ΣΑΠΦΩ ΔΩΔΕΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ. ΛΕΥΚΩΜΑ, εκδόσεις Σίγμα-Αθήνα 2004

ΦΩΤΕΙΝΗ  ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ: ΕΠΙΛΟΓΗ, ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΑΙ ΔΩΔΕΚΑ ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ.

Λεύκωμα. ΛΟΓΟΣ ΕΡΩΤΙΚΟΣ. ΣΑΠΦΩ. ΔΩΔΕΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, εκδόσεις Σίγμα-Αθήνα 2004, σ.36, τιμή 25 ευρώ.

Το Λεύκωμα που είναι αφιερωμένο από την εικαστικό και μεταφράστρια «Στο αγόρι της βελανιδιάς», περιέχει

ΕΠΙΜΕΤΡΟ:

     Το σύνολο του έργου της Σαπφώς που έχει διασωθεί, αποπνέει την ίδια μυρωδιά από ήλιο, έρωτα, θάλασσα, γυναίκα, το ίδιο μεθυστικό των αισθήσεων άρωμα μ’ εκείνο που μοσκοβολάει κι από μονάχα μια μισοσβησμένη λέξη, απομεινάρι στο περιθώριο των γραφτών της. Σ’ αυτές τις λέξεις και τους κομματιασμένους στίχους στάθηκα πιο πολύ, μια και το μυστήριο που τους περιβάλλει λειτουργεί σαν το διάφανο πέπλο που τυχαία σκεπάζει εξαίσια μέλη, ή ακόμα σαν την άγνωστη συνέχεια θραύσματος εμπνευσμένης τοιχογραφίας, κι έτσι η φαντασία ελευθερώνεται χωρίς όρους.

     Η λατρεία του έρωτα και της φύσης, η σεμνότητα, το θάρρος και η σοφία χαρακτηρίζουν τη μελαχρινή Ψάπφα απ’ τη Λέσβο, που μεγαλούργησε στ’ ονειρεμένο νησί της, μεταφέροντάς μας μια ποιότητα ευτυχίας ανάλογη με τα αριστουργήματα της αρχαϊκής τέχνης.

     Η απόδοση των ποιημάτων έγινε ακολουθώντας κάθε βήμα του πρωτοτύπου με μοναδικό σκοπό ν’ αποκαλύψει στον αναγνώστη λέξεις κρυμμένες κι ίσως άγνωστες, ώστε να μπορέσει κι ο ίδιος να μεταγράψει νοερά τους θεσπέσιους στίχους. Φ. Σ.

 Αποδίδονται δώδεκα ποιητικές συνθέσεις της Σαπφούς:

1., εγώ δε φίλημμ’ αβροσύναν

     ]τούτο και μοί το λά[μπρον  έρος τώελίω

      και το κά]λον  λέ[λ]ογχε 

ΑΓΑΠΩ ΤΗΝ ΤΡΥΦΕΡΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΤΟ ΜΟΥ ΕΛΑΧΕ ΑΠ’ ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ: ΤΟ ΦΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΛΟ.

2., αερίων επέων άρχομαι αλλ’ ονάτων

 Μ’ ΑΙΘΕΡΙΑ ΛΟΓΙΑ ΞΕΚΙΝΩ, ΜΑ ΠΟΥ ΑΠΟΛΑΥΣΗ ΧΑΡΙΖΟΥΝ.

3., ψαύην δ’ ού δοκίμωμ’ οράνω δυσπαχέα

 Ν’ ΑΓΓΙΞΩ ΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ ΔΕΝ ΔΟΚΙΜΑΖΩ, Η ΑΝΙΣΧΥΡΗ.

4., πλήρης μέν εφαίνετ’ ά σελάννα

     αι δ’ ως περί βώμον εστάθησαν

 ΑΣΤΡΑΦΤΕ Η ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ, ΚΙ ΕΚΕΙΝΕΣ ΣΤΑΘΗΚΑΝ ΓΥΡΩ ΑΠ’ ΤΟ ΒΩΜΟ.

5.,  οίον το γλυκύμαλον ερεύθεται άκρωι

      επ’ ύσδωι άκρον επ’ ακρωτάτωι

       λελάθοντο δε μαλοδρόπηες

       ού μάν εκλελάθοντ’ αλλ’ ούκ εδύναντ’

       επίκεσθαι

 ΜΟΝΑΧΟ ΤΟ ΓΛΥΚΟ ΤΟ ΜΗΛΟ ΚΟΚΚΙΝΙΖΕΙ ΑΚΡΗ-ΑΚΡΗ  ΣΤΟ ΠΙΟ ΨΗΛΟ ΚΛΑΔΙ. ΤΟ ΛΗΣΜΟΝΗΣΑΝ ΟΜΩΣ ΟΙ ΤΡΥΓΗΤΑΔΕΣ. ΔΕΝ ΤΟ ΛΗΣΜΟΝΗΣΑΝ, ΜΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΤΟ ΦΤΑΣΟΥΝ.

6.,  Έρος δ’ ετίναξέ μοι φρένας

      ως άνεμος κάτ όρος δρύσιν εμπέτων

 Ο ΕΡΩΤΑΣ ΜΟΥ ΤΙΝΑΞΕ ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΟ, ΙΔΙΟΣ ΑΝΕΜΟΣ ΠΟΥ ΣΤΟ ΔΑΣΩΜΕΝΟ ΤΟ ΒΟΥΝΟ ΟΡΜΑΕΙ.

7.,  γάλακτος λευκοτέρα

     ύδατος απαλωτέρα

      πηκτίδων εμμελεστέρα

      ίππου γαυροτέρα

      ρόδων αβροτέρα

      ιματίου εανού μαλακωτέρα

       χρυσού τιμιωτέρα

(ΑΠ’ ΤΟ ΓΑΛΑ ΠΙΟ ΛΕΥΚΗ, ΑΠ’ ΤΟ ΝΕΡΟ ΠΙΟ ΑΠΑΛΗ, ΑΠ’ ΤΙΣ ΑΡΠΕΣ ΠΙΟ ΜΕΛΩΔΙΚΗ, ΑΠ’ ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΠΙΟ ΑΓΕΡΩΧΗ, ΑΠ’ ΤΑ ΡΟΔΑ ΠΙΟ ΑΒΡΗ, ΑΠ’ ΤΟΝ ΧΙΤΩΝΑ ΤΟΝ ΛΕΠΤΟΫΦΑΣΜΕΝΟ ΠΙΟ ΜΑΛΑΚΗ, ΑΠ’ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟ ΠΙΟ ΑΚΡΙΒΗ.

8., βεύδος

 ΔΙΑΦΑΝΟ ΡΟΥΧΟ, ΠΟΛΥΤΙΜΟ.

9.,  όπταις  άμμε

 ΜΕ ΚΑΙΣ.

10.,  δαύοις  απάλας ετάρας  εν  στήθεσιν

 ΑΧ, ΝΑ ΚΟΙΜΑΣΑΙ ΣΤΗΣ ΤΡΥΦΕΡΗΣ ΦΙΛΗΣ ΤΑ ΣΤΗΘΗ.

11., νύκτα αυτή γενέσθαι διπλασίαν

 ΕΤΟΥΤΗ Η ΝΥΧΤΑ ΝΑ ΓΙΝΟΤΑΝ Η ΔΙΠΛΗ.

12.,  εύ μέν  ίδ]μεν

        ού δύνατον  γένεσθαι λώστ’] όν’  ανθρώπ[ωι’

         π]εδέχην  δ’ άρασθαι

 ΚΙ ΟΜΩΣ ΚΑΛΑ ΤΟ ΞΕΡΩ ΠΩΣ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ Ο ΠΙΟ  ΕΥΤΥΧΗΣ ΜΕΣ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ. ΝΑ ΕΥΧΕΣΑΙ ΜΟΝΑΧΑ ΝΑ ΜΕΤΕΧΕΙΣ (ΣΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ).

   Στον κολοφώνα αναγράφεται:

ΤΟ ΛΕΥΚΩΜΑ «ΣΑΠΦΩ»-ΔΩΔΕΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ» ΜΕ ΕΠΙΛΟΓΗ, ΑΠΟΔΟΣΗ, ΚΑΙ ΔΩΔΕΚΑ ΑΒΓΟΤΕΜΠΕΡΕΣ ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ, ΤΥΠΩΘΗΚΕ ΣΤΟ «ΦΩΤΟΛΙΟ TYPICON», ΣΕ ΧΑΡΤΙ ΒΕΛΒΕΤ ΜΑΤ 170 ΓΡ. ΚΑΙ ΣΕ ΧΑΡΤΙ INGRES 90 ΓΡ. ΓΙΑ ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ, ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΔΕΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΔΕΔΕ. ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΕ Η ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ, ΤΟΥΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥΣ ΤΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΑΝΕ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ. ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2004 ΣΕ 700 ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΙΓΜΑ.

     Στο αυτί της κουβερτούρας του ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ μας δίνονται οι εξής πληροφορίες για την αρχαία ποιήτρια ΣΑΠΦΩ και για την εικαστικό και μεταφράστρια.

ΣΑΠΦΩ

Κάπου ανάμεσα στο 617 και το 612 π. Χ., γεννιέται η Σαπφώ στην Ερεσό της Λέσβου. Την πρωτοσυναντάμε νεαρή ποιήτρια στους αριστοκρατικούς κύκλους του νησιού, και λίγο αργότερα εξόριστη για πολιτικούς λόγους, αρχικά στην Πύρρα της Λέσβου και κατόπιν στην Σικελία. Γύρω στο 585 π. Χ. επιστρέφει στο νησί της και ιδρύει τον δικό της κύκλο των Μουσών, ένα είδος Ωδείου, κέντρο ανωτέρων σπουδών όπου οι ανύπαντρες κόρες της υψηλής βαθμίδας, ανέπτυσσαν ικανότητες στη μουσική, την ποίηση, το χορό. Μέσα απ’ τα ποιήματα των εννέα βιβλίων της μαθαίνουμε πως είχε τρείς αδελφούς,  μια κόρη, γνωρίζουμε μία-μία τις μαθήτριές της με τα ονόματά τους, διακρίνουμε τη σχέση της Λέσβου με τη Λυδία της αντικρινής Ασίας. Ανάμεσα στο 570 και το 560 π.Χ. η Σαπφώ πεθαίνει-από έρωτα σύμφωνα με το θρύλο-σε προχωρημένη για την εποχή της ηλικία.

ΦΩΤΕΙΝΗ  ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ

Ζωγράφος και εικονογράφος. Γεννήθηκε το 1962 στην Αθήνα και το 1986 ολοκλήρωσε σπουδές ζωγραφικής και νωπογραφίας στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Παρουσιάζει τη δουλειά της από το 1988 σε ατομικές ομάδες και διεθνείς εκθέσεις ζωγραφικής, χαρακτικής και εικονογράφησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει εικονογραφήσει ελληνικά λαϊκά παραμύθια και ρήσεις, λογοτεχνία, ποίηση, και ασχολείται ιδιαίτερα με το συλλεκτικό βιβλίο. Ανάμεσα στις διακρίσεις, που έχει αποσπάσει ξεχωρίζουν η πλακέτα στην Μπιενάλε Εικονογράφησης της Μπρατισλάβα (2001), το Κρατικό Βραβείο εικονογράφησης (2003), και η υποψηφιότητά της για το βραβείο Andersen 2004.

Ελάχιστα για την έκδοση:

     Αέρινη ατμόσφαιρα, φιγούρες, σχήματα, τοπίο, λέξεις, σώματα σε μια γυμνική αρμονία και αθωότητα. Μια σύμπλευση χρώματος και λέξεων που αναιρεί τη φθορά, το πεπερασμένο, το ακαλαίσθητο. Το φυσικό τοπίο αναπνέει με τους παλμούς του γυναικείου σώματος, αναδύει έρωτα, τρυφεράδα, έκπληξη, θαυμασμό, νωχελικότητα, ριζώματα αντιλήψεων και στάσεων ζωής, συνάζει εμπειρίες και διαμορφώνει καταστάσεις, προάγοντας την αρχαία ελληνική παράδοση, του «μεγάλου ερωτικού» της φυλής μας. Ένας χαμηλόφωνος γυναικείος αισθησιακός πλημμυρίζει τους πίνακες του Λευκώματος της Φωτεινής Στεφανίδη. Ένας  ερωτικός παφλασμός  απαλών χρωμάτων και γραμμών δεμένος με τον διασωθέντα ποιητικό λόγο της μελαχρινής Σαπφώς που διαπλέει με την παρουσία της τον προσωπικό χρόνο μας. Μιά χρωματική απόδοση των αρχαίων ποιητικών σπαραγμάτων με «ερωτισμό και όνειρο», ένα σύγχρονο προσάναμμα ευαισθησίας της ανθρώπινης ψυχής, των αποκαλυπτικών θαυμάτων των ανθρώπινων ενστίκτων που μετατρέπονται σε αισθήσεις που υπερβαίνουν τον ατομικό θάνατο, την φθορά της ύπαρξης. Η Φύση προσκαλεί σε ερωτικό χορό τον λόγο της Σαπφούς σε μια διάθεση να υπερβεί την σκληρότητα των νόμων της, να αρνηθεί την μονότονη κανονικότητά της. Αποκτά έναν οικείο χαρακτήρα μέσω του λόγου των χρωμάτων, των σχεδίων, των θηλυκών φιγούρων, του ποιητικού νοήματος, των κατακερματισμένων λέξεων που λαμπιρίζουν στο φως της Σελήνης, αστράφτουν κάτω από τις εκτυφλωτικές ακτίνες του Ήλιου παιχνιδιάρικα σήματα παιχνιδίζοντας στο αναφές της πνευματικότητας. Ποιητικά σπαράγματα σωματικής ευφυΐας που αρμενίζουν μέσα στα χρώματα την αποκαλυπτική αλήθεια του τοπίου. Της γης και του Ουρανού. Λείψανα αρχαίου λόγου μυστικών ερεθισμάτων, διαποτισμένα με έρωτα. Σπασμένα κοχύλια λέξεων,  μαλαματένιες εικόνες ζωής διαφεντεύτρες κρυφών οραματισμών, περιστροφικές κινήσεις σωμάτων που τεχνουργούν την αθανασία τους αβίαστα, απονήρευτα, άδολα, ακαταμάχητα μέσα στην φιλοτεχνημένη χρωματική γυμνότητά τους. Η θηλυκή αισθαντικότητα του γυναικείου σώματος και της φύσης, πολύτροπα απλωμένες στους πίνακες. Κοινή συμπόρευση που δεν πιάνεται στα βρόχια της φθοράς του χρόνου. Το θαλάσσιο στοιχείο, τα πράσινα φύλλα και κλαδιά που κόβουν στην μέση τον χώρο, οι μικροί όγκοι που αφήνουν άπλα στο γενικό περίγραμμα των πινάκων, τα ταξιδιάρικα σύννεφα που τριχοτομούν την ζωγραφική επιφάνεια. Το γυναικείο σώμα που αρνείται να ενδυθεί τα ρούχα της στενόμυαλης ηθικής, παραμένει πάντα γυμνό, ελάχιστες φορές προκλητικό, προβάλλοντας την γυναικεία θηλή, σε μια κατανοητή και αποδεκτή από τον θεατή και αναγνώστη πνευματικότητα και ικανοποίηση. Το σώμα με τον όγκο του και το αδρό σκιτσάρισμά του τυλίγεται σε μια ονειρώδη παραλληλία λέξεων και απαλών χρωματισμών συνεχίζοντας το ταξίδι του στο άπειρο. Γυναικεία αφή και αίσθηση ερωτικής διάθεσης, διακριτική βελούδινη απαλότητα χρωμάτων μεταφέρουν στην σύγχρονη ελληνική γλώσσα τον αρχαίο λόγο δίχως επιτήδευση ή πρόθεση να υπερβεί το χρώμα την μαγεία των λέξεων. Η σύγχρονη ευρηματική απόδοση με κεφαλαιογράμματη γραφή παραπέμπει τον αναγνώστη σε αρχαίες επιγραφές, σε σπασμένα μάρμαρα που μας διασώζουν την αρχαία ιστορία των Ελλήνων. Ανακαλούν στην σκέψη μας τον κόσμο των Αλεξανδρινών γραφέων και επιγραμματοποιών των αλεξανδρινών χρόνων που επαναδιατυπωνόταν ο κλασικός αρχαίος λόγος αλλιώς, χωρίς να απωλέσει την αυθεντικότητά του, την αλήθεια του. Απαλές σκιές που σβήνουν με χάρη, γραμμές και σχήματα, πινελιές που τείνουν να ενώσουν το ουράνιο με το γήινο. Χρώματα γαιώδη μιας γης που σφύζει τρυφερότητα και ερωτική περιπάθεια. Απαλό μπλε που αντανακλά τα φωτεινά μυστικά του ουράνιου θόλου. Το καυχησιάρικο μαύρο της νύχτας με την πανσέληνο που ασημίζει την θάλασσα και σπουδάζει τις γυναικείες φιγούρες στην παραλία. Η θάλασσα που ατενίζεται γαλήνια πάνω στις γυναικείες χορευτικές φιγούρες. Το σώμα γυμνό, αθώο, καθρεπτίζει ότι ονειρεύεται και επιθυμεί να εκφράσει με την λυγεράδα και τον λυρισμό του. Τα ίχνη της αφής του στο νύκτιο τοπίο. Φύση, Σώμα, Λουλούδια, Θάλασσα, Ουρανός, Σπαράγματα λέξεων, μονοσύλλαβων ή σύνθετων, Έρωτας που παραπαίει από ανθρώπινο μεθύσι, ακούσματα και ψιθυρισμοί, στεναγμοί λέξεων που αποτυπώνονται πάνω στην ζωγραφική ύλη. Τριγμοί κλαδιών, μελωδίες του χθες που οδεύουν στο αύριο, Αχνά, απαλά σχέδια, φιγούρες αναγνωρίσιμες, πολυπύρηνες αισθήσεων λέξεις της ποίησης της Σαπφώς που σελαγίζουν μαζί με το χρώμα, το σχέδιο, το ύφος της εικαστικού Φωτεινής Στεφανίδη,  έτσι όπως το απαιτεί το ποιητικό θέμα, στο δικό του πλακόστρωτο της εμπειρίας του χθες. Έτσι όπως το σπουδάζει η εικαστική τέχνη.

      Διαβάζω μέσα στην περίοδο της πανδημίας την λυρική ποίηση των αρχαίων. Ξεφυλλίζω τις μεταφράσεις που γνωρίζω για την ποίηση της Σαπφώς. Παναγής Λεκατσάς, Σωτήρης Κακίσης, Οδυσσέας Ελύτης, Τασούλα Καραγεωργίου για να μείνω σε αυτοτελείς εκδόσεις των ποιημάτων της Σαπφούς των τελευταίων δεκαετιών. Δεν μαγεύει απλώς ο λόγος της ποίησής της, προσδιορίζει θα σημειώναμε ακόμα και σήμερα τον λόγο των σύγχρονων ποιητών και ποιητριών. Αυτά τα ελάχιστα διασωθέντα σπαραγματικά ερωτικά της σήματα που φωσφορίζουν στον χρόνο, σαν το «άστρο της βηθλεέμ», φωτίζουν τους δρόμους των εραστών του ποιητικού λόγου παγκοσμίως και διαχρονικά. Μόνο την ξενόγλωσση μελέτη- βιβλιοπαρουσίαση του καθηγητή Dimitrios Yatromanolakis, “EXPLORING LYRIC TROPES”, (M. Williamsons, Sappho ‘s Immortal Daughters, Cambridge, MA 1995, and other recent work on Sappho), σελίδες 70-79, στο περιοδικό «Σύγκριση» της ελληνικής με τις ξένες λογοτεχνίες και τις καλές τέχνες, τεύχος 15/10, 2004, εκδόσεις Πατάκη, να διαβάσει ο αναγνώστης, θα τον πιάσει δέος μπροστά στο πλήθος των μελετών, των μεταφράσεων, των σχολίων, των αναλύσεων, των ερμηνειών, των λεκτικών εκδοχών που έχουν μέχρι σήμερα γραφεί, βιβλίων που εκδόθηκαν και εξακολουθούν να εκδίδονται γιαυτό το «μαυροτσούκαλο» όπως την αποκαλεί ο Οδυσσέας Ελύτης, την ποιήτρια από την Λέσβο, την θρυλική ΣΑΠΦΩ. Τελευταία καλύτερη μετάφραση που γνωρίζω και έχω διαβάσει, φιλολογικά και επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αυτή της φιλολόγου, ποιήτριας και μεταφράστριας κυρίας Τασούλας Καραγεωργίου.  Δεκάδες είναι και οι άλλες μεταφραστικές εκδοχές της ποίησής της που βρίσκονται σκόρπιες σε διάφορα παλαιά λογοτεχνικά περιοδικά. Δεκάδες είναι και τα αφιερωματικά ποιήματα που γράφτηκαν από έλληνες ποιητές και ποιήτριες. Εξαιρετικές και οι μελέτες ελλήνων που γράφτηκαν για το έργο της καθώς και αυτές που μεταφράστηκαν στα ελληνικά. Μεγάλος ο όγκος, πολυπληθής οι μεταφραστικές και της απόδοσης καταθέσεις για μια ποίηση που εξακολουθεί να συγκινεί και να έλκει εδώ και δυόμιση χιλιάδες περίπου χρόνια. Σπάνια περίπτωση για γυναικείο ποιητικό λόγο.

Να συμπληρώσουμε στο πρώτο αυτό σημείωμα για τις μεταφράσεις και τις μελέτες για την ποίηση της ΣΑΠΦΩΣ τις εξής εν τάχει πληροφορίες:

        ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

ΠΑΝΑΓΗΣ Γ. ΛΕΚΑΤΣΑΣ: ΑΡΧΑΙΟΝ ΚΕΙΜΕΝΟΝ- ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ-ΣΧΟΛΙΑ, ΣΑΠΦΟΥΣ ΑΠΑΝΤΑ. ΑΡΧΑΙΟΝ ΚΕΙΜΕΝΟΝ, εκδόσεις Πάπυρος-Αθήνα χ.χ. νούμερο 171, σ. 116, δρχ. 600. Πρώτη έκδοση 1938. Εισαγωγή.  1., ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ, 3-17.- 2., ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ, 18-21.-3., ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ, ΠΗΓΑΙ, 22-24.-4.,ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΣΑΠΦΟΥΣ ΜΕΤΡΩΝ, 25-28. -ΣΑΠΦΟΥΣ ΜΕΛΗ:-ΜΕΛΩΝ Α΄31-65-ΜΕΛΩΝ Β΄, 67-73-ΜΕΛΩΝ Γ΄, 75-77- ΜΕΛΩΝ Δ΄, 78-89-- ΜΕΛΩΝ Ε΄, 90-97-ΜΕΛΩΝ Ζ΄, 97.-ΣΑΠΦΟΥΣ ΕΠΙΘΑΛΑΜΙΑ (ΜΕΛΩΝ Η), 98-102.-INCERTI  LIBRI, 103-112.- INCERTI  AUCTORIS, 112-113.- ΠΙΝΑΞ  ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΙΝ ΤΟΥ DIEHL & LOBEL, 114-115.-ΠΑΡΑΤΥΠΩΜΑΤΑ.

ΣΩΤΗΡΗΣ ΚΑΚΙΣΗΣ, ΣΑΠΦΩ. ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, εκδ. Κέδρος-Αθήνα, Ιούνιος 1979, σ. 220, δρχ. 500 (εισαγωγή), 7. - Λήμμα από την Σούδα, 9.- Αρχαίο κείμενο-μετάφραση, 10-213.-Βιβλιογραφία, 214.- Πίνακας αντιστοιχίας με φιλολογικές εκδόσεις, 215-218.- Αριστοτέλης, Ρητορική, 13988, (απόσπασμα), 219.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ: ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ. σαπφώ, εκδόσεις Ίκαρος-Αθήνα 1984, σ. 174, δρχ. 2500. Εισαγωγή 9-15.-αερίων επέων άρχωμαι, 18-.-ήρος άγγελος, 28-.- ταίς έμαις εταίραις, 52-.υμήναον, 96-.-Κύπρι και Νηρηϊδες, 112-.- πλάσιον  δή μοί ποτ’ όναρ, 128.- παντοδάπαισι μεμειχμένα, 142-.-Επίλογος, 163-165.-Βιβλιογραφικό σημείωμα, 165-166.

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ: ανασύνθεση και απόδοση. ΣΑΠΦΩ, εκδόσεις Ίκαρος, Μάρτιος 1996, σ. 174. Φωτογραφική ανατύπωση  της Α΄ έκδοσης του 1984. ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ. Την έκδοση σχεδίασε η Ιουλίτα Ηλιοπούλου.

ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ: ΕΠΙΛΟΓΗ-ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΣΧΟΛΙΑ.  ΣΑΠΦΩ-ΠΟΙΗΜΑΤΑ, εκδόσεις Γαβριηλίδης-Αθήνα Μάρτιος 2009, εξώφυλλο Θοδωρής Παπαηλιού, την έκδοση επιμελήθηκε ο Δημήτρης Αλεξάκης, σ. 96. -ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ, 7-10.- ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, 12-53. -INCERTI LIBRI (Πρόκειται για σαπφικά αποσπάσματα πού απαντώνται σε έργα διαφόρων άλλων συγγραφέων), 55-79.-ΣΧΟΛΙΑ (Τα σχόλια ακολουθούν την αρίθμηση των μεταφρασμάτων), 81-93.

          ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΩΝ και ΣΥΛΛΟΓΕΣ

ΣΩΤΗΡΗΣ ΓΟΥΝΕΛΑΣ, ΣΑΠΦΩ, Ι, ΙΙ, (ποιητική σύνθεση) τόμοι 2 εκδ. Κέδρος 1976 και 1978. ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ: Εισαγωγή-Επιμέλεια. ΣΑΠΦΟΥΣ ΣΑΠΦΕΙΡΟΙ, εκδ. Γαβριηλίδης, 2001, σ. 94. ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΔΑΤΟΣ, Η ΣΑΠΦΩ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ, δ΄ έκδοση, εκδ. Επικαιρότητα 1977, σ.84, δρχ. 120 Πρώτη ανατύπωση για τις εκδόσεις Επικαιρότητα 1975 ΠΡΟΛΟΓΟΣ, (Γιάννης Κ. Κορδάτος, Γενάρης 1942), 5.-Κεφάλαιο Α. Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΑΠΦΩ, 7-14.-Κεφάλαιο Β. Η ΓΝΩΜΗ ΤΩΝ ΝΕΩΤΕΡΩΝ, 15-18.-Κεφάλαιο Γ. ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΛΕΤΗΘΗ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ, 19-28.-Κεφάλαιο Δ. Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ, 29-45.-Κεφάλαιο Ε. ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΡΩΤΕΣ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΗΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ, 46-63.-Κεφάλαιο ΣΤ΄. Η ΕΡΩΤΙΚΗ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΗΣΙΑΣ ΔΙΑΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ, 64-78.-Συμπέρασμα, 79-81. ΡΟΒΗΡΟΣ ΜΑΝΘΟΥΛΗΣ, ΣΑΠΦΩ. Η Λεσβία ντερμπεντέρισσα, εκδόσεις Αιγόκερως  2008, σ.160, τιμή 10,45. Ο ΠΕΡΙΓΥΡΟΣ.-Η ΣΑΠΦΩ.-ΕΡΩΣ ΜΥΘΟΠΛΟΚΟΣ.-ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Συγκριτικές μεταφράσεις, 135- ΣΑΒΒΑΣ Σ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Σαπφώ η Λεσβία, η δεκάτη Μούσα και η Ψυχανάλυσις αυτής, Αθήνα 1966. ΘΑΝΑΣΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΗ, Σαπφώ αγαπημένη- ΨΑΠΦΑ ΑΓΑΠΑΤΑ, εκδ. Εστία 1991, σ. 151, δρχ. 988. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΤΑΚΑΡΗ, ΣΑΠΦΩ. Η Δέκατη Μούσα  Μύθος και πραγματικότητα, εκδ. Καλέντης 1995, σ. 200, δρχ. 2080. -ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ, 9-12.-Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ, 13-60.- ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ, 61-.-ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, 167-197.-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, 198-199. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ-ΤΖΑΒΑΡΑ, Η ΣΑΠΦΩ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ, εκδόσεις Ίδμων, Γενάρης 2001. Επιμέλεια έκδοσης Νίκος Δεληγιάννης, σ. 72. ΜΑΡΙΑ ΦΡΑΓΚΟΥ, ΣΑΠΦΩ Η θνητή Μούσα, εκδ. Σαββάλας, Δεκέμβριος 2003, σ. 168, τιμή 9.70 ευρώ.  -ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Χρήστος Κάτσικας, 9-13. -Η ΣΑΠΦΩ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ, 15-.ΠΑΝΟΥ  Λ. ΦΡΑΓΚΕΛΛΗ, Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΣΑΠΦΩ, τόμοι 2, εκδ. Ελεύθερη Σκέψις 2004, σ. 307 + 248, τιμή (2Χ15.60).  -ΠΡΟΛΟΓΟΣ, 11-13.-ΕΙΣΑΓΩΓΗ, 15-19.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄ Ο Σιγειακός Πόλεμος, 21-28.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄, Η κοινωνική και πολιτική κατάσταση της Λέσβου στην Αρχαϊκή περίοδο, 29-47.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄, Η περίοδος κατά την οποία έζησε η Σαπφώ, και η θέση της γυναίκας στις ελληνικές πόλεις, 48-.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄, Έρωτας και γάμος στην αρχαιότητα, 65-71.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄, Η γυναίκα στην Σπάρτη.-Ραδινή και Καλύκη, 72-. -ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄, Η Λέσβος κατά την Πρώιμη Ιστορική περίοδο, την Γεωμετρική και την Αρχαϊκή (12^ος-6^ος αιώνας π. Χ.), 76-.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄, Οι κυριότεροι Λέσβιοι εκπρόσωποι του αρχαϊκού αιολικού λυρισμού της Λέσβου, 84-108.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄, Ποιητές από άλλες πόλεις και περιοχές της Ελλάδας, προγενέστεροι και σύγχρονοι της Σαπφώς, που ασφαλώς επηρέασαν την Λεσβία ποιήτρια, 109-118.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄, Η ζωή της Σαπφούς και το έργο της, 119-129.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι, Σαπφώ, 130-.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ΄, Ερεσός, η γενέτειρα, 143-157.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΒ΄, Η μετοίκηση της Σαπφούς και της οικογένειάς της στην Μυτιλήνη, 158-.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΓ΄, Θρησκευτικές γιορτές, πανηγύρεις και ιερά στην Μυτιλήνη και στην Μυτιληναία Επικράτεια, 167-190.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΔ΄, η ζωή της Σαπφούς στην Μυτιλήνη πρίν από την εμπλοκή της στις πολιτικές περιπέτειες, 191-192.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΕ, Η Σαπφώ εξορίζεται στην Πύρρα, 193-199.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΣΤ΄, Η Σαπφώ εξορίζεται στην Σικελία, 200-205.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΖ΄, Ο γάμος της Σαπφούς με τον Ανδριώτη Κερκύλα και η κόρη τους Κλείς, 206-214.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΗ΄, Σαπφώ, Χάραξος, Δωρίχα-Ροδώπη, 215-230.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΘ΄, Πολιτικές αναφορές στην ποίηση της Σαπφούς, 231-.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ Κ΄, Ο λόγος που η Σαπφώ στην κορύφωση των πολιτικών διενέξεων βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα, 235-239.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΑ΄, Η εξωτερική εμφάνιση της Σαπφώς, 241-254.-ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΒ΄, Το σαπφικό ζήτημα, 255-293.-Η κατηγορία κατά της Σαπφούς ως εταίρας, 256-263.- Η κατηγορία κατά της Σαπφούς ως γυναικεράστριας, 263-269.-Οβίδιος, 269-270.-Οράτιος, 270-271. Κάτουλλος, 271-272.- Μεσαιωνικά χρόνια, 272-274.- Προαναγεννησιακοί χρόνοι. Ανθρωπιστικές σπουδές, Αναγέννηση, 274-275.-17^ος αιώνας, 275-276.-18^ος αιώνας, 276-277.- 19^ος αιώνας, 277-281.-Η σημερινή θέση του σαπφικού ζητήματος, 281-293.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, Α΄ τόμου, 295-304. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ.

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΙΧΟΥ 1998 με θέμα την ΣΑΠΦΩ Βλέπε: -Στρατής Μπαλάσκας, Ελευθεροτυπία 31/12/1997, «Τα εγγόνια της Σαπφώς θυμούνται».ΣΠΥΡΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ, ΣΑΠΦΩ, μυθιστορηματική βιογραφία

(Σπύρος Τριανταφύλλου (1905-1973): δημοσιογράφος από το Ξυλόκαστρο. Από καταγραφή νέων εκδόσεων.

          ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ-ΒΙΒΛΙΑ ΞΕΝΩΝ

MARION GIEBEL, ΣΑΠΦΩ, μτφ. Φωτεινή Πρεβεδούρου, επιμέλεια: Τασούλα Καραγεωργίου, εκδ. Πλέθρον 1990, σ. 166, δρχ. 936 .-Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ, -Ο ΑΡΧΑΪΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ, -Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΛΥΡΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ: Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΕΓΩ -Η ΤΥΡΑΝΝΙΣ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ ΚΙ Η ΕΞΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ, -Η ΣΑΠΦΩ ΚΙ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ, -ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΡΑΣΤΙΑ, -ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ.DANIEL CALVO PLATERO, “SAPPHO ou la soif de purete”. ΝΤΑΝΙΕΛ ΚΑΛΒΟ ΠΛΑΤΕΡΟ, ΣΑΠΦΩ. ΔΙΨΑ ΓΙΑ ΑΓΝΟΤΗΤΑ, μτφ. Λίλα Νίκα, εκδ. Γκοβόστη 1992, σ. 404, δρχ. 3640.-MARGARET  WILLIAMSON, “Sappho’s Immortal daughters”, Harvard University Press 1995, σ. σ. 196, τιμή 15,95 λίρες στερλίνες.-YVES  BATTISTINI, SAPPHO, Le dixieme des Muses.  ΣΑΠΦΩ, η δέκατη Μούσα, μτφ. Σταύρου Βλοντάκη, εκδ. Δημήτριος Παπαδήμας 1996, σ. 155 + 8 εικόνες, δρχ. 2600.-Μια παρουσία γεμάτη πάθος, -Συνάντηση, -Οι ρούνοι και το όνομα.- PETER GREEN, “The Laughter of Aphrodite”, The University of California Press $ 17.-PAGE DU BOIS, “Sappho is Burning”, The University of Chicago Press, σ. σ. 218, τιμή 19,95 λίρες στερλίνες.-ARTHUR  WEIGALL, (Αρτούρ Βαϊγκάλ), «ΣΑΠΦΩ η Λεσβία»-Η δεκάτη μούσα, μτφ. Δέσποινα Παπαπαθανασοπούλου, εκδ. Ενάλιος 2001, σ.404, δρχ. 5.200.-ΕΡΙΚΑ ΤΖΟΓΚ, ΤΟ ΑΛΜΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ. Ιστορικό μυθιστόρημα. μτφ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Πατάκη 2003, σ.454, τιμή 19 ευρώ.-ΜΑΙΡΗ Ι. ΓΙΟΣΗ- ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΙΟΥΣΗ-ΑΝΝΑ ΤΑΤΣΗ: ΕΠΙΛΟΓΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ, Θέλξις. ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΑΠΦΩ., εκδ. Εταιρεία Παιδείας και Πολιτισμού «Εν κύκλω» και εκδ. Σμίλη 2004, σ. 404, τιμή 24,12 ευρώ. Διορθώσεις: Χριστίνα Τούτουνα.-BERNARD LEDWIDGE, “Sappho-la premiere voix de femme”. ΜΠΕΡΝΑΡ ΛΕΝΤΒΙΤΖ:-Η ΠΑΡΑΦΟΡΗ ΣΑΠΦΩ. ΤΟΝ ΚΡΥΦΟ ΠΟΘΟ ΤΩΝ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ ΝΑ ΣΒΗΝΕΙΣ, μτφ. Βέρα Δαμόφλη. Φιλολογική επιμέλεια: Γιώργος Μπλάνας, εκδόσεις Ηλέκτρα, Ιανουάριος 2005, σ. 160, τιμή 15,50.- ΠΡΟΛΟΓΟΣ, 9-12-Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ.-1., ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΥΧΤΑ ΣΤΗΝ ΑΥΓΗ.--Η ΠΡΩΤΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ, 15-18.- ΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΧΡΟΝΟΙ,18-21. –Η ΑΥΓΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ ΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 21-24.- Η ΑΝΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ, 24-27.-Ο ΠΟΛΕΜΟΣ, Η ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ, Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ, 28-33.- Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΗΣ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ, 33-35..-2., Η ΛΕΣΒΟΣ.-Η ΦΗΜΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΣΒΟ, 37-41.- ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗ ΛΕΣΒΟ, 41-43.3., Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΡΙΑΣ.-Η ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ, 45-49.- ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ, 49-53. –Ο ΓΑΜΟΣ, 52-54. –Η ΔΙΑΣΗΜΟΤΗΤΑ, 54-62. –Η ΕΞΟΡΙΑ, 62-65. –Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΛΕΣΒΟ, 65-68. –ΦΥΣΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ Ή ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ, 68-72.ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ. Μετάφραση & Σχόλια.-ΕΙΣΑΓΩΓΗ, 75-77. –ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, 78-117.-Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΩΣ.-4., Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ ΣΑΠΦΩ, 121-125.-5., Η ΕΡΩΜΕΝΗ ΣΑΠΦΩ, 127-135.-6. Η ΣΑΠΦΩ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, 137-147.-7., Η ΣΑΠΦΩ ΚΑΙ Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤ ΑΣΗ, 149-151.-ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, 153-156.-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, 157

ΑΠΑΝΤΑ ΤΗΣ ΣΑΠΦΟΥΣ στα ΤΟΥΡΚΙΚΑ, μτφ. Κρίτων Ντίντσμεν. Βλέπε: Α. Αμπατζής, Ελευθεροτυπία 2/2/1994, 51

ΜΠΡΟΥΝΟ ΤΖΕΝΤΙΛΙ, Βλέπε:Ντάριο Ντελ Κόρνο, Η Καθημερινή 21-1-1982, Η ποίηση της Σαπφούς έδωσε μιά καινούργια διάσταση. ΜΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΧΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΙΤΑΛΟΥ ΠΟΙΗΤΗ ΜΠΡΟΥΝΟ ΤΖΕΝΤΙΛΙ

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς 26 Ιουλίου 2021.