Ιστορική, Πολιτική και Πολιτιστική Αρθρογραφία Κύπρου

Άρθρα για την Κυπριακή Ιστορία και τον Πολιτισμό

       Συνεχίζοντας την καταγραφή στοιχείων για τον Κυπριακό Πολιτισμό και την Ιστορία, καθώς συμπληρώνονται σαράντα δύο χρόνια μετά την Τούρκικη εισβολή και κατοχή μεγάλου μέρους του Κυπριακού εδάφους από τα τουρκικά στρατεύματα, το νησί να παραμένει διαιρεμένο, οι πρόσφυγες να μην έχουν επιστρέψει ακόμα στις πατρογονικές τους εστίες, και η διεθνής πολιτική κοινότητα να κωφεύει, περιμένοντας τον ιστορικό και πολιτικό χρόνο να κλείσει το θέμα, δηλαδή, να αναγνωριστεί ντε φάκτο η στρατιωτική κατοχή και η διαίρεση της μεγαλονήσου, καθώς και η άτυπη και αφανή τούρκικη επικυριαρχία στο νησί της Αφροδίτης. Δεν γνωρίζω τις μυστικές ή φανερές διπλωματικές κινήσεις των ελλήνων ή κυπρίων πολιτικών ή διπλωματών, σαν έλληνας κάτοικος όμως αυτής της χώρας, θα ήθελα αν είναι να μπει η γείτονα χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, να μπει τηρώντας δύο απαράβατους όρους: την μη διεκδίκηση ελληνικών περιοχών και νησιών του Αιγαίου πελάγους και, την αποχώρηση των τούρκικων στρατευμάτων από αυτό το πληγωμένο Χρυσοπράσινο φύλλο της Μεσογειακής λεκάνης. Είναι αρκετά ώριμες θέλω να πιστεύω οι δύο κοινότητες μετά  από τόσες δεκαετίες ταλαιπωριών και βασάνων, η ελληνοκυπριακή και η τουρκοκυπριακή ώστε, να λύσουν τις διαφορές τους μόνες τους, προς το κοινό συμφέρον όλων των κυπρίων. Το διαίρει και βασίλευε της διεθνής πολιτικής και οικονομικής σκηνής, δεν είναι η κατάλληλη πολιτική επιλογή για την εύρεση πολιτικής λύσης. Το επί δεκαετίες τώρα άλυτο Παλαιστινιακό πρόβλημα, μας δηλώνει τι οφείλει ο κυπριακός ελληνισμός τουλάχιστον, να αποφύγει, καθώς ο ιστορικός χρόνος περνά γρήγορα ενώ ο πολιτικός παράλληλός του βαδίζει ασθμαίνοντας, διατηρώντας μια διαχρονική «ευνουχισμένη ταυτότητα» της νήσου, όπως πολύ εύστοχα έγραψε σε άρθρο του ο καθηγητής, ποιητής και συγγραφέας, Νάσος Βαγενάς. Κλείνοντας αυτήν την μικρή και ίσως αδιάφορη για τους πολλούς εισαγωγή, έρχεται στο νου μου μια φράση του Πειραιώτη δασκάλου Γιάννη Τσαρούχη, μιλώντας για την Κύπρο μεταξύ άλλων είχε πει, όπως το συγκρατεί η  μνήμη των χρόνων μου. «Είχαμε και εμείς οι έλληνες μια αγγλική αποικία, και κάναμε ότι μπορούσαμε για να την χάσουμε».          

Ανωνύμως

• περ. Αντί τχ. 2/21-9-1974, σ.35, ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ. Μια πρωτοβουλία για την Κύπρο.(καταγράφει και μιλά  για τους 60 έλληνες εικαστικούς τους συμμετέχοντες σε ομαδική έκθεση στο ισόγειο χώρο της οδού Ζαϊμη και Τοσίτσα, μια εβδομάδα πριν, σαν συμπαράσταση στον αγώνα του κυπριακού λαού για την ανεξαρτησία του)

• εφ. Ημερησία 13-14/9/2003, σ.24, «Κύπρος 1700-2000» στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών. Για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν φωτογραφίες και αρχειακό υλικό από το αρχείο του ιστορικού της τέχνης Τ. Σπητέρη

• εφ. Η Καθημερινή 9/9/2003, σ.15, Σπάνιοι χάρτες της Κύπρου. Πάνω από 90 χάρτες από τον 19^ο αιώνα θα εκτεθούν στο Μουσείο Μπενάκη

Α

• Ιάκωβος Ακτσόγλου, εφ. Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής 31/3/2002, σ.8,  Μνήμη αγώνος ΕΟΚΑ. Γεώργιος Γρίβα: Ο «Διγενής Ακρίτας» της Κύπρου

• Σία Αναγνωστοπούλου, εφ. Η Καθημερινή 16/7/2000, σ.37, Κύπρος: ένα δύσκολο «πρόβλημα»

• Σία Αναγνωστοπούλου, εφ. Η Κυριακάτικη Αυγή 26/1/2003, σ.24-, Κύπρος: Από την ελληνικότητα και την τουρκικότητα στην κοινή κυπριακότητα

• Σία Αναγνωστοπούλου, Η Κυριακάτικη Αυγή 20/4/2003, σ.25, Ο ευνουχισμός της επικοινωνίας.(απάντηση στο άρθρο του Ν. Βαγενά)

Β

• Νάσος Βαγενάς, εφ. Η Κυριακάτικη Αυγή 20/4/2003, σ.24, Η ευνουχισμένη ταυτότητα

Γ

•Χρήστος Γιανναράς, εφ. Η Καθημερινή 8/2/1998, Κυπρίων έκπτωμα τραγωδικόν

• Γιώργης Γιατρομανωλάκης, εφ. Το Βήμα 17/5/2003, Επισκέπτες στην Κερύνεια

• Vincenzo Greco, εφ. Η Κυριακάτικη Αυγή 16/2/2003, σ.22, Οδοιπορικό στην κατεχόμενη Λευκωσία

Ζ

• Τάσος Ζάππας, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ.10/1953, σ.299-, Η Λαϊκή Τέχνη στην Κύπρο

Κ

• Κώστας Κωτούλας, περ. η λέξη τχ. 57/9,1986, σ.904-, «ΝΗΣΟΣ ΤΙΣ ΕΣΤΙ»

• Χρυσόστομος Κριμπάς, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ.40/1983, σ.283-, ΑρκαδοΚυπριακός Πολιτισμός

• Κώστας Κύρρης, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ.13/1956, σ.208-, Ο νεώτερος Ελληνισμός της Κύπρου

• Κώστας Κύρης, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ.20/1963, σ.421-, Το Κοινωνικό και πολιτιστικό κλίμα της Κύπρου στα πρώτα χρόνια της αγγλοκρατίας μεσ’ από ανέκδοτα έγγραφα

Λ

• Γιώργος Λαζάνης, περ. η λέξη τχ. 87/9,1989, σ.800-, ΏΡΕΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

• Γιώργος Λεβέντης, εφ. Τα Νέα-Πρόσωπα του 20^ου αιώνα τχ.83/7-10-2000, σ.10, ΜΑΚΑΡΙΟΣ «Δεν έπρεπε να συνεχιστεί ο διάλογος»

• Γιώργος Λεβέντης, εφ. Τα Νέα-Πρόσωπα του 20^ου αιώνα τχ.89/18-11-2000, σ. «Όχι πραξικόπημα στην Κύπρο»

• Γιώργος Λεονταρίτης, εφ. Η Εποχή  30/6/2000, σ.22, Το κυπριακό και η ΕΡΕ

• Γιώργος Α. Λεονταρίτης,  εφ. Η Αυγή 27/8/2000, Πριν από 40 χρόνια. 1960: Η Κύπρος ανεξάρτητη

• Γιώργος Α. Λεονταρίτης, εφ. Η Κυριακάτικη Αυγή 24/9/2000, σ.13, Ένα άλλο δημοψήφισμα το 1950

• Νίκη Λοϊζίδη, εφ. Το Βήμα 31/8/2003, σ. Α49, Πως είδαν το νησί Βρετανοί περιηγητές του 19^ου αιώνα. Από την Υψηλή Πύλη στη βικτωριανή Εδέμ.

Μ

• Κώστας Μάρδας, εφ. Έθνος 14/8/2000, 10-, χουντικοί στον Καραμανλή. «Όχι» στην αποστολή στρατού στην Κύπρο

• Ερατώ Μέλλου, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ.36/1979, σ.282-, ΔΗΜΩΝΑΣΣΑ, Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

• Φάνης Μιχαλόπουλος, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ.28/1971, σ.202-, Η ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΥΚΚΟΥ

Ξ

• Νίκος Γ. Ξυδάκης, εφ. Η Καθημερινή 17/11/2002, Τι μου έμαθε η Κύπρος

• Αλέξανδρος Ξύδης, εφ. Ελευθεροτυπία 20/8/1992, σ.9, Κύπρος: μέρες λησμοσύνης

Π

• Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος, εφ. Ελεύθερος Τύπος 9/4/2000, σ.18, Το θαύμα του Ελληνισμού ζει στην Κύπρο

• Πέτρος Παπαπολυβίου, εφ. Ελευθεροτυπία 15/6/2002, σ.56, Η Κύπρος, η Ιστορία της και πως διδάσκεται

Σ

• Παρασκευάς Σαμάρας, περ. ΤΟΤΕ τχ.44/9,10,1993, σ.60-, Η Συμβολή της Κύπρου στους αγώνες του Ελληνικού Έθνους, μετά την επανάσταση του 1821

• Γιώργος Σκούρτης, εφ. Τα Νέα 3/2/2003, Στην Κύπρο. (στη στήλη που κρατά με τίτλο «Το πνεύμα του τόνου»)

• Χρυσόστομος Σοφιανός, περ. Αντί τχ.59/27-11-1976, σ.10, Η Παιδεία στον αγώνα του λαού της Κύπρου. (συνέντευξη του τότε Κύπριου υπουργού Παιδείας στον Γιώργο Τσάλακο)

• Ν. Γ, Σταθάτος, περ. Αντί τχ. 11/25-11-1975, σ.18-, Κάτω από τις νεώτερες εσωτερικές  και τις διεθνείς πολιτικο-οικονομικές ανακατατάξεις. Έρευνα του ΑΝΤΙ ανάμεσα σε προσωπικότητες της Κυπριακής διασποράς. (απαντούν οι: Κ. Ασιώτης/ Ε. Ιωαννίδης/ Ο. Χαπίπης/ Κ. Κλεάνθους/ Σ. Κωνσταντινίδης/ Κ. Γενάρης), για το ΑΝΤΙ: Πλουτής Σέρβας

Τ

• Αθηνά Ταρσούλη, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ.10/1953, σ.255-, Εκδρομή στο παλιό μοναστήρι του Μαχαιρά. Εντυπώσεις από την Κύπρο.

• Αθηνά Ταρσούλη, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ. 13/1956, σ.38-, Μοναστήρια της Κύπρου

• Αθηνά Ταρσούλη, περ. Φιλολογική Πρωτοχρονιά τ. 18/1961, σ.219-, Από τα ήθη και έθιμα του Κυπριακού Λαού. Η Γέννηση του Παιδιού

• Παναγιώτης Τζαμαλίκος, εφ. Ελευθεροτυπία 8/8/2003, σ.10, Η «θεία από το Σικάγο» είναι θυμωμένη… Το ελλαδικό ιδεολόγημα της λαμπροφόρου «ομογένειας» επιβιώνει ως αυταπάτη.

Ψ

• Νίκος Ψυρούκης, περ. Αντί τχ. 11/25-11-1975, σ.26-, (α΄) ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ. Ένα πρόβλημα που έγινε ζήτημα απ’ τους ίδιους τους Κυπρίους!

• περιοδικό Αντί τχ. 3/5-10-1974, σ.17-. μαρτυρίες και γράμματα. ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕ ΠΙΚΡΑ… Ένα  συγκλονιστικό ντοκουμέντο συνθεμένο από δεκάδες στόματα ανθρώπων του λαού, έτσι όπως το κατέγραψε και το φωτογράφισε το κινηματογραφικό συνεργείο του Νίκου Κούνδουρου στην Κύπρο. (ένα εξαιρετικό μικρό αφιέρωμα, με μαρτυρίες των απλών ανθρώπων μετά την εισβολή και την κατοχή), αντιγράφω ενδεικτικά:

-…Πού επήαν τα όπλα; Πολεμούσαμεν τους Τούρκους με τα μαρτίνια και τα δίκανα του κηνηού. Ούτε σφαίρες έδωκάν μας, ούτε τίποτα…

- Εμείς φωνάζαμε: ¨δώστε μας όπλα να κρατήσουμε τους Τούρκους». Δε μας τα δώσανε…

-«Αν πάθω τίποτα, θα σου στείλουν τα εισιτήρια να έρθης στον τάφο μου…»

-«…Τα παιδιά όλα είναι λεβέντες, χωρίς ψωμί, ύπνο και νερό πολλές φορές πολεμάμε με όλη μας την ψυχή.»

-«…Πάνε τώρα ούλα, μας τα πήρασι, επήραν μας τα σπιθάκια, επήραν μας τα ζωά, επήραν τα ούλα…»

-«…Μας κλείσανε στο συρματόπλεγμα, ένα παιδί 15 χρονών το σπρώξανε και το πυροβολήσανε, να πη που ήταν ο πατέρας του…»

-«…Ο  κόσμος πολέμαγε με παλιοντούφεκα. Τα όπλα σκορπισμένα δεξιά κι’ αριστερά. Τα παιδιά πολέμαγαν χωρίς σχέδιο, χάθηκε κόσμος και κόσμος άδικα. Γιατί;»

-«…Ένας συνταγματάρχης άγριος και μαυριδερός μου λέει: «Παππού, άνοιγε τάφους». «Δεν έχω χέρια, δεν μπορώ» του λέω…»

• ΚΥΠΡΟΣ ΜΙΑ ΕΠΙΜΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ.  Ένθετο Αφιέρωμα της εφημερίδος Η Καθημερινή19/7/1992. Σε κείμενα του Φρίξου Π. Βραχά. (το αφιέρωμα αρχινά με τον στίχο του Κωστή Παλαμά «Τι; Ελλάδα είμαι και εγώ!» 

• περιοδικό Επτά Ημέρες της εφημερίδας Καθημερινή 8/6/2003. ΚΥΠΡΟΣ ρήγμα στην πράσινη γραμμή. Η επιμέλεια του αφιερώματος είναι του Κωστή Λιόντη.

Γράφουν οι: Κώστας Γεννάρης, Η σκουριά δεν έσπασε την αλυσίδα.

Κ.Λ.-Κ.Γ., Ημερολόγιο αξιομνημόνευτων συμβάντων

Γεωργία Ψαριά, Γλυκόπικρη γεύση από τις επισκέψεις των προσφύγων

Ανδρούλας Γεωργιάδου, Στη θαλασσοφίλητη γη της Αμμοχώστου

Παύλου Κ. Ξανθούλη, Ξαφνικά η ιδιαίτερή μας πατρίδα μεγάλωσε

Σεβγκουλ Ουλουνταγκ, «Ειρήνη είναι το ταξίδι εντός μας…»

Χριστίνα Λοϊζίδου, Έρχομαι συνέχεια από την Καρπασία

Γιώργος Γεωργής, Δε θέλω να πάω στα Κατεχόμενα

• περιοδικό Επτά  Ημέρες της εφημερίδος Η Καθημερινή 31/10/1993. ΚΥΠΡΟΣ Τα Μουσεία Πιερίδη. Υπεύθυνος των «Επτά Ημερών» Βησ. Σταύρακας. Γράφουν:

-Κοιτίδες Τέχνης και Πολιτισμού

-Αριστείδης Κουδουνάρης, Η οικογένεια Πιερίδη

-Γιώργος Γεωργής, Γενικοί Πρόξενοι

-Άγγελος Δεληβοριάς, Ο Πολιτισμός και οι φίλοι του

-Ανδρέας Χατζηπασχάλης και Γιώργος Βρυωνίδης, Κυπριακή χαρτογραφία

-Δήμητρα Παπανικολάου-Μπακιρτζή, Μεσαιωνική κεραμική

-Ελένη Παπαδημητρίου, Λαϊκή τέχνη

-Φρόσω Ηγουμενίδου, Αργυροχοΐα και ξυλόγλυπτα

-Βάσου Καραγιώργη, Η αρχαιολογική συλλογή

-Γιώργος Τορναρίτης, Μουσείο θαλάσσιας ζωής

-Γιάννης Κολοκοτρώνης, Σύγχρονη τέχνη

-Νότα Κούρου, Τα επιστημονικά συμπόσια

-Κυριάκος Ντελόπουλος, Οι εκδόσεις του Ιδρύματος

-Θανάσης Θ. Νιάρχος, Η ευγένεια της ανθρωπιάς. Ένα διαφορετικό πορτρέτο της κυρίας Θεοδώρας Πιερίδη

     Αυτές είναι μερικές ελάχιστες ενδεικτικές πληροφοριακές καταθέσεις που αφορούν τον χώρο της ιστορίας, της πολιτικής και του πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας, που διαφύλαξα στο αρχείο μου, από τις εκατοντάδες άλλες δημοσιεύσεις που υπάρχουν σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες,-και δεν έχω αποδελτιώσει- καθώς, δεν συμμετείχα σαν νέος τότε-μόνο στις πορείες και τις διαδηλώσεις εναντίον της τούρκικης εισβολής μετά το 1974, με τον Αττίλα 1 και Αττίλα 2, αλλά, διαβάζαμε οι τότε έλληνες πολιτικοποιημένοι έφηβοι αγόρια και κορίτσια, οτιδήποτε αφορούσε το Κυπριακό ζήτημα, και κυκλοφορούσαμε με το ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ. Τρέφαμε μεγάλο σεβασμό στον αρχιεπίσκοπο και πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Μακάριο, και ευελπιστούσαμε ότι θα ελευθερωθεί το Νησί πολύ σύντομα. Εμείς πενηνταρίσαμε, αλλά ο Κυπριακός ελληνισμός παραμένει σκλαβωμένος.

     Σε επόμενο σημείωμα, θα αναφέρω τα αρθρογραφικά στοιχεία που έχω συγκεντρώσει για την Κυπριακή Λογοτεχνία και τους ανθρώπους της, χωρίς φυσικά να τα  εξαντλώ, σαν συνέχεια της Κυπριακής Βιβλιογραφίας που έχω παλαιότερα δημοσιεύσει , σαν μια οφειλή της γενιάς μου και των ανθρώπων της στο συνεχιζόμενο δράμα του κυπριακού ελληνισμού.  

    Το εθνικό και ιστορικό  διακύβευμα του ελλαδικού και κυπριακού ελληνισμού, παραμένει επίκαιρο σαράντα δύο χρόνια μετά. Η λύση του;

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Σήμερα Σάββατο, 23 Ιουλίου 2016

Πειραιάς 23 Ιουλίου 2016

Υ.Γ. Η εθνική μνήμη ενός λαού, δεν μπορεί να είναι μονόπλευρη, μόνο από την από εκεί πλευρά του Αιγαίου, αλλά και από την δική μας πλευρά. Για αρκετές δεκαετίες οι λεγόμενοι προοδευτικοί του δημοκρατικού τόξου στην χώρα μας, θεωρούσαν ότι δεν πρέπει να οξύνουμε πληγές, όταν οι εισβολείς θυμόντουσtαν τα στρατιωτικά κλέη του λαού τους,-και καλά έκαναν-καιρός να αρχίσουμε να θυμόμαστε και εμείς, τι έπραξαν σε βάρος μας οι άλλοι. Και πόσα εδάφη χάθηκαν εξ αιτίας των αφρόνων ενεργειών μας.