ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ

ΜΑΡΙΝΟΣ ΣΙΓΟΥΡΟΣ

                                           Στον Κώστα Κ., 
   που μου φωτοτύπησε τις «ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ»

      «Ιδιαίτερης μνείας θεωρούμε ότι πρέπει να αξιωθεί ο καλός ποιητής Μαρίνος Σιγούρος(1885-1961), επειδή το έργο του διακρίνεται από μια ποιότητα συγγενική του σολωμικού κανόνα, γεγονός που δεν είναι ασύνδετο με τις λογοτεχνικές σχέσεις του με την Ειρήνη Δεντρινού και άλλους εκπροσώπους της Κέρκυρας, ούτε με την πολύ καλή έκδοση του έργου του-«Άσβυστη φλόγα»(1901-1938) 1938, με Πρόλογο του Κεφαλονίτη Ιωάννη Ζερβού-από την Εταιρεία προς Ενίσχυσιν των Επτανησιακών Μελετών, στην Κέρκυρα, στα 1939, στην υλοποίηση της οποίας σημαντικό λόγο είχε η δραστήρια αυτή Κερκυραία λογοτέχνης».

     Αυτά τα λίγα αλλά μεστά λόγια, αναφέρει για τον Ζακυνθινό λόγιο, ποιητή και μεταφραστή, ο καθηγητής Θεοδόσης Πυλαρινός στο βιβλίο του ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ, εκδόσεις Σαββάλας 2003, σελίδα 215.

Αντίθετα, ο Στάθης Μάρας στη μελέτη του Η ΕΦΤΑΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ-ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ, εκδόσεις Καστανιώτη 1998, καταχρηστικά μάλλον κάνει μνεία του ονόματός του, δες σελίδες167,209, κυρίως, όσον αφορά τις απόψεις του Σιγούρου για τον Ζακυνθινό ποιητή Στέφανο Μαρτζώκη, «Ο Μαρίνος Σιγούρος, θέλοντας να καλύψει δικές του αποστάσεις από την Εφτανησιώτικη σχολή, κάνει κάποιες προσπάθειες να τον δικαιολογήσει και στα θέματα της γλώσσας και αλλού αλλά μάταια». Ας θυμίσουμε, ότι την έκδοση των Απάντων του Στέφανου Μαρτζώκη Αθήνα 1925, την Προλογίζει ο Μαρίνος Σιγούρος.

Ο καθηγητής Φαίδων Κ. Μπουμπουλίδης στην δική του μελέτη, Επτανησιακή Λογοτεχνία τόμος πρώτος, εκδόσεις Γρηγόρη 1970, δεν τον αναφέρει. Όμως, γνωρίζουμε ότι το 1951 έχει γράψει και εκδώσει μια Κριτική Βιογραφία για τον ποιητή.

Αρνητική και απορριπτική είναι η κρίση του καθηγητή Νίκου Τωμαδάκη στην έκδοση του έργου: Διονυσίου Σολωμού: Άπαντα ποιήματα και πεζά, Προλεγόμενα Μαρίνου Σιγούρου, Έκδοσις Επιτροπής Ζακύνθου εορτασμού εκατονταετηρίδος Σολωμού, εν Αθήναις 1957, Οργανισμός Εκδόσεως σχολικών βιβλίων. Ο ποιητής Νίκος Τωμαδάκης που μας έχει δώσει μια θαυμάσια κριτική έκδοση του Ρωμανού του Μελωδού, μιλάει απαξιωτικά για τον Μαρίνο Σιγούρο. Δες Νίκου Τωμαδάκη, ΑΠΑΝΘΙΣΜΑΤΑ, Γραμματολογικά και Βιογραφικά της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας, εκδόσεις Γεωργίου Φέξη 1962, σ.133…

Συμπληρωματικά αναφέρω, ότι ο Μαρίνος Σιγούρος, υπογράφει το Βιογραφικό Σημείωμα της έκδοσης του Ανδρέα Λασκαράτου, Ποιήματα, εκδόσεις Γεωργίου Φέξη 1916. Προλογίζει επίσης, Τα Έργα του Ιούλιου Τυπάλδου, των ίδιων εκδόσεων επίσης το 1916.

Ο καθηγητής Γεώργιος Ζώρας, στα ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ τόμος Α΄ εκδόσεις Αθήνα 1960, κατατάσσει τον Μαρίνο Σιγούρο μεταξύ των Επτανησίων λογοτεχνών που διακρίθηκαν μετά τον Σολωμό και δραστηριοποιήθηκαν εκτός των Επτανήσων. Αναφέρει: «Υπάρχουν, τέλος, και Επτανήσιοι λογοτέχναι, οίτινες διακρίθηκαν μετά τον Σολωμόν, και οίτινες, καίτοι δεν ηυτύχησαν να είναι άμεσοι μαθηταί του, υφίστανται όμως ακόμη την αίγλην και την σπινθηροβολίαν του πνεύματός του. Εξ αυτών μόνον ολίγοι παρέμειναν εις την Επτάνησον, ενώ οι πλείστοι εγκατεστάθησαν, συν τω χρόνω, εις Αθήνας και ούτω, τουλάχιστον εν μέρει, απώλεσαν τον καθαρώς επτανησιακόν χαρακτήραν των, υποστάντες, ως ήτο επόμενον, την επίδρασιν των ρευμάτων και των ανθρώπων των Αθηνών….. Εις την τελευταίαν ταύτην κατηγορίαν ανήκουν οι Γρηγόριος Ξενόπουλος, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Θεόδωρος Βελλιανίτης, Ιωάννης Ζερβός, Μαρίνος Σιγούρος, Ειρήνη Δενδρινού, Γεράσιμος Σπαταλάς, Διονύσιος Ρώμας και άλλοι…» σ.118.

Αντίθετα πάλι, δίσημη είναι η θέση του κριτικού της γενιάς του 1930 Ανδρέα Καραντώνη, στο μελέτημά του Φαναριώτικη και επτανησιακή ποίηση, εκδόσεις Επικαιρότητα 1987, στο κεφάλαιο «Οι τελευταίοι της Επτανησιακής Σχολής (Μαρίνος Σιγούρος, Γεράσιμος Σπαταλάς), στην συνεξέταση του των δύο αυτών «Ακριτών»(ο προσδιορισμός του Καραντώνη) της Επτανησιακής ποιητικής Σχολής, σ.164-167, αναφέρει μεταξύ άλλων: «Μπορεί μήτε ο Ζακύνθιος Μαρίνος Σιγούρος(1885-1961) μήτε ο Κερκυραίος Γεράσιμος Σπαταλάς(1887-1971) να μην είναι ποιητές με την  απόλυτα δημιουργική και ατομική σημασία του όρου. Έχουν μια ιδιότητα ή μα μοίρα, που τους δίνει ένα τίτλο πνευματικής διάκρισης. Είναι οι μόνοι που με το στίχο(δημιουργία και μετάφραση) καθώς και με φιλολογικές και κριτικές τους μελέτες κατόρθωσαν να επεκτείνουν τα χρονικά όρια της καταλυμένης πια «Επτανησιακής Σχολής» ως τα χρόνια σχεδόν και να την καρφώσουν σαν μια επιμηκέστατη σφήνα μέσα σε μια εποχή, όχι μόνο στα πάντα διαφορετική από όλες τις γενεές του σολωμισμού, αλλά και που είχε αφήσει πολύ πίσω της το λογοτεχνικό δημοτικισμό……»

«Αριστοκρατικός, βλοσυρός πάντα, αγέλαστος ο Σιγούρος, αληθινός «σοφός» των σαλονιών του παλαιού καιρού, ξενερισμένος Επτανήσιος του 19^ου αιώνα στη μοντέρνα, ζωντανή και ακαταστάλαχτη Αθήνα του καιρού μας».

«Ισόπεδη, ομαλή, δίχως αισθητικές μεταπτώσεις και κλιμακώσεις εμπνεύσεων και λυρικού τόνου, η ποίηση του Μαρίνου Σιγούρου ενδιατρίβει στους κοινούς λυρικούς τόπους των υποκειμενικών και των κλεισμένων στον εαυτό τους ελασσόνων ποιητών της εποχής του. Εκφράζει με ήθος και ευγένεια ένα μελαγχολικό εσωτερικό κόσμο. Είναι προσηλωμένος στο όνειρο, στις αναμνήσεις του, στη φύση. Καθώς έζησε στην Αθήνα, στην περίοδο του γλωσσικού αγώνα, αθέλητά του προσαρμόστηκε αρκετά στους στιχουργικούς τύπους και στην εκφραστική των ποιητών της «Νέας Αθηναϊκής Σχολής»».

«Αντίθετα, η μεταφραστική εργασία και των δύο είναι εξαιρετική, και οπωσδήποτε πιο πολύτιμη από την προσωπική τους ποίηση. Εκτός από τους «Τάφους» του Ούγου Φώσκολου, ο Σιγούρος μετέφρασε αριστουργηματικά τον έξοχο «Οδυσσέα» του Τέννυσον, που προμηνάει την «Ιθάκη» του Καβάφη. Πρόκειται για μια μετάφραση που μπορεί να ενσωματωθεί στην πρωτότυπη νεοελληνική ποίηση»

«Μετά τον θάνατο των δύο αυτών «Ακριτών» του τέλους της Επτανησιακής ποιητικής Σχολής, κόπηκε και ο στερνός ομφάλιος λώρος που επί τόσο μεγάλο διάστημα ένωνε τη νεοελληνική με την ιταλική λογοτεχνία του περασμένου αιώνα, αδιάκοπα τροφοδοτώντας την με ευρωπαϊκό μεσογειακό αίμα και βοηθώντας την…»

Συμπληρωματικά και πάλι, ο Κωνσταντίνος Θ. Δημαράς στην ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ του, εκδόσεις Γνώση 2000, σ.550, τον αναφέρει ονομαστικά σε αυτούς που κράτησαν τα επτανησιακά τους στοιχεία, συμπληρώνοντας με ένα ακόμα όνομα την μικρή αυτή ομάδα: «Τέλος μνημονεύονται από τους νεότερους που εκράτησαν επτανησιακά στοιχεία, ο Μαρίνος Σιγούρος(1885-1961), ο Γεράσιμος Σπαταλάς(1887-1971) και ο Σπύρος Νικοκάβουρας(1883-1952).

Λίγα λόγια για τον Μαρίνο Σιγούρο, αναφέρει και ο ομότιμος καθηγητής πανεπιστημίου και ιστορικός της λογοτεχνίας Μιχάλης Γ. Μερακλής στο λήμμα του ονόματός του, σ.2010, στο Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας των εκδόσεων Πατάκη 2007. «Ανήκει στους «ελάσσονες» ποιητές και επιγόνους της Επτανησιακής Σχολής αλλά στους σημαντικούς κριτικούς και ιστορικούς της επτανησιακής λογοτεχνίας» Το λήμμα συνοδεύεται με σχετική βιβλιογραφία.

Δεν θα μπορούσαμε να κλείσουμε την ενδεικτική, μικρή και σύντομη αναφορά συγγραφέων στον Μαρίνο Σιγούρο, αν δεν αναφέραμε το Ανθολόγιο του ποιητή και ακαταπόνητου εκδότη του περιοδικού «ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΑ ΦΥΛΛΑ» εξαίρετου Ζακύνθιου Διονύση Σέρρα και το βιβλίο του, «Η Ζάκυνθος στην ελληνική και ξένη ποίηση», εκδόσεις «Οι φίλοι του Περίπλου» 1994. Ανθολόγηση-Εισαγωγή Διονύσης Σέρρας. Ο Διονύσης Σέρρας, διακόνησε την παράδοση και τον πολιτισμό, τα γράμματα της γενέθλιας νήσους του με μεράκι, αφιλοκερδώς, αγάπη, προσωπικό μόχθο και ευσυνειδησία. Ένας πνευματικός δημιουργός, που έρχεται από τα νεώτερα ρεύματα της ελληνικής γραμματείας, και που χωρίς την δική του συμβολή και προσπάθεια, ίσως πολλά πράγματα της παράδοσης του τόπου του, να είχανε χαθεί ή λησμονηθεί. Στην ενδιαφέρουσα ποιητική και προσεγμένη Ανθολογία που συνέταξε ο ποιητής Διονύσης Σέρρας, για ποιήματα ελλήνων και ξένων δημιουργών αφιερωμένα στην «υλήεσσα» Ζάκυνθο του παππού μας Ομήρου, το «Μαγικό νησί» του Ζακυνθινού Μαρίνου Σιγούρου, δημοσιεύονται ποιήματα και μεταφράσεις του «στερνού εκπροσώπου της Επτανησιακής Σχολής» όπως αναφέρει: σ.126 το ποίημα του αμερικανού ποιητή «Στη Ζάκυνθο», του Edgar Allan Poe,(1809-1849), σ.138 το ποίημα του Μαρίνου Σιγούρου «Αποχαιρετισμός στη Ζάκυνθο» σε μετάφραση του ποιητή Γιάννη Βαρβέρη, σ.146 το ποίημα «Στη Ζάκυνθο» που είναι αφιερωμένο στο Σιγούρο του ποιητή Σωτήρη Σκίπη(1881-1951), και σ.165 την μετάφραση-απόσπασμα του ποιήματος του Ugo Foscolo(1778-1827), «Ύμνος στο καράβι των Μουσών» από τον Μαρίνο Σιγούρο, που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό «Ιόνιος Ανθολογία» το 1927.

     Με την ενδεικτική αυτή αναφορά σε κρίσεις και θέσεις για τον ποιητή, μεταφραστή και κριτικό Μαρίνο Σιγούρο, δεν θέλησα να συντάξω έναν κατάλογο μελετών για τον ίδιο και το έργο του. Εξάλλου, υπάρχουν τα βιβλιογραφικά συμπληρώματα σε αρκετά λήμματα για τον συγγραφέα ή την Επτανησιακή ποιητική Σχολή. Ούτε θέλησα να συμπέσω με αναφορές άλλων μελετητών. Ήθελα απλά να δώσω μια μάλλον «σύγχρονη» θετική και αρνητική ματιά για το έργο του καθώς το αποδελτίωσα μέσα από τις «ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ». Το σίγουρο πάντως είναι, πέρα από τον βαθμό συγκίνησης που μας παράσχει αυτή καθεαυτή η ποιητική του δημιουργία, ή δεν μας συγκινεί, οι κριτικές του μελέτες και αναστηλώσεις είχαν την σημασία τους στην εποχή τους, ασφαλώς και με τις ανάλογες αρνητικές θέσεις των ομοτέχνων του. Οι μεταφράσεις του πάντως είναι εξαιρετικές όπως τονίζουν οι σχολιαστές του, και φαίνεται από την ανάγνωσή των.

     Πολύπλευρη πνευματική προσωπικότητα ο τελευταίος αχθοφόρος της Επτανησιακής ποιητικής Σχολής, μια μικρή ποιητική πόα μπροστά στο μεγάλο ανθισμένο και πολύκαρπο δέντρο που είναι ο Διονύσιος Σολωμός, αλλά και το παράξενο γλωσσικά ποιητικό έργο του Ανδρέα Κάλβου. Μεγάλη η ποιητική παράδοση των Επτανήσων μέχρι των ημερών μας. Καρποφόρησαν δεκάδες ποιητικά δέντρα-αντρικά και γυναικεία-μέσα σε αυτό το μεγάλο και πολύμορφο αειθαλές δάσος δεν θα μπορούσε να λησμονηθεί και η παρουσία και η συνεισφορά του Μαρίνου Σιγούρου. Σίγουρα, κάποιο νέο σύγχρονό μας ποιητικό αηδόνι θα κουρνιάζει στα μικρά του κλαδιά. Ο ποιητικός ήχος του, θα προέρχεται από ένα περιβάλλον που, επάξια έμεινε στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων.  

 

          

ΔΕΝ ΜΟΙΑΖ’ Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

Δεν μοιάζ’ η ζωή στην αλήθεια του Ονείρου….

Των άστρων η λάμψη την πλάση στενεύει

κ’ η σκλάβα ψυχή μου στα βάθη του απείρου

τη χάρη μιάς άλλης αγάπης γυρεύει.

--

Των άστρων η λάμψη την λάμψη στενεύει,

κρυφά το φεγγάρι στη γη χαμηλώνει

κι’ αγάπη χαρίζει κι’ αγάπη γυρεύει

από την ψυχή που η χαρά την πληγώνει.

--

Κρυφά το φεγγάρι στη γη χαμηλώνει

και στον ουρανό πάει κρυφά ο στοχασμός μου…

Ψυχή, που χαρά μυστική σε πληγώνει,

γιατί τα καλά δεν σου φτάνουν του κόσμου;

--

Γιατί μαγεμένος ζητά ο στοχασμός μου

να σπάσει της Μοίρας μου την αλυσίδα;

να νοιώσει μιάν άφθαστη χάρη άλλου κόσμου

πλιό πάνω απ’ τη λήθη κι’ από την ελπίδα;

--

 Της Μοίρας ποιος έσπασε την αλυσίδα;

κι’ από τις λαχτάρες του ποιος ελυτρώθη;

και πάνω απ’ τη λήθη κι’ από την ελπίδα

ποιός είδε ποτέ ν’ αληθέψουν οι πόθοι;

     (Ζάκυνθος Αύγουστος 1927)

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΙΕΡΟΦΑΝΤΗ

Ανεβαίνω-κατεβαίνω

τη θεία σκάλα της ζωής,

εγεννήθηκα-πεθαίνω…

πάω σαν φύσημα πνοής.

--

Δεν αρχίζει-δεν τελειώνει

τέτοιος δρόμος μυστικός,

ένας ίσκιος που σιμώνει

φαίνεται πλιό μακρινός.

--

Μύριες σπίθες έχει γίνει

κ’ η χρυσόφλογη φωτιά

και στ’ αστέρια λάμψη δίνει,

πόθους δίνει στην καρδιά.

--

Κοσμογυριστής διαβαίνω

σε ταξίδι μαγικό,

ούτε ξέρω που πηγαίνω,

ούτε πότε θα σταθώ.

--

Η ζωή πάντα είναι πόνος

που γυρεύει τη χαρά,

πρίν τη συνεπάρει ο χρόνος

ο άμετρος καθώς περνά.

--

Το σκοτάδι περιμένει

πότε θα φανεί το φως,

στη σιγή ζεί και πεθαίνει

πόθος άκραχτος κρυφός.

--

Χάρη, δύναμη κι’ αλήθεια,

τρείς ψυχές σ’ ένα κορμί…

Μές στης μάνας Γής τα στήθια

Παίρνουν όλα νέα μορφή.

--

Τι είν’ εκείνος που θα ζήσει

κι’ ο άλλος πού έζησε κ’ εγώ

πού μές στην αιώνια φύση

τώρα πνέω και λέω πως ζώ;

--

Ό,τι υπάρχει θα περάσει:

κόσμος-άνθρωπος-θεός…

κ’ έτσι νάναι τάχει πλάσει

ο ίδιος άπλαστος ρυθμός.

--

Από κάτου προς τα επάνω,

ούτε σήμερα, ούτε χτές,

στο αύριο πάω κ’ εκεί προφτάνω

τις αγέννητες ψυχές.

--

     Ανεβαίνω-κατεβαίνω

τη θεία σκάλα της ζωής,

εγεννήθηκα-πεθαίνω…

πάω σαν φύσημα πνοής…

(1917)

ΤΟ ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ

Της Μοίρας μας ο άγραφος νόμος

χαρές και πόνους έχει ορίσει

κι’ άγνωστος πάντα θάναι ο δρόμος

από τη χαραυγή ως τη δύση.

--

Διάλεξ’ ένα όνειρο μεγάλο

ή ένα μικρό σκοπό και κρίνε

πώς κι’ αν κερδίσεις τόνα ή τάλλο,

δικό σου τίποτα δεν είναι.

--

Έτσι τάλλοιώτικα και τα ίδια-

μίση κι’ αγάπες σαν να μοιάζουν,

όλα είναι πλανερά παιγνίδια

που τις ψυχές αναταράζουν.

--

Ό,τι δεν βρήκε, ό,τι έχει χάσει

κανείς άς μην το συλλογιέται…

σαν όνειρο φαίνεται η πλάση

κι’ απ’ τόνειρο η ζωή κρατιέται.

(1949)

ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ

Την ώρα που όνειρα κρυφά στην πλάση βασιλεύουν

το δέντρο τά ψηλά κλαδιά σαλεύει και ρωτάει

τον άνεμο για τα χρυσά τάστρα πού ταξιδεύουν

κ’ η μαγεμένη λάμψη τους μακριά φεγγοβολάει…

--

Κ’ η μάνα Γή, βαθύγνωμη, τους ξένους πόθους νοιώθει

Και λέει στο δέντρο:-«Μονάχα σ’ εμέ ζείς και ριζώνεις

κι’ άς λαχταρούν τους ουρανούς οι αστόχαστοί σου πόθοι,

ελευτεριά μάταια ζητείς και τα κλαδιά σου απλώνεις!»-

(1924)    

ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΛΙΘΑΡΙ

Παλιάς θλίψης αχνάρι

σε μιάν έρημη καρδιά

νέας χαράς έχει πάρει

την κρυφήν ομορφιά.

--

Έτσι και σε λιθάρι

συντριμμένο, φορεί

η ανοιξιάτικη χάρη

πλούσιαν ανθοστολή.

(1920)

ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ

Έχουν όλα πληρωθεί

τα παλιά μου λάθη….

κ’ η ζωή μου πρίν χαθεί

δεν ηξέρω αν μένει πλιά

άλλο τίποτα να μάθει.

Κάθε ελπίδα μου γλυκειά

μέσα στου Καιρού τα βάθη

έχει σβύσει και θαρρώ

πώς μές στ’ όνειρο θωρώ

τόσα πού έχω πάθει.

--

Πάει και πόνος και χαρά,

καθετί ησυχάζει,

όλα, σαν νάχουν φτερά,

μόλις έρθουνε πετούν…

Η ψυχή πλιά δεν γιορτάζει

και τα χείλη δεν γελούν.-

Ο Καιρός αφού μού αρπάζει

της ζωής το θησαυρό

τι έχασα και τι θα βρώ

τώρα δεν με γνοιάζει.

(1935)

ΣΑΤΥΡΟΣ ΚΑΙ ΓΑΝΥΜΗΔΗΣ

     Περαστικός σε αρχοντικό περιβόλι είδα πάνω σε μια βρύση αρχαιότροπο ανάγλυφο νεώτερου καλλιτέχνη που έδειχνε το ερωτικό σύμπλεγμα Σάτυρου και Γανυμήδη. Ήταν ηλιοβασίλεμα κ’ ένας φθινοπωρινός άνεμος εσώριαζε τριγύρω μαδημένα των δέντρων τα χρυσοκίτρινα ξερόφυλλα. Η πλανερή ομορφιά της φύσης, η μαγευτική ώρα και η μυθολογική παράσταση, βοηθούσαν την στοχαστική μου διάθεση, και, σαν να καταργούσαν τους αιώνες, έδιναν ζωή στο πλάσμα της φαντασίας, και μ’ έκαμαν, λησμονόντας πως βρισκόμουν σε ξένο τόπο, να ονειρευτώ με ανοιχτά μάτια την σκηνήν εκείνη, σαν να την αντίκρυζα σε κάποιο δάσος Αρκαδικό.

Στο έρημο περιβόλι, μαγεμένο

κι’ αργότρεμο, το στερνό φως σταλάζει,

φυσάει το αγέρι μοσκοβολισμένο

και τα ξερά δεντρόφυλλα τινάζει…

--

Σε άψυχη πέτρα τεχνοσκαλισμένο

το ερωτόθυμο ταίρι αναγαλλιάζει…

Σάτυρος τραγοπόδης αγκαλιάζει

τον Γανυμήδη πλάγι του γυρμένο…

--

Διπλός πόθος τους έχει συνεπάρει

κ’ η Ασκήμια με κρυφή λαχτάρα σμίγει

την Ομορφιά που δεν είχε γνωρίσει.

--

Της ηδονής τον βόγγο σαν να πνίγει

και σαν να λέει του αρχαίου μύθου τη χάρη

κελαϊδεί με γλυκό σκοπό μια βρύση…

(Παρίσι 1925)

ΤΟ ΣΟΝΕΤΤΟ

Του Στοχασμού η χρυσόπετρα δεμένη

σε δαχτυλίδι τεχνοσκαλισμένο,

με υπομονή κι’ αγάπη δουλεμένο

χύνει λάμψη κρυφή και μαγεμένη

--

Κι’ ο Ρυθμός δυνατός κι’ αλαφρός βγαίνει,

σαν πουλί σε μικρό κλουβί κλεισμένο

που ψηλά φτερουγίζει λυτρωμένο

με ασύγκριτη χάρη ψυχοπλασμένη.

--

Έτσι ο πόθος μου κ’ έτσι τ’ όνειρό μου

σαν άγρια θύελλα κι’ αν ξεσπούν στα στήθια

μα γέρνουν πάντα σκλάβοι κάποιου νόμου

--

που θέλει μετρημένη την αλήθεια

καθώς σε στενό κύκλο το αστρογυάλι

μας δείχνει τ’ ουρανού τ’ άπειρα κάλλη.

ΑΠΟΦΑΣΗ

Τους ανθούς των ονείρων θα ζητήσω

μες  στους κήπους που η φαντασία διαβαίνει,

το θεϊκό σου κεφάλι να στολίσω,

ω Μούσα, της ψυχής μου αγαπημένη.

--

Το δρόμο της ζωής πάλι θ’ αρχίσω

κι’ όπου παρθενικό κρίνο βλασταίνει

ή ρόδο ντροπαλό θάν το θερίσω

με τον καημό της νιότης που πεθαίνει.

--

Και θα σου πλέξω ερωτικό στεφάνι,

με πίστη και μ’ ελπίδα, λησμονόντας

πώς δεν αργεί ο καιρός να το μαράνει.

--

Μόνος θα τρέξω, πάντα εσέ ποθόντας,

Και στο πλιό μακρισμένο μονοπάτι

κι’ ας ξέρω πως θα φεύγεις σαν απάτη!

Η ΜΑΝΑ

     1

Με τη μνήμη συχνά σε βλέπω, μάνα,

κοντά στο παραθύρι καθισμένη,

την ώρα που το φως του Ήλιου πεθαίνει

κι’ αντιλαλεί του Εσπερινού η καμπάνα.

--

Μακριά θωρείς με μάτια ονειροπλάνα

Εκεί πούναι οι νεκροί ξενητεμένοι,

και μάταια δέεσαι με καρδιά θλιμμένη

στη Μοίρα, τη σκληρόκαρδη σουλτάνα.

--

Και γέρνεις κουρασμένη το κεφάλι

και σιωπηλή σφίγγεις πικρά τα χείλη

στο μέτωπο σηκώνοντας αγάλι

--

το κρινόλευκο χέρι γι’ αντιστύλι…

ενώ το ηλιοβασίλεμα σου βάνει

στην ξανθή κόμη φωτεινό στεφάνι.   

      

     Οι ΕΚΛΕΚΤΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ(1901-1952), η συγγραφική και μεταφραστική συγκομιδή του Ζακυνθινού φιλόλογου, ποιητή και μεταφραστή Μαρίνου Σιγούρου, εκδόθηκαν στην Αθήνα στο τυπογραφείο της Ευαγγελίας Χριστοδούλου, οδός Ακαδημίας 8 το 1952. Ο τόμος περιέχει Διηγήματα, Ποιήματα και Μεταφράσεις του γεννημένου στη Ζάκυνθο 1885-Αθήνα 1961 ποιητή. Ο σύνθετος αυτός τόμος έχει 240 σελίδες, οι διαστάσεις του είναι 15Χ21, στο οπισθόφυλλο αναγράφεται ως τιμή 10.000 και είναι σβησμένη, στα παλαιοπωλεία που συναντάται ο τόμος, κόστιζε 800 παλαιές δραχμές. Στην δεύτερη εσωτερική σελίδα υπάρχει σκίτσο του ποιητή από ΑΝΑΤΟΛΗ ΛΑΖΑΡΙΔΗ. Στο γενικό τίτλο Περιεχομένων της σελίδας 239, αναγράφονται τα εξής:

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΜΑΡΙΝΟΣ ΣΙΓΟΥΡΟΣ (σχεδιαγράφημα  υπό Ανατολή Λαζαρίδη) σελ.2

ΜΑΡΙΝΟΣ ΣΙΓΟΥΡΟΣ (κριτική μελέτη υπό Ε. Π. Φωτιάδη) σελ.5

ΠΕΖΑ ΔΙΑΦΟΡΑ σελ.17

ΠΟΙΗΜΑΤΑ σελ.137

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ σελ.221

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΝ

[υπό Μιλτιάδη Μαλακάση, Ρήγα Γκόλφη, Στεφάνου Μαρτζώκη, Λεωνίδα Ζώη, Γρηγορίου Ξενόπουλου, Σωτήρη Σκίπη, Ειρήνης Δεντρινού, Κώστα Καιροφύλα, Τέλλου Άγρα, Ιωάννη Μ. Παναγιωτόπουλου, Στράτη Μυριβήλη, Γιώργου Βαλέτα, Παναγή Λεκατσά, Σπύρου Μινώτου, Δ. Κ. Μάργαρη, Φαίδωνος Κ. Μπουμπουλίδη] σελ.227

      Ας δούμε αναλυτικά, τι περιέχει ο τόμος με τα έργα του τελευταίου και άξιου συνεχιστή της Επτανησιακής παράδοσης Μαρίνου Σιγούρου, που, όπως όλοι οι μελετητές της Επτανησιακής Σχολής ομογνωμονούν στο πρόσωπό του, είναι και ο ύστατος υπερασπιστής της.

-Πολύ σημαντική και κατατοπιστική είναι η κριτική μελέτη του Ε. Π. Φωτιάδη, για τον ποιητή και το έργο του, σ.5-16

ΠΕΖΑ

-ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ  ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΤΗΣ ΜΗΛΟΥ, σ. 17-24

προηγείται ρήση του άγγλου νεαρού ρομαντικού ποιητή John Keats, “A thing of beauty is a joy for ever”, σ.17-24

-Η ΠΟΛΗ ΣΚΛΑΒΑ…, σ.24-37

-«ΗΤΑΝ Η ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ…», σ.37-40

-ΗΡΩΙΚΗ ΣΥΜΠΟΝΕΣΗ(ΔΟΛΙΑΝΑ, ΜΑΗΣ 1821), σ.41-47

-ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΣΤΟ ΔΙΣΤΟΜΟ, σ.47-54

-Η ΝΕΡΑΪΔΟΦΙΛΙΜΕΝΗ, σ.55-58

-Τ’ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, σ.58-76

-Η ΣΕΙΡΗΝΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΡΑΓΟΥΔΟΥΣΕ…, σ.76-97

-ΤΟ ΣΙΔΕΡΟΧΟΡΤΟ, σ.97-118

-Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΝΕΡΑΪΔΟΒΑΣΙΛΙΑ, σ.118-122

-Η ΟΡΝΙΘΑ Κ’ Η ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ, σ.122-124

-Ο ΚΡΙΝΟΣ, σ.125-128

-Η ΣΙΔΕΡΕΝΙΑ ΦΛΟΓΕΡΑ, σ.128-130

-ΤΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ, σ.130-130

-ΟΥΓΟΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ, σ.132-135

-ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΤΑΓΚΟΡ *, σ.135-136

     Στα χρόνια τα τωρινά που ζείς Εσύ Ποιητή για  να ψάλλεις τον ελεύθερο ρυθμό της ζωής και τον γαλήνιο σκοπό του θανάτου και που ζούμε κ’ εμείς για να χαιρόμαστε τη σοφήν ομορφιά του τραγουδιού σου, στα σημερινά χρόνια ο αχόρταγος άνθρωπος που σκάφτει τα τρίσβαθα σπλάχνα της μάνας Γής, αναζητώντας να βρεί τους θησαυρούς του περασμένου καιρού, εξέθαψεν ανέλπιστα ένα Θεό.

     Εκεί κάτου, στα βάθη της Ινδίας, στη χώρα του Πεσαβάρ εκεί που, μια φορά κ’ ένα καιρόν, ήταν το φημισμένο βασίλειο της Γκαντάρα, στα σύνορα της αφάνταστης Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, εκεί η αξίνα του αρχαιολόγου, οδηγημένη από ουρανόσταλτο πνεύμα, ξανάφερε στο αιώνιο φως του Ήλιου, ένα μαρμάρινον άγαλμα του Βούδα.

     Είναι ο ίδιος παντοδύναμος Θεός, όμως φαίνεται σαν να τον άγγιξεν η πνοή της Ελληνικής Τέχνης γιατί είναι ένας Βούδας Χλαμιδοφόρος και πεντάμορφος που μοιάζει του Απόλλωνα και του Χριστού.

     Στη μαγευτική μορφή του Τρίψυχου αυτού Θεού αντιλάμπει, για όσα μάτια ξέρουν να ιδούν, η ομορφιά της Ελληνικής Τέχνης, η αταραξία της ινδικής σοφίας και η εγκαρτέρηση της χριστιανικής ψυχής.

     Και ο Θεός αυτός του καλού παλιού καιρού, στα σημερινά ταπεινά χρόνια, δεν μπορεί να είναι κανένας άλλος παρά ο Ποιητής, ο Κηπουρός που καλλιεργεί στις ψυχές τα ουράνια άνθη.

     Ο ποιητής όπως πάντα, έτσι και σήμερα, μοιάζει σαν Θεός και σαν άνθρωπος αφού είναι βασιλιάς του Ονείρου και δούλος της Μοίρας.

     Ο ποιητής σήμερα είναι σαν ένας ξεπεσμένος μικρός Θεός που συλλογίζεται και πονεί, που συλλογίζεται και αγαπάει, που συλλογίζεται και σωπαίνει γιατί νοιώθει πως είναι μυριοδύναμος και μάταιος, γιατί τον βαραίνει η ανώφελη δόξα του, γιατί γνωρίζει το φανερό μυστικό του Αιώνιου Γυρισμού.

     Και τώρα, Ποιητή, που έρχεσαι καλοπρόσδεχτος να μας φέρεις το ευγενικό μήνυμα των ηρωικών στοχασμών, μου αρέσει να σε χαιρετήσω στη γλώσσα που έψαλλε, σε μυθικά χρόνια ο Μουσηγέτης Απόλλωνας. Και ο χαιρετισμός μου είναι σαν σβυσμένος αντίλαλος από την πατρίδα της Αττικής Σκέψης,-από την ελληνικήν πατρίδα μου που θα μπορούσε να είναι και δική σου Πατρίδα.

(Αλεξάνδρεια Νοέμβρης 1926)

*Όταν, στα 1926, ο Ταγκόρ επισκέφτηκε την Αλεξάντρεια, ύστερ’ από την Αθήνα, η τιμητική επιτροπή για την δεξίωσή του, που ήμουν κ’ εγώ μέλος της, μου ανέθεσε να χαιρετήσω τον ερχομό του. Τα λίγα και πρόχειρα τούτα λόγια του εδόθησαν σε αγγλική μετάφραση που έκαμε ο ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης.

Σημείωση: η πρώτη χρονολογικά(1926) παρατήρηση του ποιητή Μαρίνου Σιγούρου για το χλαμιδοφόρο μαρμάρινο άγαλμα του Βούδα, και ο συσχετισμός του με την Ελληνική Τέχνη και την επιρροή της στην Τέχνη της Ανατολής-στην συγκεκριμένη περίπτωση την αγαλματική-φέρνει στην μνήμη το εξαιρετικό βιβλίο-μελέτη του συγγραφέα Νίκου Δήμου, «Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΒΟΥΔΔΑΣ», εκδόσεις Νεφέλη 1984. («Το πρώτο πρόσωπό του το οφείλει ο Βούδδας στην ελληνική τέχνη. Αλλά και η ελληνιστική φιλοσοφία οφείλει στον Βούδδα-και γενικότερα στην ινδική σκέψη-το στόχο της»)Από τον Πρόλογο του Νίκου Δήμου. Και, ενδιαφέρον παρουσιάζει η πληροφορία που μας δίνει ο Ζακύνθιος ποιητής ότι, την μετάφραση στην αγγλική γλώσσα έκανε ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης. Για όσους θυμούνται ακόμα τον Ινδό ποιητή, καταγράφω τον τίτλο ΡΑΜΠΙΝΤΡΑΝΑΘ ΤΑΓΚΟΡ «ΜΟΧΟΥΑ» με μια βιογραφία του ποιητή από τον Ορομπιντό Μποσού, απόδοση Αντώνης Μαρτάλης, εκδόσεις Βιβλιοφιλία 1989.

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

-ΩΔΗ ΣΤΑ ΕΦΤΑ ΝΗΣΙΑ, σ.137-

(Αφιερώνεται στη μνήμη του Σολωμού και του Καποδίστρια)

-ΤΟ ΜΑΓΙΚΟ ΝΗΣΙ, σ.138-

(Zante, fior di Levante)

-ΔΕΝ ΜΟΙΑΖ’ Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ, σ.140-

-ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ ΜΟΥ, σ.141

-ΚΥΜΑ-ΖΩΗ, σ.141

-ΤΟ ΝΕΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ, σ.142-

(Τούτο γάρ αθάνατον φωνάεν έρπει/εί τις εύ είπη τι.) από τον Πίνδαρο

-ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ, σ.144-

(Πλείν ανάγκη, ζην ουκ ανάγκη) από τον Πλούταρχο

(Ein Flugelschlag!/und hinter uns Aconen !) GOETHE

-ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΛΙΘΑΡΙ, σ.146

-ΟΙ ΓΥΡΟΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, σ.147-

(Historia vero testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, magistra vitae, nuntia vetustatis) από τον Κικέρωνα

-Η ΨΥΧΗ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ, σ.150-

-ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ, σ.151-

-ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΦΩΝΕΣ, σ.152-

-ΟΙ ΚΑΤΑΦΡΟΝΕΜΕΝΟΙ, σ.153-

-ΜΙΛΕΙ ΕΝΑΣ ΖΗΤΙΑΝΟΣ, σ.154-

-ΑΓΡΙΟΛΟΥΛΟΥΔΑ, σ.155

(O fiorellin di siepe all’ ombra nato…) L. STECCHETTI

-ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ…, σ.155-

-ΣΜΥΡΝΙΩΤΙΚΟΣ ΑΜΑΝΕΣ, σ.156-

-ΝΕΚΡΟΜΗΝΥΜΑΤΑ, σ.157-

-ΚΥΚΛΟΙ ΜΥΣΤΙΚΟΙ, σ.158

-ΑΥΓΗ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ, σ.159

-ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΣΕ ΚΡΥΦΟΝ ΗΧΟ, σ.159

-ΦΩΣ ΣΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ, σ.159

-ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ, σ.160

-ΣΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ, σ.160

-ΑΝΩΦΕΛΗ ΦΡΟΝΗΣΗ, σ.161

-Η ΠΛΗΓΩΜΕΝΗ ΚΑΡΔΙΑ, σ.161

-ΧΑΡΑ ΚΑΙ ΠΟΝΟΣ, σ.162

-ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ, σ.162

-ΣΩΣΤΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ, σ.162

-ΤΟ ΕΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ, σ.163

-ΑΡΑΞΟΒΟΛΙ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ, σ.163

-ΚΡΥΦΟΜΙΛΗΜΑΤΑ, σ.164

-ΧΩΡΙΣΜΟΣ, σ.165

-ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ, σ.166

-ΤΩΡΑ ΠΛΙΑ, σ.166

-ΑΡΓΟΠΟΡΗΜΕΝΟΣ ΕΡΩΤΑΣ, σ.167

-Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ, σ.167

-ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ, σ.168

-ΣΤΕΡΝΑ ΛΟΓΙΑ, σ.168

-ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ, σ.169

-Η ΑΝΩΦΕΛΗ ΘΥΜΗΣΗ, σ.170-

-Ο ΗΛΙΟΣ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ, σ.171

-ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ, σ.172

-ΑΛΛΑΓΗ, σ.172

-ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ, σ.172-

-ΑΛΗΘΕΙΑ, σ.173

-ΛΗΘΗ, σ.174

-ΛΥΤΡΩΜΟΣ, σ.174-

-ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ, σ.175

-ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ, σ.176

-Ο ΑΛΑΦΡΟΪΣΚΙΩΤΟΣ, σ.177-

(-Αλαφροϊσκιωτε καλέ, για πές μου απόψε τι είδες;

-Νύχτα γεμάτη θάματα, νύχτα σπαρμένη μάγια…) Διονύσιος Σολωμός

-ΒΡΑΔΙΝΟΙ ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ, σ.178

-ΠΑΡΘΕΝΙΚΟΣ ΠΟΘΟΣ, σ.179

-ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΡΙΚΕΡΙ, σ.179

-ΑΠ’ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΩΣ ΤΗΝ ΑΚΡΗ, σ.179

-Τ’ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, σ.180

-ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, σ.180

-ΕΡΩΤΙΚΟΝ ΟΝΕΙΡΟ, σ.180

-ΑΝΑΓΛΥΦΑ, σ.181-183

ΣΕ ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΤΟΥ ΛΟΥΒΡΟΥ

ΤΟ ΠΛΑΤΑΝΙ

ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ

ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΟ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ

Ο ΠΝΙΓΜΕΝΟΣ ΝΑΥΤΗΣ

Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΤΟ ΑΦΘΑΣΤΟ ΙΔΑΝΙΚΟ

ΟΝΕΙΡΟ

ΑΒΕΒΑΙΗ ΩΡΑ

Η ΟΡΓΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ

ΑΠΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

ΓΑΛΗΝΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

-Η ΜΑΝΑ, Ι,ΙΙ, σ.184-

-Η ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΧΑΡΑΣ, σ.185

-ΟΝΕΙΡΟ, σ.186

-Η ΧΑΜΕΝΗ ΧΑΡΑ, σ.186

-Η ΑΠΟΦΑΣΗ, σ.187

-ΓΥΡΙΣΜΟΣ, σ.187

-ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟ ΜΝΗΜΑ, σ.188

(Beata l’ alma ove non corre tempo.) MICHELANGELO

-ΣΑΤΥΡΟΣ ΚΑΙ ΓΑΝΥΜΗΔΗΣ, σ.189

-Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ,σ.190

-ΤΑ ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ, σ.190

(Ελλάδι γάρ σπεύδοντες ελευθερίην περιθήναι/κείμεθ’ αγηράντω χρώμενοι ευλογίη.) ΣΙΜΩΝΙΔΗΣ

-Ο ΙΣΚΙΟΣ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ, σ.191-

(Στον καιρό του φριχτού χαλασμού, ο Ίσκιος του Ομήρου πέρασε μια νύχτα πάνω από τα ρημάδια της Σμύρνης)

-Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΧΑΛΑΣΜΟΣ, σ.194-

(Η Διχόνοια κατατρέχει την Ελλάδα…) Διονύσιος Σολωμός

-Η ΚΑΛΗ ΠΡΑΞΗ, σ.195

-Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΞΩΜΑΧΟΥ, σ.196

-ΠΑΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ, σ.197-

-ΤΟ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ, σ.199-

-ΤΡΕΙΣ ΓΕΡΟΙ, σ.201-

-ΤΡΕΙΣ ΓΡΙΕΣ, σ.202

-Ο ΓΕΡΟ-ΚΟΣΜΑΣ ΚΙ Ο ΧΑΡΟΣ, σ.203-

-Ο ΦΟΥΡΚΙΣΜΕΝΟΣ ΣΙΛΗΝΟΣ, σ.204

-ΘΑΝΑΤΟΣ ΜΙΚΡΗΣ ΕΤΑΙΡΑΣ, σ.205-

(… σύ δ’ ώ φιλεράστρια κοίτη ήδη της Παφίης ίσθι τά λειπόμενα) ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ

-ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ, σ.207

-ΤΟΥ ΛΙΝΑΡΙΟΥ ΤΑ ΠΑΘΗ, σ.208

-ΠΑΝΤΑ Ο ΛΥΚΟΣ Κ’ Η ΑΛΟΥΠΟΥ…, σ.209

-ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ, σ.210

-Ο ΜΑΓΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ, σ.211

-ΜΟΥΡΟΥΖΗΣ ΚΑΙ ΧΑΝΤΖΕΡΗΣ, σ.213

-ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΜΑΝΤΗΛΙ, σ.214-217

-Η ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ, σ.217

-Η ΣΦΙΓΓΑ, σ.218

-Ο ΤΑΜΕΡΛΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΡΜΗΓΚΙ, σ.219-

-Ο ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ, σ.221-

(μίμηση)

ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ

-RUDYARD KIPLING

ΑΝ

-ΒΙΩΝ

Ο ΕΡΩΤΑΣ Κ’ ΟΙ ΜΟΥΣΕΣ

-UGO FOSCOLO

ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ

-EDGAR POE

ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ

-GIOSUE CARDUCCI

ΠΑΝΘΕΪΣΜΟΣ

-FELIX ARVERS

ΣΟΝΕΤΤΟ

-JEAN MOREAS

Η ΖΩΗ

-THOMAS HARDY

ΚΕΛΑΪΔΙΣΜΟΣ

-GIOVANNI PASCOLI

Ο ΓΥΡΙΣΜΟΣ

-GABRIELE D’ ANNUNZIO

ΣΟΝΕΤΤΟ

-SATY

«ΚΙΣΜΕΤ»

-V. ZUKOVSKY

Η ΦΙΛΙΑ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΝ

-ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΜΑΛΑΚΑΣΗΣ

-ΡΗΓΑΣ ΓΚΟΛΦΗΣ

-ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΑΡΤΖΩΚΗΣ

-ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΖΩΗΣ

-ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ

-ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΚΙΠΗΣ

-ΕΙΡΗΝΗ ΔΕΝΤΡΙΝΟΥ

-ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΙΡΟΦΥΛΑΣ

-ΤΕΛΟΣ ΑΓΡΑΣ

-Ι. Μ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

-ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΥΡΙΒΗΛΗΣ

-ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΑΛΕΤΑΣ

-ΠΑΝΑΓΗΣ ΛΕΚΑΤΣΑΣ

-ΣΠΥΡΟΣ ΜΙΝΩΤΟΣ

-ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Κ. ΜΑΡΓΑΡΗΣ

-ΦΑΙΔΩΝ Κ. ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΔΗΣ

     Ποιητής, φιλόλογος, κριτικός, μεταφραστής ποιητικών αριστουργημάτων της αρχαίας και της Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, πρωτότυπος μυθογράφος, λόγιος ευρυμαθείας όχι της τυχούσης και αρίστης ποιότητας, ενθυμιζούσης καλάς περιπτώσεις «πολύϊστόρων» της Αλεξανδρείας και των νεώτερων χρόνων. «Ο σοφός Επτανησιολόγος» κατά τον Άριστον Καμπάνην, «ο σοφός νεοελληνιστής» κατά τον Νίκο Βέη, ο «άψογος και ανεπίληπτος αριστοκράτης» κατά τον Γρηγόριον Ξενόπουλον, η «φλωροζυγαριά» κατά τον Μιλτιάδην Μαλακάσην.

Τρία, νομίζω, είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του έργου του Μαρίνου Σιγούρου, τα οποία ημπορούν να θεωρηθούν και σημείο στηρίξεως προς ερμηνείαν αυτού: Είναι ο τελευταίος άξιος συνεχιστής της Επτανησιακής παραδόσεως-αυτός, ύστατος, θα την κηδεμονεύση φιλολογικώς, αυτός ύστατος θα την υπερασπίση, αυτός θα την κηδεύση. Αυτό είναι το πρώτον. Δεύτερον, η ιδιοσυγκρασία του, ιδιοσυγκρασία πολυμερής, εκλεκτική και ανήσυχος, καλλιεργημένη από βαθειάν παιδείαν Ελληνολατινικήν και Ευρωπαϊκήν, ιδία Ιταλικήν, διεμόρφωσεν αυτόν εις προσόμοιον του Αλεξανδρινού λογίου, από τον οποίον «τίποτε δεν ήτο ξένον». Τρίτον, συγγενεύον και προς την Επτανησιακήν και προς την Ελληνικήν ιδιοσυστασίαν της ψυχής του, η ερασιτεχνία του, και μεταχειρίζομαι την λέξιν εις την πρώτην, την παρθενικήν σημασίαν της, την αριστοκρατικήν και ανιδιοτελή ενασχόλησιν εις τα γράμματα με βακχείαν και σοβαρότητα και μακράν παντός επαγγελματισμού, κατά τρόπον αληθινά Σωκρατικόν…

     Από την αρχή της κριτικής μελέτης του Ε. Π. Φωτιάδη.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, 22/7/2017. Με την γη στη νήσο του Ιπποκράτη να τρέμει και να αφήνει πίσω της θανάτους και υλικές καταστροφές.

ΥΓ. Θα ήθελα να θέσω μερικά ερωτήματα, χωρίς να είμαι ούτε ειδικός, ούτε γιατρός, ούτε να κάνω τον δικηγόρο. Θεωρώ όμως, ότι το ποιητικό γεγονός δεν είναι ανεξάρτητο από τα τεκταινόμενα μέσα στην Κοινωνία. Οι ποιητές και οι ποιήτριες δεν είναι «λαπάδες» όπως είχε πει παλαιότερα δήμαρχος της συμπρωτεύουσας. Ούτε μόνο περιφέρονται στα διάφορα πάνελ για να διαφημίσουν την ποιητική τους συλλογή. Αλήθεια άραγε, δεν έχει κανένας κρατικός υπεύθυνος ευθύνη που σφαγιάσθηκαν τόσο άγρια δύο ανυπεράσπιστες γυναίκες; Μετά από έξι χρόνια επαναλήφθηκε το ίδιο δολοφονικό συμβάν και όλα μέλι γάλα; Πως γίνεται; Ερώτηση θέτω; Και μην μου πουν πάλι για ανθρώπινα δικαιώματα και νόμους και άρθρα. Οι δολοφονημένες δύο γυναίκες και οι οικογένειές τους, από πού θα δικαιωθούν; Γιατί ο απλός κάτοικος αυτής της χώρας, ο φορολογούμενος και ταλαιπωρημένος να πιστέψει ότι υπάρχει δικαιοσύνη σε αυτή την χώρα, εδώ και αρκετά χρόνια. Όταν αποφυλακίζονται ή δεν τιμωρούνται άτομα που εγκληματούν και βιαιοπραγούν. Και επίσης, οι βουλευτίνες όλων των κομμάτων δεν θα έπρεπε να εκφράσουν έστω μια υποτυπώδη διαμαρτυρία για τις γυναίκες αυτές; Η πρόεδρος της δημοκρατικής συμπαράταξης που είναι γυναίκα επίσης; Η ένωση γυναικών ελλάδας; Ο ιατρικός σύλλογος; Οι γυναικείες οργανώσεις; Οι αριστερές γυναικείες φεμινιστικές συνδικαλιστικές ομάδες; Η αδερφή και έμπειρη πολιτικός του μελλοντικού πρωθυπουργού; Τα γυναικεία μέλη των φιλολογικών οργανώσεων; Τόσο πολύ πλέον έχουμε μαλθακεύσει όλοι μας; Τι να τις κάνεις τις περισπούδαστες ανακοινώσεις των κομμάτων, τους πολιτικούς διαξιφισμούς, τις ίντριγκες και τα συντροφικά βέλη, αν δεν υπάρχει δικαιοσύνη σε αυτή την χώρα; Αν μόνο δικαιώνονται οι παραβατικοί, και οι δολοφόνοι, εν ονόματι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων; Όπως βαδίζουμε, στο τέλος, ζωντανά ή μη πτώματα θα μείνουν σε αυτή την χώρα. Στην Γαλλία, ο υπουργός των στρατιωτικών παραιτήθηκε επειδή του μείωσαν τα χρήματα για το υπουργείο του, εδώ; Μα για Μολών λαβέ θα μιλάμε τώρα;

Κρίμα τις αθώες γυναίκες.  Όλοι οι υπεύθυνοι ακόμα και αυτοί και αυτές της Τέχνης καθεύδουν ησύχως.

Όσο για τις φανφαρονίστικες ενστάσεις της Ευρωπαϊκής ηγεσίας περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, να θυμίσουμε ποιοι βομβάρδισαν την Γιουγκοσλαβία και την διέλυσαν, το Κόσσοβο. Ποιοι διέλυσαν το κράτος της Λιβύης, το Ιράκ, την Συρία, το Αφγανιστάν, ανέχθηκαν τον εμφύλιο πόλεμο στο Λίβανο, τα περισσότερα από ένα εκατομμύριο νεκρούς στον πόλεμο Ιράν με Ιράκ, δεν έχουν ακόμα λύσει το Παλαιστινιακό, τα στρατεύματα κατοχής είναι ακόμα στην Κυπριακή Δημοκρατία και άλλα πολλά. Και θα μας κάνουν μαθήματα ανθρωπισμού και διεθνούς δικαίου ποιοι, αυτοί;