ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΌ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

           ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΟ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

     «Η παράδοση προϋποθέτει ερείπια» γράφει ο Albin Lesky, από τα ερείπια αυτά του μυστικού δείπνου του χρόνου είτε είναι αρχιτεκτονικά είτε ζωγραφικά είτε ήθη και έθιμα είτε θρησκευτικά είτε γλωσσικά, οι άνθρωποι οικοδομούν το αινιγματικό μέλλον τους, το επαναλαμβανόμενο μυστήριο ξένο της ζωής τους, την επαναλαμβανόμενη αναγέννηση της σάρκας τους. «Με τα συντρίμμια αυτά στύλωσα τα ερείπιά μου» λέει ο Τόμας Σ. Έλιοτ. Μέσα από τα ερείπια αυτά εμπειριών ζωής του ανθρώπου ανατέλλει ο ήλιος του μεσονυχτίου, προβάλει της δικαιοσύνης το νοητό φως, ο αναστημένος σπαραγμός της άλλης ελπίδας στις ψυχές των ανθρώπων. Ο προφορικός λόγος και τα γραπτά μνημεία του ανθρώπου δεν είναι παρά η πρωταρχική ερμηνεία του κόσμου, ο «πρώτος μας εαυτός» που διακηρύττει ο Άγγελος Σικελιανός, είναι η προφητική κατανόηση του μελλοντικού μας βίου. Η οριοθέτηση των ονείρων μας, τα ελεήμονα όρια της εσωτερικής μας αναζήτησης, το μεταίχμιο του ανθρώπου μεταξύ μύθου και ιστορίας, το σταυροδρόμι της μοίρας που οδηγεί στην κάθαρση και όχι στην ύβρη. Ο ύμνος του  ρυθμού της φωνής προς το ανερμήνευτο χάος που περιβάλει τον άνθρωπο και τον φυσικό κόσμο. Είναι η Ζωή επί λίκνω λέξεων, η Ζωή εν τάφω της γλώσσας. Οι λέξεις κυλούν από τα ανθρώπινα χείλη και γίνονται δάκρυα αγαλμάτων του χρόνου, γίνονται αίμα και προσφέρονται σαν θεία κοινωνία, γίνονται πνεύμα που καταργεί την σκιά του ανθρώπου, γίνονται γάργαρο νερό που ασπρογαλιάζει και γκρεμίζει τις θύρες της λήθης.       

Α.

-ΕΝ αρχή ήν ο λόγος, και ο λόγος ήν προς τον θεόν, και θεός ήν ο λόγος. ούτος ήν εν αρχή προς τον θεόν. πάντα δι’ αυτού εγένετο, και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ εν. ‘ο γέγονεν εν αυτώ ζωή ήν, και η ζωή ήν το φώς των ανθρώπων και το φώς εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ού κατέλαβεν.

     Εγένετο άνθρωπος, απεσταλμένος παρά θεού, όνομα αυτώ Ιωάννης’ ούτος ήλθεν εις μαρτυρίαν ίνα μαρτυρήση περί του φωτός, ίνα πάντες πιστεύσωσιν δι αυτού. ούκ ήν εκείνος το φώς, αλλ’ ίνα μαρτυρήση περί του φωτός.

     Ήν το φώς το αληθινόν, ο φωτίζει πάντα άνθρωπον, ερχόμενον εις τον κόσμον. εν τω κόσμω ήν, και ο κόσμος δι’ αυτού εγένετο, και ο κόσμος αυτόν ούκ έγνω. εις τα ίδια ήλθεν, και οι ίδιοι αυτόν ού παρέλαβον. όσοι δε έλαβον αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνο θεού γενέσθαι, τοίς πιστεύουσιν εις το όνομα αυτού, οί ούκ εξ αιμάτων ουδέ εκ θελήματος σαρκός ουδέ εκ θελήματος ανδρός αλλά εκ θεού εγεννήθησαν.

  Και ο λόγος σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν έν ημίν, και εθεασάμεθα την δόξαν αυτού, δόξαν ως μονογενούς παρά πατρός, πλήρης χάριτος και αληθείας. Ιωάννης μαρτυρεί περί αυτού και κέκραγεν λέγων’ ούτος ήν όν είπον ο οπίσω μου ερχόμενος έμπροσθέν μου γέγονεν, ότι πρώτος μου ήν, ότι έκ του πληρώματος αυτού ημείς πάντες ελάβομεν και χάριν αντί χάριτος’ ότι ο νόμος διά Μωυσέως εδόθη, η χάρις και η αλήθεια διά Ιησού Χριστού εγένετο. Θεόν ουδείς εώρακεν πώποτε μονογενής θεός ο ών είς τον κόλπον του πατρός εκείνος εξηγήσατο.

--

Β.

-IGITUR hominem accepit indiscretae opus imaginis atque in mundi positum meditullio sic est alloquutus: “Nec certam sedem, nec propriam faciem, nec munus ullum peculiar tibi dedimus, o Adam, ut quam sedem, quam faciem, quae munera tute optaveris, ea, pro voto, pro tua sentential, habeas et possideas. Definita caeteris natura intra praescriptas a nobis leges cohercetur natura intra praescriptas a nobis leges cohercetur. Tu, nullis angustiis cohercitus, pro tuo arbitrio, in cuius manu te posui, tibi illam prefinies. Medium te mundi posui, ut circum spiceres inde comodius quicquid est in mundo….

ΠΗΡΕ λοιπόν τον άνθρωπο, αυτό το δημιούργημα με απροσδιόριστη εικόνα, τον έβαλε στο κέντρο του κόσμου και του είπε τούτα τα λόγια: «Εάν δεν σου δώσαμε, Αδάμ, μια ορισμένη θέση και όψη, ούτε και μια αποκλειστικά δική σου ιδιότητα, αυτό έγινε για να μπορείς να κατέχεις και να κατακτάς όποια θέση, όποια όψη και όποιες ιδιότητες θα διάλεγες, ανάλογα με την επιθυμία και την κρίση σου. Η φύση όλων των άλλων πλασμάτων, άπαξ και καθοριστεί, παραμένει δέσμια των νόμων που τους επιβάλαμε. Όμως εσένα, κανένας περιορισμός δεν σε δεσμεύει, και μπορείς μόνος σου να προσδιορίσεις τη φύση σου ανάλογα με την ελεύθερη βούλησή σου, στα χέρια της οποίας σε εμπιστεύτηκα. Εάν σε έβαλα στο κέντρο του κόσμου, είναι για να μπορείς από τη θέση αυτή να περιεργάζεσαι με όλη σου την άνεση ό,τι βρίσκεται μέσα του. Εάν δεν σε κάναμε ούτε ουράνιο ούτε γήινο, ούτε θνητό ούτε αθάνατο, είναι για να μπορείς, ελεύθερος και προικισμένος καθώς είσαι, να διαπλάσεις και να διαμορφώσεις μονάχος σου τον εαυτό σου, και να του δώσεις όποια μορφή προτιμάς. Από σένα θα εξαρτάται αν θα ξεπέφτεις σε μορφές κατώτερες, που φέρνουν προς το ζωώδες’ κι από σένα πάλι αν θα αναγεννιέσαι σε μορφές ανώτερες που τείνουν προς το θείο, κι όλα τούτα ανάλογα με την κρίση της ψυχής σου».

Ώ, ύψιστη ελευθεριότητα του Θεού Πατρός, ύψιστη και θαυμάσια ευτυχία του ανθρώπου! Του δόθηκε να έχει ό,τι επιθυμεί, να είναι αυτό που θέλει!.....

--

Γ.

-ΠΑΝ το πρίν εαυτό επιστρεπτικόν αυθυπόστατόν έστιν. Ει γαρ επέστραπται προς εαυτό κατά φύσιν και έστι τέλειον εν τη προς εαυτό επιστροφή, και την ουσίαν αν παρ’ εαυτού έχοι’ προς ο γαρ η κατά φύσιν επιστροφή, από τούτου και η πρόοδος η κατ’ ουσίαν εκάστοις. Εί ούν εαυτώ το εύ είναι παρέχει, και το είναι δήπου εαυτώ παρέξει, και έσται της εαυτού κύριον υποστάσεως. αυθυπόστατον άρα εστί το προς εαυτό δυνάμενον επιστρέφειν.

    ΠΑΝ το κατ’ ενέργειαν προς εαυτό επιστρεπτικόν και κατ’ ουσίαν επέστραπται προς εαυτό.

ΚΑΘΕ τι πού επιστρέφει στον εαυτό του είναι αυτοϋπόστατο.

     Αν δηλαδή έχει επιστρέψει στον εαυτό του σύμφωνα με τη φύση και είναι ολοκληρωμένο με την επιστροφή στον εαυτό του, τότε και την ουσία θα την έχει από τον εαυτό του. Γιατί προς όποιο γίνεται η σύμφωνη με τη φύση επιστροφή, από αυτό γίνεται για το καθένα και η σύμφωνη με την ουσία προχώρηση. Αν λοιπόν παρέχει στον εαυτό του το τέλειο είναι, θα παραχωρήσει οπωσδήποτε στον εαυτό του και το είναι και θα έχει την κυριότητα της υπόστασής του είναι επομένως αυτοϋπόστατο αυτό που μπορεί να επιστρέψει στον εαυτό του.

     Κάθε τι που επιστρέφει στον εαυτό του από την άποψη της ενέργειας, έχει επιστρέψει προς τον εαυτό του και από την άποψη της ουσίας.

--

Δ.

-ΚΥΡΙΕ ο Θεός ημών, ο τη σή αρρήτω σοφία δημιουργήσας τον άνθρωπον εκ του χοός, και τούτον αναμορφώσας εις είδος και κάλλος, εξωραϊσας, ως τίμιον και ουράνιον κτήμα, εις δοξολογίαν και ευπρέπειαν της σης δόξης και βασιλείας, δια το κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν τούτον παραγαγείν’ την εντολήν δε παραβάντα του σού προστάγματος, και μεταλαβόντα της εικόνος, και μη φυλάξαντα’ και διά τούτο, ίνα μη το κακόν αθάνατον γένηται, φιλανθρώπως κελεύσας την κράσιν, και μίξιν ταύτην, και τον άρρηκτόν σου, τούτον δεσμόν, ως Θεός των Πατέρων ημών, τώ θείω βουλήματι αποτέμνεσθαι και διαλύεσθαι’ ώστε την μεν ψυχήν εκείσε χωρείν, ένθα και το είναι προσελάβετο, μέχρι της κοινής αναστάσεως, το δε σώμα είς τα εξ ών συνετέθη αναλύεσθαι’ διά τούτο δεόμεθα σου του ανάρχου Πατρός, και του μονογενούς σου Υιού, και του παναγίου, και ομοουσίου και ζωοποιού σου Πνεύματος, ίνα μη παρίδης το σόν πλάσμα καταποθήναι τη απωλεία’ αλλά το μέν σώμα διαλυθήναι εις τα εξ ών συνετέθη, την δε ψυχήν καταταγήναι εν τω χορώ των δικαίων. Ναι, Κύριε ο Θεός ημών, νικησάτω σου το άμετρον έλεος, και η φιλανθρωπία η ανείκαστος’ και είτε υπό κατάραν πατρός ή μητρός, είτε τω ιδίω αναθέματι υπέπεσεν ο δούλος σου ούτος, είτε τινά των ιερωμένων παρεπίκρανε, και παρ’ αυτού δεσμόν άλυτον εδέξατο, είτε υπό Αρχιερέως βαρυτάτω αφορισμώ περιέπεσε, και αμελεία και ραθυμία χρησάμενος, ούκ έτυχε συγχωρήσεως, συγχώρησον αυτώ δι’ εμού του αμαρτωλού και άλλου τινός, φθόνω και συνεργεία του πονηρού, τοιούτον υπέστη ολίσθημα’ ευδόκησον, ως μόνος αγαθός και πολυέλεος, την μεν ψυχήν αυτού μετά των Αγίων ταχθήναι των απ’ αιώνός σοι ευαρεστησάντων, το δε σώμα τη παρά σου δημιουργηθείση φύσει δοθήναι. Ότι ευλογητός και δεδοξασμένος υπάρχεις εις τους αιώνας. Αμήν.

--

Ε. 

1.Ψάξε να βρεις το μυστικό μονοπάτι (τον αγωγό) της ψυχής, το μέρος όπου βρίσκεται υπηρετώντας ευλαβικά το σώμα και το σημείο από όπου αναβρύζει. Πάλι θα την αναστήσεις αν ενώσεις λόγια ιερά με έργα.

2.Μην στρέψεις προς τα κάτω το βλέμμα σου. Γκρεμός χάσκει που την ψυχή σέρνει στην επτάπορη βαθμίδα που στα πόδια της βρίσκεται η φοβερή σκάλα η οποία οδηγεί στον θρόνο της Ανάγκης.

3.Στο αγγείο σου θα κατοικήσουν τα θηρία της γης.

4.Μην προσθέτεις στην ειμαρμένη.

5.Από την πατρική αρχή δεν προέρχεται τίποτε ατελές.

6.Αλλά ούτε ο πατρικός νους δέχεται την επιθυμία της (ψυχής) αν δεν βγει πρώτα από τη λήθη και δεν εκστομίσει τον λόγο, ανακαλώντας στη μνήμη το πατρικό αγνό σύνθημα.

7.Πρέπει, λοιπόν, να σπεύδεις προς το φως και προς τη λάμψη του Πατρός, εκεί απ’ όπου σου στάλθηκε η ψυχή, ενδεδυμένη με νου περίπλοκο.

8.Αυτοί που εξώνουν την ψυχή, τη βγάζουν από τον εαυτό της και την κάνουν να αναπνεύσει, είναι ελεύθεροι.

9.Στα λαγούμια της γης κατοικεί η πηγή της αρετής. Μένει εκεί κρυμμένη χωρίς να χάνει την παρθενία της.

10.Η ψυχή των ανθρώπων σφίγγει τον θεό και τον φέρνει μέσα της. Δεν έχει τίποτε το θνητό, είναι ολόκληρη συνεπαρμένη από το θείο. Γι’ αυτό καυχήσου για την αρμονία που από κάτω της υπάρχει το ανθρώπινο σώμα.

11.Η ψυχή που υπάρχει σαν φως ολόλαμπρο προερχόμενο από τη δύναμη του Πατρός, παραμένει αθάνατη, κυρίαρχος της ζωής, και αντιλαμβάνεται την πληρότητα εκ των πτυχών του κόσμου.

12.Αναζήτησε τον παράδεισο.

13.Μην μολύνεις το πνεύμα σου, μην βαθύνεις το επίπεδο.

14.Το είδωλο έχει κι αυτό το μερίδιό του σε έναν τόπο ολόφωτο.

15.Μην ρίχνεις το σκύβαλο της ύλης στον γκρεμό.

16.Μήν απομακρύνεις την ψυχή έξω από το σώμα, μην τη βάζεις σε κίνδυνο.

17.Άπλωσε τον πυρφόρο σου νου σε έργο ευσεβείας. Μπορείς να σώσεις έτσι και το ρευστό σώμα.

18.Από κάθε κοίλωμα της γης ξεπηδούν χθόνιοι κύνες δίχως να δείξουν κανένα αληθινό σημάδι στον θνητό άνθρωπο.

19.Η φύση πείθει ότι οι δαίμονες είναι αγνοί και οι βλαστοί της κακής ύλης χρηστοί και όλβιοι.

20.Οι τιμωρίες αγκυλώνουν τους ανθρώπους (τις ψυχές των ανθρώπων).

21.Να πιστεύετε ότι το βάθος της ψυχής είναι αθάνατο. Να στρέφετε το βλέμμα πάντοτε προς τα πάντα.

22.Πολλές φορές θα μιλήσεις, θα συνοψίσεις όσα μπορεί να έχουν ειπωθεί. Ούτε ο ουράνιος θόλος φαίνεται κυρτός τότε, ούτε τ’ αστέρια λάμπουν, το φως της σελήνης καλύπτεται, η γη δεν φαίνεται, κεραυνοί ταράζουν τη γη.

24.Μην κάνεις επίκληση να εμφανιστεί μπροστά σου αυτούσια η εικόνα της Φύσεως.

25.Από παντού, τείνει τα ηνία του πυρός, μιας άπλαστης ψυχής.

26.Όταν θα αντικρίσεις το ιερόν πυρ να καίει άμορφο, αναπηδώντας μέσα στα βάθη ολόκληρου του κόσμου, άκουσε τη φωνή του πυρός.

27.Ο πατρικός νους έσπειρε τα σύμβολα στις ψυχές.

28.Μάθαινε το νοητό, επειδή υπάρχει έξω από τη σφαίρα του ανθρώπινου νου.

29.Υπάρχει κάτι νοητό, το οποίο πρέπει να συλλαμβάνεται από το άνθος του νου.

30.Όλα προέρχονται από μια φλόγα που τα κάνει να λάμπουν.

31.Ο Πατέρας τα έκανε όλα τέλεια και τα παρέδωσε στον δεύτερο νου, που εσείς, τα ανθρώπινα έθνη τον ονομάζετε πρώτο.

32.Οι ίυγγες, όταν τις νοεί ο Πατέρας, σκέπτονται κι αυτές επίσης, ώστε να καταστήσουν κατανοητές βουλές άρρητες.

33.Πώς ο κόσμος έχει νωθρά νοητά στηρίγματα!

34.Ο Πατέρας απομάκρυνε τον εαυτό του χωρίς να κλείσει μέσα στη νοερή του δύναμη το δικό του πυρ.

35.Ο Πατέρας δεν προκαλεί φόβο, αλλά εμπνέει την υπακοή.

--

ΣΤ.

1.Ο Όσιρις Τάδε λέγει: Είμαι ο Ατούμ (εκείνος όστις) έκαμε τον ουρανόν και εδημιούργησε όλα τα όντα. (Εκείνος) όστις ενεφανίσθη εντός της ουρανίας αβύσσου. Είμαι ο Ρά κατά την ανατολήν του εις την αρχήν, (εκείνος) όστις κυβερνά ό,τι έκαμε.

2.Είμαι ο μεγάλος θεός ο οποίος γεννά αυτός εαυτόν, είμαι το ύδωρ, είμαι η άβυσσος, πατήρ των θεών.

4.Είμαι εκείνος (τον οποίον δεν σταματούν) μεταξύ των θεών

5.Είμαι χθες και γνωρίζω την πρωίαν (την αύριον)

7.Γνωρίζω τον μεγάλον θεόν όστις κατοικεί (εις τον Αμέντι)

10. Είμαι εκ του κόσμου, έρχομαι εις την πατρίδα μου

14. Βαδίζω εις την οδόν του, γνωρίζω ότι η κεφαλή μου ευρίσκεται μέσα στη λίμνη της διπλής δικαιοσύνης

22. Είμαι μια ψυχή εις τα δύο δίδυμά της…

24. Ώ Ρά, μέσα εις το ωόν του! Αυτός ο οποίος ακτινοβολεί με τον δίσκο του, ο οποίος λάμπει εις τον ορίζοντά του, ο οποίος (κολυμπά επί της ύλης του)….

--

Ζ.

Των ανθρώπων οι δόξες κι αν φτάνουν

ως ον αιθέρα περήφανες,

μες στη γη σιγολιώνουν και σβήνονται ατίμητες,

σαν ορμήσουμε εμείς με τους μαύρους χιτώνες

σε χορούς φοβερούς τα ποδάρια βροντώντας.

-Γιατί με τετράψηλο πήδημα,

του ποδιού μου τη δύναμη ασήκωτη,

κατεβάζω, κι όσο κι αν φεύγουν γοργόδρομα,

απ’ τ’ αβάσταγο χτύπημα πέφτουν.

--

Η.

-Ψυχαί οσμώνται καθ’ Άιδην.

-‘Αντρον νυμφών όθεν και Ηράκλειτον ψυχήισι φάναι τέρψιν ή θάνατον υγρήισι γενέσθαι, τέρψιν δε είναι αυταίς την είς γένεσιν πτώσιν, αλλαχού δε φάναι ζήν ημάς τον εκείνων θάνατον και ζήν εκείνας τον ημέτερον θάνατον.

-τους καθεύδοντας οίμαι ο Ηράκλειτος εργάτας είναι λέγει και συνεργούς των τω κόσμων γινομένων.

-θυμώι μάχεσθαι χαλεπόν, ο γάρ αν θέληι, ψυχής ωνείται.

-ο άναξ, ού το μαντείον εστι εν Δελφοίς, ούτε λέγει ούτε κρύπτει αλλά σημαίνει.

Θ.

ΟΙ ΤΕΣΕΡΕΙΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΙ

Η ζωή τ’ ανθρώπου είναι απάτη κι απογοήτευση’

Τά πάντα είναι χωρίς υπόσταση,

Χωρίς υπόσταση κι απογοητευτικά:

Στρόβιλοι πυροτεχνημάτων, παντομίμες,

Το βραβείο που δίνουν σε παιδική γιορτή,

Το βραβείο που απονέμουν για την έκθεση ιδεών,

Ο τίτλος του φιλόλογου, το παράσημο του πολιτικού.

Τα πάντα χάνουν την υπόστασή τους, ο άνθρωπος περνά

Από ανυπόστατο σ’ ανυπόστατο.

Τούτος ο άνθρωπος είναι πεισματάρης, τυφλός, παρα-

   δομένος

Στην αυτοκαταστροφή.

Περνώντας από φρεναπάτη σε φρεναπάτη,

Από μεγαλείο σε μεγαλείο στην τελική φαντασίωση,

Χαμένος στο θάμπος της ίδιας του μεγαλοσύνης,

Εχθρός της κοινωνίας, εχθρός του εαυτού του.

Ι.

Τρίτη επιστολή Σοφοκλεί

Τι είναι, λοιπόν, εκείνο πού θα ‘ταν σωστό να πούμε, αποφεύγοντας τις υπερβολές;

     Εσύ διάλεξες μεσ’ στην ψυχή του ανθρώπου ό,τι είναι ευγενικώτερο. Και αυτό το ευγενικώτερο-το υπαρκτό στη ζωή, όχι το αδύνατο και ανύπαρκτο-το πρόβαλες στα μάτια μας, με τον ωραιότερο και αρμονικώτερο λόγο που μπορούσαν να προφέρουν τα ποιητικά χείλη του ανθρώπου, και με μια δραματική πλοκή που, σ’ ορισμένες τραγωδίες σου, φθάνει στην τελειότητα. Αν, αντί να προβάλεις την ανθρώπινη ευγένεια σαν κάτι το προσιτό, επιχειρούσες να την προβάλεις σαν κάτι το άφθαστο, σαν κάτι που δεν είχες αισθανθεί μέσα σου ή δεν είχες δει ποτέ γύρω σου ή που δε μπορούσε να το φθάσει ο άνθρωπος σε καμμιάν ώρα της ζωής του, δε θα γινόσουν παιδαγωγός και δε θα ήσουν μεγάλος ποιητής. Τα ανθρώπινα παθήματα (sufferings) μπορεί να τα παρουσιάζει ο ποιητής τόσο έντονα που κανένας πάσχων άνθρωπος δε θα μπορούσε να τ’ ανθέξει, εκτός από τον «υποκριτή» (τον ηθοποιό). Αλλά και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή όταν τα παθήματα υπερβαίνουν την αντοχή και του ηθικά πιο ισχυρού ανθρώπου, καλύτερο είναι-όπως τόκαμε ο Αισχύλος στον «Προμηθέα Δεσμώτη»-να εμφανίζει ο ποιητής έναν Τιτάνα, ένα θεό να πάσχει από θεούς όσα δε θα μπορούσε ποτέ ν’ ανθέξει ένα ανθρώπινο όν…….

Κ.

Περί του Καλού

Φεύγωμεν δή φίλην ες πατρίδα, αληθέστερον αν τις παρεκελεύοιτο, τις ούν η φυγή και πώς; Αναξόμεθα οίον από μάγου Κίρκης (φησίν) ή Καλυψούς Οδυσσεύς (αινιττόμενος δοκεί μοι) μείναι ούκ αρεσθείς, καίτοι έχων ηδονάς δι’ ομμάτων και κάλλει πολλώ αισθατώ συνών.

Πατρίς δή ημίν, όθεν παρήλθομεν, και πατήρ εκεί, τις ούν ο στόλος και η φυγή; Ού πόσι δει διανύσαι’ πανταχού γάρ φέρουσι πόδες επί γήν άλλην επ’ άλλης’ ουδέ σε δεί ίππων όχημα ή τι θαλάττιον παρασκευάσει, αλλά ταύτα πάντα αφείναι δεί και μη βλέπειν, αλλ’ οίον μύσαντα όψιν άλλην αλλάξασθαι και ανεγείραι, ήν έχει μέν πάς χρώνται δε ολίγοι.

Αιωνία Αυτών η Μνήμη

  

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

α) διατήρησα την ορθογραφία, την στίξη και τον τονισμό των κειμένων έτσι όπως τα συνάντησα στην ανάγνωσή τους στα βιβλία. Δυσκολία στην αντιγραφή τους στάθηκε το πολυτονικό σύστημα που είναι γραμμένα πολλά από αυτά, και τους προσθέτουν μια εικαστική έκφραση διαφορετική από αυτή του μονοτονικού, δυστυχώς, δεν έχω την τεχνική βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή ώστε να τα μεταφέρω.

β) προσπάθησα να πετύχω-όσο μου ήταν δυνατόν-μια ενιαία οντολογική κατάθεση της ανθρώπινης αναζήτησης και στοχασμού, μέσω της γλώσσας. Ένα πλέγμα νοημάτων, ερωτημάτων, αγωνιών, εμπειριών, δεήσεων, φιλοσοφικής ατμόσφαιρας της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα στις σαρκοφάγους των αιώνων. Πέρα από δόγματα θρησκευτικά, παραδόσεις εθνικές, ιδεολογήματα, φιλοσοφικές επιταγές, άλλες κοινωνικές αγκυλώσεις. Η αιώνια αγωνία του ανθρώπου και ο αγώνας του για καλύτερη ζωή και μεταφυσική δικαίωση είναι που είχα στο νου. Τα ίδια τα κείμενα νομίζω ότι εκφράζουν ορθότερα τις θέσεις, τα πιστεύω, τα ερωτήματα, τις αγωνίες, τον πόνο, τις ελπίδες, τις αναζητήσεις, τις εθιμικές και θεσμικές δοξασίες των ανθρώπων που τα γέννησαν και μας τα άφησαν ως πολιτισμική παρακαταθήκη μέσα στους αιώνες.

γ) Τα ετερογενή και διαφορετικής οντολογικής βαρύτητας και πίστης ετερόκλητα κείμενα που άντεξαν μέσα στον ιστορικό χρόνο και τροφοδότησαν άμεσα ή έμμεσα, φανερά ή υπόγεια τις κατοπινές συνειδήσεις των ανθρώπων και στήριξαν τις ζωές τους, ερανίστηκαν από τα κάτωθι βιβλία χωρίς πρόθεση αξιολόγησης ή ιεράρχησης, σεβόμενος τον μόχθο των δημιουργών που τα γέννησαν, αυτών που μας τα διέσωσαν, των μεταφραστών τους, των επιμελητών τους και των εκδοτών, και φυσικά, την αιώνια μνήμη των ανθρώπων που τα πίστεψαν και ακολούθησαν:

• Η ρήση του Albin Lesky, αναφέρεται στο βιβλίο του Ιωάννη Θ. Κακριδή, ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ, έκδοση Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1978

• Ο στίχος του άγγλου ποιητή Τόμας Στερν Έλιοτ, είναι από το έργο του Η ΕΡΗΜΗ ΧΩΡΑ, σε μετάφραση Γιώργου Σεφέρη, εκδόσεις Ίκαρος 1973

• NOVUM TESTAMENTUM GRAECE, 
post Eberhard Nestle et Erwin Nestle communiter ediderunt Kurt Aland Matthew Black Carlo M. Martini Bruce M. Metzger Allen Wikgren. Ed. Deutsche Bibelgesellschaft Stuttgart, druck 1987 (όπου τα αποσπάσματα της Καινής Διαθήκης)

• Giovanni Pico Della Mirandola, ORATIO DE HOMINIS DIGNITATE,-ΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ, εισαγωγή: Yves Hersant, μετάφραση από τα λατινικά Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, εκδόσεις Άγρα 2014

• ΠΡΟΚΛΟΥ ΔΙΑΔΟΧΟΥ, ΣΤΟΙΧΕΙΩΣΙΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ, εισαγωγή-σχόλια: E. R. Dodds, μετάφραση: Ιγνάτιος Σακκαλής, εκδόσεις ΠΟΛΥΤΥΠΟ 1982

• Γιάννη Κ. Παπαχρόνη. Η ΝΕΚΡΩΣΙΜΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ, εκδόσεις «ΤΕΡΤΙΟΣ» Κατερίνη 1993

• Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων-Μιχαήλ Ψελλός, 
Μαγικά λόγια του Ζωροάστρη σε σχόλια του Γεωργίου Γεμιστού Πλήθωνος και του Μιχαήλ Ψελλού. Εισαγωγή-Μετάφραση στη Νεοελληνική της φιλολόγου Μαρίας Κεκροπούλου, εκδόσεις Ενάλιος χ.χ.

• Ερμού του Τρισμέγιστου, Η Αιγυπτιακή Βίβλος των Νεκρών, μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια: Επ. Κ. Μπουφάλι, εκδόσεις Πύρινος Κόσμος χ.χ.

• Αισχύλος, ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ, μετάφραση Τάσος Ρούσσος, εκδόσεις Κάκτος 1992

• Ηράκλειτος ΑΠΑΝΤΑ, πρόλογος-μετάφραση Τάσος Φάλκας-Αρβανιτάκης, επίμετρο Ι. Σ. Χριστοδούλου, εκδόσεις Ζήτρος 1999  

• Τόμας Στερν Έλιοτ, ΦΟΝΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, μετάφραση Γιώργος Σεφέρης, εκδόσεις Ίκαρος 1974

• Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Επιστολές στους Προγόνους μου, προλογίζει ο Ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Ι. Δεσποτόπουλος, εκδόσεις Νέα Σύνορα-Α.Α.Λιβάνη 1990

• ΠΛΩΤΙΝΟΥ, Εννεάδες, Περί του Καλού, εκδόσεις Κάκτος.

     Ένας λυγμός όλα τα παραπάνω, αναγνώστη, στη μνήμη της χαμένης Ιωνίας, στη μνήμη της χαμένης Κύπρου, στη μνήμη της πνευματικής μας μάνας, της χαμένης ρωμιοσύνης.

Χρήστος Γιανναράς, 

Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, εκδόσεις Γρηγόρη 1978

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, 25 Φεβρουαρίου 2018

Ημέρα της αναστύλωσης των εικόνων. 

Το Πλατωνικό Κάλλος μέσα στην Ορθόδοξη Ελληνική Παράδοση