Οι επιφυλλίδες του Φώτη Κόντογλου στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

 

Τα άρθρα του Φώτη Κόντογλου στην δημοκρατική παλαιά εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

       Ο Κόσμος-σαν σύνολο-άνοιξε το πανάρχαιο κουτί της Πανδώρας και βγήκαν φουριόζικα και με βία έξω τα κακά πνεύματα. Το κακό στέκεται ισότιμα δίπλα στο καλό και αρκετές φορές το νικάει ή φαίνεται ισχυρότερο, δυνατότερο. Πόλεμοι, φυσικές καταστροφές, εισβολές σε γειτονικά-όμορα κράτη, ανατροπές κυβερνήσεων, θάνατοι γηραιών ηγεμόνων, παραιτήσεις πριγκίπων από τα βασιλικά προνόμιά τους, αλλαγές στρατιωτικών και πολιτικών συμμαχιών, διπλωματικές ανακατατάξεις και ανατροπές καθεστώτων, βομβαρδισμοί και διαλύσεις κρατών. Δολοφονίες πολιτικών ηγετών και πολιτικών αντιπάλων, τεχνολογική και οικονομική εκμετάλλευση από τις πλουσιότερες χώρες, καλλιτεχνική και πνευματική αποικιοκρατία, πέρα της παραδοσιακής, της στρατιωτικής. Η μία ήπειρος και τα κράτη που την απαρτίζουν ενάντια στην άλλη, η λευκή φυλή ενάντια στις υπόλοιπες. Κάθε μορφή και κατηγορίας παραβατικότητα απλώνεται πάνω στη γη σαν τσουνάμι πρωτόγνωρων συμβάντων και δράσεων. Τοπική και διεθνή ανομία πίσω από ένα προπέτασμα επίπλαστης δημοκρατικότητας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εγκληματικότητα και εκμετάλλευση γυναικών και παιδιών μέσω του διαδικτύου, δολοφονίες αθώων πολιτών, τρομοκρατία, ληστρικές συμμορίες των δρόμων, τροχαία δυστυχήματα, γενική ανασφάλεια και άγχος, κοινωνικός φόβος. Ανεξέλεγκτη βία, εμπόριο λευκής σαρκός και καρτέλ ναρκωτικών με τους δικούς τους νόμους και ιεραρχίες, φαινόμενα αλκοολισμού, τζογάρισμα οικονομικό του φαινομένου της ζωής. Επίδειξη νεοπλουτισμού, μανία καταναλωτισμού, τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Σεισμοί, πλημμύρες, κατολισθήσεις, πείνα, φτώχεια, εξαθλίωση, φοροδιαφυγή, μετακίνηση οικονομικών κεφαλαίων σε φορολογικούς παραδείσους, εργατικά ατυχήματα, φτηνά εργατικά μεροκάματα και μισθοί, έλλειψη μέριμνας για τους άπορους, τους άστεγους, τους χαμηλοσυνταξιούχους. Έλλειψη δομών πρόνοιας, χώρων εκπαίδευσης. Πολίτες σε απόγνωση, ακρίβεια, αισχροκέρδεια, εργασιακή εκμετάλλευση, κλείσιμο επιχειρήσεων, κατασπατάληση των εθνικών πόρων-αποθεμάτων των δημόσιων ταμείων. Κανένας πολιτικός δεν λογοδοτεί, όλοι οι νόμιμα εκλεγμένοι εκπρόσωποι κρύβονται πίσω από τα κομματικά και ατομικά των βουλευτών εκλογικών αναμετρήσεων ποσοστά. Μια χειραγωγούμενη και ελεγχόμενη δημοκρατία από τους εκπροσώπους της εκ των άνω. Το ίδιο και από την δική μας πλευρά, του εκλογικού σώματος, ποτέ δεν λογοδοτήσαμε, δεν αναρωτηθήκαμε έστω, αν κάνουμε την σωστή επιλογή την ώρα που βρισκόμαστε μπροστά στην κάλπη, όταν επιλέγουμε τον τάδε ή τον δείνα πολιτικό για να μας σώσει όπως πάντα ισχυρίζονται. Ανομβρία, πλημμύρες, λιώσιμο των πάγων στους πόλους, καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος, αποψίλωση δασών, πυρκαγιές που κατακαίουν τεράστιες εκτάσεις γης, εμπρησμοί. Μετανάστευση μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων, λαθρομετανάστευση, συχνά ναυάγια με πρόσφυγες που χάνουν αθώοι και ρακένδυτοι την ζωή της για το τίποτα, αναζητώντας μία καλύτερη ζωή για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Εκμετάλλευση της προσφυγικής κρίσης από ισχυρά κυκλώματα και τους ισχυρούς της γης, εργαλειοποίηση της ανθρώπινης δυστυχίας και του πόνου. Σύγχρονοι τρόποι ζωής της κλειδαρότρυπας και των προσωπικών σκανδάλων, φλύαρες εξομολογήσεις σε τηλεοπτικά παράθυρα για ενός λεπτού δημοσιότητα. Δακρύβρεχτες οικογενειακές σαπουνόπερες, αφηγήσεις τηλεοπτικές μελών της κοινωνίας και του φιλικού και συγγενικού περιβάλλοντος σε κεντρικά δελτία ειδήσεων που επέχουν τον ρόλο των κοινωνικών και δραματικών σήριαλ σε συνέχειες, ή σατιρικών εκπομπών, έκδοσης βιβλίων πριν ξεχαστεί το ένα συμβάν και πάμε στο επόμενο θέμα της επικαιρότητας. Αλλαγές συνόρων, ξηρασίες και λοιμοί. Τοπικές εξεγέρσεις, εμπόριο όπλων, θρησκευτικές έριδες και διενέξεις, βία και εγκληματικότητα, πόλεμοι. Πτωχεύσεις, κατάρρευση οικονομικών κολοσσών, ενεργειακή κρίση, διαδηλώσεις, απεργιακές κινητοποιήσεις, κοινωνικά κινήματα των δρόμων, μκο, φιλοζωικά και υπερασπιστικές κινητοποιήσεις για τα ζώα την πανίδα και την χλωρίδα. Κατασπατάληση των φυσικών πόρων, εξαφανίσεις παμπάλαιων ειδών ζωής. Ανεργία, κλείσιμο εργασιακών μονάδων, συγχώνευση επιχειρήσεων. Άνοδος των πληθωριστικών δεικτών, οικονομική μετανάστευση, επιδημίες, γυναικοκτονίες, εκδικητικότητα, νεανική εγκληματικότητα, τηλεοπτικός μιμητισμός, σεξουαλικά εγκλήματα, ενδοοικογενειακή βία, καταγγελίες, οικογένειες σε διάλυση, ανάρτηση ψευδών ειδήσεων στα σόσιαλ μίντια, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης στο όνομα της τηλεθέασης, των δημοσκοπήσεων. Θρησκευτική ειδωλολατρία, κομπογιαννιτισμός, πλειστηριασμοί σπιτιών. Ψυχαγωγία και ατομική κοινωνική αγωγή του εύκολου πλουτισμού, της μεγάλης ζωής, του άμοχθου κέρδους, της βίας για την βία, του εδώ και τώρα «κάνε ότι σου αρέσει…». Οι σύγχρονες ζωές ένα τηλεπαιχνίδι σε ημίωρο πρόγραμμα ανάμεσα σε ιλουστρασιόν διαφημίσεις και άπειρα καταναλωτικά άχρηστα προϊόντα και τρέιλερ των επόμενων εκπομπών. Ένα ριάλι τι εμπορικού κέρδους. Παρακολουθήσεις πολιτικών, παρκαρίσματος των παιδιών μπροστά στις τηλεοπτικές οθόνες, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Όλοι μας κυκλοφορούμε με ένα κινητό στο χέρι στέλνοντας ή απαντώντας σε γνωστά ή άγνωστα μηνύματα δίχως να βλέπουμε γύρω μας, μέσα στα αυτοκίνητα, στις καφετέριες. Η συντροφική και φιλική ζωή μας έγινε εμπόδιο σύντροφος και φίλος μας, σχέση μας, είναι πλέον το κινητό που κρατάμε στα χέρια μας. Εγκατάλειψη των γεροντότερων σε οίκους ευγηρίας, γηροκομεία των μελλοθανάτων. Έλλειψη εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα, τους πολιτικούς, στα παραδοσιακά τα ανακυκλούμενα κόμματα του παλαιού κατεστημένου σε σύγχρονους σχηματισμούς που δεν έχουν να μας πούνε τίποτα καινούργιο. Μία μορφή δημοκρατίας κουρασμένη, γερασμένη, φαύλη, αναποτελεσματική στις σύγχρονες ανάγκες των πολιτών. Έλλειψη εμπιστοσύνης στο θεσμό της δικαιοσύνης, της εκκλησίας, στην δημοσιογραφία της ενημέρωσης και όχι της καπηλείας της είδησης, σε εμπορικές σκοπιμότητες. Εντέλει, έλλειψη εμπιστοσύνης στο ίδιο το κοινοβουλευτικό σύστημα, την όποια γερασμένη αστική δημοκρατία και τους κρατούντες θεσμούς της, τις πολιτικές και τις επιλογές της, στην άχρηστη και πολυδαίδαλη πολυνομία της, στην ακατανόητη γραφειοκρατία της σε κάθε πτυχή του δημόσιου βίου. Στο Σύνταγμα του χαρτοβασιλείου και όχι της αποτελεσματικής πράξης. Πολυνομία για να μην εφαρμοστούν οι νόμοι, παραθυράκια για να την σκαπουλάρουν οι ημέτεροι. Μία κοινωνία σε πολλαπλές κρίσεις, χώρες, ήπειροι, πολιτισμοί σε κρίση και απόρριψη αξιών. Γκρέμισμα των παλαιών κοινωνικών δομών και πανάρχαιων συμβόλων παράδοσης που κρατούσαν σε μία ισορροπία τους αρμούς της κοινωνίας, καθοδηγούσαν τις σχέσεις των ανθρώπων, χειραγωγούσαν έστω, τις πολυπληθείς ανώνυμες μάζες, οργάνωναν συνεργασίες και δίδασκαν συμπεριφορές συμβίωσης μεταξύ των ανθρώπων, τους κατοίκους μιάς κρατικής και παγκόσμιας κοινότητας. Ένας Κόσμος σε αναστάτωση, σε αναβρασμό, σε περιδίνηση, σε ραγδαίες συνεχόμενες ανατροπές, σε αναπροσανατολισμό των ρόλων και των σκοπών ύπαρξής του. Παγκοσμιοποίηση. Μία σειρά από εφιαλτικές καταστάσεις και σύγχρονα προβλήματα που μερίδα πολιτών πιστεύουν ότι σχεδιάζονται πίσω από κλειστά δωμάτια από τους οικονομικά ισχυρούς της γης για εμάς χωρίς εμάς, εναντίον ημών. Δορυφορικές παρακολουθήσεις, τίποτα πλέον κρυφό κάτω από τις ακτίνες και τις σκιές του ήλιου. Αυτά και άλλα πολλά διαπιστώνει να συμβαίνουν γύρω του, στην πόλη του, στην γειτονιά του, στην πατρίδα του, βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος, αγωνίζεται να τα κατανοήσει, τα αντιμετωπίσει στην καθημερινότητά του, να τα υπερβεί κατά μόνας ή σε μικρές κοινότητες αντίστασης και άρνησης συμμετοχής. Ο ανέστιος άνθρωπος, ο περιπλανητής της πρώτης εικοσαετίας της τρίτης ιστορικής χιλιετίας του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο Πλανήτης μας ένα ανοιχτό πολύγλωσσο βιβλίο που ο καθένας μας ζητά να αναγνωρίσει την τυχαία και στιγμιαία ύπαρξή του μέσα σε αυτό, να γράψει τον απειροελάχιστο χρόνο της ζωής του που του αναλογεί στην αιωνιότητα.

Αυτά τα δραματικά συμβάντα και εφιαλτικά γεγονότα, πολιτικές επαναλήψεις σωτηριολογίας μας,-σε έναν άλλον βαθμό εξιστόρησης, τόνο και «ποσότητα» αφήγησης δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος και μικρότερης ειδησεογραφικής υπερβολής παρατήρησα ότι συνέβαιναν το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα καθώς ξεφύλλιζα και διάβαζα τα καλλιτεχνικά και πνευματικά δρώμενα, τις νέες κινηματογραφικές και θεατρικές παραγωγές, εκδόσεις βιβλίων, συνεντεύξεις κινηματογραφικών «σταρ», και κυρίως, τα γραπτά και τα δημοσιεύματα, τις μικρές μελέτες, τα σχόλια, τις ταξιδιωτικές εμπειρίες ελλήνων και ξένων αρθρογράφων, συγγραφέων και δοκιμιογράφων, αρχαιολόγων και βιβλιοκριτικών, τεχνοκριτικών και χορογράφων, μουσικών, κριτικών θεάτρου, γυναικείων γραφίδων (Μαρία Ρεζάν, Τασσώ Καββαδία κ.ά.) στην παλαιά πολιτική, πρωινή εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΆ». Ασφαλώς, οφείλουμε να έχουμε κατά νου την εποχή στην οποία αναφερόμαστε, τις εκατοντάδες μικρές και μεγάλες εφευρέσεις, τις σημαντικές επιστημονικές και τεχνολογίας ανακαλύψεις και ιατρικά επιτεύγματα και προόδους που πέτυχε ο άνθρωπος του 20^ου αιώνα και σημάδεψαν και άλλαξαν την ζωή μας αποφασιστικά και καταλυτικά, πολλές φορές βίαια. 20^ος αιώνας ο αιώνας της καταναλωτικής μανίας των δυτικών κυρίως κοινωνιών. Των δόσεων και των δανείων, μετά και το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, που η ανθρωπότητα αναζητούσε παντοειδείς υλικές ανάσες λύτρωσης και καταναλωτικής ευημερίας. Ένας άλλος-σχεδόν ίδιος Κόσμος περνούσε μπροστά από τα μάτια μου, καθώς μπήκα στην ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης και στο αρχείο ψηφιοποίησης ορισμένων παλαιών εντύπων που δεν κυκλοφορούν πλέον. Ηλεκτρονικά, μου δόθηκε η δυνατότητα να ξεφυλλίσω το αρχείο της προδικτατορικής εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΆ» Ανεξάρτητος Πρωινή Εφημερίς (1944-1967) Διευθυντής Πάνος Β. Κόκκας, Αρχισυντάκτης Γ. Ανδρουλιδάκης, Αρθρογράφος Θ. Παπακωνσταντίνου, επιχειρώντας να αποδελτιώσω και να καταγράψω την παρουσία του συγγραφέα και αγιογράφου Φώτη Κόντογλου, στα «Κυριακάτικα Θέματά του». Να διαβάσω τα κείμενα, να κρατήσω σημειώσεις, να αντιγράψω σημεία τους, να σταθώ στα πιο ενδιαφέροντα, να προσπαθήσω να τα ταξινομήσω σε χρονικούς ή θεματικούς κύκλους. Επέλεξα τον κυρ Φώτη Κόντογλου από τους δεκάδες άλλους έλληνες μικρασιάτες συγγραφείς και λογίους μια και εορτάζουμε φέτος τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή, από τον βίαιο ξεριζωμό του Ελληνικού Πληθυσμού από την πανάρχαια ιερή γη της Ιωνίας. Στρατιωτικά και πολιτικά λάθη ελλήνων πολιτικών οδήγησαν στον ξεριζωμό από τις αλησμόνητες πατρίδες των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Όπως μας λένε οι ιστορικοί, ήταν το δεύτερο τραγικότερο ιστορικό γεγονός του Ελληνισμού μετά την Άλωση του 1453. Η Ρωμιοσύνη αιμορραγούσε ξανά, όπως και το 1974 με την Κυπριακή τραγωδία. Ο Ελληνισμός περιορίζονταν στα στενά γεωγραφικά κρατικά όρια της σημερινής Ελλάδος. Μία αυτοκρατορία από τα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου όπως φαίνεται έφτανε στο τέλος της, έκλεινε τον ιστορικό της κύκλο. Έμενε μόνο η ιστορική ανάμνηση και ο πολιτισμικός ελληνικός κοινωνικός, θρησκευτικός και λαϊκός πνευματικός πλούτος που αυτή κόμιζε μέσα στους αιώνες. Ένας πολιτισμικός θησαυρός που μετέφεραν από την εξορία τους οι Μικρασιάτες πρόσφυγες όταν εγκαταστάθηκαν στην κυρίως Ελλάδα, και τις πρόσφεραν το νέο αίμα αναζωογόνησης της. Η πατρίδα μας, δεν θα ήταν ίδια δίχως τους ξεριζωμένους Μικρασιάτες Έλληνες πρόσφυγες, ο πόνος και το δάκρυ τους, ο ξεριζωμός και η φτώχεια τους έγινε λίπασμα ζωής ανάπτυξης και πολιτισμού, αναγέννησης. Ενδεικτικά επέλεξα τον κυρ Φώτη Κόντογλου, δίχως να αγνοώ τον Ηλία Βενέζη, τον Στράτη Μυριβήλη, τον Γιώργο Σεφέρη, τον Στρατή Δούκα και εκατοντάδες άλλους μικρασιάτες συγγραφείς και καλλιτέχνες. 

Είχα διαβάσει τα τρία βιβλία με τα κείμενα τα οποία είχαν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Ακρίτας». Το «Ευλογημένο Καταφύγιο» σε επιμέλεια και προλεγόμενα του καθηγητή και ποιητή Παντελή Β. Πάσχου, Αθήνα Δεκέμβρης 1985, σ.374, δραχμές 600. Το «Γίγαντες Ταπεινοί» με μικρή εισαγωγή του Κωστή Κυριακίδη, Κύπρος, Αθήνα Οκτώβριος 1991, σ.248, δρχ.1400 και το «Ασάλευτο Θεμέλιο» σε πρόλογο και επιμέλεια Κώστα Σαρδελή, Αθήνα, Οκτώβριος 1993, σ.148, δρχ.1200. Και οι τρείς αυτοί τόμοι, με επιλογή κειμένων του Φώτη Κόντογλου από διάφορες εφημερίδες, κυρίως όμως, από την «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», υπήρξαν πολύτιμοι δείκτες στην κατανόηση της σκέψης του, των πιστεύων του, της άοκνης και διαρκούς προσπάθειά του στην εποχή του, να κρατήσει ψηλά το χριστιανικό φρόνημα της ορθοδοξίας να επανευαγγελίσει θα τολμούσαμε να γράφαμε, την ελληνική κοινωνία και τον χώρο της εκκλησίας. Να μας γνωρίσει με απλό, κατανοητό τρόπο και καθαρή λαϊκή γραφή την πατροπαράδοτη ορθόδοξη παράδοση των ελλήνων. Να αφυπνίσει συνειδήσεις, να μας επαναγνωρίσει κείμενα και πρόσωπα, γραπτά και καταστάσεις που είχαν λησμονηθεί ή απορριφθεί από τους σύγχρονους της εποχής του έλληνες λαϊκούς και εκκλησιαστικούς φορείς και  άτομα που είχαν μπει σε ένα ξέφρενο ράλι μιμητισμού δυτικών προτύπων ζωής και συμπεριφορών. Ο Κόντογλου, ένας παραμυθάς, ταξιδευτής της Ανατολής, μας ταξίδευσε με τον πεζό του λόγο σε κάθε γωνιά της ελληνικής γης, αναστύλωσε ερείπια και χαλάσματα που οι άλλοι συμπατριώτες του έλληνες δεν θα επισκέπτονταν, ή δεν ενδιαφέρθηκαν να μας μιλήσουν για αυτά. Έφερε στην επιφάνεια μια ζώσα πνοή, την πνοή και φωνή της Ρωμιοσύνης η οποία είχε εξαπλωθεί ως πνεύμα Θεού πάνω από τα μέρη και τα τοπία, τα χώματα του Ελληνισμού καθώς ιστορικά, ο Ελληνισμός συρρικνώνονταν μέσα στο χρόνο. Το Βυζάντιο και ο Κόσμος του, το πολυπολιτισμικό πρόσωπό του, το πολυσυλλεκτικό και θρησκευτικά ανοιχτό ήταν η πηγή από την οποία αντλούσε την δύναμή του το εικονοστάσι της ζωής και της έμπνευσής του. Οι ρίζες του-όπως και των άλλων Μικρασιατών- ήσαν βαθιές και πολύχυμες, οι χυμοί τους άρδευαν το σώμα της Ρωμιοσύνης. Ο Φώτης Κόντογλου υπήρξε ο κύριος εξερευνητής της Ρωμιοσύνης και του πολιτισμού που αυτή κόμιζε στους αιώνες. Με την γραφή, την ζωγραφική, τον λόγο του και την παρουσία του, αυτός ο μικρός στο δέμας έλληνας ανατολίτης σήκωσε στους ώμους του την ταυτότητα ενός έθνους. Άλλες φορές το έπραττε αυτό με οξύ λόγο, με ακραίες εκφράσεις, με βίαιες λεκτικές αναφορές και καταγγελίες, άλλες φορές με ηπιότερο τρόπο, με λόγο νηφάλιο, γλώσσα πολύχρωμη ύφος ειρηνικό, πάντοτε όμως είχε στην σκέψη και την ψυχή του την επανεύρεση της ελληνικής αυτογνωσίας της ανάδειξης της ελληνικής παράδοσης, του αυθεντικού προσώπου του Ελληνισμού και της Ελληνικότητας. Ήταν ένα από τα κύρια πνευματικά μέλη της Γενιάς του 1930 το οποίο ακολουθώντας έναν προσωπικό και απόμακρο δρόμο, ένα μοναχικό μονοπάτι εξερεύνησης, διαθέτοντας πληθωρική φύση και συγγραφική και ζωγραφική- αγιογραφική ικανότητα, προσπάθησε με έναν λαϊκό τρόπο έκφρασης και γραφής, κατανοητή σε όλους εμάς να συνδεθεί και να μας συνδέσει με τις στιγμές και τα επιτεύγματα της Ρωμιοσύνης, να μας μιλήσει και να μας δείξει το τι κρύβουν τα ιερά χώματα της ελληνικής ιστορίας και παράδοσης. Ήταν ένας από τους πλέον φωτισμένους διδαχούς της Γενιάς του 1930, του οποίου η ζωτικότητα και το ήθος δεν εξαντλήθηκε σε μιμητισμού μονοπάτια και επικοινωνιακές δημόσιες σχέσεις καταξίωσης, αλλά με την σκληρή δουλειά του σε κάθε τομέα που καταπιάστηκε με τις γνώσεις και τα διαβάσματά του, την σταθερή του πίστη και ένα είδος παιδικής αγνότητας και αφέλειας έγραφε, ζωγράφιζε, αγιογραφούσε, μετέφραζε, αναστήλωνε, φιλοτεχνούσε εκδόσεις, με δυό λόγια ζούσε και ανέπνεε σε ένα "αγιορείτικο" κλίμα κάπως παράξενο και αλλόκοτο για τους γύρω του, αν και, η αναγνώρισή του, ήρθε από πολύ νωρίς, με το πρώτο του βιβλίο το «Πέδρο Καζάς» αλλά και την «Βασάντα». Κείμενα και αφηγήσεις, μεταφράσεις, διασκευές σε ένα κλίμα ονείρου, εξωτικής ατμόσφαιρα, αλησμόνητων εντυπώσεων, ποιητικού ύφους, ανατροπής της συγγραφικής τάξης, παραμυθιακής πρόθεσης, συναξαριστικής εξιστόρησης. Στο έργο του, συνυπάρχουν αρμονικά οι πειρατές και οι άρχοντες, ο Άμλετ και ο Ροβινσώνας Κρούσος, μέλη της οικογένειάς του (η γυναίκα και η κόρη του, φιλικά του πρόσωπα και πνευματικοί συνοδοιπόροι ) και ο Τίμων ο Αθηναίος του άγγλου ελισαβετιανού δραματουργού Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Οι άγιοι και όσιοι της ορθοδοξίας, οι νεομάρτυρες και απλοί ανώνυμοι ψαράδες των νησιών, οι καραβοκύρηδες και οι πειρατές. Η  σύγχρονη κοινωνική και τεχνολογική πραγματικότητα της εποχής του, ο κινηματογράφος και το παραμύθι, οι ταξιδιωτικές εμπειρίες από άγνωστες χώρες, φυλές και πολιτισμούς. Ο Ιώβ και τα πάθη του και ο Βλάσιος Πασκάλ. Η Τασίτσα και οι μεγαλομάρτυρες άγιοι. Ο Μυστράς και τα άλλα κάστρα της Ελλάδος. Καστρολόγος και αρθρογράφος, μεταφραστής και διασκευαστής, εθνικός και οικουμενικός πολυταξιδευμένος, αναστηλωτής και παραδοσιακός, φανατικός ορθόδοξος και στοχαστής της ανθρώπινης ζωής και των προβλημάτων της. Ελπιδοφόρος. Πιστός και άπιστος μέσα στο κουκούλι της ορθόδοξης σωτηριολογίας του. Αριστουργηματικός και ακατανόητος. Παιδί των θαυμάτων, των αισθήσεων και ροζιασμένος εικονογράφος της πραγματικότητας. Ένας εξαγιασμός της φύσης και του ανθρώπου στο όνομα του Χριστού. Επιφυλλιδογράφος και εξαίρετος αγιογράφος, περιπλανητής και απομόναχος. Ερημίτης και κοσμοπολίτης του πνεύματος. Ένας Ρωμιός Έλληνας άλλες φορές προφητικός και ελάχιστες «λιβελογράφος» στο όνομα της καθαρότητας της πίστης και της παράδοσης των προγόνων. Ανατολίτης Ρωμιός από μασίφ βυζαντινό καλούπι και όχι Έλλην από πολυσυλλεκτικό δυτικό εκμαγείο.

     Οι τρείς παραπάνω τίτλοι βιβλίων που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «Ακρίτας» ενώ μας έδωσαν την δυνατότητα να γνωρίσουμε τον αρθρογράφο και εβδομαδιαίο (Κυριακή ή Σάββατο) επιφυλλιδογράφο κυρίως στην εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» αλλά και σε άλλα έντυπα, βλέπε «Ορθόδοξο Τύπο», «Καθημερινή», από ανέκδοτο υλικό, ο Φώτης Κόντογλου από το 1948 μέχρι τον θάνατό του δημοσίευε κείμενα και άρθρα του σε διάφορα έντυπα. Βλέπε παραδείγματος χάριν την συμμετοχή του στο αφιέρωμα του Πειραιώτικου περιοδικού «Πειραϊκά Γράμματα» στα «ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ» τεύχος 2/ Μάιος 1940 των Ισιδώρα Καμαρινέα και Κλέαρχου Στ. Μιμίκου, και το κείμενο «ΡΑΝΑΤΩΣΑΝ ΓΛΥΚΑΣΜΟΝ ΤΑ ΟΡΗ» (ΤΑ ΑΝΘΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ), σ.65-67 που υπογράφει ως Φ. Κόντογλους. Το καλογραμμένο κείμενο δεν συμπεριλαμβάνεται στους παραπάνω τρείς τόμους, μνεία για αυτό κάνει ο Ιωάννης Χατζηφώτης. Το τεύχος ανατυπώθηκε πριν λίγα χρόνια από ημερήσια καθημερινή πολιτική εφημερίδα και προσφέρθηκε στο αναγνωστικό κοινό της, από όπου την ανατύπωση προμηθεύτηκα. Παρενθετικά να σημειώσουμε ότι κυκλοφόρησαν 4 τεύχη του περιοδικού της πρώτης του περιόδου, και εξακολούθησε κανονικά ως "ΓΡΑΜΜΑΤΑ" από το 1942 και κατόπιν. Αν εξαιρέσουμε τα «Προλεγόμενα» και την Επιμέλεια του ενός τίτλου από τον φίλο και μαθητή του, συνοδοιπόρο του στην πίστη Παντελή Β. Πάσχο, τα κείμενά του, δημοσιεύονται-όσα επιλέχθηκαν- δίχως άλλα στοιχεία, ημερομηνίες, σελίδες, θεματικές ή άλλες ενότητες στις οποίες μπορούμε να τα κατατάξουμε ώστε να τα εξετάσουμε και συνεξετάσουμε ανετότερα. Ο Πάσχος στις «Επισημειώσεις» στο τέλος του βιβλίου «Ευλογημένο Καταφύγιο», σ.369-372 διευκρινίζει τα εξής: «Η κατάταξη των άρθρων δεν είναι χρονολογική, αλλά προσπαθεί να δώσει στις ενότητες μια εννοιολογική και θεματική ομοιογένεια, όσο είναι μπορετό αυτό, σε άρθρα με τόση ποικιλία» Ενώ μαζί με τις ευχαριστίες του στον κ. Διαμαντούρο ο οποίος έχει μεγάλο μέρος του Αρχείου του Φώτη Κόντογλου και στην Εθνική Βιβλιοθήκη, καταρτίσαμε «τον παρακάτω πίνακα, όπου φαίνεται ο τίτλος, ο υπότιτλος και η πρώτη δημοσίευση του κάθε άρθρου. Για ευκολία του αναγνώστη, ακολουθούμε την σειρά που έχουν τα κείμενα σε τούτο το βιβλίο», σ.369-370. Ο επιμελητής και ανθολόγος διαμερισματοποιεί το υλικό του σε 3 ενότητες. Α΄, Αγαπημένο καταφύγιο 16 κείμενα διαφόρων χρονολογιών. Β΄ Βλογημένη Ελλάδα, 15 κείμενα και Γ΄ Ανεξιχνίαστα μυστήρια, 13 κείμενα. Από αυτήν την πρώτη μαγιά αναδημοσίευσης από τον έντυπο τύπο και ανέκδοτο υλικό, ερανίζονται και τα υπόλοιπα βιβλία με ελάχιστες συμπληρώσεις δίχως άλλα πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία καλύτερης εξέτασης. Ο τόμος «ΓΙΓΑΝΤΕΣ ΤΑΠΕΙΝΟΙ» χωρίζει με κεφαλαία γράμματα σε 5 κεφάλαια τα κείμενα, ενώ ο τόμος «ΑΣΑΛΕΥΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ» περιέχει 16 συνολικά άρθρα δίχως άλλα στοιχεία. Έχοντας-όπως και όλοι όσοι αγαπούν τον Φώτη Κόντογλου-αυτό το υλικό μπροστά μου, αποφάσισα να καταφύγω στην αποδελτίωση απευθείας από την εφημερίδα των κειμένων αυτών. Τα γραφόμενα του Παντελή Β. Πάσχου μου έδειξαν το ριψοκίνδυνο της αποδελτίωσης μια και, όπως ορθά μας λέει, η ποικιλία των «Κυριακάτικων Θεμάτων» η αλληλοσυσχέτιση των θεμάτων, η επαναφορά και προσέγγιση της ίδιας θεματικής ενότητας πχ. τα εκκλησιαστικά και θρησκευτικά θέματα είναι τέτοια και σε μεγάλη συχνότητα ώστε να μην υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές μεταξύ τους. Φυσικά, υπάρχει η ανάλυση σε κάθε κείμενο ξεχωριστά από τον συγγραφέα. Διαπιστώνουμε την εξέλιξη της σκέψης του Κόντογλου, της θεματικής έρευνας, της προσωπικής του παρατήρησης, της έκθεσης των ταξιδιωτικών του εντυπώσεων, της στάσης σε συγκεκριμένα τοπόσημα ή πρόσωπα, καταστάσεις και παθογένειες κοινωνικές και πνευματικές της ελληνικής φυλής, των ιθυνόντων της εποχής του που τον εξοργίζουν, τον κάνουν να αντιδρά ήπια ή λιγότερο ήπια, πάντα κάτω από το πρίσμα του απλού, καθημερινού έλληνα ορθόδοξου πιστού αυτής της χώρας. Ο Κόντογλου εντοπίζει το πρόβλημα, το αναλύει μέσα στα χρονικά και συγγραφικά όρια μιάς στήλης μονής ή διπλής της εφημερίδας και εκθέτει τις απόψεις του προτείνει λύσεις, εστιάζει αδιέξοδα και στα κείμενά του με αρχή, μέση και τέλος, δηλώνει το στίγμα του μηνύματός του. Η πλειάδα των δημοσιεύσεων-και σε άλλα έντυπα-οι αγιογραφικές του και ζωγραφικές βιοποριστικές ενασχολήσεις και άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες φανερώνουν έναν δημιουργό με  αστείρευτες και πολυσχιδείς δυνάμεις και αντοχές. Σε πολλά κείμενά του, μετά το τέλος, είτε μας δίνει σε δυό τρείς γραμμές διευκρινιστικές πληροφορίες, που θεωρεί ότι διευκολύνουν την ανάγνωση, είτε παραθέτει μικρό λεξιλόγιο, είτε απαντά σε γράμματα και ερωτήματα των αναγνωστών. Αυτήν την φόρμα της σελίδας της εφημερίδας προσπάθησα να μεταφέρω σε αυτό το σημείωμα για τον Φώτη Κόντογλου, προσθέτοντας και τις αντίστοιχες σελίδες καθώς και τις ημερομηνίες εκείνες που δεν δημοσιεύει κείμενά του.

Ένα τεχνικό πρόβλημα εκ μέρους της Εθνικής Βιβλιοθήκης, έκανε δύσκολη την πρόσβαση στο ψηφιοποιημένο υλικό και έτσι από την μεριά μου σταμάτησα την καταγραφή. Σε αυτό το πρώτο μέρος μεταφέρω τις χρονιές που είχα αποδελτιώσει και διαβάσει ταυτόχρονα, κατά χρονολογική σειρά δημοσίευσή τους. Ενώ στο δεύτερο σημείωμα με την αρθρογραφία του θα μεταφέρω και τις υπόλοιπες χρονολογίες, ώστε να έχουμε όλο το υλικό μπροστά μας προς εξέταση, επαναταξινόμιση και έρευνα.

     Δεν χρειάζεται να σημειώσω ότι, δεν ανέτρεξα μόνο στις συγκεκριμένες σελίδες που εντοπίζαμε το συγγραφικό υλικό αλλά, ενέδιδα στον πειρασμό να βλέπω όλο το σώμα της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» που την ξεφύλλιζα για πρώτη φορά και μάλιστα από το σπίτι μου με την άνεσή μου, κάτι που καθυστερούσε την αποδελτίωση αλλά άξιζε τον κόπο και το χρόνο. Τα άρθρα και τα κείμενα δεν αντιγράφονται, αν θελήσεις να μεταφέρεις τα κείμενα θα πρέπει να τα αντιγράψεις με στυλό πρώτα σε ένα τετράδιο και μετά να τα αντιγράψεις με το πληκτρολόγιο στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και να τα επεξεργαστείς ή να τα χτενίσεις γλωσσικά.

      Έμεινα κατάπληκτος από την απίστευτη πολιτική παθογένεια εκείνης της περιόδου που, εμείς οι νεότεροι, την γνωρίζουμε από τα ιστορικά βιβλία και τα κινηματογραφικά ντοκιμαντέρ. Από τις εκπληκτικές ομοιότητες παρόμοιων κοινωνικών και πολιτικών συμβάντων, ατομικών παθογενειών. Ληστείες, εγκλήματα, δολοφονίες γυναικών, απαγωγές μικρών παιδιών και άλλα αρνητικά συμβάντα, ίσως σε μικρότερη κλίμακα, τηρουμένων των ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών, των εθίμων της εποχής. Άνθηση και παρακμή της ελληνικής κοινωνίας χέρι-χέρι. Σαν να μην άλλαξε σχεδόν «μία μέρα», μόνο που σήμερα, εν έτη 2022, όλα γίνονται πιο δημόσια, φωνακλάδικα, δίχως ατομικές συστολές, φωναχτά, αψιθύριστα, υπερβολικά, πομπώδη, και τεχνηέντως εμπορικών σκοπιμοτήτων. Θεαματικά ανεκτά. Ο ειδησεογραφικός κουρνιαχτός της τηλεοπτικής οθόνης, των ραδιοφωνικών δεκτών και των σόσιαλ μίντια δεν έχει σταματημό σε σημείο να μην ακούγεται τίποτα, να λησμονούνται μετά τον τηλεοπτικό χρόνο της είδησης και της διαρκούς αποσπασματικής αναπαραγωγής της. Ένας δημοσιογραφικός λόγος επαναλαμβανόμενος, υπερβολικός, υποχείριος του διαφημιστικού τηλεοπτικού παιχνιδιού δίχως κανόνες και ουσία. Μία παρωδία αρνητικών ειδήσεων στην σκηνή της σύγχρονης ζωής των όσων συμβαίνουν έξω από τα τηλεοπτικά στούντιο. Όλοι κραυγάζουν για όλα, όλοι έχουν γνώμη και άποψη για τα πάντα σε ένα ατέλειωτο και απέραντο γαϊτανάκι άσκοπης πληροφόρησης, συνηθισμένης τιποτολογίας και σαχλαμαρίστικης επαναλαμβανόμενης ατμόσφαιρας, διάθεσης και αναπαραγωγής στο όνομα της τηλεθέασης και της αύξησης της διαφημιστικής πίτας, του γεμίσματος του επαγγελματικού δημοσιογραφικού χρόνου. Στην εύκολη δικαιολογία ότι αυτό πουλάει, αυτό θέλει ο κόσμος. Όλοι εμείς που μας τσουβαλιάζουν τηλεοπτικώς. Μία Κοινωνία σε κρίση, μία δημοκρατία σε επιθανάτιο ρόγχο. Τα πάντα στην ζυγαριά του πλουτισμού, ακόμα και η κριτική της σήψης του καπιταλιστικού συστήματος γίνεται με όρους κέρδους και υπερκέρδους αναπαραγωγής. Ποδοπατηθήκαμε οικεία βουλήσει και συναφείς με τον εύκολο πλουτισμό σκοπιμότητες. Τους θυελλώδεις όμως αυτούς σκοτεινούς και καταστροφικούς ανέμους της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας, της ίδιας μας της ζωής, δεν μπορείς να τους αναχαιτίσεις ως δια μαγείας, πατώντας ένα ηλεκτρονικό κουμπί που θα φέρει την περιπόθητη αλλαγή, όταν μάλιστα, οι ερμηνευτικοί μας φακοί προέρχονται κυρίως, από τον χολιγουντιανό αμερικάνικο εξαγώγιμο κοινωνικό και ατομικό τρόπο ζωής του καθενός μας,, προπαγάνδας και προβολών βίου και κοινωνικών και προσωπικών σχέσεων και προτύπων. Οι σύγχρονες κοινωνίες έγιναν υποσύνολα-κακά κακέκτυπα- της χολιγουντιανής αμερικάνικης κινηματογραφικής πραγματικότητας που παρακολουθούν οι εξαθλιωμένοι λαοί στους καναπέδες τους τρώγοντας ποπ κορν και πίνοντας κόκα κόλα. Η αστερόεσσα υπερδύναμη κατόρθωσε να «επιβάλλει» το μοντέλο ζωής της δικής της δημοκρατικής καταναλωτικής πραγματικότητας και ιστορικής παράδοσης. Είναι ίσως η μόνη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου δίχως ιστορικό παρελθόν- τρείς μόνο αιώνες τοπικής ιστορίας- η οποία κατόρθωσε να παράγει πολιτισμό και να τον εξάγει σε όλη την υφήλιο ως την μόνη λύση βίου και παραγωγής κοινωνικής πραγματικότητας, δίχως ιδεολογικό πρόσημο, παρά μόνο εμπορικό, χρηματιστηριακό, τραπεζικό. Το αμερικανικό θαύμα έγινε το όνειρο κάθε λαού παγκοσμίως. Και αυτό επιτεύχθηκε με την οικονομία, την στρατιωτική ισχύ και την τέχνη του κινηματογράφου. Οι Κοινωνίες όμως, οι παραδοσιακές, δεν δομούνται και ποδηγετούνται από τα υλικά του παρόντος χρόνου μόνο, αλλά και από τα αρχαία της ιστορικής τους παράδοσης θεμέλια, μνήμες ζωής του παρελθόντος που χάνεται στο βάθος του χρόνου. Εδώ ίσως βρίσκεται και το κομβικό κάθε φορά σημείο αλλαγής των κοινωνιών. Τι γκρεμίζεις, τι κρατάς, και τι καινούργιο προτείνεις ως εναλλαγή, τρόπων διαβίωσης και καλυτέρευσης συνθηκών για την χώρα σου, τον τόπο σου, την ήπειρο που ανήκεις, παγκοσμίως, τον λαό σου. Τι παζαρεύεις από το παρελθόν σου, τι αναδιανέμεις από το παρόν σου, τι δεν σπαταλάς από το μέλλον σου. Μέσα από τις γενικές και ευρύτερες αλλά και ειδικότερες ιστορικές συνθέσεις και κοινωνικές περιστάσεις γεννιέται το νέο, το καινούργιο, το αναθεωρητικό, το ανατρεπτικό, το άγνωστο μελλοντικό. Και η ζωή συνεχίζεται με ιστορικές ραδιουργίες και τυχοδιωκτικά θαύματα εκ των υστέρων ερμηνευμένα.

Διαβάζοντας τα πολιτικά άρθρα και τις άλλες κοινωνικές ειδήσεις της εποχής, τα κείμενα των ελλήνων συνεργατών συγγραφέων της παλαιάς πολιτικής εφημερίδας, αντιλήφθηκα ότι οι καιροί αλλάζουν, τα εκατοντάδες προβλήματα και αδιέξοδα όμως παραμένουν σχεδόν τα ίδια για τον άνθρωπο ως μονάδα και ως σύνολο. Κινούνται μέσα στο ίδιο περίγραμμα αντιμετώπισης ζωής, σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο. Σήμερα, ασφαλώς, εξαιτίας της τεχνολογίας και των τεχνολογικών επιτευγμάτων το Ιστορικό γεγονός, το πολιτικό και το στρατιωτικό, συμβαίνει μπροστά στα μάτια σου, την στιγμή που το βλέπουμε μπροστά στις οθόνες μας το συν-γράφουμε, συμβαίνει στο εδώ και τώρα, και εσύ, γίνεσαι συμμέτοχος πριν προλάβεις να αντιδράσεις να κατανοήσεις την έκβασή του, αποδεκτείς ή αντιδράσεις στο αποτέλεσμα στους όρους του. Ο βομβαρδισμός είναι διττός με τα όπλα και την δημοσιογραφική είδηση, προβολή στην ακτίνα των αισθήσεών σου.

     Σε ένα πρώτο επίπεδο γενικής ανάγνωσης της παλαιάς πολιτικής εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» ηλεκτρονικά, έχεις την ευχαρίστηση να ταξιδεύσεις πίσω στο χρόνο, να πληροφορηθείς για ζητήματα της ντόπιας και διεθνής πολιτικής σκηνής, να πληροφορηθείς για μεγάλες φυσιογνωμίες της πολιτικής ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας των προηγούμενων αιώνων. Οι σελίδες της σε «μπουκώνουν» ενημερωτικά σε γνώσεις και πληροφορίες όχι μόνο για καλλιτέχνες και διανοούμενους για τις τέχνες και τα γράμματα, αλλά και για τις επιστήμες, για τα τεχνολογικά και ιατρικά επιτεύγματα, για τον χώρο της μόδας και τα άλλα γυναικεία ζητήματα. Με έναν λόγο απλό μία δημοσιογραφική γραφή κατανοητή, δίχως ακρότητες-ενδεχομένως να προσπεράσουμε τα πολιτικά και καθεστωτικά ελληνικά καθέκαστα- και ο πλέον αδαής αναγνώστης μπορεί να πληροφορηθεί τα πάντα. Από το τι παίζεται στους κινηματογράφους και τις θεατρικές αίθουσες έως τις νέες εκδόσεις περιοδικών και εφημερίδων, βιβλίων και συνεντεύξεις ηθοποιών και εικαστικών δημιουργών που μεσουρανούσαν εκείνες τις δεκαετίες και διαμόρφωναν το καλλιτεχνικό και πνευματικό περιβάλλον. Συμβάντα της εποχής της κυκλοφορίας της εφημερίδας και των προγενέστερων χρόνων. Η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» Ανεξάρτητος Πρωινή Εφημερίς, κυκλοφόρησε από το 1944 έως το 1967 χρονιά της επιβολής της επτάχρονης δικτατορίας, ήταν ένας προάγγελος της εφημερίδας «Ελευθεροτυπίας» αν δεν λαθεύω. Δεν μιλώ για την «Αθηναϊκή» γιατί είχε αρχίσει να κυκλοφορεί εκείνες τις δεκαετίες. Κυκλοφορούσε σε μεγάλο σχήμα, έξι ή οκτώ σελίδων ενώ το Κυριακάτικο φύλλο της ήταν πλουσιότερο σε εσωτερικές και εξωτερικές ειδήσεις σε 12 ή 16 φύλλα και πλουσιότερο καλλιτεχνικά. Διευθυντής ήταν ο Πάνος Β. Κόκκας. Αρχισυντάκτης ο Γ. Ανδρουλιδάκης και Αρθρογράφος ο Θ. Παπακωνσταντίνου. Ο τελευταίος αν είναι ο Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου ήταν το άτομο που μέσα στην επταετία έγραψε την «Πολιτική Αγωγή» αν δεν κάνω λάθος. Το δημοσιογραφικό και άλλο επιτελείο της, των ξένων ανταποκριτών της ήταν εκλεκτό και επιλεγμένο. Αποτελούνταν από νέους τότε, καθηγητές, πολύπειρους συγγραφείς, ταλαντούχους δοκιμιογράφους, έμπειρους κριτικούς βιβλίων, κριτικούς θεάτρου και των καλών τεχνών, αρχαιολόγους, καταγραφείς της τέχνης του χορού και της μουσικής. Λόγιους και διανοούμενους, αρθρογράφους και επιφυλλιδογράφους, βραβευμένους συγγραφείς από διάφορα της Ελλάδος μέρη. Ακαδημαϊκοί και επιλεγμένοι ξένοι ιστορικοί και ανταποκριτές που είχαν την δική τους θέση στις σελίδες της. Η ύλη της είχε μεγάλη ποικιλία. Από παρτίδες σκάκι έως τις νέες κολεξιόν, ζητήματα μόδας, που αφορούσαν την γυναίκα και τον κόσμο της. Πλούσιο αστυνομικό ρεπορτάζ, ναυτιλιακό γραμμένο από πειραιώτες δημοσιογράφους, και εκατοντάδες καλλιτεχνικές ειδήσεις και ανταποκρίσεις. Ο Φιλοτελισμός και ο κόσμος του είχε συχνή παρουσία γραμμένη από τον Κώστα Στεφανουδάκη. Ο Κόσμος και τα πρόσωπα του ελληνικού και του ξένου ευρωπαϊκού χορού και της χορογραφίας αντιπροσωπεύονταν συχνότατα από τα άρθρα του Κώστα Νικολς και άλλα ανώνυμα σημειώματα. Η Μουσική από τον Δημήτρη Χαμουδόπουλο και άλλους. Διαβάζουμε κείμενα για την Μουσική από τον Λέοναρντ Μπερνστάιν. Η Θάλεια Ν. Κολυβά γράφει για την ελληνική χειροτεχνία και άλλα λαογραφικής υφής θέματα. Η ηθοποιός και μεταφράστρια Τασσώ Καββαδία (η γνωστή Βλαχοπουλική Κοκάλο) είναι μόνιμη συνεργάτης και αρθρογράφος για προβλήματα και ζητήματα που αφορούν την γυναίκα και τον κόσμο της. Σε ευρύτερα ειδησεογραφικά ζητήματα και ανταποκρίσεις είναι ο δημοσιογραφικός λόγος της Μαρίας Ρεζάν. Ο ευαγγελιστής ιεροκήρυκας Σπύρος Ζωδιάτης έχει συχνή παρουσία. Ο κόσμος της εργασίας έχει την στήλη και την σελίδα του. Το ίδρυμα κοινωνικών ασφαλίσεων το γνωστό μας ΙΚΑ έχει την δική του έντονη παρουσία και ειδησεογραφική στήλη, όπως και οι συνταξιούχοι. Ο Ελευθερόστομος σχολιασμός είναι καθημερινός στην δεύτερη σελίδα, καθώς και η φωτογραφική παρουσίαση των νέων κινηματογραφικών ταινιών. Ξένων και Ελληνικών παραγωγών της εποχής. Μια πλειάδα ονομάτων και σταρ της τότε εποχής. Το πρόγραμμα του ραδιοφώνου, Α΄, Β΄, και Τρίτο πρόγραμμα, μέχρι την έλευση των πρώτων τηλεοπτικών δεκτών. Συχνότατη σε συνέχειες η δημοσίευση ξένων μεταφρασμένων μυθιστορημάτων, πολιτικών ιστορικών και προσώπων της ιστορίας, στις «Εικόνες μιάς αλησμόνητης εποχής», Στις σελίδες των «Ιστορικών Ντοκουμέντων» στην δημοσίευση απομνημονευμάτων ιστορικών και πολιτικών, του στρατηγού Σαρλ Ντε Γκώλ, σχετικά με τον αμερικανό πρόεδρο Άικ Αϊζενχάουερ, τον Αβραάμ Λίνκολ, την δολοφονία του αμερικανού προέδρου Τζών Κέννεντυ, του Αιγυπτίου προέδρου Γκαμάλ Αμπντελ Νάσερ, του ηγέτη της Κίνας Μάο Τσε Τουνγκ και του σοβιετικού προέδρου Κρουτσώφ, του Φιντέλ Κάστρο. Ηγετών των παλαιών ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών και δυναστειών. Φραγκίσκος Ιωσήφ, αυτοκράτειρα Σίσυ, Ροβεσπιέρος και πολλοί άλλοι. Η παρουσία ευρωπαίων φιλοσόφων είναι συχνή, όπως του υπαρξιστή Σ. Κίργκεγκορ, του Ζαν Πωλ Σαρτρ και άλλων. Συνεχής και πλούσιες είναι οι σελίδες που αφορούν τις εικαστικές τέχνες. Παρουσιάσεις Εκθέσεων Ζωγραφικής, Αναμνήσεις και σχολιασμός δεκάδων ευρωπαίων ζωγράφων. Πάμπλο Πικάσο, Σαλβατόρ Νταλί, Τζιακομέττι, Μπρακ, πολλών γλυπτών. Ο τεχνοκριτικός Τώνης Σπητέρης γράφει και μας ενημερώνει συχνότατα το ίδιο και η Μαρία Αναγνωστοπούλου, αλλά και πολλοί ξένοι ανταποκριτές. Εκατοντάδες είναι και οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις και αναμνήσεις από την ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο από έλληνες συγγραφείς. Πόλεις τοπόσημα της ιστορίας και του πολιτισμού, χώρες με πλούσια αξιοθέατα. Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία.. Ανταποκρίσεις από χώρες του εξωτερικού. Σταθερές παρουσιάσεις νέων ελληνικών εκδόσεων, τίτλοι βιβλίων αλλά και ξένων, που υπογράφουν ο Ω, και ο R. ψευδώνυμα γνωστών συγγραφέων. Κυκλοφορίες νέων τίτλων περιοδικών και εφημερίδων. Πολλές ιατρικές ειδήσεις και συμβουλές, ιατρικά επιτεύγματα και θεραπείες, σύγχρονα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας και πως αλλάζουν τις ζωές των σύγχρονων κοινωνιών και ανθρώπων του δυτικού κόσμου. Μέχρι και για το θέμα των εξωγήινων, αν υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες, φαίνεται  να ενδιαφέρουν τους αναγνώστες της εφημερίδας. Διαβάζουμε στις σελίδες της το κείμενο του μαθητή του Σίγκμουντ Φρόιντ, του Γκούσταβ Καρλ Γιουνγκ σχετικά με το ζήτημα. Πολλά αφιερώματα στην τότε κινηματογραφική βιομηχανία και την ιδιωτική ζωή των ηθοποιών. Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ και ο Σαρλώ με τα Απομνημονεύματά του μας γίνονται γνωστά. Ασφαλώς, δεν θα μπορούσε να λείψει η εσωτερική και ευρωπαική, παγκόσμια ιστορική επικαιρότητα και τα θέματα της αποικιοκρατίας και των εξεγέρσεων στον τρίτο κόσμο και στην άπω και μέση ανατολή. Οι ανταποκρίσεις από ξένα πρακτορεία, η πολιτική ελληνική αρθρογραφία και ο σχολιασμός με θέση και άποψη από την πλευρά της κεντρώας και κεντροαριστερής οπτικής. Η εφημερίδα υποστηρίζει τον Γέρο της Δημοκρατίας και το κυβερνητικό πρόγραμμά του. Καταδικάζει την αποστασία και το βασιλικό πραξικόπημα. Άρθρα σποραδικά δημοσιεύουν και αμιγώς αριστεροί πολιτικοί. Παρουσιάσεις γεγονότων και δράσεων τόσο από τον δυτικό κόσμο όσο και από τον τότε ανατολικό, την περίοδο της Σοβιετικής παντοδυναμίας. Πολλές οι ειδήσεις από την τότε υπερδύναμη του ανατολικού μπλοκ ή «σιδηρούν παραπετάσματος» Οι βασιλικές ειδήσεις, της ελληνικής τότε δυναστείας είναι συχνές, έχουν δικό τους μερίδιο στις σελίδες αλλά και των άλλων βασιλικών οίκων. Η εφημερίδα είχε και πολλές διαφημίσεις, ιδιαίτερα των τσιγάρων Παπαστράτου της Καπνοβιομηχανίας Κεράνης, Ηλεκτρικών οικιακών ειδών. Σχολών χορού (Κούλας Πράτσικα), Τεχνικών και Ναυτικών Σχολών του Πειραιά, Πυθαγόρας, Προμηθέας, Ναυτικών Σχολών κλπ. Συναντάμε να διαφημίζεται το περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης», το περιοδικό «Εποχές», η «Καινούργια Εποχή», η εφημερίδα «Αθηναϊκή» και άλλων εντύπων. Έχουμε διαφήμιση του Λεξικού του Ελευθερουδάκη, Ελληνικών Εγκυκλοπαιδειών. Κληρώσεις λαχείων και πρόγραμμα τηλεόρασης. Ορισμένοι από τους δημοσιογράφου κατάγονταν από την πόλη του Πειραιά, και έδιναν τις Πειραϊκές της ναυτιλίας και όχι μόνο ειδήσεις όπως ο Γεωργάκαλος. Συχνές οι ανοιχτές επιστολές προς την κυβέρνηση και το τότε παλάτι της εφημερίδας, με διάθεση «παρέμβασης» στα τότε κυβερνητικά και πολιτικά πράγματα από την πλευρά την Παπανδρεική. Η αρθρογραφία της όπως και των άλλων εφημερίδων δεν χρειάζεται να υπενθυμίσουμε ότι προσπαθούσε να επηρεάσει την κοινή γνώμη και να διαμορφώσει το ανάλογο πολικό κλίμα. Εξάλλου, η «Ελευθερία» ήταν η «ναυαρχίδα» της κεντρώας παράταξης. Η δημοσιογραφική της γλώσσα ήταν στρωτή κα κατανοητή, τα άρθρα της δεν ήταν μακροσκελή εκτός από ειδικές περιστάσεις που είχαν να κάνουν με εσωτερικές πολιτικές και συνταγματικές παρεμβάσεις από πολιτικούς ή το Παλάτι. Η αρθρογραφία πολιτικών ανδρών δεν είναι συχνή αλλά ουσιαστική αν την δεις στην εποχή της. Στην πρώτη σελίδα και στο κάτω δεξιό και αριστερό μέρος, συνήθως, δημοσιεύονταν σχεδόν οι καθημερινές επιφυλλίδες και λογοτεχνικά κείμενα, ταξιδιωτικές αναμνήσεις, άρθρα γνωστών ελλήνων συγγραφέων και λογίων όπως ο σταθερός συνεργάτης Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος και ο Σπύρος Μελάς και όχι μόνο. Ο Ιωάννης Φ. Κακριδής, καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης αρθρογραφεί για διάφορα ζητήματα από τον Κόσμο των Αρχαίων. Η αρθρογραφία μεταγενέστερα κυκλοφόρησε σε βιβλία του δασκάλου. Ο συγγραφέας και δοκιμιογράφος Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος υπήρξε σταθερός συνεργάτης της εφημερίδας γράφει και δημοσιεύει δεκάδες  λογοτεχνικά κείμενα, ταξιδιωτικά, άρθρα και μελέτες για έλληνες και ξένους λογοτέχνες σε συνέχειες, για ζητήματα θεωρητικά που αφορούν την ποίηση, το μυθιστόρημα, την τέχνη της γραφής, τις ποιητικές σχολές, το ύφος κλπ. Και πολλά κείμενα ευρύτερου ενδιαφέροντος επετειακά και μη και για γνωστούς μας ποιητές και λογοτέχνες. Ο Άλκης Θρύλος, η Ελένη Ουράνη η οποία κρατά την θεατρική κριτική και την κριτική βιβλίων στο περιοδικό «Νέα Εστία» και «Φιλολογική Πρωτοχρονιά» δημοσιεύει κείμενά της που έχουν σχέση με την λογοτεχνία και τα λογοτεχνικά γεγονότα, το θέατρο, ταξιδιωτικές της αναμνήσεις. Η πεζογράφος Μαρία Περικλή Ράλλη, «η Μαρίτσα μας» κατά τον πολιτικό και λόγιο Παναγιώτη Κανελλόπουλο, δημοσιεύει σε συνέχειες τις ταξιδιωτικές της αναμνήσεις από την Γερμανία και άλλες χώρες του παγωμένου Βορρά. Ο έλληνας εθνογράφος Παναγής Λεκατσάς γράφει σε συνέχειες για τον θεσμό της αρχαίας Μητριαρχίας, για τον Θνήσκων Θεό, περί Ψυχής, για πρόσωπα του αρχαίου δράματος και της αρχαίας θρησκείας και τραγωδίας. (τα άρθρα αυτά κυκλοφόρησαν μεταγενέστερα αυτόνομα από εκδοτικό οίκο «Κείμενα» και άλλους). Η παρουσία του Παναγή Λεκατσά είναι στις μέσα σελίδες. Ο μικρασιάτης Στράτης Μυριβήλης μας μιλά για την τέχνη της γραφής, δημοσιεύει τους στοχασμούς του και τους προβληματισμούς του είτε στην πρώτη σελίδα είτε σε εσωτερικές. Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Φρέντυ Γερμανός δημοσιεύει τα γλαφυρά κείμενά του. Η Αθηνά Καλογεροπούλου και η Σεμνή Καρούζου από τον χώρο της Αρχαιολογίας παρουσιάζουν τις νέες αρχαιολογικές ανασκαφές, τα αρχαιολογικά ευρήματα και άλλα ζητήματα από τον χώρο της Αρχαιολογίας. Η αρθρογραφική τους παρουσία και ενημέρωση, συνεχίστηκε στα μεταπολιτευτικά χρόνια στην πρωινή εφημερίδα Η «Καθημερινή». Ο Κωστής Λ. Μεραναίος έχει το δικό του κοινό και δημοσιεύει ποικίλα θέματα. Γνωστοί μας δοκιμιογράφοι και πεζογράφοι αρθρογραφούν και δημοσιεύουν κείμενα για έλληνες ποιητές και πεζογράφους. Διονύσιος Σολωμός, Άγγελος Σικελιανός, Νίκος Καζαντζάκης, Κώστας Καρυωτάκης, Κωστής Παλαμάς, Ανδρέας Καρκαβίτσας, Γεώργιος Βιζυηνός, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ανδρέας Κάλβος και πολλοί άλλοι παρελαύνουν και σχολιάζεται το έργο τους από τις σελίδες της εφημερίδας. Παρουσιάζονται μικρές μελέτες ή άρθρα για τα Νέα Ποιητικά ρεύματα στην χώρα μας και το εξωτερικό. τις σύγχρονες σχολές και τάσεις της τέχνης ποίησης και της πεζογραφίας, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Την τιμητική του έχει και ο αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, ενώ ιδιαίτερης φροντίδας τυγχάνει και το έργο και το πρόσωπο του Κωστή Παλαμά. Επίσης, δεν απουσιάζουν και οι ξένες ποιητικές και λογοτεχνικές παρουσίες και φωνές της εποχής. Έζρα Πάουντ, Τριστάν Τζάρα, Σαρλ Μπωντλαίρ, Αντρέ Μαλρώ, Τόμας Στερν Έλιοτ, Ιούλιος Βέρν, Πωλ Βαλερύ, Ράινερ Μαρία Ρίλκε Μαρσέλ Προύστ και πολλοί άλλοι. Η εφημερίδα καθιερώνει την σελίδα με την «Ανθολογία Νεοελληνικού Διηγήματος» και εμπλουτίζεται και με ξένα αντίστοιχα. Δεκάδες διηγήματα παλαιότερων διηγηματογράφων και μυθιστοριογράφων δημοσιεύονται σε σχεδόν ολοσέλιδες στήλες. Δεν λείπουν και οι συνέχειες από ξένα μεταφρασμένα μυθιστορήματα. Βλέπε τον γάλλο συγγραφέα Λουί Αραγκόν, την περίπτωση του Τόμας Μάν. Καθιερώνεται σελίδα με παρουσιάσεις πολιτικών και ιστορικών προσωπικοτήτων που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο κόσμο μας. Φυσιογνωμίες παλαιότερων εποχών. Παρακολουθούμε τις νέες εκθέσεις ζωγραφικής και το άνοιγμα και λειτουργία νέων αιθουσών. Ο Εικαστικός Κόσμος μάλλον υπερτερεί σε σχέση με τον λογοτεχνικό, με εξαίρεση την κριτική βιβλίων από τον Πέτρο Χάρη. Διαβάζουμε επιφυλλίδες για την Κυπριακή Ποίηση, την Ελληνική, έρευνα για τις Λαϊκές Δημόσιες Βιβλιοθήκες. Άρθρα για την συλλογή του Αλέξανδρου Ιόλα. Άρθρα για τον Κάρολο Δαρβίνο, τον Καντίνσκυ, τον Γιαν Παραντόφσκυ, τον Φρόιντ, τον υπνωτισμό, το Ύφος, την Φαντασία. Κείμενα της ελληνίδας μαθήτριάς του Φρόιντ Μαρίας Βοναπάρτη. Ο συγγραφέας και αρθρογράφος Νίκος Αγγελής σταθερός συνεργάτης της εφημερίδας παρουσιάζει την εκδοτική και πνευματική δραστηριότητα της Κρήτης. Φέρνει στην δημοσιογραφική επιφάνεια ανώνυμους λαϊκούς ποιητές της Μεγαλονήσου, φιλολογικά θέματα και άλλα από την ιστορία και τον πολιτισμό της Κρήτης. Ο Raymond Aron δημοσιεύει άρθρα για την ευρωπαϊκή πολιτική ιστορία (στις εκδόσεις Βίπερ κυκλοφόρησε η ιστορία του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου). Τους έλληνες ζωγράφους του 19^ου αιώνα τους μαθαίνουμε από εκτενές άρθρο. Ο εικαστικός Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας γράφει για την τέχνη του, ξετυλίγει το κουβάρι των απόψεών του, για τα ξένα εικαστικά ρεύματα. Ο πάντα ανήσυχος συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής, ανθολόγος Ρένος Αποστολίδης, δημοσιεύει μέσω ερωτήσεων του που απευθύνει σε γνωστούς πνευματικούς ανθρώπους και καλλιτέχνες, σε επιστήμονες την έρευνά του «περί Θανατικής ποινής» σε συνέχειες. Ενώ ο Άγγελος Τανάγρας μας μιλά για τα Αναστενάρια. Δημοσιεύονται άρθρα για την Λεξιθηρία και Λεξιπενία. Ο ταλαντούχος Μίνως Αργυράκης αρχίζει την σταθερή συνεργασία του με την «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» με την διπλή του ιδιότητα. «Τι είδε και τι σχεδίασε ο Μίνως Αργυράκης», του συγγραφέα και του σκιτσογράφου-ζωγράφου, γράφοντας τις ταξιδιωτικές του εμπειρίες και εντυπώσεις, σχολιάζοντας πρόσωπα και παραστάσεις, καταστάσεις, εικαστικούς, βλέπε Γιάννης Τσαρούχης, ή μας δίνει θαυμάσιες περιγραφές τοπίων που επισκέπτεται. Ξεχωρίζει το καλογραμμένο κείμενό του «Ο Πειραιάς: Μια βόλτα στο λιμάνι», αλλά και οι αφηγήσεις του από την περιοχή του Σόχου στην Αγγλία, την Γαλλία διαβάζονται με μεγάλη ευχαρίστηση. Αρχίζει την συνεργασία του και ο εκπληκτικός Μπόστ. Ο δραστήριος και πολύμοχθος συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης είναι από τις αγαπημένες θεματολογικές ειδήσεις της εφημερίδας. Είτε δημοσιεύονται παλαιότερες ανταποκρίσεις του από την περίοδο της κατοχής και την συνεργασία του με το BBC κατά την διαμονή του στην Μεγάλη Βρετανία την περίοδο του πολέμου, είτε έχουμε σε συνέχειες πεζά του, είτε ειδήσεις από τις κινηματογραφικές διασκευές των μυθιστορημάτων του, είτε από την μεγάλη απήχηση που είχε στο αμερικάνικο κοινό η μετάφραση της «Οδύσσειας» του στην αγγλική γλώσσα από τον Κίμωνα Φράϊερ, είτε έχουμε σε συνέχειες μυθιστορήματά  του, Ο Κρητικός Νίκος Καζαντζάκης με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο η παρουσία είναι έντονη στις σελίδες της εφημερίδας για αρκετές δεκαετίες. Ο ποιητής και πολιτικός Γιάννης Κουτσοχέρας δημοσιεύει πάνω από ένα κείμενά του για τον παλαιό πολιτικό και πρόεδρο της ελληνικής δημοκρατίας Αλέξανδρο Παπαναστασίου. Ο Γιάννης Γουδέλης συμμετέχει με κείμενά του. Δεν απουσιάζουν και τα άρθρα για τον Ανδρέα Κάλβο, τους επτανήσιους ποιητές, ο Άγγελος Σικελιανός, τον μουσικό Νικόλαο Μάντζαρο. Τις δεκαετίες της κυκλοφορίας της εφημερίδας, δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν από τις σελίδες της, η αρθρογραφία και τα κείμενά της επώνυμα και μη για το αρχαίο θέατρο, τον λόγο της αρχαίας τραγωδίας και κωμωδίας, οι παραστάσεις τους στα φεστιβάλ του εξωτερικού και των Αθηνών. Του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν και άλλων ιδιωτικών ελεύθερων σχημάτων. Ο ευφυής, πολυτάλαντος πειραιώτης, εκδότης και σκηνοθέτης, συγγραφέας Μάριος Πλωρίτης, αρχινά την συνεργασία του με την «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», στην αρχή με κινηματογραφικές παρουσιάσεις, νέες ταινίες, και σταθερά κρατά την στήλη παρουσίασης των νέων κινηματογραφικών προβολών και επεκτείνεται και στις παρουσιάσεις και τις κριτικές των νέων θεατρικών έργων που ανεβαίνουν στην θεατρική σκηνή, στο εθνικό, στα φεστιβάλ, στο εξωτερικό. Πέρα από τις θεατρικές του κριτικές, ο ταλαντούχος Μάριος Πλωρίτης, είναι και ο έλληνας ανταποκριτής της εφημερίδας σε ξένα καλλιτεχνικά φεστιβάλ, βλέπε περίπτωση της χώρας του Ισραήλ. Αν δεν λαθεύω, δεν έχουν αποδελτιωθεί και εκδοθεί οι θεατρικές του κριτικές, ούτε οι κινηματογραφικές. Θεατρικές κριτικές γράφει και ο συνεργάτης της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, Σπύρος Γιαννάτος. Κείμενα και δεικτικά σχόλια, πρωτοσέλιδα υπάρχουν για τον πειραιώτη σκηνοθέτη Δημήτρη Ροντήρη του οποίου την διαδρομή του Πειραϊκού Θεάτρου παρακολουθεί η εφημερίδα. Το ζεύγος Κατίνας Παξινού και Αλέξη Μινωτή έχει την δική του παρουσία στην ύλη των σελίδων. Ο Πλάτων Β. Μουσαίος, δημοσιεύει επίσης για τα «Ζητήματα του Θεάτρου μας», ο Κωστής Λ. Μεραναίος γράφει το «Μια Ιστορία του Θεάτρου», ο Σόλων Μακρής στα «Θέματα του Καιρού μας», ο Άλκης Θρύλος, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Δημήτρης Μυράτ γράφουν επίσης για ζητήματα Θεάτρου και ευρύτερου καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος. Ο παλαιός δοκιμιογράφος Πάνος Καραβίας δημοσιεύει πρωτοσέλιδες και όχι μόνο επιφυλλίδες και άρθρα του πολύ συχνά. Μεταγενέστερα, τα συγκέντρωσε τα περισσότερα να δεν λαθεύω σε ξεχωριστά βιβλία. Ο Θεσσαλονικιός Πέτρος Σπανδωνίδης δημοσιεύει κριτικές του, για τον Αλκιβιάδη Γιαννακόπουλο, ο ποιητής Γιώργος Βαφόπουλος κάνει κριτική βιβλίου. Σταθερός κριτικός των βιβλίων, των νέων εκδόσεων είναι ο συγγραφέας και διευθυντής του περιοδικού «Νέα Εστία» ο πολυγραφότατος και επιφανής Πέτρος Χάρης. Το όνομά του το συναντάμε και σε άλλα περιεχομένου κείμενα που αναφέρονται στην ελληνική λογοτεχνία, και σε διηγήματα. Πέρα από την σταθερή, στις μέσα σελίδες των κριτικών συνεργασιών του Πέτρου Χάρη,-συνήθως μικρές αλλά μεστές κριτικές του Χάρη, πολλές φορές δύο και τριών τίτλων μαζί-παρουσιάζονται και ανωνύμως, μικρές ανακοινώσεις και παρουσιάσεις βιβλίων και περιοδικών. Στην στήλη «Απ΄ ότι διαβάζουμε» Ιδιαίτερη παρουσία έχει και ο «Φορτούνιο» ο συγγραφέας που συνδέθηκε με την πόλη του Πειραιά Σπύρος Μελάς. Δεκάδες τα γλαφυρά χρονογραφήματα του έλληνα Ακαδημαϊκού και ανθρώπου του Θεάτρου, οι ταξιδιωτικές του αφηγήσεις, η επίκαιρη κειμενογραφία του. Η πεζογράφος Τατιάνα Σταύρου γράφει για τον έλληνα ποιητή Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλος ή γάλλο Ζαν Μωρεά. Δεν απουσιάζουν και τα αφιερώματα για την Επανάσταση του 1821, τον Ρήγα Φεραίο. Ο γερμανός ποιητής Ράινερ Μαρία Ρίλκε μεταφράζεται άψογα από την Τέα Ανεμογιάννη, ενώ, έχουμε και την παρουσίαση της Αυτοβιογραφίας του Τσάρλυ Τσάπλιν που κυκλοφόρησε εκείνα τα χρόνια. Πλούσια και η πολιτική και ιστορική ειδησιογραφία της εποχής. Πολιτικοί της Αμερικής, της Αφρικής, της Ασίας, της Ευρώπης παρελαύνουν από τις σελίδες της. Το Κυπριακό ζήτημα, η ΕΟΚΑ του Γρίβα, ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, οι διενέξεις των ελληνοκυπρίων με τους τουρκοκυπρίους σχολιάζονται συχνότατα στις σελίδες. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ με αντικειμενικότητα και νηφάλια ματιά παρακολουθεί και καταγράφει τα της ελληνικής και παγκόσμιας σκηνής και επικαιρότητας. Δεν ξεχνά να μας υπενθυμίσει ότι οι νεκροί στο Άουσβιτς ήταν 6.5000. 000 άτομα. Υπάρχει μία σταθερή αρθρογραφία για την τέχνη του Χορού και τα μυστικά του, τις παραστάσεις εντός και εκτός Ελλάδος. Διαβάζουμε ειδήσεις για τον Μωρίς Μπεζάρ και τα Μπαλέτα του 20^ου αιώνα αλλά και για τον Ρούντολφ Νουρέγιεφ και την Μαργκότ Φονταίην που μεσουρανούσαν τότε. Τον γνωστό Σερζ Ντιαγκίλεφ. Η τέχνη του Θεάτρου Σκιών, ο γνωστός μας Καραγκιόζης και τα απομνημονεύματα του Σπαθάρη είναι παρόν στις ειδήσεις της εφημερίδας. Στην δεύτερη εσωτερική αριστερή σελίδα, έχουμε την παρουσίαση όλων των τότε ελληνικών και ξένων ταινιών και των πρωταγωνιστών που προβάλλονταν ή θα προβάλλονταν στις ελληνικές αίθουσες, με πάρα πολλές ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Η παρουσία και η Θέση της Γυναίκας στην σύγχρονη κοινωνία και των γυναικείων θεμάτων είναι διαρκής στις σελίδες. Την γενική δημοσιογραφική παρουσίαση με κείμενά της έχει να επαναλάβουμε η ηθοποιός και μεταφράστρια Τασσώ Καββαδία. Η  γυναικεία μόδα έχει σταθερή παρουσίαση. Σαν ένα δημοσιογραφικό πρέταπορτέ». Η εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» όπως φαίνεται, προσπάθησε να αγκαλιάσει και να πλησιάσει το ελληνικό αντρικό και γυναικείο κοινό σε θέματα που αφορούν την καθημερινότητά του, την εμφάνισή του, την ψυχαγωγία του και την πολιτική του εικόνα και αυτό το πέτυχε. Το ίδιο πράττει και για την ελληνική νεολαία που παρουσιάζει το νέο της επαναστατημένο πρόσωπο μέσα από την αρθρογραφία και τον σχολιασμό του τι συμβαίνει και πως συμπεριφέρονται και αντιδρούν οι νέοι στις χώρες της ευρώπης και της αμερικής και στην Ελλάδα. Δεν τους αφιερώνει ξεχωριστή σελίδα ή στήλη αλλά αναφέρεται στα προβλήματά τους και τις ανησυχίες τους, στις φιλοδοξίες τους. Ενδιαφέρον μεταξύ άλλων παρουσιάζει και η παρουσίαση γάλλων συγγραφέων, βλέπε Ζαν Κοκτώ, του Αντρέ Μαλρώ, του αφροαμερικανού πεζογράφου Τζέημς Μπόλντουιν, η παρουσία της Σιμόν ντε Μποβουάρ, του ρώσου Λέοντος Τολστόι του ποιητή Γιουφτεσένκο της Αχμάτοβα και άλλων. Ο Μέγας Αλέξανδρος και η ιστορική του διαδρομή και συνεισφορά καταγράφεται με θέρμη. Δημοσιεύεται σε συνέχειες και μελέτημα για «Τα θύματα της Κατοχής» από την άλλη πλευρά. Την χρονιά του Ελληνικού Νόμπελ ο Γιώργος Σεφέρης έχει την τιμητική του.

      Αυτό είναι σε γενικές γραμμές με ελάχιστα λόγια το γενικό πλαίσιο της καλλιτεχνικής ύλης της εφημερίδας «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ» όπως την είδα καθώς ξεφύλλιζα χρονιές με δημοσιεύματα του μικρασιάτη Φώτη Κόντογλου.

Όσον αφορά την περίπτωση του λογοτέχνη και ζωγράφου-αγιογράφου Φώτη Κόντογλου, η σταθερή του κάθε Κυριακή συνεργασία από το 1948 μέχρι την εκδημία του, το ύφος των άρθρων του και την ποιότητα των κειμένων του, την γλώσσα του και τις επιλογές του, τις κρίσεις και τους σχολιασμούς του, τις θέσεις του σε βασικά και αγωνιώδη προβλήματα του Ελληνισμού και της παράδοσης, δηλώνουν με τον πλέον κατηγορηματικό και ελεύθερο τρόπο ότι ο πιστός ορθόδοξος λόγιος και λαϊκός καλλιτέχνης, βρήκε μία ελευθερόφρονη δημοκρατική εφημερίδα και τις σελίδες της, να μπορέσει να εκφράζει τις απόψεις του και να δημοσιεύει τις σκέψεις και τα πιστεύω του, δίχως λογοκρισία και άλλους περιορισμούς. Το δημοσιογραφικό επιτελείο της εφημερίδας κράτησε ψηλά τον πήχη της ελευθερίας της έκφρασης, της γνώμης και των θέσεων των συνεργατών της. Ορισμένες φορές έχεις την αίσθηση ιδιαίτερα στα Κυριακάτικα φύλλα ή τα επετειακά ότι διαβάζεις λογοτεχνικό περιοδικό. Σίγουρα, δεν αναγνωρίστηκαν οι συμμετέχοντες έλληνες και ελληνίδες συνεργάτες της εφημερίδας από τις σελίδες της, έδωσαν όμως στο ελληνικό λαϊκό κοινό, τον έλληνα του Καφενείου και του λαϊκού σπιτιού, να γνωρίσει πρόσωπα και πράγματα του πνευματικού και καλλιτεχνικού ελληνικού και ξένου χώρου, και με έναν άλλον τρόπο, να μυηθεί στον χώρο της Ποίησης. Οι σελίδες της γράφουν και αυτές την καθόλου ιστορία της ελληνικής γραμματείας και ολοκληρώνουν το πνευματικό και καλλιτεχνικό πρόσωπο του έλληνα συγγραφέα και την διαδρομή του. Αποτελεί πραγματικά πνευματικό κατόρθωμα στο πώς κατόρθωσαν σε εποχές δύσκολες ιστορικά και πολιτικά, ιδεολογικά και κοινωνικά ο έντυπος τύπος και λόγος να κρατήσει το ενδιαφέρον και το φρόνημα του ελληνικού λαού ζωντανό. Να τον κάνει να ενδιαφερθεί για τέτοιου είδους θέματα, όταν κυνηγιόταν από την κρατούσα κυβερνητική κατάσταση των νικητών του εμφύλιου σπαραγμού, όταν είχαμε την ωμή παρέμβαση του Θρόνου, την πτώση δημοκρατικών κυβερνήσεων, τις εξορίες και τα ξερονήσια. Και ο Κόσμος μας ήταν διπολικός περίοδος του ψυχρού πολέμου, ενώ στην Ελλάδα, προετοιμάζονταν η επτάχρονη δικτατορία που σταμάτησε και την έκδοση των εφημερίδων και των περιοδικών και ανέστειλε τις καλλιτεχνικές και πνευματικές δραστηριότητες και πάσης φύσεως εκδηλώσεις.      Στην δική μου αποδελτίωση να επαναλάβω, παραθέτω τα κείμενα κατά χρονολογική σειρά, με τον γενικό τίτλο και τον υπότιτλο, την σελίδα που δημοσιεύονται, στο Α΄ αυτό Μέρος του Σημειώματος. Στο επόμενο θα παραθέσω τις αποδελτιώσεις των άλλων χρόνων. Σε αυτό θέλησα να συνεξετάσω και το γενικό περίγραμμα της εφημερίδας που δημοσίευσε τα κείμενά του ο Φώτης Κόντογλου.           

       ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ   ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ (1944-1967)

Ανεξάρτητος Πρωινή Εφημερίς

Διευθυντής Πάνος Β. Κόκκας

Αρχισυντάκτης Γ. Ανδρουλιδάκης

Αρθρογράφος Θ. Παπακωνσταντίνου

          ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΑ  ΘΕΜΑΤΑ

ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ

1955

Σάββατον 1/1/1955, σ.1,6 Η ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΕΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

*Το κείμενο δημοσιεύεται κάτω από τον γενικό τίτλο ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΚΥΡΙΑΚΉ 9/1/1955, σ.3,6 Ο ΑΛΗΘΙΝΟΣ ΡΟΒΙΝΣΟΝΑΣ Ο σκωτσέζος Αλέξανδρος Σίλκερ

Κυριακή 16/1/1955, σ.3,6 Ο ΑΣΚΗΤΗΣ ΤΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ ΣΙΛΚΕΡ ΚΑΙ ΡΟΒΙΝΣΟΝΑΣ

Κυριακή 23/1/1955, σ.3,6 Μας- α- Τιέρρα ΤΟ ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΡΟΒΙΝΣΟΝΑ

Κυριακή 30/1/1955, σ.3,6 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΦΟΡΜΟΖΑ Μιά παληά περιπέτεια στο νησί

Κυριακή 6/2/1955, σ.3,6 ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Πώς ζωγράφιζαν οι παληοί

Κυριακή 13/2/1955, σ.3,6 ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΞΕΠΕΣΜΟΣ Βυζαντινή και ξενική αγιογραφία

Κυριακή 20/2/1955, σ.3,6 Εξωτικό ταξίδι Η ΛΙΜΝΗ ΤΙΤΙΚΑΚΑ

Κυριακή 27/2/1955, σ.3,6 Ο ΠΕΤΡΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ Που πρωτοπάτησε στο Περού Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 6/3/1955, σ.3,6. Μέρος Γ΄. Κυριακή13/3/1955, σ.3,6.

Κυριακή 20/3/1955, σ.3,6 ΣΤΗΝ ΑΛΜΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Αιχμάλωτος σε χέρια κουρσάρων Μέρος Α. Μέρος Β΄. Κυριακή 27/3/1955, σ.3,4.

Κυριακή 3/4/1955, σ.3,6 ΣΤΑ ΕΡΗΜΟΚΚΛΗΣΙΑ Ενώ πλησιάζουν οι μέρες του Πάσχα

Κυριακή 10/4/1955, σ.3,6 ΣΤΑ ΕΡΗΜΟΚΚΛΗΣΙΑ Ενώ πλησιάζουν οι μέρες του Πάσχα

Κυριακή 17/4/1955, σ.1,6 Πάσχα άμωμον ΑΣ ΛΑΜΨΗ ΤΟ ΑΝΕΣΠΕΡΟΝ ΦΩΣ

*Το κείμενο δημοσιεύεται κάτω από τον γενικό τίτλο ΕΟΡΤΑΣΙΜΑ ΘΕΜΑΤΑ

Κυριακή 24/4/1955, σ.3,6 ΑΝΙΕΡΗ ΔΗΜΑΓΩΓΙΑ Οι εκκλησίες, οι ιερείς, οι χριστιανοί

Κυριακή 30/4/1955, σ.3,4 ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΟΤΑΓΟΣ Ένας λησμονημένος ταξιδευτής

Κυριακή 8/5/1955, σ.3,6 Η ΞΕΝΟΜΑΝΙΑ ΜΑΣ Και η παράδοση της Ελληνικής μουσικής

Κυριακή 15/5/1955, σ.3,4 ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ Ένας νέος άγιος της ορθοδοξίας

Κυριακή 22/5/1955, 3,6 Η «τελειοποίησις» κάθε ελληνικού… ΟΠΟΥ ΚΑΙ  Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΑΜΕΡ ΚΑΝΟΠΟΙΕΙΤΑΙ

Κυριακή 29/5/1955 σ.3,6 Η Ανάληψις ΤΟ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙ ΓΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΉ 5/6/1955, Σ.3,4 Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΜΕΓΑΛΟΜΑΝΙΑ Απάντηση σ’ ένα γράμμα

Κυριακή 12/6/1955, σ.3,4 ΘΛΙΒΕΡΟΙ ΡΕΜΒΑΣΜΟΙ Σε μιάν έρημη ακρογιαλιά στη Ρόδο

Κυριακή 19/6/1955, σ. 3,6 Τα λιοντάρια ΤΑ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΑ ΘΗΡΙΑ

Κυριακή 26/6/1995, σ.3,6 ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Περιπέτεια πέντε καραβιών

Κυριακή 3/7/1955, σ.3,6 ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Περιπέτεια πέντε καραβιών Μέρος Β΄.

Κυριακή 10/7/1955, σ.3 Η θάλασσα! ΓΑΛΗΝΙΑ ΚΑΙ ΦΟΥΡΤΟΥΝΙΑΣΜΕΝΗ

Κυριακή 17/7/1955, σ.3,4 Ο Λεβιάθαν Ο ΔΡΑΚΟΣ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Κυριακή 24/7/1955, σ.3,4 Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΤΣΕΣΜΕ Ανάμεσα σε Ρώσους και Τούρκους Μέρος Α΄. Μέρος Β΄, Κυριακή 31/7/1955, σ.3

Κυριακή 7/8/1955, σ.3,4 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ Τί κάμουν οι ξένοι και τί εμείς

Κυριακή 14/8/1955, σ.3,6 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ Στή Σερβία και στη Βουλγαρία

Κυριακή 21/8/1955, σ.3,6 ΣΤΗ ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ Ένα καράβι σε φουρτούνα

Κυριακή 28/8/1955, σ.3,4 ΟΙ ΕΣΧΑΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ Μερικά αληθινά βιβλία

Κυριακή 4/9/1955, σ.3,6 ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΖΩΓΡΑΦΩΝ Και ο Διονύσιος ο εκ Φουρνά

Κυριακή 11/9/1955, σ.3 Η Ελληνική φύση Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Κυριακή 18/9/1955, σ.3,4 ΤΟ ΦΥΤΟΝ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Το ιστορικό της Υψώσεως

Κυριακή 25/9/1955, σ.3,6 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ Η μελέτη της και οι  μελετηταί της

Κυριακή 2/10/1955, σ.3,4 ΟΙ ΑΦΡΟΝΕΣ ΠΛΟΥΣΙΟΙ Η ιστορία του καπετάνιου Άνταμς

Κυριακή 9/10/1955, σ.3,6 ΜΙΑ ΦΩΝΗ  ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΩΡΗ Το βιβλίο ενός παληού καπετάνιου. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 16/10/1955 σ.3,4. Μέρος Γ΄. Κυριακή 23/10/1955, σ.3,4. Μέρος Δ΄. Κυριακή 30/10/1955, σ.3,4. Μέρος Ε΄. Κυριακή 6/11/1955, σ.3,4

Κυριακή 13/11/1955, σ.3,6 Οι Άγγελοι ΚΑΙ ΟΙ ΑΣΩΜΑΤΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

Κυριακή 20/11/1955, σ.3,4 Η ΦΑΛΑΙΝΑ Ο τρομερός Λεβιάθαν. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 27/11/1955, σ.3,4. Μέρος Γ΄. Κυριακή 4/12/1955, σ.3,4.

Κυριακή 11/12/1955, σ.3,4 ΤΗ ΠΤΩΧΕΙΑ ΤΑ ΠΛΟΥΣΙΑ Η γνήσια τέχνη, σ.3,4.

Κυριακή 18/12/1955, σ.3,4 ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΙ Πώς ζούσαν στη Μικρά Ασία. Μέρος Ι

Κυριακή 25/12/1955, σ.6,8 Η ΓΕΝΝΗΣΙΣ Το μέγα Μυστήριον

*Το κείμενο δημοσιεύεται κάτω από τον γενικό τίτλο ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

1956

Κυριακή 1/1/1956, σ.4,5 ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣΤΗ ΣΙΒΗΡΙΑ Στο εκκλησάκι του πάτερ Ιωνά

Κυριακή 8/1/1956, σ.3,6 ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΟΙ Πώς ζούσαν στη Μικρά Ασία. Μέρος Β΄. Τέλος.

Κυριακή 15/1/1956, σ.3,6 Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Κι’ ο παραμορφωμένος χριστιανισμός

Κυριακή 22/1/1956, σ.5,6 ΕΝΑΣ ΘΑΛΑΣΣΟΠΟΡΟΣ Ο Ιππότης της Ρόδου σύντροφος του Μαγγελάνου

Κυριακή 29/1/1956, σ.5,6 ΕΝΑΣ ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΟΣ Σ’ ένα μοναστήρι του Υμηττού

Κυριακή 5/2/1956, σ.5,6 ΟΙ ΠΑΓΩΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ Ταξίδι στη Γροιλανδία

Κυριακή 12/2/1956, σ.5 Ο θαλασσοπόρος Βίττος Μπέριγκ Ο ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ ΠΟΥ ΕΖΗΣΕ ΚΑΙ ΠΕΘΑΝΕ ΣΤΟΥΣ ΠΑΓΟΥΣ

Κυριακή 19/2/1956, σ.5,6 ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η αρχοντική και βασιλική πολιτεία

Κυριακή 26/2/1956, σ.5,6 Ο ΕΞΑΙΣΙΟΣ ΒΟΣΠΟΡΟΣ Ανεβαίνοντας την Μαύρη θάλασσα

Κυριακή 1/4/1956, σ.3 ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ Το Βυζάντιο και η τέχνη του

Κυριακή 22/4/1956, σ.3 ΚΥΜΒΑΛΑ ΑΛΑΛΑΖΟΝΤΑ Τραγούδια μέσα στους ναούς!

Κυριακή 6/5/1956, σ.5 ΠΑΣΧΑ, ΚΥΡΙΟΥ ΠΑΣΧΑ ΛΑΜΠΡΥΝΘΩΜΕΝ ΤΗ ΠΑΝΗΓΥΡΕΙ…

Κυριακή 20/5/1956, σ.3,4  ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΡΟΠΑΙΟΦΟΡΟΙ! Παληοί και νέοι ήρωες της Κύπρου

Κυριακή 3/6/1956, σ.3,4 ΤΟ ΚΥΡΙΑΚΟΔΡΟΜΙΟΝ Ένα σπουδαίο θρησκευτικό βιβλίο

*υπογράφει ως Κόντογλους

Κυριακή 17/6/1956, σ.5 Η ΜΑΝΑ ΜΟΥ Η ΘΑΛΑΣΣΑ Στοιχείο γεμάτο μυστήριο

Κυριακή 24/6/1956, σ.3,4 ΜΑΚΑΡΙΑ ΖΩΗ Κοντά στη θάλασσα και τους ανθρώπους της

Κυριακή 1/7/1956, σ.3,6  Αθόλωτη ευτυχία Η ΦΥΣΙΚΗ ΖΩΗ

Κυριακή 8/7/1956, σ.3,4  ΤΑ ΠΑΛΗΑ ΚΑΣΤΡΑ Διηγούνται παληές ιστορίες

Κυριακή 17/7/1956, σ.3 ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ Μια περιγραφή του 1650

Κυριακή 22/7/1956, σ.3,6 ΣΟΥΕΝΤΕΜΠΟΡΓΚ Ο εξαίσιος συγγραφέας και σοφός. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 29/7/1956, σ.3,6.

Κυριακή 5/8/1956, σ.3,6 ΤΑ ΣΚΛΑΒΟΚΑΡΑΒΑ Και οι έμποροι των ανθρώπων

Κυριακή 12/8/1956, σ. 3,6 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΤΗΣ ΑΞΙΑ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 19/8/1956, σ.3,6. Μέρος Γ΄. Κυριακή 26/8/1956, σ.3,6. Μέρος Δ΄. Κυριακή 2/9/1956, σ.3,6.

Κυριακή 9/9/1956, σ.3,4 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ Ανάγκη να διατηρήσωμεν την παράδοσι

Κυριακή 16/9/1956, σ. 3,6 ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 23/9/1956, σ.3,6.

Κυριακή 30/9/1956, σ.3,6 Βοανεργές ΗΓΟΥΝ ΥΙΟΣ ΒΡΟΝΤΗΣ

Κυριακή 7/10/1956, σ.3,6 Η Αποκάλυψις ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩ ΙΩΑΝΝΗ

Κυριακή 14/10/1956, σ. Η ΕΚΘΕΣΙΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΩΝ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

Κυριακή 21/10/1956, σ. 3 Αθώοι φονιάδες ΚΑΙ ΚΑΚΟΥΡΓΟΙ ΑΝΑΙΣΘΗΤΟΙ

Κυριακή 28/10/1956, σ. 3,6 Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Κυριακή 4/11/1956, σ.3,6 ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΙΓΥΠΤΟ Προπολεμικές αναμνήσεις

Κυριακή 11/11/1956, σ. 3,6 Η Αίγυπτος Η ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ

Κυριακή 18/11/1956, σ.3 ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ Και τα αρχαία μνημεία της

Κυριακή 25/11/1956, σ.3,6 ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΤΥΑΝΕΥΣ Ο ΠΕΡΙΒΟΗΤΟΣ ΜΑΓΟΣ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 2/12/1956, σ.3,6.

Κυριακή 9/12/1956, σ. 3,4 Οδοιπορικά ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ, ΣΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΟΥ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 16/12/1956, σ.3.

Κυριακή 23/12/1956, σ.3,4  ΟΙ ΠΑΛΗΟΙ ΚΟΥΡΣΑΡΟΙ Μπουκανιέροι και Φλιμπουστιέροι Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 30/12/1956, σ.3,6. Μέρος Γ΄. Κυριακή 6/1/1957, σ.3,6. Μέρος Δ΄. Κυριακή 13/1/1957, σ.3,6. Μέρος Ε΄. Κυριακή 20/1/1957, σ.3,6.

 1957         

Κυριακή 27/1/1957, σ. 3,6 Ο Μπόμπυ Ντίκ Η ΦΟΒΕΡΗ ΑΣΠΡΗ ΦΑΛΑΙΝΑ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 3/2/1957, σ.3,6.

Κυριακή 10/2/1957, σ.3,6 ΕΝΑ ΘΑΥΜΑΣΙΟ ΒΙΒΛΙΟ «Αντλήσατε από των πηγών του Σωτηρίου»

Σημείωση: Στην Ημερομηνία Κυριακή 17/2/1957 δεν δημοσιεύεται κείμενο του Φ.Κ.

Κυριακή 24/2/1957, σ.3,4 Η μονή Σινά Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 3/3/1957, σ.3,7. Μέρος Γ΄. Κυριακή 10/3/1957, σ.3,4.

Κυριακή 17/3/1957, σ.3,6 ΤΟ ΝΕΟ ΨΗΦΙΔΩΤΟ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Έργο με ιστορική σημασία

Κυριακή 24/3/1957, σ.3,6 ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΞΕΝΟΥΣ Η σημασία που έχει η παράδοση

Κυριακή 31/3/1957, σ.3,4 ΤΑ ΛΑΪΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΑΣ Η αναπνοή της φυλής μας

Κυριακή 7/4/1957, σ.3,4 Η ΠΟΝΕΜΕΝΗ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ Ακατάλυτη Ελληνική φύτρα

Κυριακή 14/4/1957, σ.3 ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ Στην ανατολική εικονογραφία Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 21/4/1957, σ.3,6

Κυριακή 28/4/1957, σ.3,6 ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ Στη χριστιανική θρησκεία. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 5/5/1957, σ.3,6.

Κυριακή 12/5/1957, σ.3 Ο ΘΑΆΣΣΟΠΟΡΟΣ ΑΝΝΩΝΑΣ ΠΟΥ ΕΚΑΝΕ ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΝ ΓΥΡΟ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

Κυριακή 19/5/1957, σ.3 ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΙΖΟΝΙ Οι αιωνόβιοι σύντροφοι της νύχτας

Κυριακή 26/5/1957, σ.3 ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΙΣ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ Για να σεβαστούμε την παράδοση

Κυριακή 2/6/1957, σ.3,4 Η ΕΙΡΗΝΗ ΤΩΝ ΤΑΠΕΙΝΩΝ Και η γνώση των καταφρονεμένων

Κυριακή 9/6/1957, σ.3,6, Η ΔΙΨΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ Κι’ ο τρόμος της μπόμπας

Κυριακή 16/6/1957, σ.3,6 ΜΙΑ ΓΕΝΝΑΙΑ ΚΑΡΔΙΑ Πληγωμένη από την αχαριστία

Κυριακή 23/6/1957, σ.3 ΤΑΠΕΙΝΗ ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ Σε μιά βυζαντινή εκκλησία

Κυριακή 30/6/1957, σ.3,4 Ο ΑΡΧΩΝ ΜΑΜΩΝΑΣ Και η ιστορία του τρελλού νερού

Κυριακή 7/7/1957, σ.3 ΖΕΣΤΗ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ… Τριγυρίζοντας στο Καρβουνολίμανο

*Από εκτυπωτικό λάθος της εφημερίδας δημοσιεύεται το ίδιο κομμάτι της αρχής, ενώ παραλείπεται το τέλος.

Κυριακή 14/7/1957, σ.5,6 Η ΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΜΑΣ ΖΩΗ Και η Ευλογημένη ψυχική ησυχία

Κυριακή 21/7/1957, σ.3 ΤΟ ΧΡΥΣΑΦΙ Βασανιστής της ανθρωπότητας. Μέρος Α.

Κυριακή 28/7/1957, σ. 3,4 ΤΟ ΧΡΥΣΑΦΙ «Πίστη, πίστη και τέχνη, τέχνη». Μέρος Β΄.

Κυριακή 4/8/1957, σ.3,4 ΤΟ ΧΡΥΣΑΦΙ Ο τύραννος της ανθρωπότητος. Μέρος Γ΄. Μέρος Δ΄. Κυριακή 11/8/1957, σ.3. Μέρος Ε΄. Κυριακή 18/8/1957, σ.3,6. Μέρος Στ΄. Κυριακή 25/8/1957, σ.3

Κυριακή 1/9/1957, σ.3 ΤΑ ΚΑΡΑΒΙΑ Η σύντομη ιστορία τους

Κυριακή 8/9/1957, σ.3 Η ΑΡΧΑΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ Οι ρίζες κι’ ο χαρακτήρας της. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 15/9/1957, σ.3. Μέρος Γ΄. Κυριακή22/9/1957, σ.3. Μέρος Δ΄. Κυριακή 29/9/1957, σ.3,4.

Κυριακή 6/10/1957, σ.3 ΤΥΦΩΝΑΣ Ο τρόμος των θαλασσινών. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 13/10/1957, σ.5. Μέρος Γ΄. Κυριακή 20/10/1957, σ.3,4. Μέρος Δ΄. Κυριακή 27/10/1957, σ.3,10.

Κυριακή 3/11/1957, σ.3,4 ΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΣΥΜΠΑΝ Ενώ τα βλέμματα στρέφονται στο υλικό

Κυριακή 10/11/1957, σ.3 Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ Έργα Τέχνης και Προχειρότητες

Κυριακή 17/11/1957, σ.3,4 ΦΟΥΡΤΟΥΝΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΑΡΕΣ Διηγήσεις παλαιού θαλασσινού. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 24/11/1957, σ.3,4. Μέρος Γ΄. Κυριακή 1/12/1957, σ.3,4.

Κυριακή 8/12/1957, σ.3,8 ΥΠΑΡΧΕΙ ΖΩΗ ΣΤΑ ΑΣΤΡΑ; Τί επίστευαν οι αρχαίοι. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 15/12/1957, σ.3,4.

Κυριακή 22/12/1957, σ.3,4 ΤΑ ΙΕΡΑ ΟΡΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ Οι εκκλησιαστικές τέχνες

Κυριακή 29/12/1957, σ.3 Ο ΧΡΟΝΟΣ Κι’ ο κόσμος της φθοράς       

1958

Κυριακή 5/1/1958, σ.3,4 ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ Ο ποιητής του Μεγάλου Αγιασμού

Κυριακή 12/1/1958, σ.5 ΤΟ ΝΗΣΙ ΠΙΤΚΕΡΝ Και το καράβι «Μπάουντυ». Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 19/1/1958, σ.3. Μέρος Γ΄. Κυριακή 26/1/1958, σ.3. Μέρος Δ΄. Κυριακή 2/2/1958, σ.3. Μέρος Ε΄. Κυριακή 9/2/1958, σ.3. Μέρος Στ΄. Κυριακή 16/2/1958, σ.3,6 Μέρος Ζ΄. Κυριακή 23/2/1958, σ.3,4.

Κυριακή 2/3/1958, σ.3 ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΓΕΡΑΚΙΟΥ Τα κτίσματα και οι εκκλησίες του

Κυριακή 9/3/1958, σ.7 Σύγχυσις φρενών ΑΤΟΜΟΒΟΜΒΕΣ, ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ, ΠΥΡΑΥΛΟΙ

Κυριακή 16/3/1958, σ.3,6 Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΓΝΩΣΗ Μας φέρνει κοντά στο Θεό

Κυριακή 23/3/1958, σ.3,6 ΕΝΑΣ ΤΥΡΑΝΝΟΜΑΧΟΣ Ο θρυλικός Άρατος από την Σικυώνα. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 30/3/1958, σ.3,4 Μέρος Γ΄. Κυριακή 6/4/1958, σ.3,4. Μέρος Γ΄.

Κυριακή 13/4/1958, σ.7,8 ΕΟΡΤΑΖΕΤΟ ΓΟΥΝ ΠΑΣΑ ΚΤΙΣΙΣ. ΠΑΣΧΑ ΠΑΝΣΕΒΑΣΜΙΟΝ ΠΑΣΧΑ ΤΕΡΠΝΟΝ.

*Κυριακή 20/4/1958. Δεν δημοσιεύεται κείμενο του Φ.Κ.

Κυριακή 27/4/1958, σ.3 Η ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΠΛΑΣΗ Περπατώντας στην εξοχή

Κυριακή 4/5/1958, σ.3,6 ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ Ένα σπίτι στο ακροθαλάσσι

Κυριακή 11/5/1958, σ.3,6 Ο ΑΧΑΡΙΣΤΟΣ ΙΜΠΡΑΗΜ Ο αγαπημένος του Σουλτάνου

Κυριακή 18/5/1958, σ.3,8 ΤΟ ΠΑΡΣΙΜΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Πώς χάθηκε «το καύχημα τοις ζώσιν υπό την του ηλίου ανατολήν». Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 25/5/1958, σ.3,6

Κυριακή 1/6/1958, σ.3,6 Τω καιρώ εκείνω. ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΡΑΒΙΑ ΤΟΥΣ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 8/6/1958, σ.3,4. Μέρος Γ΄. Κυριακή 15/6/1958, σ.3,6. Μέρος Δ΄. Κυριακή 22/6/1958, σ.3,6.

Κυριακή 29/6/1958, σ.3,4 Τα μαστορόπουλα του Ανθεμίου… ΛΑΪΚΟΙ ΟΙΚΟΔΟΜΟΙ ΝΑΩΝ

Κυριακή 6/7/1958, σ.3,6 ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΙΓΚΑΦΕΤΑΣ, Ο ΡΟΔΙΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΟΥ ΜΑΓΕΛΛΑΝΟΥ. Ο ΠΡΩΤΟΣ ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ ΤΗΣ ΓΗΣ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟΞΑΚΟΥΣΜΕΝΟ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΗ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 13/7/1958, σ.3. Μέρος Γ΄. Κυριακή 20/7/1958, σ.3,6. Μέρος Δ΄. Κυριακή 27/7/1958, σ.3,6. Μέρος Ε΄. Κυριακή 3/8/1958, σ.3. Μέρος ΣΤ΄. Κυριακή 17/8/1958, σ.3,6. Μέρος Ζ΄. Κυριακή 24/8/1958, σ.3.

Κυριακή 31/8/1958, σ.3,4 Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΣΗ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 14/9/1958, σ.3,4.

*Στο φύλλο της 3/8/ η διεύθυνση της εφημερίδας μας ενημερώνει ότι από της Τρίτης αναστέλλεται η έκθεσις όλων των ημερήσιων εφημερίδων της πρωτευούσης. Ενώ στις 12/8 μας ενημερώνει ότι Ανεστάλλη η απεργία των εργατών τύπου.

Κυριακή 7/9/1958 Δεν δημοσιεύεται η συνεργασία του Φ.Κ.

Κυριακή 21/9/1958, σ.5,8 ΟΙ ΜΑΥΡΟΙ Και το σκλαβεμπόριο. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 28/9/1958, σ.3. Μέρος Γ΄. Κυριακή 5/10/ 1958, σ.3,4. Μέρος Δ΄. Κυριακή 12/10/1958, σ.3,4. Μέρος Ε΄. Κυριακή 19/10/1958, σ.3,4.

Κυριακή 26/10/1958, σ.3 Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Μία παγκόσμια θρησκεία

Κυριακή 2/11/1958, σ.3,10 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ Και η παγκόσμια απήχησί της. ΤΙ ΜΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ…

Κυριακή 9/11/1958, σ.3,10 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ Η μουσική και η αγιογραφία

Κυριακή 16/11/1958, σ.5 Σ’ ένα ησυχαστήριο κοντά στον Υμηττό. ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ

Κυριακή 23/11/1958, σ.5,6 Η ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Η ΟΜΟΝΟΙΑ Το άγαλμα και ο διαγωνισμός

Κυριακή 30/11/1958, σ.5,8 ΑΝΑΠΗΡΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ Η πίστη που δημιουργεί

Κυριακή 7/12/1958, σ.5,8 ΜΩΡΙΑΣ ΕΓΚΩΜΙΟΝ Η μοντέρνα μορφή του Χριστού

Κυριακή 14/12/1958, σ.3,4 Η ΟΥΓΚΑΝΤΑ και τα ορθόδοξα τέκνα της. Α. ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΛΕΥΚΟΙ ΕΞΕΡΕΥΝΗΤΕΣ. Μέρος Α. Μέρος Β΄. Κυριακή 21/12/1958, σ. 3,8

Κυριακή 28/12/1958, σ.5,8 ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ και τα αγνά έθιμά μας

1959

Κυριακή 4/1/1959, σ.3,4 ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ «Τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας Βασίλειον ιεράτευμα, Πάτερ όσιε»

Κυριακή 11/1/1959, σ.3,10 Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Και οι 228 Επιστολές του

Κυριακή 18/1/1959, σ.3,4 ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Αληθινόν «ύδωρ» αντλούμενον εκ των πηγών του σωτηρίου…

Κυριακή 25/1/1959, σ.3 Χριστιανική θρησκεία Ισλάμ και Βουδισμός. ΓΙΑ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΗ Η ΑΛΗΘΙΝΗ, Η ΠΙΟ ΥΨΗΛΗ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ… Μέρος Α. Μέρος Β΄. Κυριακή 1/2/1959, σ.3,8

*Μετά το κείμενο του Φ.Κ. Ακολουθεί μικρή επιστολή του Αλέξανδρου Καλόμοιρου.

Κυριακή 8/2/1959, σ.3,8 ΝΑΥΑΓΙΟ ΣΤΟΥΣ ΠΑΓΟΥΣ Μια θαλασσινή τραγωδία στα 1841. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 15/2/1959, σ.3,8.

Κυριακή 22/2/1959, σ.3,8 ΟΙ ΠΑΓΩΜΕΝΕΣ ΕΡΗΜΕΣ και οι ατρόμητοι εξερευνητές Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή Β΄.1/3/1959, σ.3,6. Μέρος Γ΄. Κυριακή 8/3/1959, σ.3,6. Μέρος Δ΄. Κυριακή 15/3/1959, σ.3,4. Μέρος Ε΄. Κυριακή 22/3/1959, σ.3.

Κυριακή 29/3/1959, σ.3 ΔΙΓΕΝΗΣ ΚΑΙ ΑΓΗΣΙΛΑΟΣ Μικροί το δέμας αλλά μαχητοί.

Κυριακή 5/4/1959, σ.3,8 ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ κ’ η εορτή της Ορθοδοξίας

Κυριακή 12/4/1959, σ.3,6 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ και το απόκρυφό της μυστήριο

Κυριακή 19/4/1959, σ.3,4 ΕΝΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΚΗΡΥΓΜΑ Ο Μητροπολίτης Αυστραλίας για την Ελληνική Θρησκεία

Κυριακή 26/4/1959, σ.3 Η ΕΞΩΤΙΚΗ ΑΚΚΑ Και τα περίφημα θεριόψαρά της

Κυριακή 3/5/1959, σ.3,4 ΤΟ ΜΕΓΑ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ Πού ανέστησε στην ψυχή των ανθρώπων την ελπίδα της Αθανασίας

*Με γενικό τίτλο ΕΟΡΤΑΣΙΜΑ ΘΕΜΑΤΑ

Κυριακή 10/5/1959, σ.3,6 ΝΕΩΤΕΡΙΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΝΑΟΥΣ Ο Παπαδιαμάντης και οι κονταδόροι

Κυριακή 17/5/1959, σ.3,4 ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ  ΤΑΡΑΧΗ Ο σημερινός ταραγμένος κόσμος

Κυριακή 24/5/1959, σ.3,4 Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ Μάγια, ξόρκια, ανεξήγητα φαινόμενα. Μέρος Α΄.

Κυριακή 31/5/1959, σ.5,6 Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ Δαιμονικά και ραβδιά που περπατάνε. Μέρος Β΄.

Κυριακή 7/6/1959, σ.3,4 Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ Μαγικοί καθρέφτες και μαγικά βότανα. Μέρος Γ΄.

Κυριακή 14/6/1959, σ.3,4 Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ ΤΑ ΑΡΑΠΙΚΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ. Μέρος Δ΄.

Κυριακή 21/6/1959, σ.3,4 Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ Σατανικά μαρτύρια και ιεραπόστολοι

Κυριακή 28/6/1959, σ.3,4 ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ

Κυριακή 5/7/1959, σ.3 Η ΒΑΘΕΙΑ ΑΣΙΑ Οι χώρες, οι φυλές, οι θρησκείες. Μέρος Α΄.

Κυριακή 12/7/1959, σ.3,8  Η ΒΑΘΕΙΑ ΑΣΙΑ Η παραμυθένια Περσία κι’ οι βασιλιάδες της Μέρος Β΄.

Κυριακή 19/7/1959, σ.3,4 Η ΒΑΘΕΙΑ ΑΣΙΑ Η Περσία από τα 14…. Μέρος  Γ΄.

*Το κείμενο αυτό κατά την διάρκεια του σκαναρίσματος βγήκε μισό.

Κυριακή 26/7/1959, σ.3,8 Το παράξενο Αφγανιστάν, η παράξενη χώρα. Μέρος Δ΄.

Κυριακή 2/8/1959, σ.3,8 Η ΕΛΛΗΝΟΒΟΥΔΔΙΚΗ ΤΕΧΝΗ. Ο ταξιδευτής Ποταγός. Μέρος Ε΄.

Κυριακή 9/8/1959, σ.3,4 ΦΥΣΑ ΑΕΡΑΚΙ Αναστάτωση και Ειρήνη

Σάββατο 15/8/1959, σ.3 Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ Ημέρα μεγάλη και επιφανής

*Κάτω από τον γενικό τίτλο ΕΟΡΤΑΣΙΜΑ ΘΕΜΑΤΑ

Κυριακή 23/8/1959, σ.3,4 ΟΙ ΞΕΝΟΙ Κ’ Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ Η κατάστασις της Εκκλησίας μας

Κυριακή 30/8/1959, σ.3 Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΑΝΩΡ και το μοναστήρι του. Μέρος Α΄.

Κυριακή 6/9/1959, σ.3 Το μοναστήρι της Ζάμπορδας σήμερα Μέρος Β΄.

Κυριακή 13/9/1959, σ.5,6 Η ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Η γιορτή της Σταυροπροσκυνήσεως

Κυριακή 20/9/1959, σ.3,4 ΕΡΗΜΑ ΚΑΣΤΡΑ Βουβά ρημάδια της μοναξιάς

Κυριακή 27/9/1959, σ.3 Η ΠΑΡΑΔΟΞΟΛΟΓΙΑ Και η πνευματική παραμόρφωση

Κυριακή 4/10/1959, σ.3 Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Ο κρυφός κήπος της Ορθοδοξίας

Κυριακή 11/10/1959, σ.3,4 ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Και οι άγνωστοι θησαυροί τους. Μέρος Α. Μέρος Β΄. Κυριακή18/10/1959, σ.3,4

Κυριακή 25/10/1959, σ.6 ΞΕΝΟΜΑΝΙΑΣ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ Η δυτικολατρεία Η δυτικολατρεία μας εκυρίευσε

Κυριακή 1/11/1959, σ.3 Ο ΚΡΥΜΜΕΝΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ Και κείνοι πού τον ζητούν

Κυριακή 8/11/1959, σ.3,4 Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ Ένα κοσμοϊστορικό γεγονός. Μέρος Α΄.

Κυριακή 15/11/1959, σ.3 ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΗΝ ΟΥΓΚΑΝΤΑ Η μεγάλη σημασία της για την εκκλησία. Μέρος Β΄.

Κυριακή 22/11/1959, σ.3,4 ΛΟΓΟΙ ΑΘΑΝΑΣΙΑΣ ΠΛΛΗΡΕΙΣ: Ο Άγιος Συμεών ο νέος θεολόγος

Κυριακή 29/11/1959, σ.3 Η έρημη Αθήνα ΜΕΜΝΗΣΘΗΝ ΗΜΕΡΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 6/12/1959, σ.3,4

Κυριακή 13/12/1959, σ.5 Ο Μαμμωνάς Ο ΥΨΙΣΤΟΣ ΑΡΧΩΝ

Κυριακή 20/12/1959, σ.5 ΔΑΥΪΔ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΣΥΜΕΩΝ Οι τρείς Λέσβιοι άγιοι

Κυριακή 27/12/1959, σ.3,4 Τα ημερολόγια των καραβιών ΤΑΞΙΔΙΑ ΓΡΑΜΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΚΑΠΕΤΑΝΑΙΟΥΣ          

1963

Κυριακή 6/1/1963, σ.5 Η αληθινή χαρά ΚΑΙ ΤΟ ΨΕΥΤΙΚΟ ΟΜΟΙΩΜΑ ΤΗΣ

Κυριακή 13/1/1963, σ.5 Η χαρμολύπη Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΧΑΡΑ. Μέρος Γ΄.

Κυριακή 20/1/1963, σ.6 Το χαροποιό πένθος ΚΑΙ ΟΙ ΜΥΣΤΙΚΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΤΟΥ Μέρος Δ΄.

Κυριακή 27/1/1963, σ.6 Το ράσο και τα γένεια ΤΩΝ ΚΛΗΡΙΚΩΝ ΜΑΣ, Κ’ ΟΙ ΠΡΑΚΤΙΚΟΙ ΝΕΩΤΕΡΙΣΤΕΣ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 3/2/1963, σ.6

Κυριακή 10/2/1963, σ.6 Ύμνος των καραβιών ΞΩΤΙΚΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ Μέρος Β΄. Κυριακή 17/2/1963, σ.6

Κυριακή 24/2/1963, σ.7 Ο Θαλασσόλυκος Ο ΕΓΓΛΕΖΟΣ ΘΩΜΑΣ ΚΕΝΤΙΣ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 3/3/1963, σ.7. Μέρος Γ΄. Κυριακή 10/3/1963, σ.3,8.

*Κυριακή 10/3/1963, σ.4 Πέτρος Χάρης, βιβλιοκριτική «Φ. Κόντογλου: Το Αϊβαλί η πατρίδα μου- Αδάμαστες ψυχές»

Κυριακή 17/3/1963, σ.3 Ο ΠΙΚΡΑΜΕΝΟΣ ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟΣ Ο Εγγλέζος Θωμάς Κέντις Μέρος Δ΄.

Κυριακή 24/3/1963, σ.3, 10 Γεύσασθε και ίδετε «Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ» ΤΟΥ ΚΩΣΤΗ ΜΠΑΣΤΙΑ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 31/3/1963, σ.3

Κυριακή 7/4/1963, σ.7,10 Απίστευτες περιπέτειες ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Κυριακή 14/4/1963, σ.7,8 Η Ανάσταση του Χριστού Κ’ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ

Κυριακή 21/4/1963, σ.3 Βυζάντιο και παράδοση ΤΑ ΘΕΛΟΥΜΕ Ή ΔΕΝ ΤΑ ΘΕΛΟΥΜΕ:

Κυριακή 28/4/1963, σ.7 ΤΑΡΑΣΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ ΗΛΙΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Κυριακή 5/5/1963, σ.7,8 Ο κόσμος της φθοράς ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΘΑΡΣΙΑΣ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 12/5/1963, σ.7

Κυριακή 19/5/1963, σ. 5,6 Ιβάν ο Τρομερός ΚΙ’ ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Μέρος Α΄.

Κυριακή 26/5/1963, σ.5,6 Ένα εξωτικό μοναστήρι ΧΤΙΣΜΕΝΟ ΣΤΟΝ ΠΑΓΩΜΕΝΟ ΩΚΕΑΝΟ Μέρος Β΄.

Κυριακή 2/6/1963, σ.5 Ο άγιος Φίλιππος Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ Μέρος Γ΄. Μέρος Δ΄. Κυριακή 9/6/1963, σ.5,8

Κυριακή 16/6/1963, σ.5 Γνώση υλική ΚΑΙ ΓΝΩΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ. Η ματαιότητα της επιστήμης

Κυριακή 23/6/1963, σ.7,10 ΤΟ ΓΕΡΑΚΙ Και τα σπουδαία μνημεία του

Κυριακή 30/6/1963, σ.7,8 Το Άγιον Όρος Κ’ ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ

Κυριακή 7/7/1963, σ.3,8 Η ορεινή γυνή ΤΑΠΕΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΓΙΑΣΜΈΝΕΣ ΨΥΧΕΣ

Κυριακή 14/7/1963, σ.5 Ελληνική ψαλμωδία ΚΑΙ ΛΕΒΑΝΤΙΝΙΚΗ ΕΠΙΠΟΛΑΙΟΤΗΤΑ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 21/7/1963, σ.5, 8

Κυριακή 28/7/1963, σ.4 Ο καυμός της προσφυγιάς ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΜΟΡΦΟΙ ΤΥΠΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 4/8/1963, σ. 5,6.

Κυριακή 11/8/1963, σ.7 Η μεγάλη ελπίδα ΕΝΑ ΤΡΟΜΕΡΟ ΜΥΣΤΙΚΟ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 18/8/1963, σ.5

Κυριακή 25/8/1963, σ.7 Το μυστήριο της θάλασσας Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΓΑΠΗ Της.

Κυριακή 1/9/1963, σ. 7,10, Τα θαύματα ΔΟΚΙΜΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΠΙΣΤΗΣ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 8/9/1963, σ.5. Μέρος Γ΄. Κυριακή 22/9/1963, σ.4,10. Μέρος Δ΄. Κυριακή 29/9/1963, σ,4,10, Μέρος Ε΄. Κυριακή 13/10/1963, σ.3,10. Μέρος ΣΤ΄. Κυριακή 20/10/1963, σ.3,14.

Κυριακή 15/9/1963. Δεν δημοσιεύεται κείμενο.

Κυριακή 6/10/1963 Δεν δημοσιεύεται κείμενο.

Κυριακή 27/10/1963, σ.9,10. ΟΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ Αληθινοί ντερβίσηδες.

Κυριακή 3/11/1963 Δεν δημοσιεύεται κείμενο

Κυριακή 10/11/1963, σ.11 Η Εποχή μας ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΔΩΛΑ ΤΗΣ

Κυριακή 17/11/1963, σ.7 Ο φοβερός Ξυλοφάγος Η ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Κυριακή 24/11/1963, σ.12 Διάφορες Επιστολές ΑΞΙΕΣ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΤΟΥΝ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 1/12/1963, σ.11,12. Μέρος Γ΄. Κυριακή 8/12/1963, σ.3,12. Μέρος Δ΄. Κυριακή 15/12/1963, σ.3,12.

Κυριακή 22/12/1963, σ.3,10. Εφτά Έλληνες ναύτες Σ’ ΕΝΑ ΚΟΥΡΣΑΡΙΚΟ ΚΑΡΑΒΙ

Κυριακή 29/12/1963, σ.3,8 Ο Πτωχοπρόδρομος Ο ΠΕΙΝΑΣΜΕΝΟΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΣ    

1964

Κυριακή 5/1/1964, σ.5,6 Βασίλειος ο Μέγας ΕΝΑΣ ΒΑΣΑΝΙΣΜΕΝΟΣ ΑΓΙΟΣ

Κυριακή 12/1/1964. Δεν δημοσιεύεται κείμενο του Φ. Κ.

Κυριακή 19/1/1964, σ.5,6 Μάρκος ο Ευγενικός Ο ΛΕΩΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Κυριακή 26/1/1964, σ.8 Πνευματικό καταφύγιο ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑΣ

Κυριακή 2/2/1964, σ. 8 Δοκιμασία της υπομονής Η ΑΝΤΑΜΟΙΒΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Κυριακή 9/2/1964, σ.8 Η δίψα της αγάπης ΧΑΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ

Κυριακή 16/2/1963, σ.8 Τους μισεί ο κόσμος

Κυριακή 23/2/1964, σ.6 Μια θαλασσινή ιστορία. ΠΡΙΝ ΑΠΟ 300 ΧΡΟΝΙΑ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 1/3/1964, σ.5,6. Μέρος Γ΄. Κυριακή 8/3/1964, σ.5,6

Κυριακή 15/3/1964, σ.5 Ο Μέγας Ιεροεξεταστής ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΙ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 22/3/1964, σ.8. Μέρος Γ΄. Κυριακή 29/3/1964, σ.7.

Κυριακή 5/4/1964, σ.8 Ο Παλαιός και ο νέος άνθρωπος Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 12/4/1964, σ.11.

Κυριακή 19/4/1964, σ.9,10 Ελληνικές Εκκλησίες ΚΙ’ ΟΧΙ ΤΕΡΑΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ

Κυριακή 26/4/1964, σ.6 Ω ΣΑΝΝΑ! Ευλογημένος ο ερχόμενος

Κυριακή 3/5/1964, σ.5,8 Η Ανάστασις ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΜΑΣ

Κυριακή 10/5/1964, σ.8 Η Ελληνική φύση ΚΙ’ ΟΙ ΓΥΑΛΙΝΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Κυριακή 17/5/1964, σ.8 Βράχοι και ρημοκκλήσια Η ΒΛΟΓΗΜΕΝΗ ΑΠΛΟΤΗΤΑ

Κυριακή 24/5/1964, σ.8 Ορθόδοξα έντυπα ΧΩΡΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΑΚΑΛΑΙΣΘΗΣΙΑ και ΠΡΟΧΕΙΡΟΛΟΓΙΑ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 31/5/ 1964, σ.5.

Κυριακή 7/6/1964, σ.5 Η εκκλησιαστική τέχνη Κ’ Η ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΜΑΣ ΓΙ’ ΑΥΤΗ

Κυριακή 14/6/1964, σ.5,8 Το Πνεύμα του κόσμου ΚΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Κυριακή 21/6/1964, σ.5 Ύφος και θέματα ΔΕΜΕΝΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ

Κυριακή 28/6/1964, σ.5,8 Κάστρα και μοναστήρια ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 5/7/1964, σ.5.

Κυριακή 12/7/1964, σ.5,10 Η καινούργια γλώσσα. (ΞΕΝΙΖΟΝΤΑ ΤΙΝΑ) Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 19/7/1964, σ.5,6.

Κυριακή 26/7/1964, σ.5,6 Το βασίλεμα του ήλιου. Η ΒΡΑΔΥΝΗ ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ

Κυριακή 2/8/1964, σ.5,8 Οι Βογόμιλοι ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΕ

Κυριακή 9/8/1964, σ.5,6 Ο Ρομπινσόνας ΚΑΙ ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ Μέρος Α΄.

Σάββατο 15/8/1964, σ.5,6 Ο Ρομπινσόνας Κρούσος ΚΙ ΑΛΛΟΙ ΟΜΟΙΟΙ ΤΟΥ. Μέρος Β΄. Μέρος Γ΄. Κυριακή 23/8/1964, σ.4

Κυριακή 30/8/1964, σ.5,6 Ο Ρομπινσόνας Κρούσος Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ. Μέρος Δ΄.

Κυριακή 6/9/1964, σ.5 Ο Ρομπινσόνας Κρούσος Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΕΡΗΜΙΤΗΣ

Κυριακή 13/9/1964, σ.6 Η βασανισμένη Κύπρος ΚΙ’ Ο ΒΑΣΑΝΙΣΜΕΝΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 20/9/1964, σ.5. Μέρος Γ΄. Κυριακή 27/9/1964, σ.5

Κυριακή 4/10/1964, σ.5 Τα συντέλεια του κόσμου Κ’ Η ΔΕΚΟΧΤΟΥΡΑ

Κυριακή 11/10/1964, σ.5,10 Ο μύθος του χταποδιού ΚΙ’ Η ΕΛΛΑΔΑ

Κυριακή 18/10/1964, σ.5,8 Ο καθαρός τη καρδία ΠΑΠΑ-ΠΛΑΝΑΣ

Κυριακή 25/10/1964, σ.5,8 Ατελεύτητο μαρτυρολόγιο ΤΗΣ ΑΓΙΑΣΜΕΝΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Κυριακή 1/11/1964, σ.5,8 Ατελεύτητο Μαρτυρολόγιο Η ΦΥΛΑΚΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ Μέρος Β΄.

Κυριακή 8/11/1964, σ.5,8 Η φυλακή της Τριπολιτσάς ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΟΙ ΚΑΡΤΕΡΟΨΥΧΟΙ. Μέρος Γ΄.

Κυριακή 15/11/1964 σ.5,12 Ατελεύτητο Μαρτυρολόγιο Η ΦΥΛΑΚΗ ΤΗΣ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑΣ Μέρος Δ΄.

Κυριακή 22/11/1964 σ.5,12 Ατελεύτητο Μαρτυρολόγιο ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΟΙ ΚΑΡΤΕΡΟΨΥΧΟΙ Μέρος Ε΄.

Κυριακή 29/11/1964 σ.5,8 Ο άλλος Χριστός ΟΙ ΜΑΘΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΘΟΝΤΕΣ ΤΑ ΘΕΙΑ

Κυριακή 6/12/1964, σ.5,8 Μαρτυρική Ορθοδοξία Ο ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο Ε΄ Μέρος Α΄.

Κυριακή 13/12/1964, σ.5,8 Μαρτυρική Ορθοδοξία ΟΙ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΟΙ ΔΕΣΠΟΤΑΔΕΣ Μέρος Β΄.

Κυριακή 20/12/1964, σ.5,8 Ο κρυφός διωγμός ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΙ ΓΟΛΓΟΘΑΣ

Κυριακή 27/12/1964, σ.8 Ατρόμητος Εθνομάρτυς- Ο ΚΥΔΩΝΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Μέρος Α.

1965

Κυριακή 3/1/1965, σ. 6 Ατρόμητος Εθνομάρτυς- Ο ΚΥΔΩΝΙΩΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Μέρος Β΄.  Μέρος Γ΄. Κυριακή 10/1/1965, σ. 5

Κυριακή 17/1/1965, σ. 5,8 Αυστηροί και πικροί στοχασμοί. Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Κυριακή 24/1/1965, σ. 5 Βασίλειος ο Μέγας. Ο ΟΥΡΑΝΟΒΑΜΩΝ

Κυριακή 31/1/1965, σ. 5 Η ακαλαισθησία. ΓΕΝΙΚΟ ΚΑΚΟ

Κυριακή 7/2/1965, σ. 5, 8 Ας διαφυλάξουμε το βαθύ μυστήριο της Ορθοδοξίας. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 14/2/1965, σ. 5

 Κυριακή 21/2/1965, σ. 5,8 Οι παλαιοί θαλασσινοί Κ’ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΠΑΠΟΡΙΣΟΙ. Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 28/2/1965, σ. 5

Κυριακή 7/3/1965, σ. 5 Ο κόσμος στον δρόμο του ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΙΑ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ

Κυριακή 14/3/1965, σ. 5,12 Ο Χριστιανισμός κι’ ο Μωαμεθανισμός ΔΥΟ ΣΥΓΓΕΝΙΚΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή21/3/1965, σ. 5,8 Μέρος Γ΄. Κυριακή 28/3/1965, σ. 5 Μέρος

Κυριακή 4/4/1965, σ. 8 Ο σημερινός κόσμος ΤΟ ΜΕΓΑ ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΟ

Κυριακή 11/4/1965, σ.8 Το ναυάγιο της Μέδουσας ΦΗΜΙΣΜΕΝΟ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΝΑΥΑΓΙΑ Μέρος Α΄. Μέρος Β΄. Κυριακή 18/4/1965, σ.8 Μέρος Γ΄. Κυριακή 5/5/1965, σ.8 Μέρος Δ΄. Κυριακή 9/5/1965 σ.8.

Κυριακή 25/4/1965, σ.8 ΠΑΣΧΑΛΙΝΑ ΘΕΜΑΤΑ. Η  Ανάστασις του Χριστού ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ

Κυριακή 16/5/1965, σ.8 Ανάμεσα στους σημερινούς ανθρώπους ΟΙ ΛΙΓΟΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΟΙ

Κυριακή 23/5/1965, σ.8 Ανέτειλε το έαρ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΗ ΜΟΝΑΞΙΑ

Κυριακή 30/5/1965, σ.7 Η δύναμη της πίστης ΚΑΙ Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΤΗΣ ΑΠΙΣΤΙΑΣ

Κυριακή 13/6/1965, σ.11 Ο φθόνος και η αχαριστία ΠΑΡΑΦΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΚΑΡΔΙΩΝ

Τετάρτη 14/7/1965, σ.1,2 Απέθανε χθες Τρίτη 13/7/1965 ο Φώτης Κόντογλου

Πέμπτη 15/7/1965, σ.1,7 Πέτρος Χάρης: Φώτης Κόντογλου (Ο Άνθρωπος, ο Λογοτέχνης, ο Τεχνίτης).   Με βαθειά συγκίνηση έγινε η κηδεία του Φώτη Κόντογλου.

 

Σημείωση: Αγιογράφος ή θαλασσογράφος ο μικρασιάτης Κυρ Φώτης Κόντογλου, παραμένει ένα διαρκές παρόν στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων, ένα κεφάλαιο που δεν έχει ακόμα και σήμερα εξετασθεί στην σφαιρικότητα της προσφοράς του, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουν γραφεί, δημοσιευθεί και εκδοθεί εκπληκτικές μελέτες για το πεζογραφικό του έργο και την εικαστική και αγιογραφική του παρουσία. Ο Κόντογλου, κατά την κρίση μου, δεν θα πρέπει να εγκλωβίζεται μέσα σε ένα καθαρά χριστιανικό περιβάλλον των ελληνικών γραμμάτων, δίχως αυτό να σημαίνει ότι οφείλουμε να τον αποδημήσουμε ή να παραχαράξουμε τα θεμέλια της ορθόδοξης πίστης του, να αλλοιώσουμε το ορθόδοξο φρόνημά του. Ο Φώτης Κόντογλου, είναι πέρα από αυτό το ελληνοκεντρικό πλαίσιο που τον περιέχει είναι παγκόσμιας εμβέλειας ο πεζογραφικός του λόγος. Η αιματοβαμμένη γη των προγόνων του, πρόσφερε σε αυτόν τον έλληνα ανατολίτη τις αυθεντικές ρίζες του αλλά ο Κόσμος της Θάλασσας και των θαλασσινών, ήρθε και συμπλήρωσε το πατερικό και ασκητικό της ορθοδοξίας φρόνημά του. Αγκάλιασε την παράδοση του Έθνους του σε όλες τις ιστορικές του περιόδους διαδρομής και εξέλιξης. Δεν θεωρώ ότι είναι τυχαίο η αφιέρωση δύο επιφυλλίδων του στον αρχαίο ιατροφιλόσοφο και «μάγο» εθνικό Απολλώνιο τον Τυανέα. Πέρα από τον τελικό σχολιασμό του. Ο ορθόδοξος πιστός Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ασχολήθηκε με τον πλατωνιστή εθνικό φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα στο γνωστό μυθιστόρημά του, ο Φώτης Κόντογλου από την άλλη, με αφορμή μία επιστολή που του αποστέλλει αναγνώστης του εκθέτει εν συντομία τον βίο και την δράση του Απολλώνιου του Τυανέως έτσι όπως διασώθηκε ο βίος του από τον Φιλόστρατο. Ο Απολλώνιος ο Τυανέας ήταν ο ελληνικός των εθνικών ιδεότυπος το «αντίπαλο» πρότυπο του χριστιανικού ιδεότυπου Χριστού. Ο Κόντογλου ίσως ξύπνια, αποφεύγει να σχολιάσει τα θαύματα και την δράση του εθνικού μη χριστιανού φιλοσόφου παραθέτει το κείμενο. Γνωρίζοντας και τα πολλά και ποικίλα διαβάσματα του αγιογράφου και συγγραφέα θα σημειώναμε ότι ο Κόντογλου, προσπαθεί μέσα στο έργο του, αν και καθαρόαιμος βυζαντινός και ορθόδοξος να συγχωνεύσει μέσα στο έργο και την σκέψη του και τις δύο περιόδους του Ελληνισμού. Την εθνική και την χριστιανική. Εκείνο που αρνείται είναι η αλλοτρίωση του ελληνικού φρονήματος από τους δυτικούς.

Εν τέλει για άλλη μία φορά το εκκρεμές του ερωτήματος περί της ελληνικής ταυτότητος, στο που ανήκουμε, εξακολουθεί να ταλανίζει τους Έλληνες λογίους. Ο απλός Λαός συγχώνευσε στα σπλάχνα του και τις δύο παραδόσεις, αυτήν των Εθνικών Ελλήνων και εκείνη των Χριστιανών και άφησε την σκιαμαχία για τους διανοουμένους.  Η ερώτηση περί χαμένου κέντρου απάντηση είναι η ίδια η ερώτηση και ευτυχώς.

Τέλος Α΄ Μέρους

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, Σάββατο 5 Νοεμβρίου 2022.

ΥΓ. Στην δημόσια τηλεόραση πριν δύο μέρες πρόβαλε ένα ντοκιμαντέρ για την ιστορία και την εξέλιξη της Ελεύθερης Σκηνής. Των αντιδικτατορικών νέων της εποχής πρωτόβγαλτων ηθοποιών του Εθνικού. Της κυρίας Υβόνης Μαλτέζου, του κυρίου Κώστα Αρζόγλου, της κυρίας Μήνας Αδαμάκη, του κυρίου Σταμάτη Φασουλή και άλλων. Στις ωραίες και χρήσιμες συνεντεύξεις ηθοποιών και θεατρικών συγγραφέων, βλέπε Πέτρο Μάρκαρη, άκουσα μία πληροφορία που αφορά την πόλη του Πειραιά. Την περίοδο της επταετίας όταν δήμαρχος της πόλης ήταν ο δοτός Αριστείδης Σκυλίτσης. Ο παλαίμαχος ηθοποιός κύριος Κώστας Αρζόγλου ανέφερε ότι: Τα χρόνια εκείνα, η ομάδα των νέων και αντιστασιακών ηθοποιών αναζητούσαν στέγη για να κάνουν πρόβες των έργων που θα ανέβαζαν και θα παρουσίαζαν. Ζήτησαν από τον δοτό δήμαρχο της δικτατορίας πειραιώτη Σκυλίτση να κάνουν πρόβες στο Δημοτικό Θέατρο. Του στέλνουν επιστολή και εκείνος δέχτηκε, και η τότε νεανική ομάδα της Ελεύθερης Σκηνής έκανε τις πρόβες της στο Δημοτικό Θέατρο. Όταν ήσαν έτοιμοι να ανεβάσουν το έργο σκέφτηκαν να ζητήσουν από τον δήμαρχο του Πειραιά να παρασταθεί στο Δημοτικό Θέατρο. Ο Αριστείδης Σκυλίτσης, αφού παρακολούθησε την θεατρική παράσταση τους είπε, ότι «το έργο έχει αντιστασιακό λόγο και αιχμές εναντίον της κυβέρνησης. Εμένα με διόρισε το τότε στρατιωτικό καθεστώς πράγμα που σημαίνει, ότι δεν μπορώ να δεχτώ να ανεβεί το έργο στο Δημοτικό Θέατρο». Όπως συνέχισε στην συνέντευξή του ο αγαπητός ηθοποιός, ο δήμαρχος του Πειραιά, ο χουντικός έπειτα από συζήτηση μαζί τους, πρότεινε στην νεανική θεατρική ομάδα, έχοντας σχετικές γνωριμίες, να ανεβάσουν το έργο στο θέατρο «Βέμπο» όπως και έγινε. Να μεσολαβήσει δηλαδή ο ίδιος και να τους βοηθήσει. Λέγοντας ο Κώστας Αρζόγλου, ότι χάρις στην έξυπνη κίνηση του Αριστείδη Σκυλίτση διασώθηκε και άρχισε την πορεία του το Ελεύθερο Θέατρο. Που αργότερα μετά την χούντα έγινε η Ελεύθερη Σκηνή. Αυτά για την ιστορία της Πόλης μας, και για να μαθαίνουμε όλοι μας ότι τα πράγματα στην ζωή και στην τέχνη, και την ιστορία, δεν είναι άσπρα και μαύρα μόνο, όπως θέλουν να μας κρατάνε δέσμιους οι πολιτικές ιδεολογίες και οι πολιτικοί. Πώς το λέει η λαϊκή παροιμία, από αγκάθι βγαίνει ρόδο και από ρόδο βγαίνει αγκάθι.