περιοδικό ΕΠΟΧΕΣ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ  ΕΠΟΧΕΣ

     Τις προηγούμενες Κυριακές, η Κυριακάτικη παραδοσιακή εφημερίδα «Το Βήμα», άρχισε να προσφέρει στους αναγνώστες της ένα παλαιό και σημαντικό λογοτεχνικό και όχι μόνο περιοδικό, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις αρχές του 1960, και για την ακρίβεια τον Μάϊο του 1963. Ιστορική περίοδο, που η χώρα ήταν ακόμα Βασιλευόμενη Δημοκρατία. Βασιλέας τότε των Ελλήνων ήταν ο Παύλος, το κυβερνητικό τιμόνι κρατούσε ο συντηρητικός ηγέτης Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος, με κυβέρνηση της Ελληνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης, στην αντιπολίτευση, βρίσκονταν η Ένωση Κέντρου με ηγέτη τον Γέρο της Δημοκρατίας, και, ηγέτης της Ελληνικής Δημοκρατικής Αριστεράς ήταν ο ώριμος πολιτικός και συγγραφέας Ηλίας Ηλιού. Μια κρίσιμη πολιτική περίοδο για την χώρα μας, με πάμπολλες πολιτικές, διπλωματικές και στρατιωτικές ζυμώσεις, μια και σε λιγότερο από μια πολιτική πενταετία, είχαμε τον θάνατο του βασιλιά Παύλου και την ανάληψη των βασιλικών καθηκόντων από τον νεαρό διάδοχο Κωνσταντίνο Β΄, την οικιοθελή πολιτική αυτοεξορία του ηγέτη της ΕΡΕ Κωνσταντίνου Καραμανλή στο Παρίσι, και την εκλογή στο κομματικό τιμόνι της συντηρητικής παράταξης του ιστορικού και πολιτικού Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Το πηδάλιο της πολιτικής διακυβέρνησης της χώρας ανελάμβανε η Ένωση Κέντρου με πρωθυπουργό τον λαοπρόβλητο Γεώργιο Παπανδρέου, που δυστυχώς, δεν κατόρθωσε να μακροημερεύσει, με τα γνωστά μας μετέπειτα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα, τα λεγόμενα Ιουλιανά και των αποστατών, που θυμούνται ακόμα, οι παλαιότερες γενιές από την δική μας, που βρίσκονται εν ζωή. Την ταραχώδη και αλλοπρόσαλλη αυτή ιστορική αναίρεση της πολιτικής δημοκρατίας, πολιτική περίοδο των Ιουλιανών, τις ογκώδεις διαδηλώσεις με σύνθημα το 114, για την υπεράσπιση του Συντάγματος, την κυβερνητική και πολιτική αποστασία των χρόνων που επακολούθησαν, με τις διάφορες κυβερνήσεις μαριονέτες των ανακτόρων, και τέλος, την επιβολή της δικτατορίας των αφρόνων συνταγματαρχών του 1967, την Ελλάδα των Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών,(τρείς λέξεις νεκρές, γιατί τις σκοτώσατε, που έγραψε ο νομπελίστας μας ποιητής Γιώργος Σεφέρης) που κράτησε επτά χρόνια, έθεσε κατά κάποιον τρόπο, την αρχή του τέλους του θεσμού της δυναστείας, και προκάλεσε την στρατιωτική κατοχή της Κύπρου από τα Τουρκικά στρατεύματα, το διχασμό της Νήσου, τους 200.000 κυπρίους πρόσφυγες, με το πραξικόπημα κατά του αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Μια και στην ρεαλιστική σύγχρονή μας τότε ιστορικότητα, χάσαμε έναν πόλεμο. Ή για να θυμηθούμε και τον Πειραιώτη εικαστικό δάσκαλο Γιάννη Τσαρούχη, που έλεγε: «Εμείς οι Έλληνες, είχαμε μια αγγλική αποικία, και κάναμε ότι περνά από το χέρι μας για να την χάσουμε». Ένα ιστορικό τραύμα του Ελληνισμού, που παραμένει ακόμα ανοιχτό, έστω και αν ανήκουμε στον ίδιο στρατιωτικό σχηματισμό, το ΝΑΤΟ, έστω και αν η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια που όπως φαίνεται, οι μεγάλες ισχυρές πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά δυτικές ευρωπαϊκές δυνάμεις και οι ΗΠΑ, δεν θέλουν να δώσουν οριστική λύση, και να ενωθεί ξανά η Κυπριακή Δημοκρατία, και να επιτρέψουν στις δύο κυπριακές κοινότητες να ζήσουν ειρηνικά και αρμονικά. Νομίζω, αν δεν κάνω λάθος, η Τουρκική Δημοκρατία και το κράτος του Πακιστάν είναι οι μοναδικές δύο μουσουλμανικές χώρες διεθνώς, που έχουν αναγνωρίσει το Κυπριακό ψευδοκράτος. Και φυσικά, το ΝΑΤΟ, έπαιξε και εξακολουθεί να παίζει το ρόλο του Ποντίου Πιλάτου. Φοβού τους φίλους συμμάχους Δαναούς και δώρα φέροντας.

Παλαιστινιακό και Κυπριακό, δύο ανοιχτές πολιτικές και κοινωνικές πληγές που έρχονται από τις προηγούμενες ιστορικές μας δεκαετίες.

     Κλείνοντας αναφέρω, πράγματα γνωστά αλλά όχι αξέχαστα, ότι θυμάμαι σαν έφηβος, στα μετά την δικτατορία χρόνια, που οι εφημερίδες έγραφαν ότι το τίμημα της απαλλαγής της Ελλάδας από την στρατιωτική χούντα και την αποκατάσταση της πολιτικής Δημοκρατίας το 1974, το πλήρωσε η Μεγαλόνησος. Ήταν τότε, που ακούγαμε στον παράνομο ραδιοφωνικό σταθμό του ΒΒC και της Ντόιτσε Βέλλε, ότι ο υπουργός εξωτερικών της Αμερικής επί προεδρίας Ρίτσαρντ Νίξον, ο Χένρυ Κίσινγκερ, είχε αποφασίσει  την επάνοδο στην πολιτική νομιμότητα της χώρα μας, και η εφημερίδα του Τζώρτζη Αθανασιάδη, κυκλοφορούσε με τον μεγάλο τίτλο ΈΡΧΕΤΑΙ, καθώς και την φωνή του εθνάρχη Μακαρίου, ότι «Είμαι ο Μακάριος και είμαι ζωντανός», λίγους μήνες νωρίτερα.

     Ας έρθουμε όμως στο περιοδικό ΕΠΟΧΕΣ, αυτό το πολύτιμο από πλευράς ύλης περιοδικό, που εξέδωσε ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός του Χρήστου Λαμπράκη, με την εξαιρετική πλειάδα των συνεργατών του, που η δική μου γενιά, η γενιά του 1980, συναντούσε στα γνωστά παλαιοπωλεία της εποχής, και αν ήταν τυχεροί οι άνθρωποι που διάβαζαν και ασχολούνταν συστηματικότερα με τα λογοτεχνικά πράγματα, αγόραζε σε χαμηλή τιμή-τότε δραχμές-το κάθε τεύχος. Το περιοδικό ΕΠΟΧΕΣ, όπως έχουν σημειώσει άλλοι ερευνητές αρμοδιότεροι εμού, ήταν το περιοδικό της κρίσιμης εκείνης δεκαετίας (1960), που βρίσκονταν στο «αντίπαλο» πολιτικά και ιδεολογικά στρατόπεδο του γνωστού περιοδικού της κομμουνιστικής αριστεράς ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ. Το ένα, εξέφραζε τον αστικό χώρο-της γενιάς του 1930-και την πολιτισμική ιδεολογία και φιλοσοφία του, το άλλο, ήταν ένα «καθαρά» ιδεολογικό περιοδικό, που εξέφραζε τις ποικίλες τάσεις και φωνές της κομμουνιστικής ιδεολογίας και πολιτικής, τόσο στον χώρο της κοινωνίας όσο και στο χώρο της τέχνης. Ασφαλώς, η ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ υποστήριζε όπως εύκολα μπορεί να διακρίνει κανείς αν την ξεφυλλίσει, τα τότε κομμουνιστικά καθεστώτα, τα δορυφόρα κράτη της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης, της Μέκκας του Κομμουνισμού. Αν και υπάρχουν αρκετά θεωρητικά κείμενα γνωστών συγγραφέων, που μας φανερώνουν τις ιδεολογικές ρωγμές μέσα στον ίδιο χώρο της κομμουνιστικής αριστεράς και της εν σπέρματι αμφισβητήσεις, για το κατά πόσο λειτουργούσε η πολιτική και κοινωνική Δημοκρατία στα καθεστώτα αυτά, αλλά και στην ίδια την αχανή Ρωσία. Το «σοσιαλιστικό» οικοδόμημα, είχε αρχίζει να τρίζει από τα μέσα, και οι ελπίδες και τα όνειρα να διαψεύδονται παγκοσμίως, παρά τις αγνές προθέσεις των ελλήνων αδικαίωτων αγωνιστών. Από την άλλη πλευρά, των ανοιχτών κοινωνιών, της ελεύθερης οικονομίας, των ανοιχτών συνόρων, της ανεκτικότητας στην πολιτική, κοινωνική, θρησκευτική, ερωτική και της τέχνης διαφορετικότητα, έτσι όπως την εκφράζουν μέσα στην ροή και την αργή εξέλιξη της Ιστορίας οι Αστικές Κοινωνίες του Δυτικού Κόσμου, και ο πολύχρωμος πολιτισμός τους, οι διάφορες φιλοσοφικές ζυμώσεις, οι εξελίξεις των θετικών επιστημών, οι πολιτικές θεωρίες που αναφύονταν μέσα στο ίδιο το σώμα της αστικής δημοκρατίας από τις δυτικές κοινωνίες, σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα ξέχωρα, επαναστατικά κινήματα αμφισβήτησης, οι νέες σχολές στον χώρο της ποίησης, οι σύγχρονοι προβληματισμοί και πειραματισμοί στον χώρο του θεάτρου, οι μοντέρνες τάσεις στο πεδίο των εικαστικών τεχνών, τα νέα ρεύματα της κινηματογραφικής τέχνης, της τέχνης του χορού, της αρχιτεκτονικής, κλπ., έβρισκαν φωνή πρόσβασης για να κοινοποιήσουν τις αρχές τους, στα σύγχρονα περιοδικά της εποχής, όπως οι ΕΠΟΧΕΣ. Παλαιότερα, η αστική τάξη και η γενιά του 1930, είχε συμπαραστάτη το περιοδικό «ΤΑ ΝΕΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ» , στις ιστορικές αυτές δεκαετίες, το μεγάλου σχήματος περιοδικό ΕΠΟΧΕΣ, ήρθε να αναπληρώσει το κενό και να προσφέρει φωνή στα νέα ρεύματα όχι μόνο της τέχνης, αλλά και της φιλοσοφίας, της κοινωνιολογίας, της ιστορίας, όπως μας δείχνουν τα δεκάδες αφιερώματα του περιοδικού. Στα μετά την δικτατορία του 1967 χρόνια, ένα παρόμοιο περίπου περιοδικό, ήταν το περιοδικό ΕΠΟΠΤΕΙΑ, με τα πολλά αφιερωματικά του τεύχη στον χώρο της φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας. Ένα καθαρά αντικομουνιστικό περιοδικό, που, έβρισκες όμως αναλύσεις πολιτικών και φιλοσοφικών θεμάτων, που δεν συναντούσες εύκολα σε άλλα έντυπα. Επίσης, το ολιγόχρονο περιοδικό ΔΟΜΗ, είχε παρόμοια όσον αφορά την τέχνη και την λογοτεχνία δομή, χωρίς να έχει πολιτικό χρωματισμό. Την ΔΟΜΗ, αν θυμάμαι καλά, την εξέδιδε επίσης ο Δημοσιογραφικός Οργανισμός του Χρήστου Λαμπράκη.

Ας δούμε τα περιεχόμενα των εξής τευχών:

• Τεύχος 1/Μάης 1963, δραχμές 20,  με διαστάσεις 20,5Χ 28.  Μηνιαία Έκδοση Πνευματικού Προβληματισμού και Γενικής Παιδείας. Διευθυντής: Άγγελος Τερζάκης. Σύμβουλοι: Γιώργος Σεφέρης, Κωνσταντίνος Θ. Δημαράς, Γιώργος Θεοτοκάς, Κώστας Σκαλιώρας, Λέων Β. Καραπαναγιώτης, Χρήστος Δ. Λαμπράκης.  Διεύθυνση Χρήστο Λαδά 3. Συνδρομές Ετήσιες: 220 δραχμές. Τυπογραφείο: Χ. Τσαρμπόπουλος, Βασιλέως Παύλου 106.

      Το περιοδικό περιέχει και πολλές ολοσέλιδες διαφημίσεις, και κοσμείται από ασπρόμαυρες φωτογραφίες γνωστών εικαστικών καλλιτεχνών.

-       Το τεύχος αρχίζει με την ιδρυτική ταυτότητα του περιοδικού. «Εκείνο που λιγότερο απ’ όλα χρειάζεται η ελληνική ζωή, είναι οι προγραμματικές δηλώσεις. Αντίθετα, είναι κοινή σήμερα η αξίωση για πραγματοποιήσεις χωρίς επαγγελίες……

-       Γιώργος Θεοτοκάς, Ο Σοβιετικός Πατριωτισμός

-       Έφη Ραυτοπούλου, Το «ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ» του DELACROIX

-       Ρόδη Ρούφου, Οι Μεταμορφώσεις του Αλάριχου

-       Boris Pasternak, CHOPIN

-       Στο τέλος της μελέτης, σε ξεχωριστό πλαίσιο, υπάρχει απόσπασμα, από το έργο «Διατριβαί» του Επίκτητου.

-       Hannah Arendt, Μαρξ, Κίρκεγκωρ και Νίτσε

-       Νίκος Κάσδαγλης, Βραχνάς

-       Πάλι στο τέλος του διηγήματος υπάρχει απόσπασμα από τον αρχαίο φιλόσοφο Επίκτητο.

-       Ακολουθούν οι σελίδες «Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ ΕΠΟΧΩΝ» Στο ζήτημα ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΗ, σε επιμέλεια του Αλέξη Δημαρά, απαντούν με κείμενά τους οι: Γεώργιος Ι. Κουρμούλης, ο Εμμανουήλ Κριαράς, Ο Α. Ν. Καλογεράς, ο Ευάγγελος Π. Παπανούτσος.

-       Ακολουθούν οι σελίδες ΧΡΟΝΙΚΑ, όπου παρουσιάζονται οι Σχολιασμοί της πολιτικής επικαιρότητας, Κατόπιν ο Άγγελος Τερζάκης αναφέρεται στις σελίδες ΘΕΑΤΡΟ, σε Θεατρικά Έργα, όπως αυτό του ρουμάνου θεατρικού συγγραφέα Ευγένιου Ιονέσκο κλπ. Ακολουθούν οι σελίδες Η ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ, Ο Γεώργιος Π. Σαββίδης, μας παρουσιάζει «δύο νέες εκδόσεις του Καβάφη». Ακολουθούν οι σελίδες Ο ΧΟΡΟΣ, το κείμενο Τέχνη και θέαμα το υπογράφει ο Χρ. Κληρίδης.

-       Ακολουθούν οι πλούσιες σελίδες για ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ

-       Ο Αλέξανδρος Αργυρίου, στο κείμενο με τον γενικό τίτλο «Ανατυπώσεις των Ελλήνων Υπερρεαλιστών», κρίνει τα ποιητικά βιβλία των: Ανδρέα Εμπειρίκου, ΠΟΙΗΜΑΤΑ: ΥΨΙΚΑΜΙΝΟΣ ΚΑΙ ΕΝΔΟΧΩΡΑ, εκδ. Γαλαξίας 1962. Οδυσσέας Ελύτης, ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ, εκδ. Γαλαξίας 1961, ΑΣΜΑ ΗΡΩΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΝΘΙΜΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΜΕΝΟ ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ, εκδ. Ίκαρος 1962, και Νίκος Εγγονόπουλος, ΜΠΟΛΙΒΑΡ, εκδ. Ίκαρος 1962

-       Ο Κώστας Στεργιόπουλος, κρίνει στο κείμενο «Μια προσωπική Μαρτυρία» την ποιητική συλλογή του Μανόλη Αναγνωστάκη, Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ, 3 εκδ. Θεσσαλονίκη 1962, και την συλλογή «Η ΕΛΑΦΟΣ ΤΩΝ ΑΣΤΡΩΝ» Αθήνα 1962 του ποιητή Νίκου Δ. Καρούζου, στο κείμενο με τίτλο «Ένας εγκόσμιος αναχωρητής».

-       Ακολουθούν οι κριτικές σελίδες για τον ΠΕΖΟ ΛΟΓΟ. Ο Γιώργος Θεοτοκάς στο κείμενο «Η προσφορά μιάς νέας πεζογράφου», κρίνει το βιβλίο της Μαρίας Γκούμα, Η ΓΥΑΛΙΝΗ ΩΡΑ, εκδ. Ίκαρος 1962. Ο Απόστολος Σαχίνης κρίνει δύο πεζογραφικά βιβλία στα κείμενα του, στο «Ένα σύγχρονος συγγραφέας» μας μιλά για το βιβλίο Η ΤΥΦΛΟΜΥΓΑ εκδ. Δίφρος 1962 του Αλκιβιάδη Γιαννόπουλου, και στο δεύτερο κείμενό του με τίτλο «Από τη συγκίνηση στην αντικειμενική τέχνη» το βιβλίο της Γαλάτειας Σαράντη, ΧΡΩΜΑΤΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ, εκδ. Γεωργίου Φέξη 1962. Τέλος, ο μυθιστοριογράφος Σπύρος Πλασκοβίτης, στο κείμενό του με τίτλο «Το πνευματικό στοιχείο στην πεζογραφία» παρουσιάζει το μυθιστόρημα του Παύλου Παπασιώπη, Η ΑΙΘΟΥΣΑ, Θεσσαλονίκη 1962.

-       Η Έλλη Λαμπρίδη, σε ένα εκτενές κείμενό της, μας παρουσιάζει στο «Υπάρχει επαγωγή στην επιστήμη;», το φιλοσοφικό μελέτημα του Karl Popper, THE LOGIK OF SCIENTIFIC DISCOVERY (Hutchinson 1960).

-       Στο τομέα της ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ, η Βάννα Χατζημιχάλη, μας παρουσιάζει το γαλλόφωνο έργο των F. CHAPOUTHIER, P. DEMARGNE, A. DESSENE: FOUILLES EXECUTEES A MALLIA, 4e RAPPORT, EXPLORATION DU PALAIS (Paris 1962).

-       Στις σελίδες του ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ, ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, στο κείμενό του «Ο νεορεαλισμός κι η πραγματικότητα» μας μιλά για την εργασία του Andre Bazin, QU’ EST-CE QUE LE CINEMA? IV. UNE ESTHETIQUE DE LA REALITE: LE NEOREALISME (Les Editions du Cerf, Paris 1962).

-       Ο Λέων Β. Καραπαναγιώτης, κρατά την σελίδα ΔΕΛΤΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ.

-       Ακολουθεί το ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

-       Ακολουθούν οι σελίδες ΧΤΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ

-       Οι συνεργάτες του τεύχους (μικρά βιογραφικά στοιχεία για τους συμμετέχοντες στο τεύχος)

-       Στην σελίδα 84 δημοσιεύονται οι ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ

-       Έχουμε, τον σκιτσογραφικό σχολιασμό του μετρ Κώστα Μητρόπουλου, και

-       Το τεύχος κλείνει, με τις σελίδες Η ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΕΨΗ, που ο Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος, κάνει εισήγηση και εκλογή κειμένων από το έργο του αρχαίου ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ. Σε παράφραση κειμένου του Σ. Δέλτα.

Όπως βλέπουμε από αυτήν την σύντομη καταγραφή του πρώτου τεύχους του περιοδικού ΕΠΟΧΕΣ, το τεύχος είναι αρκετά πλούσιο σε ύλη, έχει σημαντικούς για τις δεκαετίες εκείνες αλλά και μεταγενέστερα, συγγραφείς, μελετητές, δοκιμιογράφους, κριτικούς, επιστήμονες, όπως ο πεζογράφος Σπύρος Πλασκοβίτης, που μας έδωσε στα κατοπινά χρόνια, σημαντικά του μυθιστορήματα,-ασχολήθηκε και με την πολιτική τα μετά την δικτατορία χρόνια- ο ποιητής, δοκιμιογράφος και καθηγητής πανεπιστημίου Κώστας Στεργιόπουλος, που μας πρόσφερε τις εργασίες του για τον ποιητή του μεσοπολέμου και δοκιμιογράφο Τέλλο Άγρα, που τον αναστήλωσε. Ο κριτικός Απόστολος Σαχίνης, που μας έχει δώσει την σημαντική σειρά «Οι Πεζογράφοι μας» μια σειρά βιβλίων που εξετάζονται τα ρεύματα, οι σχολές, οι συγγραφείς και τα έργα πεζογράφων της εποχής μας, ξένων και ελλήνων. Ο ιστορικός της λογοτεχνίας Αλέξανδρος Αργυρίου, που μας άφησε πολύτιμη παρακαταθήκη, εκτός από τις μελέτες του, την πολύτομη Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Ένα τιτάνιο έργο αποδελτίωσης εφημερίδων, περιοδικών και έργων, και που, ετοίμαζε και έναν επιπλέον τόμο για να την ολοκληρώσει, αλλά τον πρόλαβε το μοιραίο. Τέλος, ο γνωστός σε όλους μας Χιώτης Γιώργος Θεοτοκάς, μια εμβληματική μορφή της Γενιάς του 1930, με πλούσιο πεζογραφικό και δοκιμιακό έργο. Και φυσικά, ο πεζογράφος και άνθρωπος του Θεάτρου Άγγελος Τερζάκης, αυτός ο άοκνος διανοούμενος και στοχαστής, που το βιβλιοπωλείο και οι εκδόσεις των Φίλων του ποιητή και εκδότη Κώστα Τσιρόπουλου, έχει εκδώσει σημαντικά του στοχαστικά έργα, καθώς και οι εκδόσεις Εστία, μυθιστορήματά του. Η γνωστή φιλόσοφος και μαθήτρια του σκοτεινού φιλόσοφου Μάρτιν Χάιντεγκερ, μας αποκαλύπτει το βάθος της σκέψης της με το δοκίμιο που δημοσιεύεται στις σελίδες του περιοδικού. Από τις τελευταίες ελληνικές εκδόσεις των έργων της, είναι και το δοκίμιο «περί βίας». Ωραίο είναι και το κείμενο του Ρώσου ποιητή και πεζογράφου Μπωρίς Πάστερνακ για τον Φρειδερίκο Σοπέν. Ποιήματα του Πάστερνακ έχει μεταφράσει και ο ποιητής Γιώργος Κοροπούλης. Οι περισσότεροι θυμούνται την κινηματογραφική εκδοχή του μυθιστορήματος «Δόκτωρ Ζιβάγκο» με τον αιγύπτιο ηθοποιό Ομάρ Σαρίφ.

Τέλος, από τον πνευματικό κόσμο του Πειραιά, ξεχωρίζει η γραφή του γνωστού μας Εμμανουήλ Κριαρά, και εκείνη του φιλόσοφου και στοχαστή και γενικού διευθυντή του Υπουργείου Παιδείας, επί Κυβερνήσεως Ενώσεως Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, του γνωστού Ευάγγελου Παπανούτσου, με πλούσιο συγγραφικό έργο στο ενεργητικό του, ιδιαίτερα οι μεγάλοι του ογκώδεις τόμοι για την Αισθητική, την Ηθική και τις επιφυλλίδες του στις εφημερίδες, που εξέδωσε από τις εκδόσεις Φιλιππότη, και που αν θυμάμαι σωστά, ένα θέμα των πανελλαδικών εξετάσεων στα μετά την μεταπολίτευση χρόνια ήταν παρμένο από τον Πειραιώτη διανοούμενο και στοχαστή. Αλλά και η γυναικεία γραφή της Έλλης Λαμπρίδης, μας πληροφορεί για τον φιλόσοφο της «Ανοιχτής Κοινωνίας και των εχθρών της», όπως γνωρίσαμε το έργο από τις εκδόσεις Δωδώνη.

• Τεύχος 2/6, 1963, περιέχει τα εξής:

-Μανόλης Ανδρόνικος, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

-Κείμενο του Γάλλου φιλόσοφου MONTAIGNE,

-Tibor Dery, ΑΠΟΔΟΣΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ, η μετάφραση είναι της Κορίνθιας ποιήτριας Λίνας Κάσδαγλης, και η εικονογράφηση του κειμένου του Στ. Ορφανίδη.

-Ο Γιώργος Θεοτοκάς γράφει το κείμενο Η ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

-Η Ποιήτρια από την Θεσσαλονίκη Ζωή Καρέλλη, μας δίνει το δοκιμιακό της γραπτό ΝΥΞΕΙΣ (Το καβαφικό ιδίωμα).

-Bertrand De Jouvenel, ΣΧΟΛΙΑ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΕΝΓΚΕΛΣ, η μετάφραση του πολιτικού αυτού δοκιμίου είναι του μεταφραστή και συγγραφέα Άρη Αλεξάνδρου.

-Γιώργος Σισιλιάνος, ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠ’ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

-Erwin Schrodinger, Η ΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΜΑΣ

-Συνεχίζεται η έρευνα του περιοδικού ΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΗ, σε επιμέλεια του Αστέρη Στάγκου. Απαντά η σπουδάζουσα Νεολαία

-Ακολουθούν οι σελίδες ΧΡΟΝΙΚΑ

-η συγγραφέας Μιμίκα Κρανάκη μας μιλά για «Γύρω από την «Αθάνατη» του Ρόμπ Γκριγέ

-ο ποιητής και μεταφραστής Αντώνης Δεκαβάλλες υπογράφει το κείμενο «Το θέατρο έξω από το Μπρόντγουαίη» στις σελίδες ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ.

-Ο Κωνσταντίνος  Ι. Δεσποτόπουλος μας μιλά για την «Πολιτική φιλοσοφία και Πλάτων»

- Η συγγραφέας Μαργαρίτα Δαλμάτη, υπογράφει το δοκίμιο «Μουσική και ποίηση στον Καβάφη»

-Υπάρχει το κείμενο «Η Τραγωδία στην Οθόνη» του σκηνοθέτη Μιχάλη Κακογιάννη, και άλλα κείμενα.

     Δυστυχώς, το τεύχος που έχω, είναι κακέκτυπο, και έτσι δεν μπορώ να αναφέρω τους άλλους συνεργάτες και τα βιβλία που σχολιάζονται.

Όπως βλέπουμε και σε αυτό το τεύχος, η ύλη είναι πλούσια πολύπλευρη και ποικίλη.

     Από το σημαντικό αυτό περιοδικό κατόρθωσα να βρω στο εμπόριο τα περισσότερα τεύχη του,-αν εξαιρέσουμε τα δύο κακέκτυπα-, το τελευταίο τεύχος του είναι το νούμερο 48, τον Απρίλιο του 1967. Το περιοδικό έκλεισε η δικτατορία. Στο τελευταίο αυτό τεύχος, ο ποιητής Τάκης Σινόπουλος, παρουσιάζει το βιβλίο του Πειραιώτη ποιητή Στέλιου Γεράνη, «Ο χορός των χρωμάτων» εκδόσεις Φέξη 1964, και ο καθηγητής, ιστορικός της λογοτεχνίας και λαογράφος Μιχάλης Μερακλής, αναλύει το βιβλίο του Αλέξανδρου Σχινά, «Αναφορά περιπτώσεων», Αθήνα 1966. Υπάρχουν και τα κείμενα του Μάρκου Αυγέρη και η απάντηση του Κώστα Στεργιόπουλου, για την ποιήτρια Γιολάντα Πέγκλη. Στο ίδιο τεύχος, ξεχωρίζει το κείμενο του Boris Kouznetsov, «ΑΙΝΑΣΤΑΙΝ ΚΑΙ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΒΣΚΗ». Επίσης, το κείμενο του Ζήσιμου Λορεντζάτου «Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ Β. ΚΟΥΓΙΕΑΣ ΚΑΙ Η ΜΕΣΑ ΕΛΛΑΔΑ». Το δεύτερο μέρος του Jan Kott, «ΑΜΛΕΤ ΚΑΙ ΟΡΕΣΤΗΣ», Καθώς και το σύντομο αλλά καίριο κείμενο του ιστορικού Δημήτρη Κιτσίκη, «ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΠΟΒΑΛΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ» ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ, 1930-1934».

     Εύχομαι, η Κυριακάτικη εφημερίδα «Το Βήμα», να μας χαρίσει τα τεύχη του περιοδικού, ώστε να έχουν οι νεότεροι την τύχη να μελετήσουν τα κείμενά του περιοδικού, και να αποδελτιώσουν την ύλη του, ώστε να γνωρίσουν τα πνευματικά και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα των πνευματικών ανθρώπων, της κρίσιμης πολιτικά εκείνης εποχής. Μιας περιόδου, όπου δυστυχώς, η Τέχνη, στην ευρύτερη σημασία του όρου της και με την όποια βαρύτητά της στις συνειδήσεις των ανθρώπων, δεν κατόρθωσε να αποσοβήσει την στρατιωτική δικτατορία. Την τελευταία στρατιωτική επέμβαση του στρατού στην ελληνική πολιτική σκηνή.

     Ζώντας την εβδομάδα αυτή, τον ένδοξό μας Βυζαντινισμό κατά τον Αλεξανδρινό, αναμένουμε την περιφορά του ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ. Σαν μια μικρή οφειλή σε όλους αυτούς, που πότισαν με το αίμα τους την ανθοφόρα γη αυτή, για να είμαστε εμείς ελεύθεροι να γιορτάζουμε και να πανηγυρίζουμε κάτω από τα μυροφόρα  άνθη των Πασχαλιών. Είτε παγανιστική ορθοδοξία, είτε ορθόδοξος παγανισμός, η ιστορική πορεία του ελληνισμού είναι ενιαία και μία. Η κοινή ψυχή του γένους των Ελλήνων, με τα πολλά φουρτουνιασμένα ρυάκια μέσα στην Ιστορία της.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, Ω, Γλυκύ μου Έαρ…