ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΘΡΑΚΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΘΡΑΚΩΝ  ΠΟΙΗΤΩΝ ΤΩΝ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Έλληνες εσμέν το γένος, ων ηγείσθε και βασιλεύτε, ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί.

                                       Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων

    Εισερχόμενοι στην τελική παραδοσιακή εθνική καθαρτική μυστική μυσταγωγία της εορτής του Πάσχα, και καθώς ο απόηχος των ύμνων και των κοντακίων του Ακάθιστου Ύμνου ακούγεται από τους βυζαντινούς ναούς των μεγάλων πανεθνικών λυγμών, προετοιμάζοντας τους πιστούς του Έλληνος Λόγου να τιμήσουν την αυριανή εορτή της Μαρίας της Αιγυπτίας, σκέφτηκα να παρουσιάσω μία ακόμα ελληνική ανθολογία. Αυτή των Θρακών ποιητών, και όχι τυχαία.

    Είναι παρών ο λόγος του Θρακιώτη Γεωργίου Βιζυηνού, «Από τη Θράκη βρε παιδιά, από την Πιερία εβγήκεν η Θρησκεία». Και «Από τη Θράκη, βρε παιδιά, απ’ τον Ορφέα εγείνη η πρώτη ψαλτοσύνη» Μια ρήση από τα χείλη ενός σημαντικού πεζογράφου, που μας υπενθυμίζει-τώρα με τα πολλά εθνικά προβλήματα που έχουμε στην περιοχή της Ειδομένης-και βαδίζοντας οι Έλληνες προς το εκούσιο ορθόδοξο θρησκευτικό πάθος, ότι, η προαιώνια σπίθα της Διονυσιακής λατρείας είναι ακόμα παρούσα, καθώς και η εξαγνιστική Ορφική φλόγα. Η παλαιά θρησκεία των Ελλήνων, της Ηπειρωτικής και της Βόρειας Ελλάδος, ήταν διαφορετική από την θρησκεία των Ιώνων και των νησιών του Αιγαίου πελάγους. Αλλά, όπως και πάλι μας υπενθυμίζει ο ικετήριος προσευχητικός λόγος του πρώτου των Ελλήνων φιλοσόφων, του Γεωργίου Γεμιστού-Πλήθωνα, «Ή σε νυν και ημείς υμνούμεν τε και άμα αγαθών τα κράτιστα παρά σου ημίν εκ των ενόντων γενέσθαι ευχόμεθα. Ίλαθι δη και και σώζε, άγε τε συν τω παντί τώδε και τα ημέτερα, όπη σοι άριστα έγνωσταί τε και περί ημών, και άμα πέπρωται εκ του παντός αιώνος». Που σημαίνει, κοινή η μοίρα των ανθρώπων αυτής της χώρας ζυμώθηκε διαχρονικά με αίμα και στάρι, με ιδρώτα και λάδι, με σπέρμα και αμπέλι. Σαρκώθηκε μέσω της Νύμφης Ανύμφευτης Παναγιάς Ποίησης, σε ιστορική ελπίδας προοπτική, σε εθνικό διαχρονικό φάος, σε ανέσπερη πνευματική οικουμενική διάσταση, που μεταμορφώνει την καθημερινή μας ζοφερή και εν κινδύνω πραγματικότητα, σε απάγκιο γαλήνης και ισορροπία ζωής, σε μυστικά τεκμήρια επιβίωσης. Πλατυτέρα η Παναγιά, γοργόνα η μεγαλόχαρη, η μεγαλόκαρδος άμωμος κόρη, η Ποίηση, ευλογεί με την χάρη της τους νηστεύοντας και μη νηστεύοντας ποιητικά. Κουροτρόφος φιλεύσπλαχνος μάνα, που σκέπει την μνήμη των ποιητών και των μαρτύρων, των ιερομαρτύρων και των ρεμπέτηδων, αυτών που καλπάζουν καβαλάρηδες μπρος στο ιερό βήμα για να πάρουν το αντίδωρο από το χέρι του παπά-ζευγά και να προσκυνήσουν τα καλπάκια του μαρμαρωμένου αυτοκράτορα. Κύπρος ου με εθέσπισες.

     Η Ανθολογία έχει ακριβή τίτλο ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΘΡΑΚΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ ΤΩΝ ΝΕΩΤΕΡΩΝ ΧΡΟΝΩΝ, εν Αθήναις Έκδοσις «Θρακικών» 1936, η έκδοση έγινε από το Θρακικόν Κέντρο. Οι διαστάσεις του βιβλίου είναι 22Χ15, και οι σελίδες του 110. Η Ανθολογία κοσμείται με ασπρόμαυρες φωτογραφίες των συμμετεχόντων, και μικρά βιογραφικά σημειώματα των ποιητών. Την ενδιαφέρουσα για την εποχή της αυτή «τοπική» ανθολογία, προλογίζει ο ιστορικός της λογοτεχνίας και συγγραφέας Άριστος Καμπάνης, και την επιμέλεια της ανθολογίας είχε ο ποιητής Αργύρης Κόρακας.

Στον πρόλογο της ανθολογίας από τον Άριστο Καμπάνη, με τίτλο «Η συμβολή της Θράκης στη νέα μας ποίησι» αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα εξής:

Έχω κ’ εγώ δεσμούς αίματος με τη Θράκη. Θρακιώτης-από την Ξάνθη-ήταν ο πατέρας της μάνας μου, Θρακιώτης από κείνους, που κατέβηκε να πολεμήση, για τη Μεγάλη Ιδέα στα 1821. Γι’ αυτό η τιμή που μούκανε το Θρακικό Κέντρο, ζητώντας να προλογίσω την Ανθολογία των νεώτερων ποιητών της Θράκης, με συγκίνησε όχι μόνον ως ιστορικό των Ελληνικών γραμμάτων.

Η Ανθολογία των νεώτερων ποιητών της Θράκης, περιέχει στίχους των Κ. Θαλίδη, Αρ. Κουρτίδης, Γ. Βιζυηνού, Θανάση Κατραπάνη, Ν. Ποριώτη, Κ. Παράσχου, Μ. Αποστολίδη, Κώστα Βάρναλη, Άργη Κόρακα και άλλων. Γενικότερη εντούτοις Ανθολογία Θρακική θα είχε ν’ ανατρέξη στα περασμένα, να πάρη ίσως αφετηρία της το 1800, να μην παραλείψη τους Φαναριώτες-το Νερουλό, τους Σούτσους, τους Ραγκαβήδες και τον Ηλία Τανταλίδη, διδάσκαλο του Βιζυηνού.

Μια τέτοια συλλογή θα ικανοποιούσε ίσως πιο πολύ την ιστορική μας περιέργεια. Ίσως μάλιστα και την αισθητική μας. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε πως μερικοί από τους καλύτερους στίχους της καθαρεύουσας έχουν γραφή από Πολίτες.

Πολλοί θα μορφάσουν-οι κριτικοί του απόλυτου θα πουν πως δεν χρειάζεται ούτε η μεγαλύτερη ανθολογία που φαντάστηκα εγώ, ούτε η παρούσα. Λάθος. Η πρωτοβουλία του Θρακικού Κέντρου είναι δικαιολογημένη. Είναι μέσα στους σκοπούς του εθνικού συλλόγου που θέλει να μας γνωρίση με τη Θράκη με την ιστορία, την τοπογραφία, τη λαογραφία, τις παραδόσεις της, με τους λογίους της,-του συλλόγου που θέλει να καθορίση την οποιαδήποτε συμβολή της Θράκης στη Νέα Ελληνική Αναγέννηση. Η Ανθολογία των ποιητών της Θράκης, θα έχη ενδιαφέρον όχι μόνο για τους Θρακιώτες-που θα εκτιμήσουν την έμπνευσι των συμπατριωτών τους, αλλά και για όλους όσοι καταγίνονται στην έρευνα του λογοτεχνικού παρελθόντος και παρόντος……

Η Ανθολογία περιλαμβάνει τους εξής ποιητές:

Κωνσταντίνος Θαλλίδης με τα ποιήματα, Θρήνος, Δίστιχα.

Γεώργιος Βιζυηνός με τα ποιήματα, Ο τελευταίος Παλαιολόγος, Υποθήκαι, Στης μελαχροινής τα μάτια, Η ανεμώνη, Το όνειρον, Θρακών άσμα, Θρακών άσμα, Αφαιρεμένη, Το παιδί στο ποτάμι, Άσμα, Παραβολή, Στίχοι του φρενοκομείου

Αριστοτέλης Κουρτίδης με τα ποιήματα, Πεταλούδα, Τ΄ ωρολόγι.

Ιωσήφ Ραφτόπουλος με τα ποιήματα, Το γλυκό, Θα πάω κάτου στο γιαλό, Το φεγγαράκι αρμένιζε, Το λείψανο, Έτσι με την αγάπη μου, Η κούνια, Όρθρος στην πλώρη ο χάροντας, Ίτσα, Ζωή, Ύπνε…, Εξ’ απ’ την πολιτεία, Τ’ ωραίο κοράσι, Εγώ.

Θανάσης Κατραγιάννης με τα ποιήματα, Ο τόπος μου, Χυνόπωρος και χειμώνας, Ο πόθος της ναυτοπούλας, Λυγαριά, Δόξα, Νανούρισμα, Χαροκαμένη, Ξαλώνισμα, Οι λιγερές, Αγαποβότανο, Δεν σε ξεχνώ.

Μυρτίλος Αποστολίδης με τα ποιήματα, Πλάνη, Αθυμία, Η ψυχή μου, Αμήν, Πόνου κραυγή, Δρόμος χαμένος, Η αρχαία Ελλάς, Η Νιόβη, Ο ελλήσποντος, Ο καλός άνθρωπος, Η αρετή, Ο τύραννος.

Νικόλαος Ποριώτης με τα ποιήματα, Οι νεκροί της ωραίας, Λυγροί νόστοι, Το τραγούδι της Μινιόν.

Κώστας Βάρναλης με τα ποιήματα, Η Μάννα του Χριστού, Η Μαγδαληνή, Οι μοιραίοι, Οι πόνοι της Παναγιάς, Πρόλογος «Στο Φως που καίει», Το αηδόνι.

Κλέων Παράσχος με τα ποιήματα, Δροσιά πρωινή, Όταν η μοίρα μου, Λίνα-Λίνα, Χλωμός.., Ο ύπνος γλυκός, Θυμάμαι…, Madrigal Triste, Νυκτωδία, Σε κάποια πολιτεία, Τόποι ωραίοι, Εγώ μαζί σου, Σήμερα, Οι άγνωστοι, Οι τραγουδιστάδες, Αγάλια-αγάλια, Τίποτε άλλο.

Άργης Κόρακας με τα ποιήματα, Νυχτερινό, Άνοιξη, Τα καράβια, Παλιός σκοπός, Από τον «Κόσμο», Χωρισμός, Στη λίμνη, Αν έρθης, Εργάτριες, Η αδερφούλα, Τ’ ωραίο νησί, Έθιμα, Κασσιανή

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ποιητάς η Θράκη έβγαλε κι άλλους, που το έργο τους ή είναι δυσκολοεύρετο, όσων πέθαναν, ή μικρό ακόμα, όσων ζούνε. Αν φυλλομετρήση κανείς παλιές εφημερίδες, κυρίως εκείνες, που έβγαιναν στη Φιλιππούπολη, όπως τις «Ειδήσεις του Αίμου» και τη «Φιλιππούπολι», θα συναντήση αρκετά ονόματα Θρακών κάτω από στίχους καλούς ή κακούς, όπως λ.χ. του Σ. Κ. Τζηρίδη από τη Στενήμαχο της Βόρειας Θράκης, για τον οποίο υπάρχει πληροφορία, ότι έχει εκδόσει και συλλογή ποιημάτων με τον τίτλο «Ροδοπαίαι αύραι», που με όλες μου τις έρευνες δεν μπόρεσα να εύρω.

Θα αναφέρω ακόμα τον Δ. Κ. Βογαζλή, γεννημένο το 1872, καθώς και τον Ευστράτιο Ζήση γεννημένο στο Αυδήμι των Γανοχώρων (Ανατολική Θράκη) το 1900. Για το έργο αυτών, καθώς και για το έργο όποιων άλλων Θρακών ποιητών, που δεν τους έχω υπ’ όψη μου, εύχομαι ν’ ασχοληθή εκείνος, που θα καταρτίση νέα ανθολογία πλουσιώτερη από τούτη……

Αυτά γράφει μεταξύ άλλων στον επίλογό του, ο Άργης Κόρακας.     

Υ. Γ. Τι να σας πω μωρέ παιδιά, τι να σας μολογήσω, μεγάλος είναι ο πόνος μου, μεγάλη και η χαρά μου, απορίας άξιον ιδεολογίας εστί, μέγα και κρυφό πολιτικόν μυστήριο, μιράκολο-μιράκολο μειρακίου, ότι θα έβλεπα αυτό το παιδί, αυτό το παλικάρι, αυτόν τον λεβεντονιό με την καύτρα, αυτόν το νεαρό πατέρα των παιδιών της Περιστέρας, αυτόν τον συνομιλητή του δεκαπενταμελούς της Άννας Παναγιωταρέας, αυτόν τον χωρίς χωνί και ντάτσουν, όλα τα μνημόνια τα σφάζω, όλα τα συμβόλαια του ΔΝΤ τα μαχαιρώνω, ότι θα ίσταται μεταξύ των αρχηγών των Χριστιανικών Εκκλησιών, να φωτογραφίζεται χωρίς γραβάτα, ούτε και που το περίμενα. Και τι χαμόγελα, τι χειραψίες, τι πλάγια βλέμματα, τι σκουρόχρωμα κουστούμια, χωρίς τα παραδοσιακά τσαρούχια βεβαίως-βεβαίως, τι στριφογυρίσματα δαχτύλων, σαν τις γραίες του Παπαδιαμάντη, λίγο πριν το σταυροκόπημα και την μετάνοια της μεταστροφής. Φου σου παιδάκι μου, η αγία Υπομονή μαζί σου. Να, σου βάζω στην αριστερή τσέπη την αγία επιστολή, και τους εξορκισμούς του αγίου Κυπριανού, να τους διαβάζεις, γιατί οι σελίδες του μνημονίου είναι πολλές, και χάνουν στην μετάφραση. Μόνο τα κουδούνια έλειπαν που είχε φορέσει ο σύζυγος της Φροσούλας, ο πρώην πρώτος πολίτης της χώρας, ο Μπούφος κατά την ρήση του γνωστού συγγραφέα, του Έλληνος Βούδα.  Προετοιμάζεται ο κανακάρης μας, ο εξ ευωνύμων τζουτζούκος μας, με την μπλε χάντρα στο στήθος μην τον ματιάσουνε, ο λάτρης των κειμένων του Γκράμσι, ο αγαπημένος συνομιλητής του Ολανδρέου, ο λάτρης του Πέπε Γκρίλο, να μεταφέρει το Άγιο Φως από την ιερή Πόλη, σιμά με τον ηγέτη των ψεκασμένων. Πάντως, για να είμαστε δίκαιοι, μπούργκα φόρεσε μόνον η Περιστέρα, κατά την επίσκεψή της στο Ιράν, και ουχί ο αντρούλης της. Τώρα, που κατόρθωσε να πείσει τους αρχηγούς των Χριστιανικών Εκκλησιών, να συνάψουν σύμφωνο του δόγματος συμβίωσης, και με φόντο τα ρακένδυτα προσφυγόπουλα με τις μαυροφορεμένες γυναίκες, μέσα σε τέντες, μπορούν να πάνε με υπερηφάνεια οι οικοδομικές εταιρείες της Ευρώπης, να οικοδομήσουν τα κτήρια των πατρίδων τους που πριν χρόνια βομβάρδισαν. Τέτοιο ντεκόρ, ούτε σε ταινία του Μπεν Χουρ, δεν θα συναντούσες. Μετά από τετρακόσια χρόνια, θα μπορούν οι απόγονοι των νεοελλήνων να υπερηφανεύονται, «είμασταν και εμείς εκεί», δέστε τις φωτογραφίες των προγόνων μας, δεν είναι φωτομοντάζ.

Καλέ, 50.000 χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες και παράτυποι μετανάστες μας έμειναν αμανάτι, και ξεσηκώσαμε ούλη την υφήλιο, φανταστείτε να έκλειναν οι βόρειοι γείτονες τα σύνορα νωρίτερα, και να έμεναν εδώ κάνα εκατομμύριο, τι θα γίνονταν. Αχ! Αυτή η χώρα, πότε θα πάψει να μας εκπλήττει. Μέρα γεμάτη θαύματα, μέρα γιομάτη μάγια. Μέρα για να λιαστούμε και ημείς, οι κάτοικοι της ψωροκώσταινας.

 Έλα Αλέξη, προς τα πού στρίβει το καλντερίμι των συσσιτίων για τα παιδιά των οικογενειών της Ηλεκτρονικής Αθηνών; Από πιο πλεόνασμα αριστερών αξιών θα βοηθηθούν;

Θέλω να δω, τον Πάπα, τον Πάπα, τον Πάπα.

Πειραιάς, Σάββατο 16 Απριλίου 2016