Θεόδωρος Κολοκοτρώνης- Χαρίλαος Τρικούπης

                ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

         Πάτρα 13/1/1859-Αθήνα 27/2/1943

     «Ότι δε χωράει να ζήση στη ζωή, βρίσκει τόπο ναπλωθή και νανθοβολήση στην Τέχνη, όσο να γίνη άξια η ζωή να το χωρέση, ύστερ’ από καιρούς κι από αιώνες»

Κωστής Παλαμάς, Η ΜΕΓΆΛΗ ΙΔΈΑ                                                                       

                                                                                                ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Ποτές δεν καταδέχεται τη γης να την πατήση

Καβάλλα πάει στην εκκλησιά, καβάλλα προσκυνάει.

     Δυό λόγια μόνο που καθένας θα μπορούσε να τα στοχαστή. Σ’ έναν ήρωα σαν τον Κολοκοτρώνη δείχνεται ξανά αναμμένο κάτι από το νού του Οδυσσέα. Έτσι και στο κλέφτικο το τραγούδι βρίσκεται η Ομηρική ραψωδία πολεμώντας να ξαναζωντανέψη. Ο Κολοκοτρώνης, πάντα καβαλλάρης, ανάμεσα στους άλλους γύρω τριγύρω του πεζούς, φτάνει μόνος εκείνος για να πιστέψω πώς ειν’ αθάνατ’ η Ελληνική ψυχή. Μας έδωσε τον τόνο στην ενάργεια. Μας έδωσε τον τόνο και στη νόηση ακόμα, αν είναι ο λόγος το υπέρτατο αντιφέγγισμα του νοείν’ είν’ αυτός που υπαγόρευε, κ’ έγραφ’ ένας ποιητής, ο Τερτσέτης, την ιστορία του που είναι μαζί κι από τις δυνατώτερες σελίδες μεσ’ από την ιστορία της Ελληνικής φυλής. Κι’ ‘ετσι, κατά την ζωή εκείνου, έπρεπε να τραβήξη μπρός η Ρωμιοσύνη να ξακολουθήση ο αρματωλός’ ναπομείνουμ’ ένας λαός, έτσι σαν το Μαυροβούνι, όμως με τη γοητεία της εθνικής μας ασύγκριτης ιστορίας, αχώριστης από τον καιρό του Ομήρου ίσα με τον καιρό του Σολωμού. Κ’ έτσι, κατά το λόγο εκείνου, έπρεπε ‘ναγκαλιάση η Ρωμιοσύνη τη γλώσσα του κλέφτικου τραγουδιού και μ’ αυτή να λέη όλα όσα έχει στο νου και στη καρδιά της. Το δυστύχημα είναι πώς κι ο Κολοκοτρώνης, μισός. Δεν είχε τύχη, σαν τν Οδυσσέα, να γυρίση στην πατρίδα θριαμβευτής, και να γλυτώση τη μεγάλη την Πηνελόπη από τα περιτριγυρίσματα κι από τις αγκαλιές των άλλων, των ανόμων. Η Πηνελόπη του ξεφεύγει ώρα με την ώρα, οι μνηστήρες πληθαίνουν, και πιο ξεδιάντροπα τη βασίλισσα τη ζώνουν. Ο αφέντης απόξω μένει. Παράξενο δεν είναι πώς αντί νανεβή σε θρόνο, σύρθηκε σιδερόδετος ως το δικαστήριο, κατηγορούμενος, ο Κολοκοτρώνης. Παράξενο είναι πώς του έλειψε στα τελευταία του η υψηλότατη δόξα: να πέση το κεφάλι του στην καρμανιόλα. Μήτε που είχε τύχη να πεθάνη σαν τον Καραϊσκάκη ή τον Καποδίστρια…. Τι γυρεύει ο πάντα καβαλλάρης ανάμεσα στους άλλους γύρω τριγύρω πεζούς;

Εφημερίδα Ακρόπολις 1901

--

                                                                                                ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ

     Τους έδωκε να χαρούνε, για κάμποσον καιρό, όχι τη χαρά τη χειροπιαστή της ζωής και της δύναμης, μά της ζωής αυτής και της δύναμης τόνειροφάντασμα. Και είδανε πώς είναι αυτός ο Δυνατός, κι ακούσανε πώς είναι γραφτό να ζήσουν, και πώς θα ζήσουν. Τούς φύσηξε τις μεγάλες ελπίδες, τους μεγάλους θαυμασμούς και τα μεγάλα μίση. Ξεχωριστά αγαπήθηκε και ξεχωριστά μισήθηκε, σαν άλλος κανείς. Έγινε το είδωλο και το βδέλυγμα. Οι άλλοι, των κομμάτων και της πολιτικής αρχηγοί, αυτός πρόβαλε φοβερός με τανάστημα των ιστορικών ηρώων. Κ’ έξαφνα, όταν τάλογό του σκόνταψε, στα γκρεμνά και στανηφόρια που τωδηγούσε απόκοτα, σκόνταψε, και σκιάχτηκε, και τον έρριξε,-ο λαός πού πίσω ακολουθούσε, έκαμε να τραβήξη το δρόμο του χωρίς τον καβαλλάρη. Μάλιστα σα να κατάλαβε κάποιο ξαλάφρωμα. Είταν το ξαλάφρωμα του ξύπνου, όμως με το ξύπνημα σβύνει και πάει και τονειροφάντασμα της ζωής και της δύναμης. Έχετε γειά, μεγάλες ελπίδες, μεγάλες αγάπες, και μεγάλα μίση! Και πήρανε τα πόδια τους κακόσορτοι και σταματήσανε στον Ετέμ.

Περιοδικό το «Περιοδικόν μας» 1901

Σημείωση:

     Θέλησα να τιμήσω την μνήμη του ποιητή της Ρωμιοσύνης όχι με αγαπημένα και πολυδιαβασμένα ποιήματά του, όχι με κάποιο θεωρητικό του κείμενο για την τέχνη της ποίησης, όχι με το αγαπημένο σε όλους μας ποίημα του ποιητή Άγγελου Σικελιανού πάνω στο κιβούρι του ποιητή Κωστή Παλαμά την ημέρα της κηδείας του μέσα στα σκληρά χρόνια της κατοχής. Αλλά με δύο συνοπτικές απαντήσεις του-σε μια εφημερίδα και ένα λογοτεχνικό περιοδικό-που νομίζω ότι εκφράζουν ακόμα και στις μέρες μας, το πνεύμα της πολιτικής της σύγχρονης Ελλάδας. Ο Κωστής Παλαμάς είναι ένας κατεξοχήν πολιτικός ποιητής πέρα από εθνικός. Το όραμά του για την μεγάλη Ελλάδα, οι ελπίδες του για το μέλλον της Ρωμιοσύνης, η λατρεία του για τον ελληνικό πολιτισμό και παράδοση, η πατριδολατρεία του έτσι όπως αποτυπώνεται στο ογκώδες και πολυπρισματικό έργο του, μας φανερώνουν την τεράστια επίδραση που είχε στις συνειδήσεις των νέων ελλήνων στην εποχή του. Ο Κωστής Παλαμάς επάξια θα μπορούσε να είναι ο εθνικός μας ποιητής στην θέση του γενάρχη της ελληνικής ποίησης Διονυσίου Σολωμού. Ήταν το μόνο εθνικό κεφάλαιο της ποίησής μας για πολλές δεκαετίες. Το άστρο του αλεξανδρινού ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη σκίασε κατά κάποιον τρόπο το δαιδαλώδες και πολύτομο έργο του, χωρίς ευτυχώς, να το συννεφιάσει καταλυτικά . Ο Κωστής Παλαμάς παρέμεινε στις συνειδήσεις των νεότερων αναγνωστών του ελληνικού ποιητικού λόγου, σαν το μεγάλο αραξοβόλι της ζωής των ελλήνων. Ο δημιουργός που μπορεί ακόμα και σήμερα να εμψυχώσει το εθνικό και πατριωτικό τους φρόνημα.

Τα δύο αυτά κείμενα βρίσκονται στον έκτο τόμο των απάντων του των εκδόσεων Μπίρη, έκδοση γ΄.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς 28/2/2018

ΥΓ. Αλήθεια, πιστεύει κανείς ότι η σημερινή βουλή-κυβέρνηση και αντιπολίτευση-εκφράζει το πολιτικό ήθος του έλληνα; Όσων τουλάχιστον δεν έχουν εκμαυλιστεί για ίδιον όφελος. Μας άξιζε αλήθεια η πολιτική επιλογή του κυρίου Κουβέλη; Αυτό το πολιτικό προσωπικό θα μας οδηγήσει έξω από τα μνημόνια;