Χριστόφορος Μηλιώνης, Περί παίδων αγωγής

 

            Π Ε Ρ Ι  Π Α Ι Δ Ω Ν   Α Γ Ω Γ Η Σ

του Χριστόφορου  Μηλιώνη

εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 1997, σ. 26

      Από τον καιρό που «αποσύρθηκα» από την εκπαίδευση, σπάνια γυρνώ να κοιτάξω πίσω μου. Γι’ αυτό και ελάχιστα απασχόλησα αυτή τη στήλη με θέματα εκπαιδευτικά. Και όχι πως έριξα μαύρη πέτρα. Αλλά δεν θέλω να το κάνω σαν τους παλιούς γυμνασιάρχες που, μετά τη συνταξιοδότησή τους, περνούσαν κάθε πρωί να πιούνε τον καφέ τους «στο γραφείο τους», ώσπου γινόντουσαν βαρετοί. Καλό είναι αυτές οι σχέσεις να μην κακοφορμίζουν.

          Αλλά όπως και να το κάνεις, τριάντα χρόνια δεν φεύγουν  από πάνω σου μ’ ένα σφουγγάρι. Είναι κι οι τελευταίες «μεταρρυθμίσεις» που σε προκαλούν και δεν σ’ αφήνουν ν’ αγιάσεις. Που όλο κυοφορούνται και πάλι οπισθοδρομούν. Που όλο αναγγέλλονται και όλο ανακαλούνται, για να εμφανιστούν ξανά μεταλλαγμένες.

          Εκείνο, λοιπόν, που μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση μέσα σ’ αυτή τη βαβούρα είναι ότι όλος ο «προβληματισμός» αρμοδίων και αναρμοδίων περιστρέφεται γύρω από θέματα διαδικαστικά, θα τα έλεγα; Πώς θα περνάνε οι μαθητές από τάξη σε τάξη, πώς και πόσες φορές θα εξετάζονται, πώς θα είναι διατυπωμένες οι ερωτήσεις ώστε να ασκούν την κρίση και όχι τη μνήμη (τι πρωτότυπος προβληματισμός!), πώς θα μπαίνουν στα Πανεπιστήμια. Δεν λέω, πρέπει κι αυτά να ρυθμιστούν.

          Όμως ούτε λέξη για θέματα αγωγής; Πού βρίσκεται- υποθέτω-στον πυρήνα της Εκπαίδευσης;

          Εντύπωση μου έκανε η απάντηση μιας κυρίας-όχι ανώνυμης-στην τηλεόραση, που όταν την ρωτήσανε «τι θα θέλατε να μάθει το παιδί σας στο σχολείο», απάντησε με έκδηλη ικανοποίηση για την ευφυΐα της: «Να μάθει πώς να μαθαίνει!». Τι είδους άνθρωπος θέλει να βγει από το σχολείο, αυτό δεν φαινόταν να την απασχολεί. Αλλά και ποιόν απασχολεί; Δεν ξέρω κανένα φροντιστήριο που να υπόσχεται την παροχή πρόσθετης βοήθειας σε θέματα αγωγής.

          Ξέρω τι θα μου αντιτάξετε: Την αγωγή σήμερα δεν την παρέχει το σχολείο. Διαφωνώ βέβαια, αλλά εντάξει, ας το δεχτώ, και μάλιστα σ’ αυτήν την απόλυτη διατύπωση

          Μπαίνει όμως τότε το επόμενο ερώτημα: Ποιος, σήμερα, την παρέχει; Η οικογένεια μήπως με τους πολυάσχολους γονείς και τους δεσμούς που γίνονται ολοένα και χαλαρότεροι; Οι καφετέριες, όπου καραδοκούν τα βαποράκια; Μήπως η τηλεόραση που περιφέρει τον φακό από έγκλημα σε έγκλημα, με τους εκφωνητές που αγωνίζονται να «μεταφέρουν το κλίμα»- της παράνοιας ή της σήψης-μέσα στα σπίτια μας; Ή τα δεκάδες ιλουστρασιόν έντυπα που περιέχουν τα πάντα σε προκλητικές εικόνες εκτός από οδοδείχτες; Πινακίδες δηλαδή που να δείχνουν τον σωστό δρόμο.

          Δικαίωμά σας βέβαια να ρωτάτε τι σημαίνει σωστός δρόμος κ.λπ. Όμως μην έρχεστε ύστερα και διαμαρτύρεστε για την έλλειψη αξιών και τα παρόμοια. Και μη μιλάτε για κοινωνία παρακμής. Και, τελικά, μη διαμαρτύρεστε όταν τα καρφιά, όπου κάθεστε, αρχίζουν να σας τρυπούν τα πισινά. Όλα εδώ πληρώνονται.

          Ο Χριστόφορος Μηλιώνης είναι φιλόλογος και πεζογράφος.

Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ Παρασκευή, 17/10/1997, σελ. 6 της σελίδας «Πανόραμα».

Επιφυλλίδες

Χριστόφορος Μηλιώνης, (Περιστέρι Πωγωνίου του νομού Ιωαννίνων 1932- Αθήνα 5/1/2017).

      Συμπληρώθηκαν στις 5 Ιανουαρίου του 2025 οκτώ χρόνια από την απώλεια του πεζογράφου, δοκιμιογράφου, διηγηματογράφου, μεταφραστή και φιλόλογου Χριστόφορου Μηλιώνη. Ο Χριστόφορος Μηλιώνης υπήρξε μία από τις σημαντικές συγγραφικές φωνές της Β’ Μεταπολεμικής Γενιάς. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και σταδιοδρόμησε ως καθηγητής, γυμνασιάρχης, λυκειάρχης και σχολικός σύμβουλος στην Μέση Εκπαίδευση σε Σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου (1957-1991). Υπήρξε μέλος της επιτροπής, μετά την μεταπολίτευση του 1974, η οποία σχεδίασε τα Σχολικά εγχειρίδια για το Γυμνάσιο και το Λύκειο, «Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» (1976-1983). Δραστήριος και παραγωγικός πεζογράφος, σημαντική και ενεργητική πνευματική παρουσία, με θετικές παρεμβάσεις στα εκπαιδευτικά κοινά, ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων. Διετέλεσε επίσης, μέλος της εκδοτικής ομάδας των λογοτεχνικών περιοδικών της περιοχής των Ιωαννίνων «Ενδοχώρα» (1959-1967) και «Δοκιμασία» (1973-1974). Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο Διηγήματος (1986) για το βιβλίο του «Καλαμάς κι Αχέροντας», με το Βραβείο του λογοτεχνικού περιοδικού «Διαβάζω» (2000) για «Τα φαντάσματα του Γιορκ» και Βραβείο πεζού λόγου από το «Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη» (2005). Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το (1954) με το διήγημά του «Για ένα δίκαννο» στο περιοδικό «Ηπειρωτική Εστία». Το πρώτο του βιβλίο κυκλοφόρησε το (1961) με τίτλο «Παραφωνία», έκτοτε, είτε με το όνομά του είτε χρησιμοποιώντας τα ψευδώνυμα Κωνσταντίνος Ζήκος, Χάρης Σέκερης, Φ. Μακαρίου, δημοσίευσε και κυκλοφόρησε σημαντικά έργα του από διάφορα είδη της γραφής. Μυθιστόρημα, Διήγημα, Νουβέλες, Δοκίμια και Μελετήματα, Μεταφράσεις αρχαίων κειμένων. Τα βιβλία του Χριστόφορου Μηλιώνη από την πρώτη στιγμή που είδαν το φως της εκδοτικής δημοσιότητας προσέχθηκαν, συζητήθηκαν από τους κριτικούς, αγαπήθηκαν από το αναγνωστικό κοινό, αποτιμήθηκε θετικά η πολύπλευρη συγγραφική παρουσία του. Πεζά του ανθολογήθηκαν και μεταφράστηκαν σε αρκετές ευρωπαϊκές και βαλκάνιες γλώσσες. Υπήρξε σεμνός και διακριτικός και πάντα καίριος στις πνευματικές και συγγραφικές του παρεμβάσεις. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά και μη περιοδικά και έντυπα, όπως «Γράμματα και Τέχνες», «Η Λέξη», «Το Δέντρο», «Νέα Πορεία», «Ηπειρωτική Εστία», «Κυπριακά Χρονικά», «Ελίτροχος», «Αντί» κ. ά. Δημοσιεύματα και επιφυλλίδες του διαβάζουμε στις «Φιλολογικές σελίδες» της πρωινής εφημερίδας «Η Καθημερινή» και στην απογευματινή «Τα Νέα» από όπου μία επιφυλλίδα του αντιγράφουμε και αναδημοσιεύουμε στην ιστοσελίδα μας, θεωρώντας ότι τα λεγόμενα του πεζογράφου και εκπαιδευτικού Χριστόφορου Μηλιώνη διατηρούν και σήμερα την επικαιρότητά τους και την σημασία τους, τόσο για την εκπαιδευτική κοινότητα όσο και για την ελληνική κοινωνία και την αγωγή των παιδιών της. Σημαντικά ονόματα της κριτικής ελληνικής γραμματείας ασχολήθηκαν με το έργο του όπως: ο Αλέξης Ζήρας, ο Αλέξανδρος Κοτζιάς, η Ελισάβετ Κοτζιά, ο Αλέξανδρος Αργυρίου, ο Γιώργος Δ. Παγανός, ο Δημοσθένης Κούρτοβικ, ο Σπύρος Τσακνιάς, ο Παναγιώτης Μουλάς, ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου και πολλοί άλλοι. Τίτλοι λογοτεχνικών περιοδικών αφιέρωσαν το σύνολο των σελίδων τους στο έργο του. Ας μας επιτραπεί να αναφέρουμε ένα από τα μελετήματά του αυτό για «ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ» που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Σαββάλα το 2002. Ο Δ. Χ. Σκλαβενίτης συνέγραψε και επιμελήθηκε το βιβλίο «Χριστόφορος Μηλιώνης, Χρονολόγιο, εργογραφία, βιβλιογραφία, ανθολόγιο 1954-2002» από τις εκδόσεις Σοκόλη 2003. Πριν δύο χρόνια, οι εκδόσεις Αιγόκερως 2023, σε επιμέλεια του συγγραφέα και ομότιμου καθηγητή Ευάγγελου Γρ. Αυδίκου, εξέδωσαν τον σύμμεικτο τόμο (19 συμμετοχές παλαιότερων  και νεότερων συγγραφέων): «Χριστόφορος Μηλιώνης. Νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις στην πεζογραφία του». Της σειράς Δυτικά της Πίνδου. Γραφές για λογοτέχνες, Υπεύθυνος και επιμελητής σειράς: Ευάγγελος Γρ. Αυδίκος.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, 12/2/2025