ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ

          ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 1976

     Γράφοντας στο τελευταίο κείμενο για τα τρία μικρά ανθολόγια διηγήματος του παλαιού εκδοτικού οίκου «κάλβος» στο ιστολόγιό μου, μετά από μερικές ώρες είδα να «βλέπουν» το κείμενο πάνω από 30 άτομα; Αυτό μου έκανε εντύπωση (αν το καταλαβαίνω τεχνικά σωστά). Δεν περίμενα να βρίσκονται τόσα άτομα μέσα στην καλοκαιρινή περίοδο, και μέσα σε αυτόν τον εσωτερικό πολιτικό κουρνιαχτό και εξωτερική κοινωνική δίνη από τρομοκρατικές ενέργειες, που η χώρα καίγεται από απάνθρωπες ενέργειες συμπολιτών μας που καταστρέφουν τον Φυσικό της πλούτο, τους πνεύμονες ζωής της τα δάση της, να διαβάζουν λογοτεχνικά κείμενα ή να αναζητούν στοιχεία που αφορούν την ελληνική λογοτεχνία. Κατόπιν σκέφτηκα πιο ρεαλιστικά. Μάλλον θα υπάρχουν αναγνώστες που λόγω ηλικίας δεν γνώριζαν τις παλαιές αυτές διηγηματικές εκδόσεις. Και μια που κάποιος καλοκαιρινός γραφιάς (που έχει ξεχάσει τι σημαίνουν διακοπές) που δεν γνωρίζουν, εκ περάτων του χρόνου αντέγραψε τα στοιχεία αυτά-που μάλλον θα τους είναι χρήσιμα-και ίσως κάπου τους χρειαστούν για δικές τους εργασίες ή αναφορές, αποφάσισα να περάσω «καπάκι» και έναν άλλο τόμο Διηγημάτων που εκδόθηκε το 1976 από τις εκδόσεις «ΕΡΜΕΙΑΣ» και ανέφερα στο τελευταίο κείμενο.

    Ο ογκώδης τόμος στον οποίο αναφέρομαι, είναι η με γενικό τίτλο «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 1976».

(Άχ! Προσπαθώ να ξεχάσω τους χρόνους εκείνους της εφηβικής νιότης, αλλά μου τους υπενθυμίζουν συνεχώς, οι κυβερνητικές πολιτικές τρακατρούκες για απολωλότα πρώην συνοδοιπόρα πρόβατα να επιστρέψουν στην κόκκινη στρούγκα, και οι επαναστατικές γυμναστικές για τους γοφούς οπαδών του πατερούλη, που τότε, καταδίκαζαν μετά βδελυγμίας, μετά την διάσπαση του 1968, και έβγαζαν πολιτικά σπυράκια δημοκρατικής αντίστασης δίπλα σε εκείνα της ακμής, μόλις άκουγαν να αναφέρεται το όνομά του, ενώ σήμερα, άχ! σήμερα, ομού και συντεταγμένα ακούν τα διαγγέλματα της γηραιάς συνταξιούχου κυρίας με το κιμονό, με φόντο τα βορειοκορεατικά πελάγη ευτυχίας των ανθρώπων, να εξαγγέλλει ως άλλος Πίνδαρος, τα στρατιωτικά κλέη του υιού του υιού του υιού στην κόκκινη αυτήν χώρα, με την στρατιωτική στολή και το μοντέρνο κούρεμα του γόη, μπουλούκου κυβερνήτη). Αλλά ας επανέλθουμε στα λογοτεχνικά καθ’ ημάς, μια και οι αντιπολιτευτικοί πειρασμοί ως κόκκοι άμμου θαλάσσης καιροφυλακτούν να δώσουν λαβή πολεμοχαρούς ιαχής στον κουρασμένο τηλεβιβλιοπώλη, και τα ορφανά της Φώφης. Τα άστεγα και παραμορφωμένα πολιτικά, τα πατροκτόνα και πράσινα ξεβαμμένα στρουφάκια του συστήματος.

     Ο πολυσέλιδος αυτός τόμος,-έχει 272 σελίδες και οι διαστάσεις του είναι 18Χ24 cm- έχει πράσινο ιλουστρασιόν εξώφυλλο και η έκδοση κοσμείται με τα ασπρόμαυρα σχέδια ή τους έγχρωμους πίνακες σημαντικών εικαστικών ελλήνων καλλιτεχνών, που συνοδεύουν τις διηγηματικές καταθέσεις των διηγηματογράφων της εποχής. Στο εξώφυλλο σε διαγώνιο σχεδιασμό αναγράφεται ο τίτλος της έκδοσης με κεφαλαιογράμματα και οι συμμετέχοντες με αλφαβητική σειρά. Δεν υπάρχει ISBN της κυκλοφορίας, που σημαίνει ότι τότε, στον ελλαδικό εκδοτικό χώρο, δεν είχε καθιερωθεί ακόμα η ηλεκτρονική ταυτότητα των βιβλίων. Η τιμή του 200 παλαιές δραχμές. Δυστυχώς δεν θυμάμαι ούτε ακριβώς πότε ούτε από πού το αγόρασα για να προσθέσω άλλα πληροφοριακά στοιχεία. Μόνο ορισμένες αναγνωστικές μου σημειώσεις στις σελίδες του, μου προσδιορίζουν περίπου τα τέλη του 1977. Άς αναπαύεται εν ειρήνη η ψυχούλα του ή των δασκάλων που μας έμαθαν να διαβάζουμε τα βιβλία κρατώντας σημειώσεις και σχόλια πάνω στις σελίδες τους ή στο περιθώριό τους. Η τεχνική αυτή βοηθά την μνήμη εκ των υστέρων.

Στην τρίτη σελίδα με έντονα μαύρα κεφαλαιογράμματα, αναγράφονται οι συμμετέχοντες συγγραφείς και εικαστικοί δημιουργοί ο τίτλος και ο εκδοτικός οίκος:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 1976

ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ-ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ-ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ-ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΚΑΒΕΛΑΚΗΣ-ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ-ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ-ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΛΟΥΦΑΚΟΣ-ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΛΟΥΝΤΕΜΗΣ-ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΛΥΜΠΕΡΑΚΗ-ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΜΟΥΝΤΕΣ- ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ-ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ-ΚΩΣΤΑΣ ΤΑΧΤΣΗΣ-ΚΑΙΗ ΤΣΙΤΣΕΛΗ-ΑΝΤΡΕΑΣ ΦΡΑΓΚΙΑΣ-Θ. Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ-ΝΙΚΟΣ ΦΩΚΑΣ-ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣ

ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ:

ΑΛΕΞΗΣ ΑΚΡΙΘΑΚΗΣ-ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΠΕΡΓΗΣ-ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΡΛΑΜΟΣ-ΚΩΣΤΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ-ΠΕΤΡΟΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ-ΝΤΙΝΑ ΚΑΤΣΑΝΟΥ-ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΕΠΕΤΖΗΣ-ΕΜΜΑΝΟΥΕΛ ΚΡΕΤΙΚΟ-ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗΣ-ΘΕΜΟΣ ΜΑΪΠΑΣ-ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ-ΚΩΣΤΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ-ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΓΑΔΗΣ-ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΠΑΚΑΛΟΣ-ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ-ΦΑΙΔΩΝ ΠΑΤΡΙΚΑΛΑΚΗΣ-ΕΛΛΗ ΑΡΤΕΜΗ-ΤΑΧΤΣΗ-ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΙΑΝΟΣ

ΕΡΜΕΙΑΣ

Στην σελίδα 5 αναφέρονται τα εξής των εκδοτών:

Η «ελληνική πεζογραφία» συνάντηση των σημαντικώτερων εκπροσώπων της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, με ταυτόχρονη παρουσίαση των διηγημάτων από εκλεκτούς νεοέλληνες ζωγράφους, θα κυκλοφορεί κάθε χρόνο, φιλοξενώντας τα δικαιωμένα ονόματα και τις νεώτερες τάσεις της πνευματικής μας ζωής.

Στην επομένη σελίδα υπάρχει ο αριθμός 1177(προφανώς ο αριθμός του αντίτυπου) και τα εξής πληροφοριακά στοιχεία:

Η Ελληνική Πεζογραφία 1976, κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 1976 για λογαριασμό των εκδόσεων ΕΡΜΕΙΑΣ- Βουκουρεστίου 40, τηλέφωνο 6109…. & 6196…., σε πρώτη έκδοση και σε 4000 αριθμημένα αντίτυπα.

Φωτοστοιχειοθεσία: ΦΩΤΡΟΝ ΑΕ., Συγγρού 194

Εκτύπωση: Α. Ιωαννίδης , Κεραμικού 5

Βιβλιοδεσία: Β. ΠΑΛΟΥΜΠΗΣ, Σουρής 17, Περιστέρι

Η σύνθεση του εξωφύλλου και η καλλιτεχνική επιμέλεια έγιναν απ’ τη Μαρία Μοάτσου.

Ακολουθούν στην έβδομη σελίδα τα περιεχόμενα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ

Οι σκοτωμένοι

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

Ο γραμματέας

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ

Συνομιλία σε μια ταβέρνα του Ίνσμπουργκ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ

Η παραπεταμένη απελευθέρωση

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΚΑΒΕΛΑΚΗΣ

Συν-αισθητική

ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗΣ

Το κάδρο

ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ

Μετά το συσσίτιο

ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΛΟΥΦΑΚΟΣ

Ιδιότυπος θαλαμίσκος

ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΛΟΥΝΤΕΜΗΣ

Μίλλα ούμπρε

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΛΥΜΠΕΡΑΚΗ

Το γέλιο

ΜΑΤΘΑΙΟΣ ΜΟΥΝΤΕΣ

Ο έρωτας είναι έργο για τέσσερα χέρια

ΣΠΥΡΟΣ ΠΛΑΣΚΟΒΙΤΗΣ

Η κηλίδα

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ

Η τελευταία συμμετοχή

ΚΩΣΤΑΣ ΤΑΧΤΣΗΣ

Η γιαγιά μου η Αθήνα

ΚΑΙΗ ΤΣΙΤΣΕΛΗ

Μια φιλία έως θανάτου

ΑΝΤΡΕΑΣ ΦΡΑΓΚΙΑΣ

Επιστροφή

Θ Δ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ

Δείπνο της κυρίας Τούλας

ΝΙΚΟΣ ΦΩΚΑΣ

Η ένορκος

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣ

Το φονικό της Ιζαμπέλλας Μολνάρ

     Αυτά είναι τα ονόματα των συγγραφέων και των διηγημάτων με τα οποία συμμετέχουν στην έκδοση. Τα έργα των εικαστικών δεν έχουν τίτλο, όμως είναι πολλά από αυτά εξαιρετικά. Πολλοί από τους διηγηματογράφους είναι και ποιητές, όπως ο ακραιφνώς σουρεαλιστής Νάνος Βαλαωρίτης, ένας από τους διαρκέστερους στυλοβάτες του υπερρεαλισμού στην χώρα μας. Ο ποιητής και αρθρογράφος στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία Νικηφόρος Βρεττάκος, (που την χάλκινη προτομή του έκλεψαν από την οδό Καραϊσκου στον Πειραιά). Ο ποιητής Δημήτρης Κακαβελάκης, (νομίζω υπήρξε και παρουσιαστής σε Μεγάλο Κανάλι;). Ο τρυφερός και ευαίσθητος Ματθαίος Μουντές, που η ραδιοφωνική εκπομπή του «Αιγαίο ρίζα και παράδοση» ακούγονταν από όλους μας. Ο ποιητής Νίκος Φωκάς, που αργότερα μας έδωσε την ποιητική συλλογή με τίτλο «Παρτούζα». Ο γνωστός σε όλους μας Κώστας Ταχτσής, που εξέδωσε κατόπιν με αυτόν τον τίτλο τα διηγήματά του από τον εκδοτικό οίκο «ΕΡΜΗΣ», ο πεζογράφος με το σπινθηροβόλο πνεύμα και τις εκατοντάδες κοινωνικές δημόσιες παρεμβάσεις του, και με τις εξαιρετικές μεταφράσεις Αριστοφανικών κωμωδιών του, που ανέβασε το Αμφιθέατρο του Σπύρου Ευαγγελάτου, αλλά και άλλες πετυχημένες θεατρικές του μεταφράσεις. Ο εκ Θεσσαλονίκης φιλόλογος και πεζογράφος σημαντικός Γιώργος Ιωάννου. Αυτό το παιδί θαύμα των ελληνικών γραμμάτων. Ένας από τους σπουδαιότερους έλληνες μυθιστοριογράφους. Με ευρύτατη κλασική και ευρωπαϊκή παιδεία. Ο επαναπατρισθής από το πρώην ανατολικό μπλοκ Μενέλαος Λουντέμης, που δεν υπήρχε παιδί που να μην διαβάσει τα μυθιστορήματά του, «Ένα παιδί μετράει τα άστρα», «Οδός αβύσσου αριθμός μηδέν» και άλλα του έργα. Αλλά και ο άξιος διηγηματογράφος ο Δημήτρης Χατζής, που τα βιβλία του, οφείλει η ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα να τα διδάσκει ως έργα ανάπτυξης του ανθρώπινου χαρακτήρα, ως κείμενα βαθειάς ανθρωπιάς και ουμανιστικής συνείδησης. Έργα που προάγουν τις πανάρχαιες ρίζες του ελληνισμού και της παράδοσης. Συγγραφικές καταθέσεις ουσιαστικά ελληνικές αλλά ταυτόχρονα και οικουμενικές. Ένας πολύ σημαντικός συγγραφέας, με καταπληκτική γλώσσα και ύφος. Ο θεατρικός και κινηματογραφικός συγγραφέας Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο αντιστασιακός χαρακτήρας, με το χιλιοτραγουδισμένο από όλους μας «Μάουτχαουζεν». Μια Αυλή των Θαυμάτων τα έργα του. Ο Βασίλης Βασιλικός, αυτός ο πολυτάλαντος πεζογράφος με την διεθνή φήμη. Το Ζήτα των ελληνικών γραμμάτων μας από την Θεσσαλονίκη. Ο τόσο παραγωγικός συγγραφικά, Οι κριτικοί Θ. Δ. Φραγκόπουλος και Κώστας Κουλουφάκος. Ποιητής και καταξιωμένος κριτικός ο πρώτος, δοκιμιογράφος και εκδότης ο δεύτερος, με σημαντική παρουσία στα ελληνικά γράμματα από την παλαιά φρουρά των εαμιστών αγωνιστών. Η Μαργαρίτα Λυμπεράκη και η Καίη Τσιτσέλη, δυό σπουδαίες γυναικείες συγγραφικές φωνές των γραμμάτων μας, με κοινωνική παρουσία η πρώτη, σεμνότερη και αθόρυβη η δεύτερη. Αλλά δυνατές φωνές και οι δύο. Ο ιδρυτής της Βουλής των Εφήβων Αντώνης Σαμαράκης, που το μυθιστόρημά του «Ζητείται Ελπίς» ακόμα διαβάζεται. Ο «πράσινος» Σπύρος Πλασκοβίτης με έργα σταθμοί στην ελληνική πεζογραφία, όπως και τα έργα του Αντρέα Φραγκιά.

     Όπως διαπιστώνουμε, το συγγραφικό επιτελείο της έκδοσης αυτής των εκδόσεων «ΕΡΜΕΙΑΣ» του παλαιού αυτού εκδοτικού οίκου, είναι σημαντικό και καταξιωμένο στο ελληνικό μυθιστορηματικό και ποιητικό στερέωμα. Και έχει, θα σημειώναμε προοδευτικό πρόσημο. Μηδενός εξαιρουμένου όλες οι συγγραφικές φωνές που συμμετείχαν σε αυτήν την ανθολογία, έγραψαν και αυτοί, την ιστορία των ελληνικών γραμμάτων τις τελευταίες δεκαετίες στην χώρα μας. Φωνές που αγαπήθηκαν, που λατρεύτηκαν, που «δοξάστηκαν», που βραβεύτηκαν που έτυχαν της ανάλογης δημοσιότητας εντός και εκτός ελλάδος. Συγγραφείς που ακόμα και σήμερα διαβάζονται ευχάριστα και δημιουργικά. Συγγραφείς με ποιότητα, με ήθος γραφής και πολιτικά και κοινωνικά διαρκώς ενεργοί πολίτες. Με έργα πολλών από αυτών αγωγοί των ελληνικών γραμμάτων στον ευρωπαϊκό χώρο. Μεταφρασμένοι και αναγνωρίσιμοι.

     Πολλοί από τους συμμετέχοντες εικαστικούς, είναι γνωστοί και καταξιωμένοι στον χώρο τους  εικαστικοί καλλιτέχνες, Ο σκιτσογράφος Κώστας Μητρόπουλος, αυτό το παιδί θαύμα της ελληνικής γελοιογραφίας, με το αστείρευτο χιούμορ και τα εύστοχα και δεικτικά σχόλιά του. Μια ολόκληρη σχολή το έργο του ακόμα και σήμερα. Ο πρόωρα χαμένος Αλέξης Ακριθάκης, με τα πολύχρωμα γεωμετρικά πλαιχτά του σχέδια. Σπουδαία δουλειά. Ο Κώστας Γεωργίου, σημαντικός και διακριτικός με τα σπασμένα εικαστικά του μέλη. Ο Φαίδων Πατρικαλάκης, με τις εργασίες του πάνω σε θέματα και προβλήματα της εικαστικής αναγέννησης και των σχολών της. Ο Γιώργος Βαρλάμος και η μικρή Έλλη Άρτεμη-Ταχτσή. Ο Αλέκος Φασιανός, και ο Γιάννης Μιγάδης, και άλλοι.

     Πολλούς από αυτούς τους συγγραφείς, άντρες και γυναίκες, ή εικαστικούς, είχα την τύχη παλαιότερα να τους γνωρίσω από κοντά και να τους συναναστραφώ. Αν θυμάμαι καλά, μετά από τόσα χρόνια εκείνη πάνω κάτω την περίοδο, η ημερήσια εφημερίδα «Τα Νέα» δημοσίευε κάθε Σάββατο και ένα διήγημα νεοέλληνα συγγραφέα. Ίσως ορισμένα από αυτά να είχαν δημοσιευτεί στις σελίδες της εφημερίδας. Ίσως, γιατί η μνήμη δεν βοηθά την εξακρίβωση.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, 20 Αυγούστου 2018

Με την τελευταία έξοδο των αδειούχων «βαρβάρων» για κολύμβηση και θαλασσινά.

Προσοχή την χοληστερίνη σας παιδιά.

ΥΓ. Δεν φτάνει που σου πίνουν το αίμα οι κεφαλαιοκράτες καπιταλιστές-όπως φώναζαν οι παλαιοί μακρυμάλληδες επαναστάτες με την καμπάνα παντελόνι, το ψηλοτάκουνο και το ανοιχτό πουκάμισο με τη κονκάρδα του Τσε, και το ταγάρι με τις πολιτικές προκηρύξεις-που συχνά τους μπέρδευες αν δεν είχαν μούσι με τον Τζων Τραβόλτα στην ταινία «Πυρετός το Σαββατοκύριακο», αλλά, άλλο αγαπητοί μου επανάσταση του δρόμου, και άλλο Αμερικάνικη κουλτούρα των κυβερνητικών θέσεων, και ψου-ψου-ψου και μου-μου-μου με την Άγκελα, τι θα φορούσαμε τότε, σοβιετικό σκουρόχρωμο αμπέχονο; Γκαλμπρέιθ και Γιάνης Βαρουφάκης και μπομπότα ψωμί, Πάκης και ψεκασμένος συγκυβερνήτης φυλάξει, βοήθειά μας. Εδώ κοντεύουν να βγάλουν την φωτογραφία του Μάο από την Κόκκινη Πλατεία και να την φέρουν για προσκύνηση στην Κουμουνδούρου, για διατήρηση της εξουσίας και για συμμετοχή σε συνέδρια της Λετονίας θα μιλάμε τώρα; Η Cosco νάναι καλά, και τα νέα κρατικά ομόλογα. Ά, να μην λησμονήσω, και οι νέες αυξανόμενες προμήθειες των τραπεζών σε κάθε συναλλαγή μας. Άραγε, τι να σκέφτεται αυτό το παχουλούτσικο παιδί των πάμπερς, και της Τράπεζας Κρήτης; Τον έδωσαν ή τους έδωσε. Δεν φτάνει λοιπόν που μας ρουφούν το αίμα οι ως άνω, αλλά έχουμε και το άτιμο και φθονερό γένος των κουνουπιών. Για δοκιμάσετε να σκοτώσετε ένα από αυτά τα μαύρα, και θα δείτε τι αίμα θα αφήσουν πίσω τους. Άντε μετά να κάνει νέα κινηματογραφική καριέρα ο σημερινός Κρίστοφερ Λη. Που να βρει αίμα. Τζάμπα το ξύπνημα και το ταξίδι από τα Καρπάθια του Κόμη.