ΜΑΡΙΓΩ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ, πιο γρήγορα απ' το φως, εκδόσεις Κέδρος

 

ΜΑΡΙΓΩ  ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ,

πιο γρήγορα απ’ το φως,

εκδόσεις Κέδρος, Οκτώβριος 2000, σελίδες 48, σχεδιασμός εξωφύλλου: Νίκη Διανευτάκη, τιμή 7,50 ευρώ.

 

ΜΙΑ  ΝΥΧΤΑ  ΜΕ  ΤΟΝ  ΣΕΦΕΡΗ

Είδα τον Σεφέρη στον ύπνο μου

να μ’ έχει αγκαλιά (στο μονόκλινο κρεβάτι μου).

Το πρόσωπό του μου ‘δινε κουράγιο.

Ήταν χοντρούλης και αμίλητος.

Φοβόμουν πως θα ξυπνήσει ο πατέρας μου

και θα με πιάσει στα πράσα

να κοιμάμαι μαζί του.

Του ψιθύρισα τον πρώτο στίχο ενός ποιήματός του:

«Καπνίζω χωρίς να σταματήσω απ’ το πρωί».

Του παραπονέθηκα για το επίθετό μου,

ότι είναι μακρύ και άσχημο.

Μου είπε μονάχα:

«Σ’ αγαπάει πολύ, εσένα σ’ έχουν αγαπήσει πολύ». Σελίδα 29

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

Πολύχρωμος και μοντέρνος αλλά όχι προκλητικός ο ποιητικός λόγος της Μαριγώς Αλεξοπούλου. 30 ποιητικές μονάδες σπονδυλώνουν την πρώτη της ποιητική συλλογή σε ελεύθερο στίχο. Το ποιητικό συναίσθημα διαχέεται σε εικόνες και στιγμιότυπα από την ιστορία, τον μύθο την καθημερινότητα. Ο λόγος υφαίνεται με αρχαίες και νεότερες ιστορικές και κοινωνικές καταστάσεις, σύμβολα και παραστάσεις σε μια διαχρονική «ιστοριοποίηση» της καθημερινότητας. Οι σπουδές της στο εξωτερικό-στη Γλασκώβη-στο αρχαίο δράμα, της προσφέρουν τα εφόδια να στήσει το ποιητικό της σκηνικό, να δημιουργήσει την ανάλογη ατμόσφαιρα ώστε το ποίημα να αποκτήσει μια σκηνική δραματικότητα. Τα εμπλεκόμενα πρόσωπα και σύμβολα της ιστορίας και του μύθου, των εμπειριών και βιωμάτων της, αισθανόμαστε σαν να συνομιλούν μέσα στο ποιητικό σώμα. Δίχως να χάσουν την αυτονομία τους, την ανεξαρτησία τους, να αποκόπτονται από το κάδρο της χρονικής στιγμής που τα ίδια έδρασαν. Οι σκηνές εναλλάσσονται ομαλά σε μια ενιαία πορεία εκφραστικών αποτυπώσεων του ψυχικού της κόσμου. Προσωπικά της βιώματα και  καταστάσεις μπλέκονται με στιγμές της αρχαιότητας, συνομιλούν με ποιητές ή άτομα του καιρού μας. Η περιπέτεια των προσωπικών της βιωμάτων δεν δηλώνεται άμεσα πάντα, αλλά μέσα από «μάσκες» του παρελθόντος, αναγνωρίσιμα σε εμάς πρόσωπά του. Το σήμερα συμβαδίζει με το χθες, οι εξιστορήσεις αποκτούν (ενδύονται) την δραματικότητα προσώπων και συμβόλων της αρχαίας γραμματείας, της εκκλησιαστικής δραματουργίας, εμποτίζονται με ταξιδιωτικές της εμπειρίες σε χώρες εξωτικές, μακρινές, άγνωστες. Συνταξιδεύουμε μαζί της στο χρόνο, στα προσωπικά της ταξίδια γινόμαστε μέτοχοι άλλων καταστάσεων. Το ποίημα σαν μονάδα ή σαν σύνολα ποιητικών αποτυπώσεων, πλέει μεταφέροντας φορτία νοσταλγίας, βουβής πίκρας, μεταπτώσεις και ταραχές της ψυχής, κομμάτια θλίψης. Ο ποιητικός λόγος είναι η αιτία και η ενατένιση μαζί της ζωής, του χρόνου που κυλά ασταμάτητα αγκαλιάζοντας πρόσωπα του χθες και του σήμερα από το ελληνικό και διεθνές στερέωμα. Χαρακτηριστικές στιγμές και συμβάντα οργανώνουν τον καμβά της, τα ποιήματά της μπολιάζονται από δεκάδες στιγμιότυπα από την επικαιρότητα από διάφορα πολιτιστικά πεδία και εκδηλώσεις. Χορός, Μουσική, Κινηματογράφος. Όλοι και όλα δένονται αρμονικά και ισορροπημένα. Δεν υπερτονίζεται το χθες από το σήμερα, η τωρινή κατάσταση δεν αφομοιώνει την περασμένη για να την εκμηδενίσει.  Το πρόσωπο από την εικόνα του μύθου, όλα έχουν την σημασία τους, εξυπηρετούν τον λειτουργικό τους σκοπό αναφοράς μέσα στο ποίημα. Αναγνωρίζουμε ονόματα προσφιλή μας προερχόμενα από τον χώρο της παγκόσμιας ποίησης όπως ο ρώσος φουτουριστής ποιητής Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι, δες το εναρκτήριο ποίημά της «Ο κλέφτης» σ.9. Τον χώρο της ελληνικής ζωγραφικής, δες το ποίημά «Η βαλίτσα», σ.21, αφιερωμένο στον Αλέξη Ακριθάκη. Εικόνες ποιητικής σύνθεσης βασισμένες σε σχέδια του ζωγράφου. Η ποιητική της ονειροφαντασία, συντροφιά και συνομιλία με τον Γιώργο Σεφέρη, «Μια νύχτα με τον Σεφέρη» σ. 29. Άλλοτε δανείζεται πρόσωπα από την εκκλησιαστική χριστιανική δραματουργία, το ποίημα «Λυπηρό» σ.39, έχει θέμα του την Αγία Μαγδαληνή. Κινούμενοι στο ίδιο κλίμα διαβάζουμε το καλογραμμένο ποίημα «Ο αδιάγνωστος Άγιος», σ. 26.  Καταφεύγει σε πρόσωπα από τον χώρο της αρχαίας ελληνικής ρητορικής και σοφιστικής, βλέπε το ποίημα «Η θεραπεία της λύπης» σ.24-25. Η θεματική του «εμπνέεται» από την μέθοδο του ρήτορα-σοφιστή Αντιφώντα ο οποίος «θεράπευε με ‘διάλογο’ ανθρώπους που έπασχαν από μελαγχολία». Υπάρχει και διευκρινιστική σημείωση της Μαριγώς Αλεξοπούλου.  Ή συναντάμε την σύζευξη αρχαίων μυθικών κυρίαρχων συμβόλων με διαζευκτικούς υπότιτλους όπως το ποίημα της σ.11, «Η εξομολόγηση της Περσεφόνης ή Pink Lemonade”. Ή συγχωνεύει μέσα στην θεματική της ύλη πρόσωπα του μουσικού στερεώματος όπως ο Τζον Λένον-Γιόκο Όνο με προσωπικές της ερωτικές στιγμές, βλέπε το ποίημα με τα αρχικά Β & Β (Bed and Breakfast), σ.33.  Με χειρονομίες από πρόσωπα της σύγχρονης πολιτικής επικαιρότητας, Jacky Kennedy, δες το “Τρεις εκδοχές της φυγής», σ. 38, με σκηνοθέτες της έβδομης τέχνης, βλέπε ισπανός σκηνοθέτης Πέτρο Αλμοδοβάρ και το ποίημα «Ο μαθητευόμενος μάγος», σ. 30. Σε άλλα η σύνθεση και συνθετική του ποιήματος βασίζεται στην τέχνη του χορού. Βλέπε το καλοπλεγμένο ποίημά της «Μάθημα χορού». Διδασκαλία για το Μπαλέτο «Μενέλαος και Ελένη», όπου οπτικοποιείται με θεατρικό τρόπο η σχέση του Μενέλαου και της Ελένης, για την ακρίβεια, το είδωλο της Ελένης σ. 22-23, και ούτω καθεξής. Τα πάντα συμβαίνουν και όλοι και όλες συνυπάρχουν αποτελεσματικά μέσα στην σκηνικότητα του ποιήματος. Έχουμε ποιήματα μικρής φόρμας μα και άλλα μεγάλης πνοής. Όχι όμως κουραστικής δύσπνοιας που συναντάμε σε ποιήματα δισέλιδων ή τρισέλιδων συνθέσεων άλλων ποιητών. Ποιήματα μικρής φόρμας είναι αυτά των σελίδων 12,15,16,19,28,33,34,36,37.Τα ταμπλό των εικόνων της ποιήτριας Μαριγώς Αλεξοπούλου είναι κυρίως φωτεινών χρωμάτων, εικόνες λαμπερές, ηλιόλουστες τόσο στον κεντρικό πυρήνα της σύνθεσής τους όσο και στα περιγράμματά τους. Οι σκιές της ατμόσφαιρας της προσωπικής θλίψης ή απογοήτευσης, στέκονται διακριτικά στο πίσω μέρος του σκηνικού. Δεν χαλούν την φωτεινή αίσθηση που αφήνει το ποίημα. Ίσως ορισμένες φορές ορισμένα ποιήματα να είναι κάπως φορτωμένα «υπερβολικά» μπιχλιμπιδάτα με πολυπολιτισμικές- γεωγραφικές στιγμές και αναφορές, κάτι που μάλλον βαραίνει, έχεις την αίσθηση μιας ταξιδιωτικής περιγραφής περιπλανήσεων, προερχόμενες από ένα σοβαρό ταξιδιωτικό πρακτορείο της ποίησης. Τα περισσότερα ποιήματά της προσδιορίζονται από τον τίτλο τους. Τίτλοι στα ελληνικά, τα αγγλικά, τίτλοι μονοσύλλαβων λέξεων ή πολυσύλλαβων, ή και σύνθετων, όπως αυτό της σελίδας 11. «Η εξομολόγηση της Περσεφόνης ή Pink Lemonade. Ένας ποιητικός λόγος όχι ατομικής της διαγενεακής εξομολόγησης αλλά διαιστορικής περιπλάνησης στο σήμερα την επικαιρότητά του, τα αδιέξοδά του, τον χρόνο, την ιστορία και τα σύμβολα των παρελθόντων καταθέσεών του. Δεν είναι τυχαίο ότι την αυλαία της συλλογής ανοίγει με απόσπασμα από την τραγωδία Βάκχες του Ευριπίδη. «και ο Διόνυσος/ «τρυφερόν , <τε> πλόκαμον εις αιθέρα ‘ρίπτων»./ με μουσική υπόκρουση/ «βαρυβρόμων υπό τυμπάνων». Στίχοι 150 και 156 αντίστοιχα, σελίδα 7 της συλλογής. Ποιητικός επαναδιονυσιασμός ή επανασυγκόλιση των ποιητικών σωματικών μελών;

Μια ποίηση που διηγείται, ταξιδεύει, ονειρεύεται, αισθάνεται τον παλαιό και σύγχρονο σφυγμό των ανθρώπων μέσα από την γυναικεία ματιά και αίσθηση.

Γιώργος χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, Ιούλιος 2023

Ντάλα Καλοκαίρι, ντάλα στην Ποίηση