Ο Θεόφιλος ο Ζωγράφος του λαϊκού Θρύλου

Ο ζωγράφος του λαϊκού Θρύλου

      Μνήμη Στέλιου Π. που είδαμε μαζί τα έργα του Θεόφιλου στο Πήλιο.

«Ευλογημένα τα παραμύθια που ζεσταίνουν τη ζωή μας με το ψέμα τους. Ευλογημένα τα όνειρα πού απαλαίνουν τις οδύνες μας. Ευλογημένη η φαντασία που μας ανοίγει ένα ξάγναντο στον ουρανό. Κι ευλογημένοι οι σοφοί τρελλοί που κουρνιάζουν στο παραμύθι, που δένονται στ’ όνειρο και ζούν στη φαντασία…»

                      Νέστορας Μάτσας

Αφιερώματα περιοδικών

1) Αγγλοελληνική Επιθεώρηση τόμος Γ΄ τχ.1/5, 1947

α) Γιώργος Σεφέρης, σ.1-3,

Θεόφιλος (Ομιλία στα εγκαίνια της έκθεσης έργων του στο Βρετανικό Ινστιτούτο Αθηνών

β) Δ. Ε. Ευαγγελίδης, σ.4-10,

Η Τέχνη του Θεόφιλου

γ) Οδυσσέας Ελύτης, σ.10-13,

Η Αισθητική και Συναισθηματική καταγωγή του Θ. Χατζημιχαήλ. (απόσπασμα από μια πλατειά ψυχογραφική και αισθητική μελέτη για τον Θ. Χ.)

δ) Έκθεση Θεόφιλου, σ.4-5,

Βρετανικό Ινστιτούτο Αθηνών. Κατάλογος Έργων.

2) Αγγλοελληνική Επιθεώρηση τόμος Γ΄ τχ. 2/6,1947

Πρώτες κρίσεις για το Θεόφιλο σ.60-63

α) Teriade, σ.60,

Μια καλλιτεχνική αποκάλυψις. Ένας άγνωστος μεγάλος Έλλην λαϊκός ζωγράφος. Θεόφιλος Χατζημιχαήλ. (εφημ. Αθηναϊκά Νέα 20/9/1935)

β) Φορτούνιο, (Σπύρος Μελάς), σ.60-61,

Ο Ζωγράφος Θεόφιλος (εφημ. Ελεύθερον Βήμα 21/9/1935)

γ) Σπύρος Μελάς, σ.61,

Ποιοι ηύραν το Θεόφιλο. (εφημ. Αθηναϊκά Νέα» 22/9/1935)

δ) Maurice Raynal, σ.62,

Theophilos peintre paysan grec. Περ. “Arts et Metiers Graphiques” 15/4/1936

ε) Le Corbusier, σ.62-63,

  Theophiles, περ. “Le Voyage en Grece” Άνοιξη 1936

3) Αιολικά Γράμματα, χρόνος ΙΔ. Τχ. 80-81/3-6-1984

Αφιέρωμα στο Λαϊκό Ζωγράφο Θεόφιλο Χατζημιχαήλ και στον αναστηλωτή του Στρατή Ελευθεριάδη- Τεριάντ. –Στα 50 χρόνια του θανάτου του (1934-1984)

α) Γιώργος Σεφέρης, σ.4,

«Ύστερα από τον Θεόφιλο… καινούργιο μάτι…»

β) Γιώργος Βαλέτας, σ.51-53,

Σε ποιους χρωστάμε το Θεόφιλο. Τιμητική στήλη Γουναρόπουλου και Ουράνη

γ) Δ. Ε. Ευαγγελίδης, σ.53,

Σαν ένα θαύμα. (Αγγλοελληνική Επιθεώρηση 1947)

δ) Στρατής Ελευθεριάδης- Teriade, σ.54-56,

Παλιά και Νέα Τέχνη.- Το πρώτο αποκαλυπτικό άρθρο για το Θεόφιλο. (εφ. Αθηναϊκά Νέα 19/9/1935)

ε) Άγγελος Κατακουζηνός, σ.56,

Το Μεγάλο Χρέος

στ) Στρατής Ελευθεριάδης- Teriade, σ.57-58,

Ένας άγνωστος μεγάλος Ζωγράφος. (εφ. Αθηναϊκά Νέα 21/9/1935)

ζ) Γιώργος Βαλέτας, σ.59-60,

Ο Σεφέρης για το Θεόφιλο.-Μια αποκαλυπτική μελέτη του-

η) Γιώργος Σεφέρης, σ.60-64,

Ο Θεόφιλος

θ) Γιώργος Βαλέτας, σ.64,

«Ραψωδός του χρώματος έψαλλε…»

ι) Γιώργος Σεφέρης, σ.65-,

Θεόφιλος-Μακρυγιάννης. (Δοκιμές Α΄, σ.237-238)

κ) Γιώργος Βαλέτας, σ. 66-68

Ο Ελύτης για τον Θεόφιλο

λ) Αφήγηση της νύφης του Μαρίας, σ.68,

Οι τελευταίες στιγμές του Θεόφιλου

μ) Άγγελος Κατακουζηνός, σ.69,

Η Δόξα του Θεόφιλου. (απόσπασμα από τον πρόλογο στο βιβλίο του Ν. Μάτσα)

ν) Γιάννης Τσαρούχης, σ.70-71,

Η Καλλιτεχνική αξία του Θεόφιλου. (απόσπασμα από τον τόμο της Εμπορικής Τράπεζας)

ξ) Τάκης Ελευθεριάδης, σ.72-73,

Θεόφιλος, Οπλαρχηγός και Θυροφύλαξ της Ελληνικής Ζωγραφικής

Θεόφιλος. Αθήνα 1975

ο) Δαυϊδ Λεβή, σ.74-75,

Το σημειωματάριο του Φορτούνιο από τη ζωή του Θεόφιλου. (εφ. Ελεύθερον Βήμα 25/9/1935)

π) Γιώργος Βαλέτας, σ. 75,

«Είχε μεγάλη ιδέα για το έργο του,…»

ρ) Ορέστης Κανέλλης, σ.76-77,

Θεόφιλος ο Μυτιληνιός. (ανέκδοτο άρθρο του Ορέστη Κανέλλη)

σ) Βαγγέλης Καραγιάννης, σ.76,

«Στα 1964 ο Ο. Τ. Εκδόσεων που κυκλοφόρησε..»

τ) Οδυσσέας Ελύτης, σ. 77,

Σαν ψίθυρος ανέμου

υ) Άλκης Θρύλος, σ.78-81,

Ο Θεόφιλος και ο πρώτος υμνητής του. (εφ. Ελευθερία 25/9/1965)

φ) Γιάννης Κοντής, σ.82-87,

Ο Θρύλος του Θεόφιλου

χ) Σπύρος Μελάς, σ.88-90,

Μια αυτοβιογραφία.-Θεοφίλου Βίος.

ψ) Γιώργος Πετρής, σ.90,

Η Γυναίκα στο έργο του.

ω) Στρατής Αναστασέλλης, σ.91-93,

Πώς γνώρισα τον Θεόφιλο. (Απόσπασμα από το βιβλίο του. Αθήνα 1981)

Α) Μήτσος Ν. Τσιάμης, σ. 94-95,

Θεόφιλος.-Ένας πρωτομάστορας της Ρωμιοσύνης

Β) Κίτσος Μακρής, σ.96-99,

Ο Θεόφιλος Μεταθανάτια. (Έλληνες Ζωγράφοι Α΄ Αθήνα 1974)

Γ) Γιώργος Φωκάς, σ.100-102,

Η ζωή και το έργο του Θεόφιλου

Δ) Άρης Ταστάνης, σ. 102,

Π Τσολιάς. (ποίημα). (παράκουλα)

Ε) Γιώργος Πετρής, σ. 103-104,

Ζωγράφιζε από Ιδεολογία. (Απόσπασμα από το βιβλίο «Ο ζωγράφος Θεόφιλος, Αθήνα 1978)

ΣΤ) Μιχαήλ Σαντορινιού, σ.105-106,

Ο Θεόφιλος και η αξία του.-(Ζωγράφιζε για τον ίδιο λόγο που φορούσε φουστανέλλα). (εφ. Τα Νέα 10/10/1962)

Ζ) Μητροπολίτης Ιάκωβος Κλεόμβροτος, σ.107-108,

Ο Περιφρονημένος Λαϊκός Καλλιτέχνης.-Ο Λόγος στα εγκαίνια του Μουσείου Θεόφιλου στη Βαρειά Μυτιλήνης. (εφ. Δημοκράτης Μυτιλήνης 31/8/1965)

Η) Σίμου Χουτζαίου, σ.109-110,

Ο Μέγας Λαϊκός Ζωγράφος Θεόφιλος. (εφ. Δημοκράτης Μυτιλήνης 26/8/1965)

Θ) Δ. Ευαγγελίδης, σ.111-,

Η Τέχνη του Θεόφιλου. (Αγγλοελληνική Επιθεώρηση 1947)

Ι) Βαγγέλης Καραγιάννης, σ. 112-115,

Η ιστορία μιας λαϊκής λιθογραφίας και μιας σχετικής ζωγραφιάς του Θεόφιλου.

Κ) Σπύρος Μελάς, σ. 126-127,

Ο Ζωγράφος Θεόφιλος. (εφ. Ελεύθερον Βήμα 1/9/1935)

Λ) Ιατρική Πιστοποίησις περί Θανάτου, σ.128

Μ) Κ. Τσελέκας, σ. 133,

Ένα άγνωστο έργο του Θεόφιλου

Ν) Ηλίας Βενέζης, σ.155-157,

Μουσείο Θεόφιλου. «Το θαυμάσιο Δώρο του Τεριάντ στη Λέσβο». (εφ. Το Βήμα 3/9/1965)

Ξ) Γιώργος Βαλέτας, σ.158-170,

Αναδρομές σ’ ένα θαύμα.-Στρατής Ελευθεριάδης-Teriade.-Ο Δαιμόνιος αξιοποιητής του Θεόφιλου

Ο) Γιώργος Βαλέτας, σ.176-177,

Τα Βιογραφικά του. Πότε πέθανε ο Θεόφιλος.

Π) Δ. Ευαγγελίδης, σ.177,

Ο Έλληνας Βαν Γκογκ. (Αγγλοελληνική Επιθεώρηση Γ΄ 1947.απόσπασμα)

Ρ) Χρυσούλα Χατζηγιαννιού, σ.185-188,

Η Μπαλλάντα του Θεόφιλου (του λαϊκού ζωγράφου). Ποίημα. (Βορεινά Παράθυρα, Αθήνα 1983)

Σ) Γιώργος Βαλέτας, σ.189-192,

Συμπλήρωμα Βιβλιογραφίας του Θεόφιλου.

4) Επτά Ημέρες-εφημερίδα  Η Καθημερινή Κυριακή 20/3/1994

Επιμέλεια Αφιερώματος: Κωστής Λιόντης

Υπεύθυνος Επτά Ημερών: Βησ. Σταύρακας

1)Κωστής Λιόντης,  σ.2-6,

Ο Έλλην ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ. Εξήντα χρόνια από το θάνατο του μεγάλου καλλιτέχνη.

2)Αλέκος Φασιανός, σ.7,

Η μαγεία του Θεόφιλου. Έργα απλά, ελεύθερα, γεμάτα σοφία και γλαφυρότητα.

3)Μαίρη Μιχαηλίδου, σ.8-9,

Η συμβολή του Τεριάντ. Στην ανάδειξη, προβολή και καταξίωση των έργων του Θεόφιλου στην Ευρώπη.

4)Γ. Χ. Χουρμουζιάδης, σ.10-11,

Ο πρώτος μελετητής. Ο Θεόφιλος, όπως τον μελέτησε σε ανύποπτο χρόνο ο Κίτσος Μακρής

5)Αλέξανδρος Ξύδης, σ.12-13,

Η αποκάλυψη του Θεόφιλου. Πως η κριτική του μεσοπολέμου υποδέχθηκε το έργο του Μυτιληνιού ζωγράφου.

6)Κ. Λ.(ιόντης), σ.14,

Η περίφημη κασέλα.  Περιείχε τα σύνεργα του Θεόφιλου καθώς και το προσωπικό του σημειωματάριο με σχέδια.

7)Μάνος Ευστρατιάδης, σ.15-17,

Ανέκδοτες μαρτυρίες. Ο Θεόφιλος όπως τον γνώρισαν απλοί άνθρωποι στο Βόλο και τη Σμύρνη. (Μαρία Κοντού. Απ την Ανακασιά Κόρη του Γιάννη Κοντού που ο Θεόφιλος τοιχογράφησε ολόκληρο το σπίτι, αρχοντικό της εποχής) (Κώστας Κορδέλλης. Περιπτεράς στην Ανακασιά) (Κώστας Μπαλαμπάνης. Αγωγιάτης από την Ανακασιά Βόλου)

8)Λάκης Παπαστάθης, Σκηνοθέτης σ.18-19,

Κινηματογραφικός Θεόφιλος. Σκόρπιες σημειώσεις από τον δημιουργό της ομώνυμης ταινίας.

9)Δημήτρης Καταλειφός, Ηθοποιός σ.19,

Ο Θεόφιλος ερωτεύτηκε τη ζωγραφική

10)Γιώργος Πετρής, σ.32,

Ο ζωγράφος του λαϊκού θρύλου. Ήταν ένας αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, με ποιητική αίσθηση, ένας ρομαντικός άνθρωπος. (απόσπασμα από το άρθρο του συγγραφέα-κριτικού της Τέχνης «Ο ζωγράφος του λαϊκού θρύλου». Επιθεώρηση Τέχνης, τχ. 75/ 3, 1961, σ. 198-200. Οι μεσότιτλοι είναι της σύνταξης)

Μέρος του φωτογραφικού υλικού του αφιερώματος προέρχεται από τα λευκώματα: ΘΕΟΦΙΛΟΣ έκδοση της ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ (1965) και ΘΕΟΦΙΛΟΣ έκδοση Δήμου Μυτιλήνης-Μουσείο Θεόφιλου (1986). Ευχαριστούμε για την βοήθεια τους σκηνοθέτες Λάκη Παπαστάθη και Μάνο Ευστρατιάδη. Επίσης και τον Γιώργο Γκεζερλή της ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.

5) περ. Η ΛΕΞΗ τχ.172/11,12,2002. Αφιέρωμα

-Παναγιώτης Τέτσης,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, Ο ΠΤΩΧΟΣ ΚΑΙ ΠΕΝΗΣ ΤΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΑΣ, 907

-Αλέκος Φασιανός,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ, 918

-Σωτήρης Σόρογκας,

ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΟΦΙΛΟ, 922

-Δημήτρης Μυταράς,

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΙ Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ, 926

-Γιάννης Ψυχοπαίδης,

«ΜΟΝΟ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΨΩΜΙΑ ΠΕΦΤΟΥΝ…», 931

-Λάκης Παπαστάθης,

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ, 935

-Κώστας Πανιάρας,

ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΟΦΙΛΟ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΑ, 947

-Γιώργος Μανουσάκης,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ, 950

-Βασίλης Γκουρογιάννης,

Ο ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΖΑΛΟΓΓΟΥ, 952

-Δημήτρης Α. Σεβαστάκης,

ΒΛΕΜΜΑ ΙΟΥΝΙΟΥ, 956

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

-E. TERIADE,

ΕΝΑΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΛΛΗΝ ΛΑΪΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ, 960. (Αθηναϊκά Νέα 20/9/1935)

-Σπύρος Μελάς,

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 964 (ΦΟΡΤΟΥΝΙΟ-ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΑΣ, Ελεύθερον Βήμα 21/9/1935)

-Ανδρέας Εμπειρίκος,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ, ποίημα, 967. (Το σώμα της πρωίας-«Ενδοχώρα» 1935-36)

-Ch. Le Corbusier, μετ. Αντώνης Φωστιέρης,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 968 (Le Voyage en Grece, τχ. Άνοιξη 1936)

-Κώστας Ουράνης,

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 971. (Νέα Εστία τχ. 19/15-11-1930

-Μιχάλης Τόμπρος,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ Ο ΤΣΟΛΙΑΣ, 974. (Ελληνικά Φύλλα, Χριστούγεννα 1936)

-Άγγελος Σικελιανός,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 979. (Ελεύθερα Γράμματα περ. Β΄ τχ. 2/1-7-1947)

-Κίτσος Α. Μακρής,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 982, (Μικρά Μελετήματα, Βόλος 1960)

-Γιώργος Σεφέρης,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 987. (Δοκιμές, Φέξη 1962)

-Γιάννης Τσαρούχης,

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 994. (Πρόλογος στον τόμο «ΘΕΟΦΙΛΟΣ» της Εμπορικής Τράπεζας, 1971)

-Οδυσσέας Ελύτης,

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ, 1013. («Ο ζωγράφος Θεόφιλος», 1967. Εκδ. Αστερίας 1973)

-Ρούλα Κακλαμανάκη,

ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΙΑΤΟ ΦΑΙ, 1026

--

ΒΙΒΛΙΑ

• ΘΕΟΦΙΛΟΣ, β΄έκδοση

Έκδοσις ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ-Αθήνα 1967

Κείμενο: Στρατής Γ. Ανδρεάδης, 7

Πρόλογος: Γιάννης Τσαρούχης, 9

Ο Ζωγράφος Θεόφιλος: Γιάννης Τσαρούχης

Αι επιγραφαί των έργων του Θεόφιλου,

Ευρετήριον κατά συλλογείς,

• Οδυσσέας Ελύτης

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ. Εκδ. Αστερίας-Αθήνα 1973. Ο ΝΕΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΜΥΘΟΣ, σ.99. δραχμές 150

Η ΑΛΛΗ ΛΕΣΒΟΣ, 9

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ, 59

ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ,65

• Στρατής Αναστασέλλης

Ο ΦΙΛΟΣ ΜΟΥ Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ, εκδ. Κείμενα-Αθήνα 1981, σ.32. (το βιβλίο συνοδεύεται με μια ασπρόμαυρη φωτογραφία του Θεόφιλου του 1928. Και με εργογραφία του συγγραφέα) δραχμές 180

• Γιώργος Ν. Γιαννουλέλλης

Ο ζωγράφος ΘΕΟΦΙΛΟΣ. Η προσωπικότητα και το έργο του. Το μουσείο Θεόφιλου. Ποιος ήταν ο Τεριάντ, εκδ. Στεφ. Δ. Βασιλόπουλος 1986, σ.136. («Στη μνήμη των ταπεινών της Τέχνης που χάθηκαν χωρίς να τους προσέξουμε»). 500 δραχμές

ΠΡΟΛΟΓΟΣ, 7

Ο Θεόφιλος άνθρωπος του Θεού, 15

Η γνωριμία μου με το έργο του Θεόφιλου, 27

Η ζωγραφική του Θεόφιλου, 40

Οι επιγραφές στις ζωγραφιές του Θεόφιλου, 67

Πως αναγνωρίστηκε το έργο του Θεόφιλου, 73

Αντιστοιχία του Θεόφιλου με άλλους τεχνίτες του πινέλου και του λόγου, 79

Ύμνοι και ονειδισμοί του Θεόφιλου από μεγάλους και μικρούς του πνεύματος,82

Το Μουσείο Θεόφιλου, 99

Τεριάντ-Στρατής Θ. Ελευθεριάδης, 117

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, 127

(από τις σελίδες 128 μέχρι τέλους υπάρχουν ένθετα έργα του Θεόφιλου)

• Γεράσιμος Γ. Ζώρας

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ, εκδ. ΟΜΠΡΕΛΑ-Αθήνα 1989, σ. 32. (το βιβλίο είναι αφιερωμένο στον Ιωάννη Γ. Ταϊφάκο). 250 δραχμές

• Εμμανουήλ Παπαζαχαρίου

Ο ΑΛΛΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ. Αντί-βιογραφία, εκδ. Κάκτος 1997, σ.264, (το βιβλίο είναι «στον μαστορ’ –Ιορδάνη). 2000 δραχμές

ΠΡΟΛΟΓΟΣ, 11

ΕΙΣΑΓΩΓΗ, 13

Α΄ Η «ανακάλυψη» του Θεόφιλου, 21

Β΄ Χρονολογίες ζωής και έργου, 51

Γ΄ Χωρίον Βαρειά και Χώρα Μυτιλήνης, 55

Δ΄ Το σχολείο της ζωγραφικής, 63

Ε΄ ο σχολείο των μύθων, 79

ΣΤ΄ Σμύρνη. Το πανόραμα του κόσμου, 99

Ζ΄ Στον πόλεμο του 1897, 123

Η΄ Στις ονομαστές Χώρες του Πηλίου, 133

Θ΄ Επιστροφή στη Σμύρνη, 153

Ι΄ Στα «Παλιά» και στα «Καινούργια» του Βόλου, 163

ΙΑ΄ Ταξίδια και περιπέτειες, 181

ΙΒ΄ Γιατί έφυγε από το Βόλο ο Θεόφιλος, 197

ΙΓ΄ Σάλπιγγες της Ιεριχούς, 205

ΙΔ΄ Κοίμησις και αργή Ανάσταση, 221

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, 257

• Κίτσου Α. Μακρή

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ Γ΄ ΕΚΔΟΣΗ, εκδ. Βόλος 1998. Δημοτικό Κέντρο Ιστορικών Ερευνών, Τεκμηρίωσης, Αρχείων και Εκθεμάτων Βόλου-Θάλεια Μακρή, σ. 96. Πρόλογος Δ. Ευαγγελίδου. Ξυλογραφίες Νικόλα γλύπτη. Α΄έκδοση Βόλος 1939. Ευρώ 5.50

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ: Γιάννη Κουτή, 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ: Δημήτρης Παλιούρας, 4

Δ. Ε. ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΗΣ,9

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Κίτσος Α. Μακρής, 11

ΛΙΓΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ, 13

Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ (ΧΡΟΝΙΚΟ), 15

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ, 23

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΝΤΟΥ, 31

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ ΕΚΤΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, 35

ΕΡΓΑ του ΘΕΟΦΙΛΟΥ 1-52,  σελ.43-94

• ΘΕΟΦΙΛΟΣ-THEOFILOS,

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ-MUNICIPAL ART GALLERY OF THESSALONIKI, Ιανός 2000. Δρχ.3120.

Δίγλωσση έκδοση. Γενικός συντονισμός: Ελένη Σαχσαμάνογλου. Υπεύθυνη έκθεσης-έκδοσης: Παρασκευή Π. Μανάκου. Επιμέλεια έκδοσης-συγγραφή χρονικού: Έλλη Καπλάνη-Κοκκίνη.

(Ο κατάλογος αυτός αποτελεί συνέκδοση της Δημοτικής Πινακοθήκης Θεσσαλονίκης και των εκδόσεων Ιανός. Τυπώθηκε σε 2000 αντίτυπα με την ευκαιρία της έκθεσης «Θεόφιλος Χατζημιχαήλ» που πραγματοποιήθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης από 16 Νοεμβρίου έως 15 Δεκεμβρίου 1998)

• ΘΕΟΦΙΛΟΣ

ΖΩΓΡΑΦΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ. Δ΄ έκδοση, Δήμος Μυτιλήνης-Μουσειο Θεόφιλου 2001.

Πρόλογος: Στρατής Πάλλης: Δήμαρχος Μυτιλήνης

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ: Οδυσσέας Ελύτης

• ΘΕΟΦΙΛΟΣ. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2003, εκδ. Γκοβόστη 2003

(Το ημερολόγιο αυτό των παλαιών παραδοσιακών εκδόσεων Γκοβόστη είναι αφιερωμένο στον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο. Το Ημερολόγιο 2003 κοσμείται με έργα του λαϊκού ζωγράφου. Δεν αναφέρεται επιμελητής ή σχεδιαστής του Ημερολογίου. Υπάρχει ένα ανώνυμο κείμενο με στοιχεία για τον ζωγράφο. Η εικόνα του εξώφυλλου αναπαριστά λεπτομέρεια από τη ζωγραφιά «Ο Ερωτόκριτος χαιρετών την Αρετούσσαν». Στο οπισθόφυλλο, υπάρχει λεπτομέρεια από το έργο του Θεόφιλου «Σκάλα Συκαμιά»)

• Κώστας Πούλος,

Ο ζωγράφος Θεόφιλος, εκδ. Παπαδόπουλος 2003. Τιμή 7 ευρώ. Εικονογράφηση: Εύα Καραντινού

• Κίτσος Α. Μακρής- Αγάπη Καρακατσάνη: Κείμενα,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, εκδόσεις της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ» 9/29-6-2006. Στη σειρά ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ.-ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ. Σχεδιασμός-Επιμέλεια σειράς: Άρης Μαραγκόπουλος.

•Ευαγγελία Διαμαντοπούλου

Ο ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ. Ζητήματα ζωγραφικής σκηνοθεσίας. Εκδ. Αλεξάνδρεια 2007, σ.248. (το βιβλίο εκδίδεται: Στη μνήμη του πατέρα μου. Στα όνειρά του»). 18,80 ευρώ

Κατάλογος Εικόνων, 9

Ευχαριστίες, 15

Πρόλογος, 19

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο Θεόφιλος κατά-χωρίζει και ιστορεί, 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Το σπίτι του Γκέκα: Η συμφιλίωση, 63

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ξένοι στην ίδια πόλη, 85

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Το καφενείο του Γκρέκου: Μια αυτοτελής ιστορία, 115

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Το σπίτι του Γιάννη Κοντού: Συμπόσιο θεών και ανθρώπων, 127

ΕΠΙΛΟΓΟΣ, 205

Κατάλογος έργων του Θεόφιλου της περιόδου του Πηλίου, 215

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, 235

• Άννα Χατζηγιαννάκη,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, εκδόσεις Κώστας ΑΔΑΜ 2007. σ. 176, 35 ευρώ. Στη σειρά Σύγχρονη Εικαστική Βιβλιοθήκη. Υπεύθυνη Σειράς: Πέγκυ Κουνενάκη

Περιεχόμενα

Η άλλη όψη ενός μύθου, 9

Φουστανελοφόρος στη Σμύρνη, 45

Ο Βόλος των προσφύγων, 81

Επιστροφή στη Μυτιλήνη, 117

Η σημασία του έργου του Θεόφιλου, 153

Χρονολόγιο, 167

Βιβλιογραφία, 176

• Βικτωρία Ζαφειροπούλου,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ, εκδ. Προσκήνιο-Άγγελος Σιδεράτος 2007, σελ.100, τιμή 24,10 ευρώ. (το βιβλίο κοσμείται με πίνακες του Θεόφιλου)

• Γιώργος Πετρής

Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ, έκδοση Δήμος Μυτιλήνης 2008, σ.144, (το βιβλίο είναι αφιερωμένο «Στην ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ και στην ΕΛΛΗ στη μητέρα μου και την αδερφή μου»)

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗΣ: Νάσος Γιακαλής Δήμαρχος Μυτιλήνη;

ΠΡΟΛΟΓΟΣ, 7

Ο ΒΙΟΣ ΚΑΙ Η ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ, 13

Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΚΙ ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ, 37

Ο ΜΕΓΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ, 60

ΤΙΤΛΟΙ ΚΑΙ ΛΕΖΑΝΤΕΣ, 69

ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΣ ΕΠΙΠΕΔΟΣ, 85

ΤΙ ΞΕΡΕΙ ΚΑΙ ΤΙ ΔΕΩ ΞΕΡΕΙ ΝΑ ΖΩΓΡΑΦΙΣΕΙ, 92

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ, 109

ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ, 121

ΕΠΙΛΟΓΟΣ 134

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ, 137

(Τα οκτώ κεφάλαια του βιβλίου συνοδεύονται και από ένθετες σελίδες με έργα του Θεόφιλου)

• Παντελής Ζωιόπουλος

ΘΕΟΦΙΛΟΣ ο ιδιοφυής σαλός, εκδ. Αρμός 2008, σ.96. («Αφιερώνεται στη μνήμη της μητέρας μου Αλεξάνδρας»). 15,30 ευρώ

1.ΠΡΟΛΟΓΟΣ, 11

2.Ολίγα για τη ζωή του, 13

3. Ολίγα για το έργο του, 17

4. Σχόλια για το πρόσωπό του, 21

5. Σχόλια για το έργο του, 25

6. Ο ρόλος του Teriade, 33

7. Το αγροτικό στοιχείο στο έργο του, 39

8. Παρουσιάζοντας τον αγροτικό Θεόφιλο, 43

9. Η «σύλληψη» των θεμάτων στο έργο του, 47

10. Η σημασία της γεωργίας για τη βιωσιμότητα ενός έθνους, 65

11. Ένα σχόλιο αλλιώτικο από τα άλλα-Η θέση μου, 71

12 Επίλογος, 83

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ, 87

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ, 93

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ, 95

• Νέστορας Μάτσας

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ- ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ. Γ΄ έκδοση. Πρόλογος του καθηγητή Άγγελου Κατακουζηνού, εκδ. Δωδώνη χ.χ. σελ. 178+24 φύλλα με έργα του. δραχμές 130.  (η Τρίτη έκδοση είναι «αφιερωμένη στους ευγενικούς φίλους Άγγελο και Λητώ Κατακουζηνού που τόσο αγάπησαν τον ζωγράφο του ονείρου και των παραμυθιών»)

«Ευλογημένα τα παραμύθια που ζεσταίνουν τη ζωή μας με το ψέμα τους. Ευλογημένα τα όνειρα πού απαλαίνουν τις οδύνες μας. Ευλογημένη η φαντασία που μας ανοίγει ένα ξάγναντο στον ουρανό. Κι ευλογημένοι οι σοφοί τρελλοί που κουρνιάζουν στο παραμύθι, που δένονται στ’ όνειρο και ζούν στη φαντασία…», σελίδα 15.

Σημείωση: Πολύ καλογραμμένο βιβλίο, με εξαιρετική ρέουσα γλώσσα, και ζεστό και απλό ύφος. Με ένα λεξιλόγιο λαογραφικού χρωματισμού. Ευαίσθητη γραφή και τρυφερή. Έτσι σαν παραμύθι της φυλής και του θεόφυλου.

• ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ 1873-1934. THEOPHILOS HATZIMICHAIL.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΟΦΙΛΟΥ-MUSEE DE THEOPHILOS- MUSEUM OF THEOPHILOS- MUSEUM VON THEOPHILOS. Δήμος Λέσβου-Βαρειά Μυτιλήνη χ.χ.

Κατάλογος Έργων ΘΕΟΦΙΛΟΥ. Τελευταία περίοδος (1927-1934). Στις 5 αίθουσες του Μουσείου παρουσιάζονται 86 έργα.

Λίγα λόγια για τον Θεόφιλο και το Μουσείο από τον Νίκο Π. Δαμδούμη. Ο κατάλογος είναι τετράγλωσσος. Σελ.12.

     Και ακόμα χρήσιμα είναι τα εξής βιβλία:

Α) Ε. ΤΕΡΙΑΝΤ, Κείμενα για την τέχνη, Πρόλογος ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ-ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ, Επίλογος Γιάννης Κολοκοτρώνης, εκδόσεις Καστανιώτη 1991. Στην σειρά: ΣΚΕΨΗ, ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ, διεύθυνση: Θανάσης Θ. Νιάρχος.

Β) Γιώργος Πετρής, ΛΑΪΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ. ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, εκδόσεις Γνώση-Αθήνα 1988

Γ) LE CORBUSIER, ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ. Μετάφραση: Λήδα Παλλαντίου. Εισαγωγή-σύνθεση υλικού-επιμέλεια: Γιώργος Σημαιοφορίδης. Εκδόσεις Άγρα 1987, σελίδα 157-159 ΘΕΟΦΙΛΟΣ.

Δ) Η ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Ο ΚΙΤΣΟΣ ΜΑΚΡΗΣ, εκδίδεται από το Καλλιτεχνικό Πνευματικό Κέντρο ΩΡΑ-Αθήνα 1972, με την ευκαιρία της Εκθέσεως και των εκδηλώσεων «Η ΛΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Ο ΚΙΤΣΟΣ ΜΑΚΡΗΣ», (Θεόφιλος: σελ. 8,11,25,26,27, 56,58, 65,67), δραχμές 2500.

Ε) Κίτσου Α. Μακρή, ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΣΙΚΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, εκδόσεις Παρατηρητής-Θεσσαλονίκη 1986.

ΣΤ) Αντώνης Κωτίδης, Μοντερνισμός και «Παράδοση» στην ελληνική τέχνη του μεσοπολέμου, εκδ. University Studio Press 1993,  (Θεόφιλος: σελ. 47,  92-93,96)

Ζ) Στέλιος Λυδάκης, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΝΑΪΦ ΖΩΓΡΑΦΟΙ, εκδ. Ίδρυμα Παναγιώτη & Έφης Μιχελή2002 (Θεόφιλος: σ.32,34, 35, 25-29, 36, 30,31, 38,42,43,47,54,58,84, 120,151,152,175)

Η) Γιώργος Σαματούρας, ΔΩΔΕΚΑ ΛΑΪΚΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ, Αθήνα 1974, (Θεόφιλος, σελ. 39-112)

Θ) Μιλτιάδης Μ. Παπανικολάου, Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 20^ΟΥ ΑΙΩΝΑ. Ζωγραφική-Γλυπτική, εκδ. Βανιάς-  Θεσσαλονίκη 2006. (Η περίπτωση Θεόφιλου, σ.66-)

     Αυτά είναι μερικά ακόμα πληροφοριακά στοιχεία για τον λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο, που παραθέτω στα «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΠΑΡΕΡΓΑ, για όσους αναγνώστες αγαπούν την λαϊκή τέχνη και τις πλαστικές τέχνες.

     Στην αντιγραφή και καταγραφή των στοιχείων, συνάντησα και ορισμένους άλλους τίτλους για τον Θεόφιλο, όπως πχ. το «ΘΕΟΦΙΛΟΣ» εκδόσεις Εξάντας Ντοσιέ Τέχνης Ι, Δεκέμβριος 1984. Για τα 500 χρόνια από τον θάνατο του θεόφιλου. Στην έκδοση αυτή συνεργάστηκε ο διευθυντής του Μουσείου «Θεόφιλος» στην Μυτιλήνη του κ. Μαν. Καλιγιάννη. Σημειώσεις: το κείμενο έγραψε ο Εμμανουήλ Μαυρομάτης. Ή το βιβλίο του Η. Κουρτζή, «Τέσσερα δοκίμια για τον Θεόφιλο», Μυτιλήνη 1974, αλλά και το «Ο ζωγράφος Θεόφιλος στη Σμύρνη» της Ηρώ Γεωργιάδη-Λαμπίρη, Αθήνα 1973 κλπ.

Όπως διαπιστώνουμε με ευχαρίστηση, τα βιβλία, τα λευκώματα, τα άρθρα και τα δοκίμια για τον λαϊκό ζωγράφο παραμυθά της φυλής μας, είναι αμείωτο. Το ενδιαφέρον συνεχές και σταθερό αν όχι αυξανόμενο.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς 11 Ιουνίου 2019

ΥΓ.

At last,  τοιχοκολλήθηκε από τον φρούραρχο της Βουλής η διάλυση της παρούσας και η προκήρυξη εκλογών.

Τουζούρ για τις 500.000 θέσεις εργασίες του κυβερνώντος κόμματος

 Άρωμα γυναίκας. Το πασοκ είναι εδώ διαλυμένο ισχυρό

Και τώρα, που πήγε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας, ποια θα πλένει τις κόκκινες σκάλες; Ε!

Το παιδί, το παιδί πήρε τα όρη και τα βουνά, τα νησιά και τις ραχούλες για να εκλεγεί πρωθυπουργός.

Ενώ ο πρώην, διακοπές στην Ήπειρο, κάνοντας σερφινγκ στην λιμνούλα. Δεν επιβεβαιώνεται ότι είχε γευματίσει εκλεκτά και εκλεκτικά.
Ο κύριος Βασίλης, άδεται, ότι δεν άρχισε ακόμα να μας ψέλνει τα πολιτικά μπινελίκια που δεν τον ψηφίσαμε. Οψόμεθα.
Κυρ Σταύρο, την βάψαμε.
Γιάνη, το ένα ν, σε έφαγε.

Εύγε στα δύο παιδάκια του γυμνασίου της Κρήτης και στους γονείς τους, που βρήκαν τα χρήματα και τα επέστρεψαν στον κάτοχό τους. Υπάρχουν και οι αξίες πέραν των χρημάτων. Ελπίζω να έδωσε τα νόμιμα εύρετρα στα παιδιά ο παθών.

Βατραχοπέδιλα, μαγιό, σαγιονάρες, ψαροντούφεκα, μπρατσάκια, πετσέτες, ηλιακά, γυαλιά ηλίου, και φυσικά ψηφοδέλτια για την 7 Ιουλίου 2019. Όχι επαναληπτικές, είναι τουριστικά ανθυγιεινό για τα μπάνια του λαού. Πάρτε μαζί σας και τον ΑΡΚΑ.