφηβείας και η προσωπική ιδιαίτερη του καθενός συνειδητοποίηση τους στίγματός του μέσα στον χώρο, έρχεται μέσω της φυλής της ομάδας, των παιχνιδιών της, των ατέλειωτων ονειροπολήσεων, καθώς παρακολουθούν τα εκατοντάδες ματς της πολυφίλητης ομάδας τους του Ολυμπιακού. Ο Σταμάτης, επιδιώκει και το κατορθώνει, να μας κάνει να δούμε και να σκεφτούμε τον κόσμο γύρω μας με έναν ορισμένο τρόπο, με υλικά και στοιχεία που αντλεί από το ποδόσφαιρο, από την ιστορία του, από τις ηρωικές του στιγμές, από τις ήττες του, από τις χαμένες του δόξες.
Η ποδοσφαιρική εμπειρία των ηρώων είναι και κοινωνική ταυτοχρόνως του βίου τους. Οι εικόνες εναλλάσσονται ακαριαία, με μεγάλη σφοδρότητα, σαν την μπάλα, που κυλά μέσα στο γήπεδο ζητώντας να τερματίσει στο τέρμα της αντίπαλης ομάδας. Εικόνες τρυφερές αλλά και με την σχετική ορμή και βία, εικόνες θερμές, μικρά στιγμιότυπα ζωής και μνήμης που ακολουθούν την πορεία των παικτών και των οπαδών. Εικόνες καθαρτικές, συντροφικές, πατρικές, ερωτικές, φιλικές, εικόνες οπαδοπαρέας, αλλά πάνω από όλα, εικόνες φίλαθλες, παθιασμένες, χωρίς μέτρο, λατρευτικές, δοξαστικές, στιγμιότυπα ζωής αιώνιων φιλάθλων που μόνο τους μέλημα, μόνο τους όνειρο είναι η νίκη της ομάδας τους, του Ολυμπιακού. Σε ένα από τα διηγήματα, ο έφηβος φίλαθλος ονειρεύεται νίκες της ομάδας του καθώς μένει μόνος του στο σπίτι, οι μικρές μινιατούρες που του δώρισε ο πατέρας του με τους παίκτες της ομάδας του ζωντανεύουν, και αρχίζουν με την ευφάνταστη βούληση του μικρού οπαδού να παίζουν ένα επικίνδυνο ποδοσφαιρικό παιχνίδι, που το καθοδηγεί το ίδιο, σε άλλο του διήγημα, η ομοιότητα των δύο αδερφών καθορίζει την αντιπροσώπευση της κόκκινης εσωτερικής του νίκης, σε κάποιο άλλο, μια εργαζόμενη στο μουσείο του Ολυμπιακού συμπληρώνει και επαναγράφει το κινηματογραφικό σενάριο με στοιχεία της αρχαίας τραγωδίας, και κερδίζει τον σύντροφο της ζωής της, εικόνες καθημερινής συμπεριφοράς και επιλογής, εικόνες κινηματογραφικής ταχύτητας ατόμων που δεν απέχουν από το να είναι ζωντανές ολυμπιακές μινιατούρες της ζωής και των σύγχρονων στιγμιότυπών της, που εικονογραφεί με μαεστρία και χιούμορ ο Αλέξης Σταμάτης.
Ο Σταμάτης, μας αφηγείται εμπειρίες και γεγονότα μιας συνεχούς φίλαθλης περιπέτειας ζωής, ενός κόσμου που δεν απαρνείται τις συνέπειες των επιλογών του αλλά αντίθετα τις επιδιώκει, και τις διοχετεύει στο πάθος του για το ποδόσφαιρο.
Η γλώσσα είναι υπέροχη, σύγχρονη, στρωτή, ρέει αβίαστα, όπως κυλά η μπάλα στο γήπεδο, η δάνεια χρησιμοποίηση μέσα στο στόρυ, της ποδοσφαιρικής ορολογίας, μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα την εξέλιξη του διηγήματος. Είναι οι στύλοι των ορίων της αναγνωστικής μας περιπέτειας. Οι διάλογοι στεγνοί αλλά ποιητικοί, ατμόσφαιρα σύγχρονης ζωής και χώρων συνεύρεσης της παρέας των νέων. Περίκλειστος μέσα στο αθλητικό ποδοσφαιρικό "προμηθεϊκό" περιβάλλον ο θεματικός κόσμος του συγγραφέα, μονοδιάστατος στις χαρακτηρολογικές του εκφάνσεις, με προσανατολισμένο ύφος, αλλά, ένας κόσμος γεμάτο μνήμες, με χαρές  και με λύπες, με διαψεύσεις και με απρόβλεπτα στην εξέλιξη όνειρα, με μεγιστοποιημένες φιλοδοξίες και υπέρμετρα πάθη, με ελεγχόμενους φανατισμούς, και αδιάφορο σεξ, με οικογενειακές στιγμές γαλήνης και ευθυμίας, και με «μεταφυσικές» παρεμβάσεις, με βαθειά και στέρεα θρησκευτική πίστη προς την ομάδα, και με μικροεκρήξεις φαντασιακών σημασιών ενός φίλαθλου κόσμου που ζει ανάμεσά μας, δραστηριοποιείται δίπλα μας, αγωνιά μαζί μας, τρέφεται από τις φίλαθλες επιθυμίες μας, υπερθεματίζει αρνητικά τους μη έχοντας το ίδιο ποδοσφαιρικό πρόσημο με αυτόν.

Αυτός είναι ο σύγχρονος κόσμος μας, συγκρουσιακός και ανατρεπτικός, μυητικός και κερδοσκοπικός, αγελαίος και οπαδικός, τώρα όλα διαδραματίζονται μέσα στην μεγάλη γηπεδική αρένα, στα μεγάλα πολυπληθή και ανώνυμα στάδια, τα γήπεδα της ίδιας μας της ζωής, τις κερκίδες των ονείρων μας.

    Θρύλε Ολυμπιακέ, σκέπαζε την πόλη του Πειραιά με την δόξα σου, αλλά, μην της στερείς και την δική της.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή, σήμερα, Κυριακή, 27 Σεπτεμβρίου 2015

Πειραιάς, στο χρώμα των ερυθρών θρυλικών ιστοριών του.                                                             

          

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΕΣ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΝΘΟΛΟΓΙΩΝ

    Ο γενικός αυτός κατάλογος Ελληνικών ποιητικών Ανθολογιών και βιβλίων, που επέχουν θέση γενικών ανθολογιών, ή σε ένα ευρύτερο πλαίσιο μπορούμε να εντάξουμε και αυτές τις ανθολογικές επιλογές, δεν έχει τα αυστηρά ανθολογικά όρια και κριτήρια που είχε όταν εκδόθηκε το βιβλίο της Μαρίας Χαλκιοπούλου, «Βιβλιογραφία Νεοελληνικών ποιητικών Ανθολογιών (1834-1978)», εκδόσεις Μήνυμα 1978. Η πρώτη αυτή καταγραφή των Ελληνικών ανθολογιών από την Χαλκιοπούλου-που κατόρθωσα παλαιότερα να φωτοτυπήσω-είναι πολύτιμη και σήμερα ακόμα, αξεπέραστη κατά την γνώμη μου. Η ερευνητική δουλειά που μας πρόσφερε η Μαρία Χαλκιοπούλου, που όσοι ασχολούνται με την Ελληνική Ποίηση και την έρευνα της Ελληνικής Γραμματείας, της οφείλουν μεγάλη ευγνωμοσύνη, γιατί, συστηματοποίησε και οργάνωσε το σκόρπιο Ανθολογικό υλικό, δύο περίπου αιώνων, και μας έδωσε ένα βιβλίο υποδομής για το συγκεκριμένο θέμα, δεν ξανά εκδόθηκε έκτοτε, αλλά, ούτε και από όσο γνωρίζω, κυκλοφόρησε στο εμπόριο άλλο βιβλίο, το οποίο να καταγράφει τις ελληνικές ανθολογίες, στον ελληνικό χώρο, τόσο κατά την περίοδο που ερεύνησε και η Μαρία Χαλκιοπούλου, όσο και το μεταγενέστερο χρονικό διάστημα.. Υπάρχουν ασφαλώς οι διάφορες Ιστορίες της Ελληνικής Λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν στο εμπόριο, και στην γενική τους βιβλιογραφική αναφορά, αναφέρουν τίτλους ανθολογιών, όπως υπάρχουν και δημοσιευμένες μελέτες που ασχολούνται με το θέμα. Αναφέρω παραδείγματος χάριν τα «Πρακτικά» του 11^ου Συμποσίου Ποίησης, με θέμα «Ποιητικές Ανθολογίες» που πραγματοποιήθηκε από 5-7-Ιουλίου 1991, εκδόσεις Αχαϊκές Εκδόσεις 1993, την εργασία του Αλέξη Πολίτη «Ποιητικές Ανθολογίες 1830-1900-Ανιχνεύοντας τη γραπτή παράδοση», στον συλλογικό τόμο στην «Μνήμη Ελένης Τσαντσάνογλου»-Εκδοτικά και Ερμηνευτικά ζητήματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Θεσσαλονίκη 1998, σ.405-429. Η εργασία των Έφη Χρ. Βαρακλιώτου-Χ. Λ. Καράογλου-Αρίστη Σαραλή στον ίδιο τιμητικό τόμο, με τίτλο «Ποιητικές Ανθολογίες(1901-1950)-Πρόδρομη ανακοίνωση» και άλλες εργασίες που αφορούν τις Ανθολογίες, δημοσιευμένες σε λογοτεχνικά περιοδικά ή εφημερίδες. Όπως διαπιστώνουμε, το ερευνητικό και ανθολογικό πεδίο, είναι ακόμα παρθένο. Όταν ετοιμαζόμουν να εκδώσω το βιβλίο μου «Πειραϊκό Πανόραμα», Πειραιάς 2006, συγκέντρωνα στοιχεία για να αποδελτιώσω τους Πειραιώτες ποιητές και ποιήτριες, που και έπραξα, στις υπάρχουσες ανθολογίες, αντιμετώπισα αρκετές δυσκολίες, γιατί δεν μπορούσα να βρω συγκεντρωμένες σε έναν δημόσιο χώρο(Βιβλιοθήκη, Αρχείο) το πλήθος αυτό των ανθολογιών, που τουλάχιστον κατέγραψε η Μαρία Χαλκιοπούλου και εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μήνυμα στην Αθήνα το 1978. Εδώ αναφέρω ότι, το βιβλιοπωλείο αυτό, βρίσκονταν στην οδό Σόλωνος πριν την διασταύρωση με την Ιπποκράτους σε ένα υπόγειο όπως ανεβαίναμε για την πλατεία Συντάγματος δεξιά. Αλλά και το επόμενο διάστημα, μετά το 1978, δεν εκδόθηκε βιβλίο παρόμοιο, που να συμπληρώνει τα κατοπινά χρονικά όρια. Έτσι μάλλον, η σημερινή προσωπική καταγραφή είναι συγκεντρωτικά χρονολογικά η πρώτη. Και επανερχόμενος, στον δικό μου κατάλογο, δεν αναφέρομαι στις επανεκδόσεις Ανθολογιών που γνωρίζω, όπως παραδείγματος χάριν αυτή του Ρένου ή του Ηρακλή Αποστολίδη, γιατί θα μου έτρωγε πολύ χρόνο, αναφέρω μόνο μια ανθολογία όταν επανεκδόθηκε και διαπίστωσα ότι υπάρχουν αλλαγές στο ανθολογούμενο υλικό, όπως είναι η τρίτομη Ανθολογία του Μιχάλη Περάνθη. Επίσης, αναφέρω και γενικά βιβλία συγγραφέων, που συναντάμε παραπάνω από έναν ποιητή ή ποιήτρια με τα αντίστοιχα ποιητικά κομμάτια. Καταγράφω, όπου τις συνάντησα κατά την διάρκεια της προσωπικής μου έρευνας, και τις παιδικές ανθολογίες, όπως και τις ελάχιστες σχολικές με θεματικό περιεχόμενο. Δεν αναφέρω Ανθολογίες που γνωρίζω από βιβλιογραφίες, όπως είναι αυτή π.χ. του συγγραφέα και βιβλιοκριτικού Δημήτρη Γιάκου γιατί δεν τις έχω ξεφυλλίσει. Διαμερισματοποίησα τον γενικό αυτόν κατάλογο, κατά αλφαβητική σειρά, σύμφωνα με το όνομα του ή των συγγραφέων, και όχι κατά ημερομηνία έκδοσης, γιατί θα έπρεπε να αναφέρω τις επανεκδόσεις του εξεταζόμενου υλικού. Πολλές ανθολογίες, είναι ανώνυμες και αναφέρουν τον επιμελητή της έκδοσης,-που ταυτίζεται με τον ανθολόγο-άλλες, επέχουν και θέση γραμματολογίας, άλλες συνοδεύονται και από πρόλογο ή εισαγωγή που δεν έγινε από τον ίδιο τον ανθολόγο, ή αναφέρουν μόνο τον εκδοτικό οίκο, τον σύλλογο ή τον τόπο έκδοσης. Μεταφέρω ακόμα, και τις μεμονωμένες ετήσιες εργασίες τόσο του κυρού ποιητή Τάσου Κόρφη, όσο και εκείνες των ποιητών, συγγραφέων και εκδοτών Θανάση Θ. Νιάρχου και Αντώνη Φωστιέρη. Καθώς και την τετράτομη ανθολογία Ρεμπέτικου τραγουδιού του Σχορέλη, όχι όμως τις πολλές ανθολογίες που κυκλοφορούν του Δημοτικού μας Τραγουδιού. Συμπληρωματικά προσθέτω, και τις τέσσερεις ξένων συγγραφέων που γνωρίζω.   

    Ανθολογίες, το μεγάλο πολυκάντηλο της ποίησης. Ανθολογίες, ο μέγας ποιητικός λειμών με τα μυρίπνοα ποιητικά άνθη, εικόνες ποικίλλες, μυρωδιές άγνωστες, σκονισμένες σελίδες, κιτρινισμένα φύλλα, λησμονημένα ξεραμένα φύλλα λουλουδιών στις σελίδες τους. Ανθολογίες, μας θυμίζουν έρωτες ανεκπλήρωτους, αγάπες λαβωμένες, αισθήματα ζωής που διατηρήθηκαν μόνο στις μουχλιασμένες σελίδες τους, αισθήσεις άγνωστες, εκπλήξεις πρωτόγνωρες, πεπαλαιωμένες, μιας ζωής που πέρασε σα σκόνη και διασώθηκε μόνο στα βιβλία των ανθολογιών. Ηρωικά γεγονότα, ιστορικές κατακτήσεις, εθνικές μάχες, πρόσωπα, γεγονότα, οικογένειες, στιγμιότυπα βίου χωρίς εξαίρεση βρίσκουν παρηγορητική θέση μέσα στις σελίδες των ανθολογιών. Θρησκευτικά πιστεύω, εθνικές εορτές, πατριωτικές δόξες, μεγαλεία της φυλής και μεγαλεία του έρωτα συνυπάρχουν μαζί σε αυτό το ανθολογικό ταξίδι μέσα στο χρόνο. Πένθη και θλίψεις προσωπικές, λαβωματιές της ψυχής και χαρακιές της καρδιάς, σώματα φωτεινά και σώματα σκοτεινά, όνειρα ανεκπλήρωτα, οράματα χαμένα, φιλοδοξίες απραγματοποίητες, ελπίδες φρούδες παρελαύνουν μέσα στις γραμμές των ανθολογιών. Λέξεις ξεχασμένες, μικρά διαμαντάκια σκεπασμένα από την σκόνη του χρόνου, από την άμμο της μνήμης, από τα καινούργια συντακτικά. Ποιητικές λέξεις που θυμίζουν τις συνεχόμενες ράγες της ιστορικής πορείας των ανθρωπίνων αισθημάτων, των ανθρωπίνων χαρών και της βουβής πίκρας των. Πράξεις, γεγονότα, πρόσωπα, καταστάσεις, συναισθήματα, απαισιοδοξίες, ρομαντισμοί, σίγουρο παρελθόν και αβέβαιο ιστορικό μέλλον, προσωπική μοίρα και κοινοί στόχοι, ζωντανά πιστεύω και κοχλάζουσες απιστίες, μοιραία πάθη και εφήμερες δόξες, και άλλα ανθολογούμενα πολλά, συναντά ο αναγνώστης στις σελίδες των ανθολογιών. Γιατί, μια ανθολογία έχει αρχή, σταθερό παρελθόν, αλλά είναι ανοιχτή στο μέλλον.

Πολλοί είναι οι κατά καιρούς έλληνες ποιητές και ποιήτριες, που ανθολόγησαν ομοτέχνους τους, που ανθολόγησαν ποιήματα που αγάπησαν ποιητών που αγάπησαν, στην διάρκεια των ποιητικών τους αναγνώσεων: η ποιήτρια του μεσοπολέμου Μυρτιώτισσα και η ποιήτρια της γενιάς του 1970 Παυλίνα Παμπούδη, ο ποιητής και κριτικός Τέλλος Άγρας και ο εκ Θεσσαλονίκης Μανόλης Αναγνωστάκης, ο ποιητής Στέφανος Μπεκατώρος και η πεζογράφος Έλλη Αλεξίου, ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος και πολλοί άλλοι. Το μεγαλύτερο μέρος των ελλήνων ποιητών και ποιητριών έχει ανθολογηθεί στις διάφορες ανθολογίες που έχουν εκδοθεί. Υπάρχουν επίσης, και ποιητές που τους γνωρίζουμε μόνο από την ανθολόγηση του έργου τους, είτε σε αυτόνομες εκδόσεις είτε μέσα από τις σελίδες των διαφόρων ανθολογιών.

     Ανθολογίες, ένα μουσικό ταξίδι μέσα στο χρόνο της ψυχής και της ζωής μας.                         

Α

• Ανδρέας Αγγελάκης

  Ποιητική Ανθολογία Αποκλίνοντος Ερωτισμού, Γνώση 1988

• Τέλλος Άγρας

  Οι Νέοι. Εκλογή από το έργο των Νέων Ελλήνων Ποιητών,

  Ελευθερουδάκης 1922

• Δημήτριος Αλεξίου

  Σύγχρονοι Πελοπονήσιοι ποιητές, Μπαρμπουνάκης 1987

• Δημήτρης Αλεξίου

  Γενιά του ’70, Όμβρος 2001

• Έλλη Αλεξίου: επιμέλεια

  Ανθολογία Αντιστασιακής Λογοτεχνίας, ΙΙ Ποίηση, Ηριδανός χ.χ.

• Μανόλης Αναγνωστάκης

  Η Χαμηλή φωνή, Νεφέλη 1990

• Γιώργος Ανδρειωμένος

  Τω φίλω Νίκο Σταματέλω(Ανθολόγιο αφιερωματικών ποιημάτων),

  Σαββάλας 1998

• Μάκης Αποστολάτος

  Ελληνοτουρκική συνύπαρξη στη σύγχρονη ποίηση, Καστανιώτη 1981

• Απόστολος Αποστολίδης

  Ανθολογία Νεοελληνικής ποιήσεως, Παρθενών 1971

• Ηρακλής Ν. Αποστολίδης

  Ανθολογία 1708-1959, Εστία 1963

• Ρένος Ηρακλής Αποστολίδης

  Ανθολογία της Νεοελληνικής Γραμματείας, τόμοι 3, Αθήνα 1970

• Ευγένιος Αρανίτσης: επιλογή

  Η Νεοελληνική Ερωτική Ποίηση, τ.2, Χ. Κ. Τεγόπουλος, Ελευθεροτυπία

• Αλέξανδρος Αργυρίου: επιμέλεια

  Ανθολογία Μεταπολεμικών Ποιητών, Αθήνα 1957

• Αλέξανδρος Αργυρίου

  Η Ελληνική Ποίηση Ανθολογημένη, τ. Δ, Γραμματολογία, Σοκόλη 1990

• Αλέξανδρος Αργυρίου

  Η Ελληνική Ποίηση Ανθολογημένη, τ. Ε, Γραμματολογία, Σοκόλη 1990

• Γιάγκος Αργυρόπουλος

  Χαμηλόφωνη Ποίηση, Εστία χ.χ.

• Αλκ. Αργυρόπουλος

  Νεοελληνική Μούσα, Αθήνα 1928

• Οικουμενικού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Δημητρίου Αρχοντώνη

  Ποιήματα (Ανθολογία), Σύλλογος Μεγαλοσχολιτών 1998

• Γεωργίου Εμμανουήλ Αυλωνίτου

  Εκλογή Νεοελληνικών Ποιημάτων, Αθήνα 1924

Β

• Χαράλαμπος Βάϊος

  Ανθολογία Κωνσταντινουπολιτών ποιητών του 20^ου αιώνα, ΣΤΑΜ 1977

• Κώστας Βαλέτας

  67-74 Αντιφασιστικά, Γραμμή 1974

• Κώστας Βαλέτας

  Ποιητική Ομοβροντία 1995, Αθήνα 1995

• Κώστας Βαλέτας

  Λογοτεχνικά Κείμενα 1996, Αθήνα 1997

• Αναστάσιος Βάρβογλης

  Η Λογοτεχνία της Χημείας (μια Ανθολογία), Κάτοπτρο 2004

• Βασίλης Βασιλικός

  Λύρα Ελληνική, Πλειάς 1993

• Γιάννης Βουκελάτος

  Ανθολογία Λευκαδίων Ποιητών 1787-1983, Λευκαδίτικη Εστία 1983

• Νικηφόρος Βρεττάκος

  Ανθολογία για παιδιά και για Νέους, Κέδρος 1985

• Γιάννης Κωνσταντινίδης, Bertrad Bouvier, Sam Baud Bovy

  Poetes contemporains de Salonique, Genevie 1962

Γ

• Ευριπίδης Γαραντούδης

  Ανθολογία Νεώτερης Ελληνικής Ποίησης 1980-1997, Νεφέλη 1998

• Ευριπίδης Γαραντούδης

  Η Ελληνική Ποίηση του 20^ου αιώνα. Μια σύγχρονη Ανθολογία,

  Μεταίχμιο 2008

• Στέλιος Γεράνης

  Ο  Πειραιάς και οι Ποιητές του, Στοά 1971

• Αθηνά Γεωργαντά

  Ο Οίνος στην Ποίηση, τ. 4, Ίδρυμα Μπουτάρη 1995

• Κ. Γ. Γιαγκουλλή

  Ανθολογία Κυπριακής Λαϊκής Ποίησης, Λευκωσία 1980

• Λιάνα Γιαννακοπούλου

  Ο Παρθενώνας στην ποίηση. Μια Ανθολογία,

  Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο 2009

• Θεόδωρος Α. Γιαννόπουλος

  Νεώτερη Σχολική Ανθολογία, Τεγόπουλος χ.χ.

• Γεώργιος Γιόσης

  Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία, τ. 3, Αθήνα 1980

• Κυριάκος Γεωργίου

  Ελληνική Λογοτεχνία. Έργα 30 Νεοελλήνων Συγγραφέων, τ. 10,

  Γιάννης Ρίζος χ.χ.

• Ηλίας Γκρης

  Η Αρχαία Πατρίδα των Ποιητών, Μεταίχμιο 2004

• Ηλίας Γκρης

  Το μελάνι φωνάζει-Η 17 Νοέμβρη 1973 στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο 2003

• Ηλίας Γκρης: Ανθολόγηση-Επιμέλεια

  Το 1821 στην Ελληνική Ποίηση, Κέδρος 2011

Δ

• Δημήτρης Δασκαλόπουλος

  Ελληνικά Καβαφογενή ποιήματα (1909-2001), Πάτρα 2003

• Ναταλία Δεληγιαννάκη

  Κρητική Λυρική Ποίηση, Ερμής 1999

• Βασίλης Δημητράκος

  Κατάλυμα Νέων Ποιητών της Θεσσαλονίκης 1980-1989, Θεσσαλονίκη1991

• Άρης Δικταίος

  Ανθολογία Μάνα, Βασιλόπουλος 1968

• Νίκος Μπλάτας-Δούκαρης

  Ένας καθρέφτης, Νέοι Καιροί 1989

• Ηλίας Δρίβας

  Ανθολογία Νέων Σαλαμινίων Ποιητών, Στοχαστής 1998

Ε

• Ανέστης Ευαγγέλου

  Η Δεύτερη Μεταπολεμική ποιητική γενιά 1950-1970, Παρατηρητής 1994

• Ελένη Εφραιμίδου: επιμέλεια

  Ανθολογία Ανέκδοτης Ποίησης-Σύγχρονοι Θρακιώτες Ποιητές,

  Σπανίδης-Ξάνθη 2007

Ζ

• Αλέξης Ζήρας

  Νεώτερη Ελληνική Ποίηση 1965-1980, Γραφή 1979

• Γιώργος Κ. Ζωγραφάκης

  Ποιητική Ανθολογία, τ. 3, Μαλλιάρη-Θεσσαλονίκη 1976

Ι

• Δημήτρης Ιατρόπουλος

  Ποιητική Αντιανθολογία ’71, Αθήνα 1971

Κ

• Άριστος Καμπάνης: πρόλογος

  Ανθολογία Θρακών Ποιητών των Νέων Χρόνων, Θρακικών 1936

• Γιώργος Κ. Καραβασίλης

  Η γυναίκα των νερών στη λυρική ποίηση, Δελφίνι 1994

• Γιώργος Κ. Καραβασίλης

  Πάσχα των Ελλήνων, Δελφίνι 1994

• Γιώργος Κ. Καραβασίλης: εισαγωγή-επιλογή

  Σαπφούς Σάπφειροι. Ανθολόγιο Γυναικείας Ομοφυλόφιλης Ποίησης 19^ου-20^ου

  Αιώνα, Γαβριηλίδης 2001

  (η ανθολογία αυτή από όλο τον κόσμο, περιλαμβάνει ποιήματα και των εξής ποιητριών: Σαπφώ, Μυρτιώτισσα, Ζωή Καρέλλη, Σαπφώ Σταθοπούλου, Όλγα Μπρούμας)

• Γεράσιμος Καραλής

  Ανθολογία Σύγχρονων Ποιητών, Καλκατζάκος 1976

• Διονύσης Καρατζάς

  Πατρινοί Ποιητές, Όστρακα 1978

• Νίκος Καρατζάς

  Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης 1930-1980, Επιλογή 1991

• Κατερίνα Καριζώνη: Ανθολόγηση-Επιμέλεια

  Το Θηλυκό πρόσωπο της ποίησης της Θεσσαλονίκης, Ερωδιός 2007

• Ανδρέας Κεραμίδας

  Νεοελληνική Θρησκευτική Ανθολογία, Αστήρ 1942

• Ηλίας Κεφαλάς

  Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Ποίησης, Λιβάνης 1989

• Θωμάς Κοροβίνης

  Λογοτεχνική Ανθολογία για την Πόλη-Κωνσταντινούπολη, Ιανός 2000

• Δημήτρης Κ. Κοκκινάκης

  Πανελλήνιος Ανθολογία, Αθήνα 1902

• Σπύρος Κοκκίνης

  Ανθολογία Νεοελληνικής Σατιρικής Ποίησης, Εστία 1981

• Σπύρος Κοκκίνης

  Ποιητική Ανθολογία Ειρήνης, Gutenberg 1986

• Σπύρος Κοκκίνης

  Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης (1708-1989), Εστία 1995

• Σπύρος Κοκκίνης

  Σχολική Ποιητική Ανθολογία, 8^η έκδοση, Εστία 2002

• Ξενοφών Α. Κοκόλης

  12 ποιητές της Θεσσαλονίκης 1930-1960, Εγνατία 1979

• Σήφης Κόλλιας

  Θρησκευτική Ανθολογία Ποιήσεως, τ.6, Αθήνα 1973

• Σήφης Κόλλιας

  Ανθολογία Κορίνθιων Ποιητών, Κόρινθος 1991

• Νικήτας Κομνηνός: επιμέλεια-πρόλογος-σχεδιασμός έκδοσης

  Ισαβέλλα Κροντηρά: επιμέλεια βιογραφικών-επιλογές ποιημάτων

  ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, Δημοκρατικός Τύπος 2014

• Γιάννης Κορίδης

  Ποιητική Ανθολογία (1930-1965), Ιωλκός 1965

• Γιώργος Κουλούρης

  Σύγχρονη Νεοελληνική Ανθολογία, Νέα Σκέψη 1997

• Γιώργος Χ. Κουλούρης

  Ποίηση, Σύγχρονη Νεοελληνική Ανθολογία, τ. Β΄, Νέα Σκέψη 1998

• Ρήγας Κούπα: Ανθολόγηση-Μετάφραση

  Η Έλξη των Ομωνύμων. Ανθολογία Ομο-Ερωτικών Ποιημάτων,

  Οδυσσέας 2005

  (η ανθολογία αυτή από όλο τον κόσμο, περιλαμβάνει ποιήματα και των εξής  ελλήνων ποιητών: Ανδρέας Αγγελάκης, Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, Γιώργος Ιωάννου, Κωνσταντίνος Καβάφης, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Ντίνος Χριστιανόπουλος)

• Βασιλική Κυριακοπούλου

  Βοήθημα για Σχολικές Γιορτές, Ντουντούμης χ.χ.

• Στέλλα-Ροζίτα Κωνσταντίνου

  Η Ποίηση που αγάπησα, Χάρη Πάτση 2001

• Ανέστης Κωνσταντινίδης

  Ελληνική Ανθολογία. Συλλογή Ελληνικών Ασμάτων, Αθήνα 1888

• Αγγελική Κωσταβάρα

  Η Γεωμετρία μιας αθέατης γενιάς (Η γενιά του 1990), Μανδραγόρας 2002

• Δημήτρης Π. Κωστελένος

  Μεγάλη Ελληνική Ποιητική Ανθολογία, τ.6, Μπούκα χ.χ.

• Γιάννης Κωτσαδάμ

  Ανθολογία Βοιωτών Ποιητών, Αθήνα 1974

  Συμπληρωματικά, προσθέτω και τις πολύτομες «Φωνές»-Ανθολογίες, του

  ποιητή Τάσου Κόρφη, που εκδόθηκαν από τις εκδόσεις «Πρόσπερος»

Φωνές 1978/1979-1983

  Φωνές 54/1985

  Φωνές 61/1986

  Φωνές 53/1987

  Φωνές ‘52/1988

  Φωνές 52/1988

  Φωνές ‘51/1989

  Φωνές ‘62/1990

  50 Φωνές/1991

  Φωνές ‘49/1992

  Φωνές ‘92/1993

  Φωνές ‘93/1994

  Φωνές ‘94/1995

Λ

• Δημήτρης Λαμπίκης

  Ελληνίδες Ποιήτριες, Αθήνα 1936

• Βασίλης Λαμπρόπουλος

  45 Ποιητές, ΕΠΟΣ-Ομπρέλα 1990

• Καίτη Λειβαδά

  Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης, τ.2, Πολιτιστική Συνεργασία 2004

• Πάνος Λιαλιάτσης

  Η Αργολική λογοτεχνία 1830-1993, Ναύπλιο 1994

• Κωνσταντίνος Λουκάκης

  Νεοελληνική Ανθολογία Θρησκευτικής Ποίησης, Το Ελληνικό Βιβλίο 1978

• Μάνος Λουκάκης

  Ποιος είν’ τρελλός από έρωτα, Καστανιώτη 2004

• Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος

  Η Ποιητική του Παλιάτσου, Έρασμος 1999

Μ

• Απόστολος Μαγγανάρης

  Ανθολογία. Θρήνος και Παινέματα για τις χαμένες πατρίδες, Λιβάνη 1988

• Ευριπίδης Π. Μακρής

  Ωδική Ανθολογία 333 διαλεχτά τραγούδια και εκκλησιαστικά Άσματα,

  Κορφή 1994

• Δημήτρης Τσέκος-Μαλακάσης

  Εκλεκτά Σύγχρονα Ελληνικά Ποιήματα, Δωδώνη 1993

• Γιάννης Μ. Μαρής

  Λογοτεχνική Ανθολογία (1930-1970), Αθήνα 1970

• Δώρα Μέντη

  Η Αθήνα από τον 19^ο στον 21 αιώνα, Πατάκη 2009

• Μιχάλης Μερακλής

  Η Ελληνική Ποίηση Ανθολογία, Γραμματολογία, τ. Β΄, Σοκόλη 1990

• Σπύρος Μήλας

  Ανθολογία Ελλήνων Ποιητών, Καρανάσης 1987

• Καριοφύλης Μητσάκης

  Νεοελληνική Μουσική και Ποίηση, Γρηγόρης 1979

• Κωστής Μίσσιος

  70 ποιητικές φωνές από τη Λέσβο, Μυτιλήνη 1987

• Μελάς Σπύρος-Φαίδων Μπουμπουλίδης

  Γενική Ανθολογία Ποιήσεως και Πεζογραφίας, Δέλτα χ.χ.

• Φαίδων Μπουμπουλίδης

  Ανθολογία Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, τ.Α΄, Ποίηση, Αθήνα1973

• Μυρτιώτισσα

  Παιδική Ανθολογία, τ.2, Αθήνα 1930

• Κάρολος Μωραϊτης

  Μεγάλη Ανθολογία Ελληνικού Σονέττου, Πειραιάς 1987

Ν

• Θανάσης Θ. Νιάρχος

  Ποιητές για Ποιητές, Καστανιώτη 2002

• Θανάσης Θ. Νιάρχος-Θανάσης Καστανιώτης

  Τα ωραιότερα ποιήματα για τον πατέρα, Καστανιώτη 1998

• Αντώνης Φωστιέρης-Θανάσης Θ. Νιάρχος

  Ποίηση για την Ποίηση, Καστανιώτη 2006

• Θανάσης Θ. Νιάρχος-Αντώνης Φωστιέρης

  -Έλληνες Ποιητές για τη Θάλασσα, Καστανιώτη 1997

  -Τα Ωραιότερα Ποιήματα για τη Μάνα, Καστανιώτη 1997

• Γιάννης Νικολόπουλος

  Ελληνική Ποίηση, Νουμάς 2001

• Θανάσης Ντζούφρας

  Τα Τραγούδια μας. Ανθολογία Σχολικών Δημοτικών και λαϊκών τραγουδιών,

  Καστανιώτη 1989

  (στον γενικό αυτόν κατάλογο, προσθέτω και τους ετήσιους τόμους «Ποίηση», που εκδόθηκαν από τις εκδόσεις «Άρκτος» και την ανθολόγηση και επιμέλεια, είχαν οι ποιητές Θανάσης Θ. Νιάρχος και Αντώνης Φωστιέρης)

Ποίηση 1975/1976-1977

Ποίηση 1976/1977

Ποίηση 1977/1978

Ποίηση 1978/1979

Ποίηση 1979/1980

Ποίηση 1980/1981

Ξ

• Βασίλης Ξύδης

  Ανθολογία, το Ελεγειακό, το φανταστικό στους Κορίνθιους ποιητές,

  Κορινθιακή Εστία 1999

Ο

• Μιχάλης Χ. Οικονόμου

  Ανθολογία Ελλήνων Ποιητών, Παπαδημητρίου 1952

Π

• Περικλής Παγκράτης: επιμέλεια

  Ανθολογία Κερκυραίων Ποιητών 1944-1984, Κείμενα 1985

• Μέμος Παναγιωτόπουλος

  Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία, τ. 3, Εταιρεία Ελληνικού Βιβλίου χ.χ.

• Πάνος Παναγιωτούνης

  Ερωτική Ποιητική Ανθολογία, Δωδεκάτη Ώρα 1969

• Πάνος Παναγιωτούνης: επιμέλεια

  Ανθολογία Δικηγόρων Ποιητών, Τάσος Πιτσιλός 1990

• Ρίτα Μπούμη-Παπά

  Νέα Παγκόσμια Ποιητική Ανθολογία, τ. 6, Διόσκουροι χ.χ.

• Γιάννης Η. Παππάς

  Αρχίζει το Ματς. Το ποδόσφαιρο στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο 2010

• Κώστας Παπαγεωργίου

  Η Ελληνική Ποίηση, Ανθολογία. Η Δεύτερη Μεταπολεμική Γενιά, τ. Στ΄,

  Σοκόλη 2002

• Απόστολος Γ. Παπαδόπουλος

  Η Καρδιά της Μάνας, Βόλος 1948

• Μιχάλης Παπαϊωάννου

  Η Ελληνική Ποίηση-Ανθολογία, τ. Α΄, Γραμματολογία, Σοκόλη 1990

• Στέφανος Αλκ. Παϊπερης

  Τα τραγούδια του κόσμου που αλλάζει, Εκδόσεις Περί Τεχνών 2004

• Νίκος Παπανδρέου

  Χαίρε Ρωσία. Ανθολογία, Σύγχρονη Εποχή χ.χ.

• Γιώργος Παπαλοϊζος

  Οι Ποιητές του Φοιτητικού κινήματος 1964-1974, Αθήνα 1984

• Δανάη Παπαστράτου

  Greek Poetry today, India 1995

• Παράσχου Παρασού

  Δωδεκανησιακή Ποίηση 1976, 1978

• Στρατής Πασχάλης: εισαγωγή, επιλογή κειμένων

  Όταν οι άγγελοι περπατούν, Ανθολογία πεζού ποιήματος, Μεταίχμιο 2007

• Ευάγγελος Πεντέας

  Μεγάλη Σχολική Ανθολογία, Καγιάφας 1966

• Γαβριήλ Πεντζίκης

  Ελληνική Ποίηση, ΙΔΕΒ 1980

• Μιχάλης Περάνθης

  Μεγάλη Ελληνική Ανθολογία Ποιήσεως, τ. 3, Δημητράκος 1954

• Μιχάλης Περάνθης

  Το Βιβλίο της Αγάπης, Γιοβάνη 1960

• Γιώργος Πετρόπουλος

  Σμυρνιοί Ποιητές πριν την Μικρασιατική Καταστροφή, Πελασγός 2003

• Δημήτρης Πιστικός

  Ζωγραφιά Λάλουσα. (μικρή Ανθολογία Παναιτωλιωτών δημιουργών),

  Δωδώνη 1997

• Ιωάννης Πολέμης

  Ανθολογία-Λύρα, Ελληνική Εκδοτική Εταιρεία 1910/Δωδώνη 1980

• Λίνος Πολίτης

  Ποιητική Ανθολογία, τ. 4, Γαλαξίας 1966-1967

• Λίνος Πολίτης

  Ποιητική Ανθολογία, τ. 8, Δωδώνη 1993

• Ηλίας Πολύδωρος

  Ανθολογία, τ. Α΄, Νέα Ζωή 1969

• Ηλίας Πολύδωρος

  Ελληνική Ποίηση, Internatin 1992

• Ηλίας Πολύδωρος

  Σύγχρονοι Έλληνες Λογοτέχνες, (26),(27), Internatin 1993

• Κώστας Πορφύρης

  Ποιητική Ανθολογία, Ωκεανίς 1964

• Τάσος Πορφύρης

  «Πολυφωνικόν» Ανθολογία Ηπειρωτικής Ποίησης,

  Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων 2001

• Τάσος Πορφύρης

  Ανθολογία της Βροχής, Τροπικός 2003

Ρ

• Παναγιώτης Ράνος

  Επίτομη Ανθολογία, Αθήνα 1963

• Άλκης Ράφτης

  Η Εργασία στην Ποίηση, Πολύτυπο 1984

• Λεφτέρης Ραφτόπουλος

  Σελίδες απ’ τη νεώτερη ποίηση, Παρουσία 1975

• Γιάννης Ρηγόπουλος

  Μικρό Ανθολόγιο Αργείων Ποιητών, Ελλέβορος 1994

• Ευάγγελος Ρόζος

  Σύγχρονη Ανθολογία Γυναικείας Ποίησης 1900-1980, Δρυμός 1980

• Ευάγγελος Ρόζος

  Σύγχρονη Ανθολογία Γυναικείας Ποίησης, Δρυμός 1989

• Ευάγγελος Ρόζος

  Σύγχρονη Ανθολογία Ποίησης 1977-1997, Αθήνα 1997

Σ

• Γιάννης Σαλβαρλής

  Ανθολογία Αιγαίου, Απονεμιά 1980

• Μιχαήλ Σαλίβερος

  Νέα Ελληνική Ανθολογία, Σαλίβερος 1906

• Αντώνης Σανουδάκης

  Ανθολογία Σύγχρονων Κρητικών Ποιητών, Ελληνικά Γράμματα 2002

• Αντρέας Σέλινγκερ

  Η Ελιά 86 κείμενα για ένα Δέντρο, νήσος 2005

• Διονύσης Σέρρας

  Ζάκυνθος και Πολυτεχνείο 1973-1983, Περίπλους 1993

• Διονύσης Σέρρας

  Η Ζάκυνθος στην Ελληνική και Ξένη Ποίηση, Περίπλους 1994

• Διονύσης Σέρρας

  Αναθήματα ποιητών στον Διονύσιο Σολωμό, Μπασιά-Πλέσσα 1998

• Σάκης Σερέφας

  Αλλόγλωσσα ποιήματα για την Θεσσαλονίκη, Κέδρος 1997

• Σάκης Σερέφας

  Η Θεσσαλονίκη στα ποιήματα 1900-1999, Παρατηρητής 2000

• Γιώργης Σημηριώτης

  Ερωτική Ανθολογία, Αθήνα 1947

• Γιώργης Σημηριώτης

  Νέα Ανθολογία Ελληνική (1870-1950), Χρυσή Δάφνη 1952

• Ιωάννης Ν. Σιδέρης

  Νεοελληνική Ανθολογία, Σιδέρης 1926

• Ηλίας Σιμόπουλος

  Αιγαιοπελαγίτικη Ανθολογία, Σύνδεσμος Ελλήνων Λογοτεχνών 1974

• Σωκράτης Λ. Σκαρτσής

  Σύγχρονη Πατρινοί Ποιητές, Όστρακα 1972

• Σωκράτης Λ. Σκαρτσής

  Ανθολογία (Α), Όστρακα 1979

• Σωκράτης Λ. Σκαρτσής

  Η Νεότητα της Ποίησης-μια ποιητική αγωγή, Ελληνικά Γράμματα 1999

• Σωκράτης Λ. Σκαρτσής: επιμέλεια

  Ανθολογία Κρητικής Ποίησης 1950-2007, Ταξιδευτής 2007

• Σωκράτης Λ. Σκαρτσής

  Ανθολογία της Νεοελληνικής Ποίησης, τ. 3, Γκοβόστη χ.χ.

• Κωνσταντίνος Φ. Σκόκος

  Νεοελληνική Ανθολογία, τ. 2, Ζηκάκης 1923

• Γιάννης Σμαραγδής

  Γεωγραφία του μη Ορατού, Κέδρος 1985

• Ελένη Σοφρά

  Η Ελληνική Ποίηση, Ιωλκός 1984

• Γιάννης Σουλιώτης

  Ο Πόρος είναι…Ανθολόγιο κειμένων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων και

  Ποιητών, Κέδρος 2006

• Κώστας Σταμάτης

  Η Βουκολική Ποίηση, τ. 3, Αθήνα 1974/1975/1976

• Μιχάλης Σταφυλάς

  Λογοτέχνες του Καιρού μας, Πνευματική Ζωή χ.χ.

• Νίκος Σταφυλοπάτης

  Ανθολογία Σίφνιων Ποιητών, Αθήνα 1984

• Κώστας Στεργιόπουλος

  Η Ελληνική Ποίηση. Ανθολογία, τ. Γ, Γραμματολογία, Σοκόλη 1990

• Περικλής Σφυρίδης

  Η Ποίηση της Θεσσαλονίκης στον 20 αιώνα, Δήμος Θεσσαλονίκης 2003

• Τάσος Σχορέλης

  Ρεμπέτικη Ανθολογία, τ. 4, Πλέθρον 1977

Τ

• Τζούλια Αμπελά-Τερέντσιο

  Η Ποίησή μας τα 100 χρόνια της, τ. Α, Εστία 1934

• Χρήστος Τουμανίδης: επιμέλεια

  Ανθολογία Ελληνικού Χαϊκού, Δελφοί χ.χ.

• Φώτης Τριάρχης

  Μικρή Επιλογή Σύγχρονης ΒορειοΕλλαδικής Ποίησης, Θεσσαλονίκη-

  Βορειοελλαδικά 1981

• Σωτήρης Τριβιζάς

  Ποιητές του Μεσοπολέμου, Καστανιώτη 1997

• Σωτήρης Τριβιζάς

  Κυριακές μες στο χειμώνα. Ρομαντικοί ποιητές του Μεσοπολέμου,

  Σοκόλη-Κουλεδάκη 2006

• Θόδωρος Κ. Τρουπής

  Ερωτική Ανθολογία, Μοριάς 1995

• Βαγγέλης Τσακίρης

  Η Τραπεζική Άνοιξη, Τραπεζικό Βήμα 1978

• Αριστοτέλης Τσάκωνας

  Ποιητική Ανθολογία, Μοριάς 2000

• Σωτήρης Τσάκωνας

  Ποιητές του Μεσοπολέμου, Καστανιώτη 1997

• Μάγδα Τσάκωνα

  Ανθολογία για τον Πατέρα, Μαρή 1971

• Ανδρέας Τσούρας

  Ανθολογία μελών Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, Πνευματική Ζωή1988

• Διονύσης Ι. Τσουράκης

  Ανθολογία Σχολικών Ποιημάτων και Τραγουδιών, Η Βιβλιοεμπορική 2000

• Νίκος Τυπάλδος

  Ανθολογία Νεοελληνικού Χριστιανικού Ποιητικού Λόγου,

  Αποστολική Διακονία 1971

Φ

• Μισέλ Φάϊς

  Ελληνική Ποιητική Ανθολογία Θανάτου,

• Μισέλ Φάϊς

  Ύστερο βλέμμα, Πατάκη 1996

• Λάκης Φουρουκλάς

  Νέοι Κύπριοι Ποιητές μ’ ένα στίχο αγκαλιά, Κυπριακή Γη 1998

• Άντεια Φραντζή

  ΜΙΣΜΑΓΙΑ(Ανθολογία Φαναριώτικης Ποίησης), Εστία 1993

Χ

• Δημήτριος Χατζηπέτρος

  Νεοελληνική Θρησκευτική Ανθολογία, Αστήρ 1996

• Ιωάννης Μ. Χατζηφώτης

  Ανθολογία Νεοελληνικών Αιγυπτίων Ποιητών, Δήμος Αθηναίων 1999

• Ντίνος Χριστιανόπουλος

  Οι Προγραμματισμένοι στο χαμό-Θεσσαλονικοί ποιητές για το χαμό των

  Εβραίων, Διαγώνιος 1990

• Ντίνος Χριστιανόπουλος

  Ανθολογία Μακεδόνων ποιητών(1860-1913), Εντευκτήριο 2001

• Ντίνος Χριστιανόπουλος

  Ο Παύλος Μελάς σε ποιήματα Μακεδόνων ποιητών, Θεσσαλονίκη 2004

• Ε. Π. Χρυσανθόπουλος

  Νεοελληνική Ανθολογία (800-1936), Χρυσανθόπουλος 1937  

• Πρόδρομος Ματζαρίδης-Κ. Ανδρουλιδάκης-Θωμάς Οικονόμου

  Λογοτεχνική Ανθολογία Σιδηροδρόμων, Αθήνα 1985

• ΜάρκοςΑυγέρης-Θρασύβουλος Σταύρου-Βασίλης Ρώτας

  Η Ελληνική Ποίηση. Ανθολογία, τ. 5, Παρθενών 1977

• Μυρ. Παπαονησιφόρου-Ανδρέας Πετρίδης-Δημήτριος Γκότσης

  Οργής και Οδύνης 100 φωνές, Κύπρος 2000

• Μιχάλης Γκανάς-Γιώργος Κοροπούλης-Διονύσης Καψάλης-Ηλίας Λάγιος

  Ανθοδέσμη, Άγρα 1993

• Διονύσης Σέρρας-Τ. Καραβίας-Δ. Κονιδάρης-Γ. Μοσχόπουλος-Γ. Κεντρωτής-

  Ξ. Βερύκιος-Σ, Μπογδάνος

  Σωκράτης Λ. Σκαρτσής: επιμέλεια

  Ανθολογία Επτανησιακής Ποίησης(1950-2006), Περί Τεχνών 2006 

• Παυλίνα Παμπούδη-Λίνα Νικολακοπούλου

  Ανθολογία νεαρών ποιημάτων, Ροές 2003

• Γιάννης Βαρβέρης-Κώστας Παπαγεωργίου

  Ελληνική Ποιητική Ανθολογία Θανάτου του 20 Αιώνα, Καστανιώτη 1996

• Άρης Δικταίος-Φαίδρος Μπαρλάς

  Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Ποιήσεως 1930-1960, Γ. Φέξης 1961

• Γιάννης Γκίκας-Λουκάς Σταθακόπουλος

  Ανθολογία Ποιητών Αργολίδος και Κορινθίας 1798-1957, 1958

• Κώστας Μουντής-Ανδρέας Χριστοφίδης

  Κυπριακή Ανθολογία, Albin Rotin 1965

• Νικόλαος Λανίτης-Μελής Νικολαίδης

  Κυπριακή Λογοτεχνία, Β6/Βασική Βιβλιοθήκη-Ζαχαρόπουλος χ.χ.

• Λουκάς Αξελός-Λεύκιος Ζαφειρίου

  Ανθολογία σύγχρονης Κυπριακής Ποίησης, Στοχαστής 1985

• Γιώργος Πετρόπουλος-Νίκη Κατσικάδη

  Ανθολογία Νεοελληνικής Ποίησης, τ.2, Πολιτιστική Συνεργασία 1999

• Ιωάννης Τσακασιάνος-Κόκκος

  Ποίησις-Έργα, Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών χ.χ.

• Χρήστος Τσιάμης-Κ. Σπαρτινός

  Ο μύθος του Νάρκισσου. 17 μικρά ποιήματα, Υδρία 1974

• Στέφανος Μπεκατώρος-Αλέκος Φλωράκης

  Η Νέα Γενιά 1965-1970, Κέδρος 1971

• Κλέων Παράσχος-Ξ. Λευκοπαρίδης

  Ανθολογία Ελλήνων Λυρικών Ποιτών, Πυρσός 1930

• Πάνος Παναγιωτούνης-Παύλος Ναθαναήλ

  Σύγχρονη Ποιητική Ανθολογία, Δίφρος 1961

• Δήμητρα Μπαρδάνη-Παύλος Λάλος

  Ανθολογία Λαρισαϊκής Ποίησης, Λάρισα 1999

• Νίκος Γρηγοριάδης-Χρήστος Τουμενίδης

  Λύρα του Πόντου-Ποιητές Ποντιακής καταγωγής, Κώδικας 2003

• Πέτρος Ρεζής-Κωστής Λιόντης

  Γραφή 1980-1985. Κείμενα Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών, Υάκινθος 1986

• Αμφιτρίτη Σαραφιανού-Μαρίνα Αννίνου

  Τα αγαπημένα φαγητά των Συγγραφέων, Ερμείας 2001

• Μάν. Αρχοντάκης-Γιαννούλης Γιαννούλης

  Ποίηση χαραγμένη στην πέτρα, Ατραπός 2001

• Γιώργος Στεφανάκης-Νίκος Χουρδάκης

  43 ποιητές και 33 χαράκτες της Γενιάς του 1980, Νέο Επίπεδο 1997

• Γεράσιμος Τσάκαλος-Νίκος Μπαταγιάς

  Πανελλήνια Ανθολογία Πεζογραφίας και Ποιήσεως, Πειραιάς 1970

• Σωκράτης Λ. Σκαρτσής-Σ. Π. Βαρνάβας

  Ανθολογία Κυπρίων Ποιητών, Ταξιδευτής 2008

• Γιώργος Μαρκόπουλος-Κωστής Νικολάκης

  Ποιήματα που αγαπήσαμε, Εκάτη 2009

• Κώστας Γ. Παπαγεωργίου-Βαγγέλης Χατζηβασιλείου:ανθολόγηση-επιμέλεια

  Ανθολογία της Ελληνικής Ποίησης, (20ός αιώνας) τ. 4, Κότινος 2007-2013    

• Μεγάλη Πελοποννησιακή Λογοτεχνία

  Ανθολογία Πεζογραφία-Ποίηση, τ. 3, Η Βιβλιοεμπορική ΟΠΕ 1995

• Έκδοση Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης

  Ανθολογία-Ποίηση-Δοκίμιο-Διήγημα Δικηγόρων Θεσσαλονίκης,

  Θεσσαλονίκη 2007

• Τρίτη Πανελλήνια Ποιητική συνάντηση 1940-1960, Παρατηρητής 1983

• Ανθολογία Σύγχρονης Ελληνικής Ποίησης-Ποιητικά τετράδια Φθινοπώρου,

  Μανδραγόρας 2000

• Λογοτεχνία στην Κηφισιά, Γκοβόστη χ.χ.

• 16 Νέοι Έλληνες ποιητές, Θεατρική Εταιρεία Πράξη 1997

• Ανθολογία της Ξενιτιάς Έλληνες Πέντε Ηπείρων, Γερμανία 2002

• Ποιηταί της Αργολίδος, Αθήνα 1948

• Ποιητική Ανθολογία Μελών, Ένωση Λογοτεχνών Βορείου Ελλάδος,

  Θεσσαλονίκη 2001

• Ανθολογία Ενοριακής Λογοτεχνίας, Χ.Ν.Κ.Ε. Ενοριακή Πνοή 1982

• Ανθολογία Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών-Ποιητές και Πεζογράφοι (1821-

  2002), Ένωση Αιτωλοακαρνάνων Ποιητών 2002

• Κυθηραϊκή Ανθολογία, Εταιρεία Κυθηραίκών Μελετών 1987

• Νύχτες Πανσελήνου, Ακτή-Λευκωσία 1999

• Ανθολογία Διηγήματος και Ποίηση, Δημοτική Βιβλιοθήκη Χαλκίδας 1995

• Α-φορμές, Πανεπιστήμιο Αθηνών 1999

• Νεοελληνική Ποιητική Ανθολογία Παπύρου, Πάπυρος-εκδοτικός οργανισμός 1995

• Οι φίλοι του περιοδικού «Αντί»

  Αίμος. Ανθολογία Βαλκανικής Ποίησης,  περιοδικό Αντί 2006

• Peter Bien- Peter Constantine-Edmund Keeley

  A Century of Greek Poetry 1900-2000, Cosmos 2004

• Doron Josette

  Voix de Femmes Grecques, Hellini Kachro 2000

• Waele de j. F.

  Ελληνικόν Δράγμα, Αθήνα 1946-1947

• Gregor La Schen

  Almen Lang von Babel her

    Αυτός είναι ο δικός μου κατάλογος των Ελληνικών και Κυπριακών Ανθολογιών, και βιβλίων που επέχουν θέση Ανθολογιών, που στην διάρκεια των πολύχρονων ερευνών μου κατέγραψα στα διάφορα αρχεία και βιβλιοθήκες ή συνάντησα στο εμπόριο και τις προμηθεύτηκα. Δεν αναφέρω κείμενα δημοσιευμένα στις εφημερίδες και στα λογοτεχνικά έντυπα, γιατί, θεωρώ ότι όσοι ασχολούνται με τις ελληνικές ανθολογίες, επαναλαμβάνω και πάλι, οφείλουν ευγνωμοσύνη στην Μαρία Χαλκιοπούλου που πρώτη εξέδωσε την «Βιβλιογραφία Νεοελληνικών ποιητικών Ανθολογιών(1834-1978), εκδόσεις Μήνυμα 1978. Ο κατάλογος αυτός, είναι μάλλον ο ποιο πλήρης μετά την έκδοση της Χαλκιοπούλου, το 1978. Υπάρχουν και άλλες ανθολογίες που εύχομαι άλλοι ερευνητές να τις καταγράψουν και να τις αποδελτιώσουν, όπως και να ανατυπώσουν την εργασία υποδομής της Χαλκιοπούλου. Η μνήμη των ανθρώπων διατηρείται μέσω των επόμενων γενεών. Και Θάνατος προσωπικός ή πολιτισμικός, είναι η Λήθη των μεταγενεστέρων, ενώ η προσωπική και συλλογική Μνήμη η συνέχεια της παράδοσης και της ιστορίας.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή, σήμερα, Σάββατο, 26 Σεπτεμβρίου 2015

Πειραιάς, 26/9/2015