Τα Βιβλία και τα ανάτυπα των εκδόσεων της ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ του Ντίνου Χριστιανόπουλου

 

          ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΣ  ΤΑ  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΑ  ΚΕΝΑ

Μιά προσωπική περιπλάνηση στα βιβλία, το περιοδικό και τις εκδόσεις «ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ»

                  ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ

Από μικρός συνήθισα να προσκυνώ

χέρια παπάδων, ιερές εικόνες’

μετά το γύρισα σε πόδια αγαπημένα.

Τώρα μπερδεύω τι θα πεί προσκυνημένος., σ.94

             Ο κατάλογος αυτός,-γνωστός στο μεγαλύτερο ποσοστό του στους αναγνώστες, μελετητές, ερευνητές της εργογραφικής, βιβλιογραφικής και εκδοτικής παραγωγής του ποιητή και εκδότη, μεταφραστή και γκαλερίστα από την Θεσσαλονίκη Ντίνου Χριστιανόπουλου και της πολιτιστικής προσφοράς του για πάνω από μισό αιώνα, δεν αποσκοπεί παρά μόνο να συμπληρώσει από την δική μου πλευρά, την καταγραφή του τόμο «ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ (1950-1990) ΕΠΙΛΟΓΗ, Θεσσαλονίκη, INFOPRINT, Νοέμβριος 1993, σ.96. Συνολικά, από το 1950 έως το 1990, σελίδες 11-18 του τόμου, αποδελτιώνονται κατά χρονιά, 68 τίτλοι Βιβλίων και Ανάτυπων του ποιητή. Πρώτες, δεύτερες, τρίτες επανεκδόσεις. Ενώ στις σελίδες 18-21 έχουμε την κατηγοριοποίηση των βιβλίων και ανατύπων, κατά την ίδια χρονική περίοδο ΚΑΤΑ ΕΙΔΗ.  Ποίηση/ Πεζογραφία/Μετάφραση-Διασκευή/Δοκίμιο/ Μελέτες-Βιβλιογραφία/ Μελέτες-Βιβλιογραφία για την πνευματική Θεσσαλονίκη/ Μελέτες για την καλλιτεχνική Θεσσαλονίκη. Και μία ακόμα κατηγορία, Παρουσίαση Θεσσαλονικέων καλλιτεχνών. (Κάτι που δεν είχα πράξει σε προηγούμενη ανάρτησή μου για το περιοδικό. Βλέπε Λογοτεχνικά πάρεργα 8/11/2018 Η Σχολή της Θεσσαλονίκης και η περιπέτεια του περιοδικού «Διαγώνιος»). Η διπλή εικόνα της εκδοτικής παραγωγής του ποιητή και των εκδόσεων της «Διαγωνίου» (κατά χρονιά και κατά θεματική κατηγορία) συμβάλλει στο να κατανοήσουμε ορθότερα τα στάδια της συγγραφικής του εξέλιξης, των χρονικών βημάτων που ακολούθησε, τις επιμέρους αναδιατάξεις και προσθοαφαιρέσεις που επέφερε στην ποίησή του κυρίως, αλλά και στον πεζό του λόγο.  Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος δε έπαυε μέχρι τελευταία στιγμή να διορθώνει, να διαπραγματεύεται το ποιητικό και πεζογραφικό του υλικό, να «παλεύει» μαζί του, δεν του αρκούσε η φωτεινή του έμπνευση, το ταλέντο του. Άλλαζε συχνά την σειρά των ποιημάτων του, αφαιρούσε ποιητικές του μονάδες, πρόσθεται άλλες, άλλαζε στίχους, τίτλους ποιητικών του μονάδων και συνθέσεων μέχρι να αποκτήσει το ποίημα, η συλλογή την φόρμα και την αρτιμέλεια που εκείνος επιθυμούσε, μειώνοντας πρωτίστως τις δικές του γλωσσικές και άλλες αμφιβολίες. Μέσα από την δωρικότητα του στίχου του, την ελλειπτική του έκφραση, τον λιτό του λόγο, την αποσπασματικότητα της γραφής του, την τολμηρότητα και καθαρότητα του ύφους του, τις επιλεγμένες πάντοτε λέξεις, την έντονη δραματικότητά των στίχων του, τον καημό και τον αυτοσαρκασμό του, το εσωτερικό και τσουχτερό χιούμορ του, την αρκετές φορές επιθετικότητά του και προκλητικότητά της βιωματικής αλήθειας του, την ενοχική του ατμόσφαιρα, ο Χριστιανόπουλος, που αρνήθηκε συνειδητά στην μακρά πνευματική και καλλιτεχνική του σταδιοδρομία να γίνει «ευκαιριατζής» όπως θα έλεγε και ο ίδιος, κατόρθωσε κάτι που ίσως, δεν κατόρθωσαν οι άλλοι δύο πρώτοι συνεργάτες του ποιητές στο πρώτο τους συναπάντημα και εκδοτικό και συγγραφικό εγχείρημα.  Μιλώ για τον ποιητή Γιώργο Ιωάννου και τον Νίκο Αλέξη Ασλάνογλου. Αφήνοντας απέξω την περίπτωση του Γιώργου Βαφόπουλου, της Ζωής Καρέλλη, του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη, ακόμα και του πρώιμου ποιητή και πανεπιστημιακού Δημήτρη Μαρωνίτη, πρόσωπα, και άλλα, που, συνταξίδευσαν στα πνευματικά φυτώρια της πόλης τους, σε νεανικές και παιδικές χριστιανικές σχολές ηθικής διδαχής και διάπλασης του χαρακτήρα τους και των κοινωνικών τους συμπεριφορών. (μιλώ για τα κατηχητικά περιβάλλοντα της νιότης τους. Κατόρθωσε αυτό το «πεινασμένο» και ασκητικό Χριστιανόπουλο, να δώσει μορφή, μέσα από μια στεγνή αλλά μελωδική φόρμα ποίηση και πεζογραφία, την αλήθεια των ερωτικών του βιωμάτων και ταυτόχρονα προσωπικών του τύψεων. Είναι οι αφηγήσεις ενός ποιητή οποίος νιώθει ενοχές για τις σωματικές του ιδιαίτερες παρεκκλίσεις. Γαλαντόμου στην ζωή και στην έρευνα, νηστευτή στον έρωτα και στις λέξεις που χρησιμοποίησε για να ολοκληρώσει την εικόνα του προσώπου του και της γραφής του. Όμως, η αποκαλυπτική ομορφιά του ποιητικού του λόγου δεν έγκειται μόνο στην εξιστόρηση των προσωπικών του ενοχών, πριν, στην διάρκεια και μετά την ερωτική συνεύρεσή του με τα λαϊκά μαγκάκια και στρατιωτάκια της βορείου ελλάδος, αλλά, στο ότι κατόρθωσε να μεταγγίσει αυτήν την περιπέτεια στο γεωγραφικό τοπίο της γενέθλιας πόλης του, της Θεσσαλονίκης. Το ερωτικό σώμα του ποιητή που πάσχει, νιώθει ενοχές, τύψεις, μεταμέλειες και απολαμβάνει στα κρυφά συναπαντήματά του, στα σοκάκια, τις ερωτικές περαντζάδες του σε ομιχλώδη του εμπορικού έρωτα χώρους της Θεσσαλονίκης, στην ουσία τους, είναι το ερωτικό συναπάντημα και  νυχτοπερπατήματα της ίδιας της Πόλης του, της Θεσσαλονίκης. Το ενοχικό Χριστιανοπουλικό ερωτικό σώμα, συναντά την ερωτική και ενοχική ψυχή της προσφυγούπολης μάνας στην διαδρομή της Ιστορίας  της Πόλης και ενώνεται μαζί της. Το ανθρώπινο Σώμα στην ερωτική του περιπέτεια γίνεται το Σώμα της Πόλης που υποκύπτει, μεταμελείται, νιώθει τύψεις, απολαμβάνει, σαρκάζει και περιπαίζει τα παθήματα του ερωτικού της Σώματος. Ο Χριστιανόπουλος δίνει την βιωματική εικόνα του ερωτικού προσώπου της πόλης όπως ο Κωστής Μοσκώφ έδωσε το πρόσωπο της ταξικής και κοινωνικής και πολιτικής της διάστασης. Η ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου είναι ένα μικρό «μπαγλαμαδάκι», ενός μόρτη αφηγητή των ερώτων της Πόλης. Μια ποιητική φωνή που γίνεται τραγούδι ρεμπέτικο, δραματικό, πολιτικό. Μία μελωδική πενιά που σε ταξιδεύει στα δικά σου ερωτικά παθήματα, σωματικές επιλογές και πάθια, της πόλης σου. Είναι μία ποίηση πειστική όχι γιατί μπορεί να συμφωνείς με τις επιλογές του υποκειμένου που την εκφράζει και την καταγράφει αλλά γιατί πραγματώνει τα ερωτικά βάσανα και πάθη της Πόλης, δηλαδή των ανθρώπων που κατοικούν σε αυτήν μέσα στην διάρκεια του βιωμένου χρόνου, την επισκέπτονται, ενδίδουν ή αρνούνται στις σωματικές ομορφιές της. Αυτές που τις προσφέρουν το άλλο αέρα της ατμόσφαιράς της. Κάθε τάξη και ανθρώπινο τσανάκι περνάει από τον ποιητικό του φακό.  «Ξέρω πενήντα αδελφές στο Βαρδάρι/ δύο παπάδες/ δυό κουμμούνες/ δυό καρφιά/ αδύνατο να γίνουν σωματείο». Από την συλλογή «Το κορμί και το σαράκι». Ποιος καβαφογενής νέος ποιητής της εποχής μας θα μπορούσε να εκφράσει αποκαλυπτικότερα αυτόν τον κοινωνικό και πολιτικό ταυτόχρονα σχολιασμό. Ή τον  καημό και το παράπονο όταν γράφει «έχτισα τον παράδεισό μου/ με τα υλικά της κόλασής σου». Αυτό δεν είναι στο μεγαλύτερο μέρος του ο «αχειροποίητος» έρωτας μεταξύ των ανθρώπων; Ξάγρυπνο διαρκώς το ερωτικό σώμα του ποιητή, άγρυπνη η ερωτική επιθυμία της πόλης. Η νύχτα που «σαν αυγό/ με ρούφηξε τη νύχτα/ σαν τσόφλι/ με πέταξε». Η νύχτια ερωτική ατμόσφαιρα της πόλης η οποία συνπερπατά μαζί του σε ότι εκείνος αναζήτησε να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Σώματα, τοπία, κρυφά δωμάτια, πλατείες και κρυψώνες «σημαδεμένων» ερώτων. Ο πόνος του είναι πόνος της Πόλης. Η μοναξιά του είναι και μοναξιά της. Η εποχή του γίνεται η εποχή της σε ένα κοινό ταξίδι αγωνίας, πικρών και χαρούμενων στιγμών,  σωματικών λυγμών και παθών, ερωτικών προκλήσεων, τύψεων, ερωτικών φετίχ μιάς θρησκευτικότητας «Ευαγγελικών» προδιαγραφών. Τα μικρά λυρικά βιωματικά ποιήματά του, μοιάζουν με ευαγγελικές παραβολές μιάς κοινότητας σωμάτων επί τω αυτώ. Μία κοινωνία ανόθευτων αισθημάτων και αυθεντικής συνομιλίας μας περί Σώματος και των αναγκών του. Της αλήθειας του Γολγοθά του, των προκλήσεών του, των ταλαιπωριών του, των αναζητήσεών του, των υποκύψεών του, της ελεημοσύνης του. Είναι μία ποιητική  της «αστικής τοπιογραφίας» της πόλης και των γύρω περιοχών της. Τα ερωτικά ενδεχόμενά του είναι σταθερά και δικά της. Η λαϊκή του θυμοσοφία, ιδιαίτερα στα μικρά άτιτλα δίστιχα του, απεικονίζουν την δική της φιλοσοφία βίου και κοινωνικών πρακτικών. Την ερωτική της εικόνα των δεκαετιών 1950, 1960 και μέσα 1971. Της μεταπολεμικής εποχής της συμπρωτεύουσας, των βορειοελλαδιτών και της βιωματικής ερωτικής εκκλησιαστικότητάς τους. Της Μακεδονικής βασανισμένης και ταλαιπωρημένης μέσα στην Ιστορία Ελληνική Γη.  Η ένταση και το βάθος του ερωτικού του λόγου αντλεί δύναμη από τις δικές της ερωτικές και ιστορικές, κοινωνικές περιπέτειες και αναζητήσεις. Ψιθύρους και ακούσματα, γεύσεις και ξινίλες. Μελωδικός ο λόγος του, τραγουδιστός, ρεμπέτικος όπως ο κοινωνικός και ερωτικός λόγος της Θεσσαλονίκης.  Μονότροπος στην συμβολική του διάσταση, αγχώδη το κέντρο και τα όριά του. Ίσως κάπως υπερβολικά να σημειώναμε, ότι το έργο του Ντίνου Χριστιανόπουλου είναι ένα ερωτικό ζεϊμπέκικο της πόλης της Θεσσαλονίκης εκείνων των χρόνων. Όπως του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη είναι ένα περίεργο μείγμα ορθόδοξου χριστιανικού παγανισμού μέσα στα γνωστά της θρησκείας δόγματα. Αντίθετα ο Χριστιανόπουλος, παρέμεινε «δεμένος» στο χριστιανικό του κατάρτι και αποδέχτηκε την ηθική της χριστιανικής διδασκαλίας. Γιαυτό και ο λόγος του φορές ηθικολογεί. Από τότε, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά ως ποιητής, το 1945 στο περιοδικό «Ελληνόπουλο»  με το ποίημα «Παράπονο ξενητεμένου»  με το ψευδώνυμο Χριστιανόπουλο, διατήρησε, δεν αποχωρίστηκε ποτέ του το ψευδώνυμο αυτό. Δεν εμφανίστηκε ξανά με το πραγματικό του επίθετο. Και αυτό όχι μόνο κάτι μας δηλώνει, αλλά δηλώνει πολλά για την πορεία του.

Παράπονο  ξενητεμένου

Τώρα που ο ήλιος

θ’ αποχαιρετήσει

τους ανθρώπους όλους

και τα ζωντανά,

τώρα που σε λίγο,

θα κρυφτεί στη δύση

και θα πάει σ’ άλλα,

μέρη μακρινά,

 

Ας του πω δυό λόγια.

Δυό λογάκια μόνο.

Τα συχνά μου λόγια,

λόγια της καρδιάς,

θα του πω και πάλι,

τον κρυφό μου πόνο,

που με τυρρανάει,

πόνο ξενητείας.

 

«Ήλιε, όταν φτάσεις,

Στο μικρό χωριό μου,

κι’ όταν στην καλύβα

βρείς την φαμελιά,

να του πείς, χρυσέ μου,

το παράπονό μου,

θέλω να γυρίσω,

απ’ την ξενητειά.        

Αν ίσως αλλάξουμε την προσφώνηση ή και όχι «χρυσέ μου» τι έχει να ζηλέψει αυτό το παιδικό ποίημα από τα αντίστοιχα του Γεωργίου Βιζυηνού, του Άγγελου Βλάχου, του Ζαχαρία Παπαντωνίου και γιατί όχι του Διονυσίου Σολωμού. Η ποιητική αίσθηση, η εφυϊα και το ταλέντο, εμφανίστηκε από νωρίς στον ποιητή Κώστα Δημητριάδη. Αυτόν τον ερωτικό «ψηλολέλεκα» των ερωτικών κουτουκιών της Θεσσαλονίκης.

         Πέρα  όμως, από την χρονική και κατά είδη καταγραφή των βιβλίων του Χριστιανόπουλου, στον τόμο «ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ» υπάρχουν ακόμα δύο κατηγορίες της δημιουργίας του:  ΔΙΣΚΟΙ-ΚΑΣΕΤΕΣ. Ποίηση/ Τραγούδι/ Μουσικές Εκδόσεις και  ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ. Ενώ, στις σελίδες που ακολουθούν του τόμου, συναντάμε την ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ και το ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ προσώπων και εντύπων. Εδώ να τονίσουμε ότι δεν είναι μόνο η συγγραφική φωνή του εκδότη και ποιητή η οποία πρωτοπαρουσιάζεται από την εκδοτική αυτή προσπάθεια, αλλά συνυπάρχει και με άλλες αντρικές και γυναικείες συγγραφικές φωνές της Θεσσαλονίκης οι οποίες συστεγάστηκαν τόσο στις εκδόσεις όσο και στο περιοδικό της «Διαγωνίου» Ονόματα γνωστά και καταξιωμένα τα οποία χάρις την φροντίδα και το προσωπικό μεράκι του εμπνευστή, εκδότη, διευθυντή και επιμελητή απόκτησαν την ανάλογη θέση και σημασία τους στην Πινακοθήκη της πνευματικής και καλλιτεχνικής διαδρομής της Θεσσαλονίκης. Τις δεκαετίες αυτές, η συμβολή της «Διαγωνίου» στην εμπέδωση της συγγραφικής συνείδησης των Θεσσαλονικέων δημιουργών υπήρξε καταλυτική. Δεν έγραψε απλώς ιστορία αλλά, διαμόρφωσε την πολιτιστική ιστορία της συμπρωτεύουσας στην εποχή της. Και ασφαλώς συνέχισε την παλαιότερη εκδοτική παράδοση των περιοδικών της Θεσσαλονίκης. Η ιδιαιτερότητα της «Διαγωνίου» βρίσκεται στην ακούραστη δουλειά και μεράκι, φροντίδα του Χριστιανόπουλου για το συνολικό καλό της Πόλης. Εκδότης, ποιητής και ερευνητής, τραγουδοποιός, γκαλερίστας, εκδοτικός οίκος και λογοτεχνικό περιοδικό ένα Σώμα. Χωρίς ρωγμές και διακρίσεις. Ένας πολυπρισματικός καθρέφτης πνευματικών και καλλιτεχνικών καταστάσεων και κοινωνικών συμβάντων, προσώπων και βιβλίων, εκθέσεων και ανθολογιών, κριτικών και μουσικών διαγραμμάτων της Θεσσαλονίκης που ακούει στο όνομα «Διαγώνιος». Με την έκδοση της «ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ» (1950-1990), Επιλογή, έχουμε μία πλήρη εικόνα πρώτων και δεύτερων εκδόσεων και επανεκδόσεων μέχρι το 1990 όπως ο ίδιος ο ποιητής επιθυμούσε όσο βρίσκονταν εν ζωή. Οι μετά το 1993-ημερομηνία κυκλοφορίας της πολύτιμης αυτής εργασίας στο εμπόριο-οι ερευνητές και βιβλιογράφοι του Χριστιανόπουλου, δεν είχαν πλέον μόνο μία κεντρική βάση δεδομένων του Χριστιανόπουλου, ψευδώνυμο του Κωνσταντίνου Δημητριάδη, προερχόμενου από έλληνες πρόσφυγες γονείς από την Κωνσταντινούπολη,  μετεγκαταστάθηκαν μετά την Συνθήκη της Λωζάννης στην πόλη του Θερμαϊκού, αλλά, οικοδόμησαν και τις δικές τους έρευνες και βιβλιογραφικές εργασίες σε αυτές τις ράγες. Ο ίδιος ο ποιητής άναψε τον εργογραφικό και βιβλιογραφικό του φάρο ο οποίος έκτοτε φωτίζει όλους εμάς τους υπόλοιπους. Εννοείται, ότι ο πρώτος αυτός  εργογραφικός μπούσουλας αποδελτίωσης συμπληρώθηκε και εξακολουθεί να συμπληρώνεται με νέα στοιχεία, εργασίες και βιβλία τα οποία εκδόθηκαν τις κατοπινές δεκαετίες. Είναι ευτυχές το γεγονός ότι έχει εμφανιστεί ένας ίσως όχι και τόσο μικρός κύκλος ερευνητών και συγγραφέων, εκδοτικών οίκων, οι οποίοι ενθέρμως ενδιαφέρθηκαν με την πολιτιστική και συγγραφική προσφορά του ποιητή. Τις εργασίες αυτές και τα βιβλία που κυκλοφόρησαν είχα υπόψη και θέλησα να συντάξω το παρόν αυτό σημείωμα. Και ακόμα, το ευχάριστο γεγονός ότι ο ίδιος ο ποιητής όσο ζούσε, είχε την φιλική καλοσύνη να μου αποστείλει ορισμένους τίτλους ποιητικών του συλλογών και βιβλίων με θερμή αφιέρωση. Αυτό με παρακίνησε στην σειρά αυτή των σημειωμάτων που αναρτώ εδώ και χρόνια στην μικρή μου ιστοσελίδα.  Ας μου επιτραπεί να περιαυτολογήσω δίνοντας τις σχετικές πληροφορίες  (όχι των έντυπων αναφορών) των ηλεκτρονικών σημειωμάτων μου στα Λογοτεχνικά Πάρεργα: 31/10/2018, Οι ρεμπέτες του ντουνιά.2/11/2018, Το Τεφτεράκι.4/11/2018 Η πιο βαθιά πληγή.6/11/2018, Κείμενα του ποιητή Ν. Χ. Στιχουργικά δάνεια του ρεμπέτικου.8/11/2018 Η Σχολή της Θεσσαλονίκης και η περιπέτεια του περιοδικού Διαγώνιος.10/11/2018 Εντευκτήριο-μεταφράσεις 1949-1987. 11/11/2018 Η ποίηση είναι μέσα στη ζωή. Συνέντευξη στο περιοδικό «Αντί».14/11/2018 Μια πολυσχιδής, πολύτροπη και πολυσήμαντη προσωπικότητα. Κριτικά κείμενα για τον ποιητή Ν. Χ.30/11/2018 Τα χαστούκια μιας ζωής έγιναν δύναμη. Συνέντευξη στο περιοδικό «Κράξιμο».13/8/2020 Κατευόδιο διδαχού ποιητή Ν.Χ.1/9/2020 Είκοσι χρόνια παλεύω μόνος. Συνέντευξη στην εφημερίδα «Η Πρώτη».3/8/2021 Από τα αρχαία λυρικά ποιήματα. Ο ποιητής Ν.Χ. μεταφράζει Σαπφώ.29/6/2022 Μνήμη κοινή Χριστιανόπουλου Σταύρου Βαβούρη. Η Αλληλογραφία τους.1/8/2022 Η ποίηση του Γιάννη Δάλα με τα μάτια του Ντίνου Χριστιανόπουλου. 5/8/2022. Κατάλογος Ποιημάτων του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου. 10/8/2022 Το καντηλάκι του Δεκαπενταύγουστου. 6 Ποιήματα του Ν.Χ.  και τέλος 15/8/2022. Η μετάφραση της «Επί του Όρους Ομιλίας του Κυρίου» από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο.-Το Κατά Ματθαίον ιερόν Ευαγγέλιον.

      Πέρα από την αξιόλογη και προσεγμένη αυτή έκδοση, είχα υπόψη μου τους «ΚΑΤΑΛΟΓΟΥΣ ΤΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ» που μας δίνει ο ποιητής και εκδότης κατά άτακτα χρονικά διαστήματα, σαν ένθετα μέσα σε εκδόσεις ή επανεκδόσεις ποιημάτων του, ή αναφέρονται στις τελευταίες σελίδες, 409-422, δες την συγκεντρωτική έκδοση των «Ποιημάτων» του. «Εκδόσεις Διαγωνίου» 1957-1998 της τρίτης έκδοσης των ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ, Θεσσαλονίκη 1998. Την έκδοση αυτή είχα μπροστά μου σε προηγούμενο σημείωμά για τον ποιητή καταγράφοντας την αλφαβητική σειρά του συνόλου των αναγνωρισμένων ποιημάτων του. 350 ποιήματα. Έχω υπόψη μου ακόμα, μικρά ένθετα «Τιμοκαταλόγους» των εκδόσεων οι οποίοι ως δίφυλλα κατέγραφαν κατά κατηγορίες τους τίτλους και την τιμή των βιβλίων. Επίσης, δημοσιεύματα Θεσσαλονικιών συγγραφέων όπως πχ. του Περικλή Σφυρίδη, βιβλία τρίτων, όπως του συστηματικού ερευνητή του έργου του ποιητή  Πειραιώτη πανεπιστημιακού κ. Δημήτρη Κόκορη, του εκδότη του περιοδικού Μπιλιέτο Βασίλη Δημητράκου,  και του εξαιρετικού αφιερώματος στον ποιητή τεύχος 11/2007, όπως και πληροφορίες τις οποίες αντλούμε από συνεντεύξεις του Χριστιανόπουλου και άλλων συγγραφέων φίλων και συνεργατών του ποιητή. Να υπενθυμίσουμε κάτι που ο ίδιος ο ποιητής και εκδότης πάντα σε συνεντεύξεις και δημοσιεύματά του, ραδιοφωνικές του εκπομπές μας τόνιζε και επαναλάμβανε. Ότι μπορεί εμπνευστής και εκδότης, υπεύθυνος του εκδοτικού οίκου και του ομώνυμου περιοδικού να ήταν ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, Οδός Μητροπόλεως 1… στην Θεσσαλονίκη, σταθεροί φίλοι και συνεργάτες του όμως υπήρξαν όσοι συνεργάστηκαν όλα αυτά τα χρόνια της εκδοτικής του δραστηριότητας δίπλα του και τον τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους και τιμήθηκαν από τον ποιητή. Ιδιαίτερα, οφείλουμε να αναφέρουμε τον ιδιοκτήτη των Τυπογραφείων Νίκο Νικολαϊδη, στον δικό του τον χώρο τυπώνονταν τα βιβλία και το περιοδικό, και  τον εικαστικό και μεταφραστή, Καλλιτεχνικό επιμελητή και σχεδιαστή πολλών εξωφύλλων, τον Κάρολο Τσίζεκ. Δύο σταθεροί στυλοβάτες και καλλιτεχνικοί και πνευματικοί φίλοι και συνεργάτες του ποιητή και εκδότη. Η ευτυχής αυτή ομάδα και των υπόλοιπων συγγραφέων και καλλιτεχνών που στελέχωσε την «Διαγώνιο» για μισό σχεδόν αιώνα, στάθηκε δίπλα στον ποιητή, μοιράστηκαν το όραμά του για την Θεσσαλονίκη, την ποίηση, την πεζογραφία την πνευματική παραγωγή παλαιότερων και νεότερων φωνών είναι το υλικό της «Διαγωνίου». Ποιητές και πεζογράφοι, ζωγράφοι και μουσικοί ερευνητές, μεταφραστές και κριτικοί (Παναγιώτης Μουλάς), λαογράφοι (Ηλίας Πετρόπουλος) τους οποίους ανέδειξε ο φιλόπονος, άοκνος και έντιμος στις επαγγελματικές του συναλλαγές (όπως όλοι οι επαγγελματίες συνεργάτες του αναφέρουν ξανά και ξανά) ποιητής. Το περιοδικό και οι εκδόσεις της «Διαγωνίου» εξέφρασαν τις πνευματικές αναζητήσεις τα καλλιτεχνικά ερεθίσματα, την πρωτοπορία, την κοινωνική πραγματικότητα και καλλιτεχνικές διεργασίες της συμπρωτεύουσας. Είναι τα εύκαρπα ίχνη μιάς ατομικής και ομαδικής συνεργασίας η οποία εκδηλώθηκε σε πολλές πνευματικές και καλλιτεχνικές πτυχές.

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο φιλόλογος και βιβλιοθηκονόμος, ο διορθωτής κειμένων και εκδόσεων, ο ερευνητής της πολιτιστικής ιστορίας της συμπρωτεύουσας και γενικά της Μακεδονικής γης, ο τραγουδοποιός και μελοποιητής στίχων ποιητών, (βλέπε ποίηση Ναπολέοντος Λαπαθιώτη) ο μεταφραστής, (αρχαίων λυρικών ποιητικών φωνών και σύγχρονων ξένων) ο ποιητής και πεζογράφος, ο διοργανωτής εικαστικών εκθέσεων και ανεύρεσης συγγραφικών και εικαστικών νέων ταλέντων, ο σταθερός λάτρης του ρεμπέτη Βασίλη Τσιτσάνη και των ρεμπέτικων τραγουδιών, ευτύχησε όχι δίχως δυσκολίες και βάσανα, προσωπικές θυσίες και αδιέξοδα, πολεμικές, οικονομικά προβλήματα (παράδειγμα, η σε τρείς περιόδους έκδοση του περιοδικού «Διαγώνιος». Στο διετές  ενδιάμεσο χρονικό διάστημα της μη κυκλοφορίας της,-τρείς κύκλοι περιόδων- ο εκδότης και οι συνεργάτες του είχαν «αγρανάπαυση» όπως χαριτωμένα μας λέει), να διατηρήσει ζωντανό το εκδοτικό και πνευματικό όραμά του. Και οι δυσκολίες μάλιστα της έκδοσης και της κυκλοφορίας των βιβλίων και του περιοδικού, αυξάνονταν διαρκώς, μια και ο Ντίνος  Χριστιανόπουλος στάθηκε σε όλη του τη ζωή έντιμος και ακέραιος και δεν απεμπόλησε ούτε γραμμή από την θέση του. Δεν δέχτηκε ποτέ του καμία βράβευση από την πολιτεία ούτε οικονομική βοήθεια από το ελληνικό κράτος ή τιμή, ακόμα και όταν του προτάθηκε, να συνεχίσει την έκδοση. Η σταθερή άρνησή του να δεχτεί οποιαδήποτε οικονομική στήριξη-βοήθεια από το ελληνικό κράτος, είχε σαν αποτέλεσμα και τον τερματισμό του περιοδικού, το τέλος της εκδοτικής προσφοράς. Το προσωπικό του «μανιφέστο», το «ΕΝΑΝΤΙΟΝ» που δημοσίευσε, του ότι δεν πρέπει να δέχονται κρατική βοήθεια οι καλλιτέχνες και οι συγγραφείς από το κράτος, γιατί γίνονται υποχείρια κρατικών και πολιτικών σκοπιμοτήτων, το τήρησε μέχρι κεραίας. Αυτό το φτωχόπαιδο και προσφυγόπουλο της Θεσσαλονίκης, το οποίο κινδύνευσε δύο φορές να πεθάνει από ασιτία, και βρήκε στα πρώτα του εφηβικά χρόνια καταφύγιο σε έξω εκκλησιαστικούς λεγόμενους χώρους, όπως ήταν η «αδελφότητα της Ζωής», σε ιερείς της ορθόδοξης εκκλησίας, σε φωτισμένους του κατηχητικού δασκάλους όπως ο καθηγητής Βασίλης Χατζηανδρέου, (βλέπε το εξαιρετικό αυτοβιογραφικό του βιβλίο «Θεσσαλονίκην, ού μ’ εθέσπισεν…» αυτοβιογραφικά κείμενα, Ιανός 1999) στάθηκε και στην προσωπική του ζωή ένα ακέραιο και έντιμο άτομο. Ειλικρινές, ευθύ, τολμηρό, ριψοκίνδυνο, ασκητικό. Αληθινό στις προθέσεις και εκδηλώσεις του, αυθεντικό στις ερωτικές του προτιμήσεις, πιστό στις θρησκευτικές του επιλογές. Παρά του ότι τον απομάκρυναν από τους εκκλησιαστικούς κύκλους όταν δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, θεωρώντας την άσεμνη για τα χριστά ήθη. Μια ανάλογη σε πολιτικό αυτήν τη φορά επίπεδο, είναι η διαγραφή του αριστερού και αγωνιστή ποιητή Μανώλη Αναγνωστάκη από το ελληνικό ΚΚΕ. Μπορεί ο βίος του Χριστιανόπουλου να μην συνάδει με τις συντηρητικές εκκλησιαστικές θέσεις περί ηθικής  του ανθρώπου, όπως την διδάσκει και την διαδίδει η χριστιανική εκκλησία, σύμφωνα με τις Παύλειες απαγορεύσεις της αρσενοκοιτίας, όμως η φιλανθρωπία και αλληλεγγύη του σε άτομα που είχαν ανάγκη ήταν σταθερή και αθόρυβη. Η ευσυνειδησία του, οι ικανότητές του, η εργατικότητά του, η συμπαράστασή του σε άτομα που είχαν κάτι ουσιαστικό να πού και να κομίσουν  στην τέχνη, το αστείρευτο πάθος του για την ποίηση, το μεράκι του να προσφέρει στην πόλη και τους ανθρώπους, την οποία δεν εγκατέλειψε ποτέ, και δεν τον πρόδωσε ποτέ. Η ολόψυχη αγάπη και αφοσίωση του στην τέχνη, η ποιητική του διαίσθηση, το ταλέντο του, η αφιλοκερδία του, ο ασκητικός του βίος δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ. Ο στενός του συνεργάτης Κάρολος Τσίζεκ γράφει ότι ο ίδιος ο Χριστιανόπουλος ξεκινούσε από το σπίτι του-το γραφείο του, να πάει στο σπίτι του να του δώσει τα χρήματα που του αναλογούσαν από τις εκδόσεις. Βλέπε βιβλίο της Ελένη; Μ. Λαζαρίδου. Εξάλλου όχι μόνο ο προσωπικός του βίος αλλά και η ποίησή του αποπνέει ατμόσφαιρα και διάθεση έντονης φιλανθρωπίας. Κλίμα ταπεινής χριστιανικής ελεημοσύνης. Υπηρέτησε με πάθος την καλλιτεχνία και τα γράμματα, ανέδειξε και βοήθησε δημιουργούς, ακόμα και αν πολλές φορές οι κακεντρεχείς κρίσεις τους  τον ενοχλούσαν, τον έβλαψαν. Ο Τσίζεκ πάλι μας λέει, ότι ο Χριστιανόπουλος, δεν ενδιαφέρονταν μόνο για το αν κάποιος ήταν καλός ποιητής αλλά και καλός και χρηστός χαρακτήρας. Έντομο στις συναλλαγές του άτομο. Υπήρξε άτομο με ήθος ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ακόμα και μέσα στα συμβάντα και τα περιστατικά της ερωτικής του πινακοθήκης που μας εικονογραφεί.. Ολομόναχος πολλές φορές έδωσε την μάχη και την κέρδιζε, όχι δίχως τραύματα, πληγές  και απώλειες. Έφερε στο φώς και βοήθησε Θεσσαλονικείς, νέους σε ηλικία άντρες και γυναίκες δημιουργούς, ποιητές, πεζογράφους, μεταφραστές, εικαστικούς μέσα από διαύλους ακόμα και ατομικών του απογοητεύσεων, επιζήμιων για τον ίδιο συμπεριφορών. Οι προσδοκίες  του για την διάσωση των πνευματικών και καλλιτεχνικών κληροδοτημάτων της Θεσσαλονίκης επιτεύχθηκαν όπως φανερώνουν οι εργασίες και τα βιβλία του. Οι στόχοι του ήταν υψηλοί και  αρκετές φορές πρωτότυποι. Ικανός και δραστήριος πνευματικά, ερωτικός και νηστευτής, κληροδότησε ένα πλούσιο έργο και εμπλούτισε την ελληνική γραμματεία με τις εργασίες και τις συγγραφικές του καταθέσεις. Από χαρακτήρα μεθοδικός, ακριβολόγος, συνεπής, δουλευταράς, συνετός, επιμελής, συστηματικός, με γερές γνώσεις σε ιστορικά και λαογραφικά θέματα της Θεσσαλονίκης. Έθεσε τις βάσεις έρευνας σε πολλούς και ποικίλους τομείς. Εργάστηκε με το μεράκι και την αγάπη ενός «αρχαιολόγου» των Θεσσαλονικιών γραμμάτων και ιστορίας. Η σκαπάνη των κριτηρίων του έφερε στην επιφάνεια άγνωστες και λησμονημένες πηγές και στοιχεία της ιστορίας της συμπρωτεύουσας. Είναι πάνω από 20 οι τίτλοι των εργασιών του για την Θεσσαλονίκη. Και για το Ρεμπέτικο δε είναι λίγοι. Η αγάπη του για τον Βασίλη Τσιτσάνη. Την αναστήλωση του φιλολογικού έργου του πειραιώτη Βασίλη Λαούρδα; Μπορεί να αγνοήσει κανείς τις μελέτες του για τις ξενόγλωσσες μεταφράσεις του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού; Με την ίδια επιμέλεια αποδελτίωσε και καταλογράφησε και τις δικές του εκδόσεις και επανεκδόσεις βιβλίων. Εξήντα οκτώ-όπως προανέφερα- τίτλους βιβλίων και ανατύπων, εργασιών του, μας δίνει μέχρι το 1990. Με χρονολογίες, σελιδαρυθμήσεις, αντίτυπα, πρώτες και δεύτερες, τρίτες κυκλοφορίες, συμπληρωμένες επανεκδόσεις, ονόματα επιμελητών και τυπογράφων, τιράζ εκδόσεων, τιμές, ζωγράφους εξωφύλλων, ευρετήριο. Όλα με χρονολογική σειρά αρχινώντας από την πρώτη του εμφάνιση 1950, με την ποιητική του συλλογή «Εποχή των ισχνών αγελάδων» Ποιήματα, έκδοση «Κοχλία» του γνωστού περιοδικού, Θεσσαλονίκη 1950, σελίδες 16, αντίτυπα 300. Η δεύτερη εμπλουτισμένη έκδοση, δύο χρόνια μετά, το 1952, σελίδες 32, αντίτυπα 700 κατασχέθηκε από τη Γενική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης. Έκτοτε, η ερωτική και όχι μόνο ποιητική «μυθολογία» της ζωής του που τολμηρά και με ειλικρίνεια μας αφηγήθηκε, κάλπασε υπερήφανα πάνω στα όρη της μοναξιάς της δημόσιας παρουσίας του. Στο δικό μου σημείωμα, δεν αντιγράφω τον κατάλογο που συνέταξε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, με την ευκαιρία της Έκθεσης που διοργανώθηκε στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, Νοέμβριος 1986, για να εορταστούν τα 30 χρόνια της προσφοράς του εκδοτικού οίκου και του ομώνυμου λογοτεχνικού περιοδικού «Διαγώνιος». Όπως και πάλι ο ίδιος ο ποιητής και εκδότης μας πληροφορεί, στην γνωστή του συνέντευξη στην Ελένη Μ. Λαζαρίδου, δούλεψε σκληρά, επίμονα και με μεράκι,-αφήνοντας την ατομική του βιοποριστική εργασία- για να καταγράψει, αποδελτιώσει και συντάξει τον Κατάλογο της Έκθεσης. Μας λέει στην απάντησή του: «Είναι αλήθεια ότι αποφεύγω κατά κανόνα κάθε σχέση με κράτος, δήμο, εξουσίες. Ωστόσο δέχτηκα τη συνεργασία αυτή, αφ’ ενός γιατί δεν ήθελα να φανώ υπερβολικά αρνητικός (επειδή διαρκώς αρνιέμαι κάθε πρόταση) και αφ’ ετέρου γιατί θέλησα να βοηθήσω κι εγώ το Βαφοπούλειο (επειδή αναγνωρίζω ότι δουλεύει πολύ καλά). Επομένως δεν πρόκειται για αποδοχή διάκρισης αλλά για συμμετοχή σε έργο. Για να γίνει αυτή η συνεργασία, δούλεψα σκοτωτά τέσσερις ολόκληρους μήνες, εγκαταλείποντας το επάγγελμά μου, και φυσικά άς μην νομίσει κανείς ότι πληρώθηκα γι’ αυτό. Πάντως είμαι πολύ ευχαριστημένος που η έκθεση οργανώθηκε σωστά και που τυπώθηκε η ωραία έκδοση του καταλόγου. Ερώτηση της δημοσιογράφου Ελένης Μ. Λαζαρίδου: Θα ήθελα να μιλήσουμε λίγο για την έκδοση αυτή, που τη θεωρώ πολύ σημαντική και που καταλαβαίνω πόσο μόχθησες για να γίνει.-Απάντηση του Ν. Χ.: «Εγώ δεν θα τύπωνα ποτέ ένα βιβλίο που θα αναφέρονταν στο έργο μου. Το Βαφοπούλειο όμως επέμενε, και είχε δίκιο, γιατί ήταν απαραίτητη κάποια τεκμηρίωση. Γι’ αυτό στρώθηκα στη δουλειά: αναδίφησα όλο μου το αρχείο, διάλεξα τις σημαντικότερες κριτικές, έκανα και μια λεπτομερή καταγραφή των εντύπων μας, κι έτσι έγινε αυτός ο κατάλογος που φωτίζει εκ των ένδον την όλη προσπάθεια της «Διαγωνίου» καλύπτοντας μία ιστορία τριάντα ετών της λογοτεχνικής Θεσσαλονίκης. Μακάρι να γίνει το ίδιο και με τα άλλα περιοδικά της πόλης μας. Πάντως εγώ είμαι πολύ ευχαριστημένος γιατί ό,τι έσπειρα με τόσους κόπους, καρποφόρησε τώρα και με το παραπάνω.» συνέντευξη του Ντίνου Χριστιανόπουλου στην Ελένη Μ. Λαζαρίδου στην εκπομπή «Γράμματα και Τέχνες στη Βόρεια Ελλάδα» του Ραδιοφωνικού Σταθμού Μακεδονίας της ΕΡΤ-1 (8.12.86). σελίδα 14 του βιβλίου ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ. ΜΙΚΡΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΗ ΕΛΕΝΗΣ Μ. ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ, εκδ. Θεσσαλονίκη, Δεκέμβριος 1987, σ.88. Ο τίτλος του Καταλόγου είναι «Διαγώνιος» Τριάντα χρόνια προσφοράς. Έκθεση τευχών και εκδόσεων του περιοδικού «Διαγώνιος» (1957-1986). Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο. Θεσσαλονίκη 1986, σ.σ.192 (αντίτυπα 1000) Γραμμένο από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο. Βλέπε και νούμερο 56 της Εργογραφίας-Βιβλιογραφίας.  Αναφέρω τα πληροφοριακά γνωστά αυτά στοιχεία γιατί θεωρώ ότι είναι η απαραίτητη βάση στην οποία στηρίχτηκαν και οφείλουν να βασιστούν, επαναλαμβάνω και πάλι, οι μελλοντικοί ερευνητές και μελετητές της σύνταξης μίας όσο  γίνεται πληρέστερης Βιβλιογραφίας του ποιητή στην διάρκεια του χρόνου, και του ενδιαφέροντος για το έργο του. Ο ίδιος υπήρξε τόσο επιμελής και ακριβής, σαφής στις εργασίες του, που επιβάλλεται, να βαδίσουμε πάνω στα χνάρια που εκείνος χάραξε. Η εμπιστοσύνη στις καταγραφές του προυποθέτει και την δική μας εγκυρότητα. Κάτω από αυτό το πρίσμα, και στο παρόν σημείωμα για τον φιλόλογο ποιητή και εκδότη (έχω αναρτήσει πάνω από 10 σημειώματα στην λογοτεχνική μου ιστοσελίδα) Ντίνο Χριστιανόπουλο, επιθυμώ μία προσωπική καθαρά καταγραφή και συμπλήρωση των μεταγενέστερων χρονολογικά κενών. Κάτι, που επιβάλει η χρονική απόσταση από το 1993 και δώθε. Στα χρόνια των διαβασμάτων και των ερευνών μου, των έντυπων και ηλεκτρονικών εργασιών μου για την πνευματική και καλλιτεχνική παρουσία του θεσσαλονικιού ποιητή την περίοδο της γνωριμίας μας, συγκέντρωνα πληροφορίες και στοιχεία, αγόραζα βιβλία και περιοδικά, εφημερίδες. Χαιρόμενος πάντα τα βιβλία και την κασέτα τα οποία μου απέστειλε ο ίδιος με φιλική αφιέρωση.  Ενός ερωτικού ποιητή ο οποίος δύο φορές κινδύνευσε την περίοδο της επταετίας. Ο οποίος, τι κρίμα, λοιδορήθηκε από ομοφυλόφιλους, κουλτουριάρηδες, δημοσιογράφους, αθηναίους συγγραφείς και άλλους παρατρεχάμενους της κρατικής προβολής της τέχνης και του πολιτισμού. Ο Χριστιανόπουλος, που αρνήθηκε του δασκάλου του θεάτρου Καρόλου Κουν να μεταφράσει Αριστοφάνη και να παρασταθεί από το Θέατρο Τέχνης. Που, αρνήθηκε πρόταση από τον σκηνοθέτη Ανδρέα Βουτσινά να γράψει θεατρικό έργο και να ανεβεί στο ΚΘΒΕ. Που, μελοποιήθηκε από τον μελωδό των ονείρων μας Μάνο Χατζιδάκι και άλλους σημαντικούς έλληνες συνθέτες. Ο ποιητής, που συμμετείχε σε μουσική κομπανία τραγουδώντας ρεμπέτικα και Βασίλη Τσιτσάνη. Θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες ατέλειωτες για τα πνευματικά, καλλιτεχνικά και συγγραφικά επιτεύγματα αυτού του ποιητή.

Αποφάσισα φέτος, Αύγουστο του 2022, να διαβάσω ξανά όλο το έργο του και τα περισσότερα από τα κείμενα-βιβλία τα οποία έχουν κυκλοφορήσει, ορισμένα από τα οποία τα είχα μελετήσει όταν πρωτοκυκλοφόρησαν. Η καταγραφή αυτή, προέρχεται από ποιητικές του συλλογές και δοκίμια που προμηθεύτηκα στο εμπόριο, ανθολογίες έργων, μελέτες τρίτων, και από βιβλία των εκδόσεων της Διαγωνίου που είχε την καλοσύνη να μου αποστείλει τις προηγούμενες δεκαετίες ο ίδιος ο ποιητής με αφιέρωση. Πράγμα τιμητικό για εμένα. Έναν άγνωστο πειραιώτη που είχε αρχίσει να μουτζουρώνει τα χαρτιά όπως θα έλεγε και ο ποιητής της Ρωμιοσύνης Γιάννης Ρίτσος. Συμπλήρωνα τους νέους τίτλους, τις μελέτες, τα αφιερώματα, τους εκδοτικούς οίκους-πέρα της «Διαγωνίου» και τις χρονιές. Ο προβληματισμός μου ήταν μεγάλος για το εγχείρημα αυτό, όταν μάλιστα, στο αφιέρωμα του περιοδικού «Μπιλιέτο» στον ποιητή τεύχος 11/Ιούλιος-Δεκέμβριος 2007, σ.120, στις σελίδες 113-119, έχουμε την «ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ*-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ» του ποιητή. * Αναγράφονται μόνο οι αυτοτελείς εκδόσεις και τα ανάτυπα. Την επιμέλεια του πλούσιου αφιερώματος είχε ο συγγραφέας και συνεργάτης του ποιητή Περικλής Σφυρίδης. Τι νόημα είχε ένας ακόμα κατάλογος αναρωτιόμουν συνεχώς,, κάτι που με εμπόδιζε να δημοσιεύσω αυτόν τον ψυχρό τωρινό κατάλογο μιά και το σύνολο σχεδόν των βιβλίων είναι γνωστά, καταγεγραμμένα ανάλογα την ημερομηνία έκδοσής τους ή επανέκδοσής τους (δεύτερες και τρίτες επανεκδόσεις) συμπληρωμένες με προγενέστερο υλικό ή αναδιάταξη του υπάρχοντος, αφαίρεση ποιημάτων ή πρόσθεση άλλων. Συγχώνευση συλλογών. Όπως θεώρησε σκόπιμο να πράξει ο ίδιος ο ποιητής, γνωρίζοντας ότι μέχρι το τέλος, επεξεργαζόταν εκ νέου το προηγούμενό του δημοσιευμένο και κυκλοφορούντα συγγραφικό υλικό. Αρκετές εργογραφικές και βιβλιογραφικές πληροφορίες περιέχονται και στα διάφορα μελετήματα για την συγγραφική του παρουσία και τον ίδιο. Ανάλογες καταγραφές-ελλειπείς- διαβάζουμε και στο διαδίκτυο, σε σχετικές ιστοσελίδες οι οποίες αναφέρονται στον Ντίνο Χριστιανόπουλο. Περισσότερο έχουμε την δημοσίευση ποιημάτων του. Ένας από τους σταθερούς μελετητές του,-έχει δημοσιεύσει αρκετές μελέτες για τον ποιητή στο Κυπριακό περιοδικό «Μικροφιλολογικά», στο Ελλαδικό «Φρέαρ»,  στο «Αντί» κλπ., ο πειραιώτης πανεπιστημιακός κύριος Δημήτρης Κόκορης στο Ανθολόγιο Κριτικών Κειμένων για την ποίησή του, «Για τον Χριστιανόπουλο» Επιλογή, εκδόσεις Αιγαίον Λευκωσία 2003, κάνει λόγο για πάνω από 2000 δημοσιεύματα που υπάρχουν για τον ποιητή. Εκείνος επιλέγει καμιά εξηνταριά. Η πληροφορία την οποία μας δίνει ο κ. Δημήτρης Κόκορης μας αποκαλύπτει τις δυσκολίες σύνταξης μιάς πλήρους καταγραφής. Σημειώνει στην Εισαγωγή του ο Δ. Κ. σελίδα 7: «Τα κείμενα που μελετήσαμε, ήταν πάνω από δύο χιλιάδες, χωρίς αυτό να σημαίνει πώς όλα ήταν κατάλληλα για επιλογή. Επιλέξαμε εξήντα έξι κείμενα, τα οποία νομίζουμε ότι σκιαγραφούν τις σημαντικότερες και πιο ενδιαφέρουσες κατευθύνσεις της κριτικής και της φιλολογίας ως προς το ποιητικό έργο του Χριστιανόπουλου.». Τέλος, επιβάλλεται προσθετικά να μνημονεύσουμε και την «Επιλογή Βιβλιογραφίας» σελ.114-115, του κριτικού κυρίου Αλέξη Ζήρα, στην παρουσίαση του έργου του Ντίνου Χριστιανόπουλου, σελίδες 108-123 στον ΣΤ΄ τόμο «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ» ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ-ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΑ, εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα 2002. Α΄ μεταπολεμική γενιά.  Και επιπλέον, στην μελέτη και πάλι του κ. Δημήτρη Κόκορη, «ΛΟΓΟΣ ΓΥΜΝΟΣ», εκδ. Νησίδες 2011, στον Πρόλογο του, μετά το Βιογραφικό σημείωμα για τον Ν. Χ. ακολουθούν σελίδες με «αυτοτελείς εκδόσεις για τον Ν. Χ. και το έργο του, και Αφιερώματα περιοδικών και εφημερίδων, σελ. 10,13-14, ενώ στις τελευταίες σελίδες 91-99 έχουμε την ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΑΝΟΠΟΥΛΟΥ: 1947-2010. Και όπως σημειώνει ο πειραιώτης συγγραφέας μέσα σε παρένθεση [Σημειώνονται βιβλία και ανάτυπα κατά χρονολογική σειρά έκδοσης. Δεν αναφέρονται τα δημοσιεύματα του συγγραφέα σε σύμμεικτους τόμους, εφημερίδες και περιοδικά]. Όπως διαπιστώνουμε από τις ενδεικτικές αυτές αναφορές, οι σχετικές δεξαμενές των βιβλιογραφικών πληροφοριών υπάρχουν, μας δείχνουν ένα δρόμο και για όσους ενδιαφέρονται μπορεί να συμπληρωθούν. Ο πειρασμός όμως της προσωπικής, δικής μου καταγραφής και συμπλήρωσης, ίσως και η συγγραφική φλυαρία, υπερίσχυσε των τεχνικών αναστολών και της κούρασης της μεταφοράς. Προτίμησα αντί να αναφέρω στο τέλος ενός ακόμα σημειώματος για τον Ν. Χ. τα νέα στοιχεία, κυκλοφορίες νέων εκδόσεων και εργασιών να δημοσιεύω ένα ακόμα νέο σημείωμα αυτόνομο. Εξάλλου, πέρα από τις εκδόσεις της «Διαγωνίου» που εμπνεύστηκε, διατήρησε και επιμελούνταν ο ίδιος ο ποιητής, όπως και το περιοδικό στις τρείς χρονολογικά περιόδους του, τα δικά του και των άλλων Θεσσαλονικέων ποιητών και πεζογράφων και ερευνητών που κυκλοφόρησε στα μεταγενέστερα χρόνια-μετά τον τερματισμό της εκδοτικής λειτουργίας του, δεν έχουν συμπεριληφθεί μάλλον ούτε εντύπως ούτε ηλεκτρονικώς. Μετά το κλείσιμο της «ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ» εμφανίστηκαν και άλλοι εκδοτικοί οίκοι οι οποίοι δραστηριοποιήθηκαν τόσο στην Θεσσαλονίκη όσο και στην Αθήνα, την Παιανία, των οποίων οι εκδότες και διευθυντές ενδιαφέρθηκαν ουσιαστικά για την επανέκδοση, κυκλοφορία των βιβλίων του Ντίνου Χριστιανόπουλου, ή ανθολόγιων ποιημάτων του ή εργασιών πάνω στο έργο του. Σημειώνω τις εκδόσεις Ιανός, Ρόπτρον, το Ροδακιό, του βιβλιοπωλείου Ραγιά, και φυσικά τις εκδόσεις του περιοδικού Μπιλιέτου από την περιοχή της Παιανίας. Καλαίσθητες και φθηνές εκδόσεις οι οποίες συστηματικά και εξακολουθητικά μας προσφέρουν ποιήματα, μικρές ανθολογίες και επανεκδόσεις συλλογών του Θεσσαλονικιού ποιητή. Πράγμα που μας δείχνει το αμέριστο ακόμα ενδιαφέρον στις μέρες για την σημαντική προσφορά και την παρουσία του Ν. Χ. Να θυμίσουμε, ότι ο ίδιος ο ποιητής, στις δικές του αποδελτιώσεις και καταγραφές όσο ζούσε, ανέφερε και τον αριθμό των αντιτύπων που κυκλοφόρησαν. Σίγουρα ο μεγάλος αριθμός των τιράζ και των επανεκδόσεων των βιβλίων του μας φανερώνει πολλά και ευχάριστα.

       Το εύρος και η ποικιλία των πνευματικών και καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων και η συνεισφορά του στην καθόλου ιστορία της Θεσσαλονίκης (σε πολλά γνωστικά και ερευνητικά επίπεδα) υπήρξε τεράστιο, αν αναλογιστούμε ότι οι εργασίες αυτές έγιναν από προσωπικό μεράκι του Χριστιανόπουλου, την φιλοπονία του, δίχως να δεχτεί οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια από κανέναν, ούτε φυσικά από την πολιτεία, το ελληνικό κράτος. Κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του αυτήν την πείσμονα στάση του επειδή ήθελε να διατηρήσει την ελευθερία και ανεξαρτησία του, να μην υποκύψει σε σκοπιμότητες και άλλες δοσοληψίες, και το πέτυχε περίτρανα. Έτσι όταν του προτάθηκε οικονομική βοήθεια για την συνέχιση της «Διαγωνίου», αρνήθηκε ευγενικά. Κλείνοντας υπερηφάνως την εκδοτική της πορεία. Κάτι σπάνιο στην διαδρομή της ελληνικής γραμματείας. (ανοίγοντας μικρή παρένθεση σε σχετικά πρόσφατη συνέντευξη ο ιδιοκτήτης του τυπογραφείου και των εκδόσεων «Στιγμή» ανέφερε ότι, «τον στεναχωρεί περισσότερο το ότι δεν βρίσκει νέους ανθρώπους να τους διδάξει την τέχνη της καλλιτεχνικής τυπογραφίας. Πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα να δίνει ως παλιοσίδερα τα τυπογραφικά μηχανήματα τα οποία δούλεψε σχεδόν μισό αιώνα). Το κείμενό του Χριστιανόπουλου «Εναντίον» ένα είδος «διακήρυξής του» το οποίο δημοσίευσε στο περιοδικό και εξέδωσε σε τομίδιο. Δείχνει το ήθος και την ποιότητά του. Και αβίαστα θα το συγκρίναμε με το ποίημα «Αντισταθείτε» του ποιητή Μιχάλη Κατσαρού. Δεν μπορώ να γνωρίζω πότε και αν, βρεθούν οι ειδικοί ερευνητές και μελετητές της προσφοράς του,-και ο ανάλογος εκδοτικός οίκος, αλλά χρειάζεται μία κάποια στιγμή να έχουμε συγκεντρωμένα τα εργογραφικά και βιβλιογραφικά «ΑΠΑΝΤΑ» του ποιητή.  Ίσως η συμπρωτεύουσα, η πόλη της Θεσσαλονίκης που τόσο αγάπησε και έζησε όλα τα χρόνια της ζωής του, να είναι ο καταλληλότερος γεωγραφικά χώρος για ένα τέτοιο εγχείρημα. Διάσωσης του πολυσχιδούς έργου του, της προσφοράς του και φυσικά των σταθερών συνεργατών του οι οποίοι συνέβαλαν και αυτοί με την σειρά τους και τη σταθερή εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του στην οικοδόμηση μιάς  μεγάλης και πολύχρονης πολιτιστικής προσφοράς.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατά καιρούς δημοσιεύσεων αναφέρονται θετικά για το έργο και την προσφορά του, στην πολύχρονη παρουσία του, δίχως να απουσιάζουν και τα αρνητικά σχόλια, οι ελάχιστοι λίβελλοι και οι απαξιωτικές κρίσεις. Όλα όμως ανήκουν στο ζωντανό σώμα των ενασχολήσεων με το πολύχρωμο και πολυσχιδές έργο του. Ο ίδιος ο ποιητής και εκδότης όσο βρίσκονταν εν ζωή, ας το επαναλάβουμε, υπήρξε συστηματικός και μεθοδικός, οργανωτικός στις καταγραφές του. Οι επαναλήψεις των δεύτερων και τρίτων επανεκδόσεων μας βοηθούν στην ορθότερη ακτινογράφηση των κυκλοφοριών. Κάθε φιλότεχνος αναγνώστης, μέσω των νέων εκδόσεων της «Διαγωνίου», είχε και έχει την δυνατότητα να πληροφορηθεί την διαδρομή, μέσω και των στοιχείων που μας έδωσε, των εσωτερικών σελίδων των βιβλίων του. Τίτλους, ημερομηνία έκδοσης, συνεργατών, τι παλαιό και σύγχρονο ποιητικό κυρίως υλικό συμπεριλαμβάνουν οι νέες εκδόσεις ή επανεκδόσεις. Ελάχιστες φορές, οι επανεκδόσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον ίδιο τον εκδότη και ποιητή, δημιουργούν ένα μικρό «μπέρδεμα» μια και περιλαμβάνουν είτε παλαιότερα ποιήματα, εκ νέου επεξεργασμένα, είτε προηγούμενες συλλογές που έχει αφαιρεθεί ή προστεθεί νέο συγγραφικό υλικό ή επανακυκλοφόρησαν από άλλο εκδοτικό οίκο. Αυτά τα τεχνικά τα της κυκλοφορίας  αρνητικά ζητήματα, ασφαλώς απασχολούν ή θα απασχολήσουν τους ειδικούς και ερευνητές, ο αναγνώστης ή η αναγνώστρια όμως που αγαπάει τον ποιητικό και πεζογραφικό, τον δοκιμιακό λόγο του ποιητή και εκδότη Ντίνου Χριστιανόπουλου, θα αναζητήσει το ίδιο το corpus της συγγραφικής του παραγωγής θα το μελετήσει και θα ευφρανθεί, θα συγκινηθεί και ίσως το μεταδώσει, μιλήσει για αυτό. Ενώ οι νέοι ποιητές ίσως επηρεαστούν από αυτό και το «μιμηθούν».

Είναι τέτοιου μεγέθους και απρόβλεπτες οι πολιτικές και κοινωνικές, οικονομικές εξελίξεις της εποχής μας, έχουν εμφανισθεί νέες πολύ καλές σύγχρονες ελληνικές ποιητικές και πεζογραφικές φωνές ώστε είναι μάλλον απαραίτητο, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία αναγνώστες του ελληνικού ποιητικού λόγου, να υπενθυμίζουν τις παλαιότερες φωνές των προηγούμενων αιώνων. Να διατηρούν στην επιφάνεια του χρόνου και του αναγνωστικού ενδιαφέροντος τις σημαντικές αυτές ποιητικές παρουσίες. Άσβεστη την ποιητική μνήμη. Ο ελληνικός ποιητικός ανθώνας είναι κοινός μέσα στην πορεία της ελληνικής γραμματείας. Οι επιμέρους φωνές, η θεματολογία του, οι σχολές του, οι νοοτροπίες του, οι γλωσσικές επιλογές και άλλα συναφή εσωτερικά ζητήματα της ανθρώπινης Γραφής, τα οποία απασχόλησαν τους έλληνες δημιουργούς τους προηγούμενους αιώνες, έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Το πρωτεύον είναι η ανακάλυψή τους, η επαναπροσέγγιση τους, η επαναγνωριμία μας μαζί τους, το άνοιγμά μιάς εκ νέου συζήτησης μαζί τους, εν έτει 2022. Η χαρά της αναγνωστικής ποιητικής και πεζογραφικής απόλαυσης και περιπέτειας. Μία σύγχρονη της εποχής μας συν-ποιητική ονείρευση. Ένα από τα ποιητικά καρποφόρα άνθη του προηγούμενου αιώνα της ελληνικής γραμματείας είναι και ο ποιητής και εκδότης Ντίνος Χριστιανόπουλος ο οποίος έφυγε από κοντά μας πριν δύο χρόνια.

Ένα μικρό ακόμα λιθαράκι στην προσφορά και την καρποφόρα παρουσία του.

           ΡΗΜΑΓΜΑ

Τις παγωμένες νύχτες της ερήμωσης,

όταν κι ο τελευταίος τράχηλος σ’ αρνείται,

ποιά αρετή σου μένει ακόμα να ρημάξεις,

ποιά χαρά να στολίσεις τα όνειρά σου,

ποιά αθωότητα να δικαιωθείς.

 

Τις παγωμένες νύχτες της ερήμωσης,

ψυχή μου, πώς αντέχεις τέτοιο ρήμαγμα,

εσύ που αναζήταγες τον ουρανό;, σ.44   

   ΕΚΔΟΣΕΙΣ  ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ

          1957- 1998

Υπεύθυνος: Ντίνος Χριστιανόπουλος

Καλλιτεχνικός επιμελητής: Κάρολος Τσίζεκ

Τυπογραφείο: Νίκου Νικολαϊδη, Θεσσαλονίκη

 

ΠΡΟΔΡΟΜΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ (1957-1960)

Ντίνος Χριστιανόπουλος, Ποιήματα 1950-1955 [χωρίς ένδειξη εκδότη]. 1957, 24,7 Χ17, σσ. 56

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Κείμενα-επιμέλεια Ηλία Πετρόπουλου, Έκδοση «Διαγωνίου». 1958. 20,5Χ14,3, σσ. 16 Τυπ. «Καλλιτεχνικόν» Εξώφυλλο Ι. Σβορώνου.

Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου, Ο θάνατος του Μύρωνα. Ποιήματα. «Διαγώνιος», 1960. 25Χ17, σσ.40.

ΚΑΝΟΝΙΚΗ   ΣΕΙΡΑ (21,2Χ15 εκ.)

1., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Ποιήματα 1949-1960. 1962, σσ. 100. Επιμέλεια Ντίνου Χριστιανόπουλου

2., Γιώργος Ιωάννου, Τα Χίλια Δέντρα. Ποιήματα. 1963, σσ.80.

3., Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου, Ποιήματα για ένα καλοκαίρι. 1963, σσ.28.

4., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Η κάτω βόλτα. Διηγήματα. 1963, σσ.56.

5., Νίκος Γρηγοριάδης, Το βάθος της ληκύθου. Ποιήματα. 1963, σσ.36

6., Σάκης Παπαδημητρίου, Εισαγωγή στην τζάζ. 1963, σσ.128

7., Γιάννης Μπαμπατζάνης, Ναυτία και άλλα διηγήματα. 1963, σσ.44.

8., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Το κορμί και το σαράκι. Ποιήματα. 1964, σσ.36.

9., Τάσος Κόρφης, Ημερολόγιο 2. Ποιήματα. 1964, σσ.32

10., Γιώργος Ιωάννου, Για ένα φιλότιμο. Πεζογραφήματα. 1964, σσ.96.

11., Σάκης Παπαδημητρίου, Το δωμάτιο. Πεζογραφήματα. 1965, σσ.48.

12., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Δοκίμια. Σειρά πρώτη. 1965, σσ.72

13., Θ. Ντάκου, Δευτέρα πρωί. Ποιήματα. 1966, σσ.32.

14., Μήτσος Παπανικολάου, Ποιήματα. Επιμέλεια Τάσου Κόρφη. 1966, σσ.60.

15., Μήτσος Παπανικολάου, Μεταφράσεις. Επιμέλεια Τάσου Κόρφη. 1968, σσ.80.

16., Τάσος Κόρφης, Ημερολόγιο 3. Πεζά ποιήματα. 1968, σσ.32.

17., Αλέξης Ασλάνογλου, 44 Ποιήματα. Επιλογή 1946-1964. 1970, σσ.64.

18., Βασίλης Καραβίτης, Υλικό μονώσεως. Ποιήματα. 1970, σσ.32.

19., Μαρίνος Χαραλάμπους, Οι φωνές των δρόμων. Ποιήματα. 1971, σσ.40.

20., Βασίλης Καραβίτης, Το παιχνίδι της επαφής. Ποιήματα. 1973, σσ.32.

21., Σάκης Παπαδημητρίου, Θέματα και πρόσωπα της σύγχρονης τζάζ (1950-1970), 1974, σσ.128.

22., Κώστας Ριτσώνης, Αγκαλιά. Ποιήματα. 1974, σσ.70.

23., Σύλβια Πλάθ, Ποιήματα. Μετ. Κλαίτης Σωτηριάδου. 1974, σσ.60 Δίγλωσση έκδοση.

24., Βασίλης Καραβίτης, Συγκομιδή. Σύγχρονοι ξένοι ποιητές. Μεταφράσεις. 1975, σσ.64.

25., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία Φρίντριχ Χέλντερλιν. 1977, σσ.32.

26., Βασίλης Καραβίτης, Στη σκιά του μακρόβιου κόσμου. Ποιήματα. 1977, σσ.48.

27., Βασίλης Λαούρδας, Φιλολογικά δοκίμια. Επιμέλεια Ντίνου Χριστιανόπουλου, 1977, σσ. κδ΄+254.

28., Κλαίτη Σωτηριάδου, Εν πλώ. Ποιήματα. 1977, σσ.40.

29., Κώστας Χρ. Κόκκινος, Μικρά πεζά. Επιμέλεια Ντίνου Χριστιανόπουλου. 1977, σσ.98.

30., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία Μπέρτολτ Μπρέχτ. 1977, σσ.88.

31., Ταντέους Ρόζεβιτς, Ποιήματα. Μετ. Βασίλη Καραβίτη. 1978, σσ.40.

32., Σάκης Παπαδημητρίου, Κωδικοπληκτρονικά. Πεζά. 1978, σσ.76.

33., Αλέκος Δαμιανίδης, Τα μάτια του σμηνία. Διηγήματα. 1978, σσ.48.

34., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία Ράινερ Μαρία Ρίλκε. 1978, σσ.56.

35., Ντίνος Χριστιανόπουλος. Αποθήκη Α΄. Βιβλιοκρισίες. 1978, σσ.120.

36., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία Φράντς Κάφκα. 1979, σσ.46.

37., Νίκος Βασιλάκης, Δημοτικά τραγούδια Χαλκιδικής. 1980, σσ.132.

38., Σάκης Παπαδημητρίου. Πεζά 1960-1973. 1980, σσ.126.

39., Περικλής Σφυρίδης, Χωρίς αντίκρισμα. Διηγήματα. 1980, σσ.72.

40., Μαρία Κέντρου- Αγαθοπούλου, Θαλασσινό ημερολόγιο. Ποιήματα. 1981, σσ.48

41., Κώστας Ριτσώνης, Ο ανάπηρος λαχειοπώλης και άλλα ποιήματα. 1982, σσ.100.

42., Περικλής Σφυρίδης, Το τίμημα. Διηγήματα. 1982, σσ.100.

43., Λέανδρος Βαζάκας, Ενδεχόμενο επιστροφής. Ποιήματα. 1982, σσ.52

44., Βασίλης Καραβίτης, Φόρμουλες για μιάν άγνωστη ζωή. Ποιήματα. 1982, σσ.144.

45., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία Τόμας Μάν. 1983, σσ.32.

46., Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Ανοιχτή γραμμή. Ποιήματα. 1984, σσ.36.

47., Περικλής Σφυρίδης, Κούφια λόγια. Διηγήματα. 1984, σσ.84.

48., Νίκος Παπασπύρου, Τρείς εποχές. Διηγήματα. 1984, σσ.72.

49. Θεοδώρα Ντάκου, Η ηλικία του πανικού. Ποιήματα. 1984, σσ.84.

50., Μαρία Κέντρου Αγαθοπούλου, Μετανάστες του εσωτερικού νερού. Ποιήματα. 1985, σσ.30.

51., Περικλής Σφυρίδης, Τίμημα χωρίς αντίκρισμα. Διηγήματα 1977-1985. Επιλογή. 1986, σσ.184.

52., Λούλης Ποζιόπουλος, Πάτροκλος. Τραγωδία. 1986, σσ.64.

53., Βασίλης Μ. Νικολαϊδης, Ρωγμές του έρωτα. Ποιήματα. 1986, σσ.64

54., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία. Φρίντριχ Σίλλερ, 1986, σσ.64.

55., Γιάννης Καρατζόγλου, Αποσβέσεις. Ποιήματα 1965-1986. 1987, σσ.104.

56., Σπύρος Λαζαρίδης, Η μοτοσυκλέτα στην ελληνική λογοτεχνία. 1987, σσ.88.

57., Τάσος Καλούτσας, Το κελεπούρι και άλλα διηγήματα. 1987, σσ.128.

58., Φαίδων ο Πολίτης, Ποιήματα. Επιλογή Ντίνου Χριστιανόπουλου. 1988, σσ.72.

59., Νίκος Κάσδαγλης, Το έλος. Χρονικά. 1988, σσ.132.

60., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία Γκέρχαρτ Χάουπτμαν και Ούγκο φόν Χόφμανσταλ. 1988, σσ.40.

61., Νάκης Προκοπίου, Ποιήματα. 1989, σσ.32.

62., Βίκυ Καλαντζοπούλου, Συμβολή στη μελέτη των λογοτεχνικών και ημερολογιακών περιοδικών της Θεσσαλονίκης (1889-1932). 1989, σσ.148.

63., Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Το γυμνό ζευγάρι και άλλα ποιήματα. 1990, σσ.72.

64., Τάσος Καλούτσας, Το κλάμπ και άλλα διηγήματα. 1990, σσ.148.

65., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Οι προγραμματισμένοι στο χαμό. Ποιήματα Θεσσαλονικέων ποιητών για την καταστροφή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Επιλογή. 1990., σσ.36.

66., Σάκης Τότλης, Ο συνδυασμός Έδεσσα- Ζυρίχη. Αφήγημα. 1991, σσ.136.

67., Λάμπρος Μυγδάλης, Ελληνική βιβλιογραφία Άρθουρ Σνίτσλερ κ.ά. 1992, σσ.80.

68., Thomas Bernhard, Χαίρε Βιργίλιε. Ποίημα. Μετ. Γιώργος Κεντρωτής. Παρουσίαση- εξωφύλλου  Hannelore Ochs. 1992, σσ.100. Δίγλωσση έκδοση.

69., Μαρία Κέντρου Αγαθοπούλου, Η σκοτεινή διάρκεια των ημερών. Ποιήματα. 1993, σσ. 52.

70., Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Θείο κορμί. Ποιήματα. 1994, σσ.52.

ΜΙΚΡΗ  ΣΕΙΡΑ (17,7Χ12,7 εκ.)

1., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Εντευκτήριο. Μεταφράσεις ποιημάτων. 1966, σσ.32.

2., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Ποιήματα 1949-1964. 1967, σσ.136.

3., Σάκης Παπαδημητρίου, Σκέψεις για τη σύγχρονη μουσική. 1968, σσ.72.

4., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Προάστια. Ποιήματα. 1969, σσ.16. Χωρίς εξώφυλλο.

5., Σάκης Παπαδημητρίου, Το ασανσέρ. Πεζογραφήματα. 1969, σσ.68.

6., Μ. Γεωργίου, Το Τσιφλίκι του Μιχαλάκη. Μυθιστόρημα. 1970, σσ.100

7., Νίκος Βασιλάκης, Στο χωριό. Ποιήματα. 1970, σσ.16. Χωρίς εξώφυλλο.

8., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Το κορμί και το μεράκι. Ποιήματα. 1970, σσ.16. Χωρίς εξώφυλλο.

9., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Η κάτω βόλτα. Διηγήματα. [Δεύτερη έκδοση] 1971, σσ.88.

10., Τάσος Κόρφης, Ημερολόγιο. Ποιήματα. [Συγκεντρωτική έκδοση] 1971, σσ.110.

11., Νίκος Βασιλάκης, Στην πόλη. Ποιήματα. 1973, σσ.16. Χωρίς εξώφυλλο.

12. Παναγιώτης Σ. Πίστας, Εν Θεσσαλονίκη. Άρθρα και σημειώματα. 1973, σσ.104.

13., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Ποιήματα 1949-1970. 1974, σσ.120.

14., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Το κορμί και το σαράκι. Ποιήματα. [Δεύτερη έκδοση]. 1974, σσ.72.

15., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Εντευκτήριο. Μεταφράσεις. [Δεύτερη έκδοση]. 1974, σσ.62.

16., Αντώνης Ρίζος, Οδοιπορικό φιλοξενία και ξεπροβόδισμα. Ποιήματα. 1974, σσ.54.

17., Σάκης Παπαδημητρίου, Η παρακαμπτήριος. Πεζογραφήματα. 1975, σσ.108.

18., Μόσχος Λαγκουβάρδος, Στον κήπο. Ποιήματα. 1975, σσ.36.

19., Μόσχος Λαγκουβάρδος, Σπασμένη φτερούγα. Ποιήματα. 1980, σσ.40.

20., Χρίστος Λάσκαρης, Να εμποδίζεις τις σκιές. Ποιήματα. 1980, σσ.80.

21., Σάκης Σερέφας, Λεζάντα για μιά φωτογραφία. Ποιήματα. 1983, σσ.20. Χωρίς εξώφυλλο.

22., Τούρκικες παροιμίες. Μετ. Θωμά Κοροβίνη. 1985, σσ.80.

23. Θανάσης Σερέφας, Αυτή που γλεντάει στο φώς. Ποιήματα. 1985, σσ.32.

24., Σπύρος Λαζαρίδης, Γλυκιές σφαιρούλες απ’ τ’ όμορφό σου όπλο. Ποιήματα. 1986, σσ.32.

25., Χρίστος Λάσκαρης, Να τελειώνουμε! Ποιήματα. 1986, σσ.72.

26., Νίκος Βασιλάκης, Στο χωριό και στην πόλη. Ποιήματα. 1986, σσ.64.

27., Βασίλης Δημητράκης, Για ένα πόδι στο μάγουλό μου. Ποιήματα. 1987, σσ.32.

28., Σπύρος Λαζαρίδης, Λαίμαργο βλέμμα. Ποιήματα. 1990, σσ.32.

29., Χρίστος Λάσκαρης, Σύντομο βιογραφικό. Ποιήματα. 1991, σσ.64.

30., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Ο Βασίλης Τσιτσάνης και τα πρώτα τραγούδια του (1932- 1946). 1991, σσ.144.

31., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Λογοτεχνικές εκδόσεις Θεσσαλονίκης, 1850-1950. Δεύτερη έκδοση συμπληρωμένη.1997, σσ.144. Στοιχειοθεσία Infoprint, εκτύπωση Θανάση Αλτιντζή.

ΕΚΤΟΣ  ΣΕΙΡΑΣ

Ντίνος Χριστιανόπουλος, Μικρά ποιήματα. 1975, 12,5Χ8,5, σσ.64.

ΝΕΑ  ΣΕΙΡΑ (14,6Χ10,8 εκ.)

Όλα τα βιβλία στη σειρά αυτή είναι του Ντίνου Χριστιανόπουλου.

1., Μικρά ποιήματα. Δεύτερη έκδοση. 1977, σσ.80.

2., Η κάτω βόλτα. Διηγήματα. Τρίτη έκδοση. 1977, σσ.112.

3., Ποιήματα 1949-1970. Δεύτερη έκδοση. 1978, σσ.116.

4., Μικρά ποιήματα 1960-1978. [Τρίτη έκδοση]. 1979, σσ.132.

5., Η κάτω βόλτα. Διηγήματα. Τέταρτη έκδοση. 1980, σσ.112.

6., Ιστορίες του γλυκού νερού. [Ποιήματα]. 1980, σσ.16. Χωρίς εξώφυλλο.

7., Ποιήματα 1949-1970. Τρίτη έκδοση. 1981, σσ.116.

8., Το αιώνιο παράπονο. Ποιήματα και τραγούδια. 1981, σσ.46.

9., Εντευκτήριο. Μεταφράσεις. Τρίτη έκδοση 1981, σσ.110.

10., Νέα ποιήματα [μετέπειτα: Νεκρή πιάτσα], 1977-1980. 1981, σσ.32.

11., Μικρά ποιήματα. Τέταρτη έκδοση. 1982, σσ.144.

12., Νεκρή πιάτσα. Πεζά ποιήματα. Δεύτερη έκδοση. 1984, σσ.32.

13., Ποιήματα. [Πρώτη συγκεντρωτική έκδοση]. 1985, σσ.270.

14., Οι ρεμπέτες του ντουνιά. Μικρά πεζά. 1986, σσ.40.

15., Το αιώνιο παράπονο. Τραγούδια. Δεύτερη έκδοση. 1986, σσ.40.

16., Με τέχνη και με πάθος. Δοκίμια. 1988, σσ.88.

17., Εντευκτήριο. Μεταφράσεις. Τέταρτη έκδοση. 1989, σσ.104.

18., Τρία παραμύθια. Σπουδές λαϊκού λόγου. 1989, σσ.16. Χωρίς εξώφυλλο.

19., Νεκρή πιάτσα. Πεζά ποιήματα. Τρίτη έκδοση. 1990, σσ.56.

20., Η κάτω βόλτα. Διηγήματα και μικρά πεζά. 1991, σσ.148.

21., Ποιήματα. Δεύτερη έκδοση. 1992, σσ.224.

22. Εναντίον. Δοκίμια. Δεύτερη έκδοση. [Η πρώτη έκδοση έγινε από άλλον εκδότη]. 1993, σσ.16. Χωρίς εξώφυλλο.

23., Το αιώνιο παράπονο. Τραγούδια. Τρίτη έκδοση, 1993, σσ.40.

24., Η πιό βαθιά πληγή. Ποιήματα. 1998, σσ.16. Στοιχειοθεσία Infoprint, εκτύπωση Θανάση Αλτιντζή.

25., Ποιήματα. Τρίτη έκδοση. 1998, σσ.424. Στοιχειοθεσία Infoprint, εκτύπωση Θανάση Αλτιντζή.

ΣΕΙΡΑ  ΤΕΧΝΗΣ

1., Ο ζωγράφος Γιώργος Παραλής. [Λεύκωμα. Εισαγωγή Ντίνου Χριστιανόπουλου], 1971, 20,8Χ14, σσ. 80+4.

2., Ο ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης. {Λεύκωμα. Εισαγωγή Ντίνου Χριστιανόπουλου]. 1971. 20,8Χ14, σσ.56+4.

3., Ο ζωγράφος Κάρολος Τσίζεκ. [Λεύκωμα. Εισαγωγή Ντίνου Χριστιανόπουλου. 1976, 25Χ18, σσ.80.

4., Ν. Μουτσόπουλου, Αναμνήσεις. [Λεύκωμα]. 1976, 24,2Χ17, σσ.80. Στοιχειοθεσία Ν. Νικολαϊδη, εκτύπωση λιθογραφείο «Αρίων», επιμέλεια Κατερίνα Σημαντηράκη.

5., Μέλχιορ Φρόμμελ, 34 Σχέδια. [Λεύκωμα στα ελληνικά και γερμανικά]. 1979, 20,6Χ16,2, σσ. 48.

6., Μπίλλη Γουσίου, Τα σκοινιά και τα σκοινάκια. Γελοιογραφίες. [Λεύκωμα]. 1982, 20.2 Χ21,3, σσ.80.

7., Δώδεκα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου, εικονογραφημένα με ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαϊδη. 1984, 14 δίφυλλα 21,6Χ15.

8., Ζωγράφοι της «Διαγωνίου». Εισαγωγή Ντίνου Χριστιανόπουλου. [Λεύκωμα]. 1983, 33,5 Χ32,8, σσ.38. Τυπογραφείο- offset Θανάση Αλτιντζή.

9., Βέροια. Δεκαπέντε ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαϊδη. 1984, 17,5Χ13. [Λεύκωμα χειροποίητο].

10., Περικλής Σφυρίδης. Οι καλλιτέχνες της «Διαγωνίου». [Μελέτη]. 1985, 21,8Χ15,3, σσ. 240. Τα ένθετα τυπώθηκαν στη Grapholine.

11. Άγιον Όρος. Είκοσι ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαϊδη. 1985, 24,7Χ17,3. [Λεύκωμα χειροποίητο]

12., Σοφία Καζάζη. Έλληνες καλλιτέχνες. [Κριτικά σημειώματα]. 1985, 21,8Χ15,3, σσ.230. Τα ένθετα τυπώθηκαν στο τυπογραφείο- offset του Θ. Αλτιντζή.

13., Γιάννη Κωνσταντινίδη, Θεσσαλονίκη 1913+1919. Φωτογραφίες του Φρέντ Μπουασονά. Συνέκδοση Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας και Εκδόσεων Διαγωνίου. [Τρίγλωσση έκδοση: ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά]. [Λεύκωμα]. 1989, 30Χ30 σσ. 188. Φωτο-τυπογραφείο Θανάση Αλτιντζή.

14., Άρις Γεωργίου, Αριστοτέλους 6: πάν δέκα χρόνια [Κείμενο και φωτογραφίες]. 1992, 24,2 Χ17, σσ.52. Επιμέλεια Άρι Γεωργίου. Τυπ. Γιώργου Καρατζά.

15., Αρχοντικά και μνημεία της Θεσσαλονίκης. Πενήντα ξυλογραφίες του Νίκου Β. Νικολαϊδη. 1993, 37,5Χ27. [Λεύκωμα χειροποίητο + οκτασέλιδο υπόμνημα].

16., Βάνα Χαραλαμπίδου, Δώδεκα χρόνια αρχαιολογικό ρεπορτάζ για τη Μακεδονία και τη Θεσσαλονίκη, 1981-1992. 1994, σσ.324.

17., Γιάννης Μενεσίδης, 34 Σχέδια. [Λεύκωμα]. 1997, 24Χ17, σσ. 88. Στοιχειοθεσία- εκτύπωση Θανάση Αλτιντζή.

18., Σοφία Καζάζη, Έλληνες καλλιτέχνες. [Κριτικά σημειώματα]. Δεύτερος τόμος. 1988, 21,8 Χ15,3, σσ. 230. Στοιχειοθεσία- εκτύπωση Κ. Τζιβανάκη.

19., Αφιέρωμα στη Μπίλη Γουσίου (1937-1998). Επιμέλεια Hannelore Ochs. 1998.

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΑ

1., Sakis Papadimitriou, The Lift. Prose Writings, Translated by Gillian Tweed, 1972, 17Χ 11,5, pp. 96. Σχέδιο εξωφύλλου. Ελένης Μακρή.

2., Sakis Papadimitriou, La deviation. Piece en prose. Traduit par Loukia Gantina. 1973, 17,8Χ 12,8, pp. 16. Χωρίς εξώφυλλο.

ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

1., Ντίνος Χριστιανόπουλος, Ελληνικές εφημερίδες Θεσσαλονίκης επί τουρκοκρατίας, 1869- 1912. 1992, 17,5Χ12,8, σσ.48.

ΧΩΡΙΣ  ΕΝΔΕΙΞΗ  ΕΚΔΟΤΗ

Ντίνου Χριστιανόπουλου, Σύντομη ιστορία του Διδυμοτείχου, 1993, 17,7Χ12,5, σσ.40. Επιμέλεια Ντίνου Χριστιανόπουλου.

ΚΑΣΕΤΕΣ

1., Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος τραγουδάει τα τραγούδια του. [Αθήνα] Eracord. 1982.

2., Χριστιανόπουλος-Ζήκας-Κοροβίνης στην «Όμορφη νύχτα» 1986

3., Ο Χρίστος Χρυσοχοϊδης ερμηνεύει τραγούδια του. 1987.

4., Τούρκοι ποιητές. Γιουννούς Εμρέ [και] Καρατζάογλου. Μετάφραση- ανάγνωση Θωμά Κοροβίνη. 1987.

5., Δημοτικά τραγούδια Χαλκιδικής. Τραγούδι: Δάφνη Βαγγλή. Συλλογή: Στέργιος Βαγγλής. 1989.

6., Φουζουλή, Λεϊλά και Μετζινούν. Ανατολίτικο ποίημα. Μετάφραση- ανάγνωση Θωμά Κοροβίνη. 1989.

7., Βαρδάρι κι Εγνατία. Τραγούδια Ντίνου Χριστιανόπουλου. Τραγουδάει η Αριάδνη. Ενορχήστρωση- πιάνο Γιάννης Σπυρόπουλος. 1990.

8., Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος διαβάζει τη «Νεκρή πιάτσα». 1993.

9., Ποίηση ντιβάν: Μπακή [και] Νεντήμ. Μετάφραση- ανάγνωση Θωμά Κοροβίνη. 1994.

Σελίδες 411- 422.

             Άτιτλο

αφαίρεσε τη νύχτα απ’ τα μάτια σου

πώς να τα βγάλω πέρα με τους δυό σας;, σ.190

                       ΒΙΒΛΙΑ  ΤΟΥ  ΝΤΙΝΟΥ  ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

1950

1., Εποχή των ισχνών αγελάδων. Ποιήματα, Έκδοση «Κοχλία», Θες. 1950, σς. 16 Αντίτυπα 300

1952

2., Εποχή των ισχνών αγελάδων. Ποιήματα. Έκδοση δεύτερη, Θες. 1952, σς32 Αντίτυπα 700. Κατασχέθηκε από τη Γενική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης.

1954

3., Ξένα γόνατα. Ποιήματα 1952-1954. Θες. (1954), σς.16. Αντίτυπα (400)

1957

4., Ποιήματα 1950-1955, Θες. 1957, σς.56, Αντίτυπα 750.

1958

5., Κάρολος Τσίζεκ: μία παρουσίαση από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο και τον Ηλία Πετρόπουλο. Ανάτυπο από το περιοδικό «Διαγώνιος», 1958/2, Θες, σς.8.

1959

6., Γίρζι Βόλκερ. Οκτώ ποιήματα. [Μετ. Καρόλου Τσίζεκ-Ντίνου Χριστιανόπουλου]. Ανάτυπο από το περ. «Διαγώνιος», 1689/1. Θες, σς.8

1960

7., Ανυπεράσπιστος καημός [Ποιήματα. Ανάτυπο από το περ. «Διαγώνιος», 1960/1] Θεσς, σς.16. Αντίτυπα 400.

8., Ιστορική και αισθητική διαμόρφωση του ρεμπέτικου τραγουδιού. [Δοκίμιο-ανθολογία]. Ανάτυπο από το περιοδικό «Διαγώνιος», 1961/1, Θεσς, σς.18 Αντίτυπα 300.

1962

9., Έκθεσις βιβλίων περί Θεσσαλονίκης.[Κατάλογος] έκδοση Επιτροπής πνευματικών εκδηλώσεων εορτασμού πεντηκοστής επετείου από της απελευθερώσεως της Θεσσαλονίκης. Θεσς, 1962, σς.34. [Συντάκτης: Ντίνος Χριστιανόπουλος] Αντίτυπα (2000)

10., Ποιήματα 1949-1960. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1962, σς.100. Αντίτυπα 500.

1963

11., Η κάτω βόλτα. Διηγήματα. Εκδόσεις Διαγωνίου. Θεσς. 1963, σς.56 Αντίτυπα 500.

1964

12., Το κορμί και το σαράκι. Ποιήματα. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1964, σς.36. Αντίτυπα 500

1965

13., Δοκίμια. Σειρά πρώτη. Εκδόσεις Διαγωνίου. Θεσς. 1965, σς.72 Αντίτυπα 500

1966

14., Εντευκτήριο. Μεταφράσεις ποιημάτων. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1966, σς.32, Αντίτυπα 400

1967

15. Ποιήματα 1949-1964. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1967, σς.136. Αντίτυπα 500. Εκδόθηκε χωρίς την άδεια της λογοκρισίας.

1969

16., Προάστια. Ποιήματα. Εκδόσεις Διαγωνίου Θεσς.1969, σς.16, Αντίτυπα 400

17., Στρατής Δούκας. Μελέτη. Ανάτυπο από το περιοδικό «Διαγώνιος», 1969, Θεσς, σς.32. Αντίτυπα 400

18., Τα γλυπτά της νεώτερης Θεσσαλονίκης. [Έρευνα με τη συνεργασία του Ι. Βλαχόπουλου και με φωτογραφίες του Δημήτρη Τσίτου]. Ανάτυπο από το περιοδικό «Διαγώνιος» 1969/20. Θες. Σς.32, Αντίτυπα 400

1970

19., Το κορμί και το μεράκι. Ποιήματα. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θες. 1970, σς.16. Αντίτυπα 400

1971

20. Ο ζωγράφος Γώργος Παραλής. [Εισαγωγή- επιλογή έργων από τον Ν. Χ.] Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1971, σς.80+4. Αντίτυπα 1000

21. Ο ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης: [Εισαγωγή-επιλογή έργων από τον Ν.Χ.] Εκδόσεις Διαγωνίου. Θεσς.1971, σς.56+4. Αντίτυπα 500

22., Η κάτω βόλτα. Διηγήματα.[Δεύτερη έκδοση]. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1971, σς.88. Αντίτυπα 350.

1973

23. Στιχάκια του στρατού [Σημείωμα-ανθολογία]. Ανάτυπο από το περ. «Διαγώνιος», 1973/5 Θεσς. Σς.9-20. Αντίτυπα 500

1974

24., Το κορμί και το σαράκι. Ποιήματα. [Δεύτερη έκδοση]. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1974, σς.72 Αντίτυπα 600

25., Ποιήματα 1949-1970. Εκδόσεις Διαγωνίου. Θεσς.1974, σς.120. Αντίτυπα 600

26., Εντευκτήριο. Μεταφράσεις [Δεύτερη έκδοση]. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1974, σς.62. Αντίτυπα 600.

1975

27. Μικρά ποιήματα. Εκδόσεις Διαγωνίου. Θεσς. 1975, σς.64. Αντίτυπα 500

28., Τα πρώτα λογοτεχνικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης (1921-1924), [Μελέτη] Ανάτυπο από το περ. «Διαγώνιος», 1975, σς.225-248. Αντίτυπα 300

1976

29., Ο ζωγράφος Κάρολος Τσίζεκ. [Εισαγωγή- εργογραφία από τον Ν.Χ.] Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1976, σς.80. Αντίτυπα 1200

30., Ν. Μουτσόπουλος, Αναμνήσεις. [Σχέδια]. [Προλογικό σημείωμα- επιλογή από τον Ν. Χ.} Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1976, σς.80 Αντίτυπα 1000

1977

31. Μικρά ποιήματα. Δεύτερη έκδοση. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1977, σς.80. Αντίτυπα 600

32., Βασίλειος Λαούρδας. Φιλολογικά δοκίμια. [Εισαγωγή- επιλογή από τον Ν.Χ.]. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1977, σς. κβ΄+256. Αντίτυπα 600

33., Κώστας Χρ. Κόκκινος. Μικρά πεζά. [Εισαγωγή- συγκέντρωση κειμένων από τον Ν.Χ.]. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1977, σς.98. Αντίτυπα 600

34., Η κάτω βόλτα. Διηγήματα. Τρίτη έκδοση. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1977, σς. 112, Αντίτυπα 600

1978

35., Ποιήματα 1949-1970. Δεύτερη έκδοση. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1978, σς.116. Αντίτυπα 1200.

- ΑΠΟΘΗΚΗ Α΄ 1978,  Βιβλιοκρισίες, εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, 10,1978, σ.120, Αριθμός 35. Τυπογραφεία Ν. Νικολαϊδη,  Γραφική επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ. Υπεύθυνος Ντίνος Χριστιανόπουλος. (αντίτυπα 1200)

Περιλαμβάνει: -Ποιητικές συλλογές/-Ανθολογίες-εκδόσεις Απάντων/- Πεζογραφήματα/- Μελέτες-δοκίμια/-Διάφορα/-Καλλιτεχνικά.

*Ως νούμερο 36

37., Οι μεταφράσεις του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού. Βιβλιογραφία- πληροφορίες- σχόλια. Ανάτυπο από τον τόμο «Αφιέρωμα στον καθηγητή Λίνο Πολίτη», Θεσς.1978, σς.99-144

1979

-ΜΙΚΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1960-1978, (Τρίτη έκδοση) εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, 10, 1979, σ.132. Νέα σειρά αρ. 4. (αντίτυπα 2000), τυπογραφεία Ν. Νικολαϊδη, επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ.

Η έκδοση αυτή συνοψίζει τις εξής προηγούμενες εκδόσεις:- Το κορμί και το σαράκι, Θεσσαλονίκη 1964.- Το κορμί και το σαράκι, στην έκδοση «Ποιήματα 1949-1964», Θεσσαλονίκη 1967, σ.71-105.- Το κορμί και το μεράκι, Θεσσαλονίκη 1970..- Το κορμί και το σαράκι, Θεσσαλονίκη 1974.-Μικρά ποιήματα, Θεσσαλονίκη 1975.- Μικρά ποιήματα, β΄ έκδοση, Θεσσαλονίκη 1977.

*Ως νούμερο 38

39., Μέλχιορ Φρόμμελ, 34 σχέδια. [Προλογικό σημείωμα- επιλογή από τον Ν. Χ.] Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1979, σς.48. Αντίτυπα 1000.

1980

40., Λογοτεχνικά βιβλία και περιοδικά που τυπώθηκαν στην Θεσσαλονίκη (1850-1950). Πρώτη καταγραφή. Ανάτυπο από το περ. «Διαγώνιος», 1980/4. Θεσς. Σς.21. Αντίτυπα (400)

-Η ΚΑΤΩ ΒΟΛΤΑ (1955-1971) διηγήματα, δ΄ έκδοση, εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, 6, 1980, σ.110. νέα σειρά αριθ.5. (αντίτυπα 3000), Τυπογραφεία Ν. Νικολαϊδη, επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ. Α΄ έκδοση 1963, Β΄ έκδοση 1971, Γ΄ έκδοση 1977. Περιλαμβάνει –Η κάτω βόλτα.-Καθαρός ουρανός.- Πλονζόν.

*Ως νούμερο 41

42., Ιστορίες του γλυκού νερού. [Ποιήματα]. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1980, σς.16. Αντίτυπα 1000

-ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ (1850-1912), πρώτη καταγραφή, Ανάτυπο από το περιοδικό «Διαγώνιος» αρ. 6, Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 1980, Θεσσαλονίκη, 12,1980, σ.32. Επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ. Τυπογραφεία Ν. Νικολαϊδη.

Σημείωση: Στην μέσα σελίδα 2 σημειώνονται τα εξής: Οι κυριότερες εργασίες του Ντίνου Χριστιανόπουλου για τη Θεσσαλονίκη Αναφέρονται 8 τίτλοι βιβλίων και δημοσιευμάτων.

*Ως νούμερο 43. Αντίτυπα [400]

1981

-ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ (1950-1957) ποιήματα και τραγούδια (ΒΑΡΔΑΡΙ ΚΙ ΕΓΝΑΤΙΑ (1961-1969), εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη 5,1981, σ.48. νέα σειρά νούμερο 8. (αντίτυπα 2000) επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ, και με σχέδιο εξωφύλλου του Πάνου Παπανάκου.

*Ως νούμερο 45 Το αιώνιο παράπονο. Ποιήματα και τραγούδια. Εκδ. Διαγωνίου 1981

46., Εντευκτήριο. Μεταφράσεις. Τρίτη έκδοση. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1981, σς.110. Αντίτυπα 2000

47., Νέα ποιήματα. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1981, σς.32. Αντίτυπα 2000

-ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1949-1970, γ΄ έκδοση, εκδ. Διαγωνίου, Θες/κη, 1,1981, σ.116, νέα σειρά νούμερο 7. Τυπογραφεία Ν. Νικολαϊδη, επιμέλεια Καρόλου Τσίζεκ, (αντίτυπα 3000). Α΄ έκδοση 1974, Β΄ έκδοση1978, Γ΄ έκδοση 1981.

Περιλαμβάνει: ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΙΣΧΝΩΝ ΑΓΕΛΑΔΩΝ(1950-1951)/-ΞΕΝΑ ΓΟΝΑΤΑ(1952-1957)/-ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΣ ΚΑΗΜΟΣ(1955-1962)/-ΠΡΟΑΣΤΙΑ(1963-1970)./-Ο ΑΛΛΗΘΩΡΟΣ(1949-1970)

*Ως νούμερο 44

1982

-ΜΙΚΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1960-1981) δ΄ έκδοση, εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, 3,1982, σ.144. νέα σειρά αρ.11. (αντίτυπα 2000). Τυπογραφεία Ε. Ν. Νικολαϊδη, σχέδιο εξωφύλλου και επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ. Α΄ έκδοση 1975. Β΄έκδοση1977, Γ΄ έκδοση 1979.

Περιέχει:-Το κορμί και το σαράκι(1960-1977)/Το κορμί και το μεράκι(1969-1972)/ -Ο ΜΠΟΥΦΕΣ(1969-1981)/-ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΥ ΝΕΡΟΥ (1976-1981)

Η έκδοση αυτή συνοψίζει τις εξής προηγούμενες εκδόσεις:-Το κορμί και το σαράκι, Θες/κη 1964.-Το κορμί και το σαράκι, στην έκδοση «Ποιήματα 1949-1964», Θες/κη 1967, σ.71-105.-Το κορμί και το μεράκι, Θες/κη 1970.-Το κορμί και το σαράκι, Θες/κη 1974.-Μικρά ποιήματα, Θες/κη 1975.-Μικρά ποιήματα, δεύτερη έκδοση, Θες/κη 1977.-Μικρά ποιήματα 1960-1978, Θες/κη 1979.-Ιστορίες του γλυκού νερού, Θες/κη 1980

*Ως νούμερο 48

1983

49., Ζωγράφοι της Διαγωνίου. [Εισαγωγή- επιλογή από τον Ν.Χ.] Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς.1983, σς.38. Αντίτυπα 1500 Λεύκωμα

-ΝΕΚΡΗ ΠΙΑΤΣΑ, πεζά ποιήματα, (1977-1983) β΄ έκδοση, Διαγώνιος-Θεσσαλονίκη 1983/1984, σ.32. (αντίτυπα 2500), επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ, ξυλογραφία εξωφύλλου του Νίκου Νικολαϊδη. Α΄ έκδοση 1981 (με τον τίτλο «Νέα ποιήματα») Β΄ έκδοση 1983

(μέσα αναφέρεται 1983 ενώ στο εξώφυλλο 1984)

*Ως νούμερο 51 Νεκρή πιάτσα. Πεζά ποιήματα. Δεύτερη έκδοση [Η πρώτη κυκλοφόρησε με τον τίτλο «Νέα ποιήματα» βλ. παραπάνω αρ. 47] Εκδ. Διαγωνίου, Θεσς/ 1984, σς.32. Αντίτυπα 2500.

1984

-ΔΩΔΕΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ του Ντίνου Χριστιανόπουλου, εικονογραφημένα με ξυλογραφίες του ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ, εκδ. Διαγωνίου, Σειρά Τέχνης αριθμός 7, Θεσσαλονίκη, 1, 1984, (αντίτυπα 1500), επιμέλεια Καρόλου Τσίζεκ. Τυπογραφεία Ε. Ν. Νικολαϊδη.

Διαβάζουμε: ποίηση και μουσική ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ./-ξυλογραφίες ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ/καταγραφή σε νότες ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΦΥΡΙΔΗ/ επιμέλεια μουσικής καταγραφής ΜΠΙΛΛΗΣ ΓΟΥΣΙΟΥ/ σελιδοποίηση-επιμέλεια έκδοσης ΚΑΡΟΛΟΥ ΤΣΙΖΕΚ/ στοιχειοθεσία-εκτύπωση ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΑ Ε. Ν. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ/ βιβλιοδεσία ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΙΟ ΔΗΜ. ΒΑΡΟΥΣΙΑΔΗ.

Περιλαμβάνει 14 δίφυλλα με τα Δώδεκα Τραγούδια του Ν. Χ, με τις μουσικές παρτιτούρες τους. 1. Στο Καραμπουρνάκι. 2. Ο νέος μπουζουκτσής. 3.Το αδέσποτο γαϊδουράκι. 4. Σαββάτο βράδυ. 5.Τα παλιά μου ιδανικά. 6. Βαρδάρι. 7. Ο φωτογράφος. 8. Στην Τούμπα. 9. Εγνατία. 10. Το μηχανάκι. 11. Τούμπα. 12. Το παρατημένο γατάκι.

*Ως νούμερο 50

1985

52., Ποιήματα. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1985, σς.270. Αντίτυπα 5000

53., Ο Αμπεντίν πασάς και ένα ελληνικό ποίημά του. [Μελέτη]. Ανάτυπο από τον πρώτο τόμο της επετηρίδας του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης «Η Θεσσαλονίκη» Θες.1985, σς.579-584. Αντίτυπα (100).

1986

54., Οι ρεμπέτες του ντουνιά. Μικρά πεζά. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1986, σς.40. Αντίτυπα 2000

55., Το αιώνιο παράπονο. Τραγούδια. Δεύτερη έκδοση. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1986. Σς.40. Αντίτυπα 2000

56., «Διαγώνιος» τριάντα χρόνια προσφοράς. Έκθεση τευχών και εκδόσεων του περιοδικού «Διαγώνιος» (1957-1986). Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Θεσς. 1986, σς.192. Αντίτυπα (1000). Γραμμένο από τον Ν.Χ.

-Εναντίον. Τρία κείμενα του Γιάννη Σκαρίμπα και του Ντίνου Χριστιανόπουλου, εκδ. Άγρα, Αθήνα, 10, 1986, σ.24. Τυπογραφικές διορθώσεις Παντελής Μπουκάλας, την έκδοση σχεδίασε και επιμελήθηκε ο Σταύρος Πετσόπουλος. (αντίτυπα 1.500).

Περιλαμβάνει: Γιάννης Σκαρίμπας, ΝΑ ΚΑΤΑΡΓΗΘΟΥΝ ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ, σ.7-12.-Ντίνος Χριστιανόπουλος, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ, σ.13-16.-Ντίνος Χριστιανόπουλος, ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΦΕΣΤΙΒΑΛ, σ.17-20.  Ενώ στην σελίδα 21 δημοσιεύεται η εξής δήλωση του Ν. Χ.: «Εφέτος οι «Εκδόσεις Άγρα» τύπωσαν δύο κείμενα του Κουρμπέ, με τα οποία ο Γάλλος καλλιτέχνης του περασμένου αιώνα αρνείται την τιμητική διάκριση που του έκανε η κυβέρνηση, εξηγώντας μάλιστα τις αμετάθετες αρχές του πάνω στο θέμα αυτό. Χάρηκα που βρήκα έναν τόσο σπουδαίο πρόγονο, κι αμέσως έδωσα στον Σταύρο Πετσόπουλο τρία παρόμοια κείμενα-του Σκαρίμπα και δικά μου. Η έκδοση ελπίζω πώς θα στηρίξει όλους εκείνους που αγωνίζονται να κρατηθούν ελεύθεροι από κρατικούς εναγκαλισμούς και από προσωπικές υποχωρήσεις».

Το κείμενο του Γιάννη Σκαρίμπα προέρχεται από το περιοδικό Διαγώνιος β΄ περίοδος, αρ.2/4,5,6, 1965, σ.120-122. Ενώ του Ντίνου Χριστιανόπουλου από τη Διαγώνιο δ΄ περίοδο, αρ.1/1,2,3,4,1979, σ.3-4 και εφημερίδα Θεσσαλονίκη 28.12.1985.

*Ως νούμερο 57

58., Χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη. Προτάσεις για τη μελέτη των καλών τεχνών στη Θεσσαλονίκη. Ανάτυπο από τον τόμο «1^ο Συμπόσιο για την τέχνη» του Τελλογλείου Ιδρύματος. Αθ. 1986, σς.185-192. Αντίτυπα (100)

59., Η ποίηση στη Θεσσαλονίκη από το 1913 ως το 1940. [Μελέτη- ανθολογία- βιβλιογραφία]. Ανάτυπο από τον τόμο «Θεσσαλονίκη μετά το 1912» του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης. Θεσς. 1986, σς.391-415. Αντίτυπα (100)

1988

60., Φαίδων ο Πολίτης. Ποιήματα. [Εισαγωγή- επιλογή από τον Ν.Χ.] Εκδόσεις Διαγωνίου. Θεσς. 1988, σς.72. Αντίτυπα 1000. Αποσύρθηκε από την κυκλοφορία.

-ΜΕ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΜΕ ΠΑΘΟΣ (1951-1987) δοκίμια, εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, 10, 1988, σ.88. σχέδιο επιφύλλου και επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ. Νέα σειρά αριθ.16

(το βιβλίο συνοδεύεται από ένα μικρό ένθετο που καταγράφονται τα «ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ 1950-1980, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ-ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ)

*Ως νούμερο 61. Αντίτυπα 2500

-ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΗΜΟΙ. ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1949-1979. Επιλογή ποιημάτων από τον Παναγιώτη Σ. Πίστα, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1988, σ.80. Στο εξώφυλλο Ντ. Χριστιανόπουλος. Φωτογραφία Γιάννη Δ. Βανίδη 1977. ΕΚΤΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ. Ειδική προσφορά στους αναγνώστες του έκτου τεύχους του «Παρατηρητή».

Σημείωση: στην μέσα σελίδα 4 αναφέρονται τα εξής: Το κείμενο των ανθολογημένων «Ποιημάτων» και «Μικρών ποιημάτων» δίνεται σύμφωνα με τη συγκεντρωτική έκδοση του 1985. Το πεζό ποίημα της «Νεκρής Πιάτσας» δίνεται από την έκδοση του 1984’ και τα δύο «εγκαταλελειμμένα» ποιήματα, από την τελευταία έκδοση στην οποία συμπεριλαμβάνονταν (1974). Οι συλλογές είναι ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΙΣΧΝΩΝ ΑΓΕΛΑΔΩΝ (1950-1951) σ.7-18.- ΞΕΝΑ ΓΟΝΑΤΑ (1952-1957), σ.19-25. –ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΣ ΚΑΗΜΟΣ (1955-1970), σ.27-35.-Ο ΑΛΛΗΘΩΡΟΣ (1949-1970), σ.37- 46.- ΜΙΚΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ [ΤΟ ΚΟΡΜΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΑΡΑΚΙ/ ΤΟ ΚΟΡΜΙ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΡΑΚΙ (1960-1974)], σ.49-67.- ΝΕΚΡΗ ΠΙΑΤΣΑ (1977-1983), σ.69-71.- ΑΠΟ ΤΑ «ΕΓΚΑΤΑΛΕΛΕΙΜΜΕΝΑ»* σ.73-76. *Δικός μας τίτλος, παρμένος από πρόσφατο αυτοσχόλιο του ποιητή.-Παναγιώτης Σ. Πίστας: ΕΝΑ ΕΠΙΜΕΤΡΟ ΓΙΑ ΤΑ «ΠΟΙΗΜΑΤΑ» (1985) ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ. *Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία» της 23.10.1985.

-ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΣ  ΚΕΝΑ. ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ. ΣΟΛΩΜΟΣ-ΚΑΒΑΦΗΣ-ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ-ΔΟΥΚΑΣ-ΛΑΟΥΡΔΑΣ, εκδ. Ρόπτρον, Αθήνα,12,1988, σ.288. Την καλλιτεχνική φροντίδα της έκδοσης είχε ο Νίκος Αμπλιανίτης, Το βιβλίο επιμελήθηκε ο Ηλίας Καφάογλου.

*Ως νούμερο 62

1989

-ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ μεταφράσεις (1949-1987), δ΄ έκδοση, εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη,7, 1989, σ.104. νέα σειρά νούμερο 17. Α΄έκδοση1966, Β΄έκδοση1974, Γ΄έκδοση1981. (αντίτυπα 2500), επιμέλεια και σχέδια επιφύλλου Κάρολος Τσίζεκ

Διαβάζουμε στην σελίδα 97

Από τα αρχαία ελληνικά: Όμηρος, Σαπφώ, Μίμνερος, Ριανός, Ζηνόδοτος, Καλλίμαχος, Μελέαγρος, ανακρεόντειο, Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, Πέτρος ο Δαμασκηνός. Τα κομμάτια από τον Όμηρο και τη Σαπφώ (σ.11-12) είναι ελεύθερες αποδόσεις.

Από τα λατινικά: Οράτιος (ελεύθερες αποδόσεις).

Από τα αγγλικά: Έντνα Σαίντ Βίνσεντ, Μιλλαίυ, Λάνγκστον Χιούζ, Φ. Τ. Πρίνς, Γ. Μ. Στάνφορντ, Τζών ντός Πάσσος, Τόμας Μέρτον, Κίμων Φράϊερ, Ρόμπερτ Φρόστ (το ποίημα του Φρόστ αποδόθηκε με τη βοήθεια του Κίμωνα Φράϊερ). Τα ποιήματα του Πρίνς και του Στάνφορντ αποδόθηκε με περικοπές. Τα ποιήματα της Λούλας Αναγνωστάκη, του Φαίδωνα Πολίτη, του Ραφαέλ Αλμπέρι, του Αγίου Ιωάννη του Σταυρού (San Juan de la Cruz) και το γαλλικό τουM. M. W. (1955) μεταφράστηκαν από αγγλικές μεταφράσεις. Η «Πετσέτα» του Φαίδωνα Πολίτη και το πεζό για τον ζεϊμπέκικο αποδόθηκαν με περικοπές.

Από τα τσέχικα (σε συνεργασία με τον Κάρολο Τσίζεκ): Γίρζι Βόλκερ.       

*Ως νούμερο 63

64., Εκατό χρόνια λογοτεχνικού περιοδικού στη Θεσσαλονίκη (1889-1989) Έκθεση λογοτεχνικών περιοδικών Θεσσαλονίκης. Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη 1986, σς.206 [Συνοδεύεται και με ένα δεκαεξασέλιδο κατάλογο με την αντιγραφή των τίτλων των εκτιθέμενων περιοδικών]. Αντίτυπα 1000 (Γραμμένο από τον Ν.Χ.).

65. Τρία παραμύθια. Σπουδές λαϊκού λόγου. [Διασκευές] Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1989, σς. 16. Αντίτυπα 600.

1990

-ΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΧΑΜΟ ποιήματα Θεσσαλονικέων ποιητών για την καταστροφή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Επιλογή, εκδ. Διαγωνίου αριθ.65. Θεσσαλονίκη, 12,1990, σ.36. (αντίτυπα 1000). Σύνθεση εξωφύλλου και επιμέλεια Καρόλου Τσίζεκ.

Το Ανθολόγιο περιέχει ποιήματα των: Γιώργος Καφταντζής, Ζωή Καρέλλη, Τάκης Βαρβιτσιώτης, Ντίνος Χριστιανόπουλος, Γιώργος Ιωάννου, Νίνα Κοκκαλίδου Ναχμία, Μάριος-Μαρίνος Χαραλάμπους, Γ. Θ. Βαφόπουλος, Ι. Α. Νικολαϊδης, Ευάγγελος Σουλτάνης,

*Ως νούμερο 68.

-Τα ΑΛΑΜΠΟΥΡΝΕΖΙΚΑ  ή Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΩΝ ΣΗΜΕΡΙΝΩΝ ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΗΔΩΝ. μια συζήτηση με τον Περικλή Σφυρίδη, εκδ. Τα Τραμάκια, Θεσσαλονίκη 1990, σ.32. Διευθυντής σειράς και γραφική επιμέλεια Γιώργος Κάτος. Πριν την συζήτηση δημοσιεύται μικρό εισαγωγικό του Ν. Χ. καιμία επιλογή «Μικρό Δειγματολόγιο Κουλτουριάρικων κειμένων» από τον Περικλή Σφυρίδη. Τα κείμενα προέρχονται από το περιοδικό «Αντί», το περιοδικό «Η λέξη», το περιοδικό «Το Τράμ» και από Κατάλογο αναδρομικής έκθεσης ζωγράφου.

*Ως νούμερο 66. Αντίτυπα (2000)

67., Νεκρή πιάτσα. Πεζά ποιήματα. Τρίτη έκδοση. Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1990, σς.56 Αντίτυπα 2500.

-Η αρχαία Θέρμη κα η ίδρυση της Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη (1990)

1992

-ΠΟΙΗΜΑΤΑ, β΄ έκδοση, εκδ. Διαγωνίου Νέα σειρά 21, Θεσσαλονίκη, 9,1992 σ.224. (αντίτυπα 2000) Σχέδιο εξωφύλλου και επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ.

Σημείωση: στην σελίδα 221 υπάρχει Σημείωση του ποιητή με τα εξής: Η «Νεκρή πιάτσα» (πεζά ποιήματα) και το «Αιώνιο παράπονο» (επιλογή από παραδοσιακά ποιήματα και τραγούδια) θα συμπεριληφθούν στα «Ποιήματα» κατά την επόμενη έκδοση.

-ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ 1869-1912. Μελέτες και έρευνες για την πνευματική ζωή στη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία. Καταγραφή- βιβλιογραφία, εκδόσεις Διαγωνίου, αρ.1, Θεσσαλονίκη,1,1992, σ.48. (αντίτυπα 500). Σχέδιο εξωφύλλου Κάρολος Τσίζεκ.

1993

-ΤΟ ΕΠ’ ΕΜΟΙ, δοκίμια 1972-1992, εκδ. Μπιλιέτο, Αθήνα, 5,1993, σ.64. Αριθμός 5. Τυπώθηκε στην Αθήνα στο τυπογραφείο Διάττων σε 3000 αντίτυπα για τις εκδόσεις Μπιλιέτο. Επιμέλεια Βασίλη Δημητράκου και Χρίστου Μπραούζη. Σχέδιο εξωφύλλου Γιάννη Δημητράκη.

Σημείωση: στην μέσα σελίδα 6 αναφέρονται: Πρώτη δημοσίευση: περιοδικό Εκηβόλος, Αθήνα, αρ.16-17/Φθινόπωρο 1987, σ.1659-1682. Η σημερινή μορφή είναι ξαναδουλεμένη.

-Εναντίον, Διαγώνιος 1993

1994

-Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ (1932-1946). ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ, εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, Άνοιξη1994, σ.144. νούμερο 30 στη μικρή σειρά. (αντίτυπα 1500). Σχέδιο εξωφύλλου και επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ.

1995

-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1889-1954) εισαγωγή-βιβλιογραφία- καταγραφή-προσωπογραφία. Εκδ. Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, 12,1995, σ.134. Υπεύθυνη: Μαρία Γκόλα-Καζαμία. Βιβλιογραφική σειρά αρ. 10. (αντίτυπα 1000). Σχέδιο εξωφύλλου του Καρόλου Τσίζεκ και επιμέλεια του Ντίνου Χριστιανόπουλου.

Σημείωση: στο οπισθόφυλλο αναγράφονται οι 10 τίτλοι βιβλίων που εκδόθηκαν από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης.

-Η ΕΠΙ ΤΟΥ ΌΡΟΥΣ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ, (Ματθαίου Ε΄-Ζ΄) μετάφραση Ντ. Χρ., Το Οκτασέλιδο του Μπιλιέτου 6-7/Παιανία Ιούλιος-Δεκέμβριος 1995, σ.18 Υπεύθυνος έκδοσης Βασίλης Δημητράκος, Χρήστος Μπραούζης. Καλλιτεχνική επιμέλεια Γιάννης Δημητράκης.

Βλέπε και προηγούμενη ανάρτηση μου.

1996

-ΤΟ ΑΓΙΟ ΚΑΙ ΙΕΡΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΜΑΤΘΑΙΟ, μετάφραση Ντίνος Χριστιανόπουλος, ξυλογραφία Νίκος Νικολαϊδης, Το Ροδακιό,1996/1,1997, σ.100. συνεργάστηκαν στην επιμέλεια Αναστασία Μπίλη-Κωστής Βαρδίκος.

1997

-Το κορμί και το σαράκι. Νεώτερα ποιήματα. Παιανία, 1997

-Πίσω απ’ την Αγία Σοφία, πρόλογος Βάνια Χαραλαμπίδου, εκδ. Ιανός, 9.58 FM. Θεσσαλονίκη 10,1997, σ.56. Επιμέλεια έκδοσης Νίκος Καρατζάς, Βάνα Χαραλαμπίδου, Ισιδώρα Καραγιαννούδη, καλλιτεχνική επιμέλεια Χριστόφορος Αδάμ. Αυτοβιογραφικό. Στην σελίδα 7 γράφει: Ραδιοφωνική αφήγηση στο Γιώργο Καλιεντζίδη (φθινόπωρο 1995). Μεταδόθηκε από τον 9.58 της ΕΡΤ-3 κατά την περίοδο 1995-1997.

-Λογοτεχνικές Εκδόσεις Θεσσαλονίκης 1850-1950, Θεσσαλονίκη (1997)

1998

-ΟΙ ΩΡΑΙΟΤΕΡΟΙ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΣΥΛΛΑΒΟΙ. του ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ. Επιλογή Ντίνος Χριστιανόπουλος, εκδ. Μπιλιέτο,Παιανία,9,1998, σ.16. αρ. Μπιλιέτου 21. (αντίτυπα 2000) επιμέλεια Βασίλης Δημητράκος, καλλιτεχνική επιμέλεια Γιάννης Δημητράκος. Εικόνα εξωφύλλου έργο του ζωγράφου Σπύρου Προσαλέντη. Στις σελίδες 14-15 περιέχει (ΤΑΠΕΙΝΟΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ) του Ντίνου Χριστιανόπουλου

-Η ΠΙΟ ΒΑΘΙΑ ΠΛΗΓΗ, ποιήματα. Εκδ. Διαγωνίου, Θεσσαλονίκη, 5,1998, σ.16. επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ, (αντίτυπα 1000). Εκδ. Διαγωνίου νέα σειρά αρ.24. (Με αφιέρωση στον αγαπητό φίλο Γιώργο Μπαλούρδο, Ν.Χ. Θεσ/κη 28.7.1998).

-Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ του ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ. ΜΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗ. Εκδ. Καναβός, Θεσσαλονίκη, 2,1998, σ.64. (Φωτογραφικό Λεύκωμα). (αντίτυπα 1000). Με διτονικές αναπαραγωγές και επιμέλεια παραγωγής του Βασίλη Λαμπρίδη. Καλλιτεχνική επιμέλεια του Άρι Γεωργίου με πρότυπο το ύφος του Καρόλου Τσίζεκ. Φωτογραφία εξωφύλλου του Σωκράτη Ιορδανίδη.

Σημείωση: στην μέσα σελίδα 4, σημειώνεται: Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΓΙΝΕ ΔΥΝΑΤΗ ΜΕ ΧΟΡΗΓΙΑ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΚΑΣΤΡΟ Α.Ε. ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΜΕ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΝ ΟΜΩΝΥΜΗ ΕΚΔΟΣΗ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΘΗΚΕ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ’96. Περιλαμβάνει: Ν. Χ., Γενάρης 1998, «ΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ/ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ» σ.7-12. Και ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΡΓΩΝ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ. Από το οπισθόφυλλο: «Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος άρχισε να σχηματίζει τη μικρή συλλογή του από το 1949 μέχρι το άνοιγμα της μικρής πινακοθήκης «ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ» (1974) είχε συγκεντρώσει φωτογραφίες παλιών Θεσσαλονικέων Φωτογράφων (ΙΟΡΔΑΝΙΔΗΣ, ΛΥΚΙΔΗΣ) καθώς και φίλων του (ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ) με τη λειτουργία της «ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ» συνδέθηκε με πολλούς νεώτερους καλλιτέχνες της φωτογραφία, κυρίως Θεσσαλονικείς, και πλούτισε αρκετά τη συλλογή του. Σήμερα έχει περίπου 120 έργα, τα περισσότερα Θεσσαλονικέων, όπου κυριαρχεί η απλή και παραδοσιακή θεώρηση της ανθρώπινης μορφής και του τοπίου.». Για την σχέση της Διαγωνίου με την Φωτογραφία βλέπε και: Άρι Γεωργίου, «Η Μικρή Πινακοθήκη Διαγώνιος» και η συμβολή της, στη φωτογραφία», Φωτογραφία, Θες/κη αριθ,36/3,4,1983 σ.21-24.

-ΠΟΙΗΜΑΤΑ γ΄ έκδοση, Διαγώνιος, Θεσσαλονίκη, 5, 1998, σ. 424. (αντίτυπα 5000) σχέδιο εξωφύλλου Κάρολος Τσίζεκ.

[(Η έκδοση αυτή συνοψίζει τα εξής βιβλία:

-Ποιήματα. Δεύτερη έκδοση, Θεσσαλονίκη 1992

-Νεκρή πιάτσα. Τρίτη έκδοση. Θεσσαλονίκη 1990

-Νεκρή πιάτσα. Νεώτερα ποιήματα. Παιανία 1997

-Το αιώνιο παράπονο. Τρίτη έκδοση. Θεσσαλονίκη 1993)]

Σημείωση: Η τρίτη αυτή έκδοση των ποιημάτων του ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου, εκδόσεις Διαγωνίου 1998, από τις σελίδες 411 έως 422 αναφέρει τις Εκδόσεις ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ 1957-1998. Υπεύθυνος: Ντίνος Χριστιανόπουλος, Καλλιτεχνικός επιμελητής: Κάρολος Τσίζεκ, Τυπογραφείο: Νίκου Νικολαϊδη, Θεσσαλονίκη.) Βλέπε προηγούμενη ανάρτηση.

1999

-ΔΟΚΙΜΙΑ, ΕΝΤΕΚΑ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1931-1954) εκδ. Μπιλιέτο, Παιανία, 3,1999, σ.184. αρ.22, (αντίτυπα 2500) επιμέλεια Βασίλη Δημητράκος, καλλιτεχνική επιμέλεια Γιάννης Δημητράκος.

Σημείωση: Η έκδοση αυτή συνοψίζει τα εξής βιβλία:-«Δοκίμια. Σειρά πρώτη, Θεσσαλονίκη, 1965.-«Το επ’ εμοί» Αθήνα 1993.-«Εναντίον», δεύτερη έκδοση Θεσσαλονίκη, 1993.-«Με τέχνη και με πάθος», Θεσσαλονίκη, 1988.

Οι ΕΝΤΕΚΑ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (1931-1954) είναι οι εξής: 1. Γ. Θ. Βαφόπουλος, 2. Ζωή Καρέλλη. 3. Τα ποιήματα του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. 4. Γιώργος Θέμελης. 5. Τάκης Βαρβιτσιώτης. 6. Γ. Ξ. Στογιαννίδης. 7.Μανόλης Αναγνωστάκης. 8. Κλείτος Κύρου. 9. Πάνος Θασίτης. 10. Νίκος Αλέξης Ασλάνογλου. 11. Γιώργος Ιωάννου. (όλα τα δοκίμια γράφτηκαν και ξαναγράφτηκαν από το 1958 έως το 1998)

-Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ (1850-1950) σύντομο διάγραμμα, εκδ. Βιβλιοπωλείο Ραγιά, Θεσσαλονίκη, 6, 1999, σ.32. αρ.2 των εκδόσεων του βιβ/λείου Ραγιά, με εξώφυλλο του Κάρολου Τσίζεκ και επιμέλεια Ν. Χριστιανόπουλου, (αντίτυπα 2500).

Σημείωση: Στην μέσα σελίδα 6, αναφέρονται τα εξής: Σειρά ομιλιών στο βιβλιοπωλείο Ραγιά, που έγιναν στις 4, 11 και 18 Νοεμβρίου 1996. Η πρώτη, για τη λογοτεχνία επί τουρκοκρατίας, δημοσιεύθηκε στο ένθετο της «Καθημερινής» για τη λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης (2.2.1997). Η απομαγνητοφώνηση των ομιλιών οφείλεται στον Κώστα Κουρούδη. Σ’ αυτήν βασίζεται το «σύντομο διάγραμμα», που πρωτοδημοσιεύτηκε στο «Αλμανάκ 1997», του Κώστα Εμμ. Διγκαβέ, σ.428-431. Εδώ δημοσιεύεται με αρκετές συμπληρώσεις. Το βιβλίο είναι (αφιέρωμα στα σαράντα χρόνια του βιβλιοπωλείου Π. Ραγιά στη Θεσσαλονίκη (1959-1999)).

-Θεσσαλονίκην, ού μ’ εθέσπισεν… Αυτοβιογραφικά κείμενα. Ξυλογραφίες Νίκου Β. Νικολαϊδη, εκδ. Ιανός/Πρόσωπα, Θεσσαλονίκη, 1999, σ.304. επιμέλεια Μιχάλης Τανακίδης. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, διαμερισματοποιεί το κείμενο «ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ» σ.7-8, σε «Ο τίτλος», «Το περιεχόμενο». «Τι νέο φέρνει αυτό το βιβλίο», «Αυτοί που βοήθησαν», «Η εικονογράφηση».

Από Το Περιεχόμενο

Πρόκειται για μεγάλα και μικρά κείμενα που αναφέρονται στη ζωή μου ή στις σχέσεις μου (πνευματικές, ερωτικές, αγωνιστικές) με τη Θεσσαλονίκη. Τα κείμενα αυτά-εκτός από δύο τρία- είναι διαλέξεις, συνεντεύξεις και εκπομπές’ μου ζητήθηκαν κατά καιρούς από φίλους δημοσιογράφους, οι οποίοι μάλιστα μου υπέδειξαν και το θέμα. Αρχικά ήταν προφορικοί αυτοσχεδιασμοί’ οι περισσότεροι από αυτούς καταγράφηκαν σε κασετόφωνο, απομαγνητοφωνήθηκαν από υπομονετικούς φίλους και ύστερα τους επεξεργάστηκα πολλές φορές, όταν είχα κέφι. Έτσι δημιουργήθηκαν νέα κείμενα, από τα οποία διάλεξα τα 34 καλύτερα.

Σημείωση: στην σελίδα 4 αναφέρονται 22 τίτλοι βιβλίων του Ντίνου Χριστιανόπουλου για την Θεσσαλονίκη. Στις εξής κατηγορίες: Λογοτεχνία 8 τίτλοι (δύο για τύπωμα).-Βιβλιογραφία 3 τίτλοι.-Περιοδικά-Εφημερίδες 4 τίτλοι.- Τέχνη 3 τίτλοι.-Ρεμπέτικο 2 τίτλοι. Πνευματική Ζωή 1 τίτλος. Ιστορία 1 τίτλος  

-ΤΟ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ ΚΑΙ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, μελέτη, πρόλογος Βάνια Χαραλαμπίδου, εκδόσεις Εντευκτηρίου, Θεσσαλονίκη, 10,1999, σ.64. επιμέλεια εξωφύλλου Άρι Γεωργίου, καλλιτεχνική επιμέλεια Γιώργου Κορδομενίδη. Εκδόσεις Εντευκτηρίου & 9.58 FM/ ΕΡΤ-3

Περιέχει: 1. Το ρεμπέτικο και η Θεσσαλονίκη. 2. Ο Βασίλης Τσιτσάνης και η περίοδος της Θεσσαλονίκης. 3.Τα πρόσωπα του ρεμπέτικου στη Θεσσαλονίκη. 4. Τα στέκια του ρεμπέτικου στη Θεσσαλονίκη. 5. Ρεμπέτικα για τη Θεσσαλονίκη. 6. Ρεμπέτικα και σεφαραδίτικα της Θεσσαλονίκης. 7. Το ρεμπέτικο μετά το 1960 στη Θεσσαλονίκη. 8. Θεσσαλονικείς μελετητές του ρεμπέτικου.-Βοηθήματα- Πηγές των εικόνων.

2001

-ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΤΣΙΤΣΑΝΗ ΠΟΥ ΓΡΑΦΤΗΚΑΝ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΠΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ. ΜΕΛΕΤΗ, εκδ. Μπιλιέτο,Παιανία,5,2001, σ.120. Νούμερο 31. (αντίτυπα 1200) με καλλιτεχνική φροντίδα του Γιάννη Δημητράκη και επιμέλεια του Βασίλη Δημητράκου. Περιλαμβάνει 31 Τραγούδια του ρεμπέτη-ποιητή Βασίλη Τσιτσάνη./-Τα τραγούδια του Τσιτσάνη (1941-1946) και οι πρώτες εκτελέσεις τους./ Βασικά βοηθήματα.

Σημείωση: Στις σελίδες 118-120 δημοσιεύονται φωτογραφίες εξωφύλλων άλλων βιβλίων του Ντίνου Χριστιανόπουλου για τον ρεμπέτη-ποιητή Βασίλη Τσιτσάνη. Στην 119, έχουμε τον εξής τίτλο. «ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ ΚΑΙ ΤΡΙΚΑΛΑ. ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΤΡΙΚΚΑΙΩΝ ΣΤΑ «Β΄ ΤΣΙΤΣΑΝΕΙΑ 1998». ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΛΑΪΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ «ΒΑΣΙΛΗΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗ», εκδ. ΠΡΟΤΥΠΕΣ ΘΕΣΣΑΛΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ, ΤΡΙΚΑΛΑ 1999.

-Μελέτες για τον ΣΟΛΩΜΟ, εκδ. Βιβλιοπωλείο Ραγιά, Θεσσαλονίκη 2001, Νούμερο 5 των εκδόσεων του Βιβλιοπωλείου Ραγιά σ.78. (αντίτυπα 1000) Εξώφυλλο Κάρολος Τσίζεκ επιμέλεια Ντίνος Χριστιανόπουλος.

Το βιβλίο είναι Αφιερωμένο στον ΣΟΛΩΜΟ ΣΟΛΩΜΟΥ.

Ο τόμος περιέχει:-Οι 21 πλήρεις μεταφράσεις του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού σε 6 ξένες γλώσσες (1825-2000)./-Οι 14 γερμανικές μεταφράσεις του «Ύμνου εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού,/-Δημήτριος Μεσθενεύς, ο Θεσσαλονικιός τυπογράφος του 1821 και του «Ύμνου»./-Η Θεσσαλονίκη και ο Σολωμός (1820-1912). Μερικές ανιχνεύσεις.

Σημείωση: α) Ο τόμος στην σελίδα 77 αναφέρει τους 4 τίτλους βιβλίων οι οποίοι εκδόθηκαν από τις εκδόσεις του βιβλιοπωλείου Ραγιά. β) στην σελίδα 4 αναγράφονται 3 τίτλοι εργασιών του Ν. Χ. για τον Διονύσιο Σολωμό. –Ο Ύμνος εις την Ελευθερία και 79 μεταφράσεις του σε 16 γλώσσες (στην έκδοση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας «Ο Ύμνος εις την Ελευθερία του Διονυσίου Σολωμού και οι ξενόγλωσσες μεταφράσεις του», Θεσσαλονίκη, 1998)/-Διονυσίου Σολωμού Οι ωραιότεροι δεκαπεντασύλλαβοι, Παιανία, 1998./-Δημήτριος Μεσθενεύς, ο Θεσσαλονικιός τυπογράφος του 1821 και του Σολωμού, Αγρίνιο, 2000.  

-Η ΠΙΟ ΒΑΘΙΑ ΠΛΗΓΗ ποιήματα, β΄ έκδοση, εκδ. το ΟΚΤΑΣΕΛΙΔΟ του Μπιλιέτου Νούμερο 30, Παιανία, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2001, σ.10. Υπεύθυνος έκδοση Βασίλης Δημητράκος. Καλλιτεχνική επιμέλεια Γιάννης Δημητράκης. Τυπογραφικές διορθώσεις Γιάννης Θηβαίος. Εξώφυλλο: Ο μαρμάρινος δίσκος της Τραπεζούντας. Φωτογραφία Γιώργου Μουσικίδη.

-ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ 1860-1913, εκδ. Εντευκτηρίου, Θεσσαλονίκη, 5,2001, σ. 160. Επιμέλεια εξωφύλλου Άρις Γεωργίου, γενική επιμέλεια Γιώργος Κορδομενίδης. Η Ανθολογία είναι αφιερωμένη «στη μνήμη της Αγγελικής Μεταλλινού πού πρώτη άνοιξε τον δρόμο».

Περιεχόμενα: Πρόλογος-Η ποίηση στη Μακεδονία, 1860-1913.-Γενική βιβλιογραφία. Οι ποιητές προέρχονται από τις εξής γεωγραφικές περιοχές: Θεσσαλονίκη/ Μακεδονικές πόλεις (Αχρίδα, Όλυμπος, Καβάλα, Βέρροια, Σκόπια, Μοναστήρι, Καστοριά, Βελεβενδός, Κοζάνη.

Δημοσιεύεται επίσης σε μέσα σελίδα «βιβλία του Ν.Χ. για τη Μακεδονία» ανακατηγορία: Βιβλιογραφία/Μελέτη/Λογοτεχνία/Τέχνη/Ρεμπέτικο/Ιστορία.

Από τον ΠΡΟΛΟΓΟ

Από το 1940, που κυκλοφόρησε το βιβλιαράκι της Αγγελικής Μεταλληνού Οι παλαιοί Μακεδόνες ποιηταί, δεν βγήκε τίποτε άλλο σχετικά με το θέμα αυτό. Κι όμως, μας χρειάζονταν πολύ-τουλάχιστον για να μάθουμε την πορεία της ποίησης στη Μακεδονία πρίν από το 1930. Γι’ αυτό κι εγώ, συνειδητοποιώντας το κενό αυτό, προσπάθησα να ερευνήσω από την αρχή το θέμα, παρόλο που η βιβλιογραφία προσφερόταν με το σταγονόμετρο. Έτσι, από το 1969, παράλληλα με τις έρευνές μου, άρχισα να δίνω αρκετές διαλέξεις, να δημοσιεύω αρκετές εργασίες και να κάνω αρκετές ραδιοφωνικές εκπομπές. Με βάση το υλικό που συγκέντρωσα, καθώς και τα παλαιότερα δημοσιεύματά μου, αποτολμώ σήμερα να παρουσιάσω μιά Ανθολογία Μακεδόνων ποιητών, 1860-1913. Απ’ ό,τι ξέρω, μια τέτοια ανθολογία εμφανίζεται για πρώτη φορά. Παρά τις όποιες της ατέλειες, η ανθολογία αυτή θέλω να πιστεύω ότι έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό, καθώς διευρύνει τις γνώσεις μας για την ποίηση στη Μακεδονία κατά τις έξι τελευταίες δεκαετίες της τουρκοκρατίας………σ.9

-ΤΕΦΤΕΡΑΚΙ Μικρά Δοκίμια 1985-1997, ΟΚΤΑΣΕΛΙΔΟ+ του Μπιλιέτου, Νούμερο 56, Παιανία 2001, σ.16

2002

-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, μελέτες και σημειώματα, εκδ. Ιανός/τέχνη, Θεσσαλονίκη, 9, 2002, σ.176. επιμέλεια έκδοσης Άσπα Χασιώτη, καλλιτεχνική επιμέλεια Ξένια Αποστολίδου. Από το οπισθόφυλλο:

    Μισό αιώνα ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έζησε από κοντά την εικαστική ζωή της Θεσσαλονίκης: συνδέθηκε με πολλούς καλλιτέχνες, οργάνωσε εκθέσεις τους, εξέδωσε βιβλία τους, παρουσίασε νέους. Με το βιβλίο αυτό, όπου συγκέντρωσε 16 μελέτες του για την καλλιτεχνική Θεσσαλονίκη, αποχαιρετάει τις καλές τέχνες της πόλης μας: τις βρήκε κάποτε φτωχικές, τις αφήνει τώρα λιγότερο φτωχές.

Σημείωση: Στην σελίδα 6 αναφέρονται οι εξής καλλιτεχνικές εργασίες του Ντίνου Χριστιανόπουλου: -Ο ζωγράφος Γιώργος Παραλής, Θεσσαλονίκη 1971/-Ο ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης, Θεσσαλονίκη 1971./- Ο ζωγράφος Κάρολος Τσίζεκ, Θεσσαλονίκη 1976./-Ζωγράφοι της «Διαγωνίου» [λεύκωμα], Θεσσαλονίκη 1983./-Δώδεκα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Ξυλογραφίες Νίκου Νικολαϊδη, Θεσσαλονίκη 1984/-Η Συλλογή Φωτογραφίας του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Μια επιλογή. Θεσσαλονίκη, Κάναβος, 1998.

2003

-ΕΓΩ, ΦΑΝΤΑΡΟΣ ΣΤΟ ΧΑΚΙ… ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΜΟΥ ΘΗΤΕΙΑ, 9.58 FM, πρόλογος Βάνα Χαραλαμπίδου διευθύντρια προγράμματος 9.58, εκδόσεις Μπιλιέτο,Παιανία,8,2003, σ.142. Αριθμός Μπιλιέτου 40. (αντίτυπα 1500). Επιμέλεια Βασίλης Δημητράκος, καλλιτεχνική επιμέλεια Γιάννης Δημητράκος.

2004

-Ο ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ ΣΕ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ, Εκατό χρόνια από τον θάνατό του.(- Η άγνωστη ποιητική συλλογή του Κωστή Σταματοπούλου, «Τα τραγούδια του Μίκη Ζέζα»- Ποιήματα Μακεδόνων ποιητών για τον θάνατο του Παύλου Μελά.-Δημοτικά τραγούδια από τη Μακεδονία για τον θάνατο του Παύλου Μελά.-Βοηθήματα). Εκδ. ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ & ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΚΥΡΟΜΑΝΟΣ, Θεσσαλονίκη, 9,2004, σ.72.. Επιμέλεια Ντίνος Χριστιανόπουλος.

2007

-ΒΟΛΕΜΑΤΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ 90 ΠΟΙΗΜΑΤΑ-1949-1999. Κείμενο-ανθολογία-σημειώσεις Βασίλης Δημητράκος, εκδ. Μπιλιέτο, Παιανία, 3, 2008. Στο τυπογραφείο Γκούμας-Σφενδύλης ως ανάτυπο του περιοδικού Μπιλιέτο τχ. 11 (2007) με καλλιτεχνική φροντίδα και σχέδια του Γιάννη Δημητράκη. (αντίτυπα 1000)

Πληροφορούμαστε από τις σελίδες των ΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ 106-109 του ανθολόγου Βασίλη Δημητράκο: Τα ποιήματα του Ντίνου Χριστιανόπουλου, που αριθμούν στο σύνολο 314, κυκλοφορούν σε τρείς τόμους. Ποιήματα, Μικρά ποιήματα και Πεζά ποιήματα από τις εκδόσεις Ιανός της Θεσσαλονίκης.

Στην ανθολογία «Βολέματα Καταστροφής» περιλαμβάνονται 90 ποιήματα. Ι. ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ 1949-1970 περιέχουν τέσσερις συλλογές: Α΄ Εποχή των ισχνών αγελάδων (1950-1951) Αριθμεί 13 ποιήματα, εδώ παρουσιάζονται 3 με τίτλους. Β. Ξένα γόνατα (1952-1957) Αριθμούν 18 ποιήματα, εδώ παρουσιάζονται 7 με τίτλους. Γ. Ανυπεράσπιστος καημός (1955-1970) Αριθμεί 45 ποιήματα εδώ παρουσιάζονται 19 με τους τίτλους. Δ. Ο αλλήθωρος (1949-1970) Αριθμεί 22 ποιήματα, εδώ παρουσιάζονται 7, με τους τίτλους. ΙΙ. ΜΙΚΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1960-1998), 4(2004). Το Κορμί και το σαράκι, που αριθμεί 150 ποιήματα άτιτλα, εδώ παρουσιάζονται 46 με τους αντίστοιχους πρώτους στίχους. ΙΙΙ. ΤΑ ΠΕΖΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1979-1999). Περιέχουν δύο συλλογές: Α. Νεκρή πιάτσα (1977-1999), 1(1986), 4(2004). Αριθμεί 58 ποιήματα εδώ παρουσιάζονται 14, με τους τίτλους. Β΄ Η πιο βαθιά πληγή (1995-1999), 1(1998) 2(2004). Αριθμεί 8 ποιήματα, εδώ παρουσιάζονται 4, με τους τίτλους του.

2012

-ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ του ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ. ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ & ΜΕ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΜΕ ΠΑΘΟΣ Ερμηνεύουν: Δημήτρης Νικολούδης/ Παναγιώτης Καραδημήτρης. Φιλική Συμμετοχή: Μανώλης Μητσιάς. Ξυλογραφίες: Νίκος Νικολαϊδης, εκδ. Ιανός, Θεσσαλονίκη 3, 2012, σ.36. αρ. έκδοσης 283. Κείμενο- επιμέλεια έκδοσης: Δημήτρης Νικολούδης. Ξυλογραφίες Νίκος Νικολαίδης. Καλλιτεχνικός σχεδιασμός Ξένια Αποστολίδου. Φωτογραφία εξωφύλλου Ανδρέας Σφυρίδης, Φωτογραφία οπισθοφύλλου Γιάννης Λυκίδης. Παραγωγός βιβλίου- CD IANOS-Ν. Καρατζάς.

Περιέχει τους εξής στίχους του Ντίνου Χριστιανόπουλου: 1. ΕΓΝΑΤΙΑ-2.ΣΤΟ ΜΙΚΡΟ ΚΑΡΑΜΠΟΥΡΝΑΚΙ.3.ΣΑΒΒΑΤΟ ΒΡΑΔΥ.4.ΤΟΥΜΠΑ. 5.ΒΡΗΚΑ ΤΟ ΤΑΙΡΙ ΜΟΥ 6.Ο ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ. 7 Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΜΕ ΧΑΛΑΣΕ 8.ΕΓΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ 9.ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΜΟΥ ΙΔΑΝΙΚΑ 10.Ο ΝΕΟ ΜΠΟΥΖΟΥΜΤΣΗΣ 11.ΑΠΛΗΣΤΙΑ 12. ΓΕΝΤΙ ΚΟΥΛΕ 13. ΒΑΡΔΑΡΙ.14 ΣΤΟ ΛΑΣΠΩΜΕΝΟ ΜΟΥ ΣΤΕΝΟ. Τέλος το ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ είναι ποίηση του ποιητή του μεσοπολέμου Ναπολέοντος Λαπαθιώτη σε μελοποίηση Ντίνου Χριστιανόπουλου. Ερμηνεία Δημήτρης Νικολούδης.

2016

-ΕΝΑΝΤΙΟΝ. Δ΄ έκδοση, εκδόσεις Ιανός, Θεσσαλονίκη, 4,2016, σ.30. (αντίτυπα 1200) επιμέλεια Ν. Χριστιανόπουλος, σχέδιο εξωφύλλου Κάρολος Τσίζεκ. Α΄ έκδοση Άγρα 1986. Δεύτερη έκδοση Διαγώνιος 1993, Τρίτη έκδοση, Ιανός 2012.

ΑΠΟΚΡΙΣΗ

Εσείς το λέτε κρίση, εγώ το λέω καμπινέ που κάθε λίγο βουλώνει. Όλοι χέζουν, κανείς δε σκουπίζει, κι όλους τους πιάνει απελπισία για το ποιος θα βρεθεί να τον ξεβουλώσει. Και στο φινάλε, κάποιο βρίσκονται. Όχι βέβαια οι διεφθαρμένες κυβερνήσεις, ούτε τα αδίσταχτα κόμματα, ούτε οι ξοφλημένες ιδεολογίες’ προπάντων όχι οι πολλοί, με τα παχιά τα λόγια, που θορυβούν και εισπράττουν. Αλλά οι λίγοι, αυτοί, πού χωρίς να τους βλέπει κανείς, δίνουν ένα χέρι στο συνάνθρωπό’ αυτοί πού χωρίς να καταστρώνουν αναμορφωτικά προγράμματα, σκύβουν το κεφάλι και δουλεύουν. Αυτοί οι λίγοι είναι τα αραιά κεριά μές στο σκοτάδι, όταν το φώς αργεί πολύ να φανεί., σ.25

Σημείωση: Η έκδοση περιλαμβάνει τα δύο προγενέστερα κείμενα (διακηρύξεις) ΕΝΑΝΤΙΟΝ/1979 και ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΦΕΣΤΙΒΑΛ/1985 και ακόμα, την ΑΠΟΚΡΙΣΗ.

-ΟΙ ΡΕΜΠΕΤΕΣ ΤΟΥ ΝΤΟΥΝΙΑ μικρά πεζά, Πέμπτη έκδοση εκδ. Ιανός, Θεσσαλονίκη, 4,2016, σ.56. (αντίτυπα 1000), με την επιμέλεια Ντίνου Χριστιανόπουλου. Σχέδιο εξωφύλλου Κάρολος Τσίζεκ. Α΄ έκδοση 1986, Β΄ έκδοση 1991 (μαζί με την «Κάτω βόλτα»). Το βιβλίο περιέχει δύο ενότητες. Οι ρεμπέτες του ντουνιά σ.9-24 και Μικρές ιστορίες, 27-50.

Σημείωση 1.: Στις σελίδες 71-74 Δημοσιεύονται Βιβλία και Βιβλιοκρισίες για το περιοδικό τον εκδοτικό οίκο Διαγώνιος και την Μικρή Πινακοθήκη της Διαγωνίου.

Σημείωση 2. Στις σελίδες του αφιερωματικού τεύχους Μπιλιέτο αλλά και στις σελίδες των βιβλιογραφικών σημειώσεων βιβλίων συγγραφέων και ερευνητών της παραγωγής του Ντίνου Χριστιανόπουλου αναγνωρίζουμε και ορισμένους ακόμα τίτλους μελετημάτων για το έργο του τους οποίους δεν κατόρθωσα να προμηθευτώ, έτσι, δεν τους μνημονεύω. Είναι ελάχιστοι αυτοί οι τίτλοι αλλά σημαντικοί. Όπως η Διατριβή της Μαρίας Ιατρού, εκδόσεις Βάνιας; Και τον τόμο Τιμή στον Ντίνο Χριστιανόπουλο 1997 από την Θεσσαλονίκη Οργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης σε επιμέλεια Γιώργου Κορδομενίδη.

2021

-ΜΑΘΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1943-1948, εκδ. University Studio Press, 11, 2021, σελίδες 243, τιμή 17 ευρώ. Των Τετραδίων, προηγείται Πρόλογος 9-12 του αναπληρωτή καθηγητή στο τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ Δημήτρη Κόκορη.

Παρουσιάζονται 11 τετράδια Εκθέσεων. Σύντομο βιογραφικό του Ν. Χ. γραμμένα όλα με τον  γραφικό χαρακτήρα του ποιητή.

ΒΙΒΛΙΑ-ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

1.Εργογραφία-Βιβλιογραφία Ντίνου Χριστιανόπουλου (1950-1990), ΕΠΙΛΟΓΗ, εκδ. Infoprint- Θεσσαλονίκη11,1993, σ.96. (αντίτυπα1000). Καλλιτεχνική επιμέλεια και σχέδια εξωφύλλου του Κάρολου Τσίζεκ. Τυπώθηκε στο τυπογραφείο Θ. Αλτινζή, βιβλιοδετήθηκε στο βιβλιοδετείο Γ. Δεληδημητρίου.

Καταγράφονται μόνο οι αυτοτελείς εκδόσεις και τα ανάτυπα. ΚΑΤΑ ΕΤΗ και ΚΑΤΑ ΕΙΔΗ

Περιεχόμενα

-Σύντομο βιβλιογραφικό, σ.7

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ

-Βιβλία-ανάτυπα, σ.11-18. (τίτλοι 68)-Δίσκοι-κασέτες, σ.22. -Τηλεοπτικές εμφανίσεις, σ.25

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Γενικά, σ.20.-Ποίηση, σ.32.-Τραγούδι, σ.49.-Πεζογραφία, σ.50.-Μετάφραση, σ.54. Δοκίμιο, σ.55.-Μελέτες για τη νεοελληνική λογοτεχνία, σ.56.-Μελέτες για το ρεμπέτικο, σ.60.-Μελέτες για την πνευματική Θεσσαλονίκη, σ.63.-Μελέτες για την καλλιτεχνική Θεσσαλονίκη, σ.67.-Ανθρώπινη προσέγγιση, σ.68.-«Διαγώνιος», σ.71

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

Πρόσωπα, σ.71.- Έντυπα, 86

2.,Η Κριτική για τα πεζογραφήματα του Ντίνου Χριστιανόπουλου 1964-2005. Επιλογή. Εκδ. INFOPRINT-Θεσσαλονίκη, 6, 2005, σ.160, (αντίτυπα 500) με την επιμέλεια του Ντίνου Χριστιανόπουλου.

Περιλαμβάνει: Προλογικό σημείωμα/ Σύντομο βιογραφικό/ Πεζογραφήματα του Ν.Χ./ Γενικές θεωρήσεις: Περικλής Σφυρίδης, Ν.Χ. Το πεζογραφικό έργο του.- Δημήτρης Κόκορης, Ποιητική και πεζογραφική ταυτότητα. Και τα βιβλία: Η κάτω βόλτα/Οι ρεμπέτες του ντουνιά/ [νεκρή πιάτσα]/Παραμύθια. Θανάσης Γεωργιάδης, «Σπουδές λαϊκού λόγου»/ Θεσσαλονίκην, ού μ’ εθέσπισεν. Βρασίδας Καραλής, Ιστορώντας τον βιωμένο χρόνο/Εγώ, φαντάρος στο χακί. Έλενα Χουζούρη, Η θητεία με μια ματιά ανθρώπινη και νεανική. Διονύσης Στεργιούλας, Στρατιωτικές αναμνήσεις./Επίμετρο. Η μετάφραση του Κατά Ματθαίον ευαγγελίου. Θανάσης Γεωργιάδης, Μεταφράσματα του Θείου Λόγου. Παναγιώτης Σιμωτάς β/κη. Δημήτρης Χουλιαράκης, Αχειροποίητος Λόγος./Ευρετήριο συγγραφέων.

Σημείωση: Πολλά κείμενα προέρχονται από τον τόμο «ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟ» και από άλλες προγενέστερες πηγές.

3.,Ηλίας Γκρής, Η αποκάλυψη του Ντίνου Χριστιανόπουλου Συνομιλία Εκδ. ο μικρός Ιανός, Αθήνα 6, 2004, σ.98. (αντίτυπα 1000). Επιμέλεια έκδοσης Άσπα Χασιώτη, καλλιτεχνική επιμέλεια Ξένια Αποστολίδου. Το βιβλίο περιέχει «Εισαγωγικός λόγος» και «Συνομιλώντας». Την αυλαία ανοίγουν δύο αποσπάσματα από αρχαίους έλληνες συγγραφείς, τον Εφέσιο φιλόσοφο Ηράκλειτο και τον τραγωδό Ευριπίδη.

     Αρχινά τον ερωτματικό «Εισαγωγικό του λόγο» ο ποιητής και ανθολόγος από την Κρέστενα της Ολυμπίας Ηλίας Γκρης: «Η ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου φαίνεται να συνδυάζει την απατηλή απλότητα του Λάο Τσε και τη σαφήνεια του Καμπίρ, όμως προξενεί ένα αίσθημα αμφιθυμίας που ενίοτε γεννά πολλά ερωτήματα.

Πώς εξηγείται λ.χ. η μυστηριώδης σαγήνη που εκπέμπουν ορισμένα ποιήματά του, ενώ είναι γραμμένα με ρεαλιστικό τρόπο; Πώς μπορεί να συνυπάρχει ο πιστός χριστιανός αρμονικά με τον ακόλαστο που ξεχύνεται τα βράδια σαν τρελός μες τον βούρκο; Και πώς μπορείς να κατακρίνεις ή να απορρίψεις την ποίηση κάποιου που αυτοπροσδιορίζεται ως «ερωτικώς άλλος», ενώ και μόνο η ομολογία της ερωτικής ιδιαιτερότητας, πολλώ δε μάλλον δια της γραφής, κάποτε εξομοιούται με πράξη γενναιότητας;».

4.,Βασίλης Δημητράκος, Ανοιχτή πληγή ο «ανυπεράσπιστος καημός» του Ντίνου Χριστιανόπουλου, Δοκίμιο, εκδ. Μπιλιέτο-Θεσσαλονίκη 11, 1988, σ.20. Α΄ έκδοση. (αντίτυπα 500)

Β΄ έκδοση, Ο «ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΣ ΚΑΗΜΟΣ» ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟ  εκδ. Μπιλιέτο, Παιανία, αρ.43/6, 2004, σ.32 (αντίτυπα 1000), επιμέλεια Βασίλη Δημητράκου, καλλιτεχνική επιμέλεια-σχέδιο εξωφύλλου Γιάννη Δημητράκη.

Σημείωση: Το βιβλίο του ποιητή και πεζογράφου, εκδότη κ. Βασίλη Δημητράκου, «ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΛΗΓΗ Ο ‘ΑΝΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΟΣ ΚΑΗΜΟΣ’ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΔΟΚΙΜΙΟ,  κυκλοφόρησε σε Α΄ έκδοση στην Θεσσαλονίκη-ΜΠΙΛΙΕΤΟ 11, 1988, σ.20. σε (500 αντίτυπα). Τιμή 4, 5 ευρώ. Η πρώτη αυτή έκδοση, τελειώνει με την παράγραφο «Αν μ’ αυτή την συλλογή του….. κερδίζει έναν δραματικό ποιητή».  Ενώ, στην δεύτερη έκδοση που μνημονεύω παραπάνω, το κείμενο συνεχίζεται με δύο ακόμα παραγράφους. «Παρότι μπορούσαμε να αναζητήσουμε το αρχέτυπο αυτής της συλλογής…. Κάνοντάς της τα γούστα» και «Στο τέλος όμως, το κέρδος, είναι ισοδύναμο… με αυτά του τα ποιήματα». Σελ. 28-29 τις δεύτερης έκδοσης. Και ένα ακόμα μικρό λαθάκι, στην σελίδα 31 της δεύτερης έκδοσης αναγράφεται ότι το Δοκίμιο του Β. Δημητράκου είναι το πρώτο βιβλίο των εκδόσεων Μπιλιέτο που τυπώθηκε στο ιστορικό τυπογραφείο του Νίκου Νικολαϊδη στη Θεσσαλονίκη το 1998. Ενώ η Α΄ έκδοση έγινε το 1988.

5.,Τάσος Καλούτσας, Αλήθεια και βίωμα στα διηγήματα της «Κάτω βόλτας» του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Μελέτη, εκδ. Τα Τραμάκια-Θεσσαλονίκη 1994, σ.64

Από την αρχή της μελέτης σελίδα 7:

«Η συλλογή διηγημάτων «Η κάτω βόλτα» του Ντίνου Χριστιανόπουλου, που είναι γνωστός κυρίως ως ποιητής, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1963, και περιελάμβανε έξι διηγήματα. Για δεύτερη φορά, επαυξημένη κατά πέντε διηγήματα, αλλά και διαρθρωμένη σε θεματικές ενότητες, εκδίδεται το 1971, με τη διευκρίνιση ότι πρόκειται για διηγήματα που γράφτηκαν από το 1955 μέχρι το 1971. Στη δεύτερη έκδοση τα διηγήματα χωρίζονται σε τρία μέρη: ερωτικά (Η κάτω βόλτα), από τη ζωή του στρατού (Καθαρός ουρανός) και από τη λογοτεχνική ζωή (Πλονζόν). Από τη συλλογή έχει αφαιρεθεί το παλαιότερο διήγημα «Το φροντιστήριο», ενώ κάποιο άλλο παρουσιάστηκε με αλλαγμένο τον τίτλο του (το «Αγαπημένη Ναταλία» έγινε «Οι χαρχάλες») στην ουσία δηλαδή έχουν προστεθεί έξι καινούργια. Στην έκδοση του 1977, επαναλαμβάνεται το ίδιο σχήμα, με την προσθήκη του διηγήματος «Καθηγητής Θρησκευτικών», που εντάσσεται στην ενότητα «Πλονζόν». Έτσι οριστικοποιείται-στην έκδοση του 1980 δεν υπάρχουν άλλες προσθήκες-το σώμα των διηγημάτων που θα μας απασχολήσουν εδώ: τέσσερα στην πρώτη ενότητα, τρία στη δεύτερη και πέντε στην Τρίτη-σύνολο δώδεκα. Πληροφοριακά απλώς αναφέρουμε ότι αργότερα, το 1991, ο συγγραφέας συγκέντρωσε σ’ ένα τόμο όλα του τα πεζά που συμπεριλαμβάνονται στις συλλογές «Η κάτω βόλτα» και «Οι ρεμπέτες του ντουνιά», κάτω από το γενικό τίτλο «Η κάτω βόλτα»

6.,Δημήτρης Κόκορης: Εισαγωγή, επιλογή κειμένων, Για τον Χριστιανόπουλο. Κριτικά κείμενα για την ποίησή του. εκδ. ΑΙΓΑΙΟΝ-Λευκωσία-Κύπρος,6, 2003, σ.400. Σχέδιο εξωφύλλου: Σωτήρης Σόρογκας. Υπεύθυνος και επιμελητής της σειράς Σάββας Παύλου. Τιμή 19 ευρώ

   Ο ογκώδης αυτός τόμος έρχεται να μας προσφέρει ένα πανόραμα κριτικών φωνών και προσώπων, κειμένων για την παρουσία του Ν. Χριστιανόπουλο. Η ταυτότητα και φιλοσοφία της σειράς είναι η ίδια και στους άλλους τόμους για άλλους έλληνες συγγραφείς. Μετά την Εισαγωγή του επιμελητή, το Βιογραφικό σημείωμα του Ν.Χ. και την Ποιητική εργογραφία του Ν.Χ. Η αυλαία του τόμου ανοίγει με το κείμενο του πεζογράφου Τριαντάφυλλου Δ. Πίττα, Άνθρωποι και ελπίδες. Πνευματικός κόσμος της Θεσσαλονίκης-Νέος χώρος λογοτεχνίας,σ.26-27 και τελειώνουν τα ΚΡΙΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, με τον λόγο του κριτικού Αλέξη Ζήρα,-γραμμένο το 2002 Ντίνος Χριστιανόπουλος, σ.381-385

7., Δημήτρης Κόκορης, «ΛΟΓΟΣ ΓΥΜΝΟΣ». ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, εκδ. Νησίδες, Θεσσαλονίκη 1,2011, σ.106. Τυπογραφική διόρθωση Βασίλης Τομανάς. Εξώφυλλο Ελεονόρα Χαραλάμπους [στο εξώφυλλο: η αφίσα που φιλοτέχνησε ο Κάρολος Τσίζεκ, για να διαφημιστεί στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης η β΄  έκδοση της ποιητικής συλλογής Εποχή των ισχνών αγελάδων (1952).

Το βιβλίο περιλαμβάνει. Τον Πρόλογο, Βιογραφικό σημείωμα του Ν.Χ. Αυτοτελείς εκδόσεις για τον Ν.Χ. και το έργο του. Αφιερώματα περιοδικών και εφημερίδων στον Ν.Χ. Τα 3 Κεφάλαια της Μελέτης. Α. Η λογοτεχνική πορεία του Ν.Χ.. Β. Η μουσική, το τραγούδι και ο χορός στο λογοτεχνικό έργο του Ν. Χ. Γ. Από τη λογοτεχνική κριτική στη φιλολογική μελέτη. Το περιοδικό Διαγώνιος 1958-1983 και η σχέση του με τη λογοτεχνική νεωτερικότητα. Δ. Εργογραφία Ν. Χ. Ευρετήριο προσώπων.

Ο συγγραφέας Δ. Κόκορης εξετάζει και διερευνά το μεγάλο εκτόπισμα της λογοτεχνικής και γενικότερα πνευματικής παρουσίας του Ν.Χ. στο μεταπολεμικό πολιτισμικό πεδίο…

8.,Ελένη  Μ. Λαζαρίδου: ΜΙΚΡΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ. ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΗ. ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, εκδ. Θεσσαλονίκη, 12,1987, σ.88. Τυπώθηκε στα τυπογραφεία Ε. Ν. Νικολαϊδη. Εξώφυλλο και επιμέλεια Κάρολος Τσίζεκ, (αντίτυπα 1200).

Στην ενδιαφέρουσα αυτή έκδοση διαβάζουμε και αντλούμε πληροφορίες για το περιοδικό, τον εκδοτικό οίκο και τον ίδιο τον ποιητή. Δημοσιεύονται μικρά κείμενα συνεργατών του Ν. Χριστιανόπουλου τα οποία σκιαγραφούν τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά του.

Περιεχόμενα: -Λίγα λόγια για την έκδοση.- ΤΑ ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ «ΔΙΑΓΩΝΙΟΥ» (συνέντευξη του Ν. Χριστιανόπουλου στην Ελένη Μ. Λαζαρίδου).-Κάρολος Τσίζεκ, ΕΓΩ ΚΙ Ο ΝΤΙΝΟΣ-Νίκος Νικολαϊδης, Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΝΤΙΝΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟ.-Γιώργο Θ. Βαφόπουλος, Ο ΝΤΙΝΟΣ.-Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ.-Κλείτος Κύρου, ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΒΡΑΔΙΑ. –Τόλης Καλαντζής, ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ.-Σάκης Παπαδημητρίου, Ο ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ.-Περικλής Σφυρίδης, ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: ΜΙΑ ΨΥΧΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ.-Πάνος Παπανάκος, ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ.- Φώνης Ζογλοπίτης, Η ΣΧΕΣΗ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΝΤΙΝΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟ.-Ντίνος Χριστιανόπουλος, ΕΝΑΝΤΙΟΝ.

9., Γιώργος Μολυβίδης, ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ. Η κριτική κατά την πρώτη πενταετία (1958- 1962). Με επίμετρο του Ντίνου Χριστιανόπουλου, εκδ. Νησίδες, Αθήνα, 10,2004 σ.102.

Χρήσιμη ερευνητική εργασία για το περιοδικό «ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ» από τον Θεσσαλονικιό φιλόλογο και ποιητή, εκδότη των περιοδικών «ΙΩΔΙΟ» και «ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ». Ορθή ταξινόμηση της ύλης του περιοδικού, πυκνός λόγος, καθαρό ύφος και πληθώρα στοιχείων. Η πρώτη περίοδος του περιοδικού, βρήκε τον σωστό μάστορά του. (οι άλλες δύο περίοδοι αναμένουν τη αποδελτίωσή τους). Η μελέτη χωρίζεται σε τρία κεντρικά κεφάλαια. Πρώτο κεφάλαιο: «Διαγώνιος» Μια εκδοτική περίπτωση. Δεύτερο κεφάλαιο, Συντονισμένες κριτικές παρουσιάσεις, Τρίτο κεφάλαιο, Μη συντονισμένες κριτικές παρουσιάσεις. Τα κεφάλαια υποδιαιρούνται σε ανάλογες ενότητες. Τέλος, έχουμε τον ΕΠΙΛΟΓΟ, Επίμετρο του Ντίνου Χριστιανόπουλου, Ονόματα Ελλήνων δημιουργών που εμφανίζονται κατά την πρώτη πενταετία στη «Διαγώνιο» (1958-1962). Και το βιβλίο τελειώνει με Βιβλιογραφία και Ευρετήριο ονομάτων.

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

     Ο νέος λογοτέχνης Γιώργος Μολυβίδης-ποιητής, κριτικός και παλαιότερα εκδότης του περιοδικού Ιώδιο- μου εμπιστεύτηκε πριν από μερικά χρόνια μία μελέτη του για τη Διαγώνιο. Παρ’ όλο που επρόκειτο για φοιτητική εργασία, με κάποιες αναπόφευκτες αδυναμίες, τον ενθάρρυνα να την εκδώσει, κι αυτό για δύο λόγους’ πρώτα πρώτα γιατί επέλεξε το μέρος αντί του όλου (την πρώτη πενταετία, που είναι και η πιο σημαντική) και δεύτερο γιατί από την πενταετία αυτή ασχολήθηκε μόνο με την κριτική και όχι με άλλα είδη. Αυτό έδειξε πώς είχε την ωριμότητα να περιορίζει το θέμα του για να το μελετήσει καλύτερα, και το χώρισε σε τρία βασικά κεφάλαια: την κριτική της πεζογραφίας, την κριτική της ποίησης και την κριτική του δοκιμίου.

     Δε γνωρίζω τι βελτιώσεις επέφερε εν τω μεταξύ ο συγγραφέας, αλλά νομίζω ότι θα άξιζε να σημειώσω κάποιες παρατηρήσεις μου, από τις οποίες ο αναγνώστης θα μπορούσε να έχει μία πληρέστερη εικόνα όχι μόνο της Διαγωνίου αλλά και της πραγματείας του Μολυβίδη.

     Το κυριότερο χαρακτηριστικό της πρώτης περιόδου της Διαγωνίου (1958-1962) είναι ότι ξεκίνησε καλά οργανωμένη και γι’ αυτό μερικοί από τους βασικούς συνεργάτες της ανέλαβαν και από ένα συγκεκριμένο τομέα: εγώ παρουσίαζα ανά τεύχος τους σημαντικότερους θεσσαλονικείς ποιητές, ταυτόχρονα και την τρέχουσα κριτική της ποίησης, ενώ ο Παναγιώτης Μουλάς κρατούσε την κριτική της πεζογραφίας’ παράλληλα, ο Ηλίας Πετρόπουλος παρουσίαζε θεσσαλονικείς ζωγράφους και ο Κάρολος Τσίζεκ μετέφραζε και παρουσίαζε τσέχους λογοτέχνες. Αυτό το σχήμα κρατήθηκε όσο γινόταν πιο σταθερό. Ο Μολυβίδης θα έπρεπε να ξεχωρίσει τις βασικές αυτές εργασίες και να είχε επιμείνει κυρίως σ’ αυτές, χωρίς να καταναλώνεται σε δευτερεύοντα και επουσιώδη σημειώματα (το ίδιο θα έπρεπε να κάνει και με την «κριτική του βιβλίου», ξεχωρίζοντας τις πρωτεύουσες από τις πρόχειρες κριτικές).

      Γενικότερα, ο μελετητής, αντί να ψάχνει να βρει γιατί δεν έβλεπα με καλό μάτι τους Αθηναίους της γενιάς του ’30, θα άξιζε να είχε ξεχωρίσει τι το καινούργιο έφερε η πρώτη περίοδος της Διαγωνίου στον τομέα της κριτικής. Τότε θα έβλεπε πολλά αξιόλογα και νεόκοπα θέματα: την πρώιμη παρουσία του ρεμπέτικου’ τις συστηματικές επικρίσεις μου για τις αδυναμίες του σύγχρονου λυρισμού’ την υπογράμμιση της αξίας του ποιητικού έργου του Μανόλη Αναγνωστάκη’ την πρώτη παρουσίαση του ποιητικού έργου του Πεντζίκη (γνωστού ως τότε μόνο ως πεζογράφου) κ.ά. Έτσι ο αναγνώστης θα μπορούσε καλύτερα να ξεχωρίσει το νέο από το παλιό και το πρωτεύον απ’ το δευτερεύον.

     Σχετικά με τη μέθοδο που ακολουθούσα στις κριτικές μου, είναι αλήθεια πως δεν είχα διαβάσει καμιά θεωρία ποιήσεως και έτσι, οι κριτικές μου ήταν κάπως αυτοσχέδιες και πότε πότε πρόχειρες. Αντίθετα, άλλοι ήθελαν να πιαστούν από κάπου’ λ.χ. οι θαυμάσιες βιβλιοκρισίες του Μουλά, που με ευχαρίστηση τις δημοσίευα, βασίζονταν στο ύφος των δοκιμίων του Γιάννη Δάλλα. (Και με την ευκαιρία: ο Γονοτάς δεν είναι τόσο ποιητής όσο πεζογράφος).

     Ανάμεσα στα ελάχιστα κείμενα που δεν θα ταίριαζε να είχαν παρουσιαστεί από τη Διαγώνιο, σωστά επισημαίνει ο Μολυβίδης το δοκίμιο του Θ. Δ. Φραγκόπουλου για το μέλλον της ελληνικής γλώσσας. Όσο και αν δεν συμφωνούσα, δε μου έρχονταν να το απορρίψω, γιατί ο Φραγκόπουλος ήταν αξιόλογος ποιητής και στοχαστής. Ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις που προκάλεσε, το κείμενό του ήταν οπωσδήποτε σαν τη μύγα μες στο γάλα. Ευτυχώς, μόνο αυτό.

     Παραλείποντας άλλες μικροπαρατηρήσεις, θα είχα να πω ότι σε γενικές γραμμές η δουλειά του του Μολυβίδη ακολουθεί σωστή αναλυτική μέθοδο, διαθέτει καλή εποπτεία του θέματος και χωνεμένη μελέτη του περιοδικού, εκτός από την ευμενή και σοβαρή διάθεση. Αυτά είναι που με έπεισαν, και εξακολουθούν να με πείθουν, ότι η μελέτη αυτή πολλά προσφέρει και πολύ λίγο αστοχεί.

       Ντίνος Χριστιανόπουλος, Φθινόπωρο 2001                                                             

10., Μάριος- Κυπαρίσσης- Μώρος, ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΣΧΝΕΣ ΑΓΕΛΑΔΕΣ. ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ. Πρόλογος Σωτηρία Σταυρακοπούλου. Εκδ. Ιανός, Αθήνα 9,2018, σ.204

11., Σωτηρία Σταυρακοπούλου, ΤΑ ΕΣΩΨΥΧΑ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ.ΜΙΑ ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ ΔΕΚΑΕΤΗΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ 2004-2012, εκδ. Ιανός, 1,2019, σ.926.

Πολύμοχθη και πολυετή εργασία γραμμένη με αγάπη, σεβασμό, ειλικρίνεια και ευσυνειδησία. Η στενή συνεργασία της με τον ποιητή απόδωσε εύγεστους καρπούς και πολύτιμες πληροφορίες. Είναι η ογκωδέστερη εργασία που έχουμε για ποιητή της Θεσσαλονίκης. Τελικά, η σεμνότητα, το ήθος και η πνευματική και καλλιτεχνική και ατομική ελευθερία του Ντίνου Χριστιανόπουλου όσο ζούσε, αυτού του ερωτικού κατηχητικόπουλου και ποιητή απέφερε θετικά αποτελέσματα. Ο χρόνος τον δικαίωσε.

12.,Διονύσης Στεργιούλας, Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος για τον Διονύσιο Σολωμό. Δύο συνεντεύξεις, εκδ. Οδός Πανός, Αθήνα, 4, 2004, σ.64, (αντίτυπα 2000) επιμέλεια Γιώργος Χρονάς. Εξώφυλλο, ο Διονύσιος Σολωμός, Χαρακτικό του Ασαντούρ Μπαχαριάν (1924-1990). Στην μέσα 6^η σελίδα αναφέρονται 6 τίτλοι βιβλίων του Ντίνου Χριστιανόπουλου για τον Διονύσιο Σολωμό.

       ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ

«Ο αγαπητός φίλος Διονύσης Στεργιούλας μου ζήτησε, υπό μορφήν συνεντεύξεως, να του μιλήσω γιά τις σχέσεις μου με τον Σολωμό ή μάλλον για την απασχόλησή μου με τον Σολωμό και για το μικρό έργο που απέρρευσε από αυτήν. Η εξομολόγησή μου εξελίχθηκε σε μία πρώτη μορφή συνεντεύξεως. Αργότερα μου ζήτησε και μια δεύτερη, υποβάλλοντάς μου διάφορες ερωτήσεις πάνω σε ποικίλα θέματα που προκαλεί στον αναγνώστη τόσο το σολωμικό έργο όσο και ο ίδιος ο Σολωμός. Δέχτηκα, για να μην του χαλάσω το χατίρι αλλά στις πιό πολλές ερωτήσεις του ένιωθα απροετοίμαστος ή ακατάλληλος να απαντήσω. Το τελικό αποτέλεσμα της δεύτερης συνέντευξης, δε με ικανοποιεί αλλά στο κάτω κάτω το βιβλίο δεν είναι εντελώς δικό μου. Οι αναγνώστες, αν ευχαριστηθούν, θα χαρώ’ εάν ενοχληθούν από κάποιες απαντήσεις, ας μην ξεχνούν ότι μερικές απαντήσεις τους βοήθησαν να δούν καλύτερα τον Σολωμό. Άλλωστε, έτσι κι αλλιώς έχω κι εγώ τις αδυναμίες μου.»

                         Ντίνος Χριστιανόπουλος

13.,Περικλής Σφυρίδης, Χριστιανόπουλος-Καβάφης, Αποκλίσεις σε βίους παράλληλους. Μελέτη, εκδ. Τα Τραμάκια, Θεσσαλονίκη 1993, σ.80. Εκδότες Γ. Κάτος –Μανώλης Μπαρμπουνάκης. Διεύθυνση Γ. Κάτος, Σύμβουλος έκδοσης Αντώνης Κάλφας. Γραφική επιμέλεια Γ. Κάτος. Διόρθωση Περικλής Σφυρίδης. Γράφει ο ιατρός και συγγραφέας Περικλής Σφυρίδης στο «ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ» σ.7.

«Η μελέτη αυτή, είναι η επεξεργασμένη μορφή μιάς ομιλίας μου, που έγινε στις 9 Δεκεμβρίου 1992 σε αμφιθέατρο της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Βασίστηκα αποκλειστικά  στα ποιήματα του Χριστιανόπουλου και του Καβάφη, στα οποία γίνονται κι όλες οι παραπομπές. Η μικρή επιλογή ποιημάτων που ακολουθεί κρίθηκε σκόπιμη για να ολοκληρωθεί η παρουσίαση του θέματος».

Σημείωση: Ο συγγραφέας και συνεργάτης του Ν.Χ. μας έχει δώσει και το βιβλίο: «Οι καλλιτέχνες της «Διαγωνίου». Εκδόσεις Διαγωνίου, Θεσς. 1985, σς.240

14., Γιώργος Χρονάς, Μια συνομιλία με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο, εκδ. Οδός Πανός, Αθήνα, 3,2003, σ.48. (αντίτυπα 2000). Η φωτογραφία του Ν. Χ. είναι του Γιώργου Πούπη (1988).

Σημείωση: Στη μέσα 2 σελίδα μας λέει τα εξής ο ποιητής Γιώργος Χρονάς: «Μοιρασμένη σε δύο περιοδικά η συνομιλία μου με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο- Best Seller, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1997, τεύχος 13. Οδός Πανός, Μάρτιος-Απρίλιος 1998, τεύχος 96-έμοιαζε κομμένη στα δύο. Εδώ την θεωρώ όπως έγινε εκείνο το κρύο, ομιχλώδες πρωινό, του Οκτωβρίου, καθώς έφτανα επί τούτου, από την Αθήνα, στην πόλη του, την Θεσσαλονίκη. Και οι απορίες μου, οι ερωτήσεις, γύριζαν στο μυαλό στην διαδρομή, καθώς ταξίδευα για εκεί.» 

Α). Περικλής Σφυρίδης: Επιμέλεια-Εισαγωγή. Ξυλογραφίες Νίκου Νικολαϊδη,  ΕΠΤΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, εκδ. ΣΧΗΜΑ & ΧΡΩΜΑ, Θεσσαλονίκη, 12, 1993, σ.146. εξώφυλλο Κάρολος Τσίζεκ (αντίτυπα 2000).

Περιλαμβάνει τους εξής πεζογράφους: Τάσος Καλούτσας, Γιώργος Κάτος, Ηλίας Κουτσούκος, Πρόδρομος Μάρκογλου, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Περικλής Σφυρίδης, Ν. Χριστιανόπουλος. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος περιέχεται στις σελίδες 133-146. (Βιογραφικό σημείωμα και τα πεζά «Ο χιλιαστής» και «Ο Χίλιος».)

Β) Μαρία Καραβολάνη-Χουρμουζιάδη, Η Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης. Ραδιοφωνικές Συζητήσεις με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο τον Τόλη Καζαντζή και τον Πρόδρομο Μάρκογλου, εκδόσεις Βανιάς, Θεσσαλονίκη,1,1993, σ. 104.

Ο στις σελίδες 19-30, στην ενότητα «Η γενιά του ’30) έχουμε τη Συζήτηση με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο για το περιοδικό «Μακεδονικές Ημέρες». Ενώ, στην σελίδα 98 δημοσιεύεται το ποίημα «Νυχτερινή ηδυπάθεια» από τη συλλογή «Ξένα γόνατα» (1954)

Γ) Ξενοφών Α. Κοκόλης, δώδεκα ποιητές Θεσσαλονίκη 1930-1960, εκδ. εγνατία, 1979, σ.174, δρχ. 180.

Η πάντα ανήσυχη ερωτική φωνή, με την μεγάλη δραματική ένταση και κοινωνική πικρία παρουσιάζεται στις σελίδες 101-112.

Σημείωση: Οι άλλοι ποιητές είναι: Βαφόπουλος/Καρέλλη/Πεντζίκης/Θέμελης/ Βαρβιτσιώτης/Στογιαννίδης/Ιωάννου/ Ασλάνογλου/ Αναγνωστάκης/ Κύρου/ Θασίτης.

Δ) Εισαγωγή-Ανθολόγηση Νίκος Καρατζάς. ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 1930-1980, εκδ. Επιλογή, Θεσσαλονίκη, 5,1990, σ.168. (για λογαριασμό των εκδόσεων Επιλογή και Ιανός. Δρχ. 1040.

Σημείωση: Ο Χριστιανόπουλος ανθολογείται στις σελίδες 80-87 με τα ποιήματα Μαγδαληνή/ όλο και πιο πολύ/Νύχτα, χάρισέ μου ένα κορμί/Έρωτας/ Τσαϊράδα/ Εγκαταλείπω την ποίηση/Αποστρατευμένοι/Ύμνος στη μπότα.

Τα σχέδια που κοσμούν το βιβλίο και τα ποιήματα του Ν. Χ., είναι του πειραιώτη ζωγράφου Γιάννη Τσαρούχη Στις τελευταίες σελίδες υπάρχει και εργογραφία των ποιητών.

      Και λίγα σχετικά ακόμα: Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος αναφέρεται σε αρκετές σελίδες της μελέτης του Τόλη Καλαντζή, «Η ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΛΟΝΙΚΗΣ» 1912-1991. Μελετήματα 1966-1991μ εκδ, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1991, σ.292, δρχ.1664.. Στον τόμο, ΠΡΑΚΤΙΚΑ, Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997, σ.452, δρχ.7540. [ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ». Η πεζογραφία στη Θεσσαλονίκη από το 1912 έως το 1995. Επιμέλεια Περικλής Σφυρίδης.] Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο 23,24,25 Οκτωβρίου 1996. Βλέπε ιδιαίτερα τις εισηγήσεις του Παναγιώτη Μουλά, Γ. Ιωάννου και Τ. Καζαντζής Εκλεκτικές συγγένειες σε δύο πεζογράφους της «Διαγωνίου», σ.184- και Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Βίωμα και αυτοβιογραφικός λόγος σε τρείς πεζογράφους της «Διαγωνίου». Από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο και τον Σάκη Παπαδημητρίου στον Περικλή Σφυρίδη. Σελ. 191-. Και τέλος, δες το κείμενο του Περικλή Σφυρίδη, Χριστιανόπουλος, Ασλάνογλου, Ιωάννου: Η επιρροή τους σε νεότερους ποιητές εντός και εκτός «Διαγωνίου» , σελ.155-, στον τόμο Πρακτικά. Δήμος Θεσσαλονίκης Αντιδημαρχία Πολιτισμού. Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 2003, τιμή 20,80 ευρώ., σ.472. Συνέδριο Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΤΟΝ 20^Ο ΑΙΩΝΑ. Αφιερωμένο στον Γιώργο Θ. Βαφόπουλο. Επιμέλεια: Περικλής Σφυρίδης. Αίθουσα Εκδηλώσεων Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης. 6,7 Δεκεμβρίου 2001. ΔΗΜΗΤΡΙΑ.

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ  ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ

1., Περικλής Σφυρίδης: Επιμέλεια. Αφιέρωμα στον Ντίνο Χριστιανόπουλο, εκδ. Μπιλιέτο (Κατάλυμα για την Λογοτεχνία και τις Τέχνες), Παιανία, Τρίτη περίοδος τχ.11/7,12,2007, σ.120.

Μεταξύ άλλων γράφουν ο πειραιώτης πανεπιστημιακός κ. Βρασίδας Καραλής, Η μελική ποίηση του Ντίνου Χριστιανόπουλου, ο Παναγιώτης Γούτας Η ποίηση στην εντατική (Διήγημα), Παναγιώτης Πίστας, Μικρό πεζό και ο πειραιώτης ποιητής Γ. Χρονάς, Τρείς συνομιλίες με τον Κύριο Χριστιανόπουλο.

2. περιοδικό Ο παρατηρητής, τεύχος 6-7/Ιούλιος 1988 Θεσσαλονίκη. Αφιέρωμα στον ΝΤΙΝΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟ. Στις μέσα σελίδες γράφονται τα εξής: Το αφιέρωμα στο ποιητικό έργο του Ντίνου Χριστιανόπουλου ετοίμασαν- επιμελήθηκαν οι Παναγιώτης Πίστας και Θανάσης Γεωργιάδης.

Μεταξύ άλλων γράφουν: Θανάσης Γεωργιάδης, για τα «Ποιήματα 1949-1970», ο Πέτρος Σπανδωνίδης, για την «Εποχή των ισχνών αγελάδων», Οι μεγάλες συμβολικότητες και η «ταπείνωσή» τους. Γιάννης Δάλλας, Το νόμισμα του σώματος, Τάκης Σινόπουλος, για τον «Ανυπεράσπιστο καημό» ο Αλέξανδρος Αργυρίου για τα «Ποιήματα 1949-1960» ο Kimon Friar, για τα «Μικρά ποιήματα» διαβάζουμε επίσης συνέντευξη του ποιητή στον Χρίστο Ζαφείρη και δικά του κείμενα.

3.,περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ, τεύχος 133/7,8,9, 2008. Αφιέρωμα στον Ντίνο Χριστιανόπουλο.

Μεταξύ άλλων έχουμε μεταφορά παλαιότερων κειμένων για τον ποιητή όπως του κ. Βρασίδα Καραλή, το κείμενο του ιατρού συγγραφέα Περικλή Σφυρίδη. Το κείμενο της Μαρίας Ιατρού, Πέρα από διακειμενικές κατηγορίες, καβαφικοί και ελιοτικοί τρόποι στην Εποχή, της Πολυξένης Αδαμ Βελένης, Ο Ν. Χριστιανόπουλος και η αρχαιολογία, του Θανάση Μαρκόπουλου, Σεναριακές προσεγγίσεις ποιητικών κειμένων του Ν. Χ. «Δημάς», του Θωμά Κοροβίνη, Λίγες σκέψεις για τα επιγράμματα του Ν.Χ.

4.,. περιοδικό Η Λέξη τεύχος 7/9,1981,

Διαβάζουμε κείμενα Ντίνος Χριστιανόπουλος, ΓΟΝΥΚΛΙΣΙΑ (ποίημα) και ΒΑΡΔΑΡΙ 1977. Κίμων Φράιερ, ΤΟ ΚΟΡΜΙ ΚΑΙ ΤΟ ΣΑΡΑΚΙ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, μτφ. Γιώργος Γιάνναρης.

Σημείωση: Σε αυτοβιογραφικά του κείμενα ο Ντίνος Χριστιανόπουλος έχει αναφερθεί στην συνάντηση και την σχέση, και συνεργασία του σε μεταφραστικά ζητήματα με τον Κίμωνα Φράϊερ. Και εγώ ο ίδιος σε συνομιλία μαζί του, έχω ακούσει να μου μιλά για τον ελληνοαμερικανό ποιητή και μεταφραστή. Το ίδιο επαινετική υπήρξε και η κρίση του Φράιερ για τον Χριστιανόπουλο. Προβληματικές ήταν οι κρίσεις του ποιητή Σταύρου Βαβούρη και του πεζογράφου Γιώργου Ιωάννου για τον Θεσσαλονικιό ποιητή. Αλλά αυτό, είναι άλλο κεφάλαιο.

    Να προσθέσουμε ακόμα, ότι η εφημερίδα Κυριακάτικη Αυγή έχει κάνει Αφιέρωμα στον Ν. Χ. Το εκ Θεσσαλονίκης προερχόμενο λογοτεχνικό περιοδικό Εντευκτήριο, σε αρκετές σελίδες του έχουμε την παρουσία του Ν. Χ. Την συγγραφική και ποιητική παρουσία συναντάμε και στο αθηναϊκό περιοδικό Οδός Πανός, του οποίου ο εκδότης υπήρξε σταθερός υποστηρικτής της πνευματικής παρουσίας του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Η Οδός Πανός έχει αφιερώσει το 133/7.9, 2006 τεύχος της στην Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης. Καθώς επίσης και άλλα ελληνικά περιοδικά της επαρχίας και του εξωτερικού.

Στο «Ένθετο» αυτό καλοκαιρινό σημείωμα, δεν έκανα καταγραφή των Ιστοριών της Ελληνικής Λογοτεχνίας και των Βιογραφικών Λεξικών που συμπεριλαμβάνουν στις σελίδες του κείμενα για τον Ν.Χ. ούτε ανέτρεξα σε ελληνικές ανθολογίες ποίησης. Άφησα απέξω τα γραπτά του για το ρεμπέτικο, την μουσική παρουσία του και τους δίσκους που περιέχουν μελοποιημένα τραγούδια του.

ΑΙΣΘΗΜΑ

Μ’ αυτά και μ’ αυτά κύλησε η ζωή μου. Το ένα αίσθημα διαδέχονταν το άλλο, καινούργιες απογοητεύσεις στοιβάζονταν επάνω σε παλιούς σπαραγμούς, άντρες με μαύρα μουστάκια αναζωπύρωναν κάθε λίγο την καταστροφή μου. Κι εγώ που η τόση πείρα δε με βοήθησε ποτέ μου, τον άνθρωπο που μου ‘βαζε φωτιά τον πέρναγα για πυροσβέστη.

Και τώρα που έλεγε πώς γλίτωσα απ’ την επικίνδυνη ηλικία, ήρθε ένα νέο αίσθημα και με σμπαράλιασε για τα καλά. Πάλι ένα μαύρο μουστάκι με χορεύει στο ταψί.

Όμως μ’ αυτά και μ’ αυτά δε στέγνωσε η ψυχή μου. Πάντα ένα αίσθημα ανανεώνει τα αισθήματά μου εφοδιάζοντας τη λάσπη μου με υγρασία, και πάντα ένα κάθαρμα με φέρνει στην κάθαρση, χωρίς να ξέρει τι καλό μου κάνει. Σ.328

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, 20 Αυγούστου 2022.