Νέοι Διηγηματογράφοι

                                                                                                     ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ

     Τρία μικρά βιβλία ανθολόγια διηγηματικής γραφής των παλαιών εκδόσεων «κάλβος»-το ένα δεμένο-βοήθησαν την γενιά μου, γενιά του 1980, μια γενιά μετά την πολιτικοποιημένη και αντιστασιακή γενιά του 1970, την τρίτη μεταπολεμική γενιά ή γενιά του Πολυτεχνείου, που ανδρώθηκε μέσα στα δίσεχτα και δύσκολα χρόνια της επτάχρονης τελευταίας στρατιωτικής δικτατορίας στην χώρα μας (1967-1974), να γνωρίσει σε εμάς τους έφηβους αναγνώστες της λογοτεχνίας και τους επηρμένους νεαρούς ποιητίστρους που πιστεύαμε ότι θα αλλάξουμε τα σύγχρονα ποιητικά πράγματα της χώρας μετά την μεταπολίτευση, το σύγχρονο, και ίσως πειραματικό στην τεχνική του νεοελληνικό διήγημα και τους πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς τους. Πρόσωπα νέα, άγνωστα τα περισσότερα ακόμα και στις μέρες μας-άντρες και γυναίκες-με αχαρτογράφητη τότε, την συγγραφική τους εμπειρία, μοντέρνο λόγο, φρέσκια ματιά, καινούργια θεματολογία, τεχνοτροπία πρωτοφανέρωτη μάλλον στα εκδοτικά δεδομένα της εποχής, γλώσσα της εποχής ή της περιοχής της καταγωγής του διηγηματογράφου, ύφος πρωτότυπο, μοντέρνα συγγραφική σπουδή των προβλημάτων της ζωής, διαπραγμάτευση θεμάτων ξέχωρη από αυτή των παλαιότερων διηγηματογράφων που μέχρι τις δεκαετίες εκείνες γνωρίζαμε, μια και είχαμε γαλουχηθεί με τον ηθογραφικό λόγο της αγροτικής επαρχίας, και τα εθνικιστικά νάματα, τα πατριωτικά των τιμημένων προγόνων, που εξέφραζαν αρκετοί γνωστοί μας πεζογράφοι και ποιητές, που απεικόνισαν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο την εποχή τους και τις αξίες της. Ακόμα και η σημαντική διηγηματική φωνή του κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, είχε παγιδευτεί θα μπορούσαμε να γράφαμε, από την προπαγανδιστική «σπέκουλα» των τότε εκπαιδευτικών και πολιτικών υπευθύνων, αλλά και μεγάλου μέρους της διοίκησης της ορθόδοξης εκκλησίας. Είχε μετατραπεί το πολύμορφο έργο του, σε ένα χλιαρό και γλυκερό ανάγνωσμα για παρθένες κορασίδες με μπλε ποδίτσες και άσπρο φιόγκο, χαμηλοβλεπούσες και σκανδαλιάρες στα μουλωχτά, και κουρεμένα γουλί αγοράκια με κοντό παντελονάκι που συναγωνίζονταν πιο θα απαγγείλει το ποίημα: «της πατρίδος μου η σημαία, έχει χρώμα γαλανό…», μέσα στην τάξη του σχολείου για να πάρουν καλό βαθμό. Και όλα μαζί τα τιμημένα αυτά νεροπούλια της ελληνικής γης, όχι όμως αλαμπρατσέτα μια και παραμόνευε ο Θείος οφθαλμός του ηθικοδιδασκάλου προς τιμωρία, πήγαιναν προς εκκλησιασμό και ανάγνωση κατόπιν των ηθικών διδαγμάτων των διηγημάτων του κυρ Αλέξανδρου. Άγνωστη η παιδική σχολική μοίρα του παιδιού που θα ζητούσε να του εξηγήσουν τον ερωτικό Παπαδιαμάντη, ή το μυθιστόρημά του «Οι Έμποροι των Εθνών» και την φυσιογνωμία του Γεώργιου Γεμιστού Πλήθωνα. Ο διηγηματικός λόγος του Εμμανουήλ Ροϊδη, ή ο μυθιστορηματικός του Νίκου Καζαντζάκη ήταν απαγορευμένη περιοχή. Είχε πολλά ναρκοπέδια τιμωρίας. Η τιμημένη Ελλάς, η δοξασμένη ψωροκώσταινα κοιμόταν τον ύπνο του δικαίου, φρόντιζαν για αυτήν αι αγγελικαί στρατιωτικαί δυνάμεις εσωτερικής κατοχής, και τα εκκλησιαστικά εξαπτέρυγά τους. Όμως η πατρίς επέπρωτο να ζήσει, και έζησε πανάθεμά την. Θέλω να πω, κάνοντας την μικρή αυτή σύντομη χιουμοριστική παρένθεση ότι, την πολιτική εκείνη περίοδο, δεν δεινοπάθησε πολιτικά και κοινωνικά μόνο ολάκερη η χώρα, αλλά και ο κόσμος της λογοτεχνίας στην χώρα μας. Μεγάλου και σημαντικού μεγέθους συγγραφικές φωνές, όπως αυτές του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, του Φώτη Κόντογλου, του Γιάννη Βλαχογιάννη, του Γεωργίου Βιζυηνού, του Ανδρέα Καρκαβίτσα, και πολλών άλλων χρησιμοποιήθηκαν και αλλοιώθηκε το νόημα των κειμένων τους για ανόητους προπαγανδιστικούς λόγους. Μια ημιμάθεια που έκανε τις παιδικές ψυχές να αποστρέψουν το πρόσωπό τους από το έργο των σημαντικών αυτών ελλήνων συγγραφέων. Έπρεπε να περάσουν τα χρόνια για να κατανοήσουμε την ουσιαστική αξία και τα συγγραφικά «διδάγματα» των δημιουργών αυτών. Αποπλένοντας από πάνω μας φυσικά και την κρούστα της καθαρευουσιάνικης και αρχαϊζουσας γλώσσας.

      Μέσα στο καινούργιο πολιτικό, κοινωνικό και εκπαιδευτικό περιβάλλον που κυοφορήθηκε στην πατρίδα μας τα μετά της μεταπολίτευσης χρόνια, φανερώθηκε αυτή η νέα, διαφορετική προβληματική, η ρηξικέλευθη συγγραφική ματιά των πρωτοεμφανιζόμενων τότε συγγραφέων, μια γραφή, που σίγουρα πάντως, δεν είχε ξαναδιαβαστεί από τους ηλικιακά νεοσσούς τότε αναγνώστες της ελληνικής πεζογραφίας. Μια διηγηματική γραφή που άφηνε πίσω της την παλαιά ίσως κατεστημένη παράδοση των ελλήνων και ελληνίδων συγγραφέων της διηγηματικής τέχνης και την θεματολογία της. Διηγήματα ορισμένα ίσως άνισα και άλλα ολοκληρωμένα τεχνικά. Διηγήματα πρωτόλεια και  διηγήματα επεξεργασμένα. Φωνές νέων ηλικιακά ατόμων, που δεν είχαν ακουστεί μέχρι τότε, και ορισμένες μάλλον, δεν ξανά παρουσιάστηκαν στα ελληνικά γράμματα. Ή άλλες-γνωστές μας μεταγενέστερα-τις συναντάμε εξακολουθητικά στα κατοπινά της εδραίωσης της πολιτικής δημοκρατίας χρόνια. Συγγραφείς που σταδιοδρόμησαν στον χώρο του διηγήματος, του δοκιμίου, του μυθιστορήματος, της μετάφρασης, της ποίησης, του θεάτρου, σαν καθηγητές πανεπιστημίου, γυναικείες ποιητικές φωνές που στράφηκαν προς τα ξένα ποιητικά ρεύματα-σουρεαλισμός- που με το κατοπινό έργο και την δημιουργική τους παρουσία εδραίωσαν την φήμη τους και καταξιώθηκαν ως οι σύγχρονές μας συγγραφικές φωνές. Διηγηματογράφοι που παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο προσκήνιο, με πανεπιστημιακά εφόδια, της τέχνης της δικηγορίας πάρα πολλοί, άλλοι ακόμα σπουδαστές όχι απαραίτητα των κλασικών επιστημών, συγγραφείς παιδικών βιβλίων, μαθήτριες γυμνασίου, άτομα από πολλά μέρη της επικράτειας, όχι κατ’ ανάγκην μόνο από την πρωτεύουσα ή την συμπρωτεύουσα. Ακόμα και από τον Αιγυπτιακό ελληνισμό. Ονόματα γνωστά μας μεταγενέστερα, όπως ο ποιητής Θανάσης Κωσταβάρας, ο συγγραφέας Μάνος Κοντολέων, ο διηγηματογράφος Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος, η πεζογράφος Λία Μεγάλου Σεφεριάδη, από τον πρώτο τόμο, ο συγγραφέας Διαμαντής Αξιώτης, ο διηγηματογράφος Χριστόφορος Μηλιώνης, ο θεατρικός γραφιάς Μάριος Ποντίκας, ο μυθιστοριογράφος Αντώνης Σιμιτζής, ο ποιητής Δημήτρης Σουλιώτης από τον δεύτερο, ο πανεπιστημιακός και συγγραφέας Γιώργης Γιατρομανωλάκης, ο συγγραφέας και μεταφραστής Αχιλλέας Κυριακίδης, η μοντέρνα ποιήτρια και δημοσιογράφος Νατάσα Χατζιδάκη που έφυγε πρόσφατα από κοντά μας, από τον τρίτο και άλλοι. Συγγραφικές φωνές, που δεν βγήκαν από το πουθενά, αλλά που τους «έκρυβε» μέσα στα σπλάχνα της η λογοτεχνική γη, και με την ωριμότητα και αλλαγή των ιστορικών συνθηκών άνθισαν και καρποφόρησαν προσφέροντάς μας τα εύοσμα συγγραφικά τους λουλούδια. Φωνές που έφεραν την αλλαγή-η κάθε μία στον χρόνο και στο πεδίο της, στον τρόπο που η λογοτεχνία αντιμετώπιζε τον βίο των νέων ανθρώπων, που καθρέπτισαν τις νέες συνθήκες, και κατέγραψαν τους νέους ιστορικούς καιρούς. Φωνές που ξετύλιξαν το νήμα της Αριάδνης στον χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας. Πολλοί από τους τότε πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς, εξακολουθούν να παράγουν συγγραφικό έργο ακόμα και σήμερα. Να μας δίνουν εξαιρετικές δοκιμιακές μελέτες, ή μεταφράσεις ξένων δημιουργών.

     Ένα θέμα που επίσης έχει ενδιαφέρον σε αυτές τις τρείς μικρές διηγηματικές ανθολογίες, είναι ο εμπλουτισμός της γραφής των νέων δημιουργών από στοιχεία άλλων τεχνών. Ο πειραματισμός της γραφής τους, η βεβαιότητα της προβληματικής τους, η σπουδή τους να ανοιχτούν σε νέα επίπεδα τεχνικής της γραφής. Ορισμένα διηγήματα είναι μακροσκελή, άλλα πολύ συνοπτικά, ορισμένα έχουν την φόρμα της νουβέλας, και άλλα ακολουθούν αυστηρά την τεχνική του διηγήματος. Η γλώσσα τους είναι καθαρή, κατανοητή χωρίς προσμείξεις, εκτός της περίπτωσης εκείνης που ακολουθεί το διήγημα ειδικό γλωσσάρι κατανόησής του, όπως αυτό του Σταύρου Βακρατσά.

     Δεν θέλησα να δώσω δείγμα γραφής από τους συμμετέχοντες και στους τρείς τόμους,-παρότι έχω κρατήσει τις σημειώσεις μου και έχω ξεχωρίσει διηγήματα που μου άρεσαν πάρα πολύ, και άλλα λιγότερο, γιατί ήθελα να κρατήσω την μεταγενέστερη ιστορικά ισονομία και ισοκυρία των φωνών. Εξάλλου οι περισσότερες από αυτές δημοσιεύουν για πρώτη φορά. Και η χαρά που θα πήραν βλέποντας τυπωμένο το μικρό τους διήγημα εκείνα τα δύσκολα χρόνια, πιστεύω θα ήταν αρκετά μεγάλη. Και μόνο η έκδοσή τους, ήταν και αυτή μια «αντιστασιακή» πράξη. Εξάλλου, ο λογοτεχνικός χρόνος δικαίωσε πολλούς από τους νέους σε ηλικία και παλαιότερους διηγηματογράφους. Οι υπόλοιποι, είτε σταμάτησαν να δημοσιεύουν, είτε στράφηκαν σε άλλα μονοπάτια ζωής. Όπως όμως και να έχει οι συγγραφείς εκείνοι, η επιτροπή που επέλεξε από τα εκατοντάδες αδημοσίευτα χειρόγραφα του εκδοτικού οίκου, αλλά και αυτή καθεαυτή η προσφορά του παλαιού εκδοτικού οίκου, του «κάλβου» του Γ. Α. Χατζόπουλου, ιδρύθηκε το 1968, είναι σημαντική και έχει γράψει ιστορία στην εξέλιξη της ελληνικής γραμματείας. Ανεξάρτητα από τις κατοπινές ανθολογίες διηγήματος που εκδόθηκαν. Υποψιαζόμαστε ακόμα, ότι η Επιτροπή κρίσης και επιλογής των διηγημάτων, μάλλον θα προέρχεται από τον πολιτιστικό χώρο του παλαιού προδικτατορικού περιοδικού «Πανσπουδαστική» που είχε θητεύσει ο εκδότης του «κάλβου». Ένας καθαρά πολιτικός εκδοτικός οίκος, όπως εμείς οι νεότεροι τον γνωρίσαμε.

Και μια προσωπική αναφορά, σε αυτόν τον εκδοτικό οίκο εξέδωσε τα ποιήματά του ένας παλαιός φίλος- ο πρόωρα χαμένος-Σωκράτης Ζερβός.     

     Τα τρία αυτά βιβλία που έχω ακόμα στην βιβλιοθήκη μου είναι των παλαιών εκδόσεων «κάλβος» Αναξαγόρα 1 Αθήνα. Είναι τρείς μικροί τόμοι, «Διηγήματα 1969», «Διηγήματα 1970» και «Διηγήματα 1971». Τόμοι που εκδόθηκαν μέσα στην καρδιά της δικτατορίας. Τα διηγηματικά αυτά ανθολόγια κόστιζαν 60, 20 και 40 δραχμές όταν κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά, και όταν τα αγόρασα από τον εκδοτικό οίκο μεταγενέστερα κόστιζαν 200,120 και 150 παλαιές δραχμές. Δεν γνωρίζω αν εκδόθηκαν χρονολογικά άλλοι μικροί τόμοι με διηγήματα τα κατοπινά χρόνια, και ούτε θυμάμαι πλέον αν συνάντησα άλλους στον χώρο του εκδοτικού οίκου, που είχα επισκεφτεί αρκετές φορές και αγόραζα τις κοινωνιολογικού και πολιτικού περιεχομένου εκδόσεις του και μελέτες συγγραφέων της αναγέννησης. Βιβλία που εκδίδονταν μεταφρασμένα στο μονοτονικό σύστημα, σε απλοποιημένη ορθογραφία, σε μια γλώσσα και ορθογραφία παράξενη για εμάς τους εφήβους, που προερχόμασταν από την εκπαιδευτική λίμνη της αρχαϊζουσας, της καθαρεύουσας και της χτενισμένης παπαδιαμαντικής εκφοράς της. Ευτυχώς ιστορικά, που η σοφία και εκπαιδευτική διορατικότητα ορισμένων πνευματικών δασκάλων της εποχής, έδωσαν την ορθή λύση στο γλωσσικό, και με την πολιτική στήριξη και την πρωτοπόρα εκπαιδευτική αλλαγή και πολιτική βούληση του πρώην πρωθυπουργού κυρού Γεωργίου Ράλλη, καθιερώθηκε συνταγματικά η δημοτική γλώσσα στην ελληνική επικράτεια. Τα βιβλία έχουν και τα τρία τις ίδιες διαστάσεις, 12,5Χ18,5 cm και οι σελίδες τους είναι 160, 180 και 152 αντίστοιχα. Στον πρώτο τόμο του 1969, στο οπισθόφυλλο της σχισμένης κουβερτούρας αναφέρονται ενδεικτικά άλλες εκδόσεις του «κάλβου», όπως: Ανωνύμου «Ελληνική Νομαρχία», το «Συμβόλαιο γάμου» του Ονόρε ντε Μπαλζάκ, ο «Κόσμος της Μουσικής» του Τ. Ζ. Πίλκα, η «Ενετοκρατία στα Εφτάνησα» του Ε. Λούντζη, την «Επιστήμη στην Αρχαία Ελλάδα» του Β. Φάρρινγκτον, την «Γλώσσα του Κινηματογράφου» του Μ. Μαρτέν, την «Φιλοσοφία της Μοντέρνας Τέχνης» του H. Read και άλλα.

Το πρώτο τομίδιο του 1969 περιέχει 10 νέους διηγηματογράφους (9 άντρες και μία γυναίκα), το δεύτερο του 1970, 17 (15 άντρες και δύο γυναίκες), και το τρίτο του 1971 περιλαμβάνει 17 φωνές (10 άντρες και 7 γυναίκες).

     Για την ιστορία να υπενθυμίσουμε κάτι που οι παλαιότεροι και ασχολούμενοι με τα λογοτεχνικά πράγματα εκείνης της περιόδου ήδη γνωρίζουν, ότι το 1970 από τις εκδόσεις «Κέδρος» εκδίδονται τα «ΔΕΚΑΟΧΤΩ ΚΕΙΜΕΝΑ», το 1971 από τον ίδιο εκδοτικό οίκο τα « ΝΕΑ ΚΕΙΜΕΝΑ» 2, Φθινόπωρο 1971 και «Νέα Κείμενα» Χειμώνας 1971. Το 1973 από τον εκδοτικό οίκο «Μπουκουμάνη» εκδίδεται ο συγκεντρωτικός τόμος «Κατάθεση ‘73» και την επόμενη χρονιά ο τόμος «Κατάθεση ‘74». Βιβλία σταθμοί στην αντίσταση των πνευματικών ανθρώπων και των συγγραφέων της περιόδου εκείνης ενάντια στο στρατιωτικό καθεστώς. Με συγγραφικές συμμετοχές από όλο το καλλιτεχνικό φάσμα της χώρας. Συμπληρωματικά να επισημάνουμε ότι μετά το πέρας της δικτατορίας το 1976, εκδίδεται από τις εκδόσεις «ΕΡΜΕΙΑΣ» ο τόμος «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 1976». Οι τόμοι αυτοί περιέχουν μεταξύ άλλων, και σύγχρονές διηγηματικές φωνές.

     Τώρα που παρήλθαν οι χρόνοι εκείνοι, όπως θάγραφε και ο επιθεωρησιογράφος του παλαιού καιρού, αξίζει-αν δεν έχει ήδη γίνει-μια μελέτη για τα βιβλία και τις μεταφράσεις βιβλίων που εκδόθηκαν τα επτά αυτά σκοτεινά χρόνια της στρατιωτικής δικτατορίας. Γνωρίζουμε ασφαλώς πολλά, αλλά μια συστηματική καταγραφή των εκδόσεων, της θεματικής τους, των συγγραφέων τους, και γιατί όχι και της εμπορικής τους κίνησης πιστεύω ότι θα μας ήταν χρήσιμο από ιστορικής άποψης και λογοτεχνικής. Και για την αλήθεια της ατομικής μας ιστορίας, η μικρή χρονικά περίοδος διακυβέρνησης του δοτού πρωθυπουργού και σημαντικού ιστορικού Σπύρου Μαρκεζίνη, που ήθελε να προετοιμάσει την χώρα για εκλογές, ήσαν μια ανοιχτή όσον αφορά τα εκδοτικά πράγματα περίοδος. Άλλο η καταδίκη του στρατιωτικού καθεστώτος, και άλλο η ιστορική αλήθεια που η δική μου γενιά και οι συγγενικές χρονολογικά με εμάς, βίωσαν.

     Με χρονολογική σειρά οι τόμοι αυτοί περιέχουν τους εξής συγγραφείς με τα κείμενά τους:

Α) ΔΙΗΓΗΜΑ 1969, Κάλβος-Αθήνα 1969

ΣΗΜΕΙΩΜΑ

     Ο μικρός τούτος τόμος με αντιπροσωπευτική εργασία δέκα νέων λογοτεχνών αποτελεί μιάν αρχή και δείχνει μια κατεύθυνση: εγκαινιάζουμε την προσπάθεια για μια συστηματική παρουσίαση των νέων δυνάμεων της λογοτεχνίας μας ‘ σκοπεύουμε την σταδιακή διαμόρφωση του «Κάλβου» σε φορέα για την προβολή της εργασίας των σύγχρονων λογοτεχνών και διανοητών, χωρίς το άγχος των υλικών καταναγκασμών ή άλλου είδους «παραχωρήσεων». Η κατεύθυνση αυτή διευρύνει χωρίς να ανατρέψει την μέχρι σήμερα πορεία. Κατά την αντίληψή μας η δικαίωση του «Κάλβου» είναι δυνατή μόνο με την ουσιαστική ανταπόκριση στις μορφωτικές ανάγκες του σύγχρονου αναγνώστη και στο αίτημα για μια μεθοδική παρουσίαση της δημιουργικής εργασίας των νέων Ελλήνων, πού ταυτίζεται με το γενικότερο αίτημα για την ανάπτυξη της πνευματικής ζωής του τόπου. Ο αναγνώστης και ο συγγραφέας για να εκφραστούμε σχηματικά, αποτελούν τις μόνες αξίες σεβασμού ζωντανές αξίες που η εξυπηρέτησή τους αποτρέπει τά αδιέξοδα και τους κινδύνους, από τους μηχανισμούς και τα συμφέροντα της εκδοτικής ζωής.

     Οι συγγραφείς, πού περιέχονται σ’ αυτή την έκδοση, διαλέχτηκαν από εκατόν τρείς νέους διηγηματογράφους, πού έστειλαν την εργασία τους. Τά δημοσιευμένα διηγήματα προσδιορίζουν έμμεσα την ελαστικότητα των κριτηρίων για την επιλογή τους. Φυσικά δεν έλειψαν τα προβλήματα και ίσως έγιναν λάθη υποκειμενισμού από την επιτροπή Επιλογής. Αντικειμενική εγγύηση θεωρήσαμε την ταυτόχρονη δημοσίευση όλου του υλικού έτσι, ώστε να είναι για τον καθένα δυνατός ο έλεγχος της επιλογής. Όμως η αρνητική γνώμη αρκετών νέων διηγηματογράφων δεν επέτρεψε την πραγματοποίηση της ιδέας αυτής.

     Οι δέκα νέοι λογοτέχνες που παρουσιάζουμε δικαιούνται την προσοχή του αναγνωστικού κοινού και χρειάζονται την γνώμη των πνευματικών ανθρώπων. Αν η έκδοση τούτη, που θα επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, αποτελέσει όχι μόνο ευκαιρία, αλλά και κίνητρα για τους νέους λογοτέχνες, τότε κάτι ουσιαστικό θα έχει γίνει.

• Θανάσης Γιαλκέτσης, Ο Αντίπαλος, σ.9-

• Δημήτρης Διαμαντής, Τσιβίμπελ παππού, σ.23-

• Ιάσων Ιωαννίδης, Ήθελε να γράψει, σ.31-

• Δημήτρης Κολλινιάτης, Το παληόμου…, σ. 37-

• Μάνος Κοντολέων, Τα στερνά, σ.43-

• Θανάσης Κωσταβάρας, Η Επέτειος, σ. 53-

• Λία Μεγάλου, Καρδιογράφημα, σ. 89-

• Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος, Το πάρτυ, σ. 119-

• Σάκης Παπαδημητρίου, Το ασανσέρ, σ.125-

• Στέφανος Σταμάτης, Ταγκό Νοττούρνο (Tango Notturno), σ. 137-

     Τά διηγήματα πού συναποτελούν αυτό το τόμο, δημοσιεύονται χωρίς καμιά περικοπή και χωρίς επέμβαση στην ορθογραφία που ακολούθησε ο κάθε συγγραφέας.

     Η έκδοση οφείλεται κι αφιερώνεται σ’ όσους πήραν μέρος στο «Διήγημα ‘69».

Β) ΔΙΗΓΗΜΑ 1970, Κάλβος-Αθήνα 1971

ΣΗΜΕΙΩΜΑ

     Στην έκδοση αυτή περιέχεται αντιπροσωπευτικό δείγμα από την εργασία δεκαεπτά νέων διηγηματογράφων. Οι συγγραφείς που παρουσιάζονται διαλέχτηκαν από πενήντα εννέα λογοτέχνες, πού έστειλαν την εργασία τους για κρίση και δημοσίευση (Δηλαδή φέτος κρίθηκε δημοσιεύσιμο το 30 %, ενώ πέρυσι το 10 % των κειμένων).

     Σημειώνεται η αναλογικά καλύτερη ποιότητα των εφετινών διηγημάτων ως προς τους τρόπους γραφής και τα θέματα πού ανακαλύπτει η ευαισθησία των συγγραφέων. Στο μικρό αυτό τόμο συνυπάρχουν διαφορετικές τεχνοτροπίες διαφορετικός τρόπος προσέγγισης και στάσεις απέναντι στη ζωή και κάποια ανισότητα ως προς την αρτιότητα των δημοσιευμένων κειμένων. Όμως η έκδοση αυτή έχει σκοπό όχι μόνο να παρουσιάσει τά άρτια αλλά και ν’ ανακαλύψει κι ενθαρρύνει τις δυνατότητες.

     Η δημοσίευση εργασίας συγγραφέων πού περιλήφθηκαν στην προηγούμενη έκδοση (μία περίπτωση) έγινε με βάση την κρίση ότι ήταν καλύτερη από την προηγούμενη. Για τον αντίθετο λόγο δεν δημοσιεύτηκε εργασία άλλων.

     Η Επιτροπή Επιλογής του «Κάλβου» ανανέωσε κατά το ήμισυ τα μέλη της, που είναι υπεύθυνα για την κρίση, στην προσπάθειά της για περιστολή τουλάχιστον του αναπόφευκτου υποκειμενισμού.

• Φίλιππος Αναστασίου, Οι διακοπές του κ. Καλούτσικου, σ. 9-

• Διαμαντής Αξιώτης, Θερμές διακοπές-πέντε παρά τέταρτο, στιγμιότυπο, σ. 25-

• Μαρία Γαβαλά, Καλοκαίρι 7, σ. 31-

• Κώστας Γαρμπής, Οι Άγραφοι, σ. 40-

• Χάρης Χαλινός-Ιωαννίδης, Το επεισόδιο που θάπρεπε να τύχει περισσότερου σεβασμού, σ. 48-

• Παύλος Κάγιος, Προσπαθώντας, σ. 53-

• Πάνος Κούτσος, Καράβια, σ. 66-

• Κώστας Κούσουλας, Το λουκούμι, σ. 78-

• Λία Μεγάλου, Ο Wernher von Braun  φερ’ ειπείν θα γέλαγε μαζί μας, σ. 85-

• Χριστόφορος Μηλιώνης, Διαδρομή, σ. 112-

• Νικόλαος Μοσχοβάκος, «Ζητήματα», σ. 117-

• Μάριος Ποντίκας, «Το Αδιέξοδο», σ. 121-

• Φώτης Πρασίνης, Το τρίτο σπίτι, σ. 127-

• Αντώνης Σιμιτζής, Νεκροψία, σ. 140-

• Στέφανος Σολδάτος, Επινόηση, σ. 146-

• Δημήτρης Σουλιώτης, Συννεφώδης Οθόνη, σ. 163-

• Θάνος Χαμπίπης, Ο Μάγος, σ. 165-

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

-Αναστασίου Φίλιππος, γεννήθηκε στη Λάρισα το 1940. Είναι δικηγόρος

-Αξιώτης Διαμαντής, Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1942.Ασχολείται με το εμπόριο

-Γαβαλά Μαρία, Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1947. Σπουδάζει στο ιστορικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών.

-Γαρμπής Κώστας, Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1930. Σπούδασε νομικά.

-Ιωαννίδης-Χαλινός Χάρης, Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1948. Είναι φοιτητής Ιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

-Κάγιος Παύλος, Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Είναι μαθητής γυμνασίου.

-Κούτσος Πάνος, Γεννήθηκε στο Κυπαρίσσι της Λακωνίας το 1948. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

-Κούσουλας Κώστας, Γεννήθηκε στο Πολύδροσο Παρνασσίδας. Είναι γεωπόνος κι εργάζεται στην Υπηρεσία Επιθεωρήσεως Γεωργίας του Υπουργείου Γεωργίας. Έχει εκδώσει συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο «Ψιλοκαλαμιά».

-Μεγάλου Λία, Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1945. Ιδιωτική υπάλληλος. Έχει δημοσιεύσει τα διηγήματα: «Έντεκα γράμματα κι ένα υστερόγραφο», «Στερεοσκόπιο» (Εποχές) και «Καρδιογράφημα» (Κάλβος)

-Μηλιώνης Χριστόφορος, Γεννήθηκε στην Ήπειρο το 1932. Σπούδασε Φιλολογία. Έχει εκδώσει συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο «Παραφωνία»

-Μοσχοβάκος Νικόλαος, Γεννήθηκε στα Τσικαλιά Λακωνίας το 1946. Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

-Ποντίκας Μάριος, Γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1942. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες και είναι ιδιωτικός υπάλληλος.

-Πρασίνης Φώτης, Γεννήθηκε στη Μάδυτο Ελλησπόντου το 1916. Είναι υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος. Μεμονωμένα πεζά κείμενά του δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς στα περιοδικά «Νέα Εστία», «Νέα Πορεία» και «ο Κύκλος».

-Σιμιτζής Αντώνης, Γεννήθηκε στην Αμαλιάδα το 1936. Είναι ιδιωτικός υπάλληλος. Έχει εκδώσει διηγήματα και άλλα πεζά με τον τίτλο: «Ο γέρος» (1962), «Ανάλυση» (1964), «Τα διηγήματα της παλάμης» (1966) και «Μηδενισμός» (1970).

-Σολδάτος Στέφανος, Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1949. Φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής Θεσσαλονίκης.

-Σουλιώτης Δημήτριος, Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949. Είναι φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

-Χαμπίπης Θάνος, Γεννήθηκε το 1936. Σπούδασε Νομικά και Οικονομικές επιστήμες. Διατηρεί δικηγορικό γραφείο στην Αθήνα.

*Στα στοιχεία για τους συγγραφείς που παραθέτει ο εκδοτικός οίκος, εκτός από τους άντρες και γυναίκες συγγραφείς, που αναφέρονται τα βιβλία που έχουν εκδώσει και τα δημοσιεύματα, στους υπόλοιπους αναφέρεται «Δεν έχει εκδώσει άλλη πεζογραφική εργασία». Επίσης, το διήγημα «Ο ΜΑΓΟΣ» του Θάνου Χαμπίπη είναι αφιερωμένο «Στη Ρίτα Πιπινοπούλου». Ο τόμος αφιερώνεται και πάλι σε όσους πήραν μέρος στο «Διήγημα 70».

Γ) ΔΙΗΓΗΜΑ 1971(Δεκαεφτά νέοι συγγραφείς) Κάλβος-Αθήνα 1972

Οι δεκαεφτά νέοι συγγραφείς, πού εργασία τους δημοσιεύεται σε τούτο τον τόμο, διαλέχτηκαν από ενενήντα έξι πού έστειλαν διηγήματά τους για το «Διήγημα 1971» από την Επιτροπή Επιλογής.

Τα διηγήματα δημοσιεύονται χωρίς καμία περικοπή και χωρίς επέμβαση στην ορθογραφία που ακολούθησε ο κάθε συγγραφέας.

Η σειρά των κειμένων καθορίστηκε με βάση την αλφαβητική σειρά των ονομάτων των συγγραφέων.

Η έκδοση αφιερώνεται σ’ όσους πήραν μέρος στο «Διήγημα 1971».

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

-Ανδρίτσος Θανάσης, Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Είναι φοιτητής Νομικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

-Βακρατσάς Σταύρος, Γεννήθηκε στη Θάσο το 1940. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ασχολείται με την ζωγραφική.

-Βασιλειάδης Χρήστος, Σπουδαστής της Γερμανικής φιλολογίας.

-Γεωργούλας Χαράλαμπος, Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1946. Είναι πτυχιούχος του οικονομικού τμήματος της Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.

-Γιατρομανωλάκης Γιώργος, Γεννήθηκε στην Κρήτη το 1940. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύεται στα κλασικά γράμματα στο Λονδίνο.

-Γκρέτσου Άννα, Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1936. Σπούδασε εμπορικές επιστήμες.

-Δήμου-Βασιλικιώτης Μιχαήλ, Γεννήθηκε στα Βασιλικά Ευβοίας το 1949. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

-Καϊσης Δημήτριος, Γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1937. Είναι δημοσιογράφος.

-Καραχάλιος Γεώργιος, Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1944. Διατηρεί δικηγορικό γραφείο στην Αθήνα.

-Κουγιουμτζή Μαρία, Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1945.

-Κυριακίδης Αχιλλέας, Γεννήθηκε στο Κάιρο το 1946, τελειόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

-Μαγγανάρη Ηρώ-Μυρτώ, Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου το 1952. Φοιτά στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

-Μόσχος Λαγκουβάρδος, Γεννήθηκε στο Πεντάβρυσο Καστοριάς το 1940. Σπούδασε νομικά και εργάζεται ως γραμματέας του Πταισματοδικείου Βέροιας.

-Μπουλτσή Φωτεινή, Γεννήθηκε στο Βόλο το 1950. Σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,

-Φιλοκτήτη Αυγή-Ελευθερία, Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1954 και είναι μαθήτρια γυμνασίου.

-Χαλκιαδάκη Αγάπη, Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1955. Είναι μαθήτρια γυμνασίου.

-Χατζηδάκη Νατάσα, Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο Κρήτης το 1946. Σπούδασε δημοσιογραφία κι’ εργάζεται ως συντάκτης.

--

• Θανάσης Ανδρίτσος, Ο Πολτός, σ.9-

• Σταύρος Βακρατσάς, Οι γ’ ναίκες ήρταν οι γ’ ναικες, σ.17-

• Χρήστος Βασιλειάδης, Όνειρο Κρεμασμένο, σ.38-

• Χαράλαμπος Γεωργούλας, Η Ιστορία αρχίζει πριν από χρόνια σε μια χώρα με χορούς, σ. 52-

• Γεώργιος Γιατρομανωλάκης, Ρέκβιεμ για τον ΙΤΥ, σ. 55-

• Άννα Γκέρτσου, Νούμερο 17-Ώρα 8, σ.64-

• Μιχάλης Βασιλικιώτης- Δήμου, Καληνύχτα, τέρας, σ. 70-

• Δημήτριος Καϊσης, Η Ακρόαση, σ. 76-

• Γεώργιος Καραχάλιος, Το απόσπασμα, σ.80-

• Μαρία Κουγιουμτζή, Το ενδιάμεσο, σ.89-

• Αχιλλέας Κυριακίδης, Διαφάνεια, σ.96-

• Μυρτώ-Ηρώ Μαγγανάρη, Το υπαρξιακό μου πρόβλημα, σ. 103-

• Μόσχος Λαγκουβάρδος, Το Μπαούλο, σ. 107-

• Φωτεινή Μπουλτσή, Επίσκεψη, σ. 111-

• Ελευθερία-Αυγή Φιλοκτήτη, Η Μπαλλάντα του Ανατομείου, σ. 116-

• Αγάπη Χαλκιαδάκη, COLLAGE, σ. 138-

• Νατάσα Χατζηδάκη, Το Αστείο, σ. 147-

     Αυτοί είναι οι συμμετέχοντες με την διηγηματική τους παρουσία και τα άλλα πληροφοριακά στοιχεία που μας δίνει η έκδοση των τριών αυτών μικρών εξαιρετικών τόμων. Ένας διηγηματικός λόγος που έχει σίγουρα την αξία και την σημασία του μέσα στο διαρκές βάδισμα και εξέλιξη της ελληνικής γραφής. Η Κιβωτός της ελληνικής γραμματείας, κουβαλά μέσα της κάθε συγγραφική παρουσία, παλαιότερη ή νεότερη.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, 17 Αυγούστου 2018

Με το μαύρο και τις στάχτες στον γύρω χώρο και μέσα στις ψυχές μας.

ΥΓ. Τι να πει κανείς για τις φωτιές, είτε από ξένους τρομοκράτες εναντίον της χώρας, είτε από έλληνες οικοπεδοφάγους, είτε εσκεμμένα, είτε από ασυνείδητους, είτε από την αδιαφορία μας, είτε από τον ωχαδερφισμό μας, είτε από την δημόσια τσαπατσουλιά μας, είτε από τον συμφεροντολογησμό μας, είτε από την παντελή έλλειψη περιβαλλοντολογικής συνείδησης και οικολογικής παιδείας που διακατέχει εμάς τους ατομιστές νεοέλληνες. Αν δεν καταλάβουμε ότι το δάσος, η πανίδα και η χλωρίδα του είναι η ίδια η Ζωή, και ότι η φωτιά είναι καταστροφή της παρούσης και της μελλοντικής Ζωής, δεν γίνεται τίποτα.  Η ελληνική εγκληματική ανευθυνότητα σε όλο της το μεγαλείο. Θα πρέπει κάποτε οι καταστροφείς του φυσικού περιβάλλοντος, με τέτοια μέσα, να αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες εναντίον της ανθρωπότητας. Ούτε οι άνθρωποι ούτε ο Θεός που πιστεύουν να τους δίνουν συγχώρεση. Ένα σπίτι οικοδομείται σε δύο χρόνια, ένα δάσος χρειάζεται τουλάχιστον τριάντα όπως λένε οι ειδικοί. Δεν μπορεί ο άλλος να βάζει 26 φωτιές και να μην γεμίζουν οι δρόμοι της πρωτεύουσας από διαδηλωτές και διαμαρτυρόμενους.   

Αυτή είναι η ουσιαστική πτώχευσή μας. Η αλήθεια του σκοτεινού εαυτού μας.

ΥΓ-2. αντί να επιβραβεύουν πολιτικούς, και να τους γεμίζουν παράσημα, καιρός να βραβεύσουν αυτόν που έσωσε την χελώνα, τον πυροσβέστη που κρατούσε μέσα στην χούφτα του το μικρό κοτσύφι. 

Και αν θέλουν να βοηθήσουν όλες οι πολιτικές δυνάμεις της βουλής, και να μην χύνουν κροκοδείλια δάκρυα που κανείς δεν τους πιστεύει, να προσφέρουν την κρατική τους επιχορήγηση που λαμβάνουν τα κόμματά τους, στους πυρόπληκτους, τους πυροσβέστες, και την αναδάσωση των πληγέντων περιοχών και νησιών, ως ελάχιστη ευγνωμοσύνη και υποχρέωση του ανάλγητου και εχθρικού μας κράτους, προς τους συνειδητούς φορολογούμενους πολίτες του.