Ο σκηνοθέτης Σεργκέι Παρατζάνοφ

 Ο Αρμένιος σκηνοθέτης Σεργκέι Παρατζάνοφ-Sergei Paradjanov

Τυφλίδα Γεωργίας 18/3/1924-Ερεβάν 21/7/1990

Ένας καταραμένος ποιητής-παραμυθάς της έβδομης τέχνης

     Οι λάτρεις της έβδομης τέχνης παγκοσμίως, σιμά με τα άτομα που αγαπούν τις εικαστικές τέχνες, στέκονται σε «στάση προσοχής» μπροστά στην παραγνωρισμένη από το ευρύ κινηματογραφόφιλο κοινό κινηματογραφική παραγωγή,του αυθεντικά λαϊκού και βασανισμένου καλλιτέχνη, που: 
«η τραγικότητα του βίου του, οι φυλακίσεις του και ο μακροχρόνιος εξευτελισμός που υπέστη από τα διάφορα όργανα της κρατικής σοβιετικής εξουσίας, τον κατέστησαν πολύ πιο γνωστό στη Δύση, όμως αυτή ακριβώς η «υπόθεσή του», «Η υπόθεση Παρατζάνοφ», παραποιημένη ως ένα βαθμό ακόμη κι εδώ στη χώρα μας και γαρνιρισμένη διεθνώς με το προσωπικό θέμα της ομοφυλοφιλίας του, διευκόλυνε το κενό βλέμμα των δυτικών να αποπροσανατολίσει την αληθινή υπόθεση Παρατζάνοφ: το μέγιστο εύρος της ποιητικής δημιουργίας του». Όπως στέκουν επίσης οι έχοντες καθαρό βλέμμα και καθαρότητα ψυχής σιωπηλοί, μπροστά σ’ έναν πίνακα του Βίνσεντ Βαν Γκογκ, με τα χρυσαφένια λιβάδια του και το καθαρτήριο των αισθήσεών μας φως του, θαυμάζοντας το ταλέντο του με εκπληκτική απορία. Παρόμοιο ιερό θαυμασμό τρέφουν οι θεατές για το αρχοντικά λαϊκό κινηματογραφικό έργο του τυραννισμένου και κυνηγημένου από τους κομμουνιστές κομματικούς ιεροεξεταστές της πατρίδας του, αρμένιου κινηματογραφιστή. Ενός ανθρώπου της έβδομης τέχνης που οι ταινίες του, μοιάζουν με μεγάλες πολύχρωμες αγιογραφίες τέμπλων παλαιών κατεστραμμένων χριστιανικών εκκλησιών. Ενός δεξιοτέχνη και ασυμβίβαστου δημιουργού που οι απρόβλεπτες συνθέσεις των κινηματογραφικών του πλάνων, οι απρόοπτες παρεμβαλλόμενες λαϊκών αναφορών εικόνες του, τα συναρπαστικά ιερατικής ακινησίας κινηματογραφικά του πλάνα, οι αφαιρετικές λήψεις της μηχανής του, η στατικότητα πολλών σεκάνς του μέσα στη ροή της κινηματογραφικής θεματογραφίας, ο σταθερός τρόπος της ποιητικής του αφήγησης, το παραμυθιακό του βλέμμα,-κάτι που θυμίζει τον ομότεχνό και φίλο του σκηνοθέτη Αντρέι Ταρκόφσκι-το αυθεντικής ποιότητας χαροποιό κοίταγμα της κοινωνίας και των συμβάντων της, ο γνήσιος ρεαλισμός του κινηματογραφικού του κόσμου, που μεταφέρει μέσα από τις πολλαπλές μεταφυσικές και θρησκευτικές του αναγωγές και επισημάνσεις τα ιδιαίτερα ατομικά του σκηνοθετικά επίπεδα ερμηνευτικής του σήμανσης. Όλα αυτά καθιστούν τον αρμένιο σκηνοθέτη ένα μάγο του φακού. 
Ετεροειδείς παραστάσεις με ομοιογένεια με ποιητικό ύφος, διάσπαρτοι συμβολισμοί μέσα στο θέμα, πολύχρωμη ελκυστικότητα επεξεργασίας του θέματος και πρωτοτυπία έκφρασης, λογοτεχνικοί πυρήνες κόμβοι πανάρχαιων θρύλων και γεγονότων που δένουν αρμονικά και ισορροπημένα με το κυρίως θέμα της εξιστόρησης, δραματικά συμβάντα και προλήψεις γενεών, μας παρατίθενται με εικαστική ματιά από τον ποιητή σκηνοθέτη σε μια κινηματογραφική γλώσσα ρέουσα, σ' έναν πολυπρισματικό συμβολισμό λαϊκών σκόρπιων αναφορών, άγνωστο στον δυτικό άνθρωπο, παράξενο κόσμο της καυκασιανής ανατολής και των καθημερινών μυστικών της, τελετουργιών της ζωής και των ανθρώπων της. Ένας κόσμος που θυμίζει την ατμόσφαιρα και την μαγεία των παραμυθιών της αχανούς Ρωσίας όπως τον γνωρίζουμε από τα «Ρώσικα παραμύθια» (δες ενδεικτικά το «Πέτρινο λουλούδι»), την μυστηριώδη και εξωτική ατμόσφαιρα, τους φημισμένους θρύλους του έργου «Χίλιες και μία νύχτες», είναι ο κόσμος και οι άνθρωποί του που αριστοτεχνικά εικονογραφεί στις ταινίες του ο Sergei Paradjanov. Κινηματογραφικό έργο, με απύθμενο χρωματικό παροξυσμό όπως τον συναντάμε σε ζωγράφους της αναγέννησης ιδιαίτερα σε τοπιογράφους, με μια διαρκή μετωπικότητα εικόνων-σημείων που παραπέμπει άμεσα στον βυζαντινό κόσμο της αγιογραφίας, όπως την διδάχθηκαν οι Ρώσοι από τον Θεοφάνη τον Έλληνα,-ας θυμηθούμε την ταινία «Αντρεϊ Ρουμπλιώφ» του Ταρκόφσκι. Λυρικές ταινίες γυρισμένες από το χέρι του αρμένιου παραμυθά-σκηνοθέτη, με την πλημμυρίδα κατάθεσης αυθεντικών λαϊκών στοιχείων της παράδοσης του τόπου του, τα δεκάδες πλέγματα μυθικών μικρολεπτομερειών του, την χαρακτηριστική ποιητική του γλώσσα, την φανερή θεατρικότητα των χαρακτήρων των ηρώων και ηρωίδων του, τον καθαρό λυρισμό των κινηματογραφικών του εικόνων, τον γνήσιο συμβολισμό του, της ιδιαίτερης τεχνικής της αφήγησης των γλωσσικών του σημείων, την αν δεν λαθεύω, ιδεογραμματική παράθεση της σωματικής κινησιογραφίας των προσώπων-ηρώων του, τον μαγευτικό χειρισμό της κάμερας, τα ωραία, λαμπερά και σκληρά πρόσωπα των ηρώων του, τους εκρηκτικούς ερωτικούς κραδασμούς των πλάνων του, που συμπληρώνονται με δεκάδες αντικείμενα, καρπούς, φρούτα, ζώα, οικιακά αντικείμενα, που προέρχονται από τον βίο των ανθρώπων της επαρχίας. Την απογυμνωμένη από ιδεολογικούς τονισμούς και επιτονισμούς εξιστορήσεις των θεμάτων του, κάτι που απομακρύνει το βλέμμα του από τον ομότεχνο και συνονόματό του Σεργκέι Αϊζενστάιν με τον κυρίαρχο ρόλο της ιδεολογίας μέσα στα πολιτικά και ιστορικά του έργα. Την φολκλορική και ανατολίτικη ατμόσφαιρά του που φέρνει στο νου την διαπραγμάτευση παρόμοιων θεμάτων από τον Ιταλό σκηνοθέτη και ποιητή Πιέρ Πάολο Παζολίνι και την ταινία του «Χίλιες και μία νύχτες». Ο Παζολίνι ως Τζιότο, εικονογραφούσε τους τοίχους των εκκλησιών, ο Σεργκέι Παρατζάνοφ ως Θεοφάνης, με τις ονειρικές συμπυκνώσεις του, τις υπερβολικές ίσως μετατοπίσεις των αρχέγονων μύθων του, τα αλματικά κενά της έκφρασής του, την ιδιάζουσα αν θέλετε ματιά του, συσχετίζει σκηνές, ενσωματώνει παράτολμες καταστάσεις, συναρμολογεί εικόνες και μύθους σε έναν μεγάλο κινηματογραφικό διάκοσμο, που θυμίζει κολλάζ. Μια τοιχογραφία από βυζαντινά αποσπασματικά κολλάζ που μοιάζει με τα ψηφιδωτά της βυζαντινής τέχνης, χωρίς την δική τους όμως εικονιστική ενοποιό αρτιότητα.

     Αντιδιαλεκτικός κινηματογραφιστής αλλά εικαστικός ποιητής σκηνοθέτης υπήρξε ο Αρμένιος καλλιτέχνης που καταδικάστηκε και φυλακίστηκε από τους πολιτικούς επιγόνους του σταλινικού καθεστώτος στην πρώην σοβιετική ένωση σε πολυετή κάθειρξη λόγω ομοφυλοφιλίας. Ενός ναΐφ δημιουργού της έβδομης τέχνης που κάθε πλάνο των ταινιών του, κάθε μικρή σεκάνς του είναι και μια αποκαλυπτική εικαστική μαγεία. Ένα αισθητικής υφής πανόραμα μυστικών συμβολισμών της παράδοσης του τόπου του, μια πληθωρική γονιμοποιό παράθεση πρωτόγονων λαϊκών δοξασιών και δεισιδαιμονιών, δρώντων στοιχείων της φύσης μέσα στην ζωή των ανθρώπων, αφηγήσεις οικογενειακών συμβάντων, ανθρώπινες εκμυστηρεύσεις πάνω στον καμβά της φύσης, τελετουργίες και ιεροπραξίες της καθημερινής ζωής ανθρώπων της υπαίθρου, μνήμες ζωντανές της παράδοσης που αγιογραφούνται μέσα σε άσκεπες κατακόμβες του χώρου, γεγονότα του κύκλου της ζωής και ανδραγαθήματα δοξασμένων ατόμων, φορεσιές αντρών και ενδυμασίες γυναικών, στολισμοί σπιτιών και βαφές χαλιών, ζεστές οσμές φαγητών και ψωμιού αχνιστού, ήθη και έθιμα μιας εποχής μέσα στον χρόνο και τον χώρο, μέσα σ' ένα ξένο και εχθρικό προς αυτά πολιτικό περιβάλλον όπως υπήρξε η περίοδος του σταλινικού μαρξισμού και των επιγόνων του. Δεκάδες σπόροι ροδιού ζωής που ρέουν μέσα στον αέναο κύκλο του βίου των ατόμων της υπαίθρου αφηγούνται την δική τους ιστορία. Μια μεγάλη πολύχρωμη και ευωδιαστή τοιχογραφία που απαρτίζεται από δεκάδες μυρωδιές, κρυφούς ήχους, μυριάδες οσμές της φύσης, κελαηδισμούς, σπιτικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης και λειτουργίας, οικογενειακές ενδυμασίες αντρών και γυναικών, μουσικά όργανα ντόπιων δημιουργών, όπλα φημισμένων αντρών κατακτητών, ξωτικά, και άλλα φημισμένα πολλά και πλουμισμένα, καταστάσεις και γεγονότα που για τους ανθρώπους της υπαίθρου δεν έχουν χάσει τον ιερό συμβολισμό και την σημαντική τους.

      Ένας εικαστικός κινηματογραφικός κόσμος κεντημένος με αποκαλυπτική μαεστρία, με έναν μαγευτικό εξπρεσιονιστικό εξιστόρησης τρόπο, με κλωστές πολύχρωμες και λάμπουσες της παράδοσης, ορισμένες φορές εισάγοντας το άλογο στοιχείο μέσα στο κινηματογραφικό υφαντό δημιουργώντας ένα τεράστιο αραβικό χαλί, που πάνω του, ξεδιπλώνονται κρυφά όνειρα, υγρές αισθήσεις, θερμές επιθυμίες ζωής, πολυσύνθετες χρωματικές φαντασιώσεις, μικρές καθημερινές λεπτομέρειες ζωής και προθέσεις βίου.

     Ο Αρμένιος ποιητής-σκηνοθέτης Σεργκέι Παρατζάνοφ είναι ένας παραμυθάς του χρώματος. Αν δεν λαθεύω στην σύγκριση, μόνο με τον δικό μας λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο μπορεί να συγκριθεί. Αυτόν τον γνήσιο και αυθεντικό έλληνα καλλιτέχνη δημιουργό  με τον μαγευτικό ακατέργαστο λυρισμό του, τον θαλασσί πρωτογονισμό του, την γνησιότητα της έκφρασής του, τον πηγαίο πλούτο της έμπνευσής του.      

Α. Φιλμογραφία

1952, Αντριές (μικρού μήκους)

1955, Αντριές

1957, Η μπαλάντα (ντοκιμαντέρ μικρού μήκους)

          Νατάλια Ούζβι (ντοκιμαντέρ)

          Τα χρυσά χέρια (ντοκιμαντέρ)

1958, Το πρώτο παιδί

1962, Ουκρανική ραψωδία

1964, Οι σκιές των ξεχασμένων προγόνων

1965, Αγκόπ Οβναντανιάν

1966, Οι τοιχογραφίες του Κιέβου (μικρού μήκους)

1969, Το χρώμα του ρόδου

1984, Ο θρύλος του κάστρου του Σουράμ

1986, Πιροσμάνι (ντοκιμαντέρ μικρού μήκους)

1988, Ασίκ Κερίμπ

          Sayat Nova

Β. Ενδεικτικές πληροφορίες

• Το μόνο βιβλίο που κυκλοφορεί στα ελληνικά από όσο γνωρίζω, για τον αρμένιο σκηνοθέτη, είναι αυτό των εκδόσεων ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ χ.χ. σελίδες 136, «Ο βίος και το έργο του Σεργκέι Παρατζάνοφ». Συνεντεύξεις και εργο- βιογραφικά Patrick Cazals. Εισαγωγή και επιμέλεια Μάκης Μωραΐτης. Μεταφράσεις Λίλα Σέρρα.

Στην μέσα σελίδα αναφέρονται τα εξής: «Οι συνεντεύξεις με τον Παρατζάνοφ και τα εργο-βιογραφικά στοιχεία του έχουν αντληθεί από το βιβλίο του Patrick Cazals Σεργκέι Παρατζάνοφ, των εκδόσεων Cahiers du Cinema. Χρονολογία έκδοσης 1993.

Το βιβλίο περιέχει έναν Πρόλογο του Μάκη Μωραϊτη, που αρχινά με ένα απόσπασμα από τον Ιωάννη τον Σιναϊτη, τον Ιωάννη της Κλίμακος «Εγώ καθεύδω, δια την χρείαν της φύσεως, η δε καρδιά μου αγρυπνεί, δια το πλήθος του έρωτος».

Του Μάκη Μωραϊτη είναι και η Εισαγωγή. Το πνεύμα του Παρατζάνοφ.

(Από  όπου ερανίστηκα και ένα μικρό απόσπασμα στην δική μου μελέτη που αναφέρω σε εισαγωγικά).

Ακολουθούν οι Εργο-βιογραφικές σημειώσεις.

(Χρήσιμη χρονική και βιογραφική διαδρομή του έργου και της ζωής του σκηνοθέτη).

Έχουμε κατόπιν την Η Υπόθεση Παρατζάνοφ.

( Ένα άκρως κατατοπιστικό κείμενο για τα πάνω από 10 χρόνια (17/12/1973-Άνοιξη 1984) δικαστικής περιπέτειας και φυλάκισης του Παρατζάνοφ από το κομμουνιστικό καθεστώς, την εξορία, τους βασανισμούς και τις ταλαιπωρίες που υπέστη, ο σκηνοθέτης, από το καθεστώς του Λεονίντ Μπρέζνιεφ και τον ομόδοξο ορθόδοξο χριστιανό μαρξιστή λαό της πρώην σοβιετικής ένωσης. Αυτό το αιμοσταγές δικτατορικό σύστημα που επεκράτησε μετά το 1917 και που εκατοντάδες καλλιτέχνες και διανοούμενοι των προηγούμενων δεκαετιών στην δυτική Ευρώπη ύμνησαν, χειροκρότησαν, υποστήριξαν, θυσιάστηκαν για να παραμείνει στην εξουσία, μέχρι το 1989. Ένα πολιτικό σύστημα που είχαν σαν πολιτικό παράδειγμα, αγνοώντας τα εκατομμύρια των νεκρών όπου επιβλήθηκε, τις φυλακίσεις, τις εξορίες, τις δολοφονίες, τα βασανιστήρια, τα μαρξιστικής καθαρότητας κολαστήρια που στέλνονταν οι αντιφρονούντες).

Ακολουθούν: Το πιρούνι της κυρίας Σαντίν (αναμνήσεις του Σεργκέι Παρατζάνοφ)

Η Δεύτερη Συζήτηση

Η Τρίτη Συζήτηση

(Στα κεφάλαια αυτά ο Παρατζάνοφ δίνει συνεντεύξεις και μιλά για την ζωή του, την τέχνη του, τις επιρροές του, την τέχνη του κινηματογράφου, τον φίλο και ομότεχνό του Ταρκόφσκι).

Ακολουθεί το Σχόλια από, και για, τον Παρατζάνοφ.

(Διάφορες θέσεις και κρίσεις τόσο του σκηνοθέτη για άλλους όσο και ευρωπαίων για τον ίδιο και το έργο του).

Τέλος έχουμε την Φιλμογραφία και τελευταίες ομολογίες.

ΑΡΘΡΑ     

• Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος, Παρακείμενα, εκδόσεις Κέδρος 1983, σ. 172-

«Οι σκιές των λησμονημένων προγόνων του Σεργκέι Παρατζάνοφ»

• Θάνος Αναστόπουλος, εφ. Η ΕΠΟΧΗ 27/11/1988, σ.26

Κατασκευάζοντας αραβουργήματα με το φως

• Μάρκος Γαλούνης, περιοδικό «Σύναξη» τχ.40/10,12,1991, σ. 105-

«Σ. ΠΑΡΑΤΖΑΝΩΦ-ΑΝΤΡΕΙ ΤΑΡΚΟΦΣΚΥ» Πέντε σημειώσεις πάνω σε μια συνάντηση

• Φρίξος Ηλιάδης, εφ. Δημοσιογράφος 29/7/1990

ΤΟ ΘΛΙΒΕΡΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΤΖΑΝΟΦ

• Γ. Ιλιένκο, εφ. Τα Νέα της Μόσχας 5/8/1990, (ελληνική έκδοση)

Ο ποιητής που του στράγγισαν την ψυχή

• Ηλίας Κανέλλης, περιοδικό Αντί τχ. 444/10-8-1990, σ. 45-

ΣΕΡΓΚΕΙ ΠΑΡΑΤΖΑΝΩΦ. Ένας Μεταποιητής της Παράδοσης

• Ηλίας Κανέλλης, περιοδικό Αντί τχ. 460/22-2/1991, σ. 58-

Βουβές Εικόνες Κενές Ματιές

• Μαρία Κατσουνάκη: επιμέλεια, εφ. Η Καθημερινή 29/7/1990, σ. 44

«Δεν υπάρχουν πια ταλαντούχοι» Απόσπασμα από τη συνέντευξη που παραχώρησε στο σκηνοθέτη Φώτο Λαμπρινό ο μεγάλος δημιουργός Σεργκέι Παρατζάνοφ, λίγο πριν πεθάνει

• Μαρία Κατσουνάκη, εφ. Η Καθημερινή 20/7/1994, σ.15

«Το βλέμμα στραμμένο στους δημιουργούς» Αφιέρωμα στον Παρατζάνοφ και τον Οσίμα στο 35 Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

• Αντρέας Παγουλάτος, εφ. ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Νούμερο 39/6,8,1995, σ.16-

Ο Σεργκέι Παρατζάνοφ κινηματογραφιστής και εικαστικός καλλιτέχνης

• Βασίλης Ραφαηλίδης, εφ. Έθνος 30/4/1988, σ.

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΟΥΡΑΜ. Χρώμα από την Ανατολή. Ένα φιλμ που μοιάζει με ανατολίτικο παραμύθι. Λείπει η διαλεκτική, όμως η ποίηση το δικαιώνει!. Είναι δύσκολο να ζητήσεις από ένα ποιητή να είναι διαλεκτικός. Πολύ περισσότερο από τον «αμαρτωλό» Παρατζάνοφ.

• Μαρία Παπαδοπούλου, εφ. Τα Νέα 25/1/1985

«Σαγιάτ Νόβα-Το χρώμα του ροδιού»

• Κυριακή Φουγαλά: μετάφραση-επιμέλεια, εφ. Η ΕΠΟΧΗ 27/11/1988, σ.26

ΣΕΡΓΚΕΙ ΠΑΡΑΤΖΑΝΩΦ-ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ. Ο ηθοποιός Γκορμπατσώφ, τα παράσημα της φυλακής, τ’ άδεια μπουκάλια βότκας της γκλασνόστ… «Ο φοβισμένος σοβιετικός λαός δεν έχει ενέργεια» 

• Μικέλα Χαρτουλάρη, εφ. Τα Νέα 23/7/1990

Σεργκέι Παρατζάνωφ. Έσβησε ένας εστέτ της έβδομης τέχνης

• εφ. Η Αυγή 29/7/1990

Θάνατος-τέλος εποχής; Με αφορμή το θάνατο του σκηνοθέτη Σεργκέι Παρατζάνοφ

• εφ. Ελευθεροτυπία 17/2/1990

Το νοσοκομείο σταμάτησε την «εξομολόγηση» του Παρατζάνοφ

• εφ. Ελευθεροτυπία 30/5/1990

Σε νοσοκομείο του Παρισιού ο Παρατζάνοφ

• εφ. Ο Κόσμος του Επενδυτή 11/9/1994, σ.42

Σεργκέι Παρατζάνοφ στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

• εφ. Η ΕΠΟΧΗ 16/6/1991

Σεργκέι Παρατζάνωφ. Ένας ποιητής από την Αρμενία

• εφ. Κέρδος Τρίτη 11/2/1997

«Στις σκιές των ξεχασμένων προγόνων» στην ΕΤ-2

• εφ. Τα Νέα 11/2/1997

«Στις σκιές των ξεχασμένων προγόνων» στην ΕΤ3.

• εφ. Τα Νέα 12/3/1997

«Σαγιάτ Νόβα-Το χρώμα του ροδιού» (Sayat Nova-Tsvet Granada), στην ΕΤ3

• εφ. Πριν 27/7/1990

ΣΕΡΓΚΕΙ ΠΑΡΑΤΖΑΝΟΦ. Η τελευταία «Εξομολόγηση»

• περιοδικό Ραδιοτηλεόραση τχ. 1014/22-7-1989

Ο Θρύλος του κάστρου Σουράμ

      Αυτές είναι οι ελάχιστες πληροφορίες που συγκέντρωσα για έναν ποιητή εικαστικό-σκηνοθέτη, που το έργο του, δεν προσέχθηκε όσο του άξιζε στην εποχή του από το ευρύ κινηματογραφόφιλο κοινό-πλήν του μικρού κύκλου των ανθρώπων του σινεμά στον ευρωπαϊκό χώρο. Ο Σεργκέι Παρατζάνοφ σε σχέση με τον ομότεχνό του Αντρέι Ταρκόφσκι-που και εκείνος έπρεπε να μεταναστεύσει στο εξωτερικό, σε δυτικό ευρωπαϊκό έδαφος για να αναγνωριστεί-δεν έτυχε της ίδιας φήμης. Και φυσικά, δεν είχε την πολιτικών σκοπιμοτήτων αναγνώριση-αυτό δεν μειώνει την αξία του ομοφυλόφιλου σοβιετικού σκηνοθέτη-Σεργκέϊ Αιζενστάϊν. Ενός πολιτικού καθαρά σκηνοθέτη, με ιδεολογικά χρωματισμένη ματιά και άποψη.

Με το πέρασμα του χρόνου όμως, αυτές οι παραμυθένιες εικαστικές του κινηματογραφικές τοιχογραφίες, αυτό το ποιητικής καθαρά ποιότητας κινηματογραφικό του βλέμμα, αυτό το πολύχρωμο κοίταγμα και περιγραφή του κόσμου της εποχής του, των παραδόσεών του, των θρύλων και δοξασιών του, των θρησκευτικών του αναφορών και λαογραφικών του στοιχείων που εκφράζουν οι ταινίες του Σεργκέι Παρατζάνοφ, το παράξενο αυτό έργο, έγινε γνωστό και αγαπητό σε μεγαλύτερη μερίδα κινηματογραφόφιλου κοινού. Οι ταινίες του, όπου και όποτε προβάλλονται παρακολουθούνται με συγκίνηση και ικανοποίηση, θαυμασμό και χαρά. Ανακαλώντας στην μνήμη τα παραμύθια των γιαγιάδων μας και τις διδακτικές αφηγήσεις των παππούδων μας, ενός παλαιού κόσμου που το θεϊκό στοιχείο και το ανθρώπινο, κοινωνούσαν από την ίδια πηγή της φύσης.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή σήμερα, 18 Ιουλίου 2017

Πειραιάς, 17/7/2017. Καθώς ο Πειραιάς κηδεύει ένα εμβληματικό τέκνο του, τον πειραιώτη συγγραφέα Κώστα Μουρσελά.

ΥΓ. Ο βίος και η περιπέτεια του Σεργκέι Παρατζάνοφ όπως και εκατοντάδων άλλων καλλιτεχνών, ας είναι παράδειγμα σε όλους αυτούς τους έλληνες που θέλουν να μας κάνουν σοβιετία, και αναστήλωσαν τις φωτογραφίες με τον πατερούλη στα κομματικά τους γραφεία. Μια και οι κόκκινοι πίνακες πίσω από πρωθυπουργικές καρέκλες, δεν είναι βαμμένοι μόνο με το αίμα των ιδεολόγων αγωνιστών, αλλά και με το αίμα των σκοτωμένων από την συγκεκριμένη ιδεολογία δικτατορικών καθεστώτων.