ΤΑ ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ ΤΟΥ 1945 ΣΤΗ ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

 

Π Ε Ι Ρ Α Ι Ω Τ Ι Κ Α

ΧΡΟΝΙΑ 1945

Εφημερίδα Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

του Νίκου Ι. Χαντζάρα

Μέρος 3

«Η στήλη αυτή, μακριά από την πόλη κι’ από την ταραχή-φτερουγίζει σε χρόνους μακρυνούς και μας φέρνει κάτω από τα στοργικά φτερά της, λησμονημένες ιστορίες του αγαπημένου Πειραιά.

          Οι Πειραιώτικες αναμνήσεις με συγκινούν, όπως με συγκινούν οι αναμνήσεις από την μάνα μου. Δεν τις ξεχωρίζω πολιτικά. Τις παίρνω γυμνές, αχρωμάτιστες, αφατρίαστες. Ένα με ενδιαφέρει μονάχα, να θυμίζουν τον Πειραιά, τον αγαπημένο μου Πειραιά.». Ν. Ι. Χαντζάρας.    

      Αντιγράφω στο παρόν τρίτο σημείωμα τα ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ του δημοσιογράφου και ποιητή Νίκου Ι Χαντζάρα την πρώτη χρονιά του (1945). Όπως και στα δύο προηγούμενα σημειώματά μας γράψαμε, το Αρχείο του ποιητή βρίσκεται στο Ιστορικό Αρχείο του Πειραιά από όπου είτε φωτοτυπήσαμε τα φύλλα τετραδίου με τα επικαλυμμένα Χρονογραφήματα της εφημερίδας «Η Φωνή του Πειραιώς» είτε τα αντιγράψαμε με το χέρι σε δικά μας τετράδια κρατώντας τις σημειώσεις μας. Να επαναλάβουμε ότι το Αρχείο του Ι.Ν. Χαντζάρα δόθηκε από τον πειραιώτη δημοσιογράφο και πεζογράφο Χρήστο Λεβάντα. Βλέπε και προηγούμενο σημείωμα στα Λογοτεχνικά Πάρεργα. Διαμερισματοποιήσαμε τα Πειραιώτικα σε γενικούς θεματικούς κύκλους για ευκολότερη εξέτασή τους. Πχ. θέματα και ζητήματα του Οικογενειακού του κύκλου, συγγενικών του ατόμων. Θέματα που αφορούν τον Δήμο Πειραιά και αποφάσεις Δημοτικών αρχόντων και Δημοτικών Συμβουλίων. Θέματα Εκπαιδευτικά, όπως είναι τα Πειραιώτικα που διαπραγματεύονται τον πειραιώτη αρχαιολόγο και καθηγητή Ιάκωβο Δραγάτση διευθυντή του Γυμνασίου που φοίτησε ο Χαντζάρας στην εφηβική του ηλικία και μνημονεύει με σεβασμό και νοσταλγία. Παρά του γεγονότος ότι τον είχε αποβάλλει από την Εκπαίδευση ως Μαλλιαρό, υποστηρικτή δηλαδή της Δημοτικής γλώσσας και ούτω καθ’ εξής.

 Όπως είχαμε προαναφέρει το Αρχείο παρουσιάζει δυσκολίες στην ταξινόμησή του σε πτυχές του και σε σημεία του. Υπάρχουν σβησμένες ημερομηνίες δημοσίευσης των μονόστηλων ή δίστηλων ή τρίστηλων κειμένων, υπάρχουν αλλαγές τους ή διορθώσεις τίτλων τους, ονομάτων ημερών ή χρονολογιών. Εκτός από τον κεντρικό τίτλο ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ που στεγάζεται η πλειονότητάς τους, υιοθετούνται και άλλοι τίτλοι ως ενδιάμεσες ενότητες. ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ, ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ  όταν θέλει να μας εξομολογηθεί πιο ειδικά για πράγματα και συμβάντα του παρελθόντος, άτομα. Αλλάζει κάπως τη ρεπορταζίστικη δημοσιογραφική θεματολογία του και δίνει έναν περισσότερο προσωπικό τόνο στη γραφή του καθώς ενθυμείται τα παιδικά του χρόνια. Τα φύλλα είναι αριθμημένα από γραφομηχανή στην δεξιά πάνω πλευρά, όμως όπως διαπιστώνουμε, πάμπολλες φορές σβήνεται η πρώτη αρίθμηση και επαναριθμούνται τα φύλλα με το χέρι στο επάνω αριστερό μέρος ή αλλάζει τελείως η αρίθμηση. Αυτό σημαίνει ότι παλαιότερα- δεν γνωρίζω τουλάχιστον εγώ αν το έπραξε ο Χρήστος Λεβάντας αυτό στην δική του καταγραφή ή ο ίδιος ο ποιητής Ν. Ι. Χαντζάρας επιχείρησε να τα βάλλει σε μία τάξη ή να τα αναδιατάξει πριν τα διασώσει στα Τετράδιά του. Χρειάζεται προσοχή στην καταμέτρησή τους. Υπάρχουν και ελάχιστες διαφοροποιήσεις, λάθη τυπογραφικά (;) και στην «Επιλογή απ’ τα «Πειραιώτικα»» που συναντάμε στο βιβλίο-μελέτη του Χ. Λεβάντα, «Δύο Μορφές», εκδ. «Πειραϊκά Χρονικά», 1952, σελ. 71-74. Χρονιές 1945-1948. Βλέπε και προηγούμενο σημείωμα. Τις διαφοροποιήσεις που συνάντησα μεταξύ των φωτοτυπιών μου και του Χ. Λεβάντα τις επισημαίνω παρά κάτω. Από την άλλη στην εξέτασή μου απέφυγα να αντιπαραβάλλω τους αριθμούς των φύλλων του Αρχείου γιατί έχω και φωτοτυπίες-αντιγραφές που δεν έχουν πάνω χρονολογία ή τα στοιχεία τους συμπίπτουν με άλλες, είναι διπλά. Τα «ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ» αναγράφονται με κεφαλαία γράμματα-όπως και οι άλλοι τίτλοι, ενώ οι τίτλοι των Χρονογραφημάτων με μικρά ή έχουμε και περιπτώσεις μισές λέξεις με κεφαλαία και μισές με μικρά. Προτίμησα να υιοθετήσω την λύση των κεφαλαίων τίτλων στην ανάρτησή μου, αφού έτσι και άλλως η γλώσσα των δημοσιευμάτων είναι στο πολυτονικό της εποχής. Όταν ο τίτλος είχε και συνοδευτικό υπότιτλο τονισμένο με γραμμή από κάτω τον γράφω με μικρά. Στις περιπτώσεις που αλλάζει ο κεντρικός τίτλος και τα Κείμενα στεγάζονται σε άλλον, κάτω από τα στοιχεία βάζω αστερίσκο και εξηγώ τον λόγο. Όπου δεν υπάρχει αστερίσκος εννοούνται τα «ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ». Επίσης μέσα σε παρένθεση δίνω ενδεικτικές επεξηγήσεις για το τι περιέχει το θέμα, σε τι αναφέρεται.

          Θέλει χρόνο και ειδική εξέταση για να σχολιάσεις και να οργανώσεις τα «ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ» όταν μάλιστα έχουν τέτοια ποικιλία και κατηγορία οι θεματικές τους ενότητες. Τα Θέματα εξετάζονται με δημοσιογραφική ευσυνειδησία, σαφήνεια και νοσταλγική διάθεση. Ο Χαντζάρας δουλεύει με την αμφίδρομη μνήμη του, τις παλαιότερες ενθυμήσεις του βλέποντας την εικόνα της πόλης του που γεννήθηκε, μεγάλωσε, έζησε να αλλάζει και με τα συμβαίνοντα του παρόντος του βίου του χρόνου που παρεμβάλλονται στην αφήγησή του. Σε ότι σχεδόν αναφέρεται μας μιλά είναι αυτόπτης μάρτυρας γεγονότων και καταστάσεων. Παράλληλα ξεφυλλίζει παλαιές σελίδες του τοπικού τύπου των ετών που έγινε ο Πειραιάς Δήμος. Αναδιφεί παλαιά αρχεία, αναδημοσιεύει σελίδες παλαιών περιοδικών και εφημερίδων αναζητώντας στοιχεία και γεγονότα, παλαιούς τίτλους ημερολογιακών σημειώσεων και βιβλίων θέλοντας να οικοδομήσει την Ιστορική εικόνα του Πειραιά. Ανατρέχει και μας παρουσιάζει Δημοτικές αποφάσεις και διατάγματα για τον παλαιό Πειραιά. Μιλά για επιχειρήσεις, συνδικαλιστές, πρωθυπουργούς ευεργέτες της πόλης, βιομήχανους, ακούει ραδιόφωνο και εμπνέεται γράφοντας τα ρεπορτάζ του. Μας δίνει μικρούς καταλόγους ονομασιών πειραϊκών δρόμων, συμμαθητών, αποδελτιώνει παλαιά αρχεία αρχοντικών πειραιώτικων οικογενειών. Νοσταλγεί τους παιδικούς του φίλους, τους πειραιώτες ποιητές και λογοτέχνες, τους δημοσιογράφους που ξεκίνησαν μαζί από την «Φωνή», τον «Χρονογράφο». Δίνει τίτλους παλαιών εφημερίδων και εντύπων. Συνομιλεί στους Πειραϊκούς καφενέδες με φιλικά του πρόσωπα, λογοτέχνες του Πειραιά όπως ο Φαληριώτης Παύλος Νιρβάνας τον οποίο μνημονεύει συχνά και επαινετικά στα Κείμενά του, τον πειραιώτη ποιητή των Σκιών Λάμπρο Πορφύρα και απλούς καθημερινούς φτωχούς Πειραιώτες στις γειτονιές και στις συνοικίες που περιδιαβαίνει. Το βλέμμα του όμως πάντα είναι εστιασμένο στην περιοχή της Φρεαττύδας όπου βρίσκεται το σπίτι που μεγάλωσε, πέρασε τα παιδικά του χρόνια, έπαιξε και σεργιάνησε στις γύρω έρημες και πετρώδεις τοποθεσίες της, πρόλαβε τις Σπηλιές της που έβρισκαν καταφύγιο, κρύβονταν άτομα κυνηγημένα από τον Νόμο και την Αστυνομία Η περιοχή του Σταυρού και της εκκλησίας του Αγίου Βασιλείου είναι το κέντρο αναφοράς του. Στα μετέπειτα του βίου του επαγγελματικά και λογοτεχνικά χρόνια, διέμενε και σε άλλες περιοχές του Πειραιά μαζί με την οικογένεια της αγαπημένης του αδερφής Ελένης. Γλαφυρός ο τρόπος της γραφής, άλλοτε γενικός και άλλοτε λεπτομερειακά περιγραφικός, πάντα όμως μέσα στο πειραϊκό ιστορικό πλαίσιο της διαδρομής και εξέλιξης της Πόλης. Ύφος στρωτό, καθαρό, ας το επαναλαμβάνουμε γεμάτο νοσταλγικό κλίμα και αναπόληση, για αυτό που χάθηκε, την αθωότητα των παιδικών, περασμένων χρόνων. Πολλοί από αυτούς που μνημονεύει έχουν φύγει από την ζωή, άλλοι ζουν ακόμα και μας μιλά για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Τα επαγγέλματά τους, τις εμπορικές τους ασχολίες ακόμα και τα φαρμακεία που άνοιξαν. Θέση στα Χρονογραφήματά του έχει και η ανερχόμενη-τότε Αστική τάξη του Πειραιά, οι μεγαλέμποροι, οι υφαντουργοί όπως οι εργοστασιάρχες αδερφοί Ρετσίνα, οι μεγαλοδικηγόροι της γειτονιάς τους με τις επαύλεις τους και τον κοινωνικό τους περίγυρο. Στην αντιγραφή του έτους 1945 παρακάτω, θα αναγνωρίσουμε πολλά πειραϊκά ονόματα και καταστάσεις διαμόρφωσης του προσώπου της πόλης και του Δήμου του Πειραιά, Όλα δένουν, υφαίνονται με αγάπη, νοσταλγία, τρυφερότητα, διάθεση κατανόηση τους. Η ιστορική διαδρομή του Πειραιά και οι αλλαγές του χαρακτήρα της Πόλης και των Ανθρώπων της του Τοπίου της, των Χώρων της προβάλλουν με ανθρώπινο βλέμμα, μέτρο και διάθεση. Όλα περιγράφονται με τον καλύτερο τρόπο για το «καλό» και την όμορφη ανάμνηση της Πόλης. Η γραφή του είναι νοτισμένη μέσα στην Πειραϊκή υγρασία του αισθήματος του θαλάσσιου χώρου και των δημοτών.

     Δεν θέλησα να μπλέξω, να «βραχυκυκλωθώ» σε μία ερευνητική περιπέτεια τεκμηρίωσης αυτών που αναφέρονται στα δημοσιεύματά του, εξάλλου, ούτε πρόσβαση σε άλλα Αρχεία είχα και έχω πλέον, ούτε τις απαραίτητες ιστορικές και αρχαιολογικές γνώσεις διαθέτω ώστε να συμπληρώσω με τις σχετικές πραγματολογικές, ιστορικές και άλλες πληροφορίες και τεκμήρια τα λήμματα. Ούτε συλλέκτης είμαι για να συγκεντρώσω το απαραίτητο πρωτογενές υλικό και ντοκουμέντα. Γνωρίζω και κατανοώ το ιστορικό πλαίσιο και την ατμόσφαιρα του κληροδοτημένου παρελθόντος της Πόλης μας, του Πειραιά, όπως όλοι μας, από τις μαρτυρίες και τα ντοκουμέντα που μας έχουν διασωθεί σε ημερολόγια, περιοδικά, εκδόσεις πειραϊκών βιβλίων και μελετημάτων. Η χαρά είναι κοινή στο που ανήκουμε σαν Πειραιώτες ποιοί και ποιες καταστάσεις και συνθήκες διέπλασαν και την δική μας πορεία. Τι μας συνδέει με την Πόλη που μεγαλώσαμε και ζήσαμε, περπατήσαμε. Πώς η μικροιστορία μας συμβαδίζει αν δεν δε αφομοιώνεται από την μακροιστορία της Πόλης. Υπάρχει μία αχλή θρησκευτικότητας, για την ακρίβεια ανθρωπιστικής αντιμετώπισης και ερμηνείας των γεγονότων και των χαρακτήρων στο ύφος και τον χαρακτήρα της γραφής του Νίκου Ι.  Χαντζάρα, ακόμα και ο στοχασμός του προέρχεται από την μητρική αγωγή του της Υδραίας απλής μητέρας του, και ίσως από εκεί προέρχονται και οι κλίμακες της απαισιοδοξίας του. Ο Χαντζάρας δεν διάβαζε μόνο τα σχετικά με την Πειραιώτικη γραμματεία, ήταν ενήμερος και της πνευματικής παραγωγής και των ελλήνων λογοτεχνών και της ευρωπαϊκής διανόησης. Λειτουργικά μέσα στα Κείμενά του είναι στίχοι λαϊκών τραγουδιών, δημοτικών ασμάτων, και άλλων λογίων. Αναγνωρίζουμε όχι τυχαία τα ονόματα Γάλλων, του πατέρα της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ, του Ανδρέα Κάλβου, του Άγγελου Σικελιανού, μουσικά ακούσματα της εποχής, ονόματα φημισμένων ζωγράφων όπως ο Νέζης και ο Βολανάκης, ιστορικών και αρχαιολόγων που σημάδεψαν με το έργο την επιστήμη τους.

     Τα λήμματα που αντιγράφω από τις φωτοτυπίες ή τα χειρόγραφα που έχω μπροστά μου τα παραθέτω γυμνά, ορφανά αφού τα διαβάσω και τα συνδέω με προηγούμενα βαδίσματα της μνήμης μου. Όπου και όποτε οι γενικές μου γνώσεις για τον Πειραιά μου το επιτρέπουν, συμπληρώνω από κάτω τα στοιχεία που κατέχω, ιδιαίτερα όσον αφορά τον θεματικό κύκλο της φιλολογίας και της πειραϊκής γραμματείας που σπουδάζει ο Ν. Ι. Χαντζάρας και με ενδιαφέρει περισσότερο. Μπήκα στον πειρασμό να συντάξω ένα υποτυπώδες λεξιλόγιο ιδιωματικών λέξεων και εκφράσεων που συναντάμε στα Πειραιώτικα ίσως το αποτολμήσω μόλις αντιγράψω και τις άλλες χρονιές. Ίδια σκέψη έκανα και για ένα γενικό Ευρετήριο που χρειάζονται τα «Πειραιώτικα» θέλει όμως αρκετό χρόνο, όταν μάλιστα χρειάζεται να αναζητήσεις πηγές να συμπληρώσεις κενά, να διορθώσεις αβλεψίες. Σποραδικά ονόματα αναφέρω κάτω από την καταγραφή θέλοντας να ξυπνήσω την αναγνωστική «περιέργεια» για τον Πειραιά. Επαναφέροντας στην επιφάνεια του αναγνωστικού χρόνου τον ποιητή και Πειραιολάτρη Νίκο Ι. Χαντζάρα.

     Όπως όλοι γνωρίζουμε η εικόνα της πόλης του Πειραιά έχει αλλάξει στο χρόνο και στα ιστορικά βάδισμά της, η σημερινή όψη της Πόλης είναι διαφορετική όπως και τα τοπόσημά της και ορισμένες από τις ονομασίες χώρων, δρόμων, λεωφόρων, στάσεων, πλατιών ενδέχεται ακόμα και συνοικιών της. Προτομές και αγάλματα, ηρώα έχουν στηθεί, έχουν αφαιρεθεί άλλα, έχουν τοποθετηθεί σε άλλα σημεία της Πόλης. Από την δεκαετία του 1960 με τις αλλαγές των οικιστικών νόμων και την οικοδόμηση των πολυκατοικιών, με τις αντιπαροχές, ο Πειραιάς είναι σίγουρα διαφορετικός. Διαφορετικός φαντάζει και στις μέρες μας που έφυγαν πολλές εφοπλιστικές εταιρίες και γραφεία και εγκαταστάθηκαν στα βόρεια προάστια ή προς την περιοχή της Βούλας, της Βουλιαγμένης και άλλων περιοχών, χάνοντας ένα μέρος της παλαιάς ατμόσφαιράς του. Αλλοιώθηκε η όψη της κτηριακής του «ομοιομορφίας» με τα μεγάλα και υψηλά κτήρια με τα τζάμια που υψώθηκαν. Φυσικά, υπάρχουν ακόμα τα παλαιά Πειραιώτικα Αρχοντικά των παλαιών σοϊλήδων και οικονομικά ευκατάστατων Πειραϊκών Οικογενειών που στολίζουν την πόλη και της προσφέρουν μία άλλη αισθητική αίσθηση της παλαιάς δόξας της. Οικήματα που ο Δήμος ή άλλοι ιδιωτικοί φορείς έχουν διασώσει και συντηρούν, όπως το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη κλπ. Όταν ήμουνα σίγουρος για ένα στοιχείο ή πληροφορία την αναφέρω συμπληρωματικά.

     Το βέβαιο πάντως είναι ότι τα «ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ» του Νίκου Ι. Χαντζάρα είναι μία καθολική χαρτογράφηση του Πειραϊκού χώρου και των κατοίκων του στην κίνησή τους στον χρόνο και την ιστορία. Ο συγγραφικός χρόνος του Χαντζάρα δεν είναι ευθύγραμμος, είναι αμφίδρομος, μπρος-πίσω. Κάνει φλασμπακ με την σκέψη του, μπολιάζει τη ρεπορταζίστικη γραφή του με προσωπικές του αναμνήσεις από το παρελθόντα χρόνο της Πόλης, συμπλέκει πρόσωπα, τόπο, οικοδομήματα, καταστάσεις, κοινωνικές συνθήκες, αναμνήσεις με το παρόν του, την συγγραφική πέννα του. Ηθογραφικά στιγμιότυπα και κοινωνικά συμβάντα, ενέργειες και πρωτοβουλίες της Δημοτικής αρχής, συμπεριφορές και πρωτοβουλίες, συζητήσεις τω καφενέδων, της παρέας της ταβέρνας, των δημοσιογραφικών γραφείων, ανέκδοτες αφηγήσεις και θρύλοι, όλα αυτά σε ένα θαυμάσιο πανοραμικό πολύχρωμο υφαντό της Πόλεως Πειραιώς. Του Λιμανιού της, των ανθρώπων της, των χαρακτηριστικών της τύπων και του αρχοντολογιού της.

          Αν διαβάσουμε και φέρουμε στην σκέψη μας πώς έχουν περιγράψει, εικονίσει, καταγράψει, αναπλάσει, φιλοτεχνήσει και φωτογραφήσει συγγραφικά τον Πειραιά από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα μέχρι των ημερών μας οι κατά καιρούς Πειραιώτες και μη συγγραφείς και ερευνητές του, ιστορικοί και χρονογράφοι του, οι δημοσιογράφοι του θα διαπιστώσουμε τι οφείλουν στον Πειραιώτη ποιητή και δημοσιογράφο Νίκο Ι. Χαντζάρα. Δεν είναι υπερβολή αυτή η κρίση μου, όλοι τους δανείστηκαν πληροφορίες από τα κείμενά του, τα γνώριζαν τα είχαν διαβάσει οι παλαιοί Πειραιώτες λόγιοι, συγγραφείς και οι δημότες. Εν συνόλω τα Πειραιώτικα Χρονογραφήματά του σε διάφορες εφημερίδες της Πόλης, ιδιαίτερα, τα ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΑ της «Φωνής του Πειραιώς», όπως ορθά έχει γράψει και ο Χρήστος Λεβάντας στην ομιλία-βιβλίο του αξίζει να συγκεντρωθούν και να εκδοθούν.

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ         

Πέμπτη,11/1/1945 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ «ΦΩΝΗΣ»

*Το χρονογράφημα το ανάρτησα στο προηγούμενο σημείωμα.

*Ο Χρήστος Λεβάντας αναφέρει ότι η συνεργασία του Ν.Ι.Χ. με την «Φωνή» αρχινά στις 10 Ιανουαρίου.

(είναι δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος και αφορά την εφημερίδα από την οποία αρχίνησε την καριέρα του ο Ν. Ι. Χ.) Επιλέγεται και από τον Χ. Λεβάντα, αρ. 180.

Παρασκευή, 12/1/1945, Ο ΒΩΚΟΣ

(είναι ο γνωστός μας λογοτέχνης, ζωγράφος και δοκιμιογράφος που διακρίνεται για την αγάπη του προς τα «εκκλησιαστικά κείμενα όπως ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» σύμφωνα με τον Χαντζάρα). Επιλέγεται από τον Χ. Λ. αρ. 181

Κυριακή, 14/1/1945, Η ΝΤΑΠΙΑ

*Σβήνεται ο μήνας Φεβρουάριος και γράφεται ο Ιανουάριος.

(Μιλά για το παλαιό Πυροβολείο της Πειραϊκής την Ντάπια. Το λιμανάκι του Μπαϊκούτση, τον «Σταυρό», το «Καστράκι» στον Άγιο Διονύση).

Δευτέρα 15/1/1945, ΑΙΕΝ ΑΡΙΣΤΕΥΕΙΝ

(*)Είναι διαφορετικό κείμενο από αυτό της 21/12/1945) (Είναι αρκετά τα μονόστηλα που έχει δημοσιεύσει ο Ν.Ι. Χαντζάρας μιλώντας με σεβασμό για τον δάσκαλό του Ιάκωβο Δραγάτση και το βιβλίο, μικρό «φυλλάδιο» που κυκλοφόρησε με την «Ζωή του».). Αναφέρει παλαιούς συμμαθητές του και την Πλατεία Τσώρτσιλ.

Τρίτη, 16/1/1945, Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΣ

(Εκπαιδευτικής θεματολογίας. Και Ιάκωβος Δραγάτσης)

Τετάρτη, 17/1/1945, Ο ΘΡΙΑΜΒΕΥΤΗΣ

(Ιάκωβος Δραγάτσης. Υπουργός Παιδείας Σπυρίδων Στάης)

Πέμπτη, 18/1/1945, Ο ΑΗΤΤΗΤΟΣ

(Θέμα του το Γυμνάσιο Πειραιώς που φοίτησε ο Χαντζάρας. Ιάκωβος Δραγάτσης. Απόψεις του Ι. Δραγάτση για το «Καστράκι» και τα Δημοτικά έργα).

Σάββατον, 20/1/1945, «ΝΤΕΛΙΤΣΙΑ»

(η μουστάρδα Τσιάκου)

Πέμπτη, 25/1/1945, ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΥΣΗ ΤΟΥ

(Ιάκωβος Δραγάτσης και το βιβλίο του «Η ζωή μου»)

Παρασκευή 26/1/1945, ΧΩΡΙΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

(Σκέψεις και απόψεις του Χαντζάρα για την συγγραφή ενός βιβλίου για την Ιστορία του Πειραιά. Δήμαρχος Πειραιώς ο Τάκης Παναγιωτόπουλος) 

Σάββατον, 27/1/1945, ΛΙΜΠΡΟ ΝΤ’ ΟΡΟ. (;)

(Και πάλι για τον Ιάκωβο Δραγάτση και το βιβλίο του «Η ζωή μου». Αναφέρει Ονόματα που συναντάμε στο βιβλίο του. Καθηγητής Βοτανικής Ι. Πολίτης, ο αρχιστράτηγος Θεόδωρος Πάγκαλος, ο ηπειρώτης πολιτευτής Δημήτριος Μπότσαρης, ο δήμαρχος  Μ. Ρινόπουλος, Αδερφές Καλουτά…)

Δευτέρα, 29/1/1945 ΧΟΡΟΕΣΠΕΡΙΔΕΣ

(περίοδος της Κατοχής και του Πολέμου. Στάση ελλήνων την περίοδο αυτή και στηλίτευσή τους). Χρησιμοποιεί τη λέξη παράφορος «βλεπτιστής» του Π. Νιρβάνα  

Τρίτη, 30/1/1945, ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ

(Ιάκωβος Δραγάτσης και το βιβλίο «Η ζωή μου».). «Οι Χιώτες και οι Υδραίοι μετοίκησαν πρώτοι στον Πειραιά».

Τετάρτη, 31/1/1945, ΕΝ ΤΑΞΕΙ!

(κοινωνικός σχολιασμός, δημοτική)

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ

Πέμπτη, 1/2/1945, ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ

(Η Οικογένειά του. Η συνοικία του Αγίου Βασιλείου. Ο παπά Γρηγόρης και η αδερφή του η Κοντεκάκη)

Παρασκευή, 2/2/1945, ΠΑΤΕΡ- ΓΕΩΡΓΙΟΣ

(εκκλησιαστικού ενδιαφέροντος. Πάτερ Γεώργιος Μακρής.) Το σπίτι του ποιητή.

Σάββατον, 3/2/1945, ΒΙΛΛΑ ΣΚΟΥΛΟΥΔΗ

(Οικοδόμηση της Έπαυλης κατά το 1878 με το 1880. Σπίτια των Μαντζαβίνου, Βαρβαρέσου, Καμπάδων). Γράφει: «Εγώ και τα γειτονόπουλά μου είχαμε αρχίσει να διαβάζουμε τα μυθιστορήματα του Δουμά και μας εκεντούσε την φαντασία ο πύργος του Σκουλούδη σε μεγάλο βαθμό).

Δευτέρα, 5/2/1945, Η ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΟΥ

(Ο Σκουλούδης ήταν Κωνσταντινουπολίτης και επιχειρηματικά ασχολήθηκε με τον Τραπεζικό κλάδο)

Τετάρτη, 7/2/1945, Η ΣΠΗΛΙΑ

(Η Σπηλιά του Σκουλούδη. Το μαγαζάκι του Λάμπη του Πλάτσα)

Πέμπτη, 8/2/1945, Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΝΕΖΗΣ

(Η περίπτωση του γεννημένου στο παλαιό «χωριό» στη Φρεαττύδα Μήτσου Νέζη)

Παρασκευή, 9/2/1945, ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

(Για τον πειραιώτη ζωγράφο Μήτσο Νέζη)

Σάββατον, 10/2/1945, ΗΜΕΡΕΣ ΟΡΓΗΣ

(Περίοδος Κατοχής. Για τον πειραιώτη καλλιτέχνη Ματθαίο Παπαθεοδούλου. Καφενείο Κανελλά στη λεωφόρο Γεωργίου Α΄.) Γράφει: «Εχάσαμε από την πείνα έναν πραγματικό καλλιτέχνη, που θα εσωζότανε αν η Ελλάδα δεν ήτανε ακόμα πρωτόγονη κι είχε διοργανωθή από την άποψη της κοινωνικής πρόνοιας")

Δευτέρα, 12/2/1945, ΤΟ ΩΡΟΛΟΙ

(Σχετικά με το γνωστό μας Ρολόϊ και την παλαιά συστέγαση στους χώρους του, του παλαιού Δημαρχείου)

Τρίτη, 13/2/1945, ΤΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ

*Από λάθος αναγράφεται η μέρα Δευτέρα.

(Συνέχεια του Θέματος για την Ιστορία του Ρολογιού Και το σχέδιο για το Δημαρχείο. Μνεία του βιβλίου του Αντώνη Μανίκη και των ονομάτων του Πειραιά μετά την καταστροφή του από τους Ρωμαίους).

Τετάρτη, 14/2/1945, ΦΑΜΠΡΙΚΕΣ

(Υφαντουργία, Νηματουργία του Πειραιά. Αδερφοί Ρετσίνα, ο Μπαρουξάκης, ο Μπολονάκης στην Τερψιθέα…) Περιοχή Ρετσίνα λέγεται ακόμα στην Λεύκα στις γραμμές του τρένου. Ο τεράστιος χώρος του παλαιού εργοστασίου πρόσφατα γκρεμίστηκε.

Πέμπτη, 15/2/1945, ΕΡΓΑΤΡΙΕΣ

(πρώτες φάμπρικες της πόλης. Ο πρωτεργάτης Κυριάκος Λυγινός και τα υφαντουργεία). Η οικία του μεγαλέμπορου Σταμάτη Παπαλεονάρδου κοντά στο Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου. Χρήστος Γιαννακόπουλος.

Παρασκευή, 16/2/1945, ΜΙΑ ΚΑΙ ΣΑΡΑΝΤΑ

(Ο τίτλος προέρχεται από το γνωστό άσμα:

Δε θέλω να δουλεύεις,

στη φάμπρικα να πας,

για μία και σαράντα

τη νιότη σου να φας.

(Βιομηχανικές μονάδες, Κλωστήρια, Υφαντουργία, Βαφεία. Ονόματα γνωστά που διέθεταν Φάμπρικες. Δημόκας, Κουμάνταρος, Ψύχας, Σταμόπουλος, Νικολέσης)

Σάββατον, 17/2/1945, Ο ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ

(Ο δικηγόρος και συνδικαλιστής και η δράση του Ανάργυρου Φαρδούλη)

Δευτέρα, 19/2/1945, ΑΝΕΚΔΟΤΟΛΟΓΙΑ

(Για τον συνδικαλιστή Ανάργυρο Φαρδούλη)

Τρίτη, 20/2/1945, ΑΝΕΚΔΟΤΑ

(Για τον δικηγόρο και συνδικαλιστή δραστήριο Ανάργυρο Φαρδούλη)

Τετάρτη, 21/2/1945, ΜΕΣΑ!

(Για τον Ανάργυρο Φαρδούλη)

Πέμπτη, 22/2/1945, ΒΑΤΕΡΛΩ

*Δεν αναγράφεται η ημέρα

(περί Ανάργυρου Φαρδούλη)

Παρασκευή, 23/2/1945. ΑΡΜΕΝΑ

*Δεν αναγράφεται η ημέρα

(Σχετικά με τις Ακτοπλοϊκές Εταιρείες)

Σάββατον, 24/2/1945, ΔΙΑΣΤΡΟΦΕΣ

(Περίοδος πολέμου και κατοχής. Πληθωριστικά χρήματα) Τρούμπα

Δεύτερα, 26/2/1945, ΑΠΟΡΙΑ

(περίοδο Κατοχής. Οι Μπακάληδες. Η Αμερικάνικη βοήθεια.)

Τρίτη, 27/2/1945, ΠΕΙΡΑΙΟΛΟΓΙΑ

Τετάρτη, 28/2/1945, ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

(Για την έκδοση του περιοδικού «Πειραϊκά Χρονικά». Κλείνει το μονόστηλό του γράφοντας: "Τα «Πειραϊκά Χρονικά» φιλοδοξούνε να παρουσιάσουν στις σελίδες τους την εικόνα όλης της Πειραιώτικης δραστηριότητας και να φωτίζουν αυτόχρημα όλα τα ζωτικά ζητήματα του Πειραιά μας.»)

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ

Πέμπτη, 1/3/1945, ΔΕΛΤΙΟΔΙΑΙΤΟΙ

(περίοδο Κατοχής και τα Δελτία συσσιτίων)

Παρασκευή, 2/3/1945, ΚΑΡΜΙΡΗΔΕΣ

(Περίοδο Κατοχής. Η Ούνρα. Οι Μπακάληδες)

Σάββατον, 3/3/1945, ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ

(Για τις προϋποθέσεις των Δημοτικών υποψηφίων. Η απαραίτητη εντοπιότητα των Δημοτικών αρχόντων)

Πέμπτη, 8/3/1945, ΟΙ ΣΩΤΗΡΕΣ!

(Πειραιώτικα ζητήματα). Τοπωνύμιο Βουρλοπόταμος.

Παρασκευή, 9/3/1945, ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ

(περίοδο Κατοχής)

Σάββατον, 10/3/1945, Ο ΤΙΝΑΝΕΙΟΣ ΚΗΠΟΣ

(το γνωστό Περιβολάκι στο πλάϊ της εκκλησίας του αγίου Σπυρίδωνα)

Τετάρτη, 14/3/1945, ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙ

(Για τον Τινάνειο Κήπο)

Παρασκευή, 16/3/1945, ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ. Ο κατάλογος του εράνου.

(Ιστορικό της παλαιάς Μονής). Ο ποιητής και συγγραφέας πειραιώτης Δημήτρης Φερούσης έχει κυκλοφορήσει βιβλίο για τον Άγιο Σπυρίδωνα.

Σάββατον, 17/3/1945, ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΠΑΛΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΑΣ. (;)

*Ως γενικός τίτλος αναγράφεται ΩΡΕΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

(Ο δημοσιογράφος Νίκος Ι. Χαντζάρας όπως μας αναφέρει, συνήθιζε κατά διαστήματα να διαβάζει τα Πρακτικά των Δημοτικών Συμβουλίων για αλλαγή. Από αυτά αντλούσε έμπνευση και πληροφορίες για τα δημοσιεύματά του).

Δευτέρα 19/3/1945, Η ΑΓΟΡΑ ΜΑΣ

(Ανάγνωση εγγράφου της 22/9/1836 αρ. 608 σχετικά με την περιοχή της Πειραϊκής αγοράς)

Τρίτη 20/3/1945, ΑΙ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΕΙΣ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΒΗΜΑΤΑ. Ενδιαφέροντα έγγραφα.

*Ως γενικός τίτλος αναγράφεται Ιστορικά σημειώματα.

(περί Δημαρχιακών ζητημάτων)

Τετάρτη, 21/3/1945, Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (1836). Μία προσφορά του ναυάρχου Ουγκώ

*διορθώσεις με το χέρι. Λείπει απόσπασμα κειμένου

(Θέματα που αφορούν τον Δήμο)

Πέμπτη, 22/3/1945, ΜΕ ΤΟ ΣΚΥΛΙΤΣΗ, ΤΟ ΝΙΡΒΑΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΦΙΛΥΡΑ ΣΤΟΝ ΤΙΝΑΝΕΙΟ.

*Στεγάζεται κάτω από τον τίτλο ΑΞΕΧΑΣΤΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ.

(Φιλολογική θεματολογία και Αναμνήσεις)

Βλέπε και Χ. Λεβάντα αρ. 132 «Αναμνήσεις για τον Νιρβάνα».

Παρασκευή, 23/3/1945, ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΙ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΠΡΟΣ ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΙΝ

*Ως γενικός τίτλος αναγράφεται Η Ιστορία του Πειραιώς. 

Η λέξη του «πρώτου» στην επικεφαλίδα έχει σβηστεί και αντ’ αυτής γράφεται στο πλάι «παλιού».

(Δημαρχιακά θέματα)

Σάββατον, 24/3/1945, ΕΛΛΑΔΑ, ΜΕ ΤΟ ΧΡΥΣΑΦΙ ΕΊΝΕ ΔΕΜΕΝΑ ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΣΟΥ. Πειραιεύς 1835

*Με επικεφαλίδα Πριν 110 χρόνια

 Και ακόμα, έχει σβηστεί πάνω δεξιά ο αριθμός 151 της γραφομηχανής και με το χέρι γράφεται ο αριθμός 135. Κυριακός Σερφιώτης.

Τρίτη, 27/3/1945, ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟΝ  Α΄.

(Στις 11 Απριλίου 1886 αποκτά ο Πειραιάς τον ειρηνοδίκη Αργύριο Κεφαλά….)

Πέμπτη, 29/3/1945, ΜΑΚΡΟΤΑΤΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΤ. ΣΦΡΑΓΙΔΑ. Οι γάμοι του Όθωνος

*Με επικεφαλίδα Η Ιστορία του Πειραιώς

(Σε προηγούμενο σημείωμά μας ασχοληθήκαμε με τις σφραγίδες των δημοτικών υπαλλήλων…..)

Παρασκευή, 30/3/1945, ΤΟ ΣΧΕΔΙΟΝ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ Α. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ. Τα ανταλλαγέντα έγγραφα

Σάββατον, 31/3/1945, ΑΙ ΟΔΟΙ ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΑΙ Α΄ Έτος 1836

(Οδωνυμικά της Πόλης. Καταγράφονται 13 περιπτώσεις)

Α Π Ρ Ι Λ Ι Ο Σ

Τετάρτη, 4/4/1945, Η ΕΥΓΕΝΙΑ ΤΩΝ ΓΑΛΛΩΝ ΣΤΟΝ ΤΙΝΑΝΕΙΟ.

*Ύπάρχει και δεύτερο φύλλο με την ημερομηνία 3 Μαρτίου σβησμένη και αντικατασταθεί από τον μήνα «Απριλίου»

(Απρίλης του 1911. Παναγιώτης Λάμπρου ή Κρανιδιώτης, διευθυντής των δύο περιπτέρων)

Πέμπτη, 5/4/1945, Ο ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΧΙΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΛΑΙΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ. Η διανομή οικοπέδων

*Με επικεφαλίδα Η Πειραϊκή ιστορία

Παρασκευή 6/4/1945, ΤΑ ΑΙΩΝΙΑ ΠΑΡΑΠΟΝΑ ΤΩΝ ΤΑΒΕΡΝΙΑΡΙΗΔΩΝ… Ένα παλαιό έγγραφο

*Με επικεφαλίδα Η Πειραϊκή ιστορία

(Από τα πρακτικά των ετών 1835,1836,1837)

Τρίτη, 10/4/1945, ΟΙΚΟΔΟΜΟΙ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ Α΄. Το δημοτικόν αρχείον εσυλήθη

(Το βιβλίο του δικηγόρου Δημήτρη Σπηλιωτόπουλου για τους Δημάρχους του Πειραιά) Το δεύτερο, νεότερο και ολοκληρωμένο είναι του Γιάννη Χατζημανωλάκη

Τετάρτη, 11/4/1945, ΟΙΚΟΔΟΜΟΙ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ Β΄. Το δημοτικόν αρχείον εσυλήθη

(Επιχειρηματίες)

 

Πέμπτη, 12/4/1945, ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΦΗΜΟ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΤΗ ΑΛΚΙΝΟΟΥ. Το σχολείο του Μελετόπουλου

(Εκπαιδευτικά θέματα). Χ. Λεβάντας αρ. 183

Παρασκευή, 13/4/1945, Η ΣΧΟΛΗ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ

(Εκπαιδευτικά θέματα). Χ. Λεβάντας αρ. 183

Σάββατον, 14/4/1945, ΠΩΣ ΕΠΕΡΑΣΕΝ Ο ΔΗΜΟΣ ΤΗΝ ΚΡΙΣΙΝ ΤΟΥ 1895. Η ευγνωμοσύνη προς τον Δεληγιάννην

*Με επικεφαλίδα Η Πειραϊκή ιστορία

(μνημόνευση των μηχανικών του Δήμου όπως ο Γ. Ζίζηλας που κάνουν το «Σχέδιον της Πόλης». Από τους πρώτους οικιστές ο πολύτεκνος Ν. Μελετόπουλος (δέκα παιδιά). Δήμαρχος Τρύφων Μουτζόπουλος, βουλευτής Αττικοβοιωτίας  Μιλτιάδης Οριγώνης)

Τρίτη, 17/4/1945, ΜΙΑ ΦΩΛΙΑ ΕΥΓΕΝΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΛΗΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ  Ο νομισματολόγος Αλ. Μελετόπουλος

*Με επικεφαλίδα Η Πειραϊκή ιστορία ( των ηρωικών προσωπικοτήτων, ευεργετών της Πόλης. Η οικία Μελετόπουλου ήταν στην διασταύρωση Μπουμπουλίνας και Ακτή Μιαούλη. Προσωπογράφηση)

Πέμπτη, 19/4/1945, ΕΘΝΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΡΑΣΙΣ

*Με επικεφαλίδα Η Πειραϊκή ιστορία

(ο Δημαρχεύων Αλέξανδρος Μελετόπουλος. Η φυσιογνωμία του)

Σάββατον, 20/4/1945, ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

(Ιωάννης Αλέξανδρου Μελετόπουλος. Διάγραμμα ιστορίας της πόλης από χειρόγραφα του.)

Σάββατον, 21/4/1945, ΣΤΟ ΠΑΛΗΟ ΑΡΧΟΝΤΟΣΠΙΤΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ ΤΖΕΛΕΠΗ

*Με επικεφαλίδα Η Πειραϊκή ιστορία

(το επιτύμβιο για τον Γιαννακό Τζελέπη από το βιβλίο του Δημήτριου Σπηλιωτόπουλου. Μνημόνευση του βιβλίου του Άγγελου Κοσμή, δημοσιευμάτων του Γιάννη Μπινιάρη.

«Ω διαβάτα πρόσεχε

στον τάφο όπου βλέπεις

κοιμάται και αναπαύεται

ο Γιαννακός Τζελέπης.

Αφήσας την πατρίδα του

Θετταλομαγνησίαν,

αυτός την πρώτην έκτισεν

εν Πειραιεί οικίαν».

Τετάρτη, 25/4/1945, ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΦΕΡΑΛΔΗ  Η μεγαλοπρεπής είσοδός του

(Ο Φεράλδης που ήρθε από τη Νίκαια της Γαλλίας εγκαταστάθηκε στον Πειραιά επί της λεωφόρου Γεωργίου του Α΄, Κολοκοτρώνη και Φίλωνος. Παντρεύτηκε την κόρη του Δημάρχου Λουκά Ράλλη, Αργυρώ)

Πέμπτη, 26/4/1945, ΤΑ ΜΠΑΝΙΑ

(ανταποκρίσεις του πειραϊκού τύπου των ετών 1845-1850 για τα μεικτά μπάνια. Το πολεμικό πλοίο «Γάγγης» υπό τας «διαταγάς του Σερ Ουϊλλιαμ Πάρκερ") Τα «ζούρ φιξ» της Μουσικής.

Παρασκευή, 27/4/1945, ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΜΠΑΙΝ-ΜΙΞΤ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΠΑΣΑΛΙΜΑΝΙ  Παρ’ ολίγον αιματοχυσία

*σβησίματος του αριθμού, αλλαγή του. Όπως και σε άλλα φύλλα.

(αποσπάσματα από την «Φωνή» της 20^ης και 27^ης Ιουλίου 1867)

Σάββατον, 28/4/1945, ΗΡΩΕΣ του Πειραιώς

*Στεγάζεται κάτω από τον τίτλο ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ. – Η λέξη ΗΡΩΕΣ είναι με κεφαλαία γράμματα και του Πειραιώς με μικρά.

(Το πολεμικό Ημερολόγιο του δικηγόρου Σπαρτιάτη Αλέκου Βραχνού)

Μ Α Ϊ Ο Σ

Τρίτη, 1/5/1945, ΩΡΕΣ ΑΝΙΑΣ

*Στεγάζεται κάτω από τον τίτλο ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ

(από την εφ. «Πρόνοια» του Πειραιώς 29/11/1886)

Γράφει: «Παίρνω και διαβάζω παλιές εφημερίδες, παλιά περιοδικά, παλιές σημειώσεις μου παλιούς στίχους μου……».

Τετάρτη, 2/5/1945, Ο Λ. ΡΑΛΛΗΣ

(Οι αναμνήσεις του Λουκά Ράλλη που έγραψε σε προχωρημένη ηλικία το 1854, όπως τον παρακίνησε ο Τιμολέων Αμπελάς.)

Πέμπτη, 3/5/1945, ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ.

(πρώτο πειραϊκό στρατιωτικό Φαρμακείο 1836 ενός Βαυαρού.  14/4/1936 δίνεται άδεια Φαρμακείου στον Ιταλό Ερνέστο Ορλάντο.)

Δευτέρα, 7/5/1945, ΤΑ ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ

*Στεγάζεται κάτω από τον τίτλο ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

(Ξεσκόνισμα και αποσπάσματα από τις παλαιές εφημερίδες του Πειραιά, «Πρόνοια», «Σφαίρα». Του 1888. Γυμνασιακές εξετάσεις του μοναδικού Γυμνασίου Πειραιώς από τον γυμνασιάρχη Π. Παπαναστασίου, πατέρα του προέδρου Αλέξανδρου Παπαναστασίου της Α΄ Ελληνικής Δημοκρατίας)

Τρίτη, 8/5/1945, ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ  «Οι κάλπικοι συνδρομηταί»

(από την «Φωνή του Πειραιώς» του 1867

Τετάρτη, 9/5/1945, Η ΜΙΚΡΗ ΚΟΝΤΕΣΣΑ

(έρευνα για τις ρίζες παλαιών πειραιώτικων οικογενειών)

Παρασκευή, 11/5/1945, Ο ΜΥΣΤΑΓΩΓΟΣ ΜΟΥ

*Στεγάζεται κάτω από τον τίτλο ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

(Αναφορά στο πώς άρχισε η επαγγελματική του δημοσιογραφική σταδιοδρομία στην εφημερίδα «Χρονογράφος» του Γ. Κριτή. Συνάδελφοί του ο Ν. Βελονάκης, ο Ανάργυρος Φαρδούλης, ο Δημήτρης Ζιώγος)

Πέμπτη, 15/5/1945, ΣΤΟΝ ΤΙΝΑΝΕΙΟ ΚΗΠΟ ΜΕ ΤΙΣ ΑΞΕΧΑΣΤΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΓΑΠΗΜΕΝΩΝ ΜΟΥ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ. Πορφύρας, Νιρβάνας, Ζουφρές

(Συναντήσεις και συντροφιές στο Καφενείο του Τινάνειου Κήπου. Άριστος Καμπάνης….)

(Σάββατον), 17/5/1945, ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ

*Στο φύλλο αναγράφεται λανθασμένα η ημέρα Πέμπτη.

(Ο επαγγελματικός χώρος της εφημερίδας «Χρονογράφος» του Γ. Κριτή.

Παρασκευή, 18/5/1945, ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΣ ΥΕΛΟΠΙΝΑΚΕΣ

(Επαγγελματικό ρεπορτάζ από την «Σφαίρα». Ο σιτέμπορος Αριστείδης Παπαγεωργακόπουλος πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητήριου Πειραιώς παραγγέλνει εκ Τεργέστης με το ατμόπλοιο «Άντρια».)

Σάββατον, 19/5/1945, Η ΣΦΡΑΓΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ  Ένα γράμμα του Α. Ραγκαβή

(δημοσίευση εγγράφων του υπουργού εσωτερικών Μαυροκορδάτου και του καθηγητή αρχαιολογίας Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή)

Τρίτη, 21/5/1945, Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΟΛΓΑ ΦΘΑΝΕΙ ΝΥΦΗ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

(από την «Φωνή» της 14/11/1867 περιγραφή της επανόδου του Βασιλέως Γεωργίου Α΄.). Χ. Λεβάντας αρ. 185. «Εθνοφύλακες του 1867»

Τελειώνοντας το δίστηλο ο Χαντζάρας μας λέει:

«Η στήλη αυτή, μακριά από την πόλη κι’ από την ταραχή-φτερουγίζει σε χρόνους μακρυνούς και μας φέρνει κάτω από τα στοργικά φτερά της, λησμονημένες ιστορίες του αγαπημένου Πειραιά.

          Οι Πειραιώτικες αναμνήσεις με συγκινούν, όπως με συγκινούν οι αναμνήσεις από την μάνα μου. Δεν τις ξεχωρίζω πολιτικά. Τις παίρνω γυμνές, αχρωμάτιστες, αφατρίαστες. Ένα με ενδιαφέρει μονάχα, να θυμίζουν τον Πειραιά, τον αγαπημένο μου Πειραιά.».

Τετάρτη, 23/5/1945, ΝΕΟΠΛΟΥΤΟΙ ΤΟΥ 1868

(αναδημοσίευση από «Φωνή» 2 Ιουλίου 1868

Πέμπτη, 24/5/1945, ΓΥΝΑΙΚΟΠΑΙΔΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

(από το Οικογενειακό Ημερολόγιο του Αλέξανδρου Μελετόπουλου) Πρόσφυγες από την Κρήτη έρχονται στον Πειραιά 20/7/1867 με Γαλλική Ναυαρχίδα.).

Παρασκευή, 25/5/1945, ΝΑΥΤΙΚΟΝ  ΑΣΥΛΟΝ

(Από το πρώτο φύλλο της «Φωνής του Πειραιώς» Απρίλιος 1869 για την ίδρυση Ναυτικού Ασύλου.

Σάββατον, 26/5/1945, ΕΘΝΟΦΥΛΑΚΕΣ ΤΟΥ 1867

(Ίδρυση τον Οκτώβριο του 1843 ίδρυση του Σώματος των Εθνοφυλάκων.

Τετάρτη, 30/5/1945, Η ΕΠΙΧΩΣΙΣ ΤΩΝ ΒΑΛΤΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΛΑΙΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ

(Ο διοικητής της Αττικής την 29 Ιουλίου 1836 εντέλλεται την αποξήρανση των Βάλτων του Πειραιά στο Βορειοδυτικό τμήμα των Αλών)

Πέμπτη, 31/5/945, ΤΟ ΠΑΣΣΑΛΙΜΑΝΙ

(Διαβάζοντας το άρθρο του δικηγόρου Ζ. Αντωνιάδη στο έντυπο «Φυσιολατρική Σκέψη» του Φυσιολατρικού Ομίλου Πειραιώς).

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ

Παρασκευή, 1/6/1945, ΠΝΟΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

(Ανταπόκριση της ανάληψης των νέων Δημαρχιακών αρχών, και οι προσφωνήσεις του πειραιώτη δικηγόρου Αλέξανδρου Φοίφα. Λόγοι των Μαρινάκη και Μακρίδη)

Σάββατον, 2/6/1945, ΣΧΟΛΕΙΑ

(Νεόφυτος Βάμβας. «Το αλληλοδιδακτικό» Σχολείο)

Τρίτη, 5/6/1945, Ο ΔΗΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ

(Έγγραφα του Δημοτικού Συμβουλίου 31/7/1936)

Τετάρτη, 6/6/1945, ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΑ  ΧΡΟΝΙΑ

(Οι «Βαβουλιώτες». Οι δημότες στην Γούβα του Βάβουλα). Συνοικία αριστερά όπως εισερχόμαστε από το Φάληρο, λεωφόρος Ανδρέα Παπανδρέου. Κοντά στο Σούπερ Μάρκετ «Σκλαβενίτης». Λέγεται και «Λάκκα». Το τραγουδάκι: «Μπάμιες, ντομάτες/ και κολοκυθάκια,/ τι κακό, που πάθανε/ τα Βαβουλάκια»)

Πέμπτη, 7/6/1945, ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ  ΑΡΧΕΙΟΥ

(Καταστροφή με τους βομβαρδισμούς του Πειραιά η επί της οδού Ευριπίδη οικία του Δημάρχου Αναστάσιου Παναγιωτόπουλου, που φυλάγονταν το μεγάλο Αρχείο του)

Σάββατον, 9/6/1945, ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

(πρώτη γνωριμία του δημάρχου Πειραιά Τάσου Παναγιωτόπουλου, με τον εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο στο ατμόπλοιο «Σπέτσαι», πλοίαρχος Χαράλαμπος Πρίμας.). Χ. Λεβάντας αρ. 188. Ο Λεβάντας στο βιβλίο του από τυπογραφικό λάθος αναφέρει 9/6/1940.

Τετάρτη, 11/6/1945, ΠΑΠΠΟΥ ΠΡΟΣ ΠΑΠΠΟΥ. Αριθμός φύλλου 39

*Το ίδιο κείμενο σε άλλο φύλλο με αριθμό 17 φέρει ημερομηνία Τετάρτη 11 Ιουλίου 1945

(Οικογενειακές του Αναμνήσεις)

--

Τρίτη, 12/6/1945, ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΡΨΙΘΕΑ. Αριθμός φύλλου 14

(Το Ζαχαροπλαστείο του Σουσάνα)

Τετάρτη 13/6/1945, ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΦΟΡΑ. Αριθμός φύλλου 16

(από το βιβλίο για τους Δημάρχους του Δημήτρη Σπηλιωτόπουλου)

Παρασκευή, 13/6/1945, ΕΝΑΣ ΑΞΙΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ. Αριθμός φύλλου 41

(Περί Πέτρου Ομηρίδη Σκυλίτση)

Πέμπτη, 14/6/1945, Ο ΝΙΡΒΑΝΑΣ ΣΤΑ ΜΙΚΡΑΤΑ ΤΟΥ. Με Αριθμό φύλλου 15 με σβησίματα και αριθμό φύλλου 75

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Έχω μπροστά μου τις φωτοτυπίες των «ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΩΝ», όπως έχω προαναφέρει. Όταν είχα επισκεφτεί το Ιστορικό Αρχείο Πειραιά υπήρχαν στους φακέλους του Χαντζάρα, διπλά φύλλα και φωτοτυπίες με στοιχεία που τουλάχιστον ο υποφαινόμενος δεν γνώριζε και δεν γνωρίζει από πού προέρχονταν. Αν προέρχονταν από το Αρχείο του ποιητή, αν ήταν επιπρόσθετα από τον φίλο του συγγραφέα Χρήστο Λεβάντα που το επεξεργάστηκε μετά τον θάνατό του ή τρίτα άτομα τα μεταγενέστερα χρόνια που το επισκέφτηκαν και άντλησαν πληροφορίες για τον Πειραιά. Όντας δύσκολο σε εμένα σωματικά και χρονικά να τρέχω εκ νέου για να διαπιστώσω που συναντώνται αυτά τα μη επισημασμένα ή λανθασμένα φύλλα και ίσως και από δική μου βεβιασμένη αντιγραφή παραθέτω τις 4 αυτές Ημερομηνίες και τους τίτλους με τα στοιχεία που αναγράφονται, που βλέπουμε μας δημιουργούν προβληματάκια, σημειώνοντας δίπλα τον αριθμό τους.

Βλέπε και Χρήστος Λεβάντας αρ. 186. Φιλολογικό ενδιαφέρον.

Παρασκευή, 15/6/1945, ΕΙΔΥΛΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ

(εξιστόρηση παλαιάς ιστορίας του γιατρού Γεώργιου Σουσάνα. Καφενείο του Μπαστούνη ή Μπαστουνόπουλου στην Μακράς Στοάς)

Σάββατον, 16/6/1945, ΕΠΙΔΕΙΞΗ

(περί Μπάμπη Άννινου)

Δευτέρα, 18/6/1945, ΜΗΧΑΝΕΣ

(περί Καφενέδων)

Τρίτη, 19/6/1945, ΔΕΣΠΟΤΗΣ  … ΜΑΝΝΕΚΕΝ

(το μαγαζί του κοσμηματοπώλη Κελαϊδή.)

Τετάρτη, 20/6/1945, Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΑ

(χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες του υποκόσμου του Πειραιά. ). Γράφει: «Θυμήθηκα τους νυκτόβιους του Πειραιώς, χασισοπότες, τρακαδόρους, παλαβούς, αλήτες και αλήτισσες, που τριγυρίζανε στον Τινάνειο κήπο την παλαιά εποχή και παίρνανε τον ύπνο τους «α λα μπελ ετουάλ» στις δροσερές πρασινάδες, στις ανθισμένες αγγέλικες στο ποιητικό ύπαιθρο.»

Πέμπτη, 21/6/1945, ΠΟΝΗΡΟΚΡΑΤΙΑ

(«Ο Πειραιάς βρίθει πληγών» Ρεμβασμοί της σύγχρονης πραγματικότητας)

Παρασκευή, 22/6/1995, ΛΙΑΝΟΤΡΑΓΟΥΔΑ

(Η Σαρανταφουστανού η Κωνσταντινιά)

Σάββατον, 23/6/1945, «ΣΕΪΖΗΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ…». Αξέχαστες ημέρες

(πατρικές εξομολογήσεις)

Τρίτη, 26/6/1945, «ΑΕΡΑ ΣΤΟ ΚΟΡΜΙ ΣΟΥ»

(στην ακρογιαλιά του Μπαϊκούτση)

Τετάρτη, 27/6/1945, «ΤΟ ΦΙΛΟΤΙΜΟ ΑΞΙΖΕΙ ΜΟΝΑΧΑ»

*Γράφεται λανθασμένα η χρονιά 1943 και σβήνεται. Έχει αριθμό 28

(Η Μπίλιω η φοράδα τους)

Πέμπτη, 28/6/1945, ΤΟ ΚΑΠΕΛΛΟ, ΠΟΥ ΠΕΡΠΑΤΑΕΙ

*Το φύλλο αυτό με το ίδιο κείμενο, και με αριθμό 87 φέρει την χρονιά 1945, το φύλλο με αριθμό 29 την χρονιά 1934. Βλέπε και Χρήστος Λεβάντας αρ. 187. 26/6/1945. Λάθος χρονολογία του Λεβάντα.

(Οικογενειακό περιβάλλον)

Παρασκευή, 29/6/1945, ΚΑΙ ΤΣΟΠΑΝΑΚΟΣ

(Για την Οικογένειά του. Ο πατέρας του

Ι Ο Υ Λ Ι Ο Σ

Τρίτη, 3/7/1945, ΤΟ ΕΙΔΎΛΛΙΟ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ

(Οικογενειακές στιγμές. Τα Υδραίικα)

Τετάρτη, 4/7/1945, ΤΣΕΜΠΕΡΙ ΚΑΙ «ΝΙΝΙΣ»

*Το φύλλο με αριθμό 36 φέρει ημερομηνία 4 Ιουλίου 1945, άλλο φύλλο με νούμερο 9 του ίδιου κειμένου γράφει Τρίτη 10 Ιουλίου 1945

(προσωπικά του ενθυμήματα. Το τραγουδάκι για το τσεμπέρι)

Παρασκευή, 6/7/1945, ΤΟ ΜΑΤΙ ΤΟΥ ΓΑΡΙΔΑ!

(προσωπικές ενθυμήσεις της οικογένειας)

Πέμπτη, 12/7/1945, ΦΩΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΜΑΣ

(Γιάννης Αλέξανδρος Μελετόπουλος). Χ Λεβάντας αρ. 190 «Ιστορικά»

Παρασκευή 13/7/1945 ΕΝΑΣ ΑΞΙΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ

Σάββατον, 14/7/1945, ΕΝΑΣ ΑΞΙΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ

(«Βιογραφία αυτοσχέδιος του Πέτρου Σ. Ομηρίδου» από  τον Αριστείδη Σκυλίτζη.)

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20/7/1945, ΑΛΗΣΜΟΝΗΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

(Επίσκεψη στη ΝΕΑ  ΚΟΚΚΙΝΙΑ. Η Εικόνα της πόλης)

Σάββατον, 21/7/1945, ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ

(Η Ελένη Μουστάκη)

Τρίτη, 24/7/1945, Η ΦΙΛΗΜΕΝΗ

(επίσκεψη της ανιψιάς του Ελένης. Η κατσίκας του η Κανέλλα)

Τετάρτη, 25/7/1945, ΤΑ ΚΥΝΙΚΑ  ΚΑΥΜΑΤΑ

(στέκια, καφενεία και πρόσωπα του Πειραιά. Παγωτατζήδες, Λουκουματζήδες….)

Πέμπτη, 26/7/1945, Η ΛΕΣΧΗ

(Το Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων στο Ρολόϊ- Δημαρχείο. Η Εμπορική Λέσχη. Πρόσωπα)

Παρασκευή, 27/7/1945, Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΑΒΡΑΑΜ

(ο «γιατσοπώλης» Τάσος Κατσούλας…)

Σάββατον, 28/7/1945. ΛΑΪΚΟΙ ΡΑΨΩΔΟΙ

(Στίχοι τραγουδιών για ένα παιδί που έπιασαν οι Γερμανικές δυνάμεις στο Μπλόκο της Κοκκινιάς)

Καμαρωτή κοπέλα μου

με μάτια μυγδαλάτα,

παραμονεύει ο θάνατος,

σ’ αυτήν εδώ την στράτα.

Χαμογελώντας πήγαινες,

στ’ αρραβωνιαστικό σου.

Ο Γερμανός, κακός σκορπιός,

βρέθηκε στη χαρά σου.

Κι αντί γι’ ανθούς πορτοκαλιάς,

με βόλια στο κεφάλι,

σ’ αγκάλιασε η μαννούλα σου

άχ! μην το πάθη άλλη!

Τρίτη, 31/7/1945, Τ’ ΑΦΕΝΤΙΚΟ!

(Μαυραγορίτες)

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Σ

Τετάρτη, 1/8/1945, Ο ΚΑΤΑΚΤΗΤΗΣ ΒΡΑΣΙΔΑΣ

(Ένας χαρακτηριστικός τύπος Πειραιώτη)

Παρασκευή, 3/8/1945, ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ

Ωραίο χρονογράφημα

Σάββατον, 4/8/1945, ΠΑΛΙΕΣ ΠΕΙΡΑΪΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ (χαρακτηριστικές φιγούρες της Πόλης. Αναστάσιος Παπεμούντας. Τάσος Καλούδης. Γιάννης Σκλήρης, Γιάννης Κόης, Πετρούλα Οικονόμου…)

Δευτέρα, 6/8/1945, ΧΑΡΜΟΣΥΝΟ  ΣΑΛΠΙΣΜΑ

(η θηριώδη μαυραγορίτισσα)

Τρίτη, 7/8/1945, ΠΡΙΓΚΗΠΕΣΣΑ  ΜΟΥ  ΜΑΡΙΑ

(περιδιάβαση στην πλαζ του Φαλήρου)

Τετάρτη, 8/8/1945, ΝΕΕΣ  ΠΛΑΚΕΣ

(Ο Δημοσθένης Βουτυράς)

Πέμπτη, 9/8/1945, ΣΑΝ ΟΝΕΙΡΟ

(Δημόσιες Αναμνήσεις). Ο Χρήστος Λεβάντας αρ. 191 γράφει 8 Αυγούστου 1945

Παρασκευή, 10/8/1945, Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ

(Δημήτρης Μελετόπουλος)

Σάββατον, 11/8/1945, ΠΑΤΡΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ

(Ο εγγονός του Δημήτρη Ν. Μελετόπουλου, ο Νίκος Μελετόπουλος)

Δευτέρα, 13/8/1945, ΟΙ «ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΜΕΝΟΙ» Η ιστορία μας δια φωτογραφιών

*Το με αριθμό φύλλου   46 στην αριστερή πάνω μεριά, στην δεξιά πάνω μεριά του με αριθμό 9 έχει σβησμένη λανθασμένη ημερομηνία και ημέρα «Πέμπτη»

(Κοιτάζοντας τις Φωτογραφίες που του κληροδότησε ο ερασιτέχνης φωτογράφος ο Δημητράκης Μελετόπουλος) Περιοχές του Πειραιά.

Τρίτη, 14/8/1945, ΟΥΤΕ ΓΑΤΑ ΟΥΤΕ ΖΗΜΙΑ. Τον καιρό της κατοχής

(Κυριακή της Απελευθέρωσης. Οι Μαυραγορίτες)

Πέμπτη, 16/8/1945, ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

(Το Αρχείο φωτογραφιών των Μελετοπουλέων)

Παρασκευή, 17/8/1945, ΕΝΩ ΧΤΥΠΟΥΝ ΟΙ ΚΑΜΠΑΝΕΣ

(Ιστορικά στιγμιότυπα)

Σάββατον, 18/8/1945, ΚΥΜΑ  ΜΑΓΚΙΑΣ

(περί ζαμανφουτισμού)

Τρίτη, 21/8/1945, ΥΠΟ ΤΟΝ ΖΥΓΟΝ!

(και πάλι περί του Πειραιώτη Βρασίδα)

Τετάρτη, 22/8/1945, ΣΥΜΠΑΘΗΤΙΚΟΣ  ΖΟΥΡΛΟΣ!

(ο χαρακτηριστικός τύπος ο Ζωζής)

Πέμπτη, 23/8/1945, ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

(Ο Ανέστης ο Μουσικάντης)

Παρασκευή, 24/8/1945, ΚΗΔΕΙΑ  ΜΕΘΥΣΤΑΚΑ

(Ο θάνατος του Σινάνη και τα παράπονα των αναγνωστών)

«Κι αν απέθανε ο Σινάνης

Ήταν πράμα φυσικό

έφαγε βαρύ στιφάδο

κι’ όχι ρύζι με νερό.

Σάββατον, 25/8/1945, ΧΑΘΗΚΕ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ!

(χαρακτηριστικοί τύποι του Πειραιά. Ο Γιάννης ο Βιολιτζής)

Τρίτη, 28//8/1945, ΘΑ ΦΑΝΕ ΡΟΪΔΙΑ!. Σημερινά και περασμένα

(Ο Κήπος της Τερψιθέας και οι Ροϊδιές του. Φύλακάς του ο Θεόδωρος Κόης)

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ

Πέμπτη, 7/9/1945, ΦΑΝΤΑΡΟΥΔΕΣ, ΠΟΛΙΤΣΜΑΝΕΣ

(ενθύμηση του 1941. Γυναίκες στην στολή)

Τετάρτη, 12/9/1945, ΑΣ ΜΕΝΗ ΤΟ ΒΥΣΣΙΝΟ!

(Φυσιολατρικό. Ο μυλεργάτης γείτονάς του Αριστείδης Καλϊντζής)

Παρασκευή, 14/9/1945, ΕΞΟΛΟΓΗΣΗ

(περί Βρασίδα). Το Καφενείο Κανελλά.

Σάββατον, 15/9/1945, Η ΖΟΥΡΝΕ ΜΟΥ

(Πειραιώτικες ειδήσεις και πρόσωπα)

Τρίτη, 18/9/1945, ΑΛΕΞΑΝΤΡΑ

(Η τραγουδίστρια Αλεξάντρα στο Καφενείο του Γιώργη Εργένη στην Πλατεία Αλεξάνδρας, το 1901, 1902)

Πέμπτη, 20/9/1945, ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ  ΚΑΛΑ  ΧΡΟΝΙΑ!

(Η κοσμική ζωή του Πειραιά και ονόματα Πειραιωτών. Ρώμος Φιλύρας, Γιώργος Ζουφρές, Μύρων Χαρχαλάκης, Γιαννούλης Μπόνης, Άγγελος Σούλης, Άγγελος Μεταξάς και άλλοι).

Σάββατον, 22/9/1946, ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ 1946

(Η Σταυρούλα Καλαϊντζή)

Δευτέρα, 24/9/1945, Η ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΑ ΜΑΣ

(Το Ρώσικο- Ναυτικό Νοσοκομείο) Θάνατος της βασιλοπούλας Αλεξάνδρας κόρης του Γεωργίου του Α΄.

Τρίτη, 24/9/1945, Ο ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ

*Στην ημερομηνία 24 Σεπτεμβρίου 1945 αριθ. Φύλλου 23 δημοσιεύεται το κείμενο ‘Η Βασιλοπούλα μας». Με την ίδια χρονολογία 24/9/ αλλά διαφορετική ημέρα, και αριθ. Φύλλου 72 δημοσιεύεται το «Ο ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ».

(Ο Υδραίος στρατιωτικός και υπουργός Δαμιανός)

Τετάρτη, 25/9/1945, ΤΑ  ΔΡΟΣΕΡΑ  ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ

(το περιβολάκι του Αγίου Κωνσταντίνου. Ο καθηγητής Αποστόλου)

Παρασκευή, 28/9/1945, ΤΟ ΠΡΑΣΙΝΟ

(επιστολή του Μιχάλη Μανούσκου)

Σάββατον, 29/9/1945, ΟΜΟΡΦΟΣ  ΚΟΣΜΟΣ

(η γειτονοπούλα του Κούλα Μαρκοπούλου. Παραλληλισμό με την «Κόρη των Αθηνών» του Μπάϊρον). Το όνομά της γράφεται λανθασμένο

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ

Δευτέρα, 1/10/1945, Η ΠΕΡΔΙΚΟΜΑΤΑ

(Η σπουδάστρια της παιδαγωγικής ακαδημίας Κούλα Μαρκοπούλου που έφυγε στη Λόντρα)

Τρίτη, 2/10/1945, ΤΑ ΔΕΝΔΡΑ ΜΑΣ

*Πάνω από τον τίτλο αναγράφεται ΠΕΡΙ ΜΙΑΝ ΣΥΖΗΤΗΣΙΝ

(παρόμοιο χρονογράφημα με της 28/9/

Τετάρτη, 3/10/1945, ΠΑΛΙΕΣ  ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

(επίσκεψη στα Παλιατζίδικα, στο Μπαγιατοπάζαρο στην πλατεία του Ιππόδαμου)

Πέμπτη, 4/10/1945, ΑΛΛΕΣ ΦΙΛΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

(μορφές από το σχολείο του Ζήση Αγραφιώτη)

Σάββατον, 6/10/1945, Η ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

(Πειραιώτικες θύμησες. Ιππόδαμος, Θεμιστοκλής…

Τετάρτη, 10/10/1945, «ΔΡΑΞΑΣΘΕ ΠΑΙΔΕΙΑΣ»

(εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος. Ο φυσικός και χημικός Μαντινειός)

Πέμπτη, 11/10/1945, ΣΥΜΜΑΘΗΤΕΣ

(Οι παλαιοί συμμαθητές του) Χ. Λεβάντας αρ. 193 Οι Πολίτιδες.

Σάββατον, 13/10/1945, ΥΠΟ ΤΟΝ ΖΥΓΟΝ

(12 Οκτωβρίου 1944 Απελευθέρωση. Η ταβέρνα Βασίλαινα στα Μανιάτικα)

Τρίτη, 16/10/1945, ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ

Γράφει: Καταγίνομαι με τα Πειραιώτικα με λίγες κοινωνιολογικές σελίδες και κάποια στοιχεία λαογραφίας. Το Καφενείο του Ρήγου, του Γιώργη Εριγένη, ο καφετζής Μήτσος Στεφάνου.

Πέμπτη, 18/10/1945, Ο ΓΚΑΜΠΡΙΕΛΕ

(Ο ιταλός φουτουριστής ποιητής Γκαμπριέλ Ντ’ Αννούντζιο)

Τετάρτη, 24/10/1945, ΤΟ ΚΟΜΠΟΔΕΜΑ

Τρίτη, 30/10/1945, ΠΑΡΑΠΟΝΑ

(Με αφορμή το ποίημα του Γεράσιμου Μαρκορά το «Παράπονο της πεθαμένης). Το Νεκροταφείο της Ανάστασης.

Τετάρτη, 31/10/1945, ΠΑΛΙΑ  ΧΡΟΝΙΑ

(Χρόνια του 1836. Πρόσωπα και συμβάντα. Πρώτο Δημοτικό Συμβούλιο 11/8/1836)

Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ

Τρίτη, 6/11/1945, Ο ΑΡΑΠΗΣ

(τύποι του παλιού πειραιά. Ο μπαρμπαγιάννης ο Τελάλης. Το παντοπωλείο του Πέτρου Κοκκάλα)

Πέμπτη, 8/11/1945, ΤΡΑΓΙΑΣΚΕΣ

Γράφει: «Αυτή η νοσταλγία στο παλιό αποδείχνει πως δε μπορώ να ιδώ τον καινούργιο κόσμο και πως είναι καιρός ν’ αρχίσω να γράφω τα απομνημονεύματά μου…»

Παρασκευή, 9/11/1945, ΤΑ «ΤΗΓΑΝΑΚΙΑ»

(στιγμές του πειραιά. Το Ρολόϊ. Ο εμποροράφτης Κιότος, ο Γιάννης Αρχανιωτάκης, το μαγαζί του Παυλόπουλου κλπ.)

Σάββατον, 10/11/1945, Ο  ΜΑΝΩΛΑΡΟΣ

*Το με αριθμό φύλλο 60 γράφει ημέρα Τρίτη, την σβήνει και γράφει Σάββατον

(Ο Καραγκιοζοπαίχτης Μανώλαρος. Το Καφενείο του Κώστα Σαλιπάστρα, του Λάμπρου Κρανιδιώτη, του Σταυρόπουλου.

Τρίτη, 13/11/1945, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

(Τα «Πειραϊκά» του Γιάννη Μελετόπουλου)

Πέμπτη, 15/11/1945, ΑΝΘΡΩΠΑΚΙΑ

*Το κείμενο της Πέμπτης 15 Νοεμβρίου, αριθ. Φύλλου 63, «Ανθρωπάκια» δημοσιεύεται και στο φύλλο αριθμό 52 με ημερομηνία 16 Νοεμβρίου 1945

(ο χαρακτηριστικός τύπος Θεόδωρου Ναούμ του γνωστικού-τρελού)

Παρασκευή, 16/11/1945, ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

(Ο Πειραϊκός Σύλλογος των Φίλων της Τέχνης από μία διάλεξη του Βασίλη Ρώτα. Ο Γιώργος Καρατζάς για τον Μαραμπού) Χ. Λεβάντας αρ. 196

Πέμπτη, 22/11/1945, Η ΚΛΕΦΤΟΚΟΚΟΡΟΥ

(Η νέα του γειτονιά στην οδό Πραξιτέλους. Το Υδραιϊκο Σχολείο της οδού Σαχτούρη. Η μητέρα του Κυρά-Μπίλιω)

Τετάρτη, 28/11/1945, Η ΑΝΑΤΟΛΗ ΤΟΥ ΒΟΥΡΚΟΥ

(Η συνοικία του, ο "Σταυρός» Σπίτια των Βαμβακάρη, Λυμπερόπουλου, Καβατζά, Ηλία Μαυρουδή, Άγγελου Μαντούβαλου. Οδός Νεωσοίκων.)

Πέμπτη, 29/11/1945, ΣΟΥΖΗ ΚΑΙ ΞΕΝΗ

(Οι γατοφιλία του Χαντζάρα)

Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ

Τρίτη, 11/12/1945, ΜΠΡΕΣΚΕΖΑ

(Μπρέσκα στα αρβανίτικα είναι η χελώνα. Μήτσος Νέζης. Λιάκος ο αμαξάς ο Κουλουριώτης)

Τετάρτη, 12/12/1945, ΠΕΡΙΠΑΤΟΙ

(Φρεαττύδα- Πειραϊκή. Η περιοχή και οι κάτοικοί της. Η Σπηλιά της Κωνσταντινιάς. Η μητέρα του Κυρά- Μπίλιω.) Καραμπόλους = σαλιγκάρια)

Πέμπτη, 13/12/1945, ΟΝΕΙΡΑ

(Φρεαττύδα. Τα βράχια του Λουβιάρη. Βίλα Μαντζαβίνου, του Σκουλούδη. Μήτσος Νέζης)

Παρασκευή, 14/12/1945, ΜΟΥΣΙΚΗ

(Το μαγειριό του Γιώργη του  Σπέρτου στην οδό Κουντουριώτη. Άγιος Σπυρίδων)

Σάββατον, 15/12/1945, ΚΑΤΣΙΚΟΔΡΟΜΟΣ

(Η περιοχή της Φρεαττύδας. Λάμπρος Πορφύρας, Π. Νιρβάνας, Γεράσιμος Βώκος, Γεώργιος Στρατήγης, Αχιλλέας Παράσχος, Μήτσος Νέζης.

Τρίτη, 18/12/1945, ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

(Τα πληθωριστικά νομίσματα)

Πέμπτη, 20/12/1945, ΣΤΗ ΦΑΚΑ

(περί αισχροκέρδειας. Ο ταβερνιάρης Μπάρμπα Στέλιος) «μπαγιόκο»= συμφεροντολογικό πνεύμα

Παρασκευή, 21/12/1945, ΑΙΕΝ ΑΡΙΣΤΕΥΕΙΝ

(*Διαφορετικό κείμενο με τον ίδιο τίτλο από αυτόν της 15/1/1945)

Τετάρτη, 26/12/1945, ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΙΑΡΗΔΕΣ

(οι συμμαθητές του. Τα μαθητικά χρόνια με τους Δραγάτση, Πυρπασόπουλο, Μελά, Καμπάνη. Το γαλατάδικο του Κωνσταντέλου στην οδό Σωκράτους. Το Καφενείο Λαβύρινθος στην Αγορά Του Σαλιπάστρα στην οδό Θεμιστοκλέους. Γυμνάσιο Πειραιώς στην Πλατεία Κοραή ή Κόμητα Ουίνστον Τσώρτσιλ.) Χ. Λεβάντας αρ. 197  

Πέμπτη, 27/12/1945, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

(Πειραιάς. Οι Μελετοπουλαίοι. Τα «Πειραϊκά") Χ. Λεβάντας αρ. 198

Παρασκευή, 28/12/1945, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

(Αλέξανδρος Μελετόπουλος)

          Αυτά είναι τα Περιεχόμενα πάνω κάτω και η θεματολογία των «ΠΕΙΡΑΙΩΤΙΚΩΝ» της χρονιάς του 1945 στην εφημερίδα «Η Φωνή του Πειραιώς». Προσπάθησα να δώσω διαβάζοντάς τα το γενικό σχεδιάγραμμα των ζητημάτων για τα οποία μας μιλά και γράφει, δημοσιεύει ο Νίκος Ι. Χαντζάρας. Αυτού του «ζηλωτή ποιητή της τέχνης του ελάχιστου» όπως μεταξύ άλλων τον έχουν αποκαλέσει. Δίνοντάς μας ενδιάμεσα και το οικογενειακό του δέντρο, την φιλοσοφία και την ταυτότητα των Πειραιώτικων. Ο χαρακτήρας της Πόλης και των ανθρώπων της είναι ανάγλυφος και σε θερμότητα περιγραφής. Αδέκαστος κριτής ο χρόνος διασώζει με την γραφή του ποιητή Νίκου Ι Χαντζάρα την Ιστορική εξέλιξη του Δήμου Πειραιά. Δεν θέλησα να μπλέξω τις χρονιές. Κάθε μία θα εξετάζεται και θα αναρτάται ξεχωριστά.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς

Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου 2025