ΑΝΘΗ ΜΑΡΩΝΙΤΗ (5/4/1938-9/3/2025)

 

             ΑΝΘΗ  ΜΑΡΩΝΙΤΗ

(Θεσσαλονίκη 5/4/1938-Αθήνα 9/3/2025)

 

          ΕΝΑΝΤΙΟΝ

Απρόσκλητες έρχονται οι σκέψεις

ενώ αυτή λινά τραπεζομάντηλα

μέσα στους ελαιώνες στρώνει.

          ΧΡΩΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Ακούει τον ήχο του πράσινου

Βυθίζεται στο μαύρο

Τόξο κεντάει στο χαλί της.

      Έφυγε πριν λίγες μέρες, Κυριακή 9 Μαρτίου, διακριτικά και αθόρυβα όπως έζησε πάντα, η γεννημένη στη Θεσσαλονίκη ποιήτρια Ανθή Μαρωνίτη, σύζυγος του καθηγητή της κλασικής φιλολογίας και δοκιμιογράφου κυρού Δημήτρη Ν. Μαρωνίτη και μητέρα δύο θυγατέρων. Της δημοσιογράφου Εριφύλης Μαρωνίτη και της καθηγήτριας Νίκης Μαρωνίτη. Η ποιήτρια τέλειωσε το Γαλλικό Λύκειο και σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 1972 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην πρωτεύουσα (οδός Αμασείας) και εργάστηκε ως επιμελήτρια φιλολογικών και καλλιτεχνικών εκδόσεων. Συνεργάστηκε με το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και τους εκδοτικούς οίκους «Κέδρος» και «Καστανιώτης»,  Για τέσσερα χρόνια δίδαξε την ελληνική γλώσσα σε αμερικανούς φοιτητές στο Study in Greece στην Αθήνα. Η πρώτη της εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα έγινε με την ποιητική της συλλογή «Λίγο πριν κόψει το χαμόγελο», εκδόσεις Άγρα, Αθήνα Μάρτιος 1997, σελίδες 48 σε 1000 αντίτυπα, δρχ. 1250. Το εξώφυλλο κοσμούσε: λεπτομέρεια από την τοιχογραφία του FILIPPO LIPPI Η κηδεία του Σαίντ Ετιέν, Prato, 1452 περίπου. Οι τυπογραφικές διορθώσεις ήταν του Παντελή Μπουκάλα ενώ την έκδοση σχεδίασε και επιμελήθηκε ο εκδότης Σταύρος Πετσόπουλος. Η συλλογή περιλαμβάνει 35 μικρά, ευσύνοπτα έντιτλα ποιήματα, σημαντικής ποιητικής αξίας. Ποιήματα μικρής φόρμας, μιάς ανάσας, ολιγόστιχα, που παραπέμπουν άμεσα σε Ιαπωνικά Χάϊ Κου και την τεχνική τους. Οι μικρές αυτές 35 εν συνόλω ποιητικές μονάδες της Ανθής Μαρωνίτη διαθέτουν γυναικείο άρωμα, πυκνό νόημα, αφοπλιστικής ομορφιάς εικόνες συμπυκνωμένες σε μιά λιτή στιχοποιία και δωρικότητα γραφής. Ευστοχία νοηματοδότησης, προσεγμένο και επιλεγμένο μουσικό λεξιλόγιο, εξαιρετική ρυθμολογία που την αισθάνεσαι από την πρώτη στιγμή, καθαρή γραφή και ύφος και έντονο κλίμα συγκίνησης. Τα πρώτα αυτά ποιητικά της βαδίσματα έχουν μία εσωτερική σκηνοθεσία κάτι που θα αναπτύξει η ποιήτρια με περισσότερο εμφανή τρόπο στις επόμενες συλλογές της, όταν θα πειραματιστεί θετικά και λειτουργικά στην διαλογική ποιητική φόρμα που δίνουν την αίσθηση μικρών ποιητικών θεατρικών σκηνών, και οι ποιητικές της συνθέσεις έχουν μεγαλύτερο εύρος και δεν είναι όλα τα ποιήματα σε έμμετρη μορφή αλλά συνθέτονται με πεζολογικά στοιχεία έντονης ποιητικότητας. Τα πρώτα αυτά ποιήματα με τα οποία έκανε την δημόσια εμφάνισή της η Ανθή Μαρωνίτη, σου αφήνουν την αίσθηση μιάς ατμόσφαιρας δροσιάς, σαν να σε χτυπούν απαλά μικρές λυρικές σταγόνες μιάς ευφρόσυνης ποιητικής εκπνοής, παρά τις ελάχιστες ποιητικές της μονάδες που το κλίμα τους είναι πένθιμο, ελεγχόμενο και βουβά θρηνώδες, συγκρατημένα απαισιόδοξο. Τα ποιήματα της συλλογής στο σύνολό τους μας δηλώνουν από την πρώτη της κιόλας εμφάνιση ότι η ποιήτρια εισέρχεται θαρραλέα και τολμηρά στον σύγχρονο ποιητικό ανθώνα, ότι γνωρίζει τα μυστικά του ποιητικού λόγου και των εσωτερικών τεχνικών του, γνωρίζει να απαλλάσσεται η ποίησή της από τα περιττά στολίδια και ότι θα βάραιναν την ποιητική μονάδα και την οργάνωσή της στο τελικό αποτέλεσμα. Η Ανθή Μαρωνίτη εισέρχεται ενδόξως από την πρώτη στιγμή με στέρεα ποιητικά και ποιητικής τεχνοτροπίας εφόδια στα ελληνικά γράμματα, ισάξια πλάι σε άλλες ελληνίδες γυναικείες φωνές. Ποιήματά της φέρνουν απόηχους από την αρχαία λυρική ποιήτρια την Σαπφώ, ως προς την τεχνική οργανωτική αποτελεσματικότητα της ποιητικής ύλης, ενώ σε ορισμένα ποιήματά της διαισθάνεσαι ότι υπάγονται σε αυτήν την-καλώς ή κακώς- κατηγορία που αποκαλούμε θηλυκή γραφή. Έντονος είναι επίσης και ο χρωματολογικός καμβάς των ποιημάτων της, χρώματα φωτεινά ή σκουρόχρωμα, γαιώδη ή διαθέτοντα την ομορφιά και καθαρότητα του λευκού μα και του τριανταφυλλή κόκκινου τα οποία προσδιορίζουν είτε το θέμα είτε τις νοηματικές αναγωγές και προεκτάσεις των λέξεων που σπονδυλώνουν τα ποιήματα. Ευστοχία διαθέτουν και οι τίτλοι  που από μόνοι τους ενδέχεται να αποτελούν ένα άλλο πεδίο εξέτασης της δουλειάς της. Δηλωτικό και προσδιοριστικό της οπτικής μας και τι οφείλουμε να αναμένουμε είναι και το δίστιχο που μας εισαγάγει στα ποιήματα. «Μικρό τραγούδι τρομαγμένο/ δείξε τη σκοτεινή σου όψη». Οι στίχοι αυτοί φανερώνουν στο πώς βλέπει και αντιμετωπίζει η ποιήτρια την ποίηση και τι περιμένει να προκαλέσει στον αναγνώστη καθώς μας την εκθέτει. Την των τοιούτων ανθρώπινων παθημάτων τραγωδία, ενδεχομένως δίχως «έλεος».  Έκτοτε, από το 1997 που κυκλοφόρησε η πρώτη της ποιητική συλλογή μέχρι το 2020 που εκδόθηκε το τελευταίο της, δέκατο βιβλίο «Αναπόδραστη μνήμη» εκδόσεις Άγρα Νοέμβρης 2020, σ. 48, η ποιήτρια θα μας προσφέρει άλλες οκτώ ποιητικές της συλλογές. Με δύο ενδιάμεσες χρονικές στάσεις της 2006 και 2009 που κυκλοφόρησαν δύο ποιητικές της συλλογές από τις εκδόσεις «Κέδρος», όλες οι άλλες θα εκδοθούν από τις εκδόσεις «Άγρα» και το επιτελείο της από όπου πρωτοεμφανίστηκε στην ποίηση. Η θεματογραφία της διευρύνεται, εμπλουτίζεται με καινούργιες παραστάσεις από ταξίδια της, με αφιερώσεις σε συγγενικά ή φιλικά της πρόσωπα έχοντας όμως κατά νου πάντα, ποιος είναι ο κύριος στόχος της γραφής της. Και αυτός δεν είναι άλλος από το ίδιο το ποίημα και την λειτουργία του, της ποίησης και πως γίνεται αποδεκτή και επιδρά στις  συνειδήσεις των ανθρώπων. Οι τελευταίες της συλλογές έχουν άμεση αναφορά στον σύζυγό της. Η σκιά του ζυμώνει και την δική της εκφραστική εργασία. Ωραίος, καθαρός λόγος, ήρεμος και γαλήνιος ακόμα και στις καταβυθίσεις του, ακόμα και στις αρχαιοελληνικές παραπομπές του συμβολισμούς του. Κάθε ποίημά της, θα αποτολμούσαμε να σημειώναμε-αν δεν λαθεύουμε- ότι είναι μία "πρόβα" εσωτερικού της ύφους που, σκηνοθετεί πρώτα για να δοκιμάσει τις δικές της αντοχές και ανάσες και κατόπιν τις δικές μας, των αναγνωστών.

          ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΙΙ

Από την εικόνα στη σιωπή

παράξενο ταξίδι

παγίδευες το λόγο σε σχήματα κλειστά

κι ανάμεσά τους μυτεροί γκρεμνοί.

          ΑΝΕΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΙΚΕΛΙΑ ΙΙ

Μην μετράς το χρόνο

στεφάνι από φωτιά

ποτάμι από λιωμένο σύννεφο

αρχή και τέλος ένα

ένα κι εσύ-με το τραγούδι σου. 

ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΗΣ

1., ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΚΟΨΕΙ ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 3, 1997, σ.48

2., Ο ΡΥΘΜΟΣ ΖΕΣΤΟΣ, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2, 2000 σ.64

3., ΞΥΛΑ ΥΓΡΑ. ΠΟΙΗΜΑΤΑ, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 4, 2002, σ.56

4., ΤΡΕΙΣ ΦΩΝΕΣ, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2, 2004, σ. 38

5., Το ακόντιο, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 10, 2006, σ. 56

6., Κάπως έτσι, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 11, 2009, σ. 56

7., Χρωμοσώματα- Της απώλειας, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 3, 2012, σ.56

8., Η μόνη της περιουσία, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 1, 2015, σ.48

9., Τα μικρά που δεν πρόλαβες. Ποιήματα 2015-2016. Μνήμη Δ. Ν. Μαρωνίτη, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 2, 2018, σ.48

10., Αναπόδραστη μνήμη, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα 11, 2020, σ.48

          ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ

Εσύ τώρα δεν υπάρχεις

κι αυτή η έλλειψη παρηγορεί

ακόμη κι όταν κάποιος στίχος σε θυμίζει

κάτι αδιόρατο σαν μαύρο τριαντάφυλλο

μέσα στη νύχτα

ο αέρας τότε πιο πυκνός

βαραίνει από άρωμα αφόρητο

καθώς αμάρτημα ασύγγνωστο

η νοσταλγία της περασμένης μας ζωής.

          ΤΟ ΕΙΔΩΛΟ

Όσο περνάει ο καιρός

όλο και πιό απρόθυμα

κοιτάζεται σε καθρέφτη

Γέμισε ο κόσμος κρύσταλλα

Τεράστιες βιτρίνες και ξαφνικά

στέλνουν πίσω πρόσωπα

που δεν θυμίζουνε κανέναν

βλέμματα άγνωστα σε περιεργάζονται

βλέμματα που φεύγουν από σένα

Ίσως θα ΄πρεπε να κρύβει

να ξεγελάει προσωρινά το χρόνο

με σύνεργα συνωμοτικά

Αλλά και τότε με όλες τις προσπάθειες

το είδωλο στην κόρη του ματιού της

είναι η πεθαμένη μάνα της.      

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΗΣ

     Συνεργάστηκε και δημοσίευσε ποιήματά της στα λογοτεχνικά περιοδικά: Την εξαμηνιαία «Ποίηση» βλέπε:

-τεύχος 15/ Φθινόπωρο- Χειμώνας 2000, σ.14-15 Τα ποιήματα «ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΑΡΗ» και «ΑΦΙΞΗ».

-τεύχος 17/Άνοιξη- Καλοκαίρι 2001, σ. 124-131. «Η επιλεκτική μνήμη του ποιητή (Γιώργου Σεφέρη) *

*, «Πολλά είναι τα ποιήματα του Σεφέρη που μου αρέσουν. Για την περίσταση (1), διάλεξα ένα ποίημα ίσως όχι από τα πολύ  γνωστά. Επιγράφεται Μνήμη Β΄, Έφεσος, και ανήκει στο Ημερολόγιο Καταστρώματος Γ΄, με το γνωστό μότο: «…Κύπρον, ού μ’ εθέσπισεν…¨»………»

(1) Το κείμενο αυτό ακούστηκε στο διήμερο που διοργάνωσε η Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραϊτη) με τίτλο: «Οκτώ ποιητές ‘διαβάζουν’ Γ. Σεφέρη, στις 7-8/12/ 2000.

-τεύχος 21/ Άνοιξη- Καλοκαίρι 2003, σ.168-170. «Τρεις φωνές» (Απόσπασμα).

Σε αρκετά τεύχη του περιοδικού του εκδότη Γ. Κορδομενίδη από την Θεσσαλονίκη «Εντευκτήριο». Βλέπε:

-τεύχος 44/ Φθινόπωρο 1998, σ. 21-24. Επτά ποιήματα. [ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ/ ΠΑΡΑΔΟΧΗ/ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ /ΟΡΥΚΤΑ ΠΟΛΥΤΙΜΑ/ ΑΣΠΡΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ/ ΕΝΟΧΗ/ ΤΗΝΟΣ Ι,ΙΙ,ΙΙΙ] 

-Τεύχος 48/Οκτώβριος- Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1999, σ. 38-40. Το ποίημα «Οδηγός στο νησί».

-Τεύχος 50/ Απρίλιος-Μάϊος-Ιούνιος 2000, σ.26. Για «Το «Εντευκτήριο»».

-Τεύχος 53/ Ιανουάριος-Φεβρουάριος- Μάρτιος 2001, σ.9-11. Πέντε ποιήματα. [Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ/ ΜΕΤΑΘΕΣΗ/ ΑΝΤΟΧΗ/ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ/ ΟΔΟΣ ΑΜΑΣΕΙΑΣ].

-Τεύχος 61/ Απρίλιος-Μάιος- Ιούνιος 2003, σ.21-22. «Στον αστερισμό της φωτιάς 1,2,3»

-Τεύχος 65/ Απρίλιος-Μάϊος- Ιούνιος 2004, σ. 64-65. Τρία ποιήματα [ΘΕΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ/ ΚΡΑΥΓΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ/ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ]. *

*ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Το τεύχος αφιερώνει «ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΗ ΜΑΡΩΝΙΤΗ»

Διαβάζουμε:

Στις 7 Απριλίου 2003, το Εντευκτήριο οργάνωσε στον χώρο του εκδήλωση για την ποιήτρια Ανθή Μαρωνίτη, στο πλαίσιο προγράμματος του Υπουργείου Πολιτισμού «Γνωριμία των συγγραφέων με το κοινό» που υλοποιείται σε συνεργασία με περιοδικά από όλη την Ελλάδα.

     Μέσω του προγράμματος αυτού, το Εντευκτήριο έχει παρουσιάσει τα τελευταία χρόνια εκδηλώσεις για τους Σωτήρη Δημητρίου, Έκτορα Κακναβάτο, Βασίλη Στεριάδη, Δημήτρη Ν. Μαρωνίτη, Δημήτρη Νόλλα, Δημήτρη Δασκαλόπουλο και Σπύρο Καρυδάκη.

     Για την ποίηση της Μαρωνίτη είχαν μιλήσει ο ποιητής Χριστόφορος Λιοντάκης και η ποιήτρια και μεταφράστρια Ντάντη Σιδέρη-Σπέκ. Στις σελίδες που ακολουθούν, προστίθενται τρία μεταγενέστερα κείμενα, που γράφτηκαν ειδικά για την παρούσα δημοσίευσή τους στο Εντευκτήριο.

-ΑΝΘΗ ΜΑΡΩΝΙΤΗ, σ. 64-65. Τρία ποιήματα. [ΘΕΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ/ ΚΡΑΥΓΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ/ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ

-ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΛΙΟΝΤΑΚΗΣ, σ. 66-67. Λόγος παρηγορητικός.

-ΝΤΑΝΤΗ ΣΙΔΕΡΗ- ΣΠΕΚ, σ. 68-70. «Μικρό τραγούδι τρομαγμένο/ δείξε τη σκοτεινή σου όψη»

-ΜΑΡΙΑ ΤΟΠΑΛΗ, σ.71-73. Το σφιγμένο δηλητήριο

-ΧΑΡΗΣ Ε. ΡΑΠΤΗΣ, σ. 74-76. Φερέφωνα. ΕΚΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΦΩΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ.

-ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ  ΜΕΛΜΠΕΡΓΚ, σ.77-79. Κόκκινη κλωστή δεμένη.

Συμπληρωματική σημείωση για το πνευματικό δυναμικό του Πειραιά: Η συγγραφέας, κριτικός και μεταφράστρια Μαργαρίτα Μέλμπεργκ, γεννήθηκε στον Πειραιά το 1951. Από το 1995 ζει και εργάζεται στην Στοκχόλμη στην Σουηδία. Έχει μεταφράσει το θεατρικό «Οι Βρικόλακες» του Ερρίκου Ίψεν και το δοκίμιο του Στίνγκ Ντάγκερμαν, «Η ανάγκη μας για παρηγοριά».

-Τεύχος 70/ Ιούλιος- Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2005, σ.18-19. Τρία ποιήματα [ΤΟ ΑΚΟΝΤΙΟ 1,2 / ΤΟ ΣΩΜΑ ΒΟΜΒΑ]

-Τεύχος 102-103/ Ιούλιος, Αύγουστος, Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2013, σ. 26-27. Τέσσερα πορτρέτα [ ΑΥΘΕΝΤΙΑ/ ΑΝΔΡΑΣ/ ΚΥΡΙΑ Δ./ ΩΡΙΜΟΣ ΑΝΔΡΑΣ].

          ΦΩΝΗ Γ

στο υπόγειο φώς

με νήματα αόρατα δεμένος

φωτάκια αναβοσβήνουν όπως σε γιορτή

κι εκεί ακόμη που εξαντλήθηκε η ζωή

τώρα μαζεύει δύναμη

          ΦΩΝΗ Β

 βυθίζεται η πόλη όπου γεννήθηκα

τώρα αφιλόξενη

βυθίζονται τα παιδικά μου χρόνια

 

γραπώνω σαν τη γάτα τα παιδιά μου

τρέχοντας σε κρυψώνα άλλη

 

στο τέρμα της δικής μου εξορίας

άλλη πατρίδα

          Ποιήματα της ποιήτριας διαβάστηκαν ακόμα, στον πολιτιστικό σύλλογο της Πάτρας «Πολύεδρο» και σχολιάσθηκαν από την καθηγήτρια της Συγκριτικής Λογοτεχνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Λίζυ Τσιριμώκου. Επίσης, εκτός Ελλάδος, έχει κληθεί στο «Συμπόσιο για λογοτεχνικές δραστηριότητες» του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών της Lund, όπου διαβάστηκαν ποιήματά της μεταφρασμένα στα σουηδικά. Ως προσκεκλημένη διάβασε ποιήματά της στον καλλιτεχνικό σύλλογο «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» στην Στοκχόλμη στην Σουηδία. Το Καλοκαίρι του 2001, 25 Ιουνίου, λαμβάνει μέρος μαζί με άλλους τέσσερεις έλληνες ποιητές σε εκδήλωση στην Γερμανία την πόλη του Μονάχου που διοργάνωσε το Kultur House σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, όπου διαβάστηκαν και σχολιάσθηκαν ποιήματά της. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες, όπως τα γαλλικά, τα αγγλικά, τα σουηδικά και στα γερμανικά. Στα γερμανικά μεταφράστηκαν από την Dadi Sideri- Speck, έχει συμπεριληφθεί στους ανθολογημένους τόμους ελλήνων και ξένων ποιητών Neue Sirene (Zeitschrift fur Literatur) που εξέδιδε το περιοδικό Neue Sirene τχ. 8/1998 και Unter dem Gewicht der Vorter (Griechische Lurik der Gegenwart) έκδοση Romiosini- Zweisprachig, Κολωνία 1999. Ποιήματά της δημοσιεύονται και στον συλλογικό τόμο: «Οι Κήποι της Αγραύλου» Ανθολογία Ποιητών Βραβευμένων από την Ακαδημία Αθηνών (2010-2022), εκδόσεις 24 γράμματα 2023. Η ποιήτρια ακόμα, Βραβεύτηκε για την τελευταία ποιητική της συλλογή το 2020 από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη.

          ΜΑΤΑΙΗ  ΓΡΑΦΗ

Ξαφνικά ο ουρανός άμετρη χώρα

σχήματα παράξενα τον κατοικούν’

η γραφή μάταια ψάχνει την ερμηνεία τους

Έτσι κι εγώ, πιασμένη στο δρεπάνι του έρωτα

αδυνατώ να ξεχωρίσω δυο λογιών άχυρα

κρύβεται ο τόπος, ο χρόνος μυστήριο

κανένας κώδικας καμία μουσική δεν καταγράφει επάξια

την κόλαση που με δροσίζει

Ξεχνώ την επανάληψη

καθώς εκφέρομαι σε γλώσσα αμετάφραστη

(άτιτλο)

Τρώγοντας το χρόνο

με τρώει κι αυτός

και σαν το θάνατο

παραμένει νέος   

       Για την ποίησή της έγραψαν, σχολίασαν ή δημοσίευσαν:

- Μαρία Τοπάλη, «Τριαντάφυλλα από τον κήπο του αυτοπεριορισμού. Πλευρές του έργου της ποιήτριας Ανθής Μαρωνίτη». Κριτική αποτίμηση του έργου της για το ΕΚΕΒΙ. 628 Λέξεις.

       «….. Η νεαρή και ευσύνοπτη παρουσία της Μαρωνίτη στη σύγχρονη ελληνική ποίηση πετυχαίνει να κομίσει σ’ αυτήν υλικά ερεθίσματα και, θα αποτολμούσα, ιδιαίτερα χρήσιμα, αφού και οι δύο συλλογές χαρακτηρίζονται από τρεις τουλάχιστον σπάνιες αρετές: πρώτον, καταφέρνουν να συμπεριλάβουν, να χτίσουν, μέσα σε περιορισμένη έκταση σημαντικά πηγάδια που αξίζει τον κόπο να βυθομετρήσει ο αναγνώστης-στον οποίο μάλιστα με μεγάλη προσοχή και διακριτικότητα αποτίεται ο δέων σεβασμός που του οφείλεται ως «τρίτου», ως παρατηρητή- ο χρόνος, ο θάνατος, τα χρώματα, το εγώ και η άλλη, τα ποιήματα ποιητικής, η αναίρεση του έρωτα. Δεύτερον, τα ποιήματα, ακόμη και με τη μορφή της πιο ιδιωτικής εξομολόγησης, υπακούουν σε σιδερένια, θαυμαστή πειθαρχία ύφους και ρυθμού, χωρίς αυτό καθόλου να στεγνώνει το αίσθημα που μεταδίδουν, αντίθετα γίνονται με τον τρόπο αυτό πιό δηλητηριώδη, πιο δραστικά. Τρίτον, ο συνδυασμός των πιο πάνω, της ακραίας λιτότητας ύφους και του πλούσιου περιεχομένου σφυρηλατεί ένα γλωσσικό εργαλείο ευαίσθητο και ακριβές, κι έτσι η Μαρωνίτη κατορθώνει να παραδώσει σε καιρούς δύσκολους μια γλώσσα λειτουργική, ανανεωμένη, ανακουφισμένη, φρέσκια χωρίς όμως να νεάζει βιασμένα, πράγμα που έχει μεγάλη ανάγκη η σύγχρονη ποίηση και γραφή γενικότερα, και όχι μόνο στην Ελλάδα……»

-Μαρία Τοπάλη, περ. Ποιητική (Τετραμηνιαίο περιοδικό για την τέχνη της ποίησης), τχ. 17/Άνοιξη- Καλοκαίρι 2016, σ. 260-262. βιβλ/κη «ΕΓΩ, Η ΣΙΩΠΗ, ΥΠΟΧΩΡΩ ΚΑΙ ΣΑΣ ΜΙΛΩ» Για «Η μόνη της περιουσία».  

-Μαρία Τοπάλη, περ. Ποιητική τχ. 16/ Φθινόπωρο-Χειμώνας 2012, σ. 290-293 βιβλ/κη «ΦΤΙΑΞΕ ΧΡΩΜΑΤΑ ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΠΙΣΩ ΑΠ’ ΟΛΑ». Για «Χρωμοσώματα- Της Απώλειας».

-Λίζυ Τσιριμώκου*, «Το ελάχιστο του μείζοντος ή Η εσωτερική ταχύτητα. Περιοδικό Εντευκτήριο τχ. 44/ Φθινόπωρο 1998, σ.25-29.

*Το μεστό και πυκνό κείμενο της Λίζυ Τσιριμώκου που έχει ως μότο στίχους της σουρεαλίστριας ποιήτριας Μάτση Χατζηλαζάρου, ακούστηκε στην Πάτρα, στις 9/5/1998, ως μικρό σχόλιο στην πρώτη ποιητική συλλογή της Ανθής Μαρωνίτη, «Λίγο πριν κόψει το χαμόγελο». Στην σειρά των εκδηλώσεων «Τα Σάββατα της ποίησης» που διοργάνωναν από κοινού το περιοδικό «Ποίηση» και το «Πολύεδρο»

- Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, βιβλ/κη «Αθόρυβη πτώση» περ. Εντευκτήριο τχ. 39/ Καλοκαίρι- Φθινόπωρο 1997, σ.79-80. για «Λίγο πριν κόψει το χαμόγελο».

Σημείωση: Στο ίδιο τεύχος και στις σελίδες 26-33 η ΕΡΙΦΥΛΗ ΜΑΡΩΝΙΤΗ, μεταφράζει αποσπάσματα από τις «Πρόζες» του Σάμουελ Μπέκετ.

-Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» 25/12/1997. «Και μια και φτάσαμε στην ποίηση……..» για το «Λίγο πριν κόψει το χαμόγελο».

-Ελισάβετ Κοτζιά, εφ. Η Καθημερινή 1/2/1998, «Διαβάστε την ποιητική συλλογή της Ανθής Μαρωνίτη «Λίγο πριν κόψει το χαμόγελο»…….»

-Δημήτρης Δασκαλόπουλος, εφ. Τα Νέα 26/7/1997. «Λίγο πριν κόψει το χαμόγελο» τιτλοφορείται η ποιητική συλλογή της Α. Μαρωνίτη. Λιτή, τίμια και απροσδόκητη κατάθεση ευαισθησίας…….».

-Δημήτρης Δασκαλόπουλος, περ. Εντευκτήριο τχ. 76/ 3, 2007, σ. 131-133. «Υπεράσπιση βιωμάτων» Για «Το ακόντιο»

-Δήμητρα Παυλάκου, βιβ/κη «Ενάντιοι καιροί», εφ. Κυριακάτικη Αυγή 21/5/2000. Για «Ο ρυθμός ζεστός».

-Χρήστος Αρνομάλλης, βιβ/κη «Γυναικείες φωνές» εφ. Αυγή, Σάββατο 15/4/2000. Για «Ο ρυθμός ζεστός»

-Εφημερίδα Κυριακάτικη 8/4/2001. Για «Ο ρυθμός ζεστός»

-Μαρία Τοπάλη, βιβ/κη «ΣΤΟ ΛΑΜΠΕΡΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΤΟΥ ΕΓΩ», περ. Ποίηση τχ.17/ Άνοιξη- Καλοκαίρι 2001, σ. 301-304. Για «Ο ρυθμός ζεστός»

-Γιώργος Κορδομενίδης, βιβ/κη «Αυτοφυής ποίηση της ωριμότητας», εφ. Αγγελιοφόρος της Κυριακής 23/4/2000, σ.35. Για «Ο ρυθμός ζεστός».

-Ηλένα Κρητικού, περ. Εικόνες τχ. 20/13/7/2002. Για «Ξύλα Υγρά»

-εφ. Τα Νέα 25/5/2002. Για «Ξύλα Υγρά»

-Χριστίνα Οικονομίδου, «Η ΑΠΤΗ ΠΡΑΞΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ», βιβ/κη Για «Ξύλα Υγρά», περ. Ποίηση τχ. 20/ Χειμώνας 2002, σ.290-292

-περ. Η Λέξη τχ. 169/3,6, 2002, σ. 610. Στα «Εξ όνυχος» Το ποίημα «ΕΠΙΝΟΗΜΕΝΗ» από «Ξύλα υγρά»

-Βασίλης Κ. Καλαμαράς, εφ. Ελευθεροτυπία- Βιβλιοθήκη τχ.598/ Παρασκευή 9/4/2010, σ. 6. Στην στήλη «Ποιητικοί κώδικες» μαζί με άλλα βιβλία. Για το «Κάπως έτσι»

-Δάφνη Κοντοδήμα: επιμέλεια. εφ. Τα Νέα Σαββατοκύριακο 9-10/1/2010, σ. 20. Για «Κάπως Έτσι»

-Αντώνης Κωτίδης, εφ. Η Καθημερινή (;) Για «Αναπόδραστη μνήμη»

          ΟΙΔΙΠΟΥΣ  ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ

Περπατούμε σκυφτοί

σκεφτόμαστε συνέχεια

σκέψεις μωρά

αισθήματα γέροι

χανόμαστε ή όχι

το βάρος τους κουβαλάμε

      ---

Τα γέρικα σώματα δεν καίγονται

φλόγες τυλίγουν

δεν τ’ αγγίζουν

το μέσα τους πετρωμένο

μαύρο κατά τόπους από την αχρησία

κανένας πόθος δεν τα συνεπαίρνει

ούτε μεγαλείο ικανό να τ’ αναλώσει

συρρικνωμένη η καρδιά λίγο αίμα

μόλις κρατούν το σχήμα’

ένας βίαιος θάνατος θα τα δικαιώσει  

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

      Για την ποιήτρια Ανθή Μαρωνίτη, αν ανατρέξει ο όποιος ενδιαφερόμενος αναγνώστης στο διαδίκτυο σε ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά, στο περιοδικό «Εντευκτήριο», στην εφ. «Ελευθεροτυπία», στο «Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», στην ιστοσελίδα του ΕΚΕΒΙ και σε άλλα έντυπα, θα διαπιστώσει ότι έχουν γράψει και άλλες αντρικές και γυναικείες φωνές για την ποίησή της. Βλέπε σχετικά τα ονόματα των: Ευσταθία Δήμου, Διώνη Δημητριάδου, Μαρία Στασινοπούλου, Γιώργου Βέλτσου, Γιώργου Κορδομενίδη, Χρύσα Σπυροπούλου, Ντίνου Σιώτη και άλλων. Επειδή όμως κατά την αντιπαραβολή, σύμφωνα με τις δικές μου πηγές που εξέτασα, συνάντησα λαθάκια ή αβλεψίες , τυπογραφικές (;) (όχι ορθογραφικές) δεν θέλησα να τις αναφέρω για να μην μεταφέρω με την σειρά μου τα λανθασμένα στοιχεία. Εύχομαι όσοι ή όσες ασχοληθούν με την Βιβλιογραφία της ποιήτριας Ανθής Μαρωνίτη, να προσέξουν τις όποιες αβλεψίες των στοιχείων και να τις διορθώσουν. Τα δαχτυλογραφημένα κείμενα της καθηγήτριας και κριτικού κυρίας Λίζυ Τσιριμώκου, «Το ελάχιστο….», το κείμενο της κριτικού κυρίας Μαρίας Τοπάλη για το ΕΚΕΒΙ, όπως και ένα δαχτυλογραφημένο κείμενο σχετικά με τα βιογραφικά της στοιχεία, είχε την καλοσύνη εδώ και χρόνια όταν ετοίμαζα μία μικρή μελέτη για τα μέχρι τότε βιβλία της, να μου τα αποστείλει η ίδια η  ποιήτρια Ανθή Μαρωνίτη. Στην μνήμη της οποίας καταθέτω αυτό το μικρό σημείωμα στα Λογοτεχνικά Πάρεργα.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς

16 Μαρτίου 2025