ΚΥΠΡΟΣ
σαράντα πέντε χρόνια μετά και ακόμα σκλαβωμένη
Πέρασαν
45 χρόνια από τότε που η Τουρκία με πρωθυπουργό τον Μπουλέν Ετσεβίτ με τον
Αττίλα 1 στην αρχή, εισέβαλε στο νησί της Αφροδίτης και το διχοτόμησε. Με
πρόσχημα το πραξικόπημα εναντίον του αρχιεπισκόπου προέδρου της Κυπριακής
Δημοκρατίας εθνάρχου Μακαρίου από την στρατιωτική χούντα των Αθηνών. Η δεύτερη
στρατιωτική δικτατορία του ταξιάρχου Δημήτριου Ιωαννίδη αφού ανέτρεψε τον
στρατιωτικό ηγέτη της 21ης Απριλίου, δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, που είχε
μεταπηδήσει στην προεδρία της ελληνικής δημοκρατίας μετά το νόθο δημοψήφισμα
και την κατάργηση της Βασιλείας, με την επιβολή της δεύτερης και σκληρότερης
στρατιωτικής δικτατορίας της 25 Νοεμβρίου του 1973 ανατρέπει την κυβέρνηση του
δοτού πρωθυπουργού πολιτικού Σπύρου Μαρκεζίνη, ο οποίος προσπάθησε να πετύχει
την ομαλή μεταβίβαση από την στρατιωτική δικτατορία στην πολιτική σκηνή, με την
άμεση ή έμμεση συμμετοχή του παλαιού προδικτατορικού πολιτικού προσωπικού, με
την προετοιμασία πολιτικών εκλογών. Ο νέος δικτάτορας σχημάτισε στην θέση της
ανατραπείσας κυβέρνησης την νέα στρατιωτική κυβέρνηση του Αδαμάντιου
Ανδρουτσόπουλου και έβαλε στην θέση του ανατραπέντος Παπαδόπουλου τον στρατηγό
Φαίδωνα Γκιζίκη. Η «αρσακειάδα» όπως αποκαλούσαν τον ταξίαρχο δικτάτορα επιχείρησε
να δολοφονήσει τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο με την συνεργασία Κυπρίων υποστηρικτών
του, και 3 Μητροπολιτών της Κυπριακής Εκκλησίας οι οποίοι ζητούσαν την
παραίτηση του προέδρου αρχιεπισκόπου. Το πραξικόπημα πραγματοποιήθηκε, το
προεδρικό μέγαρο βομβαρδίστηκε αλλά ευτυχώς, ο Κύπριος πρόεδρος γλίτωσε την
δολοφονία και κατέφυγε στο εξωτερικό. Η Κυπριακή χούντα σχημάτισε την κυβέρνηση
ανδρεικέλων του Νίκου Σαμψών. Με αφορμή την άφρονα και προδοτική για τον
Ελληνισμό αυτή επιχείρηση των στρατιωτικών της Ελλάδας, η Τουρκία σαν εγγυήτρια
δύναμη εισέβαλε στην Κυπριακή Δημοκρατία με το πρόσχημα της βοήθειας και
υποστήριξης των Τουρκοκυπρίων. Ο αρχιεπίσκοπος και πρόεδρος της Κυπριακής
Δημοκρατίας διασώθηκε, και από ραδιοφώνου μίλησε στον Ελληνισμό, με αυτήν την
τόσο ακόμα και σήμερα ραδιοφωνική
ιστορική του ανακοίνωση: «Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ, είμαι ο Μακάριος και είμαι
ζωντανός….» που ακούσαμε στα ραδιόφωνα της εποχής. Η βροντώδη φωνή του ηχεί
ακόμα στα αυτιά των εφήβων εκείνης της γενιάς στην πατρίδα μας. Η στρατιωτική
δικτατορία στην Ελλάδα έπεσαι καθώς και εκείνη της Κύπρου. Όμως, μετά τον
Τούρκικο Αττίλα 1 είχαμε τον Αττίλα 2 με τα γνωστά μέχρι και σήμερα
αποτελέσματα για την Κυπριακή Δημοκρατία και τον Ελληνισμό ευρύτερα. Διχοτόμηση
και καταπάτηση του Νησιού, αγνοούμενοι κύπριοι αγωνιστές, δολοφονημένοι κύπριοι
και έλληνες αγωνιστές, 200.000 περίπου χιλιάδες κύπριοι πρόσφυγες. Η μεγαλύτερη
ιστορική καταστροφή για τον ιστορικό Ελληνισμό μετά την Μικρασιατική. Η
Κυπριακή Δημοκρατία είναι ακόμα διχοτομημένη, το Κυπριακό ζήτημα δεν λύθηκε, τα
ισλαμικά τούρκικα στρατεύματα παραμένουν ακόμα στο Κυπριακό έδαφος. Η διεθνής
κοινότητα δεν θέλησε ή δεν κατόρθωσε να βοηθήσει στην λύση του προβλήματος.
Δηλαδή, στην αποχώρηση των Τούρκικων στρατιωτικών στρατευμάτων από την Κύπρο,
την επαναφορά των προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες, την απελευθέρωση των
Κυπριακών πόλεων και εδαφών, και την ειρηνική πολιτική συνύπαρξη των δύο
κυπριακών κοινοτήτων. Της μεγαλύτερης πληθυσμιακά Ελληνοκυπριακής και της
μικρότερης πληθυσμιακά Τουρκοκυπριακής. Ένα ζωτικό πολιτικό και γεωπολιτικό
πρόβλημα, που ιθύνοντες Ελλαδίτες της
τότε πολιτικής εποχής δημιούργησαν και φέρουν την ευθύνη. Και ιδιαίτερα, οι
στρατιωτικοί εκείνης της περιόδου, που δεν τιμωρήθηκαν. Ο φάκελος της Κυπριακής
Τραγωδίας δεν άνοιξε, δίκη των πρωταιτίων της εθνικής καταστροφής δεν
πραγματοποιήθηκε. Ότι γνωρίζουμε για εκείνη την περίοδο είναι από αυθεντικές
μαρτυρίες των επιζώντων, και άλλες άμεσες πηγές των ανθρώπων που πολέμησαν και
αντιστάθηκαν στον τούρκο εισβολέα.
Παρακολούθησα τις τελευταίες μέρες το ΡΙΚ και τα διάφορα ντοκιμαντέρ που
αναφέρονταν στα δραματικά γεγονότα εκείνης της περιόδου. Αυτό που διαπίστωνε
κανείς παρακολουθώντας τις εκπομπές, και του καναλιού της Βουλής σε εμάς εδώ,
είναι ότι οι έλληνες στρατιωτικοί που είχαν μεταβεί στην Κύπρο για «βοήθεια»
και ζουν ακόμα,-αναφέρθηκαν τα ονόματά τους- δεν μίλησαν μετά την τραγωδία.
Ακόμα και σήμερα μάλλον δεν έχουμε μια σαφή εικόνα εκείνων των πολιτικών και
ιστορικών γεγονότων. Σημασία όμως έχει ότι είμαστε υπεύθυνοι για την κυπριακή
τραγωδία, και ότι η Κύπρος και ο Κυπριακός Ελληνισμός παραμένει ακόμα
σκλαβωμένος, πρόσφυγας και με υποδουλωμένη και διχοτομημένη ακόμα την πατρίδα
του. Παρά τα μεγάλα λόγια των ισχυρών της γης και τα δεκάδες ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Αν αναλογιστεί κανείς, πόσο ταχύτητα
έδρασαν οι διεθνείς δημοκρατικές δυνάμεις της δύσης, στην παραπομπή σε διεθνές
δικαστήριο των ηγετών της πρώην γιουγκοσλαβικής δημοκρατίας. Ελλάδα και
Τουρκία, Κύπρος, τρείς χώρες, δύο λαοί, που η γεωγραφική μοίρα τους επέβαλε να
συνυπάρξουν μέσα στους χρόνους της ιστορίας. Το μέλλον της ειρηνικής συνύπαρξής
τους, άραγε, ποιος το αποφασίζει ή θα το αποφασίσει;
Στην
πάντα άσβεστη μνήμη των Κυπρίων αγωνιστών και θυσιασθέντων, αντιγράφω το 32
κεφάλαιο , σελίδες 452-457, χωρίς τις σημειώσεις, του τέταρτου μέρους της
ογκώδης μελέτης του αμερικανού δημοσιογράφου των New York Times, Tim Weiner, «Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ CIA ΕΡΕΙΠΙΑ
ΚΑΙ ΣΤΑΧΤΕΣ»- “Legacy
of
Ashes:
The
history
of
the
CIA”.
Εκδόσεις «Γκοβόστη»- Αθήνα 2018. Η μετάφραση έγινε από τον Γιώργο Βογιατζή. Την
επιμέλεια των κειμένου έχουν οι: Βαγγέλης Στεργιόπουλος, Γιώργος Μπλάνας,
Διονυσία Ζάφειρα., σελίδες 286. Τιμή 40 ευρώ. Η μετάφραση είναι στρωτή και ευκολοδιάβαστη.
Μια ειδική πολιτική και διπλωματική μελέτη, που
αφορά κυρίως την αμερικάνικη εξωτερική, διπλωματική και στρατιωτική πολιτική,
και το αμερικάνικο έθνος και την λειτουργία της αμερικάνικης δημοκρατίας. Μια
όμως ερευνητική πολύ ειδική μελέτη της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής στην
παγκόσμια πολιτική σκακιέρα, μια και έχει άμεση σχέση με το παγκόσμιο πολιτικό
γίγνεσθαι. Από τον προηγούμενο αιώνα η νέα και πλούσια βόρειο-αμερικάνικη
ήπειρο, έχει αντικαταστήσει σε παγκόσμια κυριαρχία τις δυτικοευρωπαϊκές ισχυρές
οικονομικά και στρατιωτικά χώρες, αποικιοκρατικές δυνάμεις της προηγούμενης
χιλιετίας. Στα 60 χρόνια που παρελαύνουν μπροστά μας από την ίδρυση της Αμερικάνικης
Υπηρεσίας Πληροφοριών, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο έως την εισβολή στο
Ιράκ και την 11 Σεπτεμβρίου, βλέπουμε την εξέλιξη και τα σκαμπανεβάσματα, την
ιστορία της αμερικάνικης επίσημης και ανεπίσημης διπλωματίας. Παρακολουθούμε
τις ίντριγκες και τις παλινωδίες, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες, τα λάθη και
τις εσκεμμένες πολιτικά ενέργειες, τις αποκρύψεις στοιχείων στην φυσική
αμερικάνικη πολιτική ηγεσία, της κυβερνητικής αυτής υπηρεσίας ασφαλείας της
Αμερικής. Διαπιστώνουμε ότι οι χιλιάδες αμερικανοί αξιωματούχοι αλλά και ίσως
και οι έντεκα αμερικανοί πρόεδροι των τελευταίων δεκαετιών μετά τον δεύτερο
παγκόσμιο πόλεμο, έχουν μια δυσκολία να κατανοήσουν τα κοινωνικά προβλήματα και
τις πολιτικές επιλογές τόσο της ευρωπαϊκής ηπείρου όσο και αυτές των άλλων
ηπείρων. Οι αμερικανοί ηγέτες, έχουν μια άλλη πολιτική φιλοσοφία και ερμηνεία
της πολιτικής ιστορίας του κόσμου μας σε σχέση με τους ηγέτες, τους κυβερνήτες,
προέδρους και βασιλείς των υπολοίπων χωρών της γηρεάς ηπείρου και των χωρών της
νοτίου αμερικής. Στην επιθυμία τους οι αμερικανοί πολιτικοί και διπλωμάτες της
αμερικάνικης υπηρεσίας πληροφοριών να αναδείξουν και να διατηρήσουν και να μην
αμαυρώσουν το εσωτερικό και το παγκόσμιο κύρος της υπηρεσίας αυτής, προβαίνουν
σε ενέργειες μη σύννομες με την αμερικάνικη δικαιοσύνη και πολιτική. Δύσκολη η
συγκέντρωση, αποδελτίωση, ταξινόμηση και αξιολόγηση και χρήση, των
δισεκατομμυρίων πληροφοριών από κάθε γωνιά
του πλανήτη μας που συγκεντρώνονται στις υπηρεσίες της, από τους
ανθρώπους της η CIA,
τους εργαζομένους της. Όσο και να διάκεισαι εχθρικά απέναντι σε αυτήν την
αμερικάνικη υπηρεσία, δεν μπορεί να μην θαυμάζεις το αμέτρητο αυτές τις
δεκαετίες πλήθος των ατόμων που εργάζονται ή συνεργάζονται μαζί της. Αυτό τα αμερικανικά
και διεθνή «μυρμήγκια» που εργάζονται νυχθημερών για να συγκεντρώσουν και
κωδικοποιήσουν τις πληροφορίες ανά την υφήλιο και να τις μεταφέρουν στην
αμερικάνικη ήπειρο και στην υπηρεσία τους. Να εκπλήσσεσαι από τα δίκτυά της,
την στελέχωση του δυναμικού της, τους βετεράνους πράκτορές της, την τεχνολογία
και τεχνογνωσία της, τις μυστικές οργανωτικές δομές της, την δημόσια κατά
καιρούς εικόνα της, τις παγκόσμιες διασυνδέσεις της, τις συνεχείς επιρροές της,
την τεχνολογική οργάνωση των υπηρεσιών της, τους τρόπους εσωτερικής της
λειτουργίας και διοίκησης, τις εσωτερικές διαμάχες και συγκρούσεις μεταξύ των
ατόμων που ηγήθηκαν αυτής της υπηρεσίας μέχρι την περίοδο που ερευνά ο
δημοσιογράφος Tim
Weiner.
Με καυστική γραφή ο ερευνητής δημοσιογράφος-αναγράφεται ότι είχε πρόσβαση και
αξιοποίησε περισσότερα από 500.000
έγγραφα και αρχεία των μυστικών υπηρεσιών, (ένας αναγνωστικός όγκος ιλιγγιώδης,
αν αληθεύει)-μας πληροφορεί όχι μόνο για τις επιτυχίες της CIA αλλά
κυρίως, για τις πολλές της καταστροφικές αποτυχίες που στοίχησαν στην
αμερικάνικη πολιτική και διπλωματική κυριαρχία των ΗΠΑ. Η διαμερισματοποίηση σε
χρονολογικά μέρη εξέτασης ανά αμερικανού προέδρου, μέρος πρώτο η CIA υπό
τον Τρούμαν (1945-1953), μέρος δεύτερο υπό την προεδρία Άικ Αϊζενχάουερ
(1953-1961), μέρος τρίτο υπό των προέδρων Τζων Κέννεντυ και Λίντον Τζόνσον
(1961-1968), μέρος τέταρτο υπό Ρίτσαρντ Νίξον και Τζένεραλ Φόρντ (1968-1976),
μέρος πέμπτο υπό την προεδρία των Τζίμη Κάρτερ, Ρόλαντ Ρήγκαν, Τζώρτζ Χ. Γ.
Μπους (1977-1993) και τέλος το έκτο μέρος υπό την προεδρία των Μπίλ Κλίντον και
Τζώρτζ Γ. Μπους (1993-2007) και ο χωρισμός των μερών σε κεφάλαια 50 το σύνολο,
βοηθούν μαζί με το γενικό ευρετήριο ονομάτων βοηθούν τον μη ειδικό και μη
αμερικανό αναγνώστη του βιβλίου,-που δεν έχει και τις ελάχιστες απαραίτητες
γνώσεις πάνω σε ειδικά πολιτικά και διπλωματικά θέματα και στρατιωτικά
ζητήματα, να ξεκλειδώσει αυτό των αμέτρητων πληροφοριών βιβλίο και να
ανιχνεύσει σε αυτό στο πως λειτουργούν τα δίχτυα των μυστικών υπηρεσιών στον
δυτικό κόσμο. Οι τίτλοι που δίνει ο ίδιος ο συγγραφέας στα 6 μέρη του: «Εν αρχή
είναι η άγνοια», «Μια παράξενη Μεγαλοφυΐα», «Χαμένες υποθέσεις», «Ξεφορτωθείτε
τους καραγκιόζηδες», «Θρίαμβος χωρίς πανηγυρισμούς» και «Κλείσιμο Λογαριασμών»
είναι ενδεικτικοί των πως φωτίζει και σχολιάζει, κρίνει το θέμα του ανά
αμερικανό πρόεδρο και της ανάλογης ηγεσίας της, των ανθρώπων της και των
υπηρεσιών που πρόσφερε στις αμερικάνικες εκλεγμένες ηγεσίες αλλά, και στο πως
την χρησιμοποίησαν.
Το βιβλίο
αυτό-έρευνα- για έναν αναγνώστη που μακράν απέχει από το να έχει οποιαδήποτε
σύνδεση ή σχετικές γνώσεις για το πώς δουλεύει και πως είναι η πυραμοειδή της
οργάνωση και στελέχωση, η στελέχωση του ανθρώπινου δυναμικού της, και η δημόσια
προβολή της και κυριαρχία της, θα τολμούσα να σημείωνα ότι είναι καλό
αναγνωστικά να διαβαστεί σαν ένα μεγάλο και περιπετειώδες αστυνομικό
μυθιστόρημα. Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με σασπένς, ίντριγκες, αποτυχίες,
αποκρύψεις, αποτυχίες, δολοπλοκίες, ανθρώπινες χαζομάρες και εγωισμούς αλλά και
ευφυών επιλογών ή αντίστοιχα λανθασμένων καταστροφικών συνεπειών. Όσοι έχουν
διαβάσει τα μυθιστορήματα του Φρανς Κάφκα, του Τζωρτζ Όργουελ, αστυνομικά
μυθιστορήματα της μετρ του είδους Άγκαθα Κρίστι, και άλλων, θα έχουν υπόψη τους
την ατμόσφαιρα μέσα στα οποία αυτά διαδραματίζονται. Ή για άλλους αναγνώστες
που έχουν μελετήσει πως ιστορικά λειτουργούσαν οι ανάλογες μυστικές υπηρεσίες
των πρώην ανατολικών χωρών, θα βρουν συγγενικά στοιχεία και εικόνες.
Τουλάχιστον ο γράφων, έτσι αναγνωστικά πλησίασε το έργο αυτό του δημοσιογράφου
των New York Times, Tim Weiner βραβευμένου
με Πούλιτζερ. Και ίσως, με το μάτι του αμερικανού Τρούμαν Καπότε που τα
κοινωνικά ρεπορτάζ τα μεταποιούσε σε μυθοπλαστική συγγραφική ύλη. Ασφαλώς, και από
ιστορική περιέργεια να πληροφορηθώ τι γράφει για την σκοτεινή περίοδο της επτάχρονης
δικτατορίας στην Ελλάδα και για την Κυπριακή Τραγωδία.
Αν δεν λαθεύω,
παλαιότερα, από τις εκδόσεις Πάπυρος, και τα μικρά βιβλία τσέπης, κυκλοφόρησε ένα
βιβλίο για την CIA.
45 Χρόνια μετά. Και δεν Ξεχνώ. Την Κύπρο και τον Κυπριακό
Ελληνισμό.
«Ένα
κλασικό φασιστικό καθεστώς»
Στις 7
Μαρτίου 1973, ο Πρόεδρος Νίξον συναντήθηκε στο Οβάλ Γραφείο με τον Τομ Πάπας
(Θωμά Παπαδόπουλο), έναν Ελληνοαμερικανό μεγαλο-επιχειρηματία, πολιτικό
μεσάζοντα και φίλο της CIA.
Ο Πάπας είχε παραδώσει 549.000 δολάρια μετρητά στην εκστρατεία του Νίξον, το
1968 (1), ως δώρο από τους ηγέτες της ελληνικής στρατιωτικής χούντας. Τα λεφτά
είχαν «ξεπλυθεί» μέσω της ΚΥΠ, της ελληνικής Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Αυτό ήταν ένα από τα πιο σκοτεινά μυστικά του Λευκού Οίκου επί Νίξον.
Ο Πάπας
είχε τώρα εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια ακόμα να προσφέρει στον Πρόεδρο-λεφτά
που προορίζονταν για την εξαγορά της σιωπής των βετεράνων της CIA που φυλακίστηκαν για τη διάρρηξη
στοWatergate.
Ο Νίξον τον ευχαρίστησε εγκάρδια: «Γνωρίζω όσα κάνετε για να βοηθήσετε» (2),
είπε. Τα περισσότερα χρήματα προέρχονταν από μέλη και υποστηρικτές των
«συνταγματαρχών»-της ελληνικής χούντας που είχε καταλάβει την εξουσία τον
Απρίλιο του 1967, με ηγέτες τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, ένα πράκτορα που είχε
στρατολογηθεί από τη CIA
ήδη από την εποχή του Allen
Dulles,
και τον σύνδεσμο της ΚΥΠ με την Υπηρεσία.
«Αυτοί οι
συνταγματάρχες συνωμοτούν χρόνια» (3), είπε ο Robert Keeley, που αργότερα έγινε ο Αμερικανός
πρέσβης στην Ελλάδα. «Ήταν φασίστες. Ταίριαζαν στον κλασικό ορισμό του φασισμού
όπως τον αντιπροσώπευε ο Μουσολίνι τη δεκαετία του ’20: ένα συντεχνιακό κράτος,
χωρίς κοινοβούλιο, με τα τρένα να φτάνουν στην ώρα τους, με σκληρή πειθαρχία
και λογοκρισία… ένα κλασικό φασιστικό καθεστώς».
Οι
Έλληνες αξιωματικοί του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών είχαν συνεργαστεί
αρμονικά με επτά διαδοχικούς σταθμάρχες στην Αθήνα. (4). Ο Τόμας Ηρακλής
Καραμεσίνης, ο Ελληνοαμερικανός διευθυντής του τομέα μυστικών επιχειρήσεων της CIA υπό τον Richard Helms, ήταν πολύ καλός τους φίλος: οι
συνταγματάρχες πίστευαν ανέκαθεν ότι «η CIA αποτελούσε έναν απευθείας δίαυλο
με τον Λευκό Οίκο» (5), είπε ο Norbert
Anschutz
, ο υψηλόβαθμος Αμερικανός διπλωμάτης στην Αθήνα κατά την διάρκεια του
πραξικοπήματος του 1967.
Παρ’ όλα
αυτά, οι συνταγματάρχες είχαν αιφνιδιάσει τη CIA. «Η μόνη φορά που είδα τον Helms πραγματικά θυμωμένο ήταν όταν
έγινε το πραξικόπημα των Ελλήνων συνταγματαρχών το 1967» (6), είπε ο βετεράνος
αναλυτής και επικεφαλής του OCI
(Office of Current Intelligence) Dick Lehman. «Οι Έλληνες στρατηγοί σχεδίασαν ένα
πραξικόπημα ενάντια στην εκλεγμένη κυβέρνηση, ένα σχέδιο για το οποίο όλοι
ήμασταν ενήμεροι, αλλά ακόμα δεν είχε ωριμάσει. Ωστόσο, μια ομάδα συνταγματαρχών
έπαιξαν το χαρτί τους χωρίς προειδοποίηση. Ο Helms περίμενε
να ειδοποιηθεί για το πραξικόπημα των στρατηγών, και όταν εντέλει συνέβη το
πραξικόπημα, εξοργίστηκε γιατί οι στρατηγοί δε τον ενημέρωσαν». Ο Lehman, έχοντας διαβάσει τα βραδινά τηλεγραφήματα
από την Αθήνα. «προσπάθησε να ηρεμήσει τον Helms τονίζοντας
ότι αυτό ήταν ένα διαφορετικό πραξικόπημα, για το οποίο εμείς δεν είχαμε καμία
ενημέρωση. Αυτό ήταν κάτι καινούργιο».
Η επίσημη
αμερικανική πολιτική προς τους συνταγματάρχες ήταν ψυχρή και απόμακρη μέχρι την
ορκωμοσία του Ρίτσαρντ Νίξον, τον Ιανουάριο του 1969. Η χούντα χρησιμοποιούσε τον
Τομ Πάπας, που συνεργαζόταν είκοσι χρόνια με τη CIA στην Αθήνα, για να στείλει μετρητά
στον πολιτικό κορβανά του Νίξον και του Αντιπροέδρου Spiro Agnew –του πιο ισχυρού Ελληνοαμερικανού
στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Η πρακτική απέφερε οφέλη. Ο Agnew επισκέφτηκε επισήμως την Αθήνα. Το
ίδιο έκαναν και οι Υπουργοί Εξωτερικών, Άμυνας και Εμπορίου. Οι Ηνωμένες
Πολιτείες πούλησαν στη χούντα άρματα μάχης, αεροσκάφη και πυρομαχικά. Ο σταθμός
της CIA
στην Αθήνα υποστήριζε ότι η πώληση στρατιωτικού εξοπλισμού στους συνταγματάρχες
«θα τους επανέφερε στη δημοκρατία», όπως είπε ο Archer K. Blood,
πολιτικό στέλεχος της αμερικάνικης πρεσβείας. Αυτό ήταν «αναληθές» είπε ο
Blood-
αλλά «οποιοδήποτε επικριτικό σχόλιο κατά της χούντας, θα προκαλούσε την οργή
της CIA»
(7).
Ως το
1973, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν το μόνο έθνος στον ανεπτυγμένο κόσμο που είχε
φιλικές σχέσεις με τη χούντα, η οποία φυλάκιζε και βασάνιζε τους πολιτικούς της
εχθρούς. «Ο σταθμάρχης της CIA
συνεργαζόταν
στενά με τους τύπους που ξυλοκοπούσαν τους Έλληνες» (8), είπε ο Charles Stuart Kennedy- ο Αμερικανός γενικός
πρόξενος στην Αθήνα. «Ήγειρα ζητήματα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά η CIA τα αντιπαρερχόταν». Η Υπηρεσία «διατηρούσε
πολύ στενές σχέσεις με τους λάθους ανθρώπους», είπε ο Κέννεντυ. «Φαίνεται ότι επηρέαζε
υπερβολικά τον πρέσβη», έναν παλιό φίλο του Ρίτσαρντ Νίξον, ονόματι Henry Tasca.
Την άνοιξη
του 1974, ο Στρατηγός Δημήτριος Ιωαννίδης ανέλαβε τα ηνία της χούντας. Ο
Ιωαννίδης συνεργαζόταν με τη CIA
είκοσι δύο χρόνια. Η Υπηρεσία ήταν ο μοναδικός σύνδεσμος του Ιωαννίδη με τη
κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ΄ ο πρέσβης και η αμερικανική διπλωματική
κοινότητα ήταν εκτός κυκλώματος. Στα μάτια της χούντας, η αμερικανική κυβέρνηση
ήταν ο Jim
Potts,
ο σταθμάρχης της CIA.
Η Υπηρεσία είχε «ένα σημαντικό ατού στην Αθήνα. (9) Είχαν σχέσεις με τον
άνθρωπο που διοικούσε τη χώρα και δεν ήθελαν να τις διαταράξουν», είπε ο Thomas Boyatt, αξιωματούχος του Υπουργείου
Εξωτερικών στην Ουάσινγκτον, αρμόδιος
για την Κύπρο.
«ΕΙΧΕ
ΕΞΑΠΑΤΗΘΕΙ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΑΣΗΜΑΝΤΟ ΕΛΛΗΝΑ ΤΑΞΙΑΡΧΟ»
Η Κύπρος,
ένα νησί σαράντα μίλια από την ακτή της Τουρκίας και πεντακόσια μίλια από την
Αθήνα, υπήρξε επίκεντρο αντιπαράθεσης ελληνικών και ισλαμικών στρατευμάτων, από
την εποχή του προφήτη Μωάμεθ. Οι Έλληνες συνταγματάρχες έτρεφαν βαθύ μίσος για
τον Κύπριο ηγέτη, τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, και επιθυμούσαν σφοδρά να τον
ανατρέψουν. Ο Αμερικανός αναπληρωτής του επικεφαλής της αντιπροσωπείας στην
Κύπρο William
Crawford,
είχε αντιληφθεί τα σχέδιά τους.
«Μετέβην στην Αθήνα πεπεισμένος ότι εύκολα θα
ακύρωνα τα σχέδιά τους» (10), θυμάται. «Ο σταθμάρχης μας στην Αθήνα Jim Potts μου
είπε ότι αυτό ήταν εντελώς απίθανο. Δεν μπορούσε να συμφωνήσει μαζί μου: αυτοί
οι άνθρωποι ήταν φίλοι μας, συνεργάζονταν μαζί μας τριάντα χρόνια και ποτέ δεν
θα έκαναν κάτι τόσο ηλίθιο».
Το 1974,
ο Tom
Boyatt
βεβαιώθηκε
ότι οι φίλοι της CIA
στην
Αθήνα σκόπευαν να ξεπαστρέψουν τον Μακάριο. Έστειλε ένα τηλεγράφημα στον πρέσβη
Tasca
στην
Αθήνα. Πήγαινε να μιλήσεις στον Στρατηγό Ιωαννίδη, έγραφε. Φρόντισε «να του
δώσεις να καταλάβει» ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με
οποιαδήποτε προσπάθεια από οποιοδήποτε μέλος της ελληνικής κυβέρνησης, φανερό ή
κρυφό, να αναμιχθεί στις κυπριακές υποθέσεις». Πές του ότι «είμαστε
συγκεκριμένα αντίθετοι με οποιαδήποτε απόπειρα ανατροπής του Μακαρίου και
εγκαθίδρυσης μιας φίλα διακείμενης προς την Αθήνα κυβέρνησης. Διότι, αν συμβεί
αυτό, οι Τούρκοι θα εισβάλουν και αυτό δεν θα είναι καλό για κανέναν μας».
Ωστόσο, ο
πρέσβης Tasca
δεν
είχε ποτέ μιλήσει στον Στρατηγό Ιωαννίδη. Αυτός ήταν ο ρόλος του σταθμάρχη της CIA.
Το
Σάββατο 12 Ιουλίου 1974, το Υπουργείο Εξωτερικών έλαβε ένα τηλεγράφημα από το
σταθμό της CIA
στην Αθήνα. μείνετε ήσυχοι, έλεγε. Ο στρατηγός και η χούντα δεν έκαναν τίποτα
για να ανατρέψουν τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. «Ωραία, λοιπόν, είχαμε πληροφορίες
εκ των έσω», ανακαλούσε στη μνήμη του ο Boyatt. «Πήγα σπίτι. Και γύρω στις 3,
ξημερώματα Δευτέρας, μου τηλεφώνησαν από το Κέντρο Επιχειρήσεων του Υπουργείου Εξωτερικών
και μου είπαν ‘Πρέπει να έρθετε από εδώ’»
Η χούντα
είχε επιτεθεί. Ο Boyatt
έτρεξε στο Υπουργείο Εξωτερικών κι ένας αξιωματικός επικοινωνιών έβαλε δύο
φύλλα χαρτί μπροστά μου. Το ένα ήταν η αναφορά της CIA για τον Πρόεδρο Νίξον και τον
Υπουργό Εξωτερικών Κίσινγκερ: «Ο Στρατηγός Ιωαννίδης μας διαβεβαίωσε ότι η
Ελλάδα δεν θα κινηθεί εναντίον της Κύπρου». Το άλλο ήταν ένα τηλεγράφημα από
την αμερικανική πρεσβεία στην Κύπρο: «Το Προεδρικό Μέγαρο φλέγεται. Οι δυνάμεις
της Κύπρου έχουν αποδεκατιστεί».
Από την
Άγκυρα ήρθε ένα κατεπείγον μήνυμα ότι οι τουρκικές δυνάμεις είχαν
κινητοποιηθεί. Δύο στρατοί που ανήκαν στο ΝΑΤΟ, ο ελληνικός και ο τουρκικός,
αμφότεροι εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, επρόκειτο
να εμπλακούν σε πόλεμο με αμερικανικά όπλα. Οι Τούρκοι εισέβαλαν στις ακτές της
βόρειας Κύπρου και διχοτόμησαν το νησί με αμερικανικά άρματα μάχης και
πυρομαχικά. Ακολούθησε αιματοκύλισμα Ελληνοκυπρίων στον τουρκικό τομέα και
Τουρκοκυπρίων στον ελληνικό τομέα του νησιού. Καθ’ όλη τη διάρκεια του Ιουλίου,
η CIA
ανέφερε ότι ο ελληνικός στρατός και οι Έλληνες υποστήριζαν σταθερά τον Στρατηγό
Ιωαννίδη. Μετά τη μάχη για την Κύπρο, η ελληνική χούντα έπεσε.
Το
γεγονός ότι η CIA
δεν κατάφερε να προειδοποιήσει την Ουάσινγκτον για τον πόλεμο ήταν απρόσμενο.
Είχαν υπάρξει πολλές αποτυχίες στα χρονικά της Υπηρεσίας, από τον πόλεμο της
Κορέας και μετά. Μόνο το 1974 η Υπηρεσία είχε αιφνιδιαστεί από ένα αριστερό
στρατιωτικό πραξικόπημα στην Πορτογαλία και μια πυρηνική δοκιμή στην Ινδία.
Όμως σε αυτήν την περίπτωση τα πράγματα ήταν διαφορετικά: η CIA είχε στενές επαφές με τους
στρατιωτικούς, για τη δράση των οποίων υποτίθεται ότι όφειλε να προειδοποιήσει.
«Ορίστε
λοιπόν», είπε χρόνια αργότερα ο Boyatt,
«ολόκληρο το καθεστώς των υπηρεσιών πληροφοριών των Ηνωμένων Πολιτειών, με όλο
του το μεγαλείο, είχε εξαπατηθεί από έναν ασήμαντο Έλληνα ταξίαρχο».
«ΤΟ
ΤΡΟΜΕΡΟ ΤΙΜΗΜΑ»
Στις 8 Αυγούστου 1974, ο Ρίτσαρντ Νίξον παραιτήθηκε.
Το τελειωτικό χτύπημα ήταν η παραδοχή του ότι είχε δώσει εντολή στη CIA να παρακωλύσει το έργο της
δικαιοσύνης εν ονόματι της εθνικής ασφάλειας.
Την
επομένη, ο Υπουργός Εξωτερικών Κίσινγκερ έλαβε ένα πολύ παράξενο μήνυμα από τον
Tom
Boyatt.
Ανέφερε ότι η CIA
έλεγε ψέματα για τη διακυβέρνηση-και αυτά τα ψέματα οδήγησαν στον πόλεμο που
ενέπλεξε την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο, ένα πόλεμο με μεγάλες απώλειες.
Την
επομένη εβδομάδα, οι αψιμαχίες έφτασαν έξω από την αμερικανική πρεσβεία στην
Κύπρο και ο πρέσβης Rodger
P.
Davies
σκοτώθηκε
από μια σφαίρα στην καρδιά. Στην Αθήνα εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου
πραγματοποίησαν πορεία προς την αμερικανική πρεσβεία ΄ οι διαδηλωτές
προσπάθησαν να πυρπολήσουν το κτήριο. Άρτι αφιχθείς πρέσβης εκεί ήταν ο Jack Kubisch, ένας βετεράνος
πολύπειρος διπλωμάτης, που ο Κίσινγκερ είχε επιλέξει προσωπικά τη μέρα που
παραιτήθηκε ο Νίξον.
Ο Kubisch ζήτησε ένα καινούργιο
σταθμάρχη και η CIA
έστειλε τον Richard
Welch,
που είχε μάθει ελληνικά στο Harvard
και
είχε υπηρετήσει ως σταθμάρχης στο Περού και στη Γουατεμάλα. Ο Welch εγκαταστάθηκε στην έπαυλη όπου
είχαν μείνει όλοι οι προκάτοχοί του. Η διεύθυνση ήταν πασίγνωστη. «Ήταν ένα
πολύ σοβαρό πρόβλημα», είπε ο πρέσβης Kubisch. «Είχα κανονίσει να μείνει αλλού και να
ζήσει σε μια διαφορετική περιοχή της πόλης, προκειμένου να προσπαθήσω να
αποκρύψω την ταυτότητά του και να του παρέχω κάλυψη». Δεδομένων των
αντιαμερικανικών αισθημάτων στην Αθήνα, αυτό ήταν το λογικό. Αλλά «ούτε ο Welch ούτε η γυναίκα του φάνηκαν να
ανησυχούν καθόλου γι’ αυτό» είπε. «Δεν πίστεψαν ότι όντως διέτρεχαν κίνδυνο
στην Αθήνα».
Ο Welch και
η γυναίκα του που πήγαν για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα στην κατοικία του
πρέσβη, μερικά μόνο τετράγωνα από την έπαυλη της CIA. Όταν επέστρεψαν, ένα μικρό
αυτοκίνητο με τέσσερεις ανθρώπους περίμενε στο γκαράζ. Τρείς από αυτούς
ανάγκασαν το σταθμάρχη να βγει από το αυτοκίνητό του. «Τον πυροβόλησαν στο
στήθος τρεις φορές με ένα σαρανταπεντάρι και τον σκότωσαν», είπε ο πρέσβης Kubisch. «Ύστερα, μπήκαν στο
αυτοκίνητό τους και διέφυγαν». Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της CIA που ένας σταθμάρχης δολοφονούνταν.
Ωστόσο, αυτός ο τρόπος δράσης αποτελούσε για τη CIA συνηθισμένη πρακτική.
Ο πρέσβης
Kubisch είπε ότι στην Αθήνα είδε για πρώτη φορά στη
ζωή του «το τρομερό τίμημα που πληρώνει η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών όταν
συνεργάζεται τόσο στενά… με ένα αυταρχικό καθεστώς». (11). Εν μέρει ήταν άμεσο
επακόλουθο της δυνατότητας που είχε η CIA να διαμορφώνει την εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων
Πολιτειών. σ.452-456.
--
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πειραιάς, 21 Ιουλίου 2019
ΥΓ.
Στις Παραδόσεις του, ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας
Νικόλαος Πολίτης γράφει ότι στο κέντρο της γης υπάρχουν δύο μικρά βοδάκια που είναι
ζεμένα γύρω από μια μυλόπετρα και γυρίζουν τον τροχό της γης. Όταν αυτά τα μικρά
βοδάκια κουνούν τα αυτάκια τους, γίνεται σεισμός πάνω στην γη. Ωραία αλλά επικίνδυνη
εικόνα για τα άλλα ανθρώπινα βοδάκια που κατοικούμε στην επιφάνεια της γης.
Μην διαφωνείτε αγαπητοί σεισμολόγοι δημοσίως, προκαλείτε μαγνητικά πληροφοριακά κύματα που ανεβάζουν το θερμόμετρο της άγνοιάς μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου