ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΟΙΗΤΩΝ
τουφέκια
λεπίδες ή μια υπερ-δόση
από
κάποιο ναρκωτικό ή
τύφος
σ’ ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως
στο
πάτωμα της φυλακής φυματίωση
ή
σκοινί σ’ ενός ξενοδοχείου το δωμάτιο
ανθίζοντας
το μακάβριο βρόγχο του
ή
εγκέφαλος ανατιναγμένος απ’ τ’ αλκοόλ
τους
πήρανε μακριά
απολινέρ
ζακόμπ χερνάντεθ
τράκλ
λόρκα τόμας
παβέζε βασέ
σκέφτομαι
της ακτής το παϊτόνι στο φάιρ άιλαντ
που παρέσυρε τον φράνκ οχάρα
αφύσικος
πεπρωμένος για θάνατο θάνατος σε ηλιόλουστη
αμμουδιά ή μόχθου κάτεργο
ναυτία
ή είν’ αυτός ο θάνατος που έρχεται
ο
σκοτελάρο δε διαδηλώνει πιά ο μπλόκ
αρνήθηκε θεώρηση εξόδου ο βαλέγιο
σκοτωμένος
από εξορία ο ρίλκε σκοτώθηκε
από ‘να τριαντάφυλλο ο ντεσνό στο
μπούχενβαλντ
«
Η Νύχτα τών Άστοργων Νυχτών» είναι μεγάλη
χωρίς αηδόνια ή κούκου ρολόγια
τελευταία
λόγια
στου
κόσμου το τέλος
Χάρολντ
Νορς,
Σημειώσεις:
Στις 19 Αυγούστου συμπληρώθηκαν 83 χρόνια από την
δολοφονία από ισπανούς φαλαγγίτες κατά την έναρξη του ισπανικού εμφύλιου
πολέμου, του ισπανού λυρικού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Φεντερίκου Γκαρθία
Λόρκα. Federico
Garcia
Lorca
(5/6/1898- 19/8/1936). Ο Federico
Garcia
Lorca
με την ποίηση και το θεατρικό του έργο, επηρέασε ίσως μετά τον ισπανό συγγραφέα
Μιγκέλ ντε Θερβάντες και το μυθιστόρημά του «Δον Κιχώτης» περισσότερο από κάθε
άλλον ισπανό ποιητή και δραματουργό την ευρωπαϊκή ποίηση. Ο ποιητής Νίκος
Γκάτσος, αγάπησε και μετέφρασε στην χώρα μας το έργο του καλύτερα ίσως από κάθε
άλλον έλληνα ποιητή της γενιάς του. Δεκάδες είναι οι έλληνες ποιητές που έχουν
μεταφράσει Λόρκα, μέχρι των ημερών μας. Στην μνήμη του, αντιγράφω το ποίημα του
αμερικανού ποιητή Χάρολντ Νόρς, «ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΟΙΗΤΩΝ» σ.288. Ο οποίος στην χορεία
των κεκοιμημένων παγκοσμίων ποιητών, συμπεριλαμβάνει και τον ισπανό ποιητή
Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Το ποίημα περιλαμβάνεται στον τόμο «ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ
ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ», που εξέδωσαν οι «Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις» Αθήνα
1979. Ο πρόωρα χαμένος (αυτοκτόνησε) έλληνας ποιητής Αλέξης Τραϊανός,
γεννημένος στην Θεσσαλονίκη 20/10/1944-Καπανδρίτι Κεφαλονιάς 7/5/1980, έκανε
την Επιλογή, την Μετάφραση, την Εισαγωγή και τις Σημειώσεις της έκδοσης, από
όπου και οι πληροφορίες. Ανθολογούνται και παρουσιάζονται 45 Αμερικάνικες
Ποιητικές Φωνές από όλο το φάσμα των ρευμάτων του αμερικάνικου μεταπολεμικού
ποιητικού λόγου.
Στην ανθολογία ξεχωρίζουν το ποίημα που είναι
γραμμένο για τον αρχαίο έλληνα φιλόσοφο Πάτωνα, τον ισπανό ζωγράφο Γκόγια, τους
ποιητές Ουώλτ Ουίτμαν, Έντγκαρ Άλλα Πόε και Άλλεν Γκίνσμπεργκ, το ποίημα με
θέμα το Μουσείο, αυτό για τον Λουϊτζι Πιραντέλο, τον αρχάγγελο Γαβριήλ, τον
Ιούδα και άλλα. Υπάρχουν επίσης, ποιήματα που αναφέρουν σε στίχους τους το
Σκύλο και την Γάτα.
Ο πολυταξιδεμένος-πολίτης του κόσμου-αμερικανός
ποιητής Harold
Norse,
6 Ιουλίου 1916-8 Ιουνίου 2009, γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη από το πανεπιστήμιο της
οποίας κι αποφοίτησε. Έφυγε από την Αμερική το 1953 κι έζησε στην Ιταλία,
Ελλάδα, Ισπανία, Μαρόκο, Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ελβετία. Κυριότερες ποιητικές συλλογές του: “The Undersea Mountain” 1953, “The Roman Sonnets of
G. G. Belli, translations and adoptions” 1960, “The Dancing Beasts” 1962,
“Karma Circuit” 1966. Ο Αλέξης Τραϊανός μεταφράζει επίσης και
τα εξής ποιήματα: «ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΟ ΠΥΡΩΝ», «ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΑΠΟ ΗΛΕΚΤΡΟΕΓΚΕΦΑΛΟΓΡΑΦΙΑ» και
«ΚΛΑΣΙΚΟ ΔΙΑΖΩΜΑ Σ’ ΕΝΑ ΓΚΑΡΑΖ»., σ. 286-292. Χάρολντ Νορς έχει μεταφράσει από
τις εκδόσεις «Ηριδανός» ο Γιάννης Λειβαδάς.
Στο οσάνω
ποίημα αναφέρονται τα ονόματα των εξής ποιητών: Του γάλλου σουρεαλιστή ποιητή
και συγγραφέα μελετών για τις εικαστικές τέχνες Γκιγιώμ Απολλιναίρ (1880-1918).
Του γάλλου σουρεαλιστή ποιητή Μάξ Ζακόμπ
(1876-1944), που πέθανε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως στο Ντρανσί.
Του αργεντινού ποιητή Χοσέ Χερνάντεζ (1834-1886), ο
οποίος για το αγωνιστικό και πολιτικό του φρόνημα στο πλευρό των ανθρώπων της
υπαίθρου εξορίστηκε από το πολιτικό καθεστώς της χώρας του.
Του αυστριακού ποιητή Γκέοργκ Τρακλ (1887-1914) ο
οποίος πέθανε από υπερβολική δόση κοκαΐνης.
Του ισπανού ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα
(1898-1936) ο οποίος δολοφονήθηκε από φαλαγγίτες του στρατηγού Φράνκο.
Του Ουαλού ποιητή, θεατρικού συγγραφέα και
δημοσιογράφου Ντίλαν Τόμας (1914-1953) ο οποίος πέθανε από το υπερβολικό πάθος
του για το αλκοόλ, ενώ βρίσκονταν στην Νέα Υόρκη.
Του ιταλού ποιητή και πεζογράφου Τσεζάρε Παβέζε
(1908-1950). Ο Παβέζε συνελήφθηκε το 1935 για την αντιφασιστική του δράση και
φυλακίστηκε. Αυτοκτόνησε στα 1950.
Του γάλλου σουρεαλιστή ποιητή (1896-1919) ο Βασέ
αυτοκτόνησε στα 1919 στη Νάντη.
Του αμερικανού ποιητή και ζωγράφου Φράνκ Οχάρα
(1926-1966) πέθανε σε δυστύχημα στο Φάιρ Άιλαντ.
Του ρώσου συμβολιστή ποιητή Αλεξάντερ Μπλόκ (28/11-1880-7/8/1921).
Ο Μπλόκ πέθανε από φυσικά αίτια.
Του περουβιανού ποιητή Σεζάρ Βαλέχο (1893-1938), ο
ποιητής είχε κυνηγηθεί πάμπολλες φορές για τις δημοκρατικές του πεποιθήσεις και
τα πιστεύω.
Του αυστρογερμανού ποιητή γεννημένου στην Πράγα
Ράινερ Μαρία Ρίλκε (4/12/1875- Ελβετία 29/12/1926).
Του γάλλου ποιητή και από τους ιδρυτές του
σουρρεαλισμού Ρομπέρ Ντεσνό (1900-1945). Ο Ντεσνό πέθανε σε στρατόπεδο
συγκέντρωσης στην Τσεχοσλοβακία.
Κλείνοντας το μικρό αυτό μνημονικό αφιέρωμα στον
δολοφονημένο ισπανό λυρικό ποιητή και θεατρικό συγγραφέα Φεντερίκο Γκαρθία
Λόρκα, αντιγράφω και το τραγούδι του ποιητή και στιχουργού Νίκου Γκάτσου, από
τον τόμο «ΟΛΑ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ», εκδόσεις «ΠΑΤΑΚΗ» και Αγαθή Δημητρούκα 1998, και
σχέδια Χρήστου Μαρκίδη, σελίδα 428:
Μαύρος
ταύρος μπήκε στο χορό
Μια
χαμπανέρα για τον F.G, Lorca
Μες στον καθρέφτη τ’ ουρανού
ξεθώριασε τ’ ασήμι
μά στα κατάβαθα του νού
δεν ξεθωριάζει η μνήμη
Θυμάρι κι αρμπαρόριζα
σου φέρνω απ’ την Ελλάδα
τη μοίρα σου δεν όριζα
στη μακρινή Γρανάδα.
Σήκω να παλέψεις τον καιρό
χτύπα τις καμπάνες
μαύρος ταύρος μπήκε στο χορό
κι ούρλιαξαν οι μάνες.
Άνθρωποι με βλέμμα σκοτεινό
και φονιάδων χέρια
κοίταξαν ψηλά τον ουρανό
κι έφτυσαν τ’ αστέρια.
Θα περιμένω καθ’ αυγή
σε βράχους κι ακρογιάλια
ν’ ανοίξεις πάνω από τη γη
του ήλιου τη βεντάλια.
Ο χάροντας ο τρυγητής
τα νιάτα σου κι αν πήρε
στην ερημιά που περπατείς
καινούργια νιάτα σπείρε.
--
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πειραιάς, 24 Αυγούστου 2019.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου