Το Νομπέλ Λογοτεχνίας 1979 στον Οδυσσέα Ελύτη

    Το δεύτερο Ελληνικό Νόμπελ Λογοτεχνίας

     «…Ελπίζοντας στην επίτευξη μιας απελευθέρωσης απ’ όλα τα δεσμά και μιας δικαιοσύνης πού θα ταυτιζόταν με το απόλυτο φως, είμαι ένας ειδωλολάτρης πού, αθέλητα καταλήγει στη χριστιανική αγιότητα».

                Οδυσσέας Ελύτης Αθήνα 27/3/1975. Από συνέντευξη του ποιητή. Δες περιοδικό «Το Δέντρο» τχ. 4/9,10, 1978

     Μετά από δέκα έξι χρόνια από την βράβευση με το βραβείο Νόμπελ του έλληνα ποιητή Γιώργου Σεφέρη 1963, ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης 10/12/1979, τιμάται παγκοσμίως από την Σουηδική Ακαδημία με το ίδιο βραβείο. Η χώρα μας, σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, αποκτά το δεύτερο ποιητικό της Νόμπελ. Τόσο ο Γιώργος Σεφέρης όσο και ο Οδυσσέας Ελύτης τίμησαν την χώρα μας με το έργο τους και την δόξασαν με την διεθνή τους βράβευση.

     Ας διαβάσουμε τον λόγο του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη στην Ακαδημία της Στοκχόλμης κατά την τελετή βράβευσής του. Ένα κείμενο τόσο επίκαιρο και ζωντανό ακόμα και μετά από τόσα χρόνια. Μια συμπερασματική ομιλία εκτενής και εύφορη, διαφορετική από αυτήν του ποιητή Γιώργου Σεφέρη, όμως μέσα στην ίδια ατμόσφαιρα της ελληνικής γλωσσικής και αισθητικής παράδοσης. Ένας ελληνικός λόγος που έρχεται από τα βάθη της ελληνικής ιστορίας και μεταφέρει μέσα στην ροή της εξέλιξής του ότι πολυτιμότερο και καίριο, ότι οντολογικό και μυστικό, κόμισε μέσα στην ιστορική του διαδρομή η ελληνική πολιτιστική και πνευματική παράδοση. Ο κόσμος της ποίησης και της φιλοσοφίας, της αρχαίας τραγωδίας και των αισθητικών αξιών, του δικαίου και της πολιτικής. Ένας λόγος ουσιαστικός, ανθρωποκεντρικός, ελληνικός και συνάμα πανανθρώπινος. Μεστός σύγχρονων νοημάτων και συμβολισμών, ελληνικών κληροδοτημένων αναφορών και αισθητικών αρχών. Ένας λόγος βαθειάς ελληνικής αρχαιογνωσίας, σαν και αυτόν που μας κόμισαν παλαιοί σοφοί αλχημιστές, ελληνοσύριοι μάγοι από τα βάθη των αιώνων. Ένας λόγος όψιμης ελληνικής σοφίας και θεμελιωδών ελληνικών δοξασιών, που συνενώνει σε μια αρμονική συνέχεια τον θείο λόγο του Ηράκλειτου με τα βιώματα ζωής των βυζαντινών ελλήνων στο διάβα των αιώνων. Που ενώνει το χθες με το σήμερα με όλες τις φανερές και μυστικές τους οντολογικές αντιστοιχίες.      Την Ομιλία του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, δεν την μεταφέρω από το βιβλίο που μετέφερα του ποιητή Γιώργου Σεφέρη, αλλά, την ερανίζομαι από την εβδομαδιαία σατιρική εφημερίδα το «ΠΟΝΤΙΚΙ» Πέμπτη 21 Μαρτίου 1996, σ.38. Παράλληλα, συμπληρωματικά, δημοσιεύω ορισμένες πληροφορίες και στοιχεία για την βράβευση του ποιητή που έχω διαφυλάξει στο αρχείο μου για έναν από τους σύγχρονους δασκάλους του γένους μας τον ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, που δημοσιεύτηκαν στον ελληνικό τύπο της εποχής σε εφημερίδες, πολιτικά και λογοτεχνικά περιοδικά, χωρίς να εξαντλώ τις βιβλιογραφικές πηγές του θέματος.

                ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

     Ο λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης

Κύριοι Ακαδημαϊκοί

Κυρίες και κύριοι

     Ας μου επιτραπεί, παρακαλώ, να μιλήσω στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας. Επειδή οι ιδιότητες αυτές είναι που καθορίσανε τον χώρο μέσα στον οποίο μου ετάχθη να μεγαλώσω και να ζήσω.

Και αυτός είναι πού ένιωσα, σιγά, σιγά, να ταυτίζονται μέσα μου με την ανάγκη να εκφραστώ. Είναι σωστό να προσκομίζει κανείς στην τέχνη αυτά πού του υπαγορεύουν η προσωπική του εμπειρία και οι αρετές της γλώσσας του. Πολύ περισσότερο όταν οι καιροί είναι σκοτεινοί και αυτό που του υπαγορεύουν είναι μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ορατότητα. Δεν μιλώ για τη φυσική ικανότητα να συλλαμβάνει κανείς τ’ αντικείμενα σ’ όλες τους τις λεπτομέρειες αλλά για τη μεταφορική, να κρατά την ουσία τους και να τα οδηγεί σε μια καθαρότητα τέτοια πού να υποδηλώνει, συνάμα την μεταφυσική τους σημασιολογία. Ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίστηκαν την ύλη οι γλώσσες της Κυκλαδικής περιόδου, που έφτασαν ίσια-ίσια να ξεπεράσουν την ύλη, το δείχνει καθαρά. Όπως επίσης, ο τρόπος πού οι εικονογράφοι του Βυζαντίου επέτυχαν από το καθαρό χρώμα να υποβάλλουν το «θείο».

     Μια τέτοια, διεισδυτική και συνάμα μεταμορφωτική, επέμβαση μέσα στην πραγματικότητα επιχείρησε πιστεύω ανέκαθεν και κάθε υψηλή ποίηση. Όχι ν’ αρκεστεί στο «νυν έχουν» αλλά να επεκταθεί στο «δυνατόν γενέσθαι». Κάτι πού, είναι η αλήθεια, δεν εκτιμήθηκε πάντοτε. Ίσως γιατί οι ομαδικές νευρώσεις δεν το επέτρεψαν. Ίσως γιατί ο ωφελιμισμός δεν άφησε τα μάτια των ανθρώπων ανοιχτά όσο χρειάζεται. Η ομορφιά και το φως συνέβη να εκληφθούν άκαιρα ή ανώδυνα. Και όμως. Η διεργασία που απαιτείται για να φτάσει κανείς στο σχήμα του Αγγέλου είναι, πιστεύω, πολύ πιο επώδυνη από την άλλη πού εκμαιεύει όλων των λογιών τους Δαιμόνους.

     Βέβαια υπάρχει το αίνιγμα. Βέβαια υπάρχει το μυστήριο. Αλλά το μυστήριο δεν είναι μια σκηνοθεσία πού επωφελείται από τα παιχνίδια της σκιάς και του σκότους για να μας εντυπωσιάσει απλώς. Είναι αυτό που εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο και μέσα στο απόλυτο φως. Είναι τότε που προσλαμβάνει την αίγλη εκείνη πού ελκύει και που την ονομάζουμε Ομορφιά. Την Ομορφιά που είναι μια οδός-η μόνη ίσως οδός-προς το άγνωστο μέρος του εαυτού μας, προς αυτό πού μας υπερβαίνει. Επειδή αυτό είναι στο βάθος η ποίηση: η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει.

     Από τα μυριάδες μυστικά σήματα, πού μ’ αυτά είναι διάσπαρτος ο κόσμος και που αποτελούν άλλες τόσες συλλαβές μιάς άγνωστης γλώσσας, να συνθέσεις λέξεις και από τις λέξεις φράσεις πού η αποκρυπτογράφησή τους να σε φέρει πιο κοντά στην βαθύτερη αλήθεια.

     Πού λοιπόν βρίσκεται σε έσχατη ανάλυση η αλήθεια; Στην φθορά και τον θάνατο πού διαπιστώνουμε κάθε μέρα γύρω μας ή στη ροπή πού μας ωθεί να πιστεύουμε ότι αυτός ο κόσμος είναι ακατάλυτος και αιώνιος; Είναι φρόνιμο ν’ αποφεύγουμε τις μεγαλεπήβολες εκφράσεις, το ξέρω. Οι κατά καιρούς κοσμολογικές θεωρίες τις χρησιμοποίησαν, ήρθαν σε σύγκρουση, ακμάσανε, πέρασαν. Η ουσία όμως έμεινε, μένει. Και η Ποίηση, πού εγείρεται στο σημείον όπου ο ορθολογισμός καταθέτει τα όπλα του για να τ’ αναλάβει εκείνη και να προχωρήσει μέσα στην απαγορευμένη ζώνη, ελέγχεται να είναι ίσια-ίσια εκείνη που προσβάλλεται λιγότερο από τη φθορά.  Διασώζει σε καθαρή μορφή τα μόνιμα, τα βιώσιμα στοιχεία πού καταντούν δυσδιάκριτα μέσα στο σκότος της συνείδησης όπως τα φύκια μέσα στους βυθούς των θαλασσών.

     Να γιατί μας χρειάζεται η διαφάνεια. Για να διακρίνουμε τους κόμπους στο νήμα πού μές από τους αιώνες τεντώνεται και μας βοηθεί να σταθούμε όρθιοι πάνω σ’ αυτή τη γη.

     Από τον Ηράκλειτο έως τον Πλάτωνα και από τον Πλάτωνα έως τον Ιησού διακρίνουμε αυτό το «δέσιμο» που φτάνει κάτω από διάφορες μορφές ως τις ημέρες μας και πού μας λέει περίπου το ίδιο: ότι εντός του κόσμου τούτου εμπεριέχεται και με τα στοιχεία του κόσμου τούτου ανασυντίθεται ο άλλος κόσμος, ο «πέραν», η δεύτερη πραγματικότητα η υπερτοποθετημένη επάνω σ’ αυτήν όπου παρά φύσιν ζούμε. Είναι μια πραγματικότητα που τη δικαιούμαστε και που από δική μας ανικανότητα δεν αξιωνόμαστε.

     Δέν είναι διόλου τυχαίο ότι σε εποχές υγιείς το Κάλλος ταυτίστηκε με το Αγαθόν και το Αγαθόν με τον Ήλιο. Κατά το μέτρο που η συνείδηση καθαίρεται και πληρούται με το φως, τα μελανά σημεία υποχωρούν και σβήνουν αφήνοντας κενά πού-όπως ακριβώς στους φυσικούς νόμους-τα αντίθετά τους έρχονται να πληρώσουν τη θέση τους.

     Και αυτό, με τέτοιον τρόπο πού τελικά το δημιουργημένο αποτέλεσμα να στηρίζεται και στις δύο πλευρές, θέλω να πω στο «εδώ» και στο «επέκεινα». Ο Ηράκλειτος δεν είχε ήδη μιλήσει για μιάν «εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονίην»; Εάν είναι ο Απόλλων ή η Αφροδίτη, ο Χριστός ή η Παναγία, που ενσαρκώνουν και προσωποποιούν την ανάγκη να δούμε υλοποιημένο εκείνο πού σε ορισμένες στιγμές διαισθανόμαστε, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει η αναπνοή της αθανασίας που μας επιτρέπουν. Η Ποίηση οφείλει, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πέραν από συγκεκριμένα δόγματα, να επιτρέπει αυτή την αναπνοή.

     Πώς να μην αναφερθώ εδώ πέρα στον Φρειδερίκο Χαίλντερλιν, τον μεγάλο ποιητή που με το ίδιο πνεύμα εστράφηκε προς τους Θεούς του Ολύμπου και προς τον Ιησού; Η σταθερότητα που έδωσε σ’ ένα είδος οράματος είναι ανεκτίμητη. Και η έκταση που μας αποκάλυψε μεγάλη. Θα έλεγα τρομακτική. Αυτή άλλωστε είναι που τον έκανε, όταν μόλις ακόμα άρχιζε το κακό που σήμερα μας πλήττει, ν’ ανακράξει:

          Wozu Dichter in durftiger Zeit!

     Οι καιροί φεύ εστάθηκαν ανέκαθεν για τον άνθρωπο durftiger. Αλλά και η ποίηση ανέκαθεν λειτουργούσε. Δύο φαινόμενα προορισμένα να συνοδεύουν την επίγεια μοίρα μας και που το ένα τους αντισταθμίζει το άλλο. Πώς αλλιώς. Αφού και η νύχτα και τ’ άστρα εάν μας γίνονται αντιληπτά είναι χάρη στον ήλιο. Με τη διαφορά ότι ο ήλιος, κατά τη ρήση του αρχαίου σοφού, εάν υπερβεί τα μέτρα καταντά «ύβρις». Χρειάζεται να βρισκόμαστε στη σωστή απόσταση από τον ηθικόν ήλιο, όπως ο πλανήτης μας από τον φυσικόν ήλιο, για να γίνεται η ζωή επιτρεπτή. Μας έφταιγε άλλοτε η αμάθεια. Σήμερα μας φταίει η μεγάλη γνώση. Δεν έρχομαι μ’ αυτά πού λέω να προστεθώ στην μακρά σειρά των επικριτών του τεχνολογικού μας πολιτισμού. Μια σοφία παλαιή όσο και η χώρα πού μ’ εξέθρεψε, μ’ εδίδαξε να δέχομαι την εξέλιξη, να χωνεύω την πρόοδο μαζί με όλα της τα παρεπόμενα, όσο δυσάρεστα και αν μπορεί να είναι αυτά.

     Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μιά τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιάς μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος πού κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών.

     Είναι, το ξέρω, άτοπο ν’ αναφέρεται κανείς σε προσωπικές περιπτώσεις. Και ακόμη πιο άτοπο να παινά το σπίτι του. Είναι όμως κάποτε απαραίτητο, στο βαθμό που αυτά βοηθούν να δούμε πιό καθαρά μιάν ορισμένη κατάσταση πραγμάτων. Και είναι σήμερα η περίπτωση. Μού εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράψω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ’ όλα αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμιση χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ’ ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στην υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Πού είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις πού χρησιμοποιούσαν μία Σαπφώ ή ένας Πίνδαρος π.χ.-χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας. Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν’ αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, πού να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος της παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.

     Η σφαίρα που σχηματίζει η νέα ελληνική ποίηση έχει, θα μπορούσε να πει κανείς, όπως κάθε σφαίρα δύο πόλους: τον βόρειο και τον νότιο. Στον ένα τοποθετείται ο Διονύσιος Σολωμός που από την άποψη της εκφραστικής επέτυχε-προτού υπάρξει ο Mallarme στα Ευρωπαϊκά γράμματα-να χαράξει με άκρα συνέπεια και αυστηρότητα την αντίληψη της καθαρής ποίησης με όλα της τα παρεπόμενα: να υποτάξει το αίσθημα στη διάνοια, να εξευγενίσει την έκφραση και να δραστηριοποιήσει όλες τις δυνατότητες του γλωσσικού οργάνου προς την κατεύθυνση του θαύματος. Στον άλλο πόλο, τοποθετείται ο Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, αυτός που παράλληλα με τον Tomas Stern Eliot έφτασε στην άκρα λιτότητα, στη μεγαλύτερη δυνατή εκφραστική ακρίβεια, εξουδετερώνοντας τον πληθωρισμό στην διατύπωση των προσωπικών του βιωμάτων.

     Ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους κινήθηκαν οι μεγάλοι μας ποιητές, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Σεφέρης, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο προς το ένα ή το άλλο από τα δύο άκρα. Αυτή είναι μια πρόχειρη  και όσο γίνεται πιο σχηματική χαρτογράφηση του νεοελληνικού ποιητικού λόγου. Το πρόβλημα για μας που ακολουθήσαμε, ήτανε να επωμιστούμε τα υψηλά διδάγματα πού μας κληροδότησαν και, ο καθένας με τον τρόπο του, να τ’ αρμόσουμε πάνω στη σύγχρονη ευαισθησία. Πέραν όμως από τα όρια της τεχνικής, οφείλαμε να φτάσουμε σε μια σύνθεση πού από το ένα μέρος ν’ αναχωνεύει τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης και από το άλλο να εκφράζει τα κοινωνικά και ψυχολογικά αιτήματα της εποχής μας. Με άλλα λόγια, να φτάσουμε να προβάλλουμε τον τύπο του «Ευρωπαίου-Έλληνα». Δεν μιλώ για επιτυχίες, μιλώ για προσπάθειες. Οι κατευθύνσεις είναι πού έχουν σημασία για τον μελετητή της Λογοτεχνίας.

     Πώς όμως ν’ αναπτυχθούν οι κατευθύνσεις αυτές ελεύθερα όταν οι συνθήκες ζωής είναι στις ημέρες μας εξοντωτικές για τον δημιουργό; Και πώς να διαμορφωθεί η πνευματική κοινότητα όταν οι φραγμοί των γλωσσών ορθώνονται αξεπέραστοι; Σας γνωρίζουμε και μας γνωρίζετε από το 20% ή έστω το 30% πού απομένει ύστερα από τη μεταγλώττιση. Ειδικά εμείς όλοι, όσοι κρατάμε από μια συγκεκριμένη παράδοση και αποβλέπουμε στα θαύματα του λόγου, στον σπινθήρα που τινάζουν εκάστοτε δύο λέξεις κατάλληλα τοποθετημένες, παραμένουμε βουβοί, αμετάδοτοι. Πάσχουμε από την έλλειψη μιάς κοινής γλώσσας. Και ο αντίκτυπος απ’ αυτήν την έλλειψη-αν ανεβούμε την κλίμακα-σημειώνεται ακόμη και στην πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της κοινής μας πατρίδας, της Ευρώπης.

     Λέμε, και το διαπιστώνουμε κάθε μέρα, ότι ζούμε σ’ ένα χάος ηθικό. Κι αυτό, τη στιγμή πού ποτέ άλλοτε η κατανομή των στοιχείων της υλικής μας ύπαρξης δεν έγινε με τόσο σύστημα, τόσο στρατιωτική θα έλεγα τάξη, τόσον αδυσώπητο έλεγχο. Η αντίφαση είναι διδακτική. Όταν σε δύο σκέλη το ένα υπερτροφεί, το άλλο ατροφεί. Μια αξιέπαινη ροπή να συνενωθούν σε ενιαία μονάδα οι λαοί της Ευρώπης, προσκόπτει σήμερα στην αδυναμία να συμπέσουν τα ατροφικά και τα υπερτροφικά σκέλη του πολιτισμού μας. Οι αξίες μας ούτε αυτές δεν αποτελούν μια γλώσσα κοινή.

     Για τον ποιητή-μπορεί να φαίνεται παράξενο αλλά είναι αληθές-η μόνη κοινή γλώσσα που αισθάνεται να του απομένει είναι οι αισθήσεις. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, ο τρόπος που αγγίζονται δύο σώματα δεν άλλαξε. Μήτε οδήγησε σε καμιά σύγκρουση όπως οι εικοσάδες των ιδεολογιών πού αιματοκύλισαν τις κοινωνίες μας και μας άφησαν με αδειανά χέρια.

     Όμως όταν μιλώ για αισθήσεις δεν εννοώ το προσιτό, πρώτο ή δεύτερο, επίπεδό τους. Εννοώ το απώτατο. Εννοώ τις «αναλογίες των αισθήσεων» στο πνεύμα. Όλες οι τέχνες μιλούν ανάλογα. Μια οσμή μπορεί να είναι ο βούρκος ή η αγνότητα. Η ευθεία γραμμή ή η καμπύλη, ο οξύς ή ο βαθύς ήχος, αποτελούν μεταφράσεις κάποιας οπτικής ή ακουστικής επαφής. Όλοι μας γράφουμε καλά ή κακά ποιήματα κατά το μέτρο που ζούμε και διανοούμαστε με την καλή ή την κακή σημασία του όρου. Μια εικόνα πελάγους από τον Όμηρο φτάνει άθικτη ως τις μέρες μας. Ο Rimbaud την αναφέρει σαν mer melee au soleil και την ταυτίζει με την αιωνιότητα. Ένα κορίτσι που κρατά ένα κλώνο μυρτιάς από τον Αρχίλοχο επιβιοί σ’ ένα πίνακα του Matisse και μας καθιστά πιο απτή την αίσθηση, τη Μεσογειακή, της καθαρότητας.

     Εδώ αξίζει να σκεφτεί κανείς ότι ακόμη και μία παρθένος της Βυζαντινής εικονογραφίας, δεν διαφέρει πολύ. Παρά ένα κάτι ελάχιστο, συχνά, το εγκόσμιο φως γίνεται υπερκόσμιο και τανάπαλιν. Μια αίσθηση που μας δόθηκε από τους Αρχαίους και μια άλλη από τους Μεσαιωνικούς έρχονται να γεννήσουν μια τρίτη πού τους μοιάζει όπως το παιδί στους γεννήτορές του.

     Μπορεί η ποίηση ν’ ακολουθήσει έναν τέτοιο δρόμο; Οι αισθήσεις μές απ’ τον αδιάκοπο καθαρμό τους να φτάσουν στην αγιότητα; Τότε η αναλογία τους θα επαναστραφεί επάνω στον υλικό κόσμο και θα τον επηρεάσει.

     Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο. Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ. Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε. Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση και δή στους καιρούς μας τους durftiger είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ’ όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας.

     Οδυσσέας Ελύτης, Ο λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης, εφημερίδα «ΠΟΝΤΙΚΙ»-Πέμπτη 21 Μαρτίου 1996, σελίδα 38.       

     Αυτή είναι η Ομιλία συνηγορία Υπέρ της Ποίησης, υπέρ της ίδιας μας της Ζωής του νομπελίστα μας ποιητή Οδυσσέα Ελύτη. Μια Ομιλία ποιητική εξίσου και πολιτική. Οντολογική και περί Αισθητικής. Οι αρχαίοι έλληνες μας κληροδότησαν το δίδαγμα ότι, ο ποιητικός λόγος που διαθέτει την αυθεντικότητα και την μαγεία, τα δικά του ερεθίσματα ελπίδας και ανάσας, εχέγγυα που προέρχονται από τις πολλαπλές και ποικίλες διαφορετικές εγκόσμιες εμπειρίες κοινωνούντων προσώπων, διαμορφώνει και διαπλάθει εσαεί ανθρώπινες υπερκόσμιες πνευματικές κοινότητες ζωής.

Διατήρησα την ορθογραφία του κειμένου όπως τον δημοσίευσε η εφημερίδα.             

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Εφημερίδα Η Ακρόπολις

-21/10/1979, Εύγλωττη αντίδραση

-21/10/1979, Μαίρη Παραπονιάρη, Απ’ τους Εφτά Μπαλτάδες του Ηρακλείου στο ΝΟΜΠΕΛ.Η ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΡΟΧΙΑ ΤΟΥ ΕΡΗΜΙΤΗ ΠΟΙΗΤΗ ΠΟΥ ΔΕΧΟΝΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΑΘΟΡΥΒΑ ΤΙΜΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ

-9/12/1979, Π. Ξ., Ο Ελύτης παίρνει την ΣΚΥΤΑΛΗ απ’ τον Σεφέρη.

Εφημερίδα Η Απογευματινή

-19/10/1979, Βάρδος του Ελληνισμού. ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΩΝ. Δήλωσαν για τη βράβευση του Οδυσσέα Ελύτη: ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ο υπουργός Πολιτισμού ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΝΙΑΝΙΑΣ, ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ, ΠΕΤΡΟΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ, ο πρόεδρος του ΚΟΔΗΣΟ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΕΣΜΑΤΖΟΓΛΟΥ, το Εκτελεστικό Γραφείο της Κ.Ε. του ΚΚΕ, ο υφυπουργός Προεδρίας Κυβερνήσεως κ. Αθανάσιος Τσαλδάρης, ο γενικός γραμματέας Τύπου και Πληροφοριών κ. Νίκος Δεληπέτρος. Μπράβο στην ΕΡΤ. Βιογραφικό. Ασυμβίβαστος.

-20/10/1979, Σπύρος Παγιατάκης, Με τον Ελύτη έσωσαν το κλονισμένο κύρος του Νόμπελ. Δεν ξανάκαναν το λάθος που έγινε με τους Τολστόι, Τσέχωφ, Ζολά, Ίψεν, Γκόρκυ, Μπρέχτ, Στρίντμπεργκ.

Εφημερίδα Η ΑΥΓΗ

-19/10/1979, Στο πρόσωπό μου βραβεύεται το σύνολο της ελληνικής ποίησης, λέει ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης. Μιλάνε στην Αυγή για τον ποιητή που πήρε το βραβείο Νόμπελ οι: Στρατής Τσίρκας, Μανόλης Αναγνωστάκης, Ρίτα Μπούμη Παπά, Τάκης Σινόπουλος, Τίτος Πατρίκιος, Δημήτρης Ραυτόπουλος, Μίκης Θεοδωράκης.

-20/10/1979, Η Βουλή τίμησε χθές τον Οδυσσέα Ελύτη. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ.

-20/10/1979, ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ-ΝΟΜΠΕΛ ’79: Η ποίηση αλλάζει τις συνειδήσεις…

-21/10/1979, Ασημάκης Γιαλαμάς, Ποίηση και μπίζνες

-7/12/1979, Ο Οδυσσέας Ελύτης στην Στοκχόλμη

-11/12/1979, Απονεμήθηκε χθες το βραβείο Νόμπελ στον Οδυσσέα Ελύτη

-7/12/1979, Ο Οδυσσέας Ελύτης στη Στοκχόλμη

Εφημερίδα Ελεύθερος Κόσμος

-21/10/1979, Όλοι πλήν ενός…/ Η οργή του κ. Γιάννη Ρίτσου/ Τα παράδοξα του κ. Γιώργου Σαββίδη

Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ

-13/11/1979, Η ΕΞ ΕΥΩΝΥΜΩΝ «ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ»

Εφημερίδα ΝΕΑ ΠΟΡΕΙΑ

-21/10/1979, Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΥΤΗ. Ο κ. Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο κ. Δημήτρης Νιάνιας, οι κ.κ. Τσαλδάρης και Δεληπέτρος. Οι πολιτικοί αρχηγοί: ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου του ΠΑΣΟΚ, ο αρχηγός της ΕΔΗΚ κ. Ιωάννης Ζίγδης, ο πρόεδρος του ΚΟΔΗΣΟ κ. Ι. Πεσμαζόγλου. Τον τίμησε η Βουλή.

-28/10/1979, ΟΜΦΑΚΕΣ

-28/10/1979, Η ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ τιμά τον Οδυσσέα Ελύτη

Εφημερίδα ΠΡΩΙΝΗ

-20/10/1979, Όλος ο ξένος Τύπος προβάλλει το έργο του Οδυσσέα Ελύτη, και ζητά να μεταφραστεί στις διάφορες γλώσσες. Τηλεγράφημα από τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Σπύρο Κυπριανού. Τηλεγράφημα από την ΕΣΗΕΑ.

-11/12/1979, Τιμή για την Ελλάδα

-11/12/1979, Σούλα Αλεξανδροπούλου, Πίστη στην ποίηση και στη δύναμη του Ανθρώπου. Το μάθημα και το μήνυμα που μας δίνει ο ποιητής. Η τελετή της απονομής.

-12/12/1979, Παύλος Παλαιολόγος, Άξιος εστί

-18/12/1979, Σούλα Αλεξανδροπούλου, Ελληνοσουηδική γνωριμία απόψε στην «Έκφραση 79». ΜΙΚΡΟΙ ΛΑΟΙ. Ο ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ. Ο ΕΛΥΤΗΣ. Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ.

-19/10/1979, Μιλούν για τη βράβευση του ΠΟΙΗΤΗ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΤΣΟΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΙΓΔΗΣ, ΤΟ ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΝΙΑΝΙΑΣ, ΜΑΝΤΩ ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ, ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΥΔΗΣ, ΚΑΡΟΛΟΣ ΚΟΥΝ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΤΣΙΡΚΑΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣ.

-22/12/1979, Παύλος Παλαιολόγος, Συμπεράσματα

Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ

-18/10/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Απονέμεται το Νομπέλ Λογοτεχνίας. ΓΚΡΗΝ, ΕΛΥΤΗΣ, ΡΙΤΣΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑΣΑΡ ΚΕΜΑΛ ΑΠΟ τους ΕΠΙΚΡΑΤΕΣΤΕΡΟΥΣ.

-19/10/1979, Στον ποιητή του Αιγαίου το Νομπέλ ’79. Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ ΥΠΕΡΙΣΧΥΣΕ ΤΩΝ ΓΚΡΑΧΑΜ ΓΚΡΗΝ ΚΑΙ ΓΙΑΣΑΡ ΚΕΜΑΛ.

Το γράμμα του Προέδρου

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνος Τσάτσος έστειλε χθες απόγευμα στον Οδυσσέα Ελύτη την ακόλουθη επιστολή: Αγαπητέ φίλε. Με συγκίνηση, με αγαλλίαση και με εθνική υπερηφάνεια. Σε ασπάζομαι για τα δίκαια στεφανώματά σου. Σαν παλιός σου φίλος βλέπω τον κότινο να απονέμεται σε έναν πρωτομάστορα της γλώσσας μας, σε έναν ευλογημένο από τους θεούς ραψωδό, σε έναν ωραίο, ως τά βαθιά της ψυχής του άνθρωπο. Σαν λειτουργός της πολιτείας σε βλέπω φύτρα του Αιγαίου, ζωντανή επαλήθευση της ελληνικής παρουσίας στα νερά πού στιχούργησες, σαν γενναίο στρατιώτη με το σπαθί και το κοντύλι, σαν έναν υπερήφανο και μοναχικό πολίτη, που δε ζήτησε ποτέ τίποτα, περιμένοντας το ανώτατο που σου άξιζε. Με την αγάπη μου Κώστας.

-19/10/1979, Περίοικος, «Δεν μπορώ άλλο –αφήστε με…»/ Απαντούσε ο ίδιος…/Δεν έλειψε ο «πόλεμος νεύρων»/ Ο πρώτος που το ανήγγειλε/Ο Πρόεδρος κι ο Πρωθυπουργός/Ο εισηγητής του Νομπέλ.

-19/10/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Το «Βήμα» πληροφορεί τον Ελύτη για το βραβείο.

-19/10/1979, Στάθης Ευσταθιάδης, Διθύραμβοι στην Αμερική

-19/10/1979, Βάϊος Παγκουρέλης, Άξιον Εστί το Νομπέλ στον Οδυσσέα Ελύτη./ Τιμάται ολόκληρος ο ποιητικός κόσμος./Τόση περιφρόνηση. Μας δίνει χαρά και υπερηφάνεια. Μιλούν οι: Έλλη Αλεξίου, Κωνσταντίνος Θ. Δημαράς, Νίκος Εγγονόπουλος, Μανόλης Ανδρόνικος, Νίκος Γκάτσος, Μίκης Θεοδωράκης, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Νίκος Καρύδης, Κάρολος Κουν, Δημήτρης Μαρωνίτης, Αύγουστος Μπαγιώνας, Δημήτριος Γ. Νιάνιας, Αλέξανδρος Ξύδης, Ιωάννης Πεσμαζόγλου πρόεδρος του ΚΟΔΗΣΟ, Βασίλειος Πετρόπουλος, Σπύρος Πλασκοβίτης, Λίνος Πολίτης,

Γιάννης Ρίτσος

«Η απονομή του βραβείου Νομπέλ στο μεγάλο μας Έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη δεν είναι μια τιμή προς τον Ελύτη, αλλά μια τιμή προς το ίδιο το Νομπέλ»,

Γιώργος Π. Σαββίδης, Γρηγόρης Σηφάκης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας,

Μάνος Χατζιδάκις

«Ο Ελύτης ανήκει σε μια γενιά, πού, στον καιρό της χλευάστηκε και κοροϊδεύτηκε από το επίσημο «πνευματικό» κατεστημένο του τόπου μας και αναθεματίστηκε από τις δήθεν προοδευτικές παρατάξεις του καιρού του, γιατί δεν επέδειξε στιχουργική ευαισθησία στην Κατοχή και την Αντίσταση. Επιπλέον, καταδιώχθηκε από ιερείς καθηγητές και αστυνόμους γιατί δεν υπήρξε εύκολα αντιληπτός.

     Το Νομπέλ δεν διαγράφει μονομιάς το  μαύρο σύννεφο που μας περιβάλλει και εξακολουθεί να μας απειλεί. Γιατί δυστυχώς το μόνιμο πνευματικό κατεστημένο του τόπου μας δεν είναι η ποίηση του Ελύτη, αλλά ο πολύμορφος παραδοσιακός βυζαντινός σκοταδισμός.

     Κατά τα άλλα, βέβαια είμαι βαθειά συγκινημένος, πού δίκαια τιμήθηκε ένας μεγάλος ποιητής του καιρού μας και παλιός φίλος».    

-20/10/1979, Βάϊος Παγκουρέλης, «Τα θεμελιά μου στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στους ώμους τους» Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΠΑΦΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ, ΜΕΤΑΒΛΗΘΗΚΕ ΣΕ ΜΙΑ «ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ» ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ, ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ, ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΙΗΤΕΣ, ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ…

-20/10/1979, «Η Βουλή περήφανη για το άξιο τέκνο της Ελλάδος». ΤΙΜΗΘΗΚΕ ΧΘΕΣ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

-20/10/1979, Στάθης Ευσταθιάδης, Συναγάλλεται το πανελλήνιο για την τιμητική διάκριση. Τηλεγράφημα του κ. Χαρίλαου Φλωράκη γενικού γραμματέα του ΚΚΕ. Τηλεγράφημα του κ. Ηλία Ηλιού προέδρου της ΕΔΑ.

-20/10/1979, Γ. Αθανασίου, Στην Κύπρο. Οι Τούρκοι. ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΜΙΛΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΛΑΪΤΗΣ»

-20/10/1979, Κώστας Πάρλας, Φωνή «εκ βαθέων» Τηλεόραση-Κριτική

-21/10/1979, Συνάντηση διανοουμένων./ Και το ΚΚΕ του ευχήθηκε./ Το Αηδονοχώρι τον τίμησε.

-27/10/1979, Το πρωινό των διανοουμένων./ Ο «πονοκέφαλος» του Νομπέλ./ Ο Ελύτης και το Ευηνοχώρι.

-4/11/1979, Παράσημο στα γενέθλια./ «Μην πηγαίνεις στα άκρα…»

-21/11/1979, Το Νομπέλ σε χρυσό…

-22/11/1979, Ελληνική μουσική στην απονομή του Νομπέλ

-9/12/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Ήρθε να μας δώσει μήνυμα απλότητας. ΠΩΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΟΙ ΣΟΥΗΔΟΙ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΤΗΣ ΠΟΥ ΘΑ ΚΑΛΥΦΘΕΙ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

-9/12/1979, Ανδρέας Δεληγιάννης, Πώς οι ξένοι είδαν την βράβευσή του. ΟΜΟΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΑ…ΕΤΡΟΥΣΚΙΚΑ!

-11/12/1979, Ανδρέας Γεωργίου, Δόξη και τιμή πήρε το Βραβείο. ΣΥΓΚΙΝΗΜΕΝΟΣ Ο ΕΛΥΤΗΣ ΠΑΡΕΛΑΒΕ ΧΘΕΣ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ

-11/12/1979, «Ο Οδυσσέας Ελύτης, ο ποιητής του Αιγαίου…»

-12/12/1979, Ι. Ρ. Θεοχάρης Επιστολή, Η βράβευση του Ελύτη

-16/12/1979, Επιστρέφει ο Ελύτης

-18/12/1979, στο ίδιο θεωρείο

-18/12/1979, Πολιτισμική συνεργασία Ελλάδας και Σουηδίας. «ΔΕΝ ΜΕ ΑΠΑΣΧΟΛΕΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ» ΛΕΕΙ Ο ΕΛΥΤΗΣ.

Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

-19/10/1979, Άξιον εστί είπαν όλοι για το Νόμπελ του Ελύτη

-19/10/1979, Με τη σουηδική τηλεόραση

-19/10/1979, Γ. Ξ., «Στο πρόσωπό μου βραβεύτηκε η ελληνική ποίηση». Ρεπορτάζ: Δημήτρης Γκιώνης, Νίκος Μακρίδης, Τόλης Γιαννάκης, Γιάννης Ξανθούλης, Ντόρα Νταϊλιάνα.

-19/10/1979, ΤΙΜΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Σύσσωμος ο πνευματικός κόσμος χαιρέτησε την χτεσινή απονομή.. Νικηφόρος Βρεττάκος, Νίκος Γκάτσος, Μ, Θεοδωράκης, Ανδρέας Καραντώνης, Νίκος Καρύδης, Ευάγγελος Παπανούτσος, Γιάννης Ρίτσος,

Μαρώ Σεφέρη,

«Χάρηκα πάρα πολύ τη βράβευση. Έτσι θα μείνουν  στην ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας τα δύο ονόματα Σεφέρης-Ελύτης, ενωμένα».

Στρατής Τσίρκας, Πέτρος Χάρης, Μάνος Χατζιδάκις, Δημήτρης Χατζής.

Κωνσταντίνος Τσάτσος: Δίκαιο το στεφάνωμα. /Χρόνια και χαρτιά./ Οι 2 στους 3 δεν το ήξεραν! Γκάλλοπ στους δρόμους της Αθήνας.  

-20/10/1979, Η Βουλή τίμησε τον Ελύτη. Ο κ. Μπουρνιάς, ο κ. Αλευράς, ο κ. Μπαντουβάς, ο κ. Κάππος, η κ. Τσουδερού, ο κ. Σταμάτης,

ο κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος

«Συμμερίζομαι απόλυτα όσα είπαν οι προλαλήσαντες και συμμερίζομαι φυσικά απόλυτα και τα περιεχόμενα του μηνύματος. Συμμερίζομαι απόλυτα όλα αυτά με όλη μου την καρδιά. Όταν ρωτήθηκα χθες το απόγευμα από δημοσιογράφους την ώρα που ανέβαινα στην Ακαδημία, απάντησα: Αισθάνομαι βαθυτάτη χαρά για τη μεγάλη τιμή που έγινε στον Οδυσσέα Ελύτη. Άξιος εστί. Ερημίτης στην ιδιωτική του ζωή δεν ήταν διόλου ως ποιητής ερημίτης. Γεύτηκε και μετέδωσε στην ποίηση του όλα τα αρώματα και όλα τα χρώματα της ελληνικής γης και της ελληνικής ψυχής. Τον Οδυσσέα Ελύτη….»   

-20/10/1979, Ελιτισμός. /Κάλυψη της ΕΡΤ

-20/10/1979, Κώστας Ι. Τσαούσης, Αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο Μέγας…

-20/10/1979, Νίκος Μακρίδης, Ποιητή του Αιγαίου. «Κι άλλοι Έλληνες μπορούσαν νάναι στη θέση μου!»/ Θαυμασμός-έκπληξη στην Ευρώπη.

-20/10/1979,  Σ. Αλ., Πρόταση για φιλμ ελληνοσουηδικό

-20/10/1979, Πανηγυρική συνεδρίαση της Βουλής για τον Ποιητή. Μιλούν για τον βράβευση, Αθανάσιος Τσαλδάρης, Ν. Δεληπέτρος, Ι. Πεσμαζόγλου, Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζιδάκις, Νίκος Γκάτσος, Δημήτρης Μαρωνίτης, Μανόλης Ανδρόνικος, Λίνος Πολίτης, Σπύρος Πλασκοβίτης, Έλλη Αλεξίου,

Ελένη Βακαλό

«Ήταν μια πολύ μεγάλη χαρά για μένα. Όχι πιά σαν απονομή βραβείου αλλά και σαν απονομή δικαιοσύνης»,

Τίτος Πατρίκιος, Γιώργος Σαββίδης, Α, Μπαγιώνας, Γρηγόρης Σηφάκης.

-21/10/1979, Η Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση για τον Ελύτη

-22/10/1979, Υπερήφανοι για τη βράβευση του Ελύτη

-22/10/1979, Φρέντυ Γερμανός, ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΝΟΙΓΕ Ο…ΕΛΥΤΗΣ

-23/10/1979, Η Ισπανία εγκωμιάζει το Νόμπελ του Ελύτη

-24/10/1979, Το «Νιουσγουήκ» για τον Ελύτη

-30/10/1979, Φωφώ Βασιλακάκη, Ο μοναχικός ποιητής

-31/10/1979, Ανθελληνικά δημοσιεύματα στο Τάιμ Νέας Υόρκης Για το Αιγαίο και τον Ελύτη

-6/11/1979, ΕΛΥΤΗΣ ΑΛΑ…ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΑ

-9/12/1979, Σούλα Αλεξανδροπούλου, ΕΛΥΤΗΣ: Ένιωσα Έλληνας οργανικά και ακατανίκητα. Βραβεύεται αύριο ο ονειροπόλος και χιμαιρικός ποιητής.

-11/12/1979, Στους «αθάνατους» ο Ελύτης. «ΧΑΡΑΞΕ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΜΑΣ»./ Μεγάλη μέρα για την ποίησή μας.

-11/12/1979, Καρλ Ραγκνάρ Γκιροού (σουηδός ακαδημαϊκός) «Η δόξα μας ενσαρκώνεται στην ελληνική θάλασσα»

Εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

-19/10/1979, Στον ποιητή του Αιγαίου Οδυσσέα Ελύτη το Νόμπελ. ΑΞΙΟΣ ΕΣΤΙ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ. Δημοσιεύονται οι δηλώσεις των: Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ανδρέας Παπανδρέου, Γιάννης Ρίτσος, Δημήτρης Χατζής, Νικηφόρος Βρεττάκος, Άγγελος Βλάχος, Στρατής Τσίρκας, Μαρώ Σεφέρη, Τάκης Σινόπουλος, Πέτρος Χάρης, Μ. Θεοδωράκης, Δημήτρης Ν. Μαρωνίτης,

Αλέξανδρος Αργυρίου

Η βράβευση του Ελύτη από τη Σουηδική Ακαδημία δεν αποτελεί παρά επικύρωση του γεγονότος ότι το ποιητικό του έργο εγγράφεται νόμιμα στις διεθνείς ζυμώσεις μιάς μοντέρνας ποιητικής γραφής και ότι συνέβαλε στη διαμόρφωση της συνολικής της εικόνας. Επιπλέον επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις των δοκίμων Ελλήνων κριτικών όπως και των ξένων νεοελληνιστών που έκαναν γνωστό το έργο του για την αξία και τη σημασία της ποιητικής του προσφοράς. Δέν έχω παρά να ευχηθώ αυτή η δεύτερη τιμητική διάκριση της σύγχρονης ελληνικής ποίησης να αποτελέσει καλή πρόκληση για να γίνει γνωστό ότι κάποιοι Έλληνες συγγραφείς στέκονται ισοδύναμοι με τους ξένους ομότεχνούς τους.  

-19/10/1979, ΟΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ

-20/10/1979, Ανδρέας Ζούλας-Κώστας Κέκης: Ρεπορτάζ, Συγκίνηση και ενθουσιασμός για τη βράβευση του Ο. Ε.

-20/10/1979, Βεατρίκη Σπηλιάδη, «Η ποίηση μπορεί να αλλάξει τις συνειδήσεις των ανθρώπων» ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΔΥΣΚΟΛΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΩΣ ΟΔΥΝΗΡΗ, ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΣΕ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ.

-21/10/1979, Σ., ΕΝΑΣ-ΕΝΑΣ…

-21/10/1979, Γεώργιος Ν. Δρόσος, ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΙ Ο ΕΛΥΤΗΣ

-21/10/1979, Δ. ΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΟΔΥΣΣΕΙΣ…

-4/11/1979, Σοφοί Ευρωπαίοι ανάμεσά μας

-4/11/1979, Δ. ΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ

-11/12/1979, Φως κε φωτός…

-11/12/1979, Όλη η Ελλάδα τιμήθηκε στο πρόσωπο του Ελύτη. ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΤΑ ΔΩΡΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΣΥΛΛΕΞΕΙ Η ΔΥΣΗ.

-11/12/1979, Απενεμήθη χθες το Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Ελύτη. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 

Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

-19/10/1979, Γιώργος Πηλιχός, «ΑΞΙΟΣ ΕΣΤΙ»./Συγχαρητήρια/ Τι μετέδωσαν τα ξένα πρακτορεία.

-19/10/1979, Νόμπελ στον Ελύτη τον «ποιητή του Αρχιπελάγους»

-20/10/1979, Μαρία Παπαδοπούλου, Η ΕΡΤ απαξίωσε να γυρίσει ντοκυμανταίρ για τον Ελύτη. ΑΠΕΡΡΙΨΕ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΟΥΗΔΙΚΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

-20/10/1979, Γιώργος Λιάνης, Ελύτης, ο «ηλιοπότης» ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ, ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ, ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΡΥΔΗΣ, ΚΑΙ ΜΑΡΩ ΣΕΦΕΡΗ «ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ» ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΑΣ ΠΟΙΗΤΗ./ Ελύτης-Ρίτσος θα το μοιράζονταν;

-22/10/1979, ΤΟ ΓΚΑΛΟΠ ΤΗΣ ΕΡΤ ΚΑΙ Ο ΕΛΥΤΗΣ

-24/10/1979, Συγχαρητήρια στον Ελύτη από την Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών. (πρόεδρος Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος, γενική γραμματεύς Γαλάτεια Σαράντη)

-15/11/1979, Γιώργος Λιάνης, ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΣΟΥΗΔΟΙ ΕΔΩΣΑΝ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΣΤΟΝ ΕΛΥΤΗ. Ο σύγχρονος «Οδυσσέας» του πνεύματος.

-1/12/1979, Κώστας Σταματίου, Εβδομάδα Ελύτη από 6 ως 13 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη.

-7/12/1979, Κώστας Σταματίου, Έρημος, βαρύς και μόνος…

-10/12/1979, Γιώργος Λιάνης, Ανταπόκριση. Η ομιλία του Ελύτη μάγεψε τους Σουηδούς. Η ΠΟΙΗΣΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ

-11/12/1979, Γιώργος Λιάνης, Ανταπόκριση, Ο σεμνός ποιητής του Αιγαίου παρέλαβε χθές το Βραβείο Νόμπελ.

-12/12/1979, Μαρία Παπαδοπούλου, Άφεση αμαρτιών στην ΕΡΤ.

-14/12/1979, Γιώργος Λιάνης, Ο Αλή-Μπαμπά και ο Οδυσσέας

-17/12/1979, Μαρία Παπαδοπούλου, ΕΡΤ και ΚΟΑ κατά Θεοδωράκη-Ελύτη. Συνωμοσία σιωπής για τη συναυλία με το «΄Αξιον εστί»./ Πώς στριμώχθηκε μια εκπομπή./ Οι «ψυχροί» Σουηδοί ήταν πολύ εγκάρδιοι.

-18/12/1979, Ενθουσιώδη χειροκροτήματα για Ελύτη Θοδωράκη

-22/10/1979, Κώστας Σταματίου, Και τώρα τι θα γίνουμε με δύο Νόμπελ; Η ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΛΥΤΗ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟ  

Περιοδικό Επίκαιρα

-τχ. 586/25-10-1979, Νίκος Δήμου, Ο πρίγκιπας

-τχ. 591/29-11-1979, Δ. Μπασαντής, «Ελλάδα-Ελύτης, δύο συνώνυμα»

-τχ. 594/20-12-1979, Φοίβη, Με σεμνότητα και απλότητα

Περιοδικό Πολιτικά Θέματα

-τχ. 274/26-10-1979, Έργο των σχολείων να διδάξουν Ελύτη./ Είναι ένα δώρο μας, Το Ένθετο…

-τχ. 275/26-10-1979, Γιώργος Πανάγος, «Οι αποκτείνοντες τους προφήτες» Επιστολή

Περιοδικό Φιλολογική Πρωτοχρονιά

Τόμος 37/1980, ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΟΜΠΕΛ ΣΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ

«Δεν αποδέχομαι την καθαρότητα της διάνοιας, εκείνο που οι Γάλλοι ονομάζουν “la belle claret” . Όχι, νομίζω ότι ακόμη και το πιο παράλογο πράγμα μπορεί να γίνει διαφανές. Η διαφάνεια είναι πιθανώς το μοναδικό στοιχείο που κυριαρχεί σήμερα στην ποίηση μου. Ο κριτικός Μαρωνίτης το έχει καταλάβει. Λέει ότι το βιβλίο μου «Το Φωτόδεντρο» υπάρχει μια εκπληκτική διαφάνεια. Λέγοντας διαφάνεια εννοώ ότι πίσω από ένα συγκεκριμένο πράγμα μπορεί να φανεί κάτι διαφορετικό, και πίσω από αυτό ξανά κάτι άλλο, και ούτω καθεξής. Αυτό το είδος της διαπερατότητας αποτελεί ό,τι πάσχισα να επιτύχω. Μού φαίνεται πώς είναι κάτι το ουσιαστικά ελληνικό. Η διαφάνεια πού υπάρχει από άποψη φυσική στη φύση, μεταφέρεται στην ποίηση. Ωστόσο, όπως σας είπα,  εκείνο που είναι διαφανές μπορεί ταυτόχρονα να είναι ολωσδιόλου παράλογο……».

Οδυσσέας Ελύτης, από την ίδια συνέντευξη του περιοδικού «Το Δέντρο»

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πρώτη γραφή σήμερα, 28 Οκτωβρίου 2017

Πειραιάς, 28/10/2017