Φ Ι Λ Ο Λ Ο Γ Ι Κ
Α Χ Ρ Ο Ν Ι Κ Α
ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
Ν. Σ. ΜΟΝΑΧΟΣ
ΤΟΜΟΣ Γ΄ Χρόνος Β΄, σελίδες 540
ΤΕΥΧΗ
(25/15-4-1945 Έως 35-36/11,12, 1945)
-25/15-4-1945, σ.1-64
ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ,
ΜΕΤΑΞΑΣ, ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΡΥΦΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΖΩΗΣ
Μας μιλάει ο
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΑΤΣΟΣ, σ.1-7
STEPHEN SPENDER, REGUM ULTIMA RATIO, απόδοση από τα Αγγλικά ΝΙΚΟΣ
ΓΚΑΤΣΟΣ, σ.8 (ποίημα)
ΗΛΙΑ
ΕΡΕΝΜΠΟΥΡΓΚ, ΤΟ 13 ΤΣΙΜΠΟΥΚΙ, μετάφραση από τα Ρώσικα ΠΕΤΡΟΥ ΚΟΛΑΚΛΙΔΗ, σ.9-13
(διήγημα) σε συνέχειες.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
ΔΡΙΒΑ, ΤΡΕΙΣ ΥΜΝΟΙ (Ανακοίνωση Στρατή Δούκα), σ. 14-19 (ποιήματα). Ο ΗΛΙΟΣ ΤΗΣ
ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ.- ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΑ- ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ (Προσχέδιο)
ALDOUS HUXLEU, CONXOLUS, μετάφραση Ν. Η. ΚΑΡΑΛΟΠΟΥΛΟΣ,
σ.20-26 (δοκίμιο)
Σ. Ι.
ΤΟΥΡΝΑΚΗ, Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ, σ.27-30 (διήγημα) (σε συνέχειες)
COMTE DE LA LAUTREAMONT, ΑΠΟ «ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΜΑΛΝΤΟΡΟΡ», απόδοση Γ. Ι. ΦΟΥΣΑΡΑ, σ.31-35 (ποίημα)
ΠΑΝΟΣ
ΣΠΑΛΑΣ, Ο ΘΕΟΣ ΜΟΥ ΚΙ’ ΕΓΩ, σ.36 (ποίημα)
ΤΕΛΟΣ ΑΓΡΑΣ,
ΔΙΟΝΥΣΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΝΕΙΡΟ, σ.37-38 (μελέτη)
«Μέσα σε μιάν εγκληματική σχεδόν
εγκατάλειψη πέθανε στις 11 Νοεμβρίου στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» ο Τέλλος
Άγρας. Ο σεμνός και ευγενικότατος ποιητής έφυγε ίσια-ίσια σε μιάν ώρα που ο
τόπος μαστιζόμενος από παντοειδή αναρχία τον είχε μεγάλη ανάγκη.
Δημοσιεύουμε σήμερα το β΄ μέρος της μελέτης
του «Διονυσιασμός και όνειρο» γραμμένη για το περιοδικό μας, που ο ποιητής δεν
πρόλαβε να τελειώσει.
Τα «Φιλολογικά Χρονικά» τιμώντας τη
μνήμη του λαμπρού ποιητή και αισθητικού, θα δημοσιέψουν σε ερχόμενος τεύχος
τους άρθρα και μελέτες όπου θα αναλυθεί το πολύμορφο έργο του και θα φωτιστεί η
ιδιότυπη προσωπικότητά του.».
ΣΤΡΑΤΗΣ
ΔΟΥΚΑΣ, Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ. σ. 39-43 (μελέτη)
ΙΙ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ ΓΛΥΠΤΕΣ ΚΑΙ Ο ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΚΛΑΣΣΙΚΙΣΜΟΣ.
THOMAS CARLYLE: LETTERS TO GOETHE, μετάφραση: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΩΡΑΪΤΗ, σ.44-48
(εκλογή επιστολών).
PAUL VALERY: ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ (Αποσπάσματα από το
σημειωματάριο του κ. Τέστ), Απόδοση ΤΑΚΗ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ, σ.49
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1945)
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ, σ.50-52
Η ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ
ΜΑΣ
ΟΙ
ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΑΣ
Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ
ΤΥΠΟΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ
ALEXIS KARREL
Ο ΣΟΛΩΜΟΣ
ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ
Ο κ. ΓΡ.
ΞΕΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΤΟ
«ΚΟΥΑΝΤΡΙΒΙΟ»
ΑΜΝΗΣΙΑ
ΒΑΚΧΙΚΟ
Π., Η
ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Κ’ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ, σ.53-54
Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ
Σ. Δ.
ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΑ, σ.55-56
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ
ΒΑΣΟΣ
ΒΑΡΙΚΑΣ: Αιμίλιος Χουρμούζιος: «Ο ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ», (Κριτική μελέτη),
Τόμ. Α΄, εκδ. «Πηγάσου», σ. 57-60
ΘΕΑΤΡΙΚΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ
ΣΤΡΑΤΗΣ
ΔΟΥΚΑΣ, ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ: ΟΣΚΑΡ ΟΥΑΪΛΝΤ: ΦΛΩΡΕΝΤΙΝΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ. – ΜΟΛΙΕΡΟΥ: Ο ΚΥΡΙΟΣ
ΝΤΕ ΠΟΥΡΣΟΝΙΑΚ, σ.61-64
-26/1-5-1945, σ. 65-128
ΕΠΑΜΕΙΜΩΝΔΑΣ
ΜΕΤΑΞΑΣ, ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΡΥΦΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΖΩΗΣ. ΜΑΣ ΜΙΛΑΕΙ Ο ΝΙΚΟΣ
ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, σ.65-70
ΡΑΙΝΕΡ ΜΑΡΙΑ
ΡΙΛΚΕ, ΝΤΟΥΪΝΕΖΙΚΕΣ ΕΛΕΓΕΙΕΣ, Η Πρώτη (Απόσπασμα), απόδοση Γ. Θ. ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΟΥ,
σ. 71-73, (ποίημα)
ΗΛΙΑ
ΕΡΕΝΜΠΟΥΡΓΚ, ΤΟ 13 ΤΣΙΜΠΟΥΚΙ, μετάφραση απ’ τα Ρώσικα ΠΕΤΡΟΥ ΚΟΛΑΚΛΙΔΗ, σ.
76-80
WALT WHITMAN, Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ (Στη μνήμη
του Προέδρου Lincoln). Μετάφραση ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΛ. ΖΕΡΒΟΣ, σ.81 (ποίημα). Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΙΣ
ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΡΟΥΖΒΕΛΤ.
ΣΤΡΑΤΗΣ
ΔΟΥΚΑΣ, ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, Η ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΙΔ΄ ΚΑΙ Η
ΚΡΗΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΙΣΤ΄ ΑΙΩΝΑ, σ. 82-88 (μελέτη)
PATRICE DE LA TOUR DU PIN, ΚΟΝΣΕΡΤΟ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΓΗ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ),
εισαγωγή, ελεύθερη απόδοση ΤΑΚΗΣ ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, (ποίημα), σ. 89-90
Σ. Ι.
ΤΟΥΡΝΑΚΗΣ, Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ, σ. 91-96, (διήγημα) (σε συνέχειες)
PEARL BUCK, «ΠΙΣΤΕΥΩ ΣΤΗ ΖΩΗ», μτφ. Ν. Η. Καραλόπουλος, σ. 97-100
(άρθρο)
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ
ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ, ΤΟ ΑΓΡΙΜΙ, σ.101-103 (διήγημα)
ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΑΡΙΜΠΑΣ, Η ΑΓΑΠΗΤΙΚΙΑ ΜΟΥ!, Ανέκδοτο,
σ.104, (ποίημα)
THOMAS CARLYLE, LETTERS TO GOETHE, (Εκλογή Επιστολών). μετάφραση: ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
ΜΩΡΑΙΤΗ, σ,105-107
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΡΑΝΤΗΣ, ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΩΝ ΤΑΠΕΙΝΩΝ, σ.108
(ποίημα)
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (15-30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1945)
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
ΜΙΑ ΕΞΗΓΗΣΗ
ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ
ΘΕΑΤΡΟ
ΤΟ «ΤΕΤΡΑΔΙΟ»
ΜΙΑ
ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Τ.Τ.Τ. 1750
Η ΞΕΝΗ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
Η ΕΠΙΚΑΙΡΙΚΗ
ΠΟΙΗΣΗ
ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ
ΜΕΤΑΞΑΣ, ΟΙ ΑΝΑΞΙΟΙ, σ.112-113
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ
ΒΑΣΟΣ
ΒΑΡΙΚΑΣ, Θέμου Κορνάρου: «ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΤΟΥ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ» «Εκδόσεις Καραβία, 1945,
σ. 114-118 (βιβ/κη)
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΣΤΡΑΤΗΣ
ΔΟΥΚΑΣ: ΣΟΒΙΕΤΙΚΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ. «ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ», σ.119-122
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΕΨΗ
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΤΡΑΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ, σ. 123-124
Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ
Σ. Δ.
ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, ΣΠΙΘΕΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΑΛΗ…, σ.125-126
Η ΞΕΝΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
ΑΜΕΡΙΚΗ, σ.127-128
ΜΕΓΑΛΗ
ΒΡΕΤΤΑΝΙΑ, σ.128
-27/15-5-1945, σ.129-184
ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ
ΜΕΤΑΞΑΣ, ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΟΡΥΦΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΣ ΖΩΗΣ. ΜΑΣ ΜΙΛΑΕΙ Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, σ. 129-136
ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ, ΤΙ ΩΡΑ ΝΑΝΑΙ; σ.137-139 (ποίημα)
NICOLAS BERDIAEFF, «Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ» ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ, μτφ. Π. Α. Κ. σ, 140-144. (μελέτη) σε συνέχειες.
ΡΑΙΝΕΡ ΜΑΡΙΑ
ΡΙΛΚΕ, ΑΠΟ ΤΑ «ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ». Απόδοση Γ. Θ. Καρανικολού, σ.145-146,
(ποίημα)
ΛΕΩΝΙΔΑΣ
ΠΑΥΛΙΔΗΣ, Η ΠΡΟΒΗΓΚΙΑΝΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ, σ.147-151 (μελέτη)
ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΚΑΣ, ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΙΙ,
σ. 152-157 (μελέτη)
ΝΙΚΟΣ
ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ, ΠΡΟΖΕΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ, σ. 158-161 (Η Μαρία- Τα κορίτσια στο
δέντρο-Κυργιακή στα μπάνια)
ΖΗΣΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΜΟΙΡΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΣ, σ.162-167 (μελέτη)
Α. AVERCHENKO, ΟΙ ΜΟΥΖΙΚΟΙ, μτφ. Από τα Αγγλικά Ν.
Η. Καραλόπουλος, σ.168-171 (διήγημα)
ΚΩΣΤΗΣ
ΝΕΧΑΛΙΩΤΗΣ, ΜΗΝΥΜΑ ΣΕ ΝΟΣΤΑΛΓΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗ (*), σ.172 (ποίημα)
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (1-15 Μαϊου 1945)
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ:
ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ
ΦΟΡΑ
ΓΙΑ ΤΑ
ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ
ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ
ΜΕΤΑΞΑΣ, Μέρες αποφασιστικές, σ.175-177
ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΓΝΩΜΕΣ
ΑΝΤΩΝΗΣ
ΜΩΡΑΪΤΗΣ: Νίκου Στρατάκη: «ΛΕΥΤΕΡΟΙ ΠΑΛΜΟΙ», (Ποιήματα- Αθήνα, 1944), σ.178-179
(β/κη)
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΟΠΙΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑ, σ.180-182
Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ
Ε. Δ.
ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ, ΣΥΝΘΕΣΗ, σ.183-184
-28-29/1-15/6/1945, σ. 185-248
ΠΑΝΑΓΗΣ Γ.
ΛΕΚΑΤΣΑΣ, ΙΔΕΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ, σ.185-202 (μελέτη). [ τα
κεφάλαια: α) καταδίκη της δημοκρατίας. –β) στροφή προς τις ξένες
αντιδημοκρατικές επικράτειες.- γ) στροφή προς τη μοναρχία.- δ) ένωση των
Ελλήνων και ο πόλεμος κατά των βαρβάρων.].
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΔΥΟ ΠΟΙΗΤΡΙΕΣ*. Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ
ΜΑΥΡΩΝ ΤΩΝ ΕΝΩΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΕΙΩΝ, σ. 203-206. [A. GRIM, ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΚΕΝΤΑΚΙ.- E. BURNS, ΟΙ ΤΡΟΠΙΚΟΙ ΣΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ].
NICOLAS BERDIAEFF, «Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ» ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΙΙ, μτφ. Π. Α.
Κ., σ.207-214
ANDRE SPIRE, ΜΟΝΟΣ, απόδοση: Μέμος Γεωργίου, σ.215 (ποίημα)
ΑΛΕΞΗ ΜΠΛΟΚ,
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ, απόδοση Γιάννης Αηδονόπουλος, σ.216 (ποίημα)
ΣΤΕΛΙΟΣ
ΞΕΦΛΟΥΔΑΣ, ΑΡΙΑΔΝΗ (απόσπασμα), σ.217-219
ΖΩΗ ΚΑΡΕΛΛΗ,
ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΖΟΜΕΝΟΥ, σ.220, (ποίημα) [από τα «Πρόσωπα»]
Ι. ΑΓΓΕΛΟΥ,
ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΝΑ ΓΥΡΙΣΕΙ Ο ΑΛΕΞΗΣ, σ.221-227 (διήγημα)
JEAN TARDIEU, ORADOUR, απόδοση Γεώργιος Σαββίδης, σ.228-229 (ποίημα)
Γ.
ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗΣ, ΕΛΕΓΕΙΑ ΤΟΥ ΧΑΜΕΝΟΥ ΣΦΡΙΓΟΥΣ, σ.230-231 (ποίημα)
ΜΙΧΑΛΗΣ
ΚΑΡΗΣ, ΚΛΕΙΣΜΕΝΕΣ ΠΟΡΤΕΣ, σ.232-237 (διήγημα)
ΜΑΡΙΑ
ΦΙΛΙΠΠΙΔΟΥ, ΤΟΙΧΟΙ/ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑ, σ.238 (δύο ποιήματα)
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (1-15 ΙΟΥΝΙΟΥ 1945)
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
ΓΙΑ ΤΗΝ
ΑΚΑΔΗΜΙΑ
ΙΔΕΟΚΡΑΤΙΑ
ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ
ΓΙΑ ΤΗ «ΝΕΑ
ΕΣΤΙΑ»
Η ΒΟΡΕΙΑ
ΗΠΕΙΡΟΣ
Ο ΘΥΜΕΛΙΚΟΣ
ΘΙΑΣΟΣ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ
ΠΡΟΣΟΧΗ
ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΕΙΣ
ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ
ΒΑΣΟΣ
ΒΑΡΙΚΑΣ: Γιώργου Σεφέρη: ΔΟΚΙΜΕΣ (μελέτες) Κάϊρο 1945, σ. 241-243 (βιβ/κη)
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΟΠΙΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΠΟΛΕΜΟΣ, ΤΕΧΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ, σ.244-247
Η ΞΕΝΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
ΜΕΓΑΛΗ
ΒΡΕΤΑΝΝΙΑ, σ.248
--
-30-31/1-15/7/1945, σ. 249-312
ΒΑΣΙΛΗΣ
ΛΑΟΥΡΔΑΣ, Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΥΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, σ.249-264 (μελέτη)
ΤΑΚΗΣ
ΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΜΝΗΜΗ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ I, II, III, IV, V, σ.265-267 (ποίημα)
ΒΑΣΙΛΗ
ΖΑΧΑΡΤΣΕΝΚΟ, ΤΟΥ ΓΥΙΟΥ ΜΟΥ, μτφ. Γ. Βαλέτα, σ.268 (ποίημα)
Σημείωση: Από παράλειψη, ο ποιητής και το
ποίημα δεν αναφέρεται στα περιεχόμενα του εξωφύλλου.
ΤΑΚΗΣ Κ.
ΠΑΠΑΤΖΩΝΗΣ, Ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ, σ.269-278 (μελέτη)
ARMAO DIROUM, ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ, από Γιάννη Β. Ιωαννίδη, Σ.279-280
(ποίημα)
MARIM DIEL, ΤΡΕΙΣ ΦΙΛΟΙ, από Γιάννη Β. Ιωαννίδη, σ.280 (ποίημα)
ΠΑΝΟΣ
ΣΑΜΑΡΑΣ, ΑΓΑΠΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΑ, σ.281-287 (διήγημα)
ΘΕΜΟΣ
ΑΜΟΥΡΓΗΣ, ΕΒΛΥΝ/ ΛΑΜΠΡΟΣ ΠΟΡΦΥΡΑΣ, σ.288 (δύο ποιήματα)
ΤΑΚΗΣ
ΙΑΤΡΟΥ, ΠΑΡΑΙΣΘΗΣΕΙΣ – ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ, σ. 289-291 (πρόζα)
Ζ.
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΠΡΟΤΙΜΩ ΤΗΝ ΑΡΡΩΣΤΕΙΑ ΜΟΥ, σ.292 (ποίημα)
ΖΗΣΗΣ
ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΑΘΗΝΑ 1941-1942, σ.293-294 (απόσπασμα από μυθιστόρημα)
ΠΑΝΟΣ
ΣΠΑΛΑΣ, ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ, σ. 295 (ποίημα)
ΑΝΤΡΕΑΣ Α. ΣΑΚΑΛΗΣ, ΚΛΩΘΟΓΥΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΟΥ…,
σ.296 (ποίημα)
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (1-15 ΙΟΥΛΙΟΥ 1945)
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ
ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ
ΟΙ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
ΣΥΝΕΠΕΙΑ
«ΕΚΔΟΣΕΙΣ
ΜΕΣΟΝΥΧΤΙΟΥ»
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
A., I. S.,
BLOOCK C,
ΦΙΛΙΚΗ
ΥΠΟΔΕΙΞΗ
Η ΠΟΙΗΣΗ
ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ
19ΟΥ ΑΙΩΝΟΣ
ΠΡΟΟΔΟΣ
Η ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ
ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ
ΓΙΑ ΤΟΝ
ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟ ΣΤΑΘΜΟ
Η 9 ΣΥΜΦΩΝΙΑ
ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΑ
ΔΗΛΩΣΗ
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Φίλε Κε
Μοναχέ,
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΟΠΙΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΟ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. ΑΠ’ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ, σ.303-309
Η ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ
Ζ.
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ, σ. 310-312
--
-32/1-9-1945, σ.313-360
ΝΙΚΟΣ
ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, LEONARDO, σ.313-318 (ποίημα)
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΛΑΟΥΡΔΑΣ, Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ, σ.319-326 (μελέτη)
ΓΙΩΡΓΟΣ
ΘΕΜΕΛΗΣ, ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ…/ ΑΠ’ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ…/ ΜΕ ΒΡΗΚΕ…/ ΣΕ ΠΟΙΑ ΘΑΛΑΣΣΑ/ ΑΓΑΠΩ
ΤΗΝ ΩΡΑ…, σ.327-330 (ποιήματα)
ΠΕΤΡΟΣ
ΚΟΛΑΚΛΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΟΡΙΩΤΗΣ, σ.331-334, (μελέτη)
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΤΟΥΡΚΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ. σ.335-357 (ποίηση) [NECIP FAZIL ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΙ.- ΣΑΑΤ XII.- ΒΟΡΕΙΝΟ ΣΑΝΑΤΟΡΙΟ
WILFRID W. GIBSON, ΤΟ ΠΡΟΓΕΥΜΑ- ΟΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ, απόδοση Κλείτος Κύρου, σ.338 (ποιήματα)
ΝΙΚΟΣ
ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, ΜΙΑ ΝΥΧΤΑ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑ ΔΥΟ, σ.339-344
(διήγημα)
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
1945)
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
[σχετικά με
την αήθη επίθεση ενός φιλόλογου ενάντια σε πανεπιστημιακό καθηγητή]
ΟΙ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ
[σχόλιο για
την ύλη των εφημερίδων]
Η ΡΟΤΑ
[περί της
κυκλοφορίας βιβλίου λογοτέχνη με τίτλο «Τρελλή πορεία»]
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣ
Ο
«ΕΛΛΗΝΟΣΟΒΙΕΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΝΕΩΝ», σ.346-348
[κάτω από
τον τίτλο ΥΦΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ο
σταθερός συνεργάτης του περιοδικού πειραιώτης Βασίλειος Λαούρδας, εκφράζει τις
αντιρρήσεις του σχετικά με την ίδρυση του «Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου Νέων» και
προτείνει τη ενασχόληση των Νέων με ζητήματα του Ελληνισμού και θέματα που
αφορούν την ελληνική παράδοση και παιδεία και όχι συμμετοχής τους σε αυτό. Οι
απόψεις του Βασίλη Λαούρδα βρίσκονται μέσα στο πνεύμα και το κλίμα της εποχής
και αποτυπώνουν την αντίληψη μερίδας ελλήνων διανοουμένων σχετικά με την
Ελληνικότητα, την εθνική μας κληρονομιά και ταυτότητα, την παράδοση. Ας μην
ξεχνάμε, την λειτουργία και την συμβολή του «Ελληνοβρετανικού Συνδέσμου», τις
Αρχαιολογικές Ξένες Σχολές, την βοήθεια στον αγώνα του ελληνικού λαού
Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων όπως το «Ελληνογαλλικό Ινστιτούτο» η «Ελληνο- Αμερικανική
Ένωση» και άλλα ευαγή ιδρύματα που βοηθούσαν εκπαιδευτικά τους Έλληνες με
υποτροφίες και χορηγίες, αλλά παράλληλα προωθούσαν και την πολιτιστική εικόνα
και διπλωματική πολιτική των χωρών τους. Έντονες ήταν και οι ζυμώσεις και
θεωρητικές διεργασίες, απόψεις και θέσεις περί Ελληνισμού των λογίων και
συγγραφέων της Γενιάς του 1930 όσον αφορά την Ελληνική παράδοση, την
«ανακάλυψη» του Μακρυγιάννειου πατριωτικού ήθους, την ανάδειξη του Εμείς έναντι
του Εγώ της ταυτότητάς μας, ως επίσημης Εθνικής και Κρατικής μας ιδεολογίας.
Σίγουρα πάντως, οι απόψεις του πειραιώτη Βασίλειου Λαούρδα, δεν ήταν φιλικές
προς το καθεστώς της τότε Σοβιετικής Ένωσης και της διεθνιστικής πολιτικής της,
όπως και του Νίκου Καζαντζάκη. Εκείνο όμως που μπορεί να σχολασθεί θέτοντας κεντρικά
ερωτήματα στις μέρες μας που οι ιστορικές και πολιτικές συνθήκες έχουν αλλάξει,
μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου (1989) και την εσωτερική κατάρρευση
της Σοβιετικής υπερδύναμης και της αλλαγής των καθεστώτων στα δορυφόρα κράτη
της, είναι νομίζω τα εξής σε γενικές γραμμές και επιγραμματικά. Το
αντικομουνιστικό κίνημα, επίσημο ρεύμα, πολιτική στην χώρα μας οφείλεται στο
ιστορικό γεγονός ότι οι νικητήριες συμμαχικές δυνάμεις της Αμερικής της Ευρώπης
και της τότε Σοβιετικής Ρωσίας ενάντια στις δυνάμεις του άξονα με την συμφωνία
της Γιάλτας (και την συνεργία και υπογραφή του τότε σοβιετικού ηγέτη) αποφάσισαν
να μας προσδέσουν πολιτικά σύμφωνα με τα γεωστρατηγικά συμφέροντά τους στην
δυτική συμμαχία; Ενέταξαν την Ελλάδα στο δυτικό ημισφαίριο; Ήταν αποτέλεσμα του
εμφύλιου σπαραγμού και τον εσωτερικό διχασμό που ενέσπειραν στην πατρίδα μας οι
ξένες δυνάμεις; Οι πυροβολισμοί από το ξενοδοχείο της Μεγάλης Βρετανίας στην
παλλαϊκή συγκέντρωση του Συντάγματος ήταν ο προαποφασισμένος σπινθήρας του
ξένου παράγοντα για να αρχίσει το αιματοκύλισμα και ο μετέπειτα εθνικός
διχασμός; Ήταν αναμενόμενο μια και βρέθηκαν στα πολιτικά και κυβερνητικά
πράγματα, ανέλαβαν το τιμόνι της εξουσίας οι πολιτικές συντηρητικές- αστικές
εκείνες δυνάμεις μετά την αποχώρηση και την απελευθέρωση της πατρίδας μας από
τα γερμανικά ναζιστικά στρατεύματα κατοχής; Οφείλεται στην συμφωνία της
Βάρκιζας και την ήττα των αριστερών και κομμουνιστικών δυνάμεων της εποχής;
Στην πολιτική παγαμποντιά και καπατσοσύνη των συνεργατών με τις δυνάμεις
κατοχής και επανήλθαν στα πολιτικά πράγματα μετά την απελευθέρωση; Έχει να κάνει με λανθασμένες αποφάσεις και
επιλογές από την τότε εθελοτυφλούσα αριστερή και κομμουνιστική ηγεσία με τους
κάθετους αποκλεισμούς της, ακατανόητους δογματισμούς της και έχθρες της η οποία
καταδίκαζε ακόμα και τους φυλακισμένους, εξόριστους ομοϊδεάτες και ακολούθους
πιστούς της κομμουνιστικής ιδεολογίας που επαγγέλονταν; Από την άλλη, γιατί δεν
τελεσφόρησαν οι προσπάθειες συμφιλίωσης που έγιναν, τερματισμού του εμφύλιου
σπαραγμού και συμφιλίωσης νωρίτερα, δεν εισακούστηκαν οι φωνές πολιτικών όπως στην
περίπτωση του αστού μα σοβαρού πολιτικού Παναγιώτη Κανελλόπουλου και ορισμένων
άλλων πολιτικών παραγόντων οι οποίοι προορατικά διέβλεπαν τις εθνικές και
κοινωνικές συνέπειες και φοβερές επιπτώσεις μέσα στον Λαό της εμφύλιας διαμάχης;
Αν φυλλομετρήσουμε τα τεύχη του περιοδικού «Επιθεώρηση Τέχνης» για να μείνουμε
στο παράδειγμα ενός μόνο περιοδικού των κρίσιμων δεκαετιών μετά το πέρας της
εμφύλιας διαμάχης, ένα περιοδικό αριστερών, κομμουνιστικών θέσεων και
θεωρητικών πνευματικών προδιαγραφών, θα διαπιστώσουμε ότι αριστεροί-
κομμουνιστές διανοούμενοι και λόγιοι, συγγραφείς και ποιητές, είχαν αρχίσει
καλυμμένα ή φανερά να αμφισβητούν το σοβιετικό μοντέλο διακυβέρνησης. Είχαν
αρχίσει να θέτουν ερωτήματα για τα κοινωνικά αποτελέσματα και αντιλαϊκές
συνέπειες των προπαγανδιστικών μεθόδων, διπλωματικών και πολιτικών, στρατιωτικής
πολιτικής και εξαγωγής σε άλλες χώρες της μαρξιστικής και λενινιστικής
ιδεολογίας όπως τήν πρέσβευαν, την επιδίωκαν οι τότε σοβιετικοί ηγέτες. Με
βεβαιότητα μπορούμε μάλλον να υποθέσουμε, ότι οι απλοί αγωνιστές της αριστεράς,
οι χιλιάδες ανώνυμοι κομμουνιστές και κομμουνίστριες, αυτοί που σήκωσαν το
βάρος της εαμικής αντίστασης στους ώμους τους και υπέστησαν από τις δυνάμεις
της νικητήριας δεξιάς τις κατοπινές διώξεις, φυλακίσεις, εξορίες, βασανιστήρια,
κοινωνικούς αποκλεισμούς, στιγματισμούς, δεν είχαν διαβάσει τα θεωρητικά βιβλία
της μαρξιστικής ιδεολογίας, δεν κατείχαν από δογματικά μανιφέστα του μαρξισμού-
λενινισμού και των άλλων σοβιετικών θεωρητικών. Ήσαν αγνοί και άδολοι
ονειροπόλοι πατριώτες που ζητούσαν την ελευθερία της πατρίδας τους, κοινωνική
δικαιοσύνη, δικαιότερη αναδιανομή του εθνικού πλούτου. Δεν γνώριζαν τα κείμενα
των διαφορετικών εκδοχών εφαρμογής της μαρξιστικής ιδεολογίας, ούτε είχαν άμεση
επαφή με τα αποτελέσματα της κυβερνητικής της εφαρμογής στην αχανή φεουδαρχική
ορθόδοξη Ρωσία και πώς στην πραγματικότητα ζούσαν οι ρώσοι και των άλλων
εθνικοτήτων πολίτες μετά την επαναστατική επιβολή των μπολσεβίκων. Ο μαρξισμός
όπως αποδείχτηκε ιστορικά, «σαβανώθηκε» πριν ακόμα εφαρμοστεί. Έγινε η επίσημη
προπαγάνδα μιάς κρατικής οντότητας, όπως ήταν η υπερδύναμη Ρωσία. Η μητέρα
Ρωσία προείχε για τους σοβιετικούς μετά το τέλος του πολέμου και η οικονομική
και στρατιωτική της οικοδόμηση και παγκόσμια κυριαρχία. Για τις συνειδήσεις των
ελλήνων κομμουνιστών αγωνιστών η Σοβιετική Ρωσία ήταν ένα είδος προστατευτικού
Συμβόλου, καθοδηγητικού των πολιτικών τους αποφάσεων. Οι έλληνες και ελληνίδες
εαμήτες ήσαν αγνοί πατριώτες που αγαπούσαν την πατρίδα τους, αγωνίστηκαν
ενάντια στον ξένο κατακτητή, την μεταξική δικτατορία, πάλευαν για μια
ακηδεμόνευτη από τις ξένες δυνάμεις ελληνική εξωτερική πολιτική της χώρας μας,
αγωνίζονταν για εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία αλλά ήσαν μόνοι τους,
αβοήθητοι, στηριζόμενοι στις αίολες πολιτικές ονειροπολήσεις τους και διαθέσεις
κοινωνικών ανατροπών. Ήσαν εγκλωβισμένοι ανάμεσα στην θεωρητική ιδεολογία και
την σκληρή πραγματικότητα των νέων πολιτικών και στρατιωτικών- οικονομικών
συνθηκών που άλλες, υπέρτερες εξωτερικές πολιτικές δυνάμεις είχαν προαποφασίσει
για την μοίρα της Ελλάδας. Οι προθέσεις τους ήσαν περισσότερο ονειροπόλες,
κοινωνικά οραματικές παρά θεωρητικές, αγνοούσαν ή παράβλεπαν τους διεθνείς
παγκόσμιους διπλωματικούς και στρατιωτικούς συσχετισμούς, στρατηγικά οικονομικά
συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων που καθόριζαν τις τύχες της ανθρωπότητας μετά
το τέλος του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου και το μοίρασμά του σε δύο στρατόπεδα.
Ήσαν ιδεαλιστές αγωνιστές, στρατευμένοι σε μία υπόθεση αδιέξοδη εκ των
πολιτικών πραγμάτων και διεθνών συμμαχιών. Δεν ήσαν πατριώτες του Γραφείου, των
συσκέψεων σχεδιασμοί των χαρτογιακάδων, των κομματικών κλειστών σαλονιών, της
επίσημης κομματικής νομενκλατούρας, ήσαν θύματα μιάς επαναστατικής δύνης της
ιστορίας η οποία δεν είχε διαμορφώσει ακόμα το πρόσωπό της. Όσοι ταξίδευαν στην
τότε σοβιετική ένωση και τα άλλα κράτη του ανατολικού μπλοκ δεν επέστρεφαν με
τις καλύτερες εντυπώσεις, αναμνήσεις για τα εκεί συμβαίνοντα, άλλα πίστεψαν και
άλλα έβλεπαν να εφαρμόζονται στην πράξη στην καθημερινότητα των σοβιετικών
πολιτών. Οι περιγραφές και προσωπικές αναμνήσεις των ναυτικών ήσαν μία άλλη
αδιάψευστη μαρτυρία των κακώς συμβαινόντων στην τότε σοβιετική ένωση, σε σχέση
με τις ελευθερίες που απολάμβαναν οι πολίτες του δυτικού ημισφαιρίου, των
καπιταλιστικών λεγόμενων καθεστώτων. Οι διαφυγές ρώσων πολιτών στην Δύση ήταν
μία άλλη πηγή. Οι έλληνες αριστεροί, διαισθάνονταν ότι το πολιτικό πείραμα
απέτυχε εν τη γενέσει του από λανθασμένους χειρισμούς και τακτικές, κάθετες
δογματικές απολυτότητες μιας γραφειοκρατικής νομενκλατούρας που έλεγχε το
σύστημα και τις ζωές των ανθρώπων και στην παραμικρή τους εκδήλωση κοινωνική
και ατομική συμπεριφορά. Εξάλλου, οι περιβόητες Δίκες της Μόσχας δεν απείχαν
χρονικά. Οι μνήμες από τα γκούλακ ήσαν ακόμα νωπές, οι μυθιστορηματικές
περιγραφές από τους ρώσους διανοουμένους και συγγραφείς, όπως του Αλεξάντερ
Σολζενίτσιν έρχονταν να επιβεβαιώσουν αυτό που υποψιάζονταν, όπως και οι
περιπτώσεις του Μπορίς Πάστερνακ της ποιήτριας Άννας Αχμάτοβα, το κυνηγητό και
εξορία των ρώσων ορθόδοξων στάρετς. Θέλω να πω με τα παραπάνω γενικόλογα,
σήμερα, εν έτη 2024 που γνωρίζουμε πολιτικά και ιστορικά τα πολιτικά επακόλουθα,
αποτελέσματα της εφαρμογής της κομμουνιστικής θεωρίας όχι στην αγγλική
βιομηχανική κοινωνία που πρέσβευε ο Καρλ Μαρξ, αλλά σε μία φεουδαρχική και
κάπως «πρωτόγονη» αγροτική κοινωνία όπως ήταν η πολυεθνική Ρωσία, το
αντικομουνιστικό ρεύμα στην πατρίδα μας είχε διαφορετικές αιτιολογικές ρίζες
και ίσως και ερμηνείες. Δεν οφείλεται αποκλειστικά στο ελληνικό πνευματικό
«κατεστημένο», στους αστούς διανοουμένους και λογίους-κυρίως της Γενιάς του
1930 στους οποίους από την αντίθετη ιδεολογική παράταξη τους χρεώθηκε ο όρος
«αντικομουνιστές» ή συνεργάτες της «αντίδρασης», εξάλλου, οι Μικρασιάτες πρόσφυγες
και πνευματικοί και καλλιτέχνες δημιουργοί ήσαν δεξαμενές των Βενιζελικών
πολιτικών θέσεων και ιδεών, είχαν μνήμες από τις Σταλινικές των Ελλήνων
παλαιότερες διώξεις. Ούτε πάλι μπορούμε να αποδεχτούμε απριόρι την κρίση του
Γιώργου Θεοτοκά που γράφει στο «Ελεύθερο Πνεύμα» αν η μνήμη δεν με απατά, ότι
οι σύγχρονοι νέοι διανοούμενοι είναι ή κομμουνιστές ή ….. Ανάμεσα σε αυτές τις
πνευματικές συμπληγάδες υπήρξαν και εκείνοι που σιώπησαν ή έζησαν λάθρε βιώσας
τις κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις, δεν άντεχαν να είναι μπροστάρηδες
είτε της μία της ηττημένης, είτε της άλλης νικητήριας πλευράς. Πάντως, όσοι από
τις δικές μας γενιές έχουν διαβάσει τα Απομνημονεύματα του στρατηγού του
δημοκρατικού στρατού του Μάρκου Βαφειάδη, το βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου «Καλά εσύ
σκοτώθηκες νωρίς», τα Απομνημονεύματα του Αγαμέμνονα Φαράκου πρώην ηγέτη του
ΚΚΕ, τα βιβλία της γυναίκας του δολοφονηθέντος Νίκου Μπελογιάννη, της Έλλης Παππά, όσοι άκουγαν
τον πολιτικό λόγο του αριστερού ηγέτη Λεωνίδα Κύρκου, ακόμα και αυτά που μας έλεγε
ο ανεμοστρόβιλος της σκέψης του μεγάλου Μίκη Θεοδωράκη, -ο οποίος διαχωρίζει
την αντίσταση των σοβιετικών δυνάμεων ενάντια στις γερμανικές κατακτητικές
δυνάμεις και στην κατοπινή μεταπολεμική πολιτική σταλινική περίοδο μέχρι την
αποσταλινοποίηση του Χρουστσόφ, ακούγεται δικαιότερο, αποτελεσματικότερο
πολιτικά το σλόγκαν «καλά που δεν νίκησαν οι κόκκινοι» που άκουγε η δική μας
γενιά μετά την δικτατορία του 1967, τα μεταπολιτευτικά χρόνια. Το δυσθεώρητο
ιστορικό σφάλμα του ελληνικού πολιτικού συστήματος με ολέθρια κοινωνικά και
άλλα αποτελέσματα υπήρξε ότι δεν φρόντισαν οι μεταπολεμικοί πολιτικοί
κομματικοί ταγοί και κυβερνήσεις να κλείσουν τα πάθη και τα μύση, τα τραύματα
του εμφύλιου σπαραγμού αμέσως μετά τον τερματισμό του. Τον συνέχισαν για ιδιοτελή
κομματικά και ατομικά συμφέροντα. Ακόμα και το λεχθέν πιστεύουμε στην Λαοκρατία
του Γέρου Παπαντρέου-αυτού του προοδευτικού στην εποχή του πολιτικού και προ
δικτατορικού πρωθυπουργού- ήταν μία μορφή διατήρηση του εμφύλιου τραύματος. Τα
διχαστικά πάθη και οι παθιασμένες εχθρότητες διατηρήθηκαν μέχρι τα χρόνια του
Αντρέα μετά το 1981. Ακόμα και τα βήματα που έκανε ο Σερραίος συντηρητικός
πολιτικός Κωνσταντίνος Καραμανλής έμειναν μετέωρα. Το πείραμα της
συν-κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη με την συνεργασία στελεχών του τότε
ΚΚΕ και του ΚΚΕσωτερικού και των ηγετών των δύο κομμάτων είχε άλλη αφετηρία και
πολιτικές σκοπιμότητες. Αν δεν κάνω λάθος. Αλλά η Ιστορία, πάντα μας εκπλήσσει
έστω και αν δεν την κατανοούμε σε όλες τις πτυχές και τις διαστάσεις της εμείς
τα χειραγωγούμενα υποκείμενά της.].
ΓΙΑΤΙ ΣΙΩΠΟΥΝ;
[Ο
συνεργάτης του περιοδικού λογοτέχνης Επαμεινώνδας Μεταξάς με αφορμή του
κατατοπιστικού και καλογραμμένου άρθρου του ποιητή και μεταφραστή Τάκη
Παπατζώνη για τον Δημήτριο Καπετανάκη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό, σε
επιστολή του, αναφέρεται στην σιωπή των ελλήνων λογίων και διανοουμένων στην
περίπτωση του Δημήτριου Καπετανάκη, ο οποίος υπήρξε βραβευμένος και δικαιωμένος
από τους Άγγλους κριτικούς και αισθητικούς της εποχής του, σε αντίθεση με την
σιωπή, το θάψιμο από τους Έλληνες. Εξαίρεση, η φωνή και η γραφή του
κοινωνιολόγου καθηγητή Παναγιώτη Κανελλόπουλου του οποίου μαθητής υπήρξε ο
άτυχος και νεότατος (από λευχαιμία) θανών Δημήτριος Καπετανάκης].
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ
ΤΕΧΝΗ
ΓΙΑΝΝΗΣ
ΠΑΡΙΑΝΟΣ: Στρατή Μυριβήλη, «ΤΑ ΠΑΓΑΝΑ», (Ξυλογραφίες Ι. Μόραλη), Σ. 349- 352
(βιβ/κη)
ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ
ΑΛΚΗΣ ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ: Γράφει για: Νίκου Δ. Παππά΅ (ΤΟ
ΑΙΜΑ ΤΩΝ ΑΘΩΩΝ), σ.353-354. -
Μήτσου Ν.
Τσιάμη: «ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ», σ.354.- Κρίτωνα Αθανασούλη: «Ω ΓΛΥΚΥ
ΜΟΥ ΕΑΡ…», σ.355.- Λευτέρη Ξανθού: (ΟΠΛΙΤΗΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» (Ξυλογραφίες
Ευθύμη Παπαδημητρίου), σ.355. –Μίλτου Σαχτούρη: «Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ», σ. 356-357
Ζήσης
Οικονόμου, Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ, σ.358-360 (άρθρο)
--
-33/15-9-1945, σ.361-408
ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗΣ
Η ΕΡΕΥΝΑ
ΜΑΣ: ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΡΩΣΙΑ.ΟΙ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΚΟΣΜΟΙ, σ.361-369.
Γράφουν : OSWALD
SPENGLER, Η ΡΩΣΙΚΗ ΨΥΧΗ ΑΝΤΙΚΡΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ. Μετάφραση ΛΟΥΪΖΑΣ
ΤΟΜΑΝ, σ. 362-369
ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ
ΜΕΤΑΞΑΣ, ΕΦΗΒΟΙ*/ ΛΑΜΠΕΡΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ/ ΓΕΝΝΑΙΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ. σ. 370-371 (ποιήματα)
*Από την
ανέκδοτη συλλογή «Βήματα στο Μέλλον»
ΜΕΛΙΣΣΑΝΘΗ,
ΑΠΟ ΤΗ «ΛΥΡΙΚΗ ΕΞΟΛΟΛΟΓΗΣΗ»* σ.372, (ποίημα)
*Κυκλοφορεί
στις εκδόσεις Ματαράγκα κτλ.
ΑΓΓΕΛΟΣ Γ.
ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ, ΓΚΡΕΚΟ, σ.373-380 (μελέτη). Είναι αφιερωμένη «Του Νίκου Καζαντζάκη
που δείχνει στις καρδιές μας το δρόμο»
JOHN KEATS,
ΣΤΗ FANNY, απόδοση Γιάννης Κλ. Ζερβός, σ.381-382 (ποίημα)
Γ. Ι.
ΦΟΥΣΑΡΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΜΠΥΣΗΣ, σ. 383-390. «Στον Κ. Θ. Δημαρά». (μελέτη)
ΠΑΝΤΕΛΗΣ
ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗΣ, REQUIEM*, σ.391-392 (ποίημα)
*Αφιερωμένο
στη μνήμη της αγαπημένης του έπεσε πολεμώντας τον Ούννο στην Κρήτη, το Μάη του
’41.
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΩΝ ΠΕΝΗΝΤΑ ΑΝΟΞΕΩΝ, σ.393-395 (πρόζα)
Γ. Ξ.
ΣΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ, ΠΙΚΡΗ ΑΠΟΥΣΙΑ, σ.396 (ποίημα)
ΔΑΒΙΔ, ΩΔΗ 17, μετάφραση Τάσος Αθ. Γριτσόπουλος,
σ.397-399
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΕΛΕΓΕΙΑ 2, 6. σ. 400, (ποιήματα)
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ (1-15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1945)
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΖΗΤΗΣ
ΜΙΑ
ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ
Επιστολή στο
διευθυντή του περιοδικού της Ανθής Γρανισιώτη, σ.401
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ
ΤΕΧΝΗ
ΓΙΑΝΝΗΣ
ΠΑΡΑΙΝΟΣ: Βιβλιοκρισίες για:- Νικηφόρου Βρεττάκου, (ΤΟ ΑΓΡΙΜΙ), σ.402-405. – Μ.
Καραγάτση: ΠΥΡΕΤΟΣ (διηγήματα), σ.405-408
--
-34/15-10-1945, σ. 409-472
ΝΙΚΟΣ
ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΟΡΜΠΑ. Πρόλογος, σ.409-413
RAINER MARIA RILKE, ΒΟΥΔΑΣ/ ΝΙΚΗ/ Ο ΠΑΝΘΗΡΑΣ/ BEAUDELAIRE/ ΙΣΠΑΝΙΔΑ ΧΟΡΕΥΤΡΙΑ / ΠΡΕΠΕΙ… απόδοση Άρης Δικταίος, σ.414-416. (ποιήματα)
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΛΑΟΥΡΔΑΣ, ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ, σ.417-423 (μελέτη)
ΓΙΩΡΓΟΣ
ΓΕΡΑΛΗΣ, ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΤΗ ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΜΗΤΕΡΑ, σ.422-426 (ποίημα)
ΓΙΩΡΓΟΣ
ΔΕΛΙΟΣ, ΟΝΕΙΡΟ, σ.427-430 (πρόζα)
ΜΙΜΙΚΑ
ΚΡΑΝΑΚΗ, Τέσσερα ποιήματα. ΠΡΟΣΕΥΧΗ/ BAL MASQUE/ ETUDE op. 25, Nr.7/
ΘΕΟΙ, σ. 431-433
ΑΓΓΕΛΟΣ Γ.
ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ, ΓΚΡΕΚΟ, σ. 434-442. (το τέλος της μελέτης)
Η ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ
ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΙ
ΡΩΣΙΑ. ΟΙ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΚΟΣΜΟΙ, σ. 441-453
Γράφουν:
-JEAN WAHL, ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ, μετάφραση
Λουϊζας Τομαν σ.441-447.
-ANDRE SIEGFRIED, ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΜΕΡΙΚΗ; Μετάφραση Άρης
Δικταίος, σ.448-453
ΧΡΟΝΙΚΑ (15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1945)
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
ΝΙΚΟΣ
ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ, σ. 454-455
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ
ΤΕΧΝΗ
ΜΙΜΙΚΑ
ΚΡΑΝΑΚΗ: Κ. Ι. Δεσποτόπουλου, «ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ» Αθήνα 1945, σ.456-458
(βιβ/κη)
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ (ΠΑΡΙΑΝΟΣ), Βιβλιοκρίνει:
-Επαμεινώνδα
Μεταξά, ‘ΕΜΠΡΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ» (Ένα πολιτικό δοκίμιο) σ. 458-461.
-Ε. Χ. Γονατά,
«Ο ΤΑΞΙΔΙΩΤΗΣ», σ.461-463.
-Δημήτρη Κ.
Γαρουφαλιά: «ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ», σ.463-466
ΦΟΙΒΟΣ ΑΝΩΓΕΙΑΝΑΚΗΣ, Η ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ ΚΑΙ «Ο ΖΗΤΙΑΝΟΣ
ΦΟΙΤΗΤΗΣ», σ.467-469
Άρης
Δικταίος, Ο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, σ.470-472.
--
-35-36/Νοέμβριος- Δεκέμβριος, 1945,
σ.473-540.
ΑΓΓΕΛΟΣ
ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΝΕΚΡΟΔΕΙΠΝΟΣ*, σ.473-475 (ποίημα)
*Το ποίημα
αυτό γραμμένο τον πρώτο χρόνο της Κατοχής, κυκλοφόρησε λαθραία σε χειρόγραφα
αντίγραφα
ΝΤΙΜΗΣ
ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ, Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΑΥΤΟΣ Ο ΑΓΝΩΣΤΟΣ, σ.476-479 (μελέτη)
WALT WHITMAN, ΜΕΡΕΣ ΕΙΡΗΝΗΣ, απόδοση Γιάννης Γ. Σφακιανάκης, σ.480
(ποίημα)
PAUL VALERY, ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ, μτφ. Τέα Ανεμογιάννη, σ.481-483
(Σκέψεις) [ από το βιβλίο του “Litterature”]
ΘΕΟΔΩΡΟΣ
ΞΥΔΗΣ, Ο ΖΩΔΙΑΚΟΣ, σ.484-488, (ποίημα)
ΝΙΚΟΣ Σ.
ΜΟΝΑΧΟΣ, ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ, σ.489-493 (απόσπασμα από Νουβέλα)
ΕΛΕΝΗ ΣΑΜΙΟΥ, ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, σ.494-495
(ποιήματα)
ΝΙΚΟΣ
ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ, ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΠΡΟΖΕΣ., σ.496-500 [Οι Κρίνοι/ Το παρερχόμενο των
αισθημάτων/ Μέσα στη συμφορά/ Το Φθινόπωρο]
ΛΕΩΝ Γ.
ΣΕΡΟΥΪΟΣ, O ALDOUS HUXLEY ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
σ.501-510 (μελέτη)
ΛΟΥΙΖΑ
ΤΟΜΑΝ, Η ΕΡΕΥΝΑ ΜΑΣ, σ.511-524
ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΙ
ΡΩΣΙΑ. ΟΙ ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΚΟΣΜΟΙ
Θα επικρατήσει ο ένας απ’ τους δυό; Θα
συγκυριαρχήσουν; Ή θα ενσωματωθούν σ’ ένα ενιαίο οικονομικό πολιτισμό;
Ο κ. ΓΙΑΝΝΗΣ
ΚΟΡΔΑΤΟΣ, σ.511-514
Ο κ. Κ. Ι.
Δεσποτόπουλος, σ. 514-519
H. DE KEYSERLING, ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ, σ.519-524
Απόσπασμα απ’ το βιβλίο του «Το
ταξιδιωτικό ημερολόγιο ενός φιλοσόφου»
ΧΡΟΝΙΚΑ (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ- ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1945)
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ
ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ
ΜΕΤΑΞΑΣ, Φίλε κ. Μοναχέ, σ.525-526
Η ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΑΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
Θ. ΔΗΜΑΡΑΣ, σ.526 [Επιστολή του Κ. Θ. Δημαρά Αθήνα 20.11.1945]
ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ
ΓΙΑΝΝΗΣ Β.
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ: Βιβλιοκριτικές για:
-ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π.
ΠΑΠΑΔΙΤΣΑΣ, ΕΝΤΟΣ ΠΑΡΕΝΘΕΣΕΩΣ, σ.527.
-ΜΕΛΙΣΣΑΝΘΗ,
«ΛΥΡΙΚΗ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ», σ.528.
-ΓΙΩΡΓΟΣ
ΘΕΜΕΛΗΣ, «ΓΥΜΝΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ», σ.529.
-ΑΧΙΛΛΕΑΣ
ΒΗΤΑΣ, «ΣΟΝΕΤΤΑ», σ. 529-530
-ΘΑΝΑΣΗΣ
ΦΩΤΙΑΔΗΣ, «ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ», σ.530-531
-ΚΛΕΙΤΟΣ
ΚΥΡΟΥ, «ΝΕΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ», σ.531-532
ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ
ΦΟΙΒΟΣ
ΑΝΩΓΕΙΑΝΑΚΗΣ, ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΚΟΥΤΙ (1)
(1),
Καταλήγω στον τίτλο «Το Μουσικό βιβλίο» γιατί αλλιώτικα θα έπρεπε να δώσουμε
περιφραστικά τον τίτλο, ακόμα και γιατί υπάρχει το ανάλογό του σ’ άλλους
τομείς, όπως το λογοτεχνικό βιβλίο, το επιστημονικό βιβλίο κλπ. Έτσι και η λέξη
«μουσικό» δεν έρχεται σαν επίθετο στο βιβλίο, μα όλο μαζί στέκει σαν
ουσιαστικό. Δηλ. Το βιβλίο που ασχολείται με μουσικά θέματα.
Ο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ
ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
ΑΡΗΣ
ΔΙΚΤΑΙΟΣ: σελ. 536-540. Παρουσιάζονται τα εξής περιοδικά: -« Ελεύθερα Γράμματα»
26.10. 45.- «Εκλογή»- «Ελληνική Φωνή» φύλλα της7,14,21/10/1945.-«Ελλάδα»
1.10.45.- «Κομμουνιστική Επιθεώρηση».- «Ελλάδα» 22.10.45.- «Ελεύθερα Γράμματα»
26.10.45.- «Κοινωνιολογική Επιθεώρηση».- «Νέα Εστία» 1.10.45.-«Αγγλο- Ελληνική
Επιθεώρηση» τχ. Οκτωβρίου.- «Ελεύθερα Νιάτα».- «Η Νεοελληνική Παιδεία»
Πληροφορούμαστε ακόμα: «Λάβαμε ακόμα τα δύο Πειραιώτικα περιοδικά, «Φτερά»*- φύλλο πρώτο και «Πειραϊκά Χρονικά» φύλλο εννιά. Και το
«Νέο Πνεύμα» φύλλο 11-12 «αφιερωμένο στα νησιά του Αιγαίου».
*(Εδώ ο κ. Γιώργος Στρατάκης καταπιάνεται με τη
μετάφραση ενός από τα ωραιότερα- και δυσκολότερα- “Spleen” του Baudelaire και τα καταφέρνει τόσο καλά, ώστε ο
ζωγράφος Boucher μεταφράζεται και γίνεται ένας κοινότατος χασάπης της
αθηναϊκής αγοράς.).
Ας κλείσουμε την περιδιάβαση στα τεύχη
του Τρίτου τόμου με ορισμένα από τα κριτικά λεγόμενα της κριτικού και ποιήτριας
Λύντιας Στεφάνου, όπως τα διαβάζουμε
στο κείμενό της «ΤΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ», σελίδες 39-58, στον τόμο
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΚΤΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ ΠΟΙΗΣΗΣ. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ (1945- 1985).
Πανεπιστήμιο Πατρών 4-5 Ιουλίου 1986, επιμέλεια Σωκράτης Λ. Σκαρτσής, εκδόσεις
Γνώση, Αθήνα 1987.
«Άλλο ένα
Ξεκίνημα, τον Μάρτη ’44 στον Πειραιά, μηνιαίο περιοδικό. Ένα και μόνο φύλλο. Διευθυντής,
Μανώλης Ρούνης. Δεν έχω άλλα στοιχεία του. Συνεργάτες άγνωστοι, εκτός από τον
Τάκη Δόξα. Την 1η Μαρτίου ’44, τα Φιλολογικά Χρονικά που συνεχίζουν
ως τις 15-5-45. Εκδότης, Νίκος Μοναχός. Στη συντακτική επιτροπή: Άλκης
Αγγελόγου και Αστέρης Κοββατζής έως τον Ιούλιο ’44. Τότε αναλαμβάνει την
κριτική ο Βάσος Βαρίκας. Περιοδικό καβγατζίδικο χάρη στην κριτική του Βασίλη
Λαούρδα, του Α. Σγούρου (Αγγελόγλου), του Γιάννη Σφακιανάκη με στόχο του τον,
όπως λέει, «συρρεαλισμό», του Νίκου Παππά με το περιβόητο άρθρο για την –όπως
την ονομάζει- «Κυριακάτικη ποίηση», του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου που εδώ, νομίζω
πρωτοπαρουσιάζει την άποψη ότι «κάθε δέκα χρόνια έχουμε και μια καινούργια
ποιητική λογοτεχνική γενιά» Θετικό στοιχείο των Φιλολογικών Χρονικών είναι οι
μεταφράσεις, μερικές πολύ σημαντικές όπως ο Lorca του Γκάτσου. Οι μεταφράσεις, σ’ όλη
τη διάρκεια της περιόδου, είναι ένα ολόκληρο τεράστιο θέμα. Έχω την εντύπωση,
χωρίς να μπορώ τώρα να τη στηρίξω με κείμενα, ότι η ποίηση, ιδιαίτερα των νέων,
απορρόφησε σαν σφουγγάρι τα όσα ξένα ποιήματα μεταφράστηκαν τότε στα περιοδικά.
Αργότερα, στην εποχή του εμφύλιου σπαραγμού, τα ξένα χρησιμοποιήθηκαν για να
περάσουν ορισμένα μηνύματα. Θα ανέφερα π.χ. το «Οραντούρ» του Jean Tardieu σε μετάφραση Γιώργου Σαββίδη
δημοσιευμένο το 1945 στα Φιλολογικά Χρονικά ή του A. Machado
«Το Φονικό γίνηκε Γρανάδα», γραμμένο για τον Lorca, που δημοσιεύτηκε στα Ελεύθερα
Γράμματα του 1949 σε μετάφραση Κλείτου Κύρου.
Ένας από τους χειρότερους καβγάδες της
εποχής ξεκίνησε με την κριτική της Αιολικής Γης στο δεύτερο τεύχος των
Φιλολογικών Χρονικών από τον Λαούρδα που αναλαμβάνει την υπεράσπιση της
δημοτικής γλώσσας και της ελληνικότητας «επειδή», καθώς λέει, «δεν είναι πια
κοντά μας ο Φώτος Πολίτης και σωπαίνει ο Αποστολάκης». Διατυπώνει την άποψη ότι
«ο Βενέζης δεν ξέρει τη δημοτική»’ παράδειγμα, λέει, οι λέξεις που χρησιμοποιεί’
διαβάζω, παραλείποντας: «ελάχιστος, συμπεραίνει, αναδύονται, στιλπνά, έκπληχτα,
ακτινοβολεί, ρωγμές, αποφασιστικός, γειτονία, υπόκωφα, ικετεύει, απερίγραπτη, άοπλος,
καγχάζοντας, απληστία, ακαθόριστος, εγκαρτέρηση, ερευνητικά έκθαμβο…».
«Κι ο συγγραφέας αυτός» συνεχίζει, «που
έπρεπε να είχε ριζώσει στην καρδιά του λαού του και να πότιζε με το αίμα της τη
γλώσσα του, είναι τάχα δημοτικιστής και μας δίνει πρότυπο γλώσσας. Το δεύτερο
στοιχειώδες κι αυτό, που πρέπει να έχει το νεοελληνικό έργο είναι η δημοτική υφή
του λόγου. Η υφή του λόγου της Αιολικής Γης όχι μόνο δεν είναι δημοτική’ δεν είναι
ούτε και ωραία….»
Ακολουθεί
σαματάς, όπου όλοι χτυπούν όλους και πολλά δυσάρεστα πράγματα λέγονται. Στα Νέα
Γράμματα, ο Θεοτοκάς:
«…. Για να συστηματοποιηθεί η αγωγή της
νέας γενεάς προτείνω να ιδρυθούν αμέσως μετά τον πόλεμο οι ακόλουθες έδρες ανώτατης
ηθικοπνευματικής καλλιέργειας:
1., Έδρα πνευματικού τυχοδιωχτισμού
2., Έδρα λογοτεχνικής κιβδηλείας
3., Έδρα φιλοσοφημένης δημοκοπίας…»
Και πιο πέρα:
«Κι έτσι θα πραγματοποιηθεί επί τέλους
ο σκοπός που επιδιώκει με τόσο ζήλο η κιτρινολογική αγωγή, τουτέστι θα
καταργηθεί η νεοελληνική λογοτεχνία και θα ησυχάσουμε. Γιατί αυτό είναι το ζήτημα,
το μεγάλο ζήτημα, το μοναδικό ζήτημα…».
Δεν είναι αυτός ο μόνος λογοτεχνικός καβγάς
μα ο καιρός δεν παίρνει να δούμε κι άλλους. Συχνά οι μεγαλύτεροι μοιάζουν να
ξιφομαχούν σε παρωχημένες εποχής σκηνικά…….», σελ. 45-47.
Εύστοχες οι παρατηρήσεις της ποιήτριας και
μεταφράστριας Λύντιας Στεφάνου. Να συμφωνήσουμε με την σειρά μας ότι είναι
εξαιρετικές οι μεταφράσεις από τους έλληνες ποιητές, είτε διαβάζουμε Κόμη Λωτρεαμόν,
είτε Έζρα Πάουντ είτε Ουώλτ Ουίτμαν, είτε τους Στοχασμούς του Πωλ Βαλερύ, κλπ. Και,
πράγματι, η διαπίστωση ότι ο κριτικός λόγος του πειραιώτη Βασίλη Λαούρδα
προκαλεί πνευματικές εντάσεις και σχολιασμούς από άλλους συγγραφείς άλλων
περιοδικών όπως ο Γιώργος Θεοτοκάς και το περιοδικό «Νέα Εστία» κ. ά. Πάντως έχει
ενδιαφέρον να βλέπουμε εκ των υστέρων την θεματική ύλη των λογοτεχνικών αυτών
περιοδικών, το τι διεργασίες πραγματοποιούνταν μεταξύ των πνευματικών κοινοτήτων
και των διαφόρων λογοτεχνικών γενεών, οι οποίες διαμόρφωσαν και όρισαν τα
πνευματικά και καλλιτεχνικά πράγματα στην χώρα μας τα επόμενα χρόνια. Πολλά από
τα ζητήματα που απασχόλησαν του νέους ποιητές των δεκαετιών αυτών βρήκαν την λύση
τους, άλλες θέσεις και απόψεις λησμονήθηκαν, έγιναν παράγραφοι στην εξέταση της
διαδρομής της ελληνικής γραμματείας. Ορισμένες φωνές της Γενιάς του 1930 όπως του
Γιώργου Σεφέρη ή του Γιώργου Θεοτοκά επεβίωσαν και γονιμοποίησαν τις συνειδήσεις
της Γενιάς του 1970, το ίδιο συνέβη και από την πλευρά της αριστερής διανόησης.
Φωνές σαν του Γιάννη Ρίτσου, του Μανώλη Αναγνωστάκη περισσότερο, του Νίκου και της
Ρίτας Μπούμη Παππά- επεβίωσαν και δικαίως του βιολογικού τους θανάτου. Την θέση
τους κατοχύρωσαν οι θεσσαλονικείς Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, ο Γιώργος Θέμελης, ο
Κλείτος Κύρου. Αγνοήθηκε κάπως η παρουσία του Τάκη Παπατζώνη αλλά και αυτή βρήκε
τελικά την θέση της στην ιστορία της νεοελληνικής ποίησης. Η ποιητική φωνή της Μελισσάνθης
κρατήθηκε σε χαμηλότερους τόνους από ότι της αδερφής του Ν. Γ. Πεντζίκη ποιήτριας
Ζωής Καρέλλη. Όσο για τον εριστικό πολλές
φορές λόγο του Βασίλη Λαούρδα μπορούμε να του χρεώσουμε τις καλές του προθέσεις
και την θερμότητα του τόνου της φωνής του καθώς μας μιλά για την Ελληνική γλώσσα,
την Ελληνικότητα, τον Ελληνισμό, την Ελληνική παράδοση. Ας μην λησμονούμε τον τόνο
της φωνής και τα λεγόμενα όχι τόσο του Ανδρέα Καραντώνη, όσο του Ζήσιμου Λορεντζάτου
και τις προσωπικές του επιλογές και απορρίψεις. Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί ή
μάλλον αγνοημένη φωνή του Γιάννη Ζερβού. Τα δημοσιεύματα, επανερχόμενος του Βασίλη
Λαούρδα-μάλλον αγνοημένος από το πειραϊκό κοινό- στο περιοδικό ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ
ΧΡΟΝΙΚΑ κάθε άλλο δηλώνουν κακές προθέσεις. Εξάλλου, αν δεν λαθεύω, ο ίδιος δεν
διεκδίκησε το ρόλο ούτε του ποιητή ούτε του πεζογράφου. Η προσφορά του υπήρξε
σε άλλους τομείς των εργασιακών του ενασχολήσεων, κάτι που συνειδητοποίησε ο
θεσσαλονικιός ποιητής και εκδότης Ντίνος Χριστιανόπουλος ο οποίος του εξέδωσε
τα Δοκίμια.
Τέλος, να συμπληρώσουμε στην μνήμη της Λύντιας
Στεφάνου ότι τον Νοέμβριο του 1993 από τις εκδόσεις Σοκόλη, κυκλοφόρησε ο τόμος
ΛΥΝΤΙΑ ΣΤΕΦΑΝΟΥ, «ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ», Αθήνα σελίδες 176, τιμή
1860 δραχμές. Τις διορθώσεις έκανε η Βιργινία Γιολδάση και την τυπογραφική επιμέλεια
ο Γιώργος Σταύρακας. Ανάμεσα στην επιλογή των θεωρητικών και κριτικών κειμένων της
περιόδου 1976-1989, δημοσιεύεται και η παρουσία της, η εισήγησή της στο 6ο Συμπόσιο
Ποίησης, σελίδες 77-95.
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πειραιάς,
Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου
2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου