Αντρέ Μαλρώ

                     ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ

Πρίν από πενήντα χρόνια, στα 1926, κυκλοφόρησε στο Παρίσι το πρώτο βιβλίο ενός άγνωστου συγγραφέα με τίτλο: La Tentation de l’ Occident (Ο Πειρασμός της Δύσης), διάλογος ανάμεσα σ’ ένα νέο άνθρωπο της άπω Ανατολής και ένα ξεπατρισμένο Ευρωπαίο. Εφέτος, 1976, οι γνωστές εκδόσεις Gallimard παρουσίασαν το τελευταίο βιβλίο του ίδιου συγγραφέα με τίτλο: L’ Intemporel (Το Άχρονο), που έκλεινε μια μακρότατη σειρά έργων του με θέμα τις οπτικές τέχνες. Σε λίγο, πριν από ένα μήνα, ο συγγραφέας αυτός πέθανε, έχοντας κλείσει εβδομήντα πέντε χρόνια ζωής.

     Η Γαλλία πένθησε στο σύνολό της. Η πιο έγκυρη εφημερίδα του Παρισιού, η γνωστή Le Monde, έδωσε την είδηση με τα πιο μεγάλα τυπογραφικά στοιχεία της, καλύπτοντας τη μισή πρώτη σελίδα της με τον τίτλο: Ο Andre Malraux είναι νεκρός. Και ο γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γαλλίας Georges Marchais δήλωνε: «… Στους αγώνες του βρέθηκε συχνά κοντά μας και κάποτε μακριά μας. Όμως αυτό που μένει για μας είναι πώς πάντοτε τον εμψύχωνε μια δυνατή ιδέα: η Γαλλία, η θέση της και ο ρόλος της στον κόσμο».

     Στην Ελλάδα γράφτηκαν αρκετά άρθρα και δόθηκαν μερικές δημοσιογραφικές πληροφορίες, τόσα και τέτοια που να αφήνουν ουσιαστικά ακατατόπιστο τον απληροφόρητο αναγνώστη και απορημένους εκείνους που έτυχε να παρακολουθήσουν την πνευματική δημιουργία και τη δράση αυτού του ξεχωριστού ανθρώπου του εικοστού αιώνα (γεννήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1901).

     Στα μεταπολεμικά χρόνια ο Andre Malraux είναι γνωστός ως συγγραφέας της τριλογίας που έχει τον γενικό τίτλο: Psychologie de l’ art, ξαναδοσμένης ως Les voix du silence, και του άλλου τρίτομου έργου με τίτλο: Musee imaginaire de la sculpture mondiale και ακόμα του έργου του: La metamorphose des dieux. Ως άνθρωπος της δράσης είναι γνωστός ως υπουργός του de Gaulle από την πρώτη του κυβέρνηση εθνικής ενότητας του 1945 ως την τελευταία του 1969. Ο Andre Malraux εγκαταλείπει την κυβέρνηση και την πολιτική όταν ο de Gaulle παραιτείται τον Απρίλη του 1969.

     Το συγγραφικό έργο αυτής της περιόδου ανήκει στην περιοχή της ιστορίας της τέχνης. Συναρπαστικό, γοητευτικό, φωτίζει με τη λάμψη των αστραπών τα πιο αλλοπρόσαλλα δημιουργήματα της ζωγραφικής και της πλαστικής μέσα στους αιώνες και στους τόπους. Ο αναγνώστης του το παρακολουθεί με την έξαρση και την έξαψη του ερωτικού πάθους που συνέχει και το συγγραφέα, χωρίς να αναρωτηθεί ούτε μια στιγμή γι’ αυτό που ονομάζουμε επιστημονική ακρίβεια και χωρίς ν’ απαιτεί αποδείξεις. Η ρητορική δεινότητα ενός ανθρώπου που μεταδίνει την αποκαλυπτική αλήθεια του θείου κατορθώνει και σπάει τα φράγματα του ανθρώπινου λόγου. «Ίσως η ρητορική δεν έχει άλλο σκοπό παρά να υπνωτίσει και να ισοπεδώσει με το βάρος της τον αναγνώστη» θα γράψει, κρίνοντας αυτά τα έργα, ο E. H. Gombrich, ένας από τους πιο σημαντικούς Άγγλους ιστορικούς της τέχνης. Και στην-ασφαλώς-υπερβολική παρατήρηση ενός αξιόλογου κριτικού, του Edmund Wilson, πως το έργο του Malraux, Les vois du silence μπορεί να παραβληθεί με τα αριστουργήματα του Gibbon, του Karl Marx και του Leon Tolstoy, ο Gombrich αντιθέτει την-ασφαλώς αντικειμενικά ορθή-κρίση πώς αντίθετα μ’ αυτά, από το έργο του Malraux λείπει η αίσθηση της ευθύνης που κάνει τον επιστήμονα ή τον καλλιτέχνη, για να προσθέσει: «Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη πως ο Malraux αφιέρωσε μια ολόκληρη μέρα διαβάζοντας σε μια βιβλιοθήκη ή έστω πως προσπάθησε να συλλάβει ένα καινούργιο στοιχείο». Είμαι βέβαιος πως ποτέ ένα ακαδημαϊκό σώμα δεν θα του εμπιστευόταν μια πανεπιστημιακή έδρα Ιστορία της Τέχνης, μολονότι το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης τον τίμησε με τον ανώτατο τίτλο του διδάκτορα Honoris Causa. Δεν είμαι φυσικά, βέβαιος αν αυτό θα ήταν σωστό, δεν έχω ωστόσο καμιά αμφιβολία πως, αν αυτό μπορούσε να συμβεί, οι φοιτητές του θα κέρδιζαν πολύ περισσότερα από εκείνα που οι σοφοί και αρματωμένοι με τις εύκολες βιβλιογραφικές γνώσεις δάσκαλοί τους, τους προσφέρουν.

     Πέρα από το συγγραφικό αυτό έργο η πολιτική του τοποθέτηση και δραστηριότητα στα μεταπολεμικά χρόνια έκαναν τον Αντρέ Μαλρώ αντιπαθητικό στην προοδευτική νεολαία της Γαλλίας, ίσως σε όλη τη μεταπολεμική γενιά της Ευρώπης. Οι νέοι δεν αναγνωρίζουν κανένα κεφάλαιο και κανέναν τίτλο, που δεν ανανεώνεται και δεν καταχτιέται κάθε μέρα από την αρχή. Ίσως από τη μεριά τους να έχουν δίκαιο. Δεν έχουν ωστόσο το δικαίωμα να ξεχνούν την ιστορία ούτε ενός τόπου ούτε ενός ανθρώπου, πολύ λιγότερο έχουν το δικαίωμα να την αγνοούν. Και η περίπτωση του Andre Malraux είναι από τις πιο συγκλονιστικές. Για τη δική μας γενιά, που προλάβαμε να γνωρίσουμε τον κόσμο του μεσοπολέμου ως νέοι μαθητές και φοιτητές και ζήσαμε ενεργά τα έξι χρόνια του παγκόσμιου πολέμου, η ιστορία των χρόνων εκείνων δεν παραγράφεται ούτε ξεχνιέται. Για μας ο Andre Malraux στάθηκε η μυθική μορφή του ακέραιου ανθρώπου που έκανε το Λόγο Πράξη και τανάπαλι, κατόρθωσε την πράξη τη δική του και των συντρόφων του να τη μετουσιώνει σε λόγο.

     Όταν διαβάσαμε για πρώτη φορά την Condition humaine ξέραμε κιόλας πως ο Malraux μαζί με τον Andre Gide είχανε πάει στο Βερολίνο για ν’ απαιτήσουν την αποφυλάκιση του Δημητρώφ από τους χιτλερικούς, πως ο Andre Malraux είχε γράψει το περίφημο γράμμα του στον Goebbels, πώς ήταν πρόεδρος των παγκόσμιων επιτροπών για την απελευθέρωση του Δημητρώφ και του Thaelmann. Και είχαμε μάθει πως το μυθιστόρημα εκείνο που πήρε το Goncourt, καθώς και τα προηγούμενα έργα του συγγραφέα, δεν το είχε συλλάβει με τη φαντασία του μυθιστοριογράφου ούτε συγκέντρωσε τις πληροφορίες του από βιβλία, αλλά πως ήταν αληθινά βιώματα μέσα στις ταραγμένες περιοχές της Ινδοκίνας και της Κίνας. Κανείς δεν ήξερε λεπτομέρειες και κανένας δεν τις έμαθε ως σήμερα όμως είναι βέβαιο πως στα 1925, όταν άρχιζαν οι κοσμοϊστορικές αναταραχές στην Καντώνα και στο Hong- Kong, ο Andre Malraux βρισκόταν εκεί, και όχι βέβαια ως τουρίστας ή θεατής.

     Και όταν διαβάζαμε στα 1938 το καινούργιο του βιβλίο, L’ Espoir, μέσα σε μια Ευρώπη όπου κυριαρχούσε ο Ναζισμός και ο Φασισμός, εμείς φοιτητές στην Ελλάδα της μεταξικής δικτατορίας, που παρακολουθούσαμε με αγωνία το θανάσιμο και ηρωικό αγώνα του ισπανικού λαού, δίνοντας κρυφά ό,τι κατορθώναμε να οικονομήσουμε, είχαμε μάθει ότι ο Αντρέ Μαλρώ είχε κατορθώσει να δημιουργήσει ένα αεροπορικό σμήνος και πιλότος ο ίδιος πολεμούσε μαζί με το δημοκρατικό στρατό της Ισπανίας. Είχαμε μάθει πως τραυματίστηκε δυο φορές κι όμως συνέχιζε τον αγώνα. Με το τουφέκι και με την πένα μαχόταν τη φασιστική βαρβαρότητα. Κι ακόμα πιο πολύ’ μέσα στη μαχόμενη Ισπανία γύρισε το φιλμ ‘Sierra de Teruel”. Κι όταν έπεσε η Καταλανία, σταματά το γύρισμα, μοντάρει όμως την ταινία για προβολή, που του απαγορεύει η γαλλική λογοκρισία.

     Ύστερα ήρθε ο πόλεμος’ ο κίνδυνος μας απειλούσε πια όλους και πήραμε τα όπλα. Η Γαλλία σαρώθηκε από τις χιτλερικές στρατιές’ οι στρατάρχες της την πρόδωσαν. Τότε ακούσαμε για πρώτη φορά το όνομα του Charles de Gaulle, όταν στις 18 Ιουνίου του 1940 ύψωσε μόνος αυτός τη φωνή του και την πίστη του. υψώνοντας ξανά τη γαλλική σημαία με το σταυρό της Λωρραίνης και κηρύχνοντας την αντίσταση στον κατακτητή. Οι Ελεύθεροι Γάλλοι ξύπνησαν στη μνήμη μας τις πιο μυθικές στιγμές της γαλλικής ιστορίας και του λαού της, αυτές που μας είχαν αναθρέψει στα εφηβικά μας χρόνια, με τον Βίκτωρ Ουγκώ και τον Ντελακρουά, με τη Γαλλική Επανάσταση, την Επανάσταση του 1848 και την Κομμούνα του Παρισιού στα 1871. Κι όσοι βρεθήκαμε έξω από την καταχτημένη πατρίδα μάθαμε τον καινούργιο θρύλο του Bir-Hakim μέσα στην έρημο της Αφρικής. Η Γαλλία αναγεννιόταν έξω από την Γαλλία. Οι αλαζονικοί σύμμαχοί της αναγκάζονταν να ακούσουν τη φωνή της με το στόμα του Charles de Gaulle. Όλοι οι λαοί που πολεμούσαν τον φασισμό έβλεπαν σ’ αυτόν την ενσάρκωση ενός περήφανου λαού, τον πιο άξιο ηγέτη της καταπατημένης Ευρώπης.

     Ύστερα μαθαίναμε πως εκείνα τα χρόνια ο Αντρέ Μαλρώ έξω από τη συγγραφή και ύστερα από την αποτυχία του να πολεμήσει με τους ελεύθερους Γάλλους βρίσκεται αρχηγός ενός αντάρτικου σώματος από 1500 άντρες, πού του δίνουν το όνομα του ήρωα του μυθιστορήματός του. Είναι ο συνταγματάρχης Berger. Τραυματίζεται, συλλαμβάνεται, δραπετεύει και οργανώνει την «Ταξιαρχία της Αλσατίας και της Λωρραίνης», ελευθερώνει μεγάλες περιοχές, υπερασπίζεται το Στρασβούργο και περνώντας τον Ρήνο μπαίνει στη Στουτγάρδη και στη Νυρεμβέργη. Ύστερα συναντά για πρώτη φορά τον Στρατηγό ντε Γκωλ και από τότε (1945) θα του μείνει πιστός ως το τέλος.

     Σκέφτομαι τώρα που αναλογίζομαι μια τέτοια ζωή με ποια κριτήρια πρέπει να κριθεί; Ποιος έχει το δικαίωμα να την κατακρίνει; Πώς είναι δυνατό τα μικρόψυχα μέτρα, πολιτικά, επιστημονικά, ηθικά ή όποια άλλα να μετρήσουν αυτή την εκρηκτική μορφή, που δεν αδράνησε ούτε λεπτό μέσα στα εβδομήντα πέντε χρόνια που έβλεπε το φως; Η Γαλλία, δίκαια, είναι για μιαν ακόμα φορά περήφανη για ένα παιδί της. Και όσοι την αγαπήσαμε και κλάψαμε στις συμφορές της, όπως χαρήκαμε τη δόξα της, νιώθουμε και συμμεριζόμαστε τώρα την περήφανη θλίψη της για το θάνατο του Andre Malraux.

«ΠΑΡΑ ΔΗΜΟΝ ΟΝΕΙΡΩΝ», σελίδες 194-199.

Μανόλης Ανδρόνικος, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ, εκδόσεις ΕΡΜΗΣ 1982

Σημείωση: 
Ξαναδιαβάζω το τελευταίο διάστημα τα βιβλία του αρχαιολόγου Μανόλη Ανδρόνικου, αυτού του υπέροχου ανθρώπου και διεθνούς φήμης έλληνα επιστήμονα. Ακόμα θυμάμαι το θερμό ύφος του λόγου του και τις εκφράσεις του σώματός του στην γνωστή διάλεξη που μας έδωσε στον Πειραιά πριν χρόνια. Ο Μανόλης Ανδρόνικος με τις ανασκαφές και τα ευρήματά του στους Βασιλικούς Τάφους της Βεργίνας-όποιος έχει επισκεφτεί την τοποθεσία θα αισθανθεί την ιστορική και αρχαιολογική μέθεξη, αλλά και το Μουσείο της Θεσσαλονίκης που φυλάσσονται τα ευρήματα-μας έκανε να νιώσουμε βαθιά συγκίνηση και υπερηφάνεια εμάς τους νέους της γενιάς του 1980. Όπως παλαιότερα, ο Σπύρος Μαρινάτος με τα ευρήματα της Σαντορίνης, ο  Κώστας Ρωμαίος, ή άλλοι άοκνοι σκαπανείς της αρχαιολογικής επιστήμης. Ο πειραιώτης παραδείγματος χάριν Ιάκωβος Δραγάτσης. Ο Μανόλης Ανδρόνικος εκτός από αρχαιολόγος, υπήρξε και ένας βαθιά και ουσιαστικά σκεπτόμενος έλληνας. Ένας έλληνας που μας έκανε να ουριοδρομούμε σοφά με τα κείμενα που δημοσίευε στα διάφορα έντυπα και περιοδικά της εποχής του. Οι επιφυλλίδες του στην πρωινή εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», πριν αρκετές δεκαετίες, ήταν μία από τις πνευματικές μας οάσεις. Οι γνώσεις του πάντα ακριβείς, ο λόγος του νηφάλιος, οι κρίσεις του δίκαιες, οι θέσεις του κατασταλαγμένες και έμπειρες μας έδειχναν το εύρος της σοφίας του και την ευστοχία του αναγνωστικού του στόχου. Ο λόγος του δεν ήταν στεγνός, ξηρός, αποστεωμένος, κρατικά-ακαδημαϊκός, που εξυπηρετούσε άλλες σκοπιμότητες, αλλά ενέπνεε μεγάλη φρεσκάδα, ποιητικό λυρισμό και ουσιαστική ιστορική συνείδηση, γιαυτό είναι ακόμα επίκαιρος. Εύληπτος πάντα στις δημόσιες ανακοινώσεις-δηλώσεις του, κατανοητός στις επιστημονικές του καταθέσεις, με ορθές κρίσεις και επισημάνσεις. Λάτρης του ποιητικού λόγου ο ίδιος, διάνθιζε τα κείμενά του με λέξεις ή αποσπάσματα ελλήνων ποιητών. Αγάπησε με ιστορικό πάθος τη χώρα του, δεν υιοθέτησε για να φανεί αρεστός τα νέα ρεύματα που αναφύονταν τότε, των «αριστερών κουλτουριάρηδων» να από-οικοδομήσει τα σύμβολά της ή τους μύθους της, όπως ήταν ο Μεγάλος Στρατηλάτης, τα ζωντανά στεγανά της πολιτιστικής και κληρονομικής της παράδοσης, αλλά προσπάθησε να κατανοήσει και να διατηρήσει στην επικαιρότητα ότι αρχαίο είχε συναντήσει στις αρχαιολογικές του περιπέτειες. Έδωσε σε εμάς τους απλούς και αμύητους έλληνες την δυνατότητα να ψαύσουμε μαζί του τα αρχαία ίχνη και στοιχεία ζωής των Μακεδόνων. Από την άλλη, δεν ενστερνίστηκε, και πολύ ορθά, όλα εκείνα τα συντηρητικά «πατριωτικά» δήθεν πολιτικά και ιστορικά στοιχεία που καπηλεύονταν ότι άξιο διεθνούς θαυμασμού πρόσφερε αυτή η χώρα,-με τα πολλά θετικά της και με τα εξίσου πολλά αρνητικά της-ο γηγενής πλουραλιστικός πολιτισμός της, η ιστορία της, αρχαία, μεσαιωνική, νεότερη, η γλώσσα της, τα ήθη και τα έθιμά της, οι ταφικές της συνήθειες, η θρησκευτική της πίστη, τα γράμματά της. Δηλαδή, δεν πολιτικοποίησε ούτε κομματικοποίησε την αρχαιολογική του εργασία, ούτε προς τα αριστερά ούτε προς τα δεξιά. Δεν την εξαργύρωσε για ίδιον όφελος. Οι αναγνωστικές του επιλογές, τα αποσπάσματα που αναφέρει από τα βιβλία που έχει σε βάθος μελετήσει-ιδιαίτερα από τον δοκιμιακό λόγο του ποιητή Γιώργου Σεφέρη, οι ερμηνευτικές του προσεγγίσεις, αλλά και οι ανθρώπινες και ζεστές συνομιλίες του με απλούς, ανώνυμους φτωχούς έλληνες των περιοχών που διεξήγαγε τις ανασκαφές του μας φανερώνουν την αληθινή του ταυτότητα. Την ταυτότητα ενός διαχρονικού Έλληνα, δάσκαλου και μάστορα της ελληνικής συνείδησης, για μια Ελλάδα που δεν υπάρχει πια.

Ο λόγος και οι κρίσεις αυτών των σοφών Ελλήνων μπορεί να είναι ένας αναμμένος φάρος στις ψυχές και στις συνειδήσεις των περασμένης ηλικίας ανθρώπων, αλλά για τους σύγχρονους νεοέλληνες, μάλλον δεν σημαίνει τίποτα πια. Η Ελλάδα άλλαξε ανεπιστρεπτί, βίαια και ραγδαία και οι άνθρωποί της. 
«Κοιμήσου Περσεφόνη στην αγκαλιά της γης/ στου Κόσμου το μπαλκόνι ποτέ μην ξαναβγείς» 
μας μελωδεί ο Μελωδός των Ονείρων μας Μάνος Χατζιδάκις.

Αυτήν την Ελλάδα-Περσεφόνη ύμνησε και τίμησε με τα ανασκαφικά του ταξίδια ο Μανόλης Ανδρόνικος.

     Επέλεξα να κλείσω τον κύκλο αυτόν των προσωπικών μου περιπλανήσεων στο μικρό αυτό ιστολόγιο από τον Πειραιά, όχι με κείμενο του Ανδρόνικου για ελληνικά θέματα ή λογοτέχνες που εξετάζει και σχολιάζει στο παρόν βιβλίο του, αλλά με ένα κείμενο που αφορά τον γάλλο πολιτικό και συγγραφέα Αντρέ Μαλρώ. Μια σύζευξη δύο σημαντικών προσωπικοτήτων, ενός Έλληνα και ενός Γάλλου, που μας δηλώνει την ενιαία πολιτιστική παράδοση της Ευρώπης, αυτήν που οι σύγχρονοι πολιτικοί και άλλοι ηγέτες επιδιώκουν να διαλύσουν με πολλούς τρόπους. Ο Αντρέ Μαλρώ όπως και ο Μανόλης Ανδρόνικος, καθώς και οι προσωπικότητες αυτού του κύρους και της ποιότητας, ανήκουν πλέον σε έναν κόσμο-μια γηραιά ήπειρο-που μάλλον ιστορικά και πολιτικά έκλεισε τον κύκλο της, αν δεν τον είχε ήδη ολοκληρώσει. Οι οικονομικές και τεχνοκρατικές δυνάμεις που αναδύθηκαν μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και την απελευθέρωση από τα φασιστικά και ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, κέρδισαν το στοίχημα της κυριαρχίας πάνω στις συνειδήσεις των σύγχρονων ανθρώπων και της ιστορίας. Οι σύγχρονοι πολιτικοί ηγέτες δεν είναι παρά διεκπεραιωτές αυτών των συμφερόντων και αλόγιστων φανερών ή σκοτεινών κερδών. Το πολιτικό παιχνίδι έγινε τζόγος στις κυβερνητικές τους αποφάσεις σε έναν κόσμο ειδωλολατρικό, κίβδηλο, εικονικής πραγματικότητας.

Ευχαριστώ όσους και όσες διάβασαν αυτά τα κείμενα, που σε άλλους άρεσαν και σε άλλους όχι.

Οι νεότεροι ας συνεχίσουν το ιστορικό ταξίδι οικοδομώντας την δική τους παράδοση και τα σύμβολα. Η Ιστορία και η Ζωή δεν τελειώνει ούτε άρχισε με την δική μας γενιά.

Εξάλλου, η ανάγνωση παλαιότερων και νεότερων κειμένων και βιβλίων είναι μια πολύ εποικοδομητική και ψυχωφελή περιπέτεια, για το όποιο υπόλοιπο του βίου μας. Είναι το δικό μας,-των παλαιότερων γενεών-σερβάιβορ. Και μόνο για αυτά τα αναγνώσματα θα μιλώ πλέον.

Τέλος, και απολύεστε εν ειρήνη και μελέτη. 

Finis Hellas.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

27 Ιανουαρίου του 2018
ΥΓ 1. ο φιλόσοφος και συγγραφέας Χρήστος Γιανναράς, σε ένα από τα δεκάδες παλαιότερα βιβλία του, είχε δώσει τον τίτλο Finis Graece. Ένας τίτλος αρκετά προφητικός και επίκαιρος. Ποιος όμως τον άκουσε; Πόσοι διάβασαν και έσκυψαν με προσοχή πάνω στα βιβλία του;
ΥΓ. 2 Παρακολούθησα πριν μία εβδομάδα στο κανάλι της Βουλής, την άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη του σοφού θεατράνθρωπου και έμπειρου δασκάλου Κώστα Γεωργουσόπουλου. Στάθηκα σε δύο άκρως αποκαλυπτικά σημεία της. 
α) Όταν τον είχαν μεταθέσει την περίοδο της χούντας σε απομακρυσμένη περιοχή, σαν καθηγητή, στα διαλείμματα των μαθημάτων που δίδασκε ως δάσκαλος, προσπάθησε να βοηθήσει τα παιδιά του σχολείου προσκαλώντας τα και κάνοντάς τους μικρές ασκήσεις για να μην χάνουν άδικα το χρόνο τους. Οι άλλοι συνάδελφοί του, όταν είδαν τι συνέβαινε, τον κάλεσαν και του είπαν, "ξέρετε κύριε συνάδελφε, θα πρέπει να σταματήσετε αυτήν την βοήθεια στα παιδιά, χαλάτε την πιάτσα. Εδώ δεν κάνουμε τέτοια". και
β) Ο δάσκαλος αυτός της θεατρικής τέχνης παραιτήθηκε από το θεατρικό τμήμα της σχολής που δίδασκε μετά από χρόνια, όταν διαπίστωσε ότι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του θεατρολογικού τμήματος, δεν παρακολουθούσαν Θέατρο. Όπως είπε: Στις προφορικές εξετάσεις που διεξήγαγε-την τελευταία χρονιά που δίδαξε, ρώτησε και τους δέκα σπουδαστές και σπουδάστριες αν είχαν παρακολουθήσει καμία θεατρική παράσταση την προηγούμενη σεζόν-από τις 500 περίπου που είχαν ανεβεί στις ελληνικές σκηνές- για να την συζητήσουν. Η απάντηση που έλαβε και από τους δέκα φοιτητές ήταν αρνητική. Μάλιστα, μία φοιτήτρια που είχε παρακολουθήσει μία παράσταση, και την ρώτησε αν της άρεσε, εκείνη απάντησε, ότι δεν θα πήγαινε, αλλά την παρότρυναν οι φίλοι της. Και να σκεφτεί κανείς, ότι οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του θεατρολογικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, έχουν δωρεάν είσοδο στα θέατρα. Μετά από αυτό, ο Κώστας Γεωργουσόπουλος, όπως ο ίδιος ανέφερε, παραιτήθηκε για να διασώσει το όποιο προσωπικό του ήθος και την διδασκαλική του φήμη.
     Δύο καίρια παραδείγματα, από δύο σύγχρονούς μας έλληνες δασκάλους της εποχής μας, που φανερώνουν ενδεικτικά την μεγάλη παθογένεια της ελληνικής φυλής μας. Για όσους υποστηρίζουν την ισοπέδωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
ΥΓ. Για όσους φωνάζουν για την Μακεδονία και θα παρευρίσκονται ή όχι στο συλλαλητήριο της Αθήνας, ας δώσουν ένα μικρό ποσόν και ας αγοράσουν το σημαντικότατο μελέτημα που εξέδωσαν οι εκδόσεις GUTENBERG το 2015.
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΗΓΕΣ
ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ
Εισαγωγή-Κείμενα-Μετάφραση-Σχόλια
Ήρκος-Στάντης Ρ. Αποστολίδης.
Είναι ότι καλύτερο έχει εκδοθεί στην ελληνική βιβλιοαγορά για τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει τα αποσπάσματα των χαμένων έργων 42 ιστορικών, που έγραψαν αποκλειστικά για τον Μεγάλο Στρατηλάτη. Μια πλήρης συλλογή του απαραίτητου υλικού για την κριτική των πηγών, με συνοδευτικά βιογραφικά κ' εργογραφικά σημειώματα για κάθε συγγραφέα κλπ.
Ένα ερευνητικό έργο που τιμά όχι μόνο την χώρα μας, όχι μόνο την ιστορική επιστήμη, αλλά πρωτίστως τους άοκνους αυτούς φιλόλογους που μας πρόσφεραν αυτόν τον ιστορικό άθλο. Ένα βιβλίο που αξίζει να αγοράσει κάθε δημοτική βιβλιοθήκη, κάθε σχολική βιβλιοθήκη, κάθε πανεπιστημιακή τόσο της ελλάδας όσο και του εξωτερικού. Όσοι αγαπούν αυτόν τον τόπο και την ιστορία του, ας το αγοράσουν και ας το διαβάσουν, ας το ταλαιπωρήσουν από τις σημειώσεις και τα σχόλια που θα γράψουν πάνω στις σελίδες του. Όχι μόνο αξίζει τα χρήματα που κοστίζει, αλλά ακόμα και κάτι παραπάνω. Σημαντική ερευνητική δουλειά, αξεπέραστη. Σαν κάτοικος αυτής της χώρας, σαν έλληνας, ευχαριστώ αυτά τα δύο αδέρφια-τους φιλολόγους ερευνητές ιστορικούς-που μας έδωσαν αυτήν την εργασία. Καλά και αναγκαία τα συλλαλητήρια, αλλά υπάρχουν ιστορικά και άλλα μελετήματα που οφείλουν να έχουμε οι έλληνες στα σπίτια μας και να τα μελετάμε.