Το περιοδικό ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΡΕΥΜΑΤΑ

 Αντίθετα ρεύματα 

 

Με αυτόν τον τίτλο κυκλοφορεί και φέρνει τα νερά πάνω κάτω νερά, το περιοδικό  Αντίθετα ρεύματα που γεννήθηκε στη Χαλκίδα και διανέμεται στην Ελλάδα και γιατί όχι και εκτός Ελλάδας. Στα χέρια μας κρατάμε το Νο 3 του Ιανουαρίου 2022. 

Στην Συντακτική Επιτροπή βρίσκονται άνθρωποι με αγάπη για τα γράμματα και ζήλο, με λατρεία για την πόλη και τον μύθο της, με την Αυλίδα πλάι τους  που από τον καιρό της Ιφιγένειας φυσάει πλέον καλά αλλά και ανάποδα, εξ ου και τα Αντίθετα ρεύματα.  Όμως, πριν μπούμε στα αναλυτικά, ας πούμε τα ονόματα των δημιουργών: Λεωνίδας Ιωαννίδης, Άγγελος Μαντάς, Σούλα Παπαγεωργοπούλου και Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, την επιμέλεια έχει ο Μανώλης Μ. Στεργιούλης. Τον Σχεδιασμό του εξωφύλλου έχει ο Κωνσταντίνος Ιωαννίδης, τη φωτογραφία του εξωφύλλου την έκανε ο Νικόλας Ιωαννίδης, τα διαχωριστικά ο Κώστας Παππής –Γεωργίου, τα σκίτσα στις σελίδες 17 και 29 ο Πέτρος Χριστούλιας, την έκδοση έχουν αναλάβει οι εκδόσεις  Κοράλλι (Πατησίων και Πολυτεχνείου 1, 10433, Αθήνα) και γράφουν σ’ αυτό δεκαπέντε έγκριτοι επιστήμονες, λογοτέχνες και  όσοι αγαπούν τα Γράμματα και τα νερά της Χαλκίδας. 

Λίγα χρόνια πριν, στη Χαλκίδα κυκλοφορούσαν τα Νεφούρια που ήταν δηλαδή ο πρόγονος των Αντίθετων Ρευμάτων τα οποία με απλά λόγια είναι οι γαλαξιακοί στροβιλισμοί των αντιθέτων ρευμάτων του πορθμού. Τα παράξενα αυτά νερά κάθε έξι ώρες αλλάζουν προσανατολισμό και, όπως νομίζω, ταιριάζουν απολύτως σε όλους τους Έλληνες, γενικώς στους Ευβοείς, ειδικώς στους Χαλκιδαίους και οπωσδήποτε στους Γιάννη Σκαρίμπα και Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο  που επήλυδες στον τόπο των παράξενων νερών, εγκαταστάθηκαν και κοίταζαν πέρα δώθε την κίνηση.

Είπα κίνηση κι αμέσως διάβασα το κείμενο του Λεωνίδα Ιωαννίδη ο οποίος συνάντησε τον «Ο, τον ίδιο» (υποθέτω τον Γιάννη Σκαρίμπα) που του παραπονιόταν ότι η πόλη άλλαξε, είναι αόρατη και πέρα από τη Σουβάλα δεν αναγνωρίζει τίποτα. Βλέπει, λέει στον δρόμο, (ποιος από τους δυο;) τον κ. Μαριάμπα, τον κ. Πιττακό, τον κ. Σουρούπη και άλλους… Κι εμείς οι αναγνώστες, αισθανόμαστε ότι διαβάζουμε τους Νεκρικούς διαλόγους σε σκαριμπική εκδοχή. Και τι είναι αυτά με την αόρατη πόλη;;; 

Το πνεύμα του «Κυρίουουου» φαίνεται πως έχει επηρεάσει τους πάντες ακόμα και εμένα που τις είδα εκείνες τις «τρεις άδειες  καρέκλες» που κάθονταν εκείνες οι τρεις ανύπαρκτες  κυρίες που είχαν βγει από την ταπετσαρία!!!

Η Συνομιλία με τον άξιο ποιητή της γενιάς του ’70 Αντώνη Φωστιέρη ρίχνει φως στα περί κανόνων και θεωρίας, τρόπου θέασης και αφομοίωσης των πραγμάτων, περί ταλαντώσεως της κριτικής ανάμεσα στα δύο άκρα, μεταξύ υποκειμενισμού και ανατομίας, περί του καλά έκανε και δεν ανακατεύτηκε με την κριτική, περί δημιουργίας σε νεαρά ή γηραιά ηλικία (όπως του τύχει καθενός), περί της θαυμασίας νήσου Αμοργού:

Αυτός ο βράχος με το αλάτι του/ Δεν είναι τόπος./ Χρόνος σου είναι./ Και το νερό του/ που σε ράντισε ασαράντιστο,/ Πρώτο μετά το αμνιακό./Κάτι αρμέγει μαύρο στ’ όνομά της / Α μ ο ρ γ ό ς ….

Ο Κωνσταντίνος Ιωαννίδης μιλάει για τη γάτα που άνοιγε τρύπες στο πανάκριβο γκαζόν του πανάκριβου σπιτιού που με τόσο κόπο είχε φτιάξει ο καλός μας φίλος… Έξω φρενών αυτός, αδιάφορη η γάτα, η οποία δεν κάτεχε από καταπάτηση χώρου, από ιδιοκτησία και από ανθρώπινο εγωισμό. Στο τέλος, τα κατάφερε η γάτα και «τον εξημέρωσε» και ζουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα. Αλλά υπάρχει και άλλο παράξενο. πρόκειται για ένα κλαδί που πήγε και φύτρωσε στη γλάστρα μιας τριανταφυλλιάς και μπλέχτηκε στη ρίζα της, κάπου εκεί στο Κέιμπριτζ. Ο φίλος με ωραίο σπίτι και παραλίγο γείτονας του Λόρδου Μπάιρον, ξερίζωσε το κλαδί και το πέταξε σχεδόν μέσα σε ένα κουβαδάκι. Για να μην πολυλογώ, εκείνο το έκθετο, παραπεταμένο και περιφρονημένο φυτό μεγάλωσε και ψήλωσε, έβγαλε και λουλούδια και μπιλάκια  και αποκαλύφθηκε ότι ανήκει σε αριστοκρατική γενιά. Το όνομά του είναι Salix Citerea και φτάνει τα 15 μέτρα ύψος. Σε λίγα χρόνια το σπίτι θα το θυμάται ο κόσμος από αυτό και μόνο το δέντρο… λέει ο εκριζώσας αλλά τώρα αγαπήσας το φυτό. Στην Αγγλία έχει μεγάλη σημασία η υψηλή καταγωγή, ξέρετε. Γι’ αυτό και εμένα μου θυμίζει την ιστορία του Έρνεστ στο έργο του Όσκαρ Ουάιλντ  The importance of being Ernest! 

     Θα   περάσω τώρα σε ένα θέμα που πολύ με σκανδαλίζει. Ο Πέτρος Χριστούλιας γράφει το κείμενο «Ο Σκαλκώτας κι εγώ». Ο αφηγητής είναι μαθητής της Β΄ στο Δημοτικό σχολείο και τριτοετής μαθητής στο βιολί, στο Δημοτικό Ωδείο Χαλκίδος, όπου φοίτησε και ο μέγας Νίκος Σκαλκώτας που, ενώ ήταν καμωμένος για τα μεγάλα και ωραία έργα, η άδικη αυτή του τύχη πάντα ενθάρρυνση και επιτυχία τον αρνήθηκε… Τον εμπόδισαν οι ευτελείς συνήθειες, οι μικροπρέπειες κι αδιαφορίες (των άλλων) και δεν άκουσε τον έπαινο του Δήμου και των σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε… λέω με καβαφικό πειραγμένο στίχο. Αλλά τα χρόνια πέρασαν και ο Σκαλκώτας βρήκε τη θέση του στο Πάνθεον των Μουσικών. Ειρήσθω εν παρόδω ότι το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τιμώντας τον, ονόμασε το έτος  2019 «Έτος Σκαλκώτα» και διοργάνωσε εκδηλώσεις προς τιμήν του, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 70 χρόνων από το θάνατό του.

Αλλά ας επιστρέψουμε στον Χριστούλια που ντύθηκε σαν γαμπρός μικρό παιδί για να υποδυθεί τον Σκαλκώτα, στην παιδική του ηλικία στη Χαλκίδα στις αρχές του 20^ου αιώνα, για ένα αφιερωματικό ντοκιμαντέρ. Στήθηκε λοιπόν μπροστά στην κάμερα και άρχισε να παίζει το κοντσέρτο σε Σι ύφεση του Reading, άτεχνα και φάλτσα. Ωστόσο, ο σκηνοθέτης δεν έδειξε ενοχλημένος. Το παιδί όμως ήταν λυπημένο γιατί δεν έπαιξε καλά. Δυο χρόνια μετά κλήθηκε με τους γονείς του να παρακολουθήσουν το ντοκιμαντέρ και εκεί ανακάλυψε πως δεν ακουγόταν καθόλου το παίξιμό του αλλά το μουσικό χαλί που ο σκηνοθέτης είχε επιλέξει το παιδί ήταν απλώς η φιγούρα. Ούτε ο ίδιος ο Σκαλκώτας μικρός ήταν, ούτε η μουσική του άλλου παιδιού ακουγόταν. Αυτό μας θυμίζει τη Μαρία Κάλλας όταν σκηνοθέτησε τη ζωή της ο Τζεφιρέλι (Kallas for ever) τότε που το άστρο της είχε γείρει και μοντάρισε τη φωνή της από προγενέστερη ηχογράφηση. Όταν το είδε και το άκουσε η μεγάλη ντίβα – η Φανή Αρντάν στη ταινία, γοητεύτηκε, αλλά αμέσως μετά είπε: αυτό είναι απάτη. Δεν τραγουδάω πια έτσι∙ και ζήτησε από τον σκηνοθέτη να καταστρέψει την ταινία. 

Έτσι είναι η τέχνη του κινηματογράφου… Σε ανασταίνει πιο νέο, πιο όμορφο, πιο κομψό∙ όλα είναι πιο, αλλά όλα είναι ψεύτικα. Και ο αφηγητής τελειώνει; «Εγώ … μπορούσα να περπατώ σαν ένας ηθοποιός που έπαιξε το ρόλο του στη δημιουργία μιας επιτυχημένης ψευδαίσθησης, χωρίς να χρειάζεται να μετατραπεί και σε καμιά σπουδαία προσωπικότητα».

Η Κατερίνα Νοτοπούλου μπαίνει στο τραίνο στο Μοναστηράκι. Κάθεται απέναντι από μια κοπέλα με όλα απάνω της ψεύτικα υπερβολικό μακιγιάζ, μαλλιά, νύχια… Στα Άνω Πατήσια μπαίνει ένας σκύλος. Ένα παιδάκι παίζει  φάλτσο ακορντεόν, ενώ εκείνη στα ακουστικά της ακούει Χατζιδάκι: «Κάθε δρόμος έχει μια καρδιά για τα παιδιά» (αμ, δεν έχει). Το τραίνο σταματάει γιατί κάποιος είχε γίνει  Άννα Καρένινα. Ο σκύλος, εκεί, την ακολουθεί. Εκείνη του λέει: «Θα γυρίσω σε μια ώρα ακριβώς στο ίδιο σημείο για την επιστροφή». Εκείνος «γνέφει ένα “γουφ” … σταματά και με ακολουθεί μόνο με το βλέμμα, μέχρι να στρίψω στη γωνία. Συνεννοηθήκαμε. Ή και όχι». Εγώ, νομίζω πως συνεννοηθήκανε και πολύ καλά μάλιστα. Οι άνθρωποι μπορεί να σε γελάσουν, το σκυλί όχι. Είναι πιστό στο ραντεβού του.

Ο Αναστάσιος Στέφος εμβριθής φιλόλογος και αρχαιολάτρης, γράφει για το χάλκινο άγαλμα του Διός ή Ποσειδώνος του Αρτεμισίου που ανασύρθηκε το 1921από το ακρωτήριο του ευβοϊκού. Και το κείμενο μας παρέχει όλες τις πληροφορίες: ύψος 2.09 μ., σπουδαίου γλύπτη του 460 π.χ., αυστηρού ρυθμού, και διάπλαση κορμού, στάση, θαυμάσια κίνηση, διασκελισμός. Βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο και αντίγραφό του στο Υπουργείο Παιδείας. Αλλά και στην παραλία Πευκίου Ιστιαίας. Ο Θεός του Αρτεμισίου. Εκεί έγινε και η ναυμαχία Ελλήνων και Περσών το 480 π.Χ. που μας ιστορεί ο Ηρόδοτος. Εκεί και ο ναός της Προσηώας Αρτέμιδος, θρησκευτικό κέντρο της Βόρειας Εύβοιας, όπου και πολλές αρχαιότητες. Περί αυτών γράφει ο Γεώργιος Δροσίνης στο έργο του Αγροτικές Επιστολές που διεξοδικώς έχει μελετήσει ο Αναστάσιος Στέφος. Λένε πως υπήρχε και άγαλμα της θεάς Αγροτέρας.  Εκεί χορευόταν ο πυρρίχιος προς τιμήν των ευκλεών Αρτεμισιομάχων. 

Ο Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος μας μιλάει για τις δικές του «αρμυρισμένες φαντασίες», αγναντεύει «το χάρμα δώρο που ονομάζεται Βόρειος Ευβοϊκός», όπου λέει ότι τυχαίνει να δει τον καπετάν Βατίκαλο (που μας άφησε στις 3 Μαρτίου 2021), τον καλό φίλο και θεολόγο συνάδελφο «να τιμονίζει το σκάφος του όχι προς τα Βάτικα, αλλά προς τη Γραμμή του Ορίζοντος, συνοδευμένος από τις ευχές» της οικογένειάς του και «των φίλων που γνώρισαν από κοντά την δίχως έπαρση λεβεντιά του». Να το πάλι το θαύμα όπως ξέρει να δημιουργεί ο αειθαλής μας Ν.Δ.Τ. 

Όλα τα κείμενα του περιοδικού είναι πολύ ωραία, το καθένα με τη γοητεία του και την πρωτοτυπία του. 

Με ειλικρινή αισθήματα, ευχόμαστε να μακροημερεύσουν τα Αντίθετα Ρεύματα και να συνεχίζουν να μας προσφέρουν τέτοια έξυπνα, ευχάριστα, πρωτότυπα, αληθινής ψυχαγωγίας κείμενα.       

 

           Ανθούλα Δανιήλ, 13/2/2022

 

Ευχαριστώ την Ανθούλα Δανιήλ για το κριτικό σημείωμά της στα Λογοτεχνικά Πάρεργα, για το περιοδικό «ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΡΕΥΜΑΤΑ», που μας έρχεται από τα χώματα του Γιάννη Σκαρίμπα, του Νίκου Δ. Τριανταφυλλόπουλου και άλλων σημαντικών δημιουργών και καλλιτεχνών. Τελευταία της εργασία το «Ψηφιδωτό προπάντων» εκδόσεις Νίκας/ Ελληνική Παιδεία 2021