Δημήτρης Πικιώνης

                ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ, 

             Πειραιάς 1887-Αθήνα 28/8/1968

Αρχιτέκτονας, ζωγράφος, καθηγητής Ε.Μ.Π., συγγραφέας.

Το φως των γραμμών και οι σκιές των ανασκαφών

       Η τέχνη της Αρχιτεκτονικής, είναι η πιο εξωστρεφής τέχνη του ανθρώπου, είναι μια δημιουργία που δεν βασίζεται μόνο σε μια ιδέα, ή σε έναν οραματισμό, ή το ταλέντο ενός καλλιτέχνη, αλλά βασίζεται σε πολλούς παράγοντες. Ένας καλλιτέχνης μπορεί να βασιστεί μόνο στο δικό του το όνειρο, μπορεί να κλειστεί και να περιγράψει το δικό του μόνο σύμπαν, αλλά ένας αρχιτέκτονας οφείλει πρωτίστως να σκεφτεί τις λειτουργικές ανάγκες των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεται το έργο του, να γνωρίζει επίσης, τις ανάγκες και την λειτουργικότητα του χώρου πάνω στον οποίο θα οικοδομήσει το έργο του, και φυσικά, να προβλέψει το αποτέλεσμά του-των αρχιτεκτονικών ιδεών και οραμάτων του-μέσα στον χρόνο, να προβλέψει την ανθεκτικότητα του αποτελέσματός του στο μέλλον. Η αρχιτεκτονική είναι μια πολύ εξωστρεφής τέχνη, δεν μπορεί να κρύψει τίποτα. Η αρχιτεκτονική τέχνη ενώ είναι μια επιστήμη που βασίζεται στα μαθηματικά και την γεωμετρία, μπορεί να μετατραπεί στα χέρια ενός μεγαλοφυούς αρχιτέκτονα καλλιτέχνη σε ποιητικό όνειρο, σε μαγεία του στίγματος σε ένα συγκεκριμένο χώρο, είναι αυτή που οργανώνει την ζωή των ανθρώπων και σχηματίζει τις πόλεις που θα εγκατασταθούν.

         Ο Πειραιάς, παρότι είναι μια κακοτράχαλη μικρή περιοχή ευτύχησε να έχει τέτοιου είδους κτηριακά αρχιτεκτονήματα, που ανεξάρτητα από τον «εκλεκτικιστικό μιμητισμό τους», αποδείχθηκαν ο ιεραρχικά λειτουργικότερος και λογικότερος σχεδιασμός της νεοσύστατης πόλης. Μιας πόλης φτωχών δημοτών αλλά με μεγάλα και πλούσια όνειρα.

     Ένα από τα γνωστότερα και επάξια τιμημένα διεθνώς παιδιά της πόλης του Πειραιά, υπήρξε και ο αρχιτέκτονας ποιητής, ζωγράφος και καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο πειραιώτης που διαμόρφωσε την αισθητική του χώρου του κέντρου της πρωτεύουσας και όχι μόνο, Δημήτρης Πικιώνης. Ο Πικιώνης γεννήθηκε στην πόλη μας το 1887 μισό σχεδόν αιώνα μετά την ίδρυση του Δήμου. Συγγενής του πειραιώτη λυρικού ποιητή του μεσοπολέμου Λάμπρου Πορφύρα, ο με καταγωγή από την Χίο στοχαστής αρχιτέκτονας, πρωτοπόρος αρχιτέκτονας και διαμορφωτής του αισθητικού βλέμματος των νεότερων Ελλήνων και του ελληνικού στοχασμού, είναι ο γνωστότερος εντός της Πόλης, μετά τον αρχιτέκτονα και μηχανικό του Δήμου Ιωάννη Λαζαρίμο και τον Ερνέστο Τσίλερ από την παλαιότερη γενιά της σχολής των εμπνευσμένων αρχιτεκτόνων του πρώτου λιμανιού της χώρας. Ο θαλασσογράφος Κωνσταντίνος Βολονάκης, ο εικαστικός στοχαστής και δάσκαλος Γιάννης Τσαρούχης, ο δάσκαλος θεατράνθρωπος Δημήτρης Ροντήρης, η τραγωδός Κατίνα Παξινού, ο ποιητής Λάμπρος Πορφύρας, ο ιστορικός Ιωάννης Αλ. Μελετόπουλος, ο Δημήτρης Πικιώνης, είναι μεταξύ άλλων, τα φωτισμένα παιδιά της Πόλης, που την δόξασαν και την έκαναν γνωστή στα πέρατα της οικουμένης με την παρουσία και το έργο τους, την καλλιτεχνική τους δημιουργία τον προηγούμενο αιώνα. Είναι οι πνευματικοί δημιουργοί του Πειραιά, οι μπροστάρηδες της προηγούμενης χιλιετίας.

Ο Δημήτρης Πικιώνης δεν υπηρέτησε με καλλιτεχνικό πάθος την αρχιτεκτονική τέχνη, δεν υπήρξε ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας δάσκαλος της Ελλάδας μόνο, ο Δημήτρης Πικιώνης, ο ταλαντούχος σχεδιαστής και έμπλεος ενός κοινωνικού και λειτουργικού αρχιτεκτονικού και όχι μόνο οράματος για την Αθήνα, ονειρεύτηκε και υλοποίησε χρησιμοποιώντας απλά υλικά, καθαρές μορφές της πέτρινης ύλης, μορφές οικείες, θερμές χωμάτινες προσμείξεις υλικών από διάφορα μέρη της Ελλάδας, αδρές γραμμές οριοθέτησης του χώρου και εμφανείς περιχαράξεις, αυτό που οι αρχαίοι έλληνες ονόμαζαν συλλογική συμμετοχή στα κοινά της πόλης. Μετοχή των ανθρώπων στον χώρο, ενεργά και εποικοδομητικά. Χρησιμοποίησε υλικά και διέπλασε τον χώρο με τέτοια ονειρική μαεστρία, ώστε αυτά να εκφράζουν τον ανθρώπινο ψυχισμό και μεγαλείο. Να υπάρχει μια οργανική αντιστοιχία μεταξύ της υπαρκτικής των εμπειρικών καταστάσεων του ανθρώπου με αυτό που θα τολμούσαμε να ονομάσουμε-ως μη ειδικοί-οντολογία της αλήθειας του χώρου, του φυσικού τοπίου. Έκανε σκοπό της ζωής του και πέτυχε να εμπεδώσει στις συνειδήσεις των απλών καθημερινών κατοίκων της πρωτεύουσας, ότι η αισθητική του χώρου που ζει και περιδιαβαίνει, κατοικεί και εργάζεται, διασκεδάζει και ονειρεύεται, δεν είναι μόνο προς όφελός του, προς τέρψη και ικανοποίηση των ποιο αγαθών στοιχείων του χαρακτήρα του αλλά, και η αναγκαία οργανωτική λειτουργικότητα της ζωής τους και των παιδιών τους. Το έργο του Πικιώνη έχει πρόσωπο, διαθέτει ταυτότητα, έχει χαρακτήρα, εκφέρει άποψη, αναδεικνύει αξίες και οράματα, δημιουργεί συμμετοχές σε κοινούς προβληματισμούς. Είναι όπως και ο ίδιος, σαν άτομο, ελληνοκεντρικό, χωρίς να απεμπολεί τίποτα από την αυθεντικότητα της οικουμενικότητάς του. Κρύβει μέσα του μια μέθη για την εφήμερη πραγματικότητα της ύλης, που όμως στην ουσία της, είναι μια άλλη αποκάλυψη της πνευματικότητας της φύσης. Το έργο του όπως και άλλων αρχιτεκτόνων της εποχής του, βλέπε αυτό του Άρη Κωνσταντινίδη, δεν είναι ένα απρόσωπο εμπόρευμα που το παράσχει η κρατική μέριμνα στους κατοίκους της μετά από εισηγήσεις αξιοσημείωτων ελληνικών φωνών της αρχιτεκτονικής, αλλά μια νέα οργανωτική λειτουργία και οραματική προέκταση του χώρου της πόλης. 
Η πόλη ανοίγεται και συνομιλεί με τους πολίτες και οι πολίτες βηματίζουν πάνω στους δρόμους της πόλης και συνομιλούν μαζί της. Απολαμβάνουν τα κρυφά της σημεία και τις ιερές πανάρχαιες κόχες της, αναγνωρίζουν λησμονημένες πτυχές της κοινής τους παράδοσης, οσμίζονται τις μυρωδιές του πάτριου χώματός της και των κατασκευαστικών υλικών της καθώς την γνωρίζουν από κοντά, ζουν και εργάζονται, ψυχαγωγούνται και παίζουν μέσα στα όριά της. Ο Πικιώνης, ζωντάνεψε το περιβάλλον του κέντρου της Αθήνας δίνοντάς του έναν άλλο ρυθμό προσωπικής ζωής, μια άλλη εμπειρότερη γνωσιολογική λειτουργικότητα, εμπλούτισε την όψη της, την δοκιμασμένη μέσα στον ιστορικό χρόνο της ελληνικής παράδοσης που δεν του ήταν ξένη και δεν μας ήταν άφιλη. Συνένωσε παλαιότερους οραματικούς θησαυρούς και σχεδιάσματα με ένα νέο αρχιτεκτονικό ύφος και στιλ, καθαρά προσωπικό, για να μην σημειώσουμε προσωποκεντρικό, αλλά και ταυτόχρονα πανελλαδικό, οικουμενικό. Ανθρωποκεντρικό με μέτρο σύγκρισης τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.Τίποτα το φανταζέ, το επίπλαστο, το κραυγαλέο, το κοντόθωρο, το βεντετίστικο, ίσως και αποσπασματικό, δεν συναντάμε στο έργο του, στις αρχιτεκτονικές του συλλήψεις. Τα πάντα έχουν αρχή και τέλος το ανθρώπινο μέτρο, το ελληνικό βλέμμα κατανόησης του φυσικού κόσμου, το ελληνικό φως, τις πανάρχαιες γραμμές και σκιές που προέρχονταν από την αρχαία και μεσαιωνική-βυζαντινή ελληνική παράδοση. Οι θέσεις και οι απόψεις του συγγραφέα Περικλή Γιαννόπουλου περί ελληνικής αισθητικής και της οργανικής λειτουργίας του φωτός πάνω στον ελληνικό χώρο όπως δημοσιεύονται στο περιοδικό «το 3^ο μάτι» που υπήρξε φιλικός συνιδρυτής και συγγραφέας κειμένων, ο αρχιτέκτονας, δεν είναι θεωρώ τυχαία και άστοχη. Ο πειραιώτης αυθεντικός ποιητής-αρχιτέκτονας, δεν κράτησε τα οραματικά μυστικά του αρχιτεκτονικού ονείρου για τον εαυτό του, δεν πρόβαλε πάνω στην ύλη που χρησιμοποίησε και οργάνωσε την εγωτική του επιστήμονα και ματιά, αλλά την ερωτική του διάθεση για την οργάνωση και λειτουργία της πόλης για όλους τους ενεργούς πολίτες. Για τους πολίτες που γνωρίζουν σε πια ιερά χώματα περπατούν, πάνω σε ποια ίχνη αρχαίων και νεότερων οραματιστών και προικισμένων πνευματικά και καλλιτεχνικά βαδίζουν. Ο Πικιώνης με το έργο του έκανε τους κατοίκους της πρωτεύουσας και όχι μόνο, να ξαναγνωρίσουν την προσωπικότητα του χώρου της πόλης που πάνω της περπατούν και παίζουν. Να την αισθανθούν, ερευνώντας τον χώρο που τους προτρέπει να ζήσουν. Επανέφερε στην επιφάνεια ίχνη που είχαν χαθεί μέσα στην άμμο του χρόνου, είχαν σκεπαστεί από σχεδιασμούς πολλές φορές ξενόφερτους, έκανε το σεργιάνισμα μέσα στην πόλη απόλαυση. Ή τουλάχιστον αυτό γύρω από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Το αρχιτεκτονικό του έργο, είναι το περίσσευμα της ψυχής ενός έλληνα δυστυχώς μιας άλλης εποχής, μιας άλλης Ελλάδας, πριν αυτή καταντήσει τουριστικό έρμαιο προς δόξα μόνο του Κερδώου Ερμή. Του τερατώδους καταναλωτισμού εις βάρος της ποιότητας και του ήθους της παράδοσής της. Οι οραματικές υλοποιήσιμες και θερμές οικείες θέσεις του Δημήτρη Πικιώνη, και άλλων ελλήνων στοχαστών και καλλιτεχνών της εποχής του-ιδιαίτερα της λεγόμενης γενιάς του 1930-δεν προέρχονται από μια τάση εθνικής προγονολατρείας, μιας ανιστόρητης πατριδολαγνείας, από κάτι ξένο προς την ζωής των ελλήνων, ούτε από μια νέα επιθυμία κοινωνικού και καλλιτεχνικού ευρωπαϊκού ή διεθνούς πνευματικού απομονωτισμού, ή από μια άγονη και στείρα επιθυμία μιμητισμού της ευρωπαϊκής αισθητικής και του προερχόμενου από τα κανάλια του διαφωτισμού κλέη και αρχιτεκτονικά, σχεδιαστικά επιτεύγματα από εμάς τους Έλληνες, τους πάντα μειονεκτικά αισθανόμενοι απέναντι των ξένων επιτευγμάτων. Ο Πικιώνης, όπως και άλλοι έλληνες του καιρού του, έκανε μια νέα ελπιδοφόρα στροφή προς την ελληνική παράδοση μην αγνοώντας τους νέους κανόνες και ρυθμούς αισθητικής των ξένων, την τεχνογνωσία τους. Επανέφερε στην μνήμη των ανθρώπων δικές του/τους παλαιότερες εικόνες ζωής και εμπειρίες κοινωνικού βίου, προκλήσεις και συμπεράσματα βιωμάτων, στιγμών ζωής και σχέσεων. Μετέτρεψε τον απομονωτισμό του έλληνα, όσον αφορά τον δημόσιο χώρο, σε ατομική του επιθυμία κοινωνικής συμμετοχής και εξωστρέφειας. Μας δίδαξε μια άσκηση αλήθειας αποφυγής του περιττού και του εχθρικού προς το ελληνικό μάτι και μέτρο. Μας γνώρισε την σαφήνεια, της προσέγγισης της πληρότητας των αισθήσεων με απλά μέσα και τρόπους. Εμείς οι Έλληνες, δεν αγαπάμε πολύ τον δημόσιο χώρο, δεν τον σεβόμαστε, τον θεωρούμε εχθρικό, απειλητικό, γιαυτό και με άμεσο ή έμμεσο τρόπο και ενέργειες κοιτάμε να τον καθυποτάξουμε και να τον καταστρέψουμε. Να τον βεβηλώσουμε με όποιον ανοίκειο τρόπο και συμπεριφορές μπορούμε. Παρότι από την φύση μας εξωστρεφής λαός, οικοδομήσαμε έναν πολιτισμό του έξω χώρου, της υπαίθρου-δηλαδή πέρα από την ατομική μας εστία, αντί να τον κάνουμε «παράδεισο» κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας να τον μετατρέψουμε σε «κόλαση» με μεγάλη μάλιστα επιδεικτική υπερηφάνεια, ή κάνω λάθος; Οι έλληνες με τον χαρακτήρα και την ποιότητα όπως ο πειραιώτης Δημήτρης Πικιώνης, ο ελληνοκεντρικός Δημήτρης Πικιώνης, αιματοδότησαν την αισθητική του χώρου στις συνειδήσεις των κατοίκων του και το αντίστροφο. Συν-κοινώνησαν την προβληματική τους. 
Ο Πικιώνης ενεργοποίησε το βλέμμα και τις συνειδήσεις των πολιτών και έστρεψε το ενδιαφέρον τους προς την Πόλη, με κέντρο μάλιστα, ότι ιερότερο υπάρχει μέσα στην ιστορική μνήμη των Ελλήνων, την Ακρόπολη. Ο Πικιώνης έκανε κοινό ταμείο της αισθητικής για την πόλη με αυτό των κατοίκων της. Η γονιμοποιός αγωνία του για το αισθητικό και αρχιτεκτονικό της μέλλον, μετατράπηκε σε πολιτική προσδοκία και υλοποιήθηκε. Ο κόσμος του Πικιώνη ήταν η μεγάλη υπόσχεση που έγινε πράξη. Η βίωση του χρόνου της ιστορικής παράδοσης ημών των ελλήνων μέσω της αισθητικής της πέτρινης ύλης ως χρήση ζωής και όχι κατάχρηση αυθαιρεσίας βίου. Ήταν η απαραίτητη κίνηση προς το μέλλον της χώρας μας, ανεξάρτητα από τα μεταγενέστερα ιστορικά και πολιτικά αποτελέσματα της και ημών των ελλήνων, και των καταστροφικών αλλαγών στις νοοτροπίες μας για τον δημόσιο χώρο, τον αισθητικό προσανατολισμό της πατρίδας μας ευρύτερα. Η γιορτινή θα τολμούσα να σημείωνα ατμόσφαιρα αισθητικού σχεδιασμού του πειραιώτη Δημήτρη Πικιώνη αποτύπωσε τον αλλοτινό χαρακτήρα της πόλης και των κατοίκων της. Τον επαναμυθοποίησε μέσα στην σύγχρονή του ρεαλιστική πραγματικότητα και προοπτική. Ο Δημήτρης Πικιώνης χωροθέτησε με το έργο και τις σκέψεις του τα αισθήματά μας. Οργάνωσε εκ νέου το βλέμμα μας και το εστίασε στο καίριο και ουσιώδες. Έδωσε απάντηση όχι σε αυτούς που πρόβαλαν προς τα έξω και υποστήριζαν ότι η πανάρχαια κληρονομημένη ομορφιά του ελληνικού τοπίου πουλάει, είναι ένα εύπεπτο προϊόν προς εμπορική κατανάλωση αλλά, πρόσφερε απαντητική λύση σε αυτούς που υποστήριζαν ότι η ομορφιά του ελληνικού τοπίου πονάει, ματώνει επώδυνα. Ο Φυσικός χώρος απόκτησε μια άλλη προσιτότητα μέσα στις συνειδήσεις των νεοελλήνων. Ο χώρος επαναπνευματοποιήθηκε λειτουργικά και αυθεντικά. Οι εύστοχες προειδοποιήσεις του για το μέλλον της πόλης δυστυχώς, αν δεν λαθεύω μια και δεν είμαι ειδικός, δεν εισακούστηκαν όσο θα έπρεπε. Η αισθητική σταδιοδρομία και κοινωνική συμπεριφορά των Ελλήνων άλλαξε δραματικά με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα. Και οι όποιες εκ των υστέρων «μπαλωματικές» δημόσιες επεμβάσεις, μοιάζουν μάλλον, με τα επιπρόσθετα μεταγενέστερα στίγματα πάνω στο ξεθωριασμένο υφαντό του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και της ρυμοτομίας μιας πρωτεύουσας, που δεν σχεδιάστηκε να δεχθεί στα σπλάχνα της τόσα εκατομμύρια κατοίκων από όλη την Ελλάδα, λαμβάνοντας υπόψη μας και το μέγα πλήθος των επισκεπτών και τουριστών κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Ιδιαίτερα μάλιστα, μετά την αναμενόμενη εισδοχή χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών, που χρήζουν βοήθειας, περίθαλψης και φροντίδας μέχρι να τους δοθεί η ευκαιρία να ακολουθήσουν τον δικό τους δρόμο. Μην ξεχνώντας όμως, ότι οι ανθρώπινες αυτές ψυχές, ακολουθούν τις δικές τους-και  είναι φυσικό-πολιτιστικές παραδόσεις και αισθητική για τον δημόσιο χώρο. Θέλω να πω, ότι η πρωτεύουσα όπως και το επίνειό της ο Πειραιάς, σχεδιάστηκαν και οργανώθηκαν έτσι ώστε να δεχτούν έναν ορισμένο πληθυσμιακά ανθρώπινο όγκο. Η μεγάλη και συνεχής αστυφιλία, έφερε τα γνωστά μας ίσως μη αναστρέψιμα προβλήματα.

     Ο Δημήτρης Πικιώνης δεν άφησε μόνο το αρχιτεκτονικό του αποτύπωμα στην Αθήνα αλλά, το πολιτιστικό του ελληνικό βάδισμα στην Οικουμένη. Απέδωσε στην αρχιτεκτονική την ποιητική της διάσταση και στην ζωγραφική την διακοσμητική της απλότητα και χάρη. Η αγάπη του επίσης μεταξύ άλλων, για το έργο του μαρμαρογλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, ίσως είναι ένα ακόμα προσδιοριστικό στοιχείο των οραματισμών του. Τα κείμενα που συνέγραψε και δημοσίευσε παράλληλα με την αρχιτεκτονική του δράση, μας δηλώνουν το εύρος, τον πλούτο και την χρωματική ποικιλία των ενδιαφερόντων και των ζητημάτων που τον απασχολούσαν. Ο Δημήτρης Πικιώνης «υπάκουσε» δημιουργικά στην ελληνική παράδοση και εκείνη τον αντάμειψε.

Στην μνήμη του καταγράφω ορισμένα ενδεικτικά πληροφοριακά στοιχεία, ευελπιστώντας ότι ο Δήμος του Πειραιά θα του στήσει έστω μια προτομή στο γεωγραφικό διαμέρισμα που κατοίκησε. Και να ζητήσει από το Μουσείο Μπενάκη, να επαναληφθεί εντός των ορίων της πόλης μας η Έκθεση που πραγματοποιήθηκε το 2010 με έργα του. Όσοι ευτύχησαν να την επισκεφτούν ακόμα θυμούνται την αγαλλίαση που αισθάνθηκαν βλέποντας και παρατηρώντας και ανιχνεύοντας, τα έργα του.

Τα έργα του Δημήτρη Πικιώνη όπως και άλλων επιφανών πειραιωτών, είναι η αντοχή της Πόλης μέσα στην ροή του χρόνου.               

1887 γεννιέται στον Πειραιά. Γιός του Πέτρου και της Μαρίας του γένους Συριώτη

1903 αποφοιτά από το Α΄ Γυμνάσιο Πειραιά

1908 τελειώνει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ως διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός.

1909 έως αρχές 1912 ασχολείται στο Παρίσι με τη σπουδή σχεδίου ζωγραφικής στην Academia de la Grande Chauniere υπό τον L. Simon.

1919 διδάσκει στις νυχτερινές Σχολές Τεχνικών της Ελληνικής Βιοτεχνικής Εταιρείας, στο τμήμα επιπλοποιών.

1921-1923 διορίζεται επιμελητής του καθηγητή Αναστασίου Ορλάνδου στο μάθημα της μορφολογίας της αρχιτεκτονικής και της ρυθμολογίας.

1921 οικοδομεί την πρώτη του οικία. Το σπίτι του Φ. Μωραϊτη στις Τζιτζιφιές.

1925 παντρεύεται την Αλεξάνδρα Αναστασίου.

1925 εκπονεί ξυλογραφίες και σχέδια για το Λαογραφικό Αρχείο. Κτίζει την οικία Καραμάνου στο Ηράκλειο.

1926 σε συνεργασία με τον Εμ. Κριεζή εκπονεί τα σχέδια σχολείου-οικοτροφείου στην Αίγινα.

1927 σε συνεργασία με τον Εμ. Κριεζή και πάλι, κάνουν τα σχέδια για τον ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων στη Νέα Ιωνία.

1930 γίνεται μόνιμος καθηγητής στην έδρα της Διακοσμητικής. Οικοδομεί την οικία Παπαϊωάννου στην οδό Μαρκορά.

1932 κτίζει το δημοτικό σχολείο στα Πευκάκια του Λυκαβηττού

1933 κτίζει το θερινό Θέατρο της Μαρίκας Κοτοπούλης στην οδό Χέϊδεν, σύμφωνα με τα πρότυπα σχεδιασμού του αρχαίου ιαπωνικού θεάτρου.

1934 κάνει τα σχέδια για τον τάφο του ποιητή Λάμπρου Πορφύρα, και της οικογένειας Παυλή στο νεκροταφείο του Πειραιά. Ο πειραιώτης λυρικός ποιητής του μεσοπολέμου ήταν εξάδελφος του Δημήτρη Πικιώνη. Το κοιμητήριο είναι η Ανάσταση, που μέχρι πριν μερικά χρόνια λειτουργούσε ως νεκροταφείο των πειραιωτών πριν τεθεί σε λειτουργία το κοινό νεκροταφείο με άλλους όμορους Δήμους του Σχιστού.

1935 από την εποχή αυτή σημειώνεται μια στροφή στις αισθητικές του αντιλήψεις. Στοχάζεται ότι το οικουμενικό πνεύμα πρέπει να συνδεθεί με το πνεύμα της εθνότητας. Στην αντίληψη αυτή βασίζονται όλα τα αρχιτεκτονικά του έργα. Σχεδιάζει τον τάφο της οικογένειας Γουναράκη στο Α Νεκροταφείο, καθώς και τρία σπίτια και το Πειραματικό Σχολείο της Θεσσαλονίκης.

1935 τον Οκτώβριο, μαζί με τους Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα,  Στρατή Δούκα, Σπύρο Παπαλουκά, Σωκράτη Καραντινό εκδίδουν το περιοδικό «το 3^ο μάτι». Έκδοση Πνευματικής Καλλιέργειας και Τέχνης Τεύχος 1 Οκτώβρης 1935,  διπλό τεύχος 2-3 Οκτώβρης-Νοέμβρης 1936, τριπλό τεύχος 4-5-6 Γενάρης-Φλεβάρης-Μάρτης 1936 και εξαπλό τεύχος 7-12  του 1937. Το πρωτοποριακό για την εποχή του περιοδικό, ανατυπώθηκε σε μεγάλο σχήμα το 1982 από το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ του Μάνου Χαριτάτου, στην σειρά Τα Ελληνικά περιοδικά του 20^ου αιώνα.

1943 εκλέγεται τακτικός καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

1948 εκδίδει με τον τίτλο «Πινακοθήκη της Τέχνης του Ελληνικού Λαού» και με εντολή του Συλλόγου «Ελληνική Λαϊκή Τέχνη», τα «Αρχοντικά της Καστοριάς» και τα «Σπίτια της Ζαγοράς». Και τα δύο του έργα βραβεύονται από την Ακαδημία των Αθηνών

1950-1957 στο διάστημα αυτό, σε συνεργασία με τον γαμπρό του Αλέξανδρο Παπαγεωργίου δουλεύει στην αρχιτεκτονική. Κάνει σχέδια για το δασικό χωριό στο Περτούλι, για τον πρότυπο ελληνικό οικισμό Αιξωνής. Το Ξενία των Δελφών. Την έπαυλη Ποταμιάνου στη Φιλοθέη. Διαμορφώνει τον Αρχαιολογικό χώρο γύρω από την Ακρόπολη και τον λόφο του Φιλοπάππου. Επίσης, το τουριστικό περίπτερο του Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη. Δραστηριοποιείται στην Εθνική Κοσμητεία Εθνικού Τοπίου.

1958 συνταξιοδοτείται ως καθηγητής μετά 35 χρόνια από το ΕΜΠ.

1966 εκλέγεται τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της Αρχιτεκτονικής

1968 28 Αυγούστου πεθαίνει στην Αθήνα.     

              Έργα του

-Το 1997 εκδίδονται τα «Ζωγραφικά» του, τόμοι 2, εκδόσεις Ίνδικτος 1997/ 1998, Επιμέλεια: ΑΓΝΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗ.
Τόμος Α
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Ο ΜΠΟΥΖΙΑΝΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΚΙΩΝΗ
Ο ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΙΚΙΩΝΗ
ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΗ
ΣΧΕΔΙΑ ΕΚ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΓΥΜΝΑ
ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
ΑΡΧΑΙΑ
ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΑ-ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
Τόμος Β
ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ
ΑΡΙΑΔΝΕΣ
ΝΕΦΕΛΕΣ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ
ΑΤΤΙΚΑ
ΛΑΪΚΑ
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΛΑΪΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
ΓΛΥΠΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
ΛΑΪΚΑ ΕΓΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ
ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΩΛΟΙ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ Δ. ΠΙΚΙΩΝΗ

-Περιοδικό «Αιξώνη» τόμος Α 1950-1951, τεύχη 12.

- ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ, ΚΕΙΜΕΝΑ, ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΖΗΣΙΜΟΥ ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΥ, ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΓΝΗ ΠΙΚΙΩΝΗ- ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΡΟΥΣΗΣ, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης-Αθήνα 1987.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος, του Ζήσιμου Λορεντζάτου

Σημείωμα για την έκδοση

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ- ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ

Αυτοβιογραφικά σημειώματα (1958)

Γ. Μπουζιάνης (1956)

ΤΡΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

Γράμμα 1 (Μπάζελ, 7 Ιουλίου 1954)

Γράμμα 2 (Παρίσι, 18 Ιουλίου 1954)

Γράμμα 3 (Μόναχο, 21 Αυγούστου 1954)

ΠΕΖΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1918)

Ειρήνη

Ζωγράφος Ι

Ζωγράφος ΙΙ

Αγάπη

Ευσέβεια

ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ

Πρόλογος για τη Λαϊκή Τέχνη (1927)

Η Λαϊκή μας Τέχνη κι εμείς (1925)

ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ

Συναισθηματική Τοπογραφία (1935)

Ιδεογράμματα της οράσεως (1935)

Τα παιχνίδια της οδού Αιόλου (1935)

Το πνεύμα της εποχής μας (1931)

23 gravures (1935)

Αντώνης Σώχος (1961)

Σπύρος Παπαλουκάς. Αφιέρωμα εις τον άνθρωπο και τον καλλιτέχνη (1958)

Η έκθεση της γλύπτριας Ναταλίας Κωνσταντινίδη (1963)

ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η ενόραση του θεατή (1953)

Σπουδαστικός κόσμος (1955)

ΤΟΠΙΟ

Γαίας ατίμωσις (1954)

[Ομιλία για το τοπίο] (1958)

Το Αρσάκειο (1948)

Εισήγησις της Αισθητικής Επιτροπής της Γενικής Γραμματείας Τουρισμού επί των αρχών επί των οποίων πρέπει να βασισθούν τα νομοθετικά μέτρα προασπίσεως της Αισθητικής της Χώρας εις τας Τουριστικάς Ζώνας (1946)

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Το πνεύμα της παράδοσης (1951)

Η ανοικοδόμηση και το πνεύμα της παράδοσης (1946)

Γύρω από ένα Συνέδριο (1933)

Η Ελληνική Αρχιτεκτονική (1951)

Λόγος εις πνευματικήν εορτήν εις μνήμην του αρχιτέκτονος Γ. Κοντολέοντος (1953)

Η θεωρία του αρχιτέκτονος Κ. Α. Δοξιάδη για τη διαμόρφωση του χώρου εις την αρχαία Αρχιτεκτονική (1937)

Έκθεση του Καθηγητή Δημήτρη Πικιώνη προς τον κ. Κωνσταντίνο Α. Δοξιάδη (1961)

Το πρόβλημα της μορφής (1950)

Α΄ Ιστορικές μορφές και λαϊκή παράδοση

Β΄ Θεώρηση των σύγχρονων προβλημάτων

Εικονογραφία

Σημειώσεις

Έκθεσις επί των έργων διευθετήσεως εν Δελφοίς (1946)

Α. Διευθέτησις του αρχαιολογικού χώρου

Β. Έργα αφορώντα την κωμόπολιν των Δελφών

Αισθητικές αρχές της αρχιτεκτονικής του Αιξωνικού Συνοικισμού (1952)

Οικιστικός Κανονισμός Αιξώνης. Μορφολόγηση των επί μέρους στοιχείων (1952)

Επιστολή προς τον Υπουργόν Δημοσίων Έργων (1955)

Εισηγητική έκθεσις επί της συνεργασίας εις τα υπό εκτέλεσιν έργα των περί την Ακρόπολιν αρχαιολογικών χώρων (1955)

Γράμμα στον Δήμαρχο Ηρακλείου για το Μνημείο Καζαντζάκη (1958)

Τουριστική αξιοποίησις της Φορτέτζας Ρεθύμνου (1966)

Υποθήκες από την ελληνική παράδοση (1963)

ΕΠΙΜΕΤΡΟ

Ι. Χρονολογικός πίνακας βιογραφίας του Δ. Πικιώνη

ΙΙ. Χρονολογικός πίνακας κειμένων του Δ. Πικιώνη

ΙΙΙ. Ευρετήριο κυρίων ονομάτων.

- «Η Αρχιτεκτονική της Χίου» πρόλογος Αγνή Πικιώνη, επιμέλεια- μετάφραση Μιχαήλ Παρούσης, εκδόσεις Ίνδικτος-Παρουσία.

- «Έργα Ακροπόλεως» επιμέλεια έκδοσης Αγνή Πικιώνη, φωτογραφία Γιώργος Μαυρόπουλος, εκδόσεις Ίνδικτος 2002

-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ –ΟΙ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ‘65, Επιμέλεια και Κείμενα: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ, Ειδική φωτογράφηση για την έκδοση ERIETA ATTALI, εκδόσεις Μέλισσα 2009.

(ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ/ Ι. ΕΥΡΕΣΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ: ΜΙΚΡΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ/ ΙΙ. ΔΕΥΤΕΡΗ ΟΜΙΛΙΑ: 
«Η ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ Η ΜΕΣΑ ΒΛΕΨΗ»/ 
ΙΙΙ. ΤΡΙΤΗ ΟΜΙΛΙΑ: «ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ»/
IV. ΟΜΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ: Τεχνικές οργάνωσης.- Κατηγορίες αναφορών.-Θεματολογία.-Μετάθεση οπτικής.-Συσχέτιση των Ομιλιών του ’65 με άλλες ομιλίες.- Συνομιλητές και συζήτηση/ 
V. Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΠΙΚΙΩΝΗ ΩΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ: Η διδασκαλία του Πικιώνη.- Μνήμη και Κολλάζ.-Αυτοσχεδιασμός.-Προφορικότητα./ 
VI. ΠΟΣΟ «ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ» ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Ο ΠΙΚΙΩΝΗΣ;- η επίκαιρη διδασκαλία- Νεότεροι συνεχιστές./ 
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ/ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ/ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ/ ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ)

-«Δημήτρης Πικιώνης 1887-1968», Κατάλογος Μουσείου Μπενάκη 2010, επιμέλεια: Αγνή Πικιώνη-Ντόρα Ρόκου-Πικιώνη. Επιμέλεια κειμένων: Δημήτρης Αρβανιτάκης. Πρόλογος: Άγγελος Δεληβοριάς

(μια σημαντική Έκθεση 15/12/2010-13/3/2011 για τον Πειραιώτη αρχιτέκτονα και ζωγράφο,-ξάδερφο του Πειραιώτη ποιητή του μεσοπολέμου Λάμπρου Πορφύρα-που είχα την τύχη να την παρακολουθήσω τρείς φορές).
Αγνή Πικιώνη, Μικρό ιστορικό για το έργο που μας άφησε ο Δ. Π.
Δ. Πικιώνης, Αυτοβιογραφικά σημειώματα
ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
Θανάσης Μουτσόπουλος, Ζωγραφίζοντας την ιθαγένεια. Μια προσπάθεια αποτίμησις του εικαστικού Πικιώνη
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Δημήτρης Φιλιππίδης, "Γάρμπος" και "χούι" κ. ά
Γιώργος Λέστος, Δ. Πικιώνης: Μια φαινομενολογική διερεύνηση της πρακτικής του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
Δημοσιευμένα κείμενα για τον Δημήτρη Πικιώνη. Επιλογή.
Χρονολόγιο
Εργογραφία-Βιβλιογραφία
Εκθέσεις: ατομικές-ομαδικές
- Παύλος Καλαντζόπουλος, ΜΙΑ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΗ 
23 ιστορίες  με πρώτο πρόσωπο τον Δ. ΠΙΚΙΩΝΗ, εκδ. Πλέθρον 1988.

(ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ: 
Πρόλογος σ’ ένα σύγχρονο αποκελισμό./Μια κατεδάφιση./Η κατοικία του φύλακος/Κτιριολογία/ Ο παπάς της αισθητικής/Αθήνα Μεγάλο Πεύκο Φανερωμένη/ Οι συζητήσιμες πλευρές του επαγγέλματος/ Εισαγωγή στον Όμπερον/ Τα πορτραίτα/ Μεσολόγγι/ Το καφενείο του Κινίνη/ Η καλλιτεχνική στέγη/ Είχαμε πει για Πέμπτη/ Μυστικοπάθεια και τσιμεντόλιθοι/ Δύο εικόνες του Φώτη Κόντογλου/ Η ευθεία οδός/ Οι ζωγράφοι των ανακτόρων/ Επίσκεψη στο σπίτι του γιατρού/ 1^η Αυγούστου 1960/Μια πλάκα μπετόν 300 τ.μ./ Στον πρώτο διδάξαντα/ Οι πολύτιμες ώρες/ Σε ελεύθερη απόδοση/ Το τζάμωμα.)

- ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ-ΒΕΝΕΤΑΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ (1887-1968)-Τα χρόνια της μαθητείας μου κοντά του. ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΜΝΗΜΗΣ, εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη 2001.

(Θα τολμήσω τώρα εδώ μια κριτική του δασκάλου μου. Κατά την γνώμη μου βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πιο αμφιλεγόμενη πτυχή της δημιουργίας του: Ο Πικιώνης επενέβη στο ιστορικό τοπίο με μοναδικό γνώμονα το καλλιτεχνικό του αισθητήριο και όχι την ιστορική μεθόδευση και αξιοπιστία. Εισήγαγε με πολλή διακριτικότητα στην σύνθεσή του, στον ιστορικό αυτόν χώρο, αναφορές σε μνήμες οικείων και αξιαγάπητων μορφών από την ελληνική αρχιτεκτονική παράδοση όλων των ιστορικών περιόδων. Ήταν διαχρονικός στην ελληνοκεντρικότητά του, αυτό διαφαίνεται και από το κτισμένο αλλά και από το γραπτό του έργο. σ.68)

-ΖΗΣΗΣ ΚΟΤΙΩΝΗΣ, ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ, εκδόσεις Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας 1998.

(ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 
Προλογικό Σημείωμα του Δ. Αντωνακάκη/ Πρόλογος/ Εισαγωγή/ Κεφάλαιο Ι. Οι εκδηλώσεις του αδύνατου στην αναζήτηση της καταγωγής./ Κεφάλαιο ΙΙ. Η αρχιτεκτονική και η θεματολογία της γης/ Κεφάλαιο ΙΙΙ. Η αναζήτηση της καταγωγής στην οντολογική συγκρότηση του έργου τέχνης (Αναφορά στις διαμορφώσεις της Ακροπόλεως Ι)/  Κεφάλαιο IV. Η αναζήτηση της καταγωγής στη μεταφορική λειτουργία της τέχνης. (Αναφορά στις διαμορφώσεις της Ακροπόλεως ΙΙ)/ Συμπέρασμα./ Παράρτημα. Οι αναλογίες της μοντέρνας αισθητικής (Αναφορά στις διαμορφώσεις της Ακροπόλεως ΙΙΙ)/ Συμπέρασμα/ Βιβλιογραφία.)

-ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ- ΝΙΚΟΥ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΥ-ΓΚΙΚΑ. Επιμέλεια: Ν. Π. Παϊσιος, εκδόσεις Ίκαρος, Μουσείο Μπενάκη-Πινακοθήκη Γκίκα & Αγνή Πικιώνη, 1996.

(ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 
Σημείωμα του επιμελητή. 15 ΓΡΑΜΜΑΤΑ(6 του Πικιώνη και 9 του Γκίκα). Επίμετρο: Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Οι πολλαπλές γνώσεις του Πικιώνη. Φωτογραφίες. Κατάλογος Εικόνων)

-«Κατασκευές της Όρασης-Από τη θεωρία του Δοξιάδη στο έργο του Δημήτρη Πικιώνη», του Κώστα Τσιαμπάου, εκδόσεις Ποταμός 2010.

-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ-Αφιέρωμα στα εκατό χρόνια από τη γέννησή του, έκδοση Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, Αθήνα 1989.

(ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 
Εισαγωγή Πρυτάνεως Ε.Μ.Π./ Εισαγωγή Προέδρου Τμήματος Αρχιτεκτόνων/
ΚΕΙΜΕΝΑ: Αντώνη Κ. Αντωνιάδη, Πικιώνης: Τέσσερεις διαστάσεις./Γιώργος Γιαννουλέλλης, Μια περιπέτεια του Πικιώνη στον αγώνα του για τη διάσωση των αθηναϊκών λόφων…/Άγγελος Δημητρίου, Δημήτρης Πικιώνης 1887-1968/ Νίκος Δήμου, Ο Ανατολίτης/ Αλέξανδρος Ι. Ζάννος, Ένα γράμμα/ Παύλος Καλαντζόπουλος, Οι πολύτιμες ώρες/ Γιώργος Κανδύλης, Ο Δημήτρης Πικιώνης μέσα από τις ενθυμίσεις μου/ Ναταλία Μελά-Κωνσταντινίδη, «Δόξα τω Θεώ…»/ Ν. Κ. Μουτσόπουλος, Μνήμες από τη ζωή στο Πολυτεχνείο την εποχή του Πικιώνη/ Χαράλαμπος Μπούρας, Ο Πικιώνης και οι αρχαίοι Ελληνες/ Κωνσταντίνος Γ. Ξυνόπουλος, Αναμνήσεις από τον Πικιώνη/ Περ. Παντελεάκης, Πικιώνης, μια παγά λαλέουσα της εποχής μας/ Αλέξης Παπαγεωργίου, Η θεματική χαρτογράφηση των βράχων της Ακρόπολης/ Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, Δάφνη στη μνήμη του Δασκάλου μου/ Μιχάλης Παρούσης, «Η Μελέτη» Τα ονειρικά τοπία του Δημήτρη Πικιώνη/ Αριστομένης Προβελέγγιος, Η παρουσία του Πικιώνη διακατέχει τον νου και τα αισθήματά μου/ Γεώργιος Μ. Σαρηγιάννης, «Τα έργα των περί Ακρόπολιν χώρων».-Ο Πικιώνης και το Ελληνικό Δημόσιο/ Παναγιώτης Τέτσης, «Οι λίγες λέξεις που ήθελα να γράψω για τον Πικιώνη…»/ Σούλα Τζάκου, Ο Δάσκαλος/ Δημήτρης Φιλιππίδης, Τα «Αττικά» σχέδια του Δημήτρη Πικιώνη/ Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Οι πολλαπλές γνώσεις του Πικιώνη/ Νίκος Θ. Χολέβας, Για τον Δημήτρη Πικιώνη/ Jean van Geest, Old Stones and new Meanings/ Σάββας Κονταράτος, Αρχιτεκτονική και Ιστορία/ Α. Ν. Συμεών, Αρχιτεκτονικός μετα- μοντερνισμός. Και μετά;)
-- 

 ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΔΙΚΑ ΤΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

-περ. Εποχές τχ. 9/1, 1964, σ.54-56, Υποθήκες από την Ελληνική Παράδοση

-περ. Ζυγός τ. 2/1966, Σταμάτης Λαζάρου. Ένας προικισμένος λαϊκός ζωγράφος και πηλοπλάστης.

-περ. Γράμματα και Τέχνες τχ. 9/9, 1982, σ.22. Για μια Ελληνική Αρχιτεκτονική

-περ. Ίνδικτος τχ. 6/Φθινόπωρο 1996, σ.205-208. Το Πνεύμα της Παράδοσης

-περ. Ίνδικτος τχ. 20/1, 2006, σ. 145-153. Η Λαϊκή μας Τέχνη κι εμείς. (κριτική μελέτη). (Η κριτική αυτή μελέτη είχε δημοσιευτεί για πρώτη φορά στο περιοδικό «Φιλική Εταιρία» του 1925, σ.145-158.)

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ

Α) ΖΩΓΡΑΦΙΚΑ, Επιμέλεια Αγνή Πικιώνη, εκδ. Ίνδικτος 1997, τόμοι 2. Σελ. 323+259

-Νίκος Γ. Ξυδάκης, εφ. Η Καθημερινή 1/2/1998, Η τοπιογραφία του Δημήτρη Πικιώνη. Δύο νέοι τόμοι με τις «Ζωγραφικές» συμπληρώνουν την εικόνα του δασκάλου, ποιητή, καλλιτέχνη.

-Πόλυ Κρημνιώτη, εφ. Η Κυριακάτικη Αυγή 1/2/1998, σ.38. Τα ζωγραφικά του Πικιώνη»

-Δημήτρης Σταμέλος, εφ. Ελευθεροτυπία Τετάρτη 18/2/1998. Πικιώνης: Κλασικός και σύγχρονος

-Της Πάρης Σπίνου, εφ. Κυριακάτικη 22/2/1998, σ. 64-65. Στην παλέτα του Δημήτρη Πικιώνη.. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες. Αλλά μια έκθεση και μια έκδοση αποκαλύπτουν ακόμη μία καλλιτεχνική πλευρά του. Και, «Ένας Ευρωπαίος που μένει στην Ελλάδα». Ένα αδημοσίευτο κείμενο του Γιάννη Τσαρούχη για τον Πικιώνη που υπαγόρευσε στην Αγνή Πικιώνη τον Ιούλιο του 1981.

-Εφ. Η Ναυτεμπορική Παρασκευή 27/2/1998, σ.59. Ο άγνωστος Πικιώνης

-Βασίλης Κ. Καλαμαράς, εφ. Ελευθεροτυπία Παρασκευή 27/2/1998, σ.39, Το μέγιστον μάθημα, η επαφή με το χώμα.

-Μισέλ Φάϊς: επιμέλεια. Εφ. Ελεύθερος Τύπος Κυριακή 15/3/1998, Εικαστικά λευκώματα. Εκδόσεις με έργα των Δημήτρη Πικιώνη, Γιάννη Κουνέλη και Ισμήνης Καρυωτάκη.

-Άρης Μαραγκόπουλος, εφ. Το Βήμα Κυριακή 29/3/1998, σ. 4., Ημερολόγιο σε εικόνες

-Εφ. Ελευθεροτυπία 2/4/1998, Η ζωγραφική ενός αρχιτέκτονα.

-Γιώργος Τζιρτζιλάκης, εφ. Τα Νέα-Πρόσωπα 21^ος Αιώνας, τχ. 67/17-6-2000, Νέα Ματιά στον Πικιώνη. (βιβλιοκρίνονται μαζί με το βιβλίο του Ζήση Κοτιώνη: «Το Ερώτημα της Καταγωγής στο έργο του Δ. Πικιώνη»)

Β) ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ-ΝΙΚΟΥ ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΟΥ ΓΚΙΚΑ, εκδ. Ίκαρος-Μουσείο Μπενάκη- Πινακοθήκη Γκίκα και Αγνή Πικιώνη 1996. Επιμέλεια-πρόλογος Ν. Π. Παϊσίου

-Μικέλα Χαρτουλάρη: ρεπορτάζ, εφ. Τα Νέα Σάββατο 7/12/1996, σ.33, Από το Φάληρο στο Παρίσι. Προδημοσίευση από την αυτοβιογραφία του Γκίκα και την αλληλογραφία του με τον Πικιώνη.

-εφ. Η Αυγή 24/12/1996, Δύο βιβλία για δύο «μεγάλους» της ελληνικής τέχνης. «Το χαλί όπου παίζαμε ήτανε κόκκινο» και «Γράμματα Δ. Πικιώνη-Ν. Χατζηκυριάκου Γκίκα». Κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ίκαρος.

-Αρ. Ελληνούδη, εφ. Ο Ριζοσπάστης 23/2/1997. «Σκέψεις» δυο μεγάλων της Τέχνης

-Κώστας Γάλλος, περ. Νέα Εστία τχ. 1684/1-9-1997, σ. 1291-1292.

Γ) Ζήσης Κοτιώνης, Το ερώτημα της καταγωγής στο έργο του Δημήτρη Πικιώνη. Εκδόσεις Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Μάρτιος 1998

-Νίκος Βατόπουλος, εφ. Η Καθημερινή 11/7/1998, Ο Πικιώνης και ο Χάιντεγκερ

-Μαρία Νταλιάνη, εφ. Τα Νέα Πέμπτη 16/7/1998, σ.45, Φως στο έργο του Δημήτρη Πικιώνη

-Δημήτρης Φιλιππίδης, περ. Αντί τχ. 669/25-9-1998, Ελληνική Αρχιτεκτονική

Δ) Δημήτρης Πικιώνης 1887-1968, επιμέλεια: Αγνή Πικιώνη, εκδ. Μπάστα-Πλέσσα, Αθήνα 1994

-Μάρη Θεοδοσοπούλου, εφ. Η Εποχή 25/3/1995, Ευαίσθητος στην ελληνική παράδοση.

Ε) Δημήτρης Πικιώνης

Τόμος Α΄ Ι. Δ. Π. 1887-1968, σ.108

ΙΙ Αρχιτεκτονικό έργο 1912-1934 σ. 80

ΙΙΙ Αρχιτεκτονικό έργο 1935-1955, σ. 150

IV Αρχιτεκτονικά σκίτσα 1940-1955, σ. 106

Τόμος Β΄ V Αρχιτεκτονικό έργο 1949-1964, σ.154

VI. Αιξωνή 1951-1955, σ.106

VII Διαμόρφωση του περί την Ακρόπολη αρχαιολογικού χώρου 1954-1957, σ.198

VIII  Παιδικός κήπος Φιλοθέης 1961-1964, σ.72. Εκδόσεις Μπάστα-Πλέσσα Αθήνα 1974

-Δημήτρης Δασκαλόπουλος, εφ. Τα Νέα Τρίτη 21/2/1995, σ.33, Συνομιλίες με το τοπίο

--

-Μαρία Μαραγκού, εφ. Ελευθεροτυπία Τρίτη 10/1/1995, Με το βλέμμα του Πικιώνη. Οκτώ τόμοι με το αρχιτεκτονικό του έργο

-Γιώργος Σαρηγιάννης, εφ. Τα Νέα Πέμπτη 8/12/1994, σ.45, Σεβασμός στη φύση. Δ. Πικιώνης-Λεύκωμα

-Ν. Κ.-Ρ., εφ. Ελευθεροτυπία Τρίτη 8/1/2002, σ.25. Ένα ποίημα για την Ακρόπολη. Το λεύκωμα «Δημήτρη Πικιώνη. Έργα Ακροπόλεως»

-Μισέλ Φάϊς, περ. EXTRA ΤΥΠΟΣ τχ. 81/8-1-1995, σ.74. Τα ίχνη δύο μεγάλων της ελληνικής αρχιτεκτονικής.

Ανωνύμως- Διάφορα

-Εφ. Ελευθεροτυπία 17/2/1998, σ.32, Πικιώνης, ο ζωγράφος. Έκθεση από αύριο στην Ακαδημία

-Εφ. Ο Κυριακάτικος Ριζοσπάστης 30/12/2001, σ.2, Αρχιτεκτονική της Χίου και Πικιώνης.

-Η Λογοτεχνία των Ελλήνων, τόμος 11/ εκδ. Χάρης Πάτσης, σ.541. λήμμα

-Λεξικό Ελλήνων Λογοτεχνών, τόμος 4^ος /εκδ. Μέλισσα 2000, σ.491-493. Λήμμα

-περ. Φιλολογική Στέγη τχ. 17/Χριστούγεννα 1969, σ. 55. (στις Πειραϊκές απώλειες)

-περ. Μανδραγόρας τχ. Σ.64. Σκηνικά Δημήτρη Πικιώνη-Γιώργου Στέρη, για το Θεατρικό Έργο «Η Βροχή», δράμα σε 4 πράξεις 30/10/1932, των Τζων Κόλτον-Κλεμάνς Ράντολφ, στο Θέατρο Κεντρικό από το Θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη.

-εφ. Η Καθημερινή 9/7/1998, Διαμαρτυρία για τις κατηγορίες στη μνήμη του Δημήτρη Πικιώνη. Από τους αρχιτέκτονες: Περικλής Παντελεάκης, Ηλίας Μελετόπουλος, Μανώλης Γλυνιαδάκης, Ηλίας Γουναρόπουλος, Φανή Μηταράκη-Μπαξή, Μιχάλης Ζήσης. Και το λογοτέχνη Χρήστο Αδαμόπουλο. (Ο λογοτέχνης Χρήστος Αδαμόπουλος είναι ο γνωστός πειραιώτης διανοούμενος και συγγραφέας) . Δημοσιεύεται και η απάντηση του δημοσιογράφου Β. Αγγελικόπουλου.

-Μαίρη Φωτεινού-Στάθης Κουτρουβίδης, εφ. Η Εποχή 31/12/2010, σ. 16-17. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ: ΜΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΝΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΕΡΓΟ. ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΕΝΟΣ ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΝ ΒΑΡΒΑΡΩΝ. «Τι εκάματε τον Ιλισσό και τον Κηφισσό, τα δύο αγιάσματα». Ο Τσαρούχης για τον Πικιώνη: «Κυνηγώντας το καλό, βρίσκει το ελληνικό». Αυτοβιογραφικό κείμενο του Δημήτρη Πικιώνη, Το οικουμενικό μέσα από το εντόπιο.

-ΑΦΙΕΡΩΜΑ του περιοδικού ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΉ, Κυριακή 16/10/1994.  Την επιμέλεια του αφιερώματος για τον Δημήτρη Πικιώνη είχε η Πέγκυ Κουνενάκη. Σελίδες 2-23, 32.

-Πέγκυ Κουνενάκη, Ο Έλλην δημιουργός Δημήτρης Πικιώνης. Ο στοχαστής και φιλόσοφος που άνοιξε νέους ορίζοντες στην αισθητική της αρχιτεκτονικής στη χώρα μας.

-Χρονολόγιο του Δημήτρη Πικιώνη. Οι σημαντικότεροι σταθμοί στη ζωή και το πολύπλευρο έργο του σπουδαίου δημιουργού.

-Αλέξης Παπαγεωργίου, Ο αρχιτέκτονας και οι μοντέρνοι της εποχής του. Μορφή και περιεχόμενο στο έργο του Πικιώνη.

-Παύλος Καλατζόπουλος, Η λαϊκή τέχνη και ο Πικιώνης. Οπαδός της επιστροφής στη φύση έφερε στην Ελλάδα τις νέες ευρωπαϊκές τάσεις.

-Ζήσης Κοτιώνης, Μια «θραυσματική» αφήγηση κάτω από την Ακρόπολη. Έργο τέχνης η διαρρύθμιση από τον Πικιώνη των υπαίθριων χώρων γύρω από τον Ιερό Βράχο.

-Γιάννης Τσαρούχης, Η αρχιτεκτονική ως τέχνη. Ο Πικιώνης έδωσε στα έργα του μια ατμόσφαιρα και ένα όραμα σχεδόν ζωγραφικό.

-Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Οι πολλαπλές γνώσεις του Πικιώνη. Η δίψα για μάθηση του επέτρεψε να εμβαθύνει τις φιλοσοφικές και αισθητικές του αναζητήσεις.

-Δημήτρης Φιλιππίδης, Η επίδραση του Πικιώνη. Η αποτίμηση του πρωτοποριακού έργου του σπουδαίου αρχιτέκτονα και δάσκαλου.

-Ζήσιμος Λορεντζάτος, Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης. Τα έργα που σκάρωσε στεγάζουν ή υποδέχονται τον σύγχρονο άνθρωπο…

Η εφημερίδα ευχαριστεί την κα. Αγνή Πικιώνη και τις εκδόσεις Μπάστα-Πλέσσα για το φωτογραφικό υλικό.

-Κώστας Ρεσβάνης, εφ. Τα Νέα 13/4/2009. Στην σελίδα «ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ». Αφιέρωμα στον μεγάλο Πικιώνη. (αναφέρεται στο περιοδικό «Εν Βόλω» που είναι αφιέρωμα στον Δ. Πικιώνη.

-Τζούλιο Καϊμη,(ο οποίος συνδέθηκε και με την πόλη του Πειραιά), «Το αρχιτεκτονικό έργο του καθηγητή Πικιώνη», δες εφημερίδα Ο Δημότης 8/6/1960. Το κείμενο αυτό που δημοσιεύτηκε στην ημερήσια τοπική Πειραϊκή εφημερίδα, περιλαμβάνεται και στο βιβλίο, σε επιμέλεια του συγγραφέα και κριτικού Μισέλ Φάϊς, «Τζούλιο Καϊμη: Ένας αποσιωπημένος, Μαρτυρίες και κρίσεις», το ζωγραφικό του έργο, επιλογή από τα άρθρα του 1928-1976, εκδόσεις Γαβριηλίδης 1994.

Για τη Έκθεση του Μουσείου Μπενάκη

-περ. Αρχαιολογία τχ. 117/12,2010, σ. 125-126. (Επιμέλεια: Βάσω Ηλιοπούλου). Δημήτρης Πικιώνης.

-περ. Ο Ταχυδρόμος τχ. 505/23-12-2010, σ.37, Μια σημαντική έκθεση

-Σπύρος Γιανναράς, εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 12/12/2010, σ. Σεβασμός στην ιερότητα της γης. Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης με το έργο του διδάσκει, μισόν αιώνα μετά, το πάντρεμα της Φύσης με τον πολιτισμό. Και: Αγνή Πικιώνη, Προφητικός για το περιβάλλον./ Ζήσης Κοτιώνης, Ως τέχνη, ως τοπίο./ Παύλος Καλαντζόπουλος, Με ματιά ελεύθερη./ Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, Αυτοσχεδίαζε συνεχώς, παντού.

-Της Πάρις Σπίνου, εφ. Ελευθεροτυπία- Η Τέχνη της Ζωής 7, τχ. 471/28-11-2010, σ.20-21, Ο Πικιώνης της ζωγραφικής. Μια άλλη πλευρά του μεγάλου αρχιτέκτονα θυμίζει η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη. Και: της Χαράς Τζαναβάρα- φωτό: Π. Πετρόπουλος: Τι αντέχει, τι ρημάζει Τα δημόσια έργα του Πικιώνη βρίσκονται γύρω μας. Χωρίς όμως τη φροντίδα που τους πρέπει.

-Φωτεινή Μπάρκα, εφ. Σαββατιάτικη Ελευθεροτυπία 11/12/2010, σ.12-13. Ο αρχιτέκτονας που ήθελε να είναι ζωγράφος. (Εγκαινιάζεται την Τρίτη στις 8 μ.μ. στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς 138. Διαρκεί έως τις 13 Μαρτίου). Και Αγνή Πικιώνη: «Αποφεύγω να επισκέπτομαι τα έργα του πατέρα μου».

ΑΡΘΡΑ

-Κατερίνα Αγγελιδάκη,- Photos: Προσωπικό αρχείο Αγνής Πικιώνη, περ. Ο Ταχυδρόμος τχ. 93/8-12-2001, σ. 39-44. Ο Οραματιστής του Ελληνικού Τοπίου. Η Αγνή, κόρη του κορυφαίου Έλληνα αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη, ανασύρει λεπτομέρειες από τη ζωή και το έργο του εν όψει μίας ακόμη έκδοσης και μίας έκθεσης σχεδίων στο Μουσείο Μπενάκη.

-Δημήτρης Αντωνακάκης, στον τόμο Επίλογος 1994, χρόνος 3^ος /11, 1994, εκδ. Γαλαίος, σ. 464-472. Ο Γιάννης Πολίτης για τον Δημήτρη Πικιώνη. (Ο μαθητής για τον δάσκαλο)

-Σουζάνα Αντωνακάκη, εφ. Τα Νέα 27/1/1999, Στο λόφο του Φιλοπάππου.

-Βιβή Βασιλοπούλου, εφ. Ο Κόσμος του Επενδυτή 12/2/2000, Έργα Πικιώνη στην «Πινακοθήκη»

-Ν.(ίκος) Β.(ατόπουλος), εφ. Η Καθημερινή Τετάρτη 24/11/1993, σ.14. Σχέδια Πικιώνη στο Ελσίνκι. Μεγάλη Έκθεση για το έργο του Έλληνα αρχιτέκτονα οργανώνεται στη Φινλανδία.

-Νίκος Βατόπουλος, εφ. Η Καθημερινή Τετάρτη 23/11/1994, σ.15. Δημήτρης Πικιώνης: ζωή και έργο. Η πορεία του μεγάλου αρχιτέκτονα και στοχαστή και ο πνευματικός περίγυρος της εποχής του καταγράφονται σε μία έκδοση.

-Νίκος Βατόπουλος, εφ. Η Καθημερινή 7/12/1995, Ο φυσιολάτρης Δημήτρης Πικιώνης. Εκδήλωση και έκθεση για τον μεγάλο Έλληνα αρχιτέκτονα σήμερα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.

-Κώστας Γεωργουσόπουλος, Κλειδιά και Κώδικες θεάτρου. ΙΙ Ελληνικό Θέατρο, εκδ. Εστία 1984, σ.343.

-Αντρέας Γιακουμακάτος, Ιστορία της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής, 20^ος Αιώνας, εκδ. Νεφέλη 2004, σ. 15, 33, 35, 36, 38- 39, 71, 75, 76, 77, 79, 91, 101, 111, 137, 164.

-Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 16/10/1994, σ. 19-20. Οι πολλαπλές γνώσεις του Πικιώνη. Η δίψα για μάθηση του επέτρεψε να εμβαθύνει τις φιλοσοφικές και αισθητικές του αναζητήσεις.

-Σπύρος Γιανναράς, εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 6/2/2011, σ. 4. Το περίπτερο του Πικιώνη θυσιάζεται στο Lifestyle. Ο νέος διαχειριστής θα σηκώσει το βάρος αποκατάστασης του… αρχιτεκτονικού ήθους.

-Χρήστος Γιανναράς, Ορθοδοξία και Δύση στη Νεώτερη Ελλάδα, εκδ. Δόμος 1992, σ. 268, 415, 418-420, 435.

-Χρήστος Γιανναράς: Ανθολόγηση, Αλφαβητάρι του Νεοέλληνα. Κείμενα επίκαιρης ελληνικής αυτοσυνειδησίας, εκδ. Σ. Πατάκη 2000, σ.127, 177-180, 225-226, 229-1954

-Χρήστος Γιανναράς, Η Νεοελληνική Ταυτότητα, εκδ. Γρηγόρη 1978, σ. 8.

-Δημήτρης Δασκαλόπουλος, στον τόμο Επίλογος 1995, χρόνος 4^ος /11, 1995, σ. 23. Κατάλογος 40 αξιόλογων βιβλίων της χρονιάς. (βιβλιοκριτική για «Αρχιτεκτονικό έργο 1912-1934, «Αρχιτεκτονικό έργο 1935-1955» εκδ. Μπάστα- Πλέσσα- Αθήνα 1994)

-Άγγελος Δεληβοριάς, Τα Πορτραίτα του Φαγιούμ και η Γενιά του 1930 στην αναζήτηση της Ελληνικότητας, εκδ. Μουσείο Μπενάκη 1998, σ. 12-17.

-Κωνσταντίνος Θ. Δημαράς, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, 9^η έκδοση, εκδ. Γνώση 2000, σ. 572.

-Κωνσταντίνος Δοξιάδης, εφ. Το Βήμα 1/9/1968. Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ. ΕΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ. (Το ίδιο κείμενο μεταφέρεται και στο περιοδικό της Νέας Εστίας τχ. 991/ Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1968, σ.1222-1223)

-Κώστας Θεοφάνους, Ο Εικαστικός Πειραιάς σ. 348-349, σ. 314. Στον τόμο Πειραιάς Ιστορία και Πολιτισμός, εκδ. Δήμος Πειραιάς 2001

-Κώστας Θεοφάνους, εφ. Η Φωνή του Πειραιώς Τετάρτη 20/10/1999, σ. 2;, 7. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ Τριάντα χρόνια από το θάνατό του. Το ίδιο και στο περιοδικό ;;; τχ. 21/10,12, 1999, σ.215-217. (στις σελίδες «Στο τρίμηνο που πέρασε»)

-Μαρία Θερμού, εφ. Το Βήμα Κυριακή 11/11/2001, σ. 8. Ο άγνωστος Πικιώνης. Η ουσία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής όπως αναδύεται μέσα από τα σχέδια του μεγάλου δημιουργού για τη Χίο που έρχονται στο φως, για πρώτη φορά μετά από εβδομήντα χρόνια, στο Μουσείο Μπενάκη.

-Παύλος Καλατζόπουλος, εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 16/10/1994, σ. 11-12, Η λαϊκή τέχνη και ο Πικιώνης. Οπαδός της επιστροφής στη φύση έφερε στην Ελλάδα τις νέες ευρωπαϊκές τάσεις.

-Πατρίτσια Καλαφατά, εφ. Η Αυγή της Κυριακής 26/12/2010, σ. 30. Οι σεισμοί, ο Πικιώνης και οι κοπάνες του 25^ου.

-Μαρίνος Καλλιγάς, Τεχνοκριτικά 1937-1982, εκδ. Μουσείο Μπενάκη-Άγρα 2003, σ. 439, 441.

-Σωκράτης Καραντινός, Σαράντα Χρόνια Θέατρο. Ι. Στον προθάλαμο-Σκαμπανεβάσματα Α΄, εκδ. Αθήνα 1974, σ. 14, 19.

-Γ. Δ. Κατζουράκης, περ. Νέα Εστία, τόμ. 84^ος,  τχ. 991/15-10-1968, σ. 1332-1338. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ

-Παρασκευή Κατημερτζή, εφ. Τα Νέα Σαββατοκύριακο 6-7 Νοεμβρίου 1999, σ. 55. Στο μπαλκόνι της Αθήνας.

-Παρασκευή Κατημερτζή, εφ. Τα Νέα-Πρόσωπα του 21^ου Αιώνα τχ. 145/15-12-2001. Δ. Πικιώνης. «Κιβωτός της ουσίας».

-Ελένη Κούκη, περ. Αθηνόραμα τχ. 1116/27-2-1998, σ. 75, Ο ζωγράφος Πικιώνης.

-Denis Kohler, Η Νεοελληνική Λογοτεχνία, εκδ. Αρχιπέλαγος 1998, σ.213. (καταγράφει λανθασμένα στοιχεία ημερομηνίας θανάτου (1887-1987))

-Κώστας Ε. Λασσιθιωτάκη, περ. Ευθύνη τχ. 8/8,1972, σ.366-369. (Σκιαγραφία)

-Άρτεμις Λεοντή, Τοπογραφίες Ελληνισμού- Χαρτογραφώντας την πατρίδα, εκδ. Scripta 1998, σ.127,162, 209, 312, 314.

-Γιώργος Λέστος, περ. Σύγχρονα Θέματα τχ. 50-51/1,6, 1994, σ.54-67,  Ο Πικιώνης και η μεταφυσική.

-Γιώργος Λέστος, περ Σύγχρονα Θέματα τχ. 66/1,3,1998, σ.119-124. Ουτοπία και πολεοδομικός σχεδιασμός μικρής κλίμακας: η περίπτωση του Δημήτρη Πικιώνη.

-Ηρακλή Λογοθέτης, εφ. Η Βραδυνή Κυριακή 21/12/1997, σ.12-13, (στο Ακροκέραμο της Βραδυνής), Δ. ΠΙΚΙΩΝΗΣ Τα «ζωγραφικά»

-Ζήσιμος Λορεντζάτος, εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 16/10/1994, σ.32, Ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης. Τα έργα που σκάρωσε στεγάζουν ή υποδέχονται τον σύγχρονο άνθρωπο…

-Ζήσιμος Λορεντζάτος, Μελέτες τόμ. 2^ος, εκδ. Δόμος 1994, σ. (9-62), 66,74,83,92, 545, 608. 

-Γιάννης Α. Μαθές, εφ. Η Φωνή του Πειραιώς Τετάρτη 11/9/2002, σ.7. Δ. Πικιώνης (Ένας ακόμα πειραιώτης (Χιώτης την καταγωγή) τρανός της τέχνης.

-Ν(ίκος) Β.(ατόπουλος ;), εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 28/11/1993, σ.24, Ευχής έργον να γίνει ο ελαιών άλσος της πόλεως των Αθηνών… Τι συνιστούσε το 1920 το «Ανώτατο Τεχνικό Συμβούλιο» και έλεγε το 1933 ο Δημήτρης Πικιώνης. Και Ν. Κ. Μουτσόπουλος, Ρεαλιστικές προτάσεις που όμως αγνοήθηκαν.

-Ξένη Μουχίμογλου, εφ. Η Ναυτεμπορική 22/2/1994, σ.53, Άστεγο το έργο του Πικιώνη. Μετά τις εκθέσεις στις Σκανδιναυικές χώρες.

-Γιώργος Χ. Μπαλούρδος, Πειραϊκό Πανόραμα. Πνευματικό και Καλλιτεχνικό Χρονολόγιο του Πειραϊκού Χώρου 1784-2005, εκδ. Τσαμαντάκη-Πειραιάς 2006

-Γιώργος Χ. Μπαλούρδος, Βιβλιογραφία για τον Πειραιά, εκδ. Τσαμαντάκη-Πειραιά 2010

-Γιώργος Ν. Μπαχάς, περ. ΝΕΜΕCIS τχ. 24/1,1998, σ. 134-135. Η πεμπτουσία της ελληνικής ψυχής

-Γιώργος Ν. Μπαχάς, περ. ΝΕΜΕCIS τχ, 4/9,1999, σ.90-95.  Στο έλεος του Θεού. Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης.

-Ελένη Μπίστικα, εφ. Η Καθημερινή 1/3/1998, «Σαν σε προσκύνημα να πλησιάζουμε την Ακρόπολη» Εκκρεμεί η οφειλή όλων μας και της Πολιτείας στο έργο του κορυφαίου Δασκάλου Δ. Πικιώνη.

-Ελένη Μπίστικα, εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 4/5/2003, σ. 27, Αρχαία βήματα στην Αθήνα της Ολυμπιάδας. Διεθνές βραβείο στα «μονοπάτια του Δ. Πικιώνη», που βρίσκονται κάτω και πέριξ της Ακρόπολης

-Μαίρη Παπαγιαννίδου, εφ. Το Βήμα 11/9/1994, σ. 41, Διά χειρός Πικιώνη

-Γιώργος Πηλιχός, Κάρολος Κουν-Συνομιλίες, εκδ. Κάκτος 1987,σ.128

-Αφροδίτη Πολίτη: κείμενο. Αρχειακό Υλικό/Α.Ν.Α. Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη. Εικονογράφηση: Παύλος Φυσάκης. Φωτογραφίες: Αχιλλέας Ζάβαλλης. Περ. Έψιλον τχ. 1036/20/2/2011, σ.49-55. ΟΙ ΦΑΝΑΤΙΚΟΙ ΤΟΥ ΠΙΚΙΩΝΗ. Ακολουθώντας τα βήματά του στα λιθόστρωτα γύρω απ’ την Ακρόπολη.

-Γιώργος Σημαιοφορίδης, περ. Θεωρία και Κοινωνία τχ.6/1, 1992, σ.78-92.  Η απώθηση του ρασιοναλισμού στην ελληνική αρχιτεκτονική.

-Της Πάρης Σπίνου, εφ. Κυριακάτικη 22/2/1998, σ.64-65. Στην παλέτα του Πικιώνη.

-Ιωάννης Αλ. Σπυρόπουλος, περ. Αντί τχ.22-/5/1998, σ. 38-39. ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ. Με την ευκαιρία των 30 χρόνων από το θάνατο του αρχιτέκτονα.

-Κώστας Σταματίου, Το βιβλίο και ο χρόνος, τ. 2, εκδ. Καστανιώτης 2004, σ.464,688-689, 730,938, 998, 1737.

-Μάνος Στεφανίδης, Ελληνομουσείον. Έξι αιώνες ελληνικής ζωγραφικής, τ. Α΄ εκδ. Μίλητος 2001, σ.452. (Από τη σειρά Φύση- Σχέδιο για το Δελφικό κέντρο)

-ΠΑ. Σ., εφ. Κυριακάτικη 27/2/2000, Ο υιός Πικιώνης. (Για την έκθεση του γιού του Δημήτρη Πικιώνη, πολιτικού μηχανικού Τάσου Πικιώνη στην «Πινακοθήκη» Ψυχάρη 36

-Ο.Σ., περ. Αντί τχ. 655/27-2-1998, σ.41. ΕΚΘΕΣΗ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ

-Παναγιώτης Τέτσης, Το θράσος του καλλιτέχνη να γράφει, εκδ. Καστανιώτης 1995, σ.

-Παναγιώτης Τέτσης, Χωρίς Τηλεόραση, εκδ. Καστανιώτης 2001, σ.

-Τήλεφος, εφ. Η Καθημερινή 30 (;) /12/2001, Ο Πικιώνης και η Χίος στο Μουσείο Μπενάκη

-Δημήτρης Γρ. Τσάκωνας, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Πολιτικής Κοινωνίας, εκδ. Σώφρων 1992, τομ. 6^ος, σ.552-556

-Μαρία Τσιλιμιδού, εφ. Ο Κόσμος του Επενδυτή Σάββατο 7-Κυριακή 8/3/1998, σ.29. Ο άγνωστος ευεργέτης Δημήτρης Πικιώνης. Η κόρη του μεγάλου ευεργέτη που ξεχάστηκε τόσο γρήγορα μιλά στον «Ε». Λήγει τη Δευτέρα η Έκθεση με τα Ζωγραφικά του έργα στην Ακαδημία Αθηνών.

-Κώστας Τσιρόπουλος: Εισαγωγή-Τελική Επιλογή, Τα Δοκίμια των Ελλήνων, εκδ. Μέγας Αστρολάβος 2002, σ. 92-94. Δημήτρης Πικιώνης: «Τα Πνεύμα της Παράδοσης».

-Δημήτρης Φιλιππίδης, εφ. Η Καθημερινή Κυριακή 16/10/1994, σ.22-23, Η επίδραση του Πικιώνη. Η αποτίμηση του πρωτοποριακού έργου του σπουδαίου αρχιτέκτονα και δασκάλου.

-Δημήτρης Φιλιππίδης, περ. Αντί τχ. 687/21-5-1999,  Οι χαμένοι δρόμοι της Αρχιτεκτονικής

-Δημήτρης Φιλιππίδης, εφ. Τα Νέα Πέμπτη 25/11/1999, σ.18-19. (Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ 20^Ος ΑΙΩΝΑΣ-ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ) Δημήτρης Πικιώνης-Άρης Κωνσταντινίδης

-Δημήτρης Φιλιππίδης, Πρόσωπα του 20^ου αιώνα, εκδ. Τα Νέα-Νέα Σύνορα 2000, σ.405-410. Δημήτρης Πικιώνης (1887-1968)-Άρης Κωνσταντινίδης.

-Δημήτρης Φιλιππίδης, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τόμ. 8^ος, εκδ. Εκδοτική Αθηνών 1999, σ. 273-275, λήμμα Σ. Πικιώνης

-Σ. Ν. Φ., περ. Χιακή Επιθεώρηση τχ. 21/11,1969, σ.201, Αναγραφή δημοσιευμάτων Δημήτρη Πικιώνη. (Αναγράφονται στο δ΄ σημείωμα, 9 δημοσιεύματα των ετών 1963, 1964, 1966, 1968).

-Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, εφ. Ο Κόσμος του Επενδυτή Σάββατο 5-Κυριακή 6/6,1999, σ.44-45.  Ο πατριάρχης της ελληνικής αρχιτεκτονικής. Η Ιταλία τιμά φέτος το έργο του με Έκθεση στο «QUERINI STAMPALIA” της Βενετίας, ενώ μεγάλη επιτυχία σημειώνει και η έκδοση της μονογραφίας  “DIMITRIS PIKIONIS 1887-1968»

-Γρηγόρης Χαλιακόπουλος, περ. Ο Ταχυδρόμος τχ. 62/5-5-2001, σ. 154-158. Δημήτρης Πικιώνης Ο λάτρης του ελληνισμού

-Γιάννης Χατζημανωλάκης, περ. Φιλολογική Στέγη τχ.26/Χειμώνας 1979, σ.293-296.  Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ (10 χρόνια από το θάνατο του Δ. Π.)

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς 20 Ιουλίου- 26 Αυγούστου 2019

Ξαναδιαβάζοντας τα κείμενα του πειραιώτη, ελληνοκεντρικού Δημήτρη Πικιώνη.